Вытворчасць. Цывілізаванаму чалавеку для забеспячэння жыццядзейнасці патрэбна многа разнастайных тавараў і паслуг, якіх прырода даць не можа. Таму людзі здаўна наладзілі і пастаянна ўдасканальваюць іх выраб самі. Дзейнасць людзей з мэтай задавальнення сваіх патрэб і ёсць вытворчасць.

Вытворчы працэс - гэта ўзаемадзеянне чалавека з прыродай і яе пераўтварэнне ў інтарэсах чалавека (гл. Прыродакарыстанне). Для практычнай арганізацыі вытворчага працэсу неабходны рэсурсы: прыродныя, матэрыяльныя, фінансавыя, працоўныя. Тыя з рэсурсаў, якія рэальна задзейнічаны ў вытворчасці, называюць фактарамі вытворчасці, асноўныя з якіх зямля, капітал, праца. Кожны з іх можа прыносіць яго ўладальніку даход. Сукупнасць сіл (фактараў), якія выкарыстоўваюцца ў вытворчым працэсе, ёсць прадукцыйныя сілы, аснову якіх складаюць сродкі вытворчасці. Апошнія падзяляюцца на прадметы працы - зыходныя матэрыялы (сыравіна), на якія пры вырабе прадукцыі накіравана праца чалавека, і сродкі працы (машыны, станкі, прылады і інш.), якімі чалавек уздзейнічае на прадмет працы. Галоўнай прадукцыйнай сілай грамадства з'яўляецца чалавек.

Уладальнікамі (уласнікамі) фактараў вытворчасці могуць быць асобныя індывіды, іх групы ці сацыяльныя інстытуты. Гэта значыць, што вытворчы працэс мае грамадскі, сацыяльны характар: у ім узаемадзейнічаюць не толькі самі фактары вытворчасці, а і іх уласнікі, якія ўступаюць пры гэтым у пэўныя вытворчыя адносіны. Сутнасць іх у тым, якая роля (гаспадара ці наёмнага работніка) належыць кожнаму ў вытворчым працэсе і якая каму дастаецца доля ад вынікаў вытворчасці. У вызначальнай ступені гэта абумоўлена формай уласнасці: у большай выгадзе той, хто валодае сродкамі вытворчасці.

Асноўныя ячэйкі вытворчасці - прадпрыемствы, якія па выпуску аднароднай ці тэхналагічна звязанай прадукцыі аб'ядноўваюцца ў галіны і падгаліны эканомікі, што ў сукупнасці ўтвараюць народную гаспадарку краіны, ці яе эканоміку. Развіваецца вытворчасць на аснове грамадскага падзелу працы і кааперацыі. Для рацыянальнай яе арганізацыі ажыццяўляюцца планаванне і кіраванне, рацыянальнае размяшчэнне вытворчасці - геаграфічнае размеркаванне галін матэрыяльнай сферы на тэрыторыі краіны з улікам прыродных, сацыяльна-эканамічных умоў асобных рэгіёнаў і асаблівасцей тэрытарыяльнага падзелу працы.

Грамадская вытворчасць - бясконцы ўзнаўляльны працэс, які ўключае саму вытворчасць, размеркаванне (вызначае долю кожнага сябра грамадства і вырабленай прадукцыі), абмен (даводзіць прадукт да спажыўца) і спажыванне. Частка сродкаў за выручаную прадукцыю і частка прадукцыі вытворчага прызначэння (сродкі вытворчасці) зноў накіроўваюцца на прадпрыемствы для новага вітка вытворчасці. Гэта ёсць узнаўленне, якое бывае простым (узнаўленне вытворчасці ў нязменным маштабе) і пашыраным (у маштабах, большых за ранейшыя). Адрозніваюць таксама 2 тыпы развіцця вытворчасці: экстэнсіўны (з выкарыстаннем сродкаў вытворчасці, якія ўжо дзейнічаюць) і інтэнсіўны (з укараненнем новых сродкаў вытворчасці).

Паколькі насельніцтва на Зямлі хутка павялічваецца і адначасова растуць патрэбы людзей, маштабы вытворчасці аб'ектыўна павялічваюцца. Прытым адбываецца канцэнтрацыя вытворчасці - засяроджванне вытворчасці і рабочай сілы на буйных прадпрыемствах з мэтай павелічэння эфектыўнасці выпуску пэўнай прадукцыі. Аднак гэты працэс параджае манаполію. Каб пазбегнуць яе негатыўнага ўздзеяння на эканоміку, у краінах з развітай рыначнай структурай існуе дзяржаўная падтрымка малога і сярэдняга бізнесу, бо чым больш таваравытворцаў, тым лепшыя ўмовы для канкурэнцыі і развіцця вытворчасці. Прымаюцца і іншыя меры па рэгуляванні вытворчасці. І тым не менш у ёй назіраюцца спады, эканамічныя крызісы. Канчатковая мэта вытворчасці - выпуск прадукцыі (тавараў). Праблема толькі ў тым, што і колькі выпускаць, бо прадукцыя павінна карыстацца попытам і даваць прыбытак. Гэта ўжо праблема эфектыўнасці вытворчасці.

Паведаміць пра недакладнасьць