Байран Джордж Ноэл Гордан (Byron George Gordon Noel; 1788-1824), нарадзіўся ў Лондане 22.01.1788 г. Ён належаў да старажытнага арыстакратычнага роду: у дзесяцігадовым узросце атрымаў у спадчыну тытул лорда, а ў 1809 годзе - месца ў Палаце Лордаў брытанскага парламента.

Атрымаўшы першапачатковае выхаванне ў Хэраў (1801-1805), ён паступіў у Кэмбрыджскі ўніверсітэт, дзе правучыўся да 1809 года. У гэты час ён стварыў свой першы паэтычны зборнік «Вольнаю часінаю» (1807). У 1809-1811 гадах Байран падарожнічае па Гішпаніі, Мальце, Албаніі, Грэцыі. У дарозе нараджаюцца першыя дзве песні паэмы «Паломніцтва Чайльд-Гарольда», якія выходзяць з друку ў 1812 годзе і прыносяць аўтару шырокую вядомасць. У гэтым самым годзе Байран выступае ў брытанскім парламенце з дзвюма прамовамі, у якіх ён становіцца на бок лудзітаў - людзей, якія ламалі фабрычныя станкі, каб не страціць працу, а таксама бароніць народ прыгнечанай Ірландыі.

У 1813-1816 гг. выходзяць рамантычныя паэмы «Гяур» (1813), «Карсар» (1814), «Лара» (1814), «Аблога Карынфа» (1816) і інш.

Зрабіўшыся аб'ектам цкавання з боку афіцыйнага брытанскага грамадства, Байран у 1816 годзе назаўсёды пакідае Англію, жыве ў Жэневе, а потым - у Італіі, у Мілане і Венецыі (1817-1820), Равэне і Пізе (1820-1821). Гэты час - вельмі плённы ў яго творчасці: з друку выходзяць паэмы «Шыльёнскі вязень» (1816), «Манфрэд» (1817), «Бела» (1818), дзве заключныя песні «Паломніцтва Чайльд-Гарольда» (1817-1818), цыкл вершаў «Стансы да Аўгусты» (1816) і інш. У Італіі Байран бярэ актыўны ўдзел у нацыянальна-вызваленчай барацьбе карбанарыяў, якія мелі на мэце вызваленне сваёй радзімы ад аўстрыйскага прыгнёту. Матывы гэтай барацьбы адлюстраваны таксама ў паэме «Прароцтва Дантэ» (1819).

У апошні перыяд жыцця з-пад Байранавага пяра выходзяць новыя выдатныя творы - паэмы «Каін» (1822), «Бронзавы век» (1823) і сатырычны раман у вершах «Дон Жуан», які паэт не паспеў давесці да канца. У ліпені 1823 года ён накіраваўся ў Грэцыю, дзе са зброяй у руках змагаецца побач з грэцкімі паўстанцамі супраць турэцкіх прыгнятальнікаў. Тут, у вайсковым лагеры каля горада Місалунгі, ён памірае 19.04.1824 года.

Шмат якія творы Дж.Г.Байрана перакладзеныя на беларускую мову. Сярод перакладчыкаў - Уладзімір Дубоўка, Юрка Гаўрук, Рыгор Барадулін, Уладзімір Караткевіч, Максім Танк, Язэп Семяжон, Максім Лужанін і інш.

Крыніца: Хрэстаматыя па літаратуры народаў свету. Менск, 1995.

Паведаміць пра недакладнасьць