##ShortTitle: Чалавек ##LongTitle: Чалавек ##FrontpageTitle: Чалавек (дыялект.) ##ExpandArticle: true ##Type: slo ##HTMLDescription_BEGIN Створана на падставе:
Чалавек: Тэматычны слоўнік. Менск: Беларуская навука, 2006. ISBN 985-08-0715-6

Разьдзелы:
 Групы людзей  

 Узрост і пол  

 Дзеці  

Роднасць і сваяцтва
 Дашлюбнае становішча  

 Сямейнае становішча  

 Члены сям'і  

 Сваяцкія адносіны  

 Чалавек без сям'і  

 Пазашлюбныя адносіны  

 Нацыянальнасць і месца пражывання  

Роды і віды дзейнасці
 Прафесійны занятак  

 Традыцыйныя вераванні і рэлігійныя культы  

 Часовы занятак  

Сацыяльнае становішча
 Маёмасныя адносіны  

 Парушальнікі законаў ці парадкаў  

 Дачыненне да веравызнання  

 Удзельнікі вясельнага абраду  

 Саслоўная прыналежнасць, агульны грамадскі статус  

 Месца жыхарства і міжасабовыя адносіны  

 Часткі цела і органы  

 Знешні выгляд і ўнутраны стан  

 Унутраны і эмацыянальны стан  

 Разумовыя здольнасці  

 Паводзіны  

 Адносіны да працы  

 Адносіны да людзей  

 Некалькі якасцяў  


Слоўнік уключае выбраныя з розных крыніц рэгіянальныя беларускія народныя назвы, якія характарызуюць чалавека як грамадскага дзеяча, вызначаюць яго адносіны да працы, да людзей, падкрэсліваюць яго фізічныя і псіхічныя якасці і г.д.
##HTMLDescription_END ##Chapter: 1. Групы людзей @басякі, бедныя людзі

басата зб. ж. — Віл., Зах.-бран. р. (СЦБ, Растаргуеў),
басатва зб. ж. — Віц. р., Чэрв. р. (Станкевіч),
басаторыя зб. ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
басота зб. ж. — Віц. р., Чэрв. р., Драг., Стол., Зах.-бран. р. (ТС, Растаргуеў, Станкевіч, Мат. апыт.),
бедны прым. м. — агульн. (Станкевіч, Мат. апыт.),
галота зб. ж. — Кам., Стол. (ТС, ЖНС, Насовіч),
галытва зб. ж. — Чав. (НС),
галытыр м. — Мсцісл. (Юрчанка),
голь зб. м. — мясц. (Насовіч),
мізерыя зб. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў). @госці

бяседачка ж. — Брасл. (НС),
госці мн. — агульн. (СЦБ, Мат. апыт.),
чэсь ж. — Пух. (З нар. сл.). @грамада, грамадства

вобчаства н., обчаства н. — Жытк., Гом. р. (ТС, НЛГ),
грамада ж. — мясц. (Насовіч),
грамада ж. — мясц. (Станкевіч),
грумада ж. — Смарг. (Станкевіч),
грамадзтва ж. — мясц. (Станкевіч),
мір м. — Стол., Жытк. (ТС),
мірота ж. — Жытк. (ТС). @група людзей, гурт, натоўп

аблава ж. — Уздз. (Мат. мен.-мал.),
арава ж. — Жытк., Гом. (ТС, Н. сл-сць),
балаган м. — Стол. (ТС),
бурса ж. — Стаўб. (Мат. мен.-мал.),
вятня ж. — Мёр. (НС),
гавяда ж. — Ушацк. (НС),
гамуз м. — Мсцісл. (Юрчанка, Станкевіч),
ганейка ж. — Лоеў. (Янкова),
гармідар м. — Барыс. (Мат. мен.-мал.),
горба ж. — Свісл. (Шаталава),
грамада ж. — Чэрв. р., Смарг., Гарадз., Жытк. (ТС, Цыхун, Станкевіч),
грамада ж. — Лаг., Бяроз., Лоеў. (Насовіч, Варлыга., Янкова, Шаталава),
груд м. — Віц. р., Мсцісл. (Станкевіч),
грумада ж. — Гарадз. (Цыхун),
грумада ж. — Зэльв. (Сцяцко),
гужолка ж. 'гурт' — Люб. (Н. сл-сць),
гура ж. — Пін., Стол., Жытк. (ТС, Шаталава),
гурба ж. — Зах.-бран. р. (Станкевіч),
гурбачка ж. 'невялікі натоўп' — мясц. (Станкевіч),
гурма ж. — Лаг., Смален. р., Зах.-бран. р. (Станкевіч),
гурт м. — Лаг., Буда-Каш., Стол., Жытк., Маз. (Варлыга, ТС, ГЧ),
збор м. — мясц. (Насовіч),
зборня ж. — Саліг. (Н. сл-сць),
кагал м. — Мядз., Чач., Лоеў. (СЦБ, Янкова, Насовіч, Мат. апыт.),
карагод м. — Смален. р. (Станкевіч),
качагура ж., кучугура ж. — Жытк. (ТС),
ключ м. — Лоеў. (Янкова),
купа ж. — Стол., Жытк. (ТС, Насовіч),
купка ж. — Стол., Жытк. (ТС),
куча ж., кучка ж. — Чач., Лоеў. (Янкова, Мат. апыт.),
мардва ж. 'шумнае зборышча' — мясц. (Насовіч),
наброд м. — Мсцісл. (Юрчанка),
народзішча н. — Мсцісл. (Юрчанка),
натоўп м. — Лаг. (Варлыга),
плойма ж. — Лаг., Ветк., Драг. (Варлыга, Мат. Гом., Станкевіч, Мат. апыт.),
руйца ж. 'гурт' — Кам. (ЖС),
свет зб. м. 'вялікая колькасць людзей' — Мсцісл. (Юрчанка),
субор — Маст. (НС),
сутарма ж. 'вялікая колькасць людзей' — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
табала ж. — Дзярж. (НС),
таўпа ж. — Зах.-бран. р. (Насовіч, Растаргуеў),
талпа ж. — Лоеў. (Янкова),
тубыль ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
ціжба ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
чакірда ж. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
чат м. — Мсцісл. (ЛАБНГ),
чата ж., чаты мн. — Лельч., Нараўл., Лоеў., Браг. (ЛАБНГ, Кучук). @група людзей у танцы

карагод м. — Лаг. (Варлыга),
кола н. — Стол. (ТС),
круг м. — Драг. (Мат. апыт.),
танок м. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў). @групы людзей, якія знаходзяцца на нізкай ступені развіцця

дзікары мн. — Кобр., Драг. (Мат. апыт.),
дзікія прым. мн. — Лун. (Мат. апыт),
дзікі прым. м. — Смарг. (Станкевіч),
першабутныя мн. 'людзі, якія жылі даўней' — Жытк. (ТС). @дзеці

агульныя назвы дзяцей:
басата зб. ж. 'хлапчукі-свавольнікі, што чыняць шкоду' — Уздз. (СЦБ),
блазната зб. ж. — Віц. р., Лід. (Каспяровіч, СПЗБ),
блазнота зб. ж. — мясц. (Насовіч),
бубначы мн. — Зэльв. (Сцяцко),
гайня зб. ж. 'дзеці-свавольнікі' — Уздз. (Мат. мен.-мал.),
дзетвара ж. зб. — Стол. (ТС),
дзетухны мн. — Лаг. (Варлыга),
дзеці мн. — агульн. (ГЧ, Станкевіч, Мат. апыт.),
дзятва зб. ж. — Смарг., Гом. р., Смален. р. (НЛГ, Насовіч, Станкевіч, Дабравольскі),
дзяцінства зб. н. — Лаг. (Мат. мен.-мал., СЦБ),
дзяццё зб. н. — Жытк. (ТС),
драбната зб. ж. — Зах.-бран. р. (Насовіч, Растаргуеў),
драбяза зб. ж. — Смарг., Лаг. (Насовіч, Станкевіч),
жамяра зб. ж. — Віл. (ЖС),
жамярва зб. ж. — Зэльв. (Сцяцко),
жэмяць зб. ж. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
канарэзь зб. ж. 'хлапчукі-свавольнікі' — Мсцісл. (Юрчанка),
лятуны мн. 'хлопцы-аднагодкі, падлеткі' — Уздз. (Мат. мен.-мал.),
маленства н. 'маленькае, ласкавае дзіця' — Кам. (ЖНС, Насовіч),
малеча зб. ж. — мясц. (Насовіч),
маліга зб. ж. 'падлеткі' — Уздз. (СЦБ),
мальгва зб. ж. — Слаўг. (Н. сл-сць),
мальгвеча зб. ж. — Слаўг. (Н. сл-сць),
марда зб. ж. 'свавольнікі, крыкуны' — мясц. (Насовіч),
мілюзгеча зб. ж. — Слаўг. (Н. сл-сць),
мілюзня зб. ж. — Слаўг. (Н. сл-сць),
неўдалле зб. н., неўдаль зб. ж. 'няўдалыя дзеці' — Мсцісл. (Юрчанка),
плевень зб. ж. 'пра дзяцей, якія аб'ядаюць сады' — Стол., Жытк. (ТС),
рабята мн. — Смален. р. (Дабравольскі),
чэкар зб. ж. — Лаг. (Варлыга),
чэляць зб. ж. — Пух. (З нар. сл.),
шэкарадзь зб. ж. — Мсцісл. (З нар. сл., Мат. апыт.),
юрдыка зб. ж. 'група гарэзлівых дзяцей' — Дзятл. (ЖС). @дзяўчаты

дзеўкі мн. — асн. мас. г. (Мат. апыт.),
дзяўкі мн. — зах.-пал. г. (Мат. апыт.),
дзяўчаты мн. — агульн. (ГЧ, Мат. апыт.),
дзявоства зб. 'шмат дзяўчат' — Люб. (ЖС),
шаруйка зб. ж. 'зборышча дзяўчат на вуліцы' — Валож. (ЖС). @зборышча, згуртаванне людзей

ачата ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
братчыны мн. — мясц. (Насовіч),
брацце зб. н. — мясц. (Насовіч),
гамарня ж. 'шумнае зборышча' — Браг. (З нар. сл.),
гамэрня ж. — Мёр. (НС),
гурба ж. — Зах.-бран. р. (Станкевіч),
дружына ж. — Зэльв. (Сцяцко),
забранне н. — мясц. (Насовіч),
кагал м. — Мядз., Раг., Зах.-бран. р. (СЦБ, Мат. дыял. сл., Растаргуеў),
кола н. — Стол. (ТС),
паезд м. 'пры выкананні пастаўленай задачы' — мясц. (Насовіч),
пачка ж. — Стол., Жытк. (ТС),
плойма ж. — Пух. (Мат. мен.-мал.),
субарніца ж. — Мёр. (НС),
субор м. — Маст. (НС). @жанчыны

бабы мн. — Слаўг. (ГЧ),
бабы мн. — зах.-пал. г. (Мат. апыт.),
жанкі мн. — Стол. (Мат. апыт.),
скудзельніцы мн. 'зборышча жанчын пры прадзенні' — Карэл. (ЖНС). @кампанія

бурса ж. — Стаўб. (СЦБ),
бяседа ж. 'звычайна ў застоллі' — агульн. (ЛАБНГ, Янкова),
вал м. 'кампанія, зборышча' — Чач. (Мат. апыт.),
валка ж. — Лоеў. (Янкова),
гаўгаліца ж. — Лоеў. (Янкова),
гранда ж. — Зэльв. (ЖС),
дрэйма ж. — Зэльв. (Сцяцко),
кампанія ж. — Мсцісл., Гл. (Юрчанка, Янкоўскі),
канпанія ж. — Слаўг. (ГЧ),
кумпанія ж., кунпанія ж. — Чачэрск. (Насовіч, Мат. апыт.),
надоб'е н. 'у застоллі' — Чэрв., Кір. (ЛАБНГ),
патрэба ж. 'у застоллі' — Ушац., Мядз., Валож., Віл., Круп., Дзятл., Слон., Краснап., Хоц., Гл., Гом., Добр. (ЛАБНГ),
світа ж. — Стол. (ТС),
таварыства н. — Уздз. (Мат. мен.-мал.),
хеўра ж. — Стол. (ТС),
хэўра ж. — Пух. (Мат. мен.-мал.). @людзі наогул, народ

люд зб. м. — Слаўг., Чач., Драг., Маз., Лоеў., Смален. р. (Насовіч, Дабравольскі, Янкова, ГЧ, Мат. апыт.),
людзі м. — агульн. (ГЧ, Дабравольскі, Мат. апыт),
людзіна ж. 'чалавек' — Кобр., Драг., Лоеў. (Янкова, Мат. апыт.),
людкове мн. — Гарадз. (Мат. Гарадз.),
люднасць ж. — мясц. (Насовіч),
людства зб. н. — мясц. (Насовіч),
мір зб. м. — Пух., Светлагор., Чач., Драг., Лоеў. (НС, Янкова, Мат. Гом., Мат. апыт.),
народ зб. н. — агульн. (ТС, ГЧ, Мат. апыт.). @моладзь

гавель ж. — Гарадз. (ЖНС),
маладзеж ж. — Уздз., Стол. (Мат. мен.-мал., ТС),
маладзежа ж. — Жытк., Хойн. (ТС, Мат. Гом.),
маладзёж ж. — Зэльв. (Сцяцко),
маладзяж ж. — Лаг., Віл., Валож. (СЦБ, Варлыга),
маладняк зб. м. — Пух., Стаўб., Драг. (СЦБ, Мат. мен.-мал., Мат. апыт.),
маладыя мн. — агульн. (Янкоўскі, ГЧ, Мат. апыт.),
моладзеж зб. ж. — Мсцісл., Зах.-бран. р., (Юрчанка, Растаргуеў),
моладзь ж. — Мясц. (Насовіч),
слімяннё зб. н. 'маладыя здаровыя дужыя людзі' — Мсцісл. (Юрчанка). @мужчыны

мужчыны мн. — агульн. (Мат. апыт.),
мужыкі мн. — агульн. (Мат. апыт.),
чалавякі мн. — Драг. (Мат. апыт.). @нягоднікі, мярзотнікі

барбасня зб. ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
благата зб. ж. — Гл. (Н. сл-сць),
бруд м. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
гадаўё зб. н. — Лаг., Чэрв. р. (Варлыга, Шатэрнік, Станкевіч),
жулябія зб. ж. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
зброд зб. м. — мясц. (Насовіч),
наталач зб. ж. — мясц. (Насовіч),
некаянства зб. н. — Мсцісл. (Юрчанка),
нечысць зб. ж. — Жытк. (ТС),
паганнё зб. н., паганства зб. н. 'зборышча інаверцаў' — мясц. (Насовіч),
партаччо зб. н. — мясц. (Насовіч),
паскудства зб. н. — мясц. (Насовіч),
плюгаўства зб. н. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
погань зб. ж. — мясц. (Насовіч),
поскудзь зб. ж. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
сатаннё зб. н. — мясц. (Насовіч),
свалата зб. ж. — Жытк. (ТС),
суталач зб. ж. — мясц. (Насовіч),
чартаўё зб. н. — мясц. (Насовіч),
шалудзі мн. — Пух. (СПЗБ),
шкарадзь зб. ж. — мясц. (Насовіч). @продкі

бацькі мн. — Лоеў. (Янкова, Насовіч),
дзяды мн. — агульн. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, Янкова, Насовіч, Станкевіч, Мат. апыт.),
прадзеды мн. — большая частка тэрыторыі Беларусі, у паўднёва-ўсходняй частцы спарадычна (ЛАБНГ),
прарады мн. — Светлагор. (ЛАБНГ),
прародзікі мн. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
прашчур м. — Лаг. (СПЗБ),
продкі мн., продак м. — Барыс., Кругл., Шкл., Слуц., Бял., Краснап., Хоц., Слон., Лун., Жытк., Рэч., Лоеў., Лельч., Ельск. (ЛАБНГ, Янкова, ЖНшС, Насовіч),
прэдкі мн., прэдак м. — паўдн.-усх. з., спарадычна зах.-пал. г., Шарк., Ушацк., Арш., Навагр., Карэл., Чэрв., Драг., Стол., Жытк. (ЛАБНГ, ТС, Мат. апыт.). @радня, род

атчыннік м. 'нашчадак па бацьку' — мясц. (Насовіч),
грунт м. 'род, племя, народ' — Пух. (ЖС),
завадзь ж. — Стаўб. (СЦБ),
злажэнне н. — Гом. р. (НЛГ),
кагал м. — Стол., Жытк. (ТС, Н. сл-сць),
кагало н. — Лун., Стол., Жытк. (ЛАБНГ, ТС, Мат. Гом.),
кагальства н. — Мазыр. (ГЧ),
калена н. — Чач., Лоеў. (Янкова, Мат. апыт.),
кодла н. — Бялын., Люб., Светлаг., Жлоб., Чач., Карм., Драг., Лун., Стол., Жытк., Маз., Зах.-бран. р. (ТС, Мат. Гом., ЖС, З нар. сл., Яўсееў, Растаргуеў),
краўнякі мн. — Вілен. р. (СПЗБ),
кроў м. 'карані роду' — мясц. (Насовіч),
кроўныя мн. — Ушацк., Тал., Клім. (ЛАБНГ),
крэўныя мн. — Шарк., Астр., Тал., Клім., Асіп., Нясв., Маз., Лельч. (ЛАБНГ),
крэўшчына ж. — Стол. (ТС),
кудла н. — Лаг. (Варлыга),
куст м. — Лельч. (ЛАБНГ),
наследдзе н. — мясц. (Насовіч),
наследнікі мн. — Ваўк., Старадарож. (ЛАБНГ),
насленнікі мн. — Круп. (ЛАБНГ),
наследства н. — Навагр., Уздз., Добр. (ЛАБНГ),
нашчадкі мн. — Маст., Слон. (ЛАБНГ),
нашы мн. — Чэрв. р., Віл. (СЦБ, Шатэрнік),
падворня ж. — Стол. (ТС),
падножжа н. — Жытк. (ТС),
пакаленне н. — Воран., Раг., Чэрык., Касц., Берасц., Кам., Кобр., Драг., Смален. р. (ЛАБНГ, Дабравольскі, Мат. апыт.),
парадня ж. — Стол. (ТС),
пароддзе н. — Мсцісл. (Юрчанка),
пародня ж. — Стол. (ТС, Кучук),
паследак м. — мясц. (Насовіч),
патомкі мн. — паўн.-усх. д., спарадычна цэнтр. з., зах.-пал. г., цэнтральная частка палес. р. (ЛАБНГ),
патомства н. — агульн. (ЛАБНГ, ТС, ГЧ),
племе н. — Стол. (ТС, Насовіч),
племень м. — Стол. (ТС),
племя н. — Слон., Стаўб., Буда-Каш., Ветк., Гом., Браг. (Мат. мен.-мал., Мат. Гарадз., Мат. Гом., Станкевіч),
племянства н. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
племяўство н. — Стол. (ТС),
плынне н., плымне н. — Драг. (Мат. апыт.),
пляменства н. — Стол., Жытк. (ТС),
повад м. — Стол. (ТС),
праўнукі мн. — Віц., Паст., Верхнядзв., Светлагор., Берасц., Драг. (ЛАБНГ),
прашчуры мн. — Маз. (ЛАБНГ),
прырод м. — Жытк. (ТС),
прырода ж. — Ушацк., Стол., Жытк. (ЛАБНГ, ТС),
прыроддзе зб. н. — Мсцісл., Чач. (Юрчанка, ЖС),
радакі мн. — Драг. (ЛАБНГ),
радзенька ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
радзівы прым. м. 'добрага роду' — Валож. (ЖС),
радзіма ж. — Чэрв. р., Валож., Клім. (ЛАБНГ, Шатэрнік),
радзіна ж. — агульн. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, НЛГ, Мат. Гарадз., Мат. Гом., ЖС, Н. сл-сць, Насовіч, Варлыга, Дабравольскі, Растаргуеў, Янкова, Станкевіч, Мат. апыт.),
радныя мн. — Дзятл. (ЛАБНГ),
радня ж. — агульн. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, ГЧ, Шатэрнік, Каспяровіч, Варлыга, Дабравольскі, Станкевіч, Мат. апыт.),
радство н., раство н. — Тал., Дзятл., Слуц. (ЛАБНГ),
род м. — агульн. (ЛАБНГ, ТС, ГЧ, Насовіч, Янкова, Кучук, Станкевіч, Мат. апыт.),
родзіна ж. — Віц. р., Валож., Ушацк., Глыб., Барыс., Валож., Ганц., Лун., Смален. р. (ЛАБНГ, Каспяровіч, Насовіч, Дабравольскі, Мат. мен.-мал., Станкевіч),
родзічы мн. — агульн., акрамя паўн. усходу (ЛАБНГ, Растаргуеў),
родзішча н. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
родны прым. м. — Мсцісл. (Юрчанка),
родныя мн., родны прым. м. — Паст., Ушацк., Кругл., Іўеў., Стаўб., Івац., Кобр., Хойн., Брагін. (ЛАБНГ, ГЧ),
родня ж. — Уздз. (Мат. мен.-мал.),
родства н. — Брасл., Кам., Стол., Жытк. (ЛАБНГ, ТС),
росцвіннікі мн., родсцвіннік м. — Арш., Слаўг. (ЛАБНГ, ГЧ),
свае мн. — Ушац., Тал., Клім., Слаўг., спарадычна паўн.-зах. з. і паўдн. р. (ЛАБНГ, ГЧ),
сваіна ж. — Лоеў. (Янкова),
свайство н. — Ушацк., Мсцісл., Стол., Жытк. (ЛАБНГ, ТС, Юрчанка),
сваякі мн., сваяк м. — Чэрв. р., Саліг., Гом., Малар. (ЛАБНГ, Шатэрнік),
сваяўство зб. н. — Чэрв. р., Уздз., Гл. (Мат. мен.-мал., Шатэрнік, Янкоўскі, Станкевіч),
свойства н. — Гом. р. (НЛГ),
семя н. — Мсцісл. (Юрчанка, Насовіч),
смуг м. — Стол. (ТС),
сраство н. — Ушацк., Беш., Тал., Лёзн., Бярэз., Рэч., Ветк. (ЛАБНГ),
сродзічы мн. — Клім., Жытк., Смален. р. (ЛАБНГ, ТС, Дабравольскі),
сродства н., сроства н. — Чэрв., Мсцісл., Бых., Гл., Чач., Калінк., Лоеў., Брагін. (ЛАБНГ, ГЧ, Юрчанка, Янкова, Янкоўскі, Мат. Маг., Мат. апыт.),
сродствіе зб. н. — Смален. р. (Дабравольскі),
сросцвеннікі мн. — Віц., Арш., Лід. (ЛАБНГ),
урод м. — Жытк. (ТС),
фамілія ж. — Воран., Шчуч. (Мат. Гарадз., З нар. сл.),
чада н. — Стол., Лельч. (ТС, Кучук). @талака, узаемадапамога

талака ж. — Стол., Жытк., Зах.-бран. р. (ТС, Насовіч, Растаргуеў, Станкевіч),
толака ж. — Стол., Жытк. (ТС). @хлопцы

хлапяты мн. 'хлопчыкі' — мясц. (Насовіч),
хлопцы мн. — агульн., акрамя Падзвіння (ЛАБНГ),
мальцы мн. — Падзвінне (ЛАБНГ). @чарада дзяцей

арава зб. ж. — Зах.-бран. р. (Рстаргуеў),
арда зб. ж. — Зах.-бран. р. (Рстаргуеў),
вэжгар зб. м. — Віц. р. (Каспяровіч),
гавяда зб. ж. — Ушацк. (НС),
гайня зб. ж. — Уздз., Стаўб. (СЦБ),
галачва зб. ж. — Бяроз. (ЛАБНГ),
гандля зб. ж. — Уздз., Стаўб. (СЦБ),
гання зб. ж. — Уздз., Стаўб. (СЦБ),
драбната зб. ж. — Зах.-бран. р. (Рстаргуеў),
жужма зб. ж. — Віл., Чэрв., Светлагор. (ЛАБНГ),
плен зб. м. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
плойма зб. ж. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
пуплы мн. — Віц. р. (Каспяровіч. Станкевіч),
руіна зб. ж. — Краснап. (ЛАБНГ),
руя зб. ж. — Шчуч., Старадарож., Лун., Пін., Стол., Жытк., Маз. (ЛАБНГ, ТС),
сарана зб. ж. — Лоеў. (Янкова),
чамярва зб. ж. — Гом. р. (НЛГ),
чэкер зб. м. — Лоеў. (Янкова). ##Chapter: 2. Узрост і пол @дзіця, малалетні хлопчык або дзяўчынка ад нараджэння да падлеткавага ўзросту.

дзіця н., дзіцятачка н. памянш., дзеці мн. — агульн., акрамя віц.-маг. г., спарадычна зах.-пал. г., Вілен. р., Смален. р. (ДАБМ, ТС, СПЗБ, ГЧ, Мат. Гарадз., Мат. Гом., Мат. дыял. сл., Бялькевіч, Дабравольскі, Янкова, Цыхун, Юрчанка, Янкоўскі),
дзіця н. — спарадычна ўсх.-пал. р. (ДАБМ),
дзіцятка н. — спарадычна паўдн.-зах. д., Віц., Круп., Віл., Беластоц. р., Зах.-бран. р. (ДАБМ, СПЗБ, ТС, ГЧ, Шатэрнік, Янкова, Янкоўскі, Растаргуеў),
дзіцятка н. — Маз., Смален. р. (ГЧ, Дабравольскі),
дзецятка н. — Стол. (ТС),
дзіцё н. — спарадычна агульн., Смален. р., Вілен. р. (ДАБМ, СПЗБ, СЦБ, Мат. Гом., Мат. мен.-мал., Дабравольскі, Станкевіч),
дзіцяня н. — Жытк., Зэльв., усх.-маг. р. (СПЗБ, ТС, Бялькевіч),
дзіцянятка н. памянш.-ласк. — Брасл., Шчуч., Ваўк. (СПЗБ),
дзіцянко н. памянш.-ласк. — Воран., Вілен. р. (СПЗБ),
дзіцяця н. — Драг., Смален. р. (ДАБМ, Дабравольскі),
дзіцяценька н. памянш. — Смален. р. (Дабравольскі),
дзіцятушка н. памянш. — Гом. р., Смален. р. (НЛГ, Дабравольскі),
дзіцятухна н. — усх.-маг. р., Смален. р. (Бялькевіч, Дабравольскі),
дзетухна н. — Віц. р., усх.-маг. р., Ваўк. (Бялькевіч, Каспяровіч, Мат. Гарадз.),
дзіцёнак м. — паўн. р., усх. з., акрамя ўсх.-пал. р., Смален. р., Зах.-бран. р. (ДАБМ, СЦБ, ГЧ, Мат. Гом., Бялькевіч, Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч, Растаргуеў, Юрчанка, Мат. апыт.),
дзіцянё н. — Лаг., Мен., Чэрв., Воран., Слон. (ДАБМ, Варлыга, Шатэрнік),
дзетка м. і ж. памянш., дзетачка м. і ж. памянш. — Віц. р., усх.-маг. р. (Каспяровіч, Насовіч, Станкевіч, Бялькевіч),
дзеткі м. і ж. — Стол., Жытк. (ТС),
дзіцяк м., дзіцякі мн. — Карэл., Вілен. р. (СПЗБ, Мат. Гарадз.),
дзяціна ж. — зах.-пал. г., Лоеў. (СПЗБ, ДСБ, ЖНшС, Янкова),
дзяціска н. — Слон., Шчуч. (СПЗБ, ЖНшС),
дзеціска н. — Ваўк. (СПЗБ),
дзяцішча н. пагардл. — Стол. (ТС),
дзіцяцішча н. пагардл. — Смален. р. (Дабравольскі),
дзятва н. зб. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
дзетварышча н. зб. — Мсцісл. (Юрчанка),
рабёнак м. — Брасл., Паст., Мёр., Лоеў., Латгал. р. (ДАБМ, СПЗБ, Янкова),
рабяцёнак м. — Смален. р. (Дабравольскі),
рабёшка м. і ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
рабёшак м. — Віц. р. (Каспяровіч),
малы м. — Гарадз., усх.-пал. р., Смален. р. (Мат. Гом., Дабравольскі, Насовіч, Цыхун),
малое н. — Гл., Зах.-бран. р. (Насовіч, Растаргуеў, Янкоўскі),
маладзенец м. — Калінк. (Мат. Гом.),
малыш м. — мясц. (Насовіч),
чада н. — Стол., Жытк. (ТС),
чадулька н. — Віц. р. (Каспяровіч),
чаджка м. і ж. — мясц. (Насовіч),
плодзь ж. — Гом. р. (НЛГ),
лялька ж. — Мсцісл., Зах.-бран. р. (Растаргуеў, Юрчанка),
ляля ж., лялечка ж. памянш. — Віц., Смарг., Зэльв., Мсцісл., Смален. р. (Дабравольскі, Станкевіч, Сцяцко, Юрчанка),
паўшабэлак м. — Леп. (ЖНшС),
люба ж. 'добрае дзіця' — Смален. р. (Дабравольскі),
наварождзены прым. 'нованароджанае дзіця' — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
склязнёнак м. 'нованароджанае недаразвітае дзіця' — Гор. (Мат. Маг.),
сігалетак м. 'дзіця, народжанае сёлета' — Ушацк. (ЛАБНГ),
бабай м. 'дзіця, народжанае ля печы, калі маці паліла печ' — Паст. (СПЗБ),
бабіч м. 'дзіця, народжанае бабкай-павітухай' — Навагр., Чэрв., Стол., Жытк. (ТС, Мат. Гарадз., Станкевіч),
байчук м. 'дзіця, якое бабіла бабка' — Воран. (Мат. Гарадз.);

зусім маленькае дзіця, немаўля:
дзецянё н., дзецянётка н. памянш. — Смарг. (Станкевіч),
маладзенец м., младзенец м. — Смален. р. (Дабравольскі, Станкевіч),
малюшачка ж. ласк. — Гом. р. (НЛГ, Мат. апыт.),
апоўзлік — Леп. (ЖНшС),
крыксун м. жарт., крыксунёк м. жарт. — Смален. р. (Дабравольскі),
курдаяка м. і ж. 'дзіця, якое вучыцца гаварыць' — Бял. (Яўсееў),
нямой м., нямцюлька м. і ж., немчык м., немачка ж. 'дзіця, якое не ўмее гаварыць' — Смален. р. (Дабравольскі);

грудное дзіця:
грудняк м., груднячок м. памянш. — Мсцісл. (Юрчанка),
цмактун м., цмактунок м. памянш., цмактунчык м. памянш., цмактунніца ж., цмактуха ж., цмактушка ж. памянш. — Мсцісл. (Юрчанка),
смактун м. — Іўеў. (СПЗБ),
ссаннік м., ссанніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
малазён м. — Віц. р. (Федароўскі),
дуда ж., дудлік м. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
дудоля ж., цыра ж. ласк. — Смален. р. (Дабравольскі),
падсос м. 'дзіця, якога маці хутка адлучыць ад грудзей' — Смален. р. (Дабравольскі, Насовіч),
балэшак м. 'дзіця некалькіх дзён ад роду' — Свісл. (Сл. Гарадз.),
пялюшкавы прым. 'які яшчэ ў пялёнках (пра дзіця)' — Дзятл. (Сл. Гарадз.);

народжанае датэрмінова дзіця:
неданосак м. і ж. — Чач., Стол. (ТС, Мат. апыт.),
нявынасак м. — Гом. р. (НЛГ),
скідыш м. — мясц. (Насовіч),
няўпорны прым. — Карэл., Гарадз. (СПЗБ);

дзіця гадавога ўзросту:
гадун м., гадунок м. памянш., гадуночак м. памянш., гадунец м. — Гл. (Янкоўскі),
гадавік м., гадавічка ж. — мясц. (Насовіч),
гадавалы прым. — Воран. (Мат. Гарадз.);

маленькае дзіця:
малы м. — Гл., Чач., Хойн. (ГЧ, Янкоўскі),
малы м. — Мсцісл., Чач., Смален. р. (ГЧ, Дабравольскі, Юрчанка),
маленачкі прым. — Астр., Воран., Гарадз., Вілен. р. (СПЗБ),
малка ж., малышка м. і ж. — мясц. (Насовіч),
малюпахтачка ж., мальгавінка ж., мальгавачка ж., мальгаўка ж., мальгва ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
мальга ж. зб. — Бял. (Яўсееў),
маль ж. зб. — Жытк. (ТС),
малеча ж. зборн. — Мсцісл., Зах.-бран. р. (Насовіч, Растаргуеў, Юрчанка),
маленства н. зб. — Стол. (ТС),
мелюзга ж. зб. — Смален. р. (Дабравольскі),
малалетак м. — Жытк. (ТС, Насовіч),
бязлетак м. — мясц. (Насовіч),
недаростак м. — Лоеў. (Янкова),
драбязок м. — мясц. (Насовіч),
драбязь ж. зб. — Смален. р. (Дабравольскі),
драбната ж. зб. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
драбнота ж. зб. — Смален. р. (Дабравольскі),
шкарупляк м. перан. — Жытк. (ТС),
крашыначка ж. перан. — Мсцісл. (Юрчанка),
крошка м. і ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
карантыш м. — Ветк. (Мат. Гом.),
карандаш м. — Чэрв. (Мат. мен.-мал.),
казяўка ж. перан. — Мядз. (СЦБ),
машкара ж. зб. — Смален. р. (Дабравольскі),
жабелюха ж. — Жытк. (ТС),
жэмяць ж. зб. — мясц. (Станкевіч),
бубначы мн. — Смарг. (Сл. Гарадз.),
карапуза м. і ж. — Бых. (ЛАБНГ),
карапуз м., карапузік м. памянш. — Мсцісл. (Юрчанка),
кардупаль м. эмац. — Карэл. (ЛАБНГ),
кержок м. — Смален. р. (Дабравольскі),
смаркач м. — Віц. р., Чэрв. р. (Каспяровіч, Шатэрнік),
блазён м. — мясц. (Станкевіч, Насовіч),
блазен м., блазнёнак м. памянш. — мясц. (Насовіч),
блазні мн. — Смален. р. (Дабравольскі),
блазнюк м., блазнючок м. памянш. — Віц. р. (Насовіч, Станкевіч),
блазнота ж. зб. — Чэрв. р., Сен., Смален. р. (Дабравольскі, Станкевіч),
галапупец м. — Чэрв., Слон. (ЖНС, Станкевіч),
пупачка ж. ласк., пыпка ж. жарт. — Смален. р. (Дабравольскі),
завінятка н. — Ваўк. (Сл. Гарадз.),
каролік м. — Дзятл. (СПЗБ),
трапятун м. — Ашм. (Мат. мен.-мал.),
бясштэннік м. 'малое дзіця без штаноў' — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
трыфунцік м. 'малое дзіця, якое не дабірае вагі да нормы' — Стаўб. (Мат. мен.-мал.);

падлетак:
падлетак м. — Ушацк., Слаўг., Зэльв., Чэрв., Гл., Навагр., Стол., Жытк., Лельч., Кір., Маз., Ельск. (ЛАБНГ, ТС, ГЧ, Мат. Гарадз., Шатэрнік, Янкоўскі),
подлетак м. — пал. р. (ЛАБНГ, ТС, Мат. Гом., ГЧ),
падлётак м. — Віц. р., Бых. (ЛАБНГ, Каспяровіч),
падлётух м. — Ветк. (Мат. Гом.),
падлятуха ж. — Гарадз. (СРЛГ),
недалетак м. — Гл. (Янкоўскі),
малалетка ж. — Смарг., Вілен. р. (СПЗБ),
падростак м. — паўдн.-усх. з., паўн.-зах. з., зах.-пал. г. (ЛАБНГ, ТС, СЦБ, Мат. Гарадз., Мат. Гом., Янкоўскі),
подрастак м. — Пух., Старадарож., Раг., Стол., Жытк. (ЛАБНГ, ТС, СЦБ),
падрастак м. — Вілен. р. (СПЗБ),
падуростак м. — Верхнядзв., Ушацк., Докш., Арш., Мсцісл. (ЛАБНГ, СПЗБ, Юрчанка),
падуроста м. і ж. — Смален. р. (Дабравольскі, Станкевіч),
падростыч м. — Слон. (Мат. Гарадз.),
подрасцень м. — Гом. (Мат. Гом.),
недаростак м. — Шкл., Пух., Добр., Пруж., Маз., Малар. (ЛАБНГ, Станкевіч),
недарослік м. — Тал. (ЛАБНГ),
вырастак м. — Івац., Пін., Чач. (ЛАБНГ, ДСБ, ЖС),
выростак м. — спарадычна зах.-пал. г., Глыб. (ЛАБНГ, СПЗБ, НС),
бальшун м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч, Насовіч),
падшпарак м. — Шчуч., Дзятл., Слон., Слуц. (ЛАБНГ, ЖНС, Н. сл-сць),
падчачурак м. — Мядз. (СЦБ),
падшыванец м. — Чач. (Мат. апыт.),
атрок м. — Гом. р. (НЛГ),
пад'едак м. 'дзіця, якое ўжо даволі з'ядае, але яшчэ не гадзіцца да работы' — Смален. р. (Дабравольскі);

апошняе дзіця ў сям'і:
аскрэбак м. — Смален. р. (Дабравольскі),
паскрэбак м. — Ашм. (Сл. Гарадз.),
падскробак м. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
пашкрыбач м. — Малар. (ДСБ),
зносак м. — Чэрв. (Шатэрнік);

хлопчык, дзіця або падлетак мужчынскага полу:
хлопчык м. — пераважна агульн., Зах.-бран. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Насовіч, Растаргуеў, Станкевіч, Янкоўскі),
хлопцык м. — Гар. (ЛАБНГ),
пахлопчык м. — Смален. р. (Дабравольскі),
хлапец м. — пераважна цэнтр. з., Слон., Зах.-бран. р., Смален. р. (ЛАБНГ, Дабравольскі, Растаргуеў, Станкевіч, Шатэрнік),
падхлапец м. — Гарадз. р. (СРЛГ),
хлапечык м. — усх.-маг. р., Карм. (ЛАБНГ),
хлапчак м. — паўн.-зах. з., зах.-пал. г., усх.-пал. р., Гарадз. р., Маг. р., Бых., Слаўг., Слуц. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, Мат. Гарадз., ДСБ, ГЧ, ЖНшС, Сцяцко, Мат. апыт.),
хлапчах м. — Воран. (СПЗБ),
хлапчук м. — спарадычна зах. з., спарадычна паўдн. р., Бярэз., Чэрв., Бял., Бых., Гл., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., ДСБ, Янкоўскі, Шатэрнік, Мат. апыт.),
хляпчук м. — Кобр. (ЛАБНГ),
хлапчына м., хлапчынка м. памянш. — Мсцісл. (Насовіч, Юрчанка),
хлапчонка м., хлапчанок м. — Мсцісл., Гом. (ЛАБНГ, Юрчанка),
хлапчанюк м. — Пін. (ЛАБНГ),
хлапчонак м. — Мсцісл., Зах.-бран. р. (Растаргуеў, Юрчанка),
хлапчаня н. — Гл., Зэльв., Навагр., Жытк. (ЛАБНГ, Мат. Гарадз., Янкоўскі),
хлапчанятка н. — Слон., Бяроз., Гом. р. (ДСБ, ЖНС, НЛГ),
хлапчанё н. — Віл., Чэрв., Асіп. (ЛАБНГ, СПЗБ, Шатэрнік),
хлапчанёнак м. — Добр. (ЛАБНГ),
хлапчышка м. — Мсцісл., Зах.-бран. р. (Растаргуеў, Юрчанка),
хлапчыска н. — Шчуч., Зэльв. (СПЗБ, Мат. Гарадз., Н. сл-сць),
хлапчуган м. — Мсцісл. (Юрчанка),
хлопец м., хлапец м., хлапёнак м. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
хлап'я н. — Малад., Калінк., Лоеў., Зах.-бран. р. (СПЗБ, Мат. дыял. сл., Растаргуеў, Янкова),
малец м. — Віц. р., Чэрв. р., усх.-маг. р., Смален. р., Бял., Лун. (ЛАБНГ, Мат. Маг., Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч, Шатэрнік, Юрчанка, Яўсееў),
мальчаня н. — Верхнядзв., Брасл. (СПЗБ),
мальчанятка н. — Пол. (ЛАБНГ),
мальчанёнак м. — Ушацк., Мёр., Круп. (ЛАБНГ),
мальчонак м. — Верхнядзв., Брасл., Мёр., Ушацк., Мсцісл., Смален. р. (ЛАБНГ, Дабравольскі, Юрчанка),
мальчына м., мальчынка м. памянш., мальчонка м. — Мсцісл. (Юрчанка),
мальчык м. — Астр., Латгал. р., Зах.-бран. р. (СПЗБ, Растаргуеў),
мальчышка м. — усх.-маг. р., Верхнядзв. (ЛАБНГ, СПЗБ, Бялькевіч),
мальчук м. — Ушацк., Беш. (ЛАБНГ, НС),
мальчуга м. павеліч. — Воран. (СПЗБ, Насовіч),
малы м. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
дзяцюк м. — Чэрв., Гл., Пін., Кобр., Малар. (ЛАБНГ, ДСБ, НЛ, Насовіч, Янкоўскі),
пацан м. — Леп., Лун., Жлоб., Браг. (ЛАБНГ),
падшыванец м. — Гом. р., Уздз., Малад., Лаг., Мядз. (СЦБ, НЛГ, Мат. апыт.),
падшывалец м. — Гом. р. (НЛГ),
пацанец м. — Жытк. (ТС),
кейбал м. іран. устар. — Гарадз. (Цыхун),
стрынгаля н. — Маст. (Сл. Гарадз.),
падшпарак м. іран. — Ваўк. (Мат. Гарадз.),
паўкавалера м. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
кавалер м. 'хлопец-падлетак паміж 14-18 гадамі' — Кобр. (ЖНшС),
гіцаль м., дубас м. 'хлопец-пераростак' — Бял. (Яўсееў),
бальшун 'большы хлопчык сярод іншых дзяцей' — Гл. (Янкоўскі),
верхалаз м. насм. 'хлопчык, які лазіць па дрэвах' — Чэрв. р. (Шатэрнік);

невялікі маленькі хлопчык:
малютак м. — Мядз. (СЦБ),
бязьлетак м. — мясц. (Станкевіч),
лэбусь м. — Гарадз. (Цыхун),
хохлік м. — Стол. (ТС),
шкет м., шкрэд — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
галапупец м. жарт. — Бераст. (Сл. Гарадз.),
бяспорташнік м., бясштонік м. 'малы хлопчык, які яшчэ ходзіць без штаноў' — Віц. р. (Каспяровіч),
дзеўчачур м., дзяўчур м. 'хлопчык, які паводзіць сябе як дзяўчынка' — Стол., Жытк. (ТС);

дзяўчынка:
дзяўчынка ж. — цэнтр. з., паўдн.-усх. з., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Станкевіч),
дзеўчынка ж. — зах.-пал. г., спарадычна гарадз.-бар. г., Тал., Пух., Саліг., Бабр., Калінк., Івац., Лях., Люб., Раг., Петр. (ЛАБНГ, СПЗБ),
дзеўчына ж. — Саліг. (ЛАБНГ),
дзяўчонка ж. — усх. з., акрамя ўсх.-маг. р. (ЛАБНГ),
дзяўчоначка ж., дзяўчыначка ж., дзяўчыніца ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
дзяўчынёнка ж. — Ушацк. (ЛАБНГ),
дзяўчанётка ж. — Полац. (ЛАБНГ),
дзеўчынёха ж. — Паст., Віл., Глыб., Мядз. (ЛАБНГ, СПЗБ),
дзяўчынёшка ж. — Ушацк., Мёр., Верхнядзв. (ЛАБНГ),
дзеўчаня н., дзеўчанятка м. памянш. — Гл., Люб., Зэльв., Лельч. (ЛАБНГ, ЖНшС, Янкоўскі),
дзеўчанё н. — Барыс., Навагр., Бярэз. (ЛАБНГ),
дзяўчо н. — Гом. р., Навагр., Дзятл., Карэл., Клецк., Асіп. (ЛАБНГ, НЛГ, Мат. апыт.),
дзяўча н. — Дзятл., Зэльв., Слон., Нясв., Лун. (ЛАБНГ, Мат. Гарадз.),
дзеўча н. — Гом. р., Круп. (ЛАБНГ, СПЗБ, НЛГ),
дзяўчук ж. — спарадычна гарадз.-бар. г., пал. р., Беластоц. р., Ушацк. (ЛАБНГ, ТС, СПЗБ, Мат. Гарадз., ЖНС, ЖНшС, Цыхун),
дзяўчушка ж. — Гар., Арш. (ЛАБНГ),
дзяўчошка ж. — Гом. р. (НЛГ),
дзяўчатка ж., дзеўчатка ж. — Воран. (СПЗБ),
дзевачка ж. — усх. з., Смален. р., Астр., Смарг., Карэл. (ЛАБНГ, СПЗБ, ГЧ, Бялькевіч, Дабравольскі, Янкова, Мат. апыт.),
дзявуля ж. — Докш., Свісл. (Мат. Гарадз., Мат. дыял. сл.),
дзяўчынёшка ж. — поўнач паўн.-зах. з. (ЛАБНГ),
дзіўга ж. — Круп. (ЛАБНГ),
паддзеўка ж. — Дзятл., Пін. (СПЗБ, ЖС),
падтанечніца ж. — Жытк. (ТС),
падчачурка ж. — Лаг. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
падрастачка ж. — Вілен. р. (СПЗБ),
падрасцяк м. — Астр. (СПЗБ),
малая ж. — мясц. (Насовіч),
гадавічка ж. 'аднагадовая дзяўчынка' — Смален. р. (Дабравольскі, Станкевіч),
дзеўка ж. 'дзяўчынка паміж 14-18 гадамі' — Кобр. (ЖНшС),
пятнастоўка ж. 'дзяўчынка пад пятнаццаць гадоў ці гадоў 15-16' — Малад., Іўеў., Маст., Зэльв., Кобр. (Мат. Гарадз., ЖНшС, Мат. дыял. сл., Сцяцко),
бальшуха ж. 'дарослая або старэйшая па ўзросце дзяўчынка' — мясц. (Насовіч);

лаянкавыя звароты да дзяцей:
шчэнь ж. зборн. — Леп. (ЖНшС),
мардва ж. зб. — Смален. р. (Дабравольскі),
плевень ж. зб. — Жытк. (ЖНшС),
плойма ж. зб. — Хоц., Мсцісл., Гл. (Янкоўскі),
жамярня ж. зб. — Слон. (Сл. Гарадз.);

ласкавыя звароты да дзяцей:
нябож м., нябога м. і ж. — пал. р., Круп., Бял., Бярэз., Кір., Раг., Дзярж., Карэл., Бераст., Клецк., Капыл. (ЛАБНГ),
небажата зборн. — Жытк. (ЖНшС),
баценька м. — Жытк. (ТС),
маманька ж., мамуленька ж. — Стол., Жытк. (ТС),
рыбанька ж. экспр., галубенятка н. перан. — Жытк. (ТС). @жанчына, асоба, па полу супрацьлеглая мужчыну.

жанчына ж., жанчынка ж. памянш. — Віц. р., Чэрв. р., Глыб., Пух., Гл., Буда-Каш., Ветк. (СЦБ, Мат. Гом., ГЧ, Каспяровіч, Шатэрнік, Станкевіч, Янкоўскі),
жаночына ж. — зах.-пал. г. (ТС, ДСБ, НЛ),
жанчно н. зневаж. — Жытк. (ТС),
жэншчына ж. — Чач., Браг. (ГЧ),
жонка ж. — Навагр., Пух., Стол., Жытк., Лельч. (ТС, Мат. Гарадз., ЖНС, НЛ, Кучук, Насовіч, Станкевіч),
жанкі мн. — Чэрв. р., Навагр., Івац. (Мат. Гарадз., ЖНС, Шатэрнік),
баба ж. — Віц. р., усх.-маг. р., пал. р., Гарадз., Стаўб. (ЛАБНГ, СЦБ, ТС, ГЧ, Мат. дыял. сл., Каспяровіч, Бялькевіч, Насовіч, Цыхун, Янкова, Янкоўскі),
бабка ж., бабуля ж., бабуся ж. — мясц. (Насовіч),
бабухна ж. — Віц. р. (Каспяровіч),
бабёнка ж. зневаж. — Брасл. (СПЗБ, Насовіч),
бабень м. павеліч. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
бабзно н. зневаж. — Стол. (НС),
кабета ж., кабетка ж. памянш. — Віц. р., Чэрв. р., Вілен. р., Беластоц. р. (СПЗБ, Каспяровіч, Насовіч, Шатэрнік),
кабеціна ж. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
цётка ж. — Чач. (ГЧ),
цётухна ж. — Жытк. (ТС),
дзеўка ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
югася ж. лаянк. — Лаг. (Варлыга),
каза ж. перан. — Смален. р. (Дабравольскі),
халяндра ж. зневаж. — Беластоц. р. (ЖНшС);

ласкавыя звароты да жанчыны:
пані ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
матка ж. — Гл. (Мат. дыял. сл.),
сёстрык м. — Стол., Жытк. (ТС),
люба ж., любка ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
любачка ж., любушка ж. — мясц. (Станкевіч),
жаданачка ж. — Стол. (ТС),
дарагуся ж. — Валож. (СЦБ),
разлапушка ж., лялечка ж., таічка ж., чаічка ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
галачка ж., галанька ж. — Стол., Жытк. (ТС),
галубка ж. — Смарг., Жытк., Смален. р. (ТС, Станкевіч),
галубачка ж. — мясц. (Станкевіч),
галубанька ж. — Жытк. (ТС),
зязюлька ж. — Чэрв., Пух. (Станкевіч),
лябёдка ж., лябедзюхна ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
ласачка ж. — Жытк. (ТС);

дзяўчына:
дзяўчына ж., дзяўчыначка ж. памянш., дзяўчаты мн. — асн. мас. г., Вілен. р., Смален. р., Зах.-бран. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч, Растаргуеў, Станкевіч, Шатэрнік, Янкоўскі),
дзяўчынёшачка ж. памянш.-ласк. — Вілен. р. (СПЗБ),
дзяўчатка мн. — Слон. (Мат. Гарадз.),
дзеўчына ж. — зах.-пал. г., гарадз.-бар. г., Беластоц. р., спарадычна Слуц. р., Бярэз., Кір., Маз. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, Мат. Гарадз., ЖНшС),
дзеўчына ж. — Малар. (ЛАБНГ),
дзяўчонка ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
дзяўчо н. — спарадычна гарадз.-бар. г., спарадычна Слуц. р., Лаг., Бярэз., Чэрв., Асіп., Барыс., Малар., Нараўл. (ЛАБНГ, Варлыга),
дзяўча ж. — Зэльв., Лун. (ЛАБНГ, Насовіч),
дзеўча ж. — Круп. (ЛАБНГ),
дзяўчук ж. — спарадычна зах. з., Гар., Арш., Добр., Браг., Маз. (ЛАБНГ),
дзяўчынёха ж. — Мёр., Мядз., Смарг. (ЛАБНГ),
дзеўка ж., дзеванька ж. памянш., дзеўкі мн. — агульн., Смален. р., Вілен. р., Зах.-бран. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, Мат. Гарадз., ГЧ, Мат. Гом., Мат. мен.-мал., СЦБ, З нар. сл., Бялькевіч, Дабравольскі, Каспяровіч, Кучук, Насовіч, Растаргуеў, Станкевіч, Сцяцко, Цыхун, Шатэрнік, Юрчанка, Янкова, Янкоўскі),
дзяўкі мн. — Навагр., Пруж., Вілен. р. (СПЗБ),
дзёк ж. зв. — Смален. р. (Дабравольскі),
дзеўля ж. — Капыл., Берасц. (ДСБ, Н. сл-сць),
дзявуля ж. зневаж. — Віц. р., Глыб., Лаг., Шкл., Мсцісл., Гл., Чач., Жытк., Пін. (ЛАБНГ, Мат. Гом., Мат. Маг., Мат. мен.-мал., Варлыга, Каспяровіч, Насовіч, Юрчанка, Янкоўскі, Мат. апыт.),
дзявуля ж. абразл. — Віл., Слон. (ЖС, ЖНС),
дзявуліска ж. груб. — Драг. (НЛ),
дзявуння ж. — Клім. (ЛАБНГ),
дзявухна ж. — Віц. р. (Каспяровіч),
дзевухна ж. — мясц., Зах.-бран. р. (Насовіч, Растаргуеў),
дзяўзно н. — зах.-пал. г. (ЛАБНГ, ТС),
дзевачка ж. — Чач., Лоеў. (Насовіч, Янкова, Мат. апыт.),
дзева ж. — Клім. (ЛАБНГ, Насовіч),
дзявіца ж. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
дзявічачка ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
дзевішча ж. павеліч. — Мсцісл. (Насовіч, Станкевіч, Юрчанка),
дзявішча н. — Лун. (ЛАБНГ),
дзевушка ж. — Арш., Касц., Клім., Смален. р. (ЛАБНГ, Дабравольскі),
дзявушачка ж., дзявушкі мн. — Смален. р. (Дабравольскі),
нявеста ж. — спарадычна ўсх. з., Пух., Саліг., Івац. (ЛАБНГ, Насовіч),
паненка ж., паненачка ж. памянш. — паўн.-зах. з., Віц. р., Чэрв. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ, Мат. Гарадз., Каспяровіч, Насовіч, Шатэрнік),
паненька ж. — Вілен. р. (СПЗБ),
панна ж. — Ваўк. (ЛАБНГ, Насовіч),
барышня ж. — Чач., Лоеў. (Янкова, Мат. апыт.),
баярачка ж. — мясц. (Насовіч),
княгіня ж. — Віц., Маз., Жытк. (Мат. Гом., Станкевіч),
каралева ж. — Ганц. (ДСБ),
чмыра ж. экспр., чмырка ж. памянш., чаропка ж. перан. абразл. — Мсцісл. (Юрчанка),
паўпрыца ж. абразл. — Зэльв. (Сцяцко),
бяляначка ж. перан. — Смален. р. (Дабравольскі),
сівуха ж. лаянк. 'старэйшая дзяўчына' — Лаг. (Варлыга),
бултохыс ж. 'немаладая дзяўчына' — Кам. (ЖНС),
шаснаццатка ж. 'шаснаццацігадовая дзяўчына' — Кліч., Старадарож. (Мат. Маг., Мат. апыт.),
семнаццатка ж. 'семнаццацігадовая дзяўчына' — Гл., Жытк. (ТС, Мат. Маг.),
семнастоўка ж. — Зэльв. (Сцяцко);

маладзіца:
маладзіца ж. — Чэрв. р., Лаг., Маз., Жытк., Слаўг., Хойн., Смален. р. (ТС, ГЧ, Варлыга, Дабравольскі, Насовіч, Шатэрнік),
маладзічка ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
маладзіцка ж. — Жытк. (ТС),
маладуха ж. — Віц. р., усх.-маг. р., Чэрв. р., Гом. р., Смален. р., Жытк. (ТС, НЛГ, Бялькевіч, Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч, Шатэрнік),
маладзёна ж. — Стол. (ТС),
маладзёнка ж. — Гом. р., Стол. (ТС, НЛГ),
малодка ж., малодачка ж. памянш. — Гом. р., Мсцісл., Жытк., Смален. р. (Дабравольскі),
млодачка ж. — Віц. р. (Каспяровіч);

пажылая ці старая жанчына, бабка:
старая ж. — Чэрв. р., Зах.-бран. р., Смарг., Гл., Чач. (ГЧ, Растаргуеў, Станкевіч, Шатэрнік, Янкоўскі),
старка ж. — Віц. р. (Станкевіч),
старуха ж. — усх.-маг. р., Смален. р., Гарадз. (СПЗБ, Бялькевіч, Дабравольскі),
старушка ж. — усх.-маг. р., Мядз., Мёр. (СПЗБ, Бялькевіч),
старушонка ж., старушоначка ж. памянш. — Мсцісл. (Юрчанка),
перастарыца ж. — мясц. (Станкевіч),
бабка ж. — Смарг., Чэрв., Хойн. (ГЧ, Насовіч, Станкевіч),
баба ж. — Смарг., Чэрв., Гл., Жытк., Кам., Зах.-бран. р. (ЛАБНГ, ТС, Насовіч, Растаргуеў, Станкевіч, Шатэрнік, Янкоўскі),
бабачка ж. памянш. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
бабуля ж., бабуся ж. — Смарг., Чэрв. (Насовіч, Станкевіч),
бабуха ж. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
бабухна ж. — Смарг., Чэрв. (Насовіч, Станкевіч),
бабіца ж. дакорл. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
бапця ж. — Воран. (Мат. Гарадз.),
бабушкера ж. зневаж., бабушкерыца ж. зневаж. — Стол., Жытк. (ТС, НС),
сівіца ж. дакорл. — Смален. р. (Дабравольскі),
карга ж. лаянк. — Віл. (СПЗБ),
корга ж. лаянк. — Мсцісл. (СПЗБ, З нар. сл., Насовіч),
коржа ж. лаянк. — Смален. р. (Дабравольскі),
карчага ж. лаянк. — Віц. (Станкевіч),
калчыга ж. лаянк. — Смален. р. (Дабравольскі). @мужчына, асоба, процілеглая жанчыне па полу.

мужчына м. — паўдн.-усх. з., паўн.-зах. з., Смален. р. (Мат. Гарадз., Мат. Гом., ГЧ, Дабравольскі, Насовіч, Цыхун, Шатэрнік, Юрчанка, Янкоўскі),
мужчызна м. — Гом. р., паўн.-зах. з., Вілен. р. (СПЗБ, НЛГ, Н. сл-сць),
мужчыніска м. экспр. — Слон. (ЖНС),
мужык м. — усх.-пал. р., Гарадз., Пух., Слаўг. (ТС, СЦБ, Мат. Гом., ГЧ, Цыхун, Янкова),
мужычыла н. пагардл. — Жытк. (ТС),
чалавек м. — зах.-пал. г., Астр. (СПЗБ, ТС),
чалавечына м. павеліч. — Стол. (ТС, Насовіч),
дзядзька м. — Гарадз., Гл., Кобр., Хойн., Зах.-бран. р. (ЖНшС, ГЧ, Насовіч, Растаргуеў, Цыхун, Янкоўскі),
дзядзё м. — Слон. (Мат. Гарадз.),
дзядзя м. — Смален. р. (Станкевіч, Насовіч),
дзед м. — мясц. (Насовіч),
малажак м. 'малады мужчына' — Бял. (Яўсееў),
старычонак м. 'пажылы, старыкаваты мужчына' — Мсцісл. (Юрчанка);

малады нежанаты мужчына:
хлопец м., хлопцы мн., хлопчык м. памянш. — агульн., Зах.-бран. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, Мат. Гарадз., Мат. Гом., ГЧ, Каспяровіч, Насовіч, Растаргуеў, Цыхун, Шатэрнік, Юрчанка, Янкоўскі),
хлапец м. — паўн.-зах. з., спарадычна паўдн.-усх. з., Віц. р., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., Каспяровіч, Насовіч),
хлапчына м., хлапчынка м. памянш. — Чэрв. р., Гом. р., Драг., Стол., Жытк. (ЛАБНГ, ТС, НЛГ, Насовіч, Шатэрнік),
хлапчышча н. экспр. — Слон., Жытк. (ТС),
хлапчыска м. — Стол. (ЖНС),
хлапчанё м. неадабр. — Лаг. (Варлыга),
хлапіна м. — Слон. (ЛАБНГ, ЖНшС),
хлапак м. — Мядз. (ЛАБНГ),
хлоп м. — Добр. (ЛАБНГ),
малец м. — паўн.-усх. д., Акц., Лун., Гарадз., Латгал. р., Зах.-бран. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ, Мат. Маг., Мат. дыял. сл., ЖНшС, Бялькевіч, Растаргуеў, Юрчанка),
малойца м., малойцы мн., малайцы мн. — Леп., Навагр. (СПЗБ, ЖНшС),
малойчык м. — Віц. р., Зах.-бран. р., Жытк. (ТС, Каспяровіч, Растаргуеў),
маладзён м. — мясц. (Насовіч),
маладзёнак м. — Чэрв. р., Гом. р. (НЛГ, Шатэрнік),
маладзік м., маладзічок м. памянш. — Ваўк., Бяроз., Стол., Жытк. (ЛАБНГ, ТС, Мат. Гарадз., Насовіч),
маладзец м. — Віц. р., Жытк. (ТС, Каспяровіч),
маладзенец м., младзенец м. — мясц. (Насовіч),
дзяціна м., дзяцінка м. памянш. — зах.-пал. г., Чэрв. р., усх.-маг. р., Зах.-бран. р., Гл. (ДАБМ, ТС, Бялькевіч, Растаргуеў, Шатэрнік, Янкоўскі),
дзяцінка м. — Смален. р., Зах.-бран. р. (Дабравольскі, Станкевіч),
дзяцінец м. — Жытк. (ТС),
дзяцюк м. — паўн.-зах. з., Віц. р., Чэрв. р., Рэч., Жытк., Смален. р. (ДАБМ, СПЗБ, ТС, СЦБ, Мат. Гарадз., З нар. сл., Варлыга, Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч, Станкевіч, Шатэрнік),
дзецючок м. — Мядз., Маз. (СЦБ, ГЧ),
дзяцюрно н. — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
парань м. — усх.-маг. р., Гом. р. (НЛГ, Бялькевіч),
кавалер м. — Вілен. р. (СПЗБ),
жаніх м. — Смален. р. (Дабравольскі),
бальшун м. асудж. — Стаўб. (СЦБ),
узростак м. — мясц. (Насовіч),
біндус м. лаянк. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
падхлопец м. 'юны хлопец' — Гом. р. (НЛГ),
татуль м. іран. 'вялікі хлопец, старэйшы за іншых' — Беластоц. р. (СПЗБ),
паробак м. 'хлопец, які адслужыў у арміі' — Дзятл. (Сл. Гарадз.),
бултохыс м. 'немалады хлопец' — Кам. (ЖНС);

стары мужчына, дзед:
дзед м., дзядок м. памянш. — агульн. (ЛАБНГ, ТС, СПЗБ, ГЧ, Каспяровіч, Насовіч, Станкевіч, Янкова, Янкоўскі, Мат. апыт.),
дзядуля м., дзядулька м. памянш., дзядуленька м. памянш. — Смарг. (Станкевіч),
дзедзя м. ласк. — Чэрв. р. (Станкевіч),
дзедзька м. ласк. — Віл. (Станкевіч),
дзедзень м. — Смален. р. (Дабравольскі),
дзедзюхна м. — мясц. (Насовіч),
дзедуга м. экспр. — Лоеў. (Янкова),
дзедзюга м. прыніж., дзедзюган м. прыніж. — мясц. (Насовіч),
стары м. — Чэрв. р., Жытк., Зах.-бран. р. (ТС, Растаргуеў, Шатэрнік),
старык м., старычок м. памянш. — усх.-маг. р., Брасл., Вілен. р. (СПЗБ, Бялькевіч),
старэча м. — Стол. (ТС),
старац м. — Пол., Круп., Чэрык., Буда-Каш., Нараўл. (ЛАБНГ),
старавіна м. — Шчуч. (Мат. Гарадз.),
старына м. — Стол. (ТС),
старынушка м. — Верхнядзв. (СПЗБ),
старлыбіна м. — Брасл., Мёр. (СПЗБ, НС),
старман м. — Слон. (Н. сл-сць),
старызна м. лаянк. — мясц. (Насовіч),
старліна м. пагардл. — Лаг. (Варлыга),
старпер м. лаянк. — Слон. (ЖНшС),
выстар м. — мясц. (Насовіч),
выстарак м. — Ушацк. (ЖНшС),
перастарак м. — Чэрв. р., Вілен. р., Лаг. (Варлыга, Станкевіч, Шатэрнік),
старушак м., старушонак м. — Стаўб. (Мат. мен.-мал., Насовіч),
сівак м. — Смален. р. (Дабравольскі),
сівачок м. — Валож. (ЖС, Насовіч),
маршчак м. перан. — Стол. (ТС),
корч м., карчак м. — Навагр. (ЛАБНГ),
збувач м. — Стол., Жытк. (ТС);

ласкавыя звароты да мужчын:
братка м. — Гл. (Янкоўскі),
браценік м., браценнік м. — мясц. (Станкевіч),
браціш м. — Смален. р. (Станкевіч),
саколік м. — Жытк. (ТС),
лябедзік м. — Гл., Смален. р. (Дабравольскі, Янкоўскі),
галубок м. — Чэрв. р., Смарг. (Станкевіч),
галубчык м., голуб м. — Стол., Жытк. (ТС),
гагалёк м. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
казюля м. — Смален. р. (Дабравольскі). @чалавек, грамадская істота, якая валодае мысленнем, маўленнем і здольнасцю вырабляць прылады працы і мэтанакіравана выкарыстоўваць іх.

чалавек м., чалавечак м. памянш. — агульн., Зах.-бран. р. (СПЗБ, ТС, Мат. Гом., Мат. дыял. сл., ГЧ, Каспяровіч, Растаргуеў, Шатэрнік, Цыхун, Юрчанка, Янкоўскі),
чалавячнішча н. павеліч. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
чалавырно н., чалавырніска н. павеліч. жарт. — Драг. (З нар. сл.),
чалавечына м. пагард. — паўн.-зах. з., Вілен. р. (СПЗБ),
чалавечухна н. экспр. — Жытк. (ТС),
людзі мн., людцы мн. ласк. — агульн., Зах.-бран. р. (СПЗБ, ТС, Мат. Гом., Мат. дыял. сл., ГЧ, Каспяровіч, Растаргуеў, Шатэрнік, Цыхун, Юрчанка, Янкоўскі),
людзіна ж. — зах. з. (ТС, НЛ, Варлыга, Станкевіч, Федароўскі),
асоба ж. 'асобны чалавек' — Смарг., Чэрв. р., Смален. р. (Дабравольскі, Насовіч, Станкевіч),
парсона ж. 'індывідуум, асоба' — Смален. р. (Дабравольскі),
бывалец м. 'чалавек, які многа дзе бываў і многа што бачыў' — Жытк. (НС),
бываляшні прым. — Слуц. (ЖНшС),
першабутнік м. 'старажытны чалавек' — Жытк. (ТС),
серадавік м. 'чалавек сярэдняга ўзросту' — мясц. (Насовіч);

чалавек, які не дасягнуў сталага ўзросту, малады:
малады прым. — пашыр., Зах.-бран. р., Вілен. р. (СПЗБ, ТС, ГЧ, Мат. Гом., Мат. дыял. сл., Растаргуеў, Янкова),
малоды прым. — Паст., Астр., Смарг., Вілен. р. (СПЗБ),
маладзён м. — мясц. (Насовіч),
маладзёнак м. — Пух. (СЦБ),
маладзіна ж. — Жытк. (ТС),
постары прым. 'не старога ўзросту' — Малар. (НЛ);

чалавек, які пражыў шмат год, дасягнуў старасці, стары:
стары прым., старэнькі прым. памянш., старэнечкі прым. памянш. — пераважна агульн., Вілен. р. (ТС, СПЗБ, Мат. Гом., ЖНС, ГЧ, Станкевіч, Шатэрнік, Цыхун, Янкова, Мат. апыт.),
стары прым. — Мсцісл., Латгал. р. (СПЗБ, Юрчанка),
старэзны прым. — Жытк. (ТС),
старэнны прым. — Гл. (Янкоўскі),
старынны прым. — Лоеў. (Янкова),
старое н. — Гл. (Янкоўскі),
стар'ё н. зб. — Мсцісл. (Юрчанка),
староцце н. — Зэльв. (Мат. Гарадз., Н. сл-сць),
прыстарэлы прым. — Астр., Лоеў., Вілен. р. (СПЗБ, Янкова),
старэцкі прым. — Чэрв. р. (Насовіч, Станкевіч, Насовіч),
старуткі прым. — Слон. (ЖНшС),
старучы прым. — Лоеў. (Янкова),
старкаваты прым. — Лельч. (НЛ),
астраркаваты прым. — Маст., Драг. (СПЗБ),
старадны прым., старадрэўні прым. — Лоеў. (Янкова),
далетні прым. — Лельч. (Кучук),
даўні прым. — Маз. (ГЧ),
векшы прым. — Стол. (ТС),
драхлы прым. — Лоеў. (Янкова),
лядаты прым., лядашчы прым. — Уздз. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
падошлы прым. — мясц. (Насовіч),
застары прым. 'вельмі стары чалавек' — Віл. (СЦБ),
прыстары прым. 'вельмі стары чалавек' — Драг. (НЛ);

чалавек, які толькі пачынае старэць:
пажылы прым. — Дзятл. (Мат. Гарадз.),
пажылы прым. — Мядз., Малад., Стаўб., Маз., Лельч., Жлоб., Лоеў., Стол., Жытк. (Мат. Гарадз., Мат. Гом., ТС, СЦБ, ГЧ, Кучук, Янкова),
паджылы прым. — Лаг. (Мат. мен.-мал.),
паджылы прым. — Астр., Брасл., Лаг., Малад., Чэрв., Уздз., Берасц., Стол., Жытк., Беластоц. р. (СПЗБ, ТС, ЖНС, Мат. мен.-мал., Мат. дыял. сл., Варлыга, Станкевіч, Шатэрнік),
паджылавы прым. — Жытк. (ТС),
аджылы прым. — Лоеў. (Янкова),
жылы прым. — Бярэз. (СЦБ),
паджыўшы прым. — Карм. (Мат. Гом.),
падбылы прым. — Лаг., Чэрв. р. (Варлыга, Станкевіч, Шатэрнік),
сталы прым. — Віц. р., Смарг. (Станкевіч),
постары прым. — Стол., Малар. (ТС, ДСБ),
старкавы прым. — Воран. (Сл. Гарадз.),
падстаркаваты прым. — Гарадз. (СРЛГ),
задзядзелы прым., паўдзядзелы прым., удзядзелы прым. — Мсцісл. (Юрчанка);

дарослы, сталы чалавек:
дарослы прым. — мясц. (Насовіч),
падрослы прым. — Шчуч. (СПЗБ),
вазрослы прым. — Віл., Бял., Чач. (СЦБ, Мат. Маг., ГЧ),
узрослы прым. — Буда-Каш. (ГЧ),
узросны прым., зросны прым. — мясц. (Насовіч),
зрослы прым. — Карэл., Стол. (СПЗБ, ТС),
сталы прым. — паўн.-зах. з., Вілен. р. (СПЗБ, ЖС, Варлыга, Станкевіч),
сталаваты прым. — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
сталны прым. — Гарадз. (СПЗБ),
гадоўны прым. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
летны прым. — мясц. (Насовіч);

аднагодкі:
равеснік м., равесніца ж. — Віц. р., Чэрв. р., Смарг., Карэл., Дзятл., Гл., Кам., Стол., Вілен. р. (СПЗБ, ТС, Каспяровіч, Станкевіч, Шатэрнік, Янкоўскі),
роўніца м. і ж. — Малад. (Мат. дыял. сл.),
роўнюшка м. і ж., раўналетак м. — Смален. р. (Дабравольскі, Насовіч),
адналетак м. — усх.-маг. р., Чэрв. р., Зэльв. (Бялькевіч, Станкевіч, Сцяцко, Шатэрнік),
аднолетак м. — Драг. (Мат. апыт.),
аднагодак м. — спарадычна паўн.-зах. з., Стол., Жытк., Вілен. р. (СПЗБ, ТС, Станкевіч),
адногадак м. — Пух. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
аднагодка ж. — спарадычна паўн.-зах. з., Раг. (СПЗБ, Станкевіч),
аднагоднік м. — Брасл. (СПЗБ),
гадок м. — Бял., Жытк., Лоеў. (ТС, НС, Янкова, Яўсееў),
аднарочніца ж. — Воран. (СПЗБ),
рочнік м. — Лаг. (Мат. мен.-мал.). ##Chapter: 3. Дзеці @бруднае, недагледжанае дзіця

асмалак м. — Лаг. (Варлыга),
брыдачка м. і ж. — мясц. (Насовіч),
закіданы прым. — Хойн. (Мат. Гом.),
мазэпчык м. — мясц. (Насовіч),
мурза м. і ж. — мясц. (Насовіч),
нямыцька м. і ж. — Лаг. (Варлыга),
пацкун м. — мясц. (Насовіч),
слімазарнік м. — мясц. (Насовіч),
слімазурнік м. — мясц. (Насовіч),
шлюндрык м. — мясц. (Насовіч),
шмаравоз м. — Чэрв. р. (Шатэрнік). @гаваркое дзіця

ласкатунок м. — мясц. (Насовіч),
траскунок м. — Мсцісл. (Юрчанка),
шчабятун м. — Лаг. (Варлыга),
шчабятуха ж. — Лаг. (Варлыга). @гарэза, свавольнік, непаседа

абузнік м., абузніца ж. — мясц. (Насовіч),
агазны прым. — Пол. (НЛ),
агнісцік м. — Лоеў. (Янкова),
азарнік м., азарніца ж. — мясц. (Насовіч),
аторва м. і ж. — Чач. (Насовіч, Мат. апыт.),
базурны прым. — Воран. (СРЛГ),
балаўнік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
бройка м. і ж. — мясц. (Насовіч),
брыкун м. — Мсцісл. (Насовіч, Юрчанка),
брыкунок м., брыкунчык м. — Мсцісл. (Юрчанка),
бязуля м. і ж. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
вісельнік м. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
вантурнік м., вантурніца ж. — мясц. (Насовіч),
варвусок м., вырвас м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
высмал м. — Кір. (НС),
вычварак м. — мясц. (Насовіч),
вяртушачка ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
гайдачка ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
гайдучонак м. — мясц. (Насовіч),
гайсун м., гайсуха ж. — мясц. (Станкевіч),
гайчук м. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
галаварэз м. — мясц. (Насовіч),
галапуз м. — Мсцісл. (Юрчанка),
галапупік м., галапупка ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
гарэзнік м. — мясц. (Насовіч),
гульвіснік м. — Малар. (ДСБ),
джгін м. — Лаг. (Варлыга),
дуроны прым. — Пол. (НЛ),
ёзда м. і ж. — мясц. (Насовіч),
енцоха м. і ж. — Жытк. (ТС),
ёрза м. і ж. — мясц. (Насовіч),
жардагон м. — Віц. (Каспяровіч),
жыкавіца ж. — Гарадз. (Цыхун),
жывалуп м. — Раг. (Мат. Гом.),
жыжлік м. — Буда-Каш. (Мат. Гом.),
жыўчык м. — Мсцісл. (Юрчанка),
жэгва м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
жэўжык м. — Лельч., Чэрв. р., Віц. (ПС, Шатэрнік, Каспяровіч),
зайгра м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
зыкун м. — Малад. (Мат. мен.-мал.),
ірзаннік м., ірзанніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
каўжэнь м. — Віц. р. (Каспяровіч),
кашкет м. — Мсцісл. (Юрчанка),
кляскун м. — мясц. (Насовіч),
крутач м. — Жытк. (ТС),
круціль м. — Драг. (З нар. сл.),
лабузаваты прым. — Ашм. (СПЗБ),
лапеза м. і ж. — Чач. (Мат. Гом.),
наўпа ж. — Драг. (З нар. сл.),
назолачка м. і ж. — мясц. (Насовіч),
назолка м. і ж. — мясц. (Насовіч),
накрутка ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
нявеглас м. — Браг. (Мат. Гом.),
падшывалец м. — Дзярж., Беш. (НС, Каспяровіч, Станкевіч),
плуток м. — мясц. (Насовіч),
пляскун м. — Гом. (НЛГ),
поўжык м. — Добр. (Мат. Гом.),
правора м. і ж. — мясц. (Насовіч),
пракуда м. і ж. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
пракуднік м., пракудніца ж. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
праява м. і ж. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
раскабойнік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
рыштант м. — Віл. (НС),
сатанёнак — мясц. (Насовіч),
сваволя м. і ж. — мясц. (Насовіч),
смальня ж. — Кір. (НС),
смаргун м. — мясц. (Насовіч),
тармаса м. і ж. — мясц. (Насовіч),
чарцяка ж. і м. — Гом. р. (НЛГ),
чарцянё н., чарцяня н. — Чэрв. р., Зах.-бран. р. (Насовіч, Шатэрнік, Растаргуеў),
чарцянёнак м. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
шкут м. — мясц. (Насовіч),
шпурдэлік м. — Смален. р. (Дабравольскі),
шыбельнік м. — Віц. р. (Каспяровіч),
юла м. і ж. — мясц. (Насовіч),
юліла м. і ж. — мясц. (Насовіч),
юрок м. — мясц. (Насовіч),
юрочак м. — мясц. (Насовіч),
юрыла м. — мясц. (Насовіч),
ярзун м., ярзуння ж. — мясц. (Насовіч). @дзіця, якое любіць сядзець на руках

бянёха м. і ж. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
бянёшка м. і ж. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
дзяржун м. — Гарадз. р. (СРЛГ),
каўзун м. — мясц. (Насовіч). @дзіця, якое пачынае хадзіць

тапун м., тапуха ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
тапунок м. — Мсцісл. (Юрчанка),
тапунчык м. — Мсцісл. (Юрчанка),
цюпка м. і ж. — мясц. (Насовіч),
цюпачка м. і ж. — мясц. (Насовіч). @дзіця, якое яшчэ не ходзіць

паўзун м. — Рэч. (Насовіч, Станкевіч, Мат. Гом.),
паўзунок м. — мясц. (Насовіч),
паўзуння ж. — мясц. (Насовіч),
седзень м. — Кругл. (Насовіч, Мат. Маг.),
сядзяк м. — Дзятл. (ЖС),
сядун м., сядуха ж. — Лаг. (Варлыга),
дзвігун м. — мясц. (Насовіч). @злое дзіця

аспідак м. — мясц. (Насовіч),
вужачка м. і ж. — мясц. (Насовіч),
вужонак м. — мясц. (Насовіч),
злоснічак м. і ж. — мясц. (Насовіч),
змейка ж. — мясц. (Насовіч),
змяёк м. — мясц. (Насовіч),
пентах м. — Стол. (ТС). @ласкавае дзіця

ласкавы прым. — Гом. р., спарад. паўн.-усх. д. і зах.-пал. г., Астр. (ЛАБНГ),
ласкавы прым. — зах.-пал. г., спарад. паўн.-зах. з., Круп., Чач., Раг., Акц., Старадарож. (ЛАБНГ),
лашчы прым. — Глыб. (ЛАБНГ),
іліслівы прым. — Паст. (ЛАБНГ),
ільслівы прым. — Гар., Пол., Шум. (ЛАБНГ),
леслівы прым. — Карм. (ЛАБНГ),
лёзны прым. — Шарк., Глыб. (ЛАБНГ),
лізлівы прым. — Валож., Малад. (ЛАБНГ),
лізуха м. і ж. — Чэрв. (ЛАБНГ, СПЗБ),
лісавы прым. — спарад. цэнтр. з., Беш., Докш, Дубр., Гор., Мсцісл., Клім. (ЛАБНГ),
ліслівы прым. — паўн. р., паўн.-зах. з., усх.-пал. р. (ЛАБНГ),
лісцівы прым. — Тал., Івац., Добр. (ЛАБНГ),
прыветлівы прым. — Пін. (ЛАБНГ),
прыўлесны прым. — Добр. (ЛАБНГ),
прыхільны прым. — Воран. (ЛАБНГ). @маларослае дзіця

дзятлук м. — Гл. (Янкоўскі),
каракадзед м. — Гл. (Янкоўскі),
каркадзедак м. — Гл. (Янкоўскі),
чырык м. — Мсцісл. (Юрчанка). @надакучлівае дзіця

айкала м. і ж. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
абрыда м. і ж. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
каназа м. і ж. — Гл. (Янкоўскі),
канькала м. і ж. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
пуга м. — Драг. (З нар. сл.),
пыцька м. — Смален. р. (Дабравольскі). @непаслухмянае дзіця

арыштанец м. — Бар. (ДСБ),
біндзюга м. — мясц. (Насовіч),
біндзюжнік м. — Касц., Гор. (Мат. апыт.),
бязбацькавіч м. — Ушацк. (НС),
вачапор м. — Ушацк. (ЖНшС),
вупар м. — Ушацк. (ЖНшС),
неслух м. — Мсцісл. (Юрчанка),
няўструй м. — Валож. (СЦБ),
пламета м. і ж. — Маз. (Мат. Гом.),
разгон м. і ж. — Гарадз. р. (СРЛГ),
халерны прым. — Кір. (НС). @някемлівае дзіця

ашавурак м. — Лаг. (Варлыга),
гранок м. — Мсцісл. (Юрчанка),
загавайла м. і ж. — Кір. (НС),
каўдабень м. — Кір. (НС). @падлетак

падлетак — Ушацк., Слаўг., Зэльв., Чэрв. р., Навагр., Гл., Стол., Жытк., Лельч., Кір., Маз., Ельск. (ЛАБНГ, ТС, ГЧ, Мат. Гарадз., Шатэрнік, Янкоўскі),
падлётак — Віц. р., Бых. (ЛАБНГ, Каспяровіч),
подлетак — пал. р. (ЛАБНГ, ТС, Мат. Гом., ГЧ),
подрастак м. — Люб. (ЖНшС),
падрослы прым. — мясц. (Насовіч),
бальшун м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч, Насовіч, Янкоўскі, Мат. дыял. сл.),
бальшуха ж. — Лельч. (ПС),
бусайла м. — мясц. (Насовіч),
буслай м. — мясц. (Насовіч),
бык м. — Гор. (Мат. Маг.),
вазрослы прым. — Чач. (Мат. апыт.),
вялікдура ж. — Кам. (ДСБ),
дзяцінец м. — Лаг. (Варлыга),
дзяўзно ж. — Гарадз. (Цыхун),
дзяўчук м. — Слон. (НЛ),
жаўтароцік м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
ладыга м. — Светлагор. (Мат. Гом.),
малькашы прым. — Нараўл. (Мат. Гом.),
пачшпарак м. — Зэльв. (Сцяцко),
сівуля ж. — Бых. (Мат. Маг.),
сівуха ж. — Гл. (Янкоўскі). @пласківае дзіця, плакса

крыкун м., крыкуха ж. — Зах.-бран. р. (Насовіч, Растаргуеў),
крыкса м. і ж. — мясц., Зах.-бран. р. (Насовіч, Растаргуеў),
крыкслівы прым. — Мсцісл., Зах.-бран. р. (Юрчанка, Растаргуеў),
крыксуля ж., крыксун м., крыксуння ж., крыксуха ж. — Бых., Мсцісл., Зах.-бран. р. (Мат. Маг., Юрчанка, Растаргуеў),
плакса м. і ж. — Буда-Каш. (Мат. Гом.),
плаксунок м. — Смален. р. (Дабравольскі),
равушка м. і ж. — Кобр. (ЖНшС),
рова ж. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
роўба ж. — Кір., Маз. (НС, Мат. Гом.),
румза м. і ж. — мясц., Чач., Буда-Каш., Раг., Лях. (Насовіч, Мат. Гом., Мат. дыял. сл., Мат. апыт.),
рэва м. і ж. — Кобр., Малад. (ЖНшС, Мат. дыял. сл.),
выцік м. — мясц. (Насовіч),
дудар м. — мясц. (Насовіч),
зайдзённік м. — Гарадз. р. (СРЛГ),
кныхала м. і ж. — мясц. (Насовіч),
крыўляка м. і ж. — мясц. (Насовіч),
кукса м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
нюня м. і ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
піскля ж. — Зэльв. (Сцяцко),
скліма ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
вісклівы прым. — Віл. (ЛАБНГ),
каўканнік м., каўканніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка). @поўнае, здаровае дзіця

асцялёпак м. — Добр. (Мат. Гом.),
бахур м. — Гарадз. (Цыхун),
гарбузік м. — Гор. (Мат. Маг.),
злёпак м. — Берасц., Ганц., Гл. (ДСБ, Янкоўскі),
камёлак м. — Слуц. (ЖНшС, Насовіч),
карузлік м. — Віц. р. (Каспяровіч),
карапуз м. — Добр., Буда-Каш. (Мат. Гом.),
карапузік м. — мясц. (Насовіч),
лузаннё зб. — Мсцісл. (Юрчанка),
лузганчык м. — мясц. (Насовіч),
маклак м. — Докш. (Мат. дыял. сл.),
паўхір м. — Зэльв. (Сцяцко),
пенцюшок м. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
пузацік м. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
пузянё н. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
пыжык м. — мясц. (Насовіч),
цяльпух м. — Мсцісл. (Юрчанка). @пястун

песта м. і ж. — Лях., Ваўк., Уздз. (Мат. дыял. сл., Мат. Гарадз., Мат. мен.-мал.),
пестун м. і ж. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
песцік м. — мясц. (Насовіч),
пестунок м. — мясц. (Насовіч),
пястун м. — Чач., Лід., Чэрв., Смален. р. (Насовіч, Мат. апыт., Мат. Гарадз., Шатэрнік, Дабравольскі),
пястуння ж. — мясц. (Насовіч),
пястуха ж. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
пясцёна м. і ж. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
пяшчоны прым. — мясц. (Насовіч),
распяшчоны прым. — мясц. (Насовіч),
аліганчык м. — Лун. (ДСБ),
бірулька ж. — Ушац. (НС),
дахохлены прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
кукобны прым. — Смален. р. (Станкевіч),
мазун м. — Драг., Стол. (З нар. сл., ДСБ),
малімонка ж., малімончык м. — Віл., Драг., Лаг. (НС, З нар. сл., Варлыга),
паня ж. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
панянёха м. і ж. — мясц. (Насовіч),
патвора м. і ж. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
смятаннік м. — Гл. (Янкоўскі). @развітае, кемлівае дзіця

азука м. і ж. — мясц. (Насовіч),
быстрак м. — мясц. (Насовіч),
быстрэчак м. — Смален. р. (Дабравольскі),
ладный прым. — Мсцісл. (Юрчанка). @рослае дзіця

байбус м. — Гом. р. (НЛГ),
бальшун м. — Раг., Жытк., Гл. (Мат. Гом., Янкоўскі),
бальшуха ж. — Бял., Гл. (Мат. дыял. сл., Янкоўскі),
даўганожка ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
дыза ж. — Лаг. (Варлыга),
ладны прым. — Гл., Лаг. (Янкоўскі, Варлыга),
лында ж. — Лаг. (Варлыга),
цыба ж. — Лаг. (Варлыга). @слабое, хілае, хваравітае дзіця

абменак м. — Гарадз. (Цыхун),
вахлячок м. — мясц. (Насовіч),
драбнотачка м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
заморушак м. — Мсцісл. (Юрчанка),
зеляпень м. — Мсцісл. (Юрчанка),
зеляпуха м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
зліпух м. — Мсцісл. (Юрчанка),
зморак м. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
лапянок м. — Мсцісл. (Юрчанка),
неўдальства н. — Мсцісл. (Юрчанка),
негадоўны прым. — Петр., Гл. (Мат. Гом., Янкоўскі),
нягеглы прым. — Бял. (Мат. дыял. сл.),
нязначачка ж. — Чач. (Мат. Гом.),
песлячок м. — мясц. (Насовіч),
сарвануш м. — Мсцісл. (Юрчанка),
сіняўка м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
скідыш м. — Мсцісл. (Юрчанка),
склезень м. — Мсцісл. (Юрчанка),
скліза ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
скныга м. і ж. — Кір. (Мат. Гом.),
сухоціна н. — Мсцісл. (Юрчанка),
трухлячок м. — мясц. (Насовіч),
туравейка ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
хірлё н. — Гарадз. р. (СРЛГ),
хлюпячок м. — мясц. (Насовіч),
худалетак м. — Гом. р. (НЛГ),
шлупік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
шлэпар м. — Мсцісл. (Юрчанка),
шлэптух м. — Мсцісл. (Юрчанка),
шлюпак м. — мясц. (Насовіч). @спалоханае дзіця

верадаваты прым. — мясц. (Насовіч),
вярэдлівы прым. — мясц. (Насовіч),
пералеканы дзеепрым. — Лоеў. (Янкова),
уляканы прым. — мясц. (Насовіч). @упартае, капрызнае дзіця

капрыз м. — мясц. (Насовіч),
капрыза м. і ж. — Слуц. (ЖНшС, Насовіч),
капрыснік м. — мясц. (Насовіч),
апрысак м. і ж. — мясц. (Насовіч),
брыкун м., брыкуння ж. — мясц. (Насовіч),
брыкушка ж. — мясц. (Насовіч),
вупар м. — Гарадз. (Цыхун),
гаўка м. і ж. — Смален. р. (Дабравольскі, Станкевіч),
гнявыш м. — Ушац. (ЖНшС),
жыгалачка ж. — мясц. (Насовіч),
жыжка м. і ж. — мясц. (Насовіч),
каназа м. і ж. — Петр. (Мат. Гом.),
надутка ж., надуцік м. — Смален. р. (Дабравольскі),
нард м. і ж. — мясц. (Насовіч),
неўбой м. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў). ##Chapter: 5. Нацыянальнасць і месца пражывання @вясковыя жыхары

валасцянін м., валасцянка ж. — мясц. (Насовіч),
валашчанін м. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
веські прым. м. — Гом. р. (НЛГ),
вясковы прым. м. — Паст. (ЛАБНГ),
вяскоўцы мн., вясковец м. — Глыб., Віл. (ЛАБНГ, ЖНшС),
вясняк м., вяснячка ж. — мясц. (Насовіч),
дзеравенец м. — Мсцісл., Карм. (Юрчанка, Мат Гом.),
селавы прым. м. — Зэльв. (Сцяцко),
сяло зб. н. — Стол., Жытк. (ТС),
сялянне зб. н., 'сялянства', — Стол. (ТС). @жыхары гарадоў

гарадзяне мн. — зах.-пал. г. (Мат. апыт.),
гарадскі прым. м. — агульн. (Мат. Гарадз., Юрчанка, Мат. апыт.),
мескі прым. м. — мясц. (Насовіч),
меські прым. м. — Маг. р., зах.-пал. г. (Насовіч, Мат. апыт.). @жыхары мястэчак

местачковы м. — Чэрв. р. (Шатэрнік, Насовіч),
мяшчане мн., мешчанін м., мяшчанка ж. — Зэльв., Гл., Драг., Стол., Жытк. (Янкоўскі, Сцяцко, ТС, Мат. апыт.). @жыхары памежжа

гранічнік м. — Віц. р. (Каспяровіч, Станкевіч),
украіннік м. — мясц. (Насовіч),
украінны прым. м. — мясц. (Насовіч). @жыхары пасёлкаў

пасёлкавец м. — Лаг. (Мат. мен.-мал.),
пасялковец м. — Гл. (Янкоўскі). @карэнныя жыхары

векавіты м. — мясц. (Насовіч),
грама м. і ж., грамма м. і ж. — Віц. р. (Каспяровіч, Станкевіч),
дамашні м. — Лоеў. (Янкова),
даўнейшыя людзі мн., даўнейшы прым. м. — Чач. (ГЧ),
дзедзіц м. — Слуц. (ЖНшС),
зараджоны прым. м. — Жытк. (ТС),
здзечны прым. м. — Лоеў. (Янкова),
здзешні прым. м. — Пух., Чэрв., Бял., Асіп., Чэрык., Краснап., Ваўк., Кам., Берасц., Драг. (ЛАБНГ),
здэчны прым. м. — Уздз. (Мат. мен.-мал.),
здэшны прым. м. — Уздз. (СЦБ),
колішнік м. — Жытк. (ТС),
мейсцовы прым. м. — мясц. (Насовіч),
месны прым. м. — усх. з., зах.-пал. г., спарадычна гарадз.-бар. г., Глыб. (ЛАБНГ),
наскі прым. м. — Брасл., Паст., Светлагор. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. дыял. сл.),
наські прым. м. — паўн.-усх. д., Гом. р., усх.-пал. р., Мядз., Віл. (ЛАБНГ, Каспяровіч, Насовіч, Юрчанка),
наш м. — спарадычна агульн., акрамя Слуц. р. і паўн.-заходн. часткі паўн.-зах. зоны. (ЛАБНГ),
нашанец м., нашынец м., нашчынец м. — Віц. р., Мсцісл., Лоеў. (Каспяровіч, Янкова, З нар. сл.),
нашкі прым. м. — Гар. (ЛАБНГ),
прыраджэнец м., прыраджэнка ж. — Лоеў. (Насовіч, Станкевіч, Янкова),
прыродны прым. м. — Дзятл., Лоеў. (ЛАБНГ, Янкова),
радзімец м. — Жытк. (ТС),
свой м. — Верхнядзв., Слаўг., Жаб., Ветк., Нараўл., Лельч. (ЛАБНГ),
тубалец м., тубылец м., тубаліца ж., тубалка ж., тубулка ж. — Івац., Іван., Пін., Стол., Жытк., Мазыр. (ЛАБНГ, ТС, ГЧ, ЖНшС),
тубылец м. — Мсцісл. (Насовіч, Станкевіч, Мат. апыт.),
тубылнец м. — Стол. (ЛАБНГ),
тубылнік м. — зах.-пал. г. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
тулубка ж. — Жытк. (ТС),
туташні м. — Віц. р., Верхнядзв., Мёр., Раг., Буда-Каш., Добр., Зах.-бран. р. (ЛАБНГ, Насовіч, Каспяровіч, Растаргуеў),
тутошні м. — Гарад. (ЛАБНГ),
тутэйсні м. — Стол., Жытк. (ТС),
тутэйшы м. — агульн., акрамя ўсходніх ускраін. (ЛАБНГ, ТС, Насовіч, Федароўскі, Каспяровіч),
тутэчны м. — Паўн. р. (ЛАБНГ),
тутэшні м. — Стол., Жытк. (ТС),
тутэшні м. — Пол., Мсцісл., Берасц. (ЛАБНГ, Насовіч, Юрчанка),
тутэшны м. — Клім. (ЛАБНГ). @назвы жыхароў, якія жывуць у канцы паселішча

адлюднік м. 'той, хто жыве на водшыбе, далёка ад населенага пункта' — Гарадз. (Цыхун),
загуменны прым. м. 'чалавек, які жыве за вёскай' — Зэльв. (Сл. Гарадз.),
канцавік м., канцавічка ж. — Дзятл., Шчуч. (Сл. Гарадз.),
канцавы прым. м. — Віц. р., Ваўк., Слон. (Каспяровіч, Мат. Гарадз., Сл. Гарадз.),
канчане мн., канчанец м. — Віц. р., Дзятл., Бял., Гл. (Каспяровіч, Янкоўскі, Мат. Гарадз., Мат. дыял. сл.),
канчанскі прым. м. — Гл. (Янкоўскі),
канчулянец м. — Карэл. (З нар. сл.). @назвы людзей па месцы пражывання

амарыканец м. 'беларус, які доўга жыў у Амерыцы' — мясц. (Станкевіч),
багнюкі мн., багнюк м., багнючка ж. 'жыхары забалочаных мясцовасцей' — Драг. (Мат. апыт.),
балацюкі мн., балацюк м. 'жыхары забалочаных мясцовасцей' — Драг. (Мат. апыт.),
балоцянка ж. 'жыхарка з забалочанай мясцовасці' — Драг. (Мат. апыт.),
валынцы мн., валынчык м., валыначка ж. 'прадстаўнікі этнічнай групы ўкраінцаў (валынцы)' — Мядз., Кругл., Драг. (Насовіч, Мат. апыт.),
васточнік м. васточніца ж. 'беларусы з усходняй Беларусі' — Бар. (СПЗБ),
гайдамак м. 'казак' — Смален. р. (Дабравольскі),
гаравы м. 'жыхар з узвышанай мясцовасці' — Лаг. (Варлыга),
гаранін м. 'горац' — Вілейскі павет (Станкевіч),
доншчык м. 'данскі казак' — Гом. р. (НЛГ),
загародцы мн. 'жыхары паўднёвых раёнаў Брэсцкай вобласці' — Драг., Пін., Стол. (З нар. сл., Мат. апыт.),
замшукі мн. 'жыхары наваколляў Турава' — Жытк. (ТС),
зарачанін м., 'чалавек, які жыве за ракой' зарачанскі прым., м. — Мсцісл. (Юрчанка),
зарэцкі прым., м. — Свісл., Смален. р. (Сл. Гарадз., Дабравольскі),
зарэчны м. — Свісл. (Сл. Гарадз.),
казак м. 'казак' — агульн. (Станкевіч, Мат апыт.),
карчавы м. 'чалавек, які жыве на раскарчаванай зямлі' — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
карэйка ж. 'жанчына карэйскай нацянальнасці' — Гл. (Янкоўскі),
кацапы мн., кацап м. 1. 'рускія' — мясц. (Станкевіч); 2. 'стараабрадцы'. — Вілен. р. (СПЗБ),
келбаснік м. зневаж. 'немец' — Маг. р. (Насовіч),
клэўсь м. зневаж. 'літовец' — Воран. (СРЛГ),
крывічане мн. 'крывічы (старадаўняе ўсходнеславянскае племя)' — мясц. (НЛГ),
лазавік м. 'жыхар балотных мясцін' — Чэрв., Пух. (Шатэрнік, Станкевіч, Мат. апыт.),
лесавыя мн., лесавы м. 'пра людзей, якія жывуць у лясах, каля лесу' — Кам., Драг. (ЖНшС, Мат. апыт.),
лецвяк м. 'літовец' — Вілен. р. (СПЗБ),
літвін м., ліцвін м. 'літовец' — Вілен. р., Паням. р., Гл. (СПЗБ, Янкоўскі, Насовіч, Станкевіч),
літвінка ж. 'літоўка' — Вілен. р., Свісл. (СПЗБ),
літвін м., ліцвін м. 'беларус пэўнай мясцовасці' — Паст., Пруж. (СПЗБ, Станкевіч),
літвінянка ж. 'літоўка' — Кам. (ЖНшС),
літвяк м. 'літовец' — Вілен. р. (СПЗБ, Насовіч),
літвячка ж. 'жанчына з Літвы' — Паням. р. (Мат. Гарадз.),
літовец м. 'літовец' — Вілен. р., Віл. (СПЗБ),
літош м. 'літовец', літашы мн. 'літоўцы' — Гл. (Янкоўскі),
ліцвяк м. 'літовец' — Віц. р., Гарадз. (Каспяровіч, СПЗБ),
лях м. 1. 'паляк' — Гл., Жытк. (Янкоўскі, Насовіч, ТС); 2. 'польскі вайсковец' — Гл. (Янкоўскі),
мазур м. 'прадстаўнік этнічнай групы палякаў (мазураў)' — мясц. (Насовіч),
маскаль м. 1. 'старавер' — Мёр., Глыб., Зах.-бран. р. (НС, Растаргуеў, ЖНшС); 2. 'рускі' — Віц. р., Смален. р. (Каспяровіч, Дабравольскі, Станкевіч),
масква ж. зб. 'рускія, вялікарасіяне' — мясц. (Насовіч),
масквічы мн. 'рускія' — Маз. (ГЧ),
масковец м. 1. 'рускі' — мясц. (Станкевіч); 2. 'жыхар Масквы' — Мсцісл. (Юрчанка),
маскоўка ж. 'жанчына рускай нацыянальнасці' — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
махавікі мн., махавік м. 'пра людзей, якія жывуць у забалочаных мясцінах' — Стол. (ТС),
мурын м. зневаж. 'негр' — Гарадз., Чэрв. (Шатэрнік, Цыхун),
мяшанец м., мешанка ж. 'людзі, у якіх бацькі розных нацыянальнасцей' — Чэрв. р., Хойн. (Шатэрнік, ГЧ),
немцы мн. 'немцы' — агульн. (ГЧ, Мат. апыт.),
немец м. 'немец' — агульн. (ТС, Мат. мен.-мал., ГЧ, Мат. апыт.),
паберажанін м. 'жыхар з берага ракі ці возера' — Карэл. (Сл. Гарадз.),
падгарадчане мн., падгародчанка ж. 'жыхары з блізкіх да горада населеных пунктаў' — Смален. р. (Дабравольскі),
падгародцы мн. 'жыхары з блізкіх да горада населеных пунктаў' — Берасц., Жаб., Пін. (Мат. апыт.),
падляшанка ж. 'паляшучка' — Бар. (СПЗБ),
палесцы мн. 'жыхары лясной мясцовасці на ўсход ад Гарыні' — Драг., Стол. (Мат. апыт.),
палеха ж. 'жанчына з Палесся' — Смален. р. (Дабравольскі),
палешка ж. 'жыхарка лясной мясцовасці на поўдзень ад Сцвігі' — Жытк. (ТС),
палешукі мн., паляшук м., паляшучка ж. 1. 'жыхары Палесся' — агульн. (СПЗБ, Мат. апыт.); 2. 'жыхары лясной мясцовасці на поўдзень ад Сцвігі' — Стол., Жытк. (ТС, Мат. апыт.); 3. 'жыхары паўночна-ўсходняй часткі Пінскага раёна' — Пін. (Мат. апыт.),
палюхі мн., палюх м., палюшка ж. 'жыхары з мясцовасці, дзе пераважна палі, мала лясоў і балот' — Кам., Кобр. (ЖНС, Мат. апыт.),
палявая ж. 'жыхарка з мясцовасці, дзе пераважна палі, мала лясоў і балот' — Драг. (Мат. апыт.),
палявікі мн., палявік м. 'жыхары з мясцовасці, дзе пераважна палі, мала лясоў і балот' — Чэрв., Драг., Стол. (Шатэрнік, Станкевіч, Мат. апыт.),
паляк м. 'паляк' — агульн. (Шатэрнік, Станкевіч, Мат. апыт),
палячка ж. 'жанчына польскай нацыянальнасці' — Ашм., Чэрв., Мен., Мсцісл., Слуц., Гл., Кобр., Драг., Стол. (Шатэрнік, Янкоўскі, Станкевіч, Мат. апыт.),
парачукі мн. 'людзі, якія жывуць па-над ракой' — Хойн. (Мат. Гом.),
прусакі мн., прусак м. 'немцы Прусіі' — мясц. (Станкевіч),
пульвіна зб. ж. 'жыхары з мясцовасці, дзе пераважна палі, мала лясоў і балот' — Кам. (ЖНС, Мат. апыт.),
пульнякі мн. 'жыхары з мясцовасці, дзе пераважна палі, мала лясоў і балот' — Кам. (ЖНС),
пясковец м. 'жыхар вёскі, дзе пясчаная глеба' — Гом. (Мат. Гом.),
сакун м. 'носьбіт гаворкі, якой характэрна саканне' — Чэрв. (Шатэрнік),
смаляне мн., смалянін м., смалянка ж. 'смаленскія беларусы' — мясц. (Насовіч),
сібірака м., сібірац м. 'сібірак' — Мсцісл. (Юрчанка),
сяк м. 'беларус са Смаленшчыны' — Віц. р. (Каспяровіч),
хахлач м. 'украінец' — мясц. (Насовіч),
хахлачка ж. 'украінка' — мясц. (Насовіч),
хранцуз м. 'француз' — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
цыгане мн. 'цыганы' — Буда-Каш., Драг. (ГЧ, Мат. апыт.),
цыганы мн. 'цыганы' — Драг. (Мат. апыт.),
цыган м. 'цыган' — Буда-Каш. (ГЧ),
цыган м. 'цыган' — Віц. р., зах.-пал. г., Зах.-бран. р., Жытк. (Каспяровіч, Растаргуеў, ТС, Мат. апыт.),
цыганка ж. 'цыганка' — агульн. (Янкоўскі, ТС, ГЧ, Мат. апыт.),
цыганачка ж. памянш. да цыганка. — агульн. (ТС, Мат. апыт.),
цыганчук м. 'цыганя' — Зэльв. (Н. сл-ць),
цыганёнак м. 'цыганскае дзіця' — Гор. (Мат. Маг.),
цыганіст м. 'цыган' — Смален. р. (Дабравольскі),
чухонец м. 'эстонец' — Віц. р. (Каспяровіч),
чухонка ж. 'эстонка' — Віц. р. (Каспяровіч),
чэхі мн. 'чэхі' — Гл. (Янкоўскі),
шваб м. 'немец' — Клецк. (Мат. мен.-мал.). @перасяленцы

валачай м. — Лельч. (ЛАБНГ),
выйшлы прым. м. — мясц. (Насовіч),
заблуда м. і ж. — мясц. (Станкевіч),
заездны прым. м. — мясц. (Станкевіч),
заполянік м. 'жыхар з іншай, не лясной вёскі' — Шчуч. (З нар. сл.),
збочны прым. м. — Стол. (ТС),
зброд зб., збрыд зб. — Жытк. (ТС),
купленыя людзі мн., куплены прым. м. — Лаг. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
набрадзь зб. — Маг. р. (Мат. Маг.),
наброда зб. — Лоеў. (Янкова),
набрыдзь зб. — Леп., Бял., Чач. (НС, ЖНшС),
навалакі мн. — Хойн. (ГЧ),
навалач зб. — Чэрв., Стаўб., Бар., Круп., Гл., Жытк., Чач. (Шатэрнік, СПЗБ, Мат. Маг., ТС, Мат. апыт.),
навалока м. і ж. — Лоеў. (Янкова),
наводны м. — Стаўб. (ЖС, Мат. дыял. сл.),
навоны м. 'які пасяліўся ў гэтай мясцовасці нядаўна' — Чав. (Мат. Маг.),
навотны м. — Жытк. (ТС),
наежджы прым. м. — агульн., акрамя паўночна-заходняй часткі Беларусі. (ЛАБНГ, СЦБ, ТС, Мат. апыт.),
наездны м., наезны м. — Віл., Стол. (ЛАБНГ, СЦБ),
насяленец м. — Драг., Стол., Жытк. (ТС, Мат. апыт.),
нацяга м. — Кам. (ЖНшС),
наяжджолы м. — Смарг. (ЛАБНГ),
наяжджалы м., наяжжалы м. — Ашм., Кір., Бабр., Гл., Маз. (ЛАБНГ, Янкоўскі),
ненаські прым. м., нінаські м. — Маг., Стол. (ЛАБНГ, ТС),
нетутэйшы прым. м. — Чашн., Хоц. (ЛАБНГ),
нетутэшні прым. м. — Жытк. (ТС),
няздзешні прым. м., нядзешны прым. м., нядзечны м. — Чэрв., Лоеў. (ЛАБНГ, Янкова),
нямесны прым. м. — Чав. (ЛАБНГ),
нянайскі прым. м. — Смален. р. (Дабравольскі),
пабочны прым. м. — Жытк. (ТС),
падарожнік м. — Стаўб. (СЦБ),
падарожны прым. м. — Малад. (СЦБ),
паселянне н. — Стол. (ТС),
пастаронец м. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
пасялень м. — Чэрв. (ЛАБНГ),
перабранец м. — Стол. (ТС),
перасклянін м. — Малар. (ЛАБНГ),
перасяленцы мн., перасяленец м. — Мен. р., спарадычна пал. р., Бых., Чэрык. (ЛАБНГ, ТС, ГЧ),
пераязжалы прым. м. — Дзятл. (ЛАБНГ),
прыблуда м. і ж. — Драг., Жытк. (ТС, Мат. апыт.),
прыблуд м. — мясц. (Станкевіч),
прыблудак м. — Мен., Слуц. (ЛАБНГ, ЖНшС),
прыблудны прым. м. — Жытк. (ТС),
прыбулец м. — Жытк. (ТС),
прыбылевец м. — Буда-Каш. (ЛАБНГ),
прыбыш м. — Кобр. (ЛАБНГ),
прывалока м. і ж. — Стол., Жытк. (ТС),
прывязенка ж. — Гом. р. (НЛГ),
прыежджы прым. м. — агульн., акрамя паўночнага захаду Беларусі (ЛАБНГ),
прыкот м. — Мсцісл. (ЛАБНГ),
прыплаўнік м. — Жытк. (ТС),
прысяленец м. — Стол. (ЛАБНГ),
прыхадзень м. — Гом. р., Слуц. (НЛГ, ЖНшС, Мат. апыт.),
прыхажакі мн. — Паст. (СПЗБ),
прыхожы прым. м. — Віл. (ЛАБНГ),
прычэпніца ж. (пра жанчыну) — Жытк. (ТС),
прышлы прым. м. — спарад. гарадз.-бар. г., Чэрв., Гл., Добр. (ЛАБНГ, Шатэрнік),
райдуны мн., райдунка ж. — Чэрв., Пух. (З нар. сл., НЛ),
чужаземцы мн., чужаземец м. — Віц. р. (Каспяровіч),
чужак м. — Гл., Рэч. (ЛАБНГ),
чужаземцы мн., чужаземец м. чужаземка ж. — Віц. р., Паням. р. (Каспяровіч, Федароўскі),
чужазіма м. і ж. — Паням. р. (Федароўскі),
чужаніца м. і ж. — Паням. р., Зах.-бран. р., Малад., Драг., Лельч. (ЛАБНГ, Федароўскі, Растаргуеў, Мат. дыял. сл., Мат. апыт.),
чужапанцы мн. — Бяроз. (Мат. апыт.),
чужапаншчына зб. ж. — мясц. (Насовіч),
чужасельнік м. — Стол. (ТС),
чужнік м. — Віц. р., Смарг., Мядз., Іўеў., Віл., Бярэз., Гл., Хойн. (Каспяровіч, Янкоўскі, Мат. мен.-мал., ГЧ),
чужы прым. м. — агульн. (ЛАБНГ, Шатэрнік),
чужы-чужаніца м. і ж. — Малад. (Мат. дыял. сл.),
чылыя людзі мн. — Лаг. (Мат. мен.-мал.). @хутаране

хутаране мн. — агульн. (Мат. апыт.),
хутаранец м. — Гл., Стол. (Янкоўскі, ТС),
хутаранін м. — Стол. (ТС). ##Chapter: 8. Часткі цела і органы @азадак, частка цела чалавека ніжэй спіны.

азадак м. — Чэрв. р., Стол., Жытк., Гом., Лельч. (ТС, НЛГ, Шатэрнік, Станкевіч, Насовіч, Кучук),
зад м. — Чэрв. р. (Шатэрнік, Станкевіч),
задок м. — мясц. (Станкевіч, Насовіч),
задніца ж., дупа ж., дупля ж., жопа ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
срака ж. — Віл., Чэрв. р. (СПЗБ, Шатэрнік, Насовіч),
купро н. — Ваўк. (Мат. Гарадз.),
гуз м. — Зах.-бран. р. (Станкевіч, Растаргуеў),
фэка ж., тул м. — мясц. (Насовіч),
места н. перан. — Жытк. (ТС);

ягадзіца:
ягада ж. — Пух. (СЦБ),
ягадзіца ж. — Астр. (СПЗБ),
пелютка