Паўночны кажанок (Vespertilio nilssoni Keys et Blas, 1839)
Атрад Рукакрылыя (Chiroptera), сямейства Гладканосыя (Vespertilionidae)

Статус. III катэгорыя. Рэдкі пералётны від.
Значэнне ў захаванні генафонду. Адзін з 5 відаў роду нетапыры і кажаны ў фауне Беларусі.
Кароткае апісанне. Даўжыня цела 49-60, перадплечча 38-43 мм. Вушы адносна кароткія і шырокія. Казялок тупы, кароткі, найбольш шырокі ў сярэдняй частцы. Доўгая, густая поўсць спіны цёмна-карычневая (канцы валос залацістыя) з металічным бляскам, на брушку - крыху карацейшая і святлейшая. Вушы і перапонкі на крылах цёмныя. Крылы даволі вузкія. Канец хваста на 4-5 мм выступае з міжсцягновай перапонкі.
Пашырэнне. Эўразія - ад усходняй мяжы Францыі да Ціхага акіяна [1]. У Беларусі ўпершыню адзначаны ў 1934 г. ў Бярэзінскім запаведніку [2], а ў 1954 г. і пазней у Белавежскай пушчы.
Месцы пражывання. Гарышчы, нішы пад шалёўкай будынкаў, налічнікамі, аканіцамі, радзей у дуплах дрэў.
Колькасць і тэндэнцыі яе змянення. Трапляюцца адзіночныя асобіны. У Белавежскай пушчы 2 экземпляры адзначаны ў 1954 г. і з 1956 па 1980 гг. яшчэ 18.
Асноўныя абмежавальныя фактары. Антрапагеннае ўздзеянне, скарачэнне колькасці сховішчаў, памяншэнне кармавой базы ў выніку прымянення пестыцыдаў.
Асаблівасці біялогіі. У летніх сховішчах з'яўляецца ў красавіку. На паляванне вылятае адразу пасля захаду сонца незалежна ад тэмпературы паветра. Корміцца молямі, ліставёрткамі, агнёўкамі, коканапрадамі, чубаткамі, пядзенікамі, соўкамі, цвердакрылымі. У другой палове чэрвеня самка нараджае 2 дзіцянят. Маладых паўночных кажанкоў знаходзілі ў калоніях нетапыра-карліка і іншых відаў лятучых мышэй. У Беларусі зімоўкі паўночнага кажанка не выяўлены, нягледзячы на тое, што гэты від штогод знаходзяць на зімоўцы ў пячорах Прыбалтыкі [3, 4].
Развядзенне. Звестак няма.
Прынятыя меры аховы. Адлоў і адстрэл паўночнага кажанка ў Беларусі забаронены [5]. Ахоўваецца ў Белавежскай пушчы.
Неабходныя меры аховы. Выяўленне новых месцаў пражывання, вывучэнне біялогіі і экалогіі віду, прапаганда аховы рукакрылых і іх сховішчаў.

Літ.: 1. Стрелков, 1963; 2. Сержанин, 1961; 3. Курсков, 1981; 4. Буша, 1986; 5. Положение, 1987.

А.Курскоў

Паведаміць пра недакладнасьць