ДЫМ. 1. Пра форму, стан, шчыльнасць і іншыя характэрныя прыметы (дыму): вільготны, высокі, густы, дужы, красавіцкі, кучаравы, празрысты, ранішні, танюткі, тонкі, хвойны, ціхі, шаўковы  ваенны, грывасты, дрыготкі, кароткі, кволенькі, кволы, кудлаты, кудлаценькі, лянівы, мутны, разрэджаны, рэдкі, слабенькі, слабы, цяжкі.

І валасы [дзеда] ляжалі дымам, І барада — кудлаты дым. Вільготны дым пляскаўся ў вёдрах, — Сцякаў і па масніцах плыў (А.Разанаў). У гэты дзень я ўбачу Праз хмары высокага дыму, Як далёкае сонца, Сваю дарагую Радзіму (П.Панчанка). Перад вачамі пажар вялізны, Густы, цяжкі, ваенны дым (П.Панчанка). З самага ранку перад шчодрым вечарам пацягнуліся ў неба дужыя дымы (І.Мележ). Цябе палохае і кліча Зялёны красавіцкі дым, І незнаёмае аблічча, І бэз пад берагам крутым (С.Грахоўскі). З белых комінаў хат гаманлівых Завіхрыўся дымок кучаравы (Я.Журба). Дым бялявы, дым празрысты Тчэ ў паветры паравоз (Я.Колас). З комінаў на куранёўскіх стрэхах віліся ціхія ранішнія дымочкі (І.Мележ). Дымок танюткі, белаваты Ўжо павіваецца над хатай (Я.Колас). Чаго ж, чаго прыходзіў я сюды, Па звонкі ліст, пад хвойны сіні дым... (А.Пысін). Шаўковыя дымы плылі роўнымі слупамі з каміноў (П.Пестрак). Грывасты дым вісеў над лесам... (А.Савіцкі). Брыгадны стан. Кацёл брыгадны. Дымок дрыготкі ў сіняве (А.Пысін). Дыміцца гліна, Дым кароткі (А.Пысін). Нават калі чалавек, здавалася, назаўсёды пакінуў стойбішча... ён не-не ды і ўбачыць... кволенькі дымок, які адразу ж над чумам зрывае пурга... (Я.Сіпакоў). Плыве кудлаценькі дымок ад папяросы ў дзверы (А.Бялевіч). На лагу за вуліцай лянівы дымок чапляўся за сцены лазні, загінаўся, ападаў на мокрую і парную траву (М.Стральцоў). Сягоння дзён былых паліць не будзем, Каб не панёс чагосьці мутны дым... (А.Пысін). Захар памалу набліжаўся да нізенькай драўлянай будыніны... з пакатым дзіравым дахам, над якім віўся... слабенькі дымок (А.Савіцкі).

2. Пра колер (дыму): барвовы, белаваты, бела-сіні, белы, блакітны, бялявы, жаўтавата-сіні, жаўтлявы, жоўты, залаты, зялёны, пазлачоны, ружовы, сіза-чорны, сіні, сінявы, чорна-сіні, чырвоны, шматколерны, шызы.

