Парадак Ізабрыевыя (Isobryales), сямейства Артотрыхавыя (Orthotrichaceae)
Статус. III катэгорыя. Рэдкі від, колькасць якога скарачаецца.
Значэнне ў захаванні генафонду. Рэліктавы сярэднеэўрапейска-амфіпацыфічны субакіянічна-немаральны від у ізаляваных лакалітэтах на мяжы эўрапейскага фрагмента арэала.
Кароткае апісанне. Дзернавінкі падушкападобныя, рыхлыя, цёмна-зялёныя, 2-5 см вышынёй. Сцёблы простыя або разгалінаваныя. Лісце з прадаўгаватай асновы лінейна-ланцэтнае, доўга і рэзка завостранае, кіляватае, на верхавінцы няроўназубчастае. Жылка простая, заканчваецца перад верхавінкай ліста або ў ёй. Клеткі ўверсе ліста акруглыя ці прадаўгаватыя, патоўшчаныя, з папіламі, каля асновы жылкі лінейныя. Каробачка на кароткай ножцы, пагружаная або выступае з перыхэцыя, падоўжана-яйкападобная, з 8 палоскамі і паверхневымі вусцейкамі. Перыстом двайны. Вечка з дзюбкай. Каўпачок рэдка валасісты [1, 2].
Асаблівасці біялогіі. Спараносіць летам. Вегетатыўна размнажаецца лістароднымі вывадковымі цельцамі, простымі ці разгалінаванымі, булавападобнай або цыліндрычнай формы.
Пашырэнне. Сярэдняя і Атлантычная Эўропа, Паўночная Афрыка, захад Паўночнай Амерыкі. Ва Ўсходняй Эўропе трапляецца толькі ў паўночна-заходніх раёнах. У Беларусі выяўлены ў Слонімскім раёне [5]. Паводле літаратурных звестак від рос таксама ў Белавежскай пушчы [4].
Месцы росту. Расце на ствалах лісцевых дрэў і на зацененых бетонных збудаваннях.
Характар росту. Трапляецца невялікімі групамі дзярнінак на абмежаваных плошчах.
Асноўныя абмежавальныя фактары. Высечка старых дрэў і зніжэнне вільготнасці месцаў росту.
Культываванне. Не культывуецца.
Прынятыя меры аховы. Ахоўваецца ў Белавежскай пушчы.
Неабходныя меры аховы. Арганізацыя аховы вядомых месцазнаходжанняў; рэвізія старых месцаў росту і правядзенне мэтанакіраванага пошуку новых.
Літ.: 1. Лазаренко, 1955; 2. Мельничук, 1970; 3. Рыковский, Млынарчик, Масловский, 1988; 4. Алексенко, 1899.
Г.Рыкоўскі
