Атрад Цвердакрылыя (Coleoptera), сямейства Рагачы (Lucanidae)
Статус. III катэгорыя. Рэдкі від, колькасць якога скарачаецца.
Значэнне ў захаванні генафонду. Адзіны від роду ў фауне Беларусі.
Кароткае апісанне. Жук даўжынёй 12-16 мм. Верх пукаты, чорны, бліскучы. Галава і пярэдняспінка самца пакрыты дробнымі, самкі - даволі вялікімі крапінкамі. Жавалы самцоў расшыраныя, моцна выступаюць наперад, зверху з вуглаватым зубцом. Надкрылы падоўжаныя, з выразнымі глыбокімі баразёнкамі і пукатымі міжрадкоўямі. Вусікі з трохчленікавай булавой, ногі ржава-чырвоныя.
Пашырэнне. Эўразія (акрамя крайніх поўдня і поўначы). У Беларусі вядомы ў Белавежскай пушчы [1], Бярэзінскім [2] і Прыпяцкім [3, 4] запаведніках.
Месцы пражывання. Старыя яловыя лясы. Жукі на кветках і соку, які выцякае з дрэў.
Колькасць і тэндэнцыі яе змянення. Колькасць скарачаецца.
Асноўныя абмежавальныя фактары. Знішчэнне старых спарахнелых дрэў.
Асаблівасці біялогіі. Лёт жукоў у траўні-чэрвені. Лічынкі развіваюцца 2-3 гады ў драўніне, пераважна елкі, пашкоджанай бурай гніллю. Акукліванне вясною [5].
Развядзенне. Звестак няма.
Прынятыя меры аховы. Не прымаліся.
Неабходныя меры аховы. На тэрыторыі запаведнікаў ахоўваць адмерлыя дрэвы елкі, драўніна якіх пашкоджана бурай гніллю.
Літ.: 1. Александровіч (асаб. павед.); 2. Флора и фауна заповедников СССР, 1989; 3. Арнольд, 1901; 4. Пісаненка (асаб. павед.); 5. Pawłowski, 1960.
А.Александровіч
