Клас Сумчатыя лішайнікі (Ascolichenes), парадак Леканаральныя (Lecanorales), сямейства Нефромавыя (Nephromaceae)
Статус. I катэгорыя. Вельмі рэдкі від, які знаходзіцца пад пагрозай знікнення не толькі ў Беларусі, але і ў іншых рэгіёнах Эўропы [1, 2].
Значэнне ў захаванні генафонду. Рэлікт субакіянічнай флоры атлантычнага перыяду галацэну [3].
Кароткае апісанне. Слаявіна лістападобная, дыяметрам 90-120 мм, тонкая, з кароткімі лопасцямі, якія звычайна грабеньчата налягаюць адна на адну. Верхняя яе паверхня карычнева-шэрая, гладкая, бліскучая, часам ізідыёзная або нясе рэгенерацыйныя лускавінкі. Ніжняя паверхня светлая, к цэнтру часта цямнее, шэрая або светлая, на ўсім працягу голая або больш-менш апушаная, часам з рассеянымі рызінамі ў вузкіх пучках. Апатэцыі часта шматлікія, даўжынёй да 3,5-5 мм і шырынёй да 4-8 [10] мм, гарызантальна прымацаваныя, з чырванавата-карычневым, карычневым, плоскім або некалькі выгнутым дыскам. Асяродачны слой белы, жоўты, часам ярка-жоўты; ад K ружавее і становіцца ліловым, чырванавата-ліловым або вішнёва-чырвоным. Слаявіна ўтрымлівае рэчыва нефрамін [4].
Асаблівасці біялогіі. Размнажаецца вегетатыўна і аскаспорамі.
Пашырэнне. Эўразія, Афрыка, Паўночная Амерыка, Аўстралія [4]. Трапляецца ў Эстоніі, на Ўкраіне (Крым), Камчатцы [4]. У Беларусі вядома ў Белавежскай пушчы [5, 6], наваколлі Менска - в. Прылукі [7].
Месцы росту. Расце на галінах елкі ў старых хвойных і хвойна-шыракалістых лясах.
Характар росту. Трапляецца асобнымі экземплярамі.
Асноўныя абмежавальныя фактары. Высечка лесу, гідрамеліярацыйныя работы і іншыя антрапагенныя ўздзеянні, якія прыводзяць да змянення гідралагічнага рэжыму месцаў росту.
Культываванне. Не культывуецца.
Прынятыя меры аховы. Ахоўваецца ў Белавежскай пушчы.
Неабходныя меры аховы. Забарона ў месцах росту высечкі лесу, змянення рэжымаў увільготненасці і асветленасці, арганізацыя ліхеналагічнага мікразаказніка ў в. Прылукі, выяўленне новых месцаў росту.
Літ.: 1. Cieśliński, Czyżewska, Fabiszewski, 1986; 2. Пишут, 1982; 3. Миняев, 1940; 4. Определитель лишайников СССР, вып. 3, 1975; 5. Горбач, 1973; 6. Голубков, 1987; 7. Савич, 1925.
У.Галубкоў