Чырвоны агонь шалёна танцаваў, круціўся, ахутваўся барвовым дымам (І.Новікаў). Бела-сіні, надта горкі лезе ў вочы... дым махоркі... (К.Крапіва). Сяло глядзела сіня-цёмна, Над ім стаяў дым белаваты (Я.Колас). У вузкіх цяснінах — блакітны, дым, На горах — ружовы дым (П.Панчанка). Падсохшае сена палыхнула агнём, і стажок абвіўся жаўтавата-сінім дымам (Я.Колас). Гары, гары, мой свеце сіні, Дым залаты над галавой... (В.Вярба). Я павольна крочу Туды, дзе гай спавіў зялёны дым (П.Панчанка). І ўзнімаўся дым клубкамі, Злёгку пазлачоны... (Я.Колас). У лесе нешта гарэла, угару выкіроўваўся сіза-чорны дым... (М.Гамолка). Сіні дымок выбіваўся з узлеску (А.Савіцкі). Паціху паўзе і паўзе гэты сінявы дым з бярэзніку (А.Савіцкі). Чорна-сіні дым падкідвала ўверх, і ён змешваўся з жаўтлявым, і гэтыя хвалістыя, няроўныя скруткі... цягнуліся да сцяны (А.Савіцкі). А на захадзе ў дыме чырвоным Бой жалезным голасам роў (П.Панчанка). Дык вось яны... — Хрыбты за стэпам Дона У шызым дыме Раніцы лагоднай (З.Бядуля). І ці вітаў бы гэтым гожым раннем Шматколернага дыму калыханне?! (А.Лойка).

3. Пра ўражанне, псіхалагічнае ўспрыняцце дыму, пра характар яго фізічнага ўздзеяння: вечаровы, вясёлы, даўні, духмяны, жвавы, жытні, мройны, начлежны, пахкі, пахучы, прапахлы ўспамінамі (аўт.), салодкі, удумны, цёплы  атрутны, гаркавы, горкі, даўкі, едкі, пануры, прагорклы, саладкава-даўкі, сінявата-едкі, смуродны, смярдзючы, смяротны, удушлівы, уедлівы.

Чуваць, як дыша вераснем зара Па ўсёй зямлі, што ў вечаровым дыме (П.Панчанка). Аж заскакалі іскры, дым вясёлы пачаў кружыцца на адной назе (А.Пысін). Ад вогнішча долкамі сцелецца едкі, Прапахлы ўспамінамі даўнімі дым (Н.Гілевіч). Галлё затрашчала, пабег жвавы духмяны хвойны дымок (“Беларусь”). І толькі вецер вее У вочы жытнім дымам (М.Танк). Ужо на спад плыло і лета, Уральскай спёкі мройны дым (К.Кірэенка). Сок бяроз і начлежны дымок... Ногі ў цыпках і чыстыя душы (А.Пысін). О боль салодкі смутку, О шчасны міг вяртання, О Бацькаўшчыны мілай Блакітны пахкі дым! (А.Звонак). Добры дзень, дымок зямлі салодкі! Добры час, мае таварышы! (Я.Янішчыц). Дым ранішні, які ён лёгкі, жвавы, Паўдзённы — больш удумны, менш рухавы (А.Лойка). Знікае ў цёплым дыме ціхі бераг, Зарослы да вачэй сівой лазой (П.Панчанка). У верасня — свой асаблівы пах: Курыць сівец — плыве дымок гаркавы (Р.Барадулін). Атрутны дым уздымаўся ад абпаленай цэглы (М.Лупсякоў). Дагараюць росы на траве, Засцілае вочы горкім дымам (С.Грахоўскі). Запахла даўкім, прагорклым дымам... (М.Лынькоў). Не загояць і не залечаць гады... сум людскіх галасоў і пануры дым... (П.Панчанка). Калі ўдыхаў ён [Сяргей] саладкава-даўкі паравозны дым, нешта шчымлівае, прыемна-балючае кралася ў сэрца (М.Стральцоў). У дзверы вагона нясло і смуродзіла сінявата-едкім дымам (В.Адамчык). Глытнуўшы горкага смярдзючага дыму, які сінім туманам вісеў у будыніне, Захар закашляўся... (А.Савіцкі). Смяротны дым плыве над папялішчамі (П.Панчанка). Дым, горкі, як палын, і страшэнна ўдушлівы, расплываўся па зямлі (Т.Хадкевіч). Полымя пачало скакаць ад куста к кусту, хапаць... сухія, зляжалыя галінкі, буралом, і неўзабаве ўсё навокал завалакло горкім, уедлівым дымам (Б.Сачанка).

Паведаміць пра недакладнасьць