Цыбуля скарада, або цыбуля рэзанец (Allium schoenoprasum L., 1753)
Парадак Лілеякветныя (Liliales), сямейства Цыбулевыя (Alliaceae)

Статус. III катэгорыя. Вельмі рэдкі від, які трапляецца ў невялікай колькасці на абмежаваных тэрыторыях.
Значэнне ў захаванні генафонду. Арктальпійскі рэліктавы від, які знаходзіцца ў Беларусі ў асобных лакалітэтах у межах шырокага галарктычнага арэала на паўднёвай мяжы яго паўночнаэўрапейскага раўніннага фрагмента.
Кароткае апісанне. Шматгадовая травяністая цыбульная расліна вышынёй 15-45 см. Цыбуліны прадаўгаватыя, размешчаныя на кароткім карэнішчы. Сцябло ўнутры пустое, аблісцелае. Лісце (1-2) кароткае, дудчастае, з доўгай похвай. Суквецце - шарападобны парасонік, без цыбулінак. Лісцікі калякветніка ружовыя або ружова-фіялетавыя, бліскучыя. Насенне вуглаватае [1].
Асаблівасці біялогіі. Цвіце ў канцы чэрвеня-ліпені, пладаносіць у жніўні. Размнажэнне насеннае і вегетатыўнае.
Пашырэнне. Эўропа, Каўказ, Сібір, Далёкі Ўсход, Паўночная Амерыка [1]. У Беларусі выяўлена ў Віцебскім і Шумілінскім раёнах, у асноўным у даліне Заходняй Дзвіны [2]; адзначалася таксама ў Ельскім раёне (наваколле в. Кузьмічы) [3].
Месцы росту. Расце на сырых лугах у далінах рэк.
Характар росту. Трапляюцца невялікія групы на абмежаваных плошчах.
Асноўныя абмежавальныя фактары. Антрапагенная трансфармацыя тэрыторый, празмерныя рэкрэацыйныя нагрузкі (вытоптванне, зрыванне раслін) і выпас жывёлы.
Культываванне. Вырошчваецца ў ЦБС АН Беларусі, батанічным садзе БДУ. У культуры добра пладаносіць, дае ўсходжае насенне і самасеў.
Прынятыя меры аховы. Не прымаліся.
Неабходныя меры аховы. Рэвізія вядомых месцаў росту і кантроль за станам папуляцый, арганізацыя спецыялізаваных батанічных заказнікаў ва ўсіх вядомых лакалітэтах, выяўленне новых месцаў росту і іх ахова, больш шырокае ўвядзенне ў культуру.

Літ.: 1. Флора Европейской части СССР, т. 4, 1979; 2. Сюбарова, Мержвинский, 1989; 3. Флора БССР, т. 1, 1949.

Ю.Бібікаў

Паведаміць пра недакладнасьць