Ятрышнік абпалены (Orchis ustulata L., 1753)
Парадак Ятрышнікакветныя (Orchidales), сямейства Ятрышнікавыя (Orchidaceae)

Статус. I катэгорыя. Выключна рэдкі від, які знаходзіцца пад пагрозай знікнення.
Значэнне ў захаванні генафонду. Сярэднеэўрапейскі від у адзінкавым месцазнаходжанні на паўночна-заходняй мяжы арэала. Дэкаратыўная і лекавая расліна [1].
Кароткае апісанне. Шматгадовая травяністая расліна з шараяйкападобным клубнем і прамастойным, аблісцелым (акрамя верхняй часткі) сцяблом вышынёй 30-40 см. Суквецце - густы шматкветны колас; кветкі з чарнавата-пурпуровым шлемам і светла-ружовай губой з малінавымі плямкамі. Да распускання кветак колас цёмны, быццам абпалены. Плод - сухая каробачка [2].
Асаблівасці біялогіі. Выяўляецца не кожны год; перыядычнасць паяўлення не ўстаноўлена. Цвіце ў ліпені-жніўні, пладаносіць у жніўні-верасні.
Пашырэнне. Сярэдняя і Паўднёвая Эўропа. У Беларусі - адзінае месца росту ў Смалявіцкім раёне [3].
Месцы росту. Расце ў маладых хвойніках верасовага тыпу.
Характар росту. Трапляецца адзінкавымі экземплярамі і невялікімі групамі.
Асноўныя абмежавальныя фактары. Гаспадарчая трансфармацыя зямель.
Культываванне. Звестак няма.
Прынятыя меры аховы. Занесены ў спіс ахоўных раслін Беларусі з 1964 г. [4]. Ахоўваецца ў спецыялізаваным батанічным заказніку «Пекалінскі».
Неабходныя меры аховы. Кантроль за станам папуляцыі, выяўленне новых месцаў росту.

Літ.: 1. Редкие и исчезающие виды..., 1987; 2. Флора БССР, т. 1, 1949; 3. Вынаев, Козловская, 1986; 4. Моисеева, 1967.

Н.Казлоўская

Паведаміць пра недакладнасьць