Парадак Бабовакветныя (Fabales), сямейства Бабовыя (Fabaceae)
Статус. III катэгорыя. Рэдкі від, які трапляецца ў невялікай колькасці на абмежаваных тэрыторыях.
Значэнне ў захаванні генафонду. Сярэднеэўрапейскі немаральны рэліктавы від, які знаходзіцца ў Беларусі ў ізаляваных лакалітэтах і астраўных месцах росту на паўночнай мяжы арэала [1]. Дэкаратыўная і меданосная расліна.
Кароткае апісанне. Невялікі куст вышынёй 0,2-0,5 м з шматлікімі неаднолькавай даўжыні ўзыходнымі сцёбламі. Парасткі валасістыя, з простымі або разгалінаванымі калючкамі. Лісце простае, эліпсоіднае, на кароткіх чаранках або амаль сядзячае, зверху некалькі бліскучае і злёгку сеткаватае. Кветкі жоўтыя, сабраны па 8-20 на канцах галінак у кароткія гронкі. Чашачка і лодачка апушаныя. Плод - невялікі цвёрда-валасісты авальна-прадаўгаваты, на верхавінцы амаль абсечаны боб.
Асаблівасці біялогіі. Цвіце ў траўні-чэрвені, пладаносіць у чэрвені-ліпені. Размнажэнне насеннае.
Пашырэнне. Поўдзень Скандынавіі, Сярэдняя Эўропа, поўдзень Атлантычнай Эўропы, цэнтральныя і заходнія раёны Ўсходняй Эўропы, поўнач Міжземнамор'я [2]. У Беларусі вядомы месцы росту ў Берасцейскім, Пружанскім, Столінскім, Гомельскім, Рэчыцкім, Добрушскім, Брагінскім, Чачэрскім, Буда-Кашалёўскім, Нараўлянскім, Светлагорскім, Мазырскім, Лоеўскім, Свіслацкім, Бабруйскім, Салігорскім раёнах [3].
Месцы росту. Сасновыя, саснова-шыракалістыя і шыракалістыя лясы, зараснікі хмызняку па берагах рэк. Аддае перавагу ўзлескам і адкрытым месцам.
Характар росту. Расце невялікімі, часам буйнымі, групамі.
Асноўныя абмежавальныя фактары. Тэхнагенныя ўздзеянні пры высечцы лесу, празмерныя рэкрэацыйныя нагрузкі (вытоптванне, вырыванне раслін), гаспадарчая трансфармацыя зямель.
Культываванне. Па Беларусі звестак няма. Культывуецца ў Прыбалтыцы.
Прынятыя меры аховы. Ахоўваецца ў Прыпяцкім запаведніку, Белавежскай пушчы, ландшафтным заказніку «Мазырскія яры», Веткаўскім і Шабрынскім батанічных заказніках, Чачэрскім паляўнічым заказніку.
Неабходныя меры аховы. Стварэнне батанічных заказнікаў у месцах найбольш масавага росту, увядзенне ў культуру.
Літ.: 1. Козловская, Парфенов, 1972; 2. Флора Европейской части СССР, т. 6, 1987; 3. Редкие и исчезающие виды..., 1987.
Л.Семярэнка
