Атрад Рукакрылыя (Chiroptera), сямейства Гладканосыя (Vespertilionidae)
Статус. III катэгорыя. Рэдкі пералётны від.
Значэнне ў захаванні генафонду. Адзін з 5 відаў роду начніц у фауне Беларусі і з 11 у фауне Заходняй Эўропы.
Кароткае апісанне. Самая вялікая з начніц у Беларусі. Даўжыня цела да 68 мм. Размах крылаў крыху большы, чым у шпака. Афарбоўка спіны дымчата-шэрая з аліўкава-карычневым адценнем. Брушка брудна-белаватае або белавата-палевае. Асновы валасоў аспідна-бурыя. Вушы адносна шырокія, доўгія, прыкметна звужаныя да верхавіны. Прамы казялок крыху не даходзіць да сярэдзіны вуха [1].
Пашырэнне. Паўднёвая і Заходняя Эўропа, Паўночная Афрыка. Паўночна-ўсходняя мяжа пашырэння віду праходзіць па тэрыторыі Беларусі.
Месцы пражывання. Гарышчы, вышкі і нішы драўляных будынкаў.
Колькасць і тэндэнцыі яе змянення. За апошнія 60 гадоў адзначана 5 сустрэч начніцы вялікай у Белавежскай пушчы, ваколіцах Горадні і Пінска. Апошні раз была адзначана летам 1970 г. ў паддашку старой царквы недалёка ад Пінска [2].
Асноўныя абмежавальныя фактары. Магчыма, скарачэнне кармавой базы (колькасці насякомых) у выніку прымянення пестыцыдаў.
Асаблівасці біялогіі. У летніх сховішчах (на гарышчах, вышках, у нішах, пячорах) паяўляецца ў канцы красавіка - пачатку траўня. Вылятае карміцца ў глыбокім змроку і на світанні. Палюе на буйных лускакрылых, хрушчоў і іншых жукоў над паверхняй вадаёмаў, каля крон дрэў. У канцы траўня - сярэдзіне чэрвеня нараджае 1 дзіцяня. Дарослыя самцы ў перыяд размнажэння ў калоніях самак не трапляюцца. У канцы жніўня-верасні мігрыруе ў Заходнюю Эўропу, дзе на зімоўцы адзначаны вялікія мяшаныя згуртаванні гэтага віду [2].
Развядзенне. Звестак няма.
Прынятыя меры аховы. Адлоў і адстрэл у Беларусі забаронены [3].
Неабходныя меры аховы. Прапаганда аховы рукакрылых і іх сховішчаў. Выяўленне новых месцаў пражывання, вывучэнне біялогіі і экалогіі віду.
Літ.: 1. По страницам Красной книги, 1987; 2. Курсков, 1981; 3. Положение, 1987.
А.Курскоў
