Зялёны дзяцел (Picus viridis L., 1758)
Атрад Дзятлападобныя (Piciformes), сямейства Дзятлавыя (Picidae)

Статус. III катэгорыя. Рэдкі гнездавальны і зімуючы від.
Значэнне ў захаванні генафонду. Адзін з 3 відаў роду ў сусветнай фауне і адзін з 2 відаў роду ў фауне Беларусі.
Кароткае апісанне. Крыху буйнейшы за вялікага стракатага дзятла. Даўжыня цела 33-37 см, маса 186-250 г. Лёгка адрозніваецца ад іншых дзятлаў яркім жаўтавата-зялёным апярэннем і характэрным крыкам. Верх галавы і патыліца чырвоныя. Ад дзюбы, па баках галавы і шыі, ідуць чорныя «вусы». Спіна аліўкава-зялёная, надхвосце бліскуча-жоўтае. Брушны бок бледна-зеленаваты, зрэдку з невыразнымі цёмнымі стракацінамі. У маладых птушак стракаціны шматлікія, цёмныя.
Пашырэнне. Эўропа і Заходняя Азія. Лісцевыя і мяшаныя лясы паўднёвай паловы Эўропы. Тэрыторыя Беларусі ў межах арэала віду. Трапляецца ва ўсіх раёнах краіны [1], але часцей у паўднёвых. Знаходкі на гнездаванні вядомы ў 1963 г. ў Гарадоцкім раёне [2], у 1972 г. ў Міёрскім, Браслаўскім, Докшыцкім і Расонскім раёнах [3], у 1979-1986 гг. у Менскім, Маладэчанскім, Наваградскім, Мастоўскім, Жыткавіцкім [4], у 1990 г. ў Столінскім [5] раёнах.
Месцы пражывання. Буйнаствольныя лісцевыя і мяшаныя лясы. Аддае перавагу хваёва-дубовым лясам і дубравам. Чыстых ельнікаў пазбягае [1].
Колькасць і тэндэнцыі яе змянення. Не вызначалася.
Асноўныя абмежавальныя фактары. Высечка старых лісцевых дрэвастояў.
Асаблівасці біялогіі. Шлюбныя крыкі чуваць у сярэдзіне красавіка - першай палове траўня. Спароўванне ў канцы красавіка. Гнёзды ў дуплах асіны, вольхі, дубу, высцілае парахнёй. Кладка да 6 бліскуча-белых, правільнай авальнай формы яек памерамі 31,5 x 23,2 мм у першай палове траўня. Наседжаныя кладкі трапляюцца да сярэдзіны чэрвеня. Вылет птушанят у другой палове чэрвеня. У жніўні пачынае вандраваць. Восенню і зімой разам з пішчухамі, попаўзнямі, вялікімі стракатымі дзятламі залятае ў сады і паркі. Корміцца мурашкамі, а таксама шкоднікамі лясной гаспадаркі - жукамі-вусачамі, златкамі, дрэвагрызамі, караедамі і інш. [1].
Развядзенне. У няволі не ўтрымліваўся.
Прынятыя меры аховы. Спецыяльна не прымаліся. Асобныя месцы пражывання і птушкі ахоўваюцца ў запаведніках і заказніках.
Неабходныя меры аховы. Ахова месцаў пражывання і дуплаватых дрэў з гнёздамі птушак. Вывучэнне экалогіі, прапаганда аховы віду.

Літ.: 1. Федюшин, Долбик, 1967; 2. Дорофеев, 1970; 3. Дарафееў (асаб. павед.); 4. Ямінскі, Нікіфараў, Долбік, Клакоцкі, Парэйка (асаб. павед.); 5. Казулін, Цішачкін (асаб. павед.).

М.Долбік, А.Казулін

Паведаміць пра недакладнасьць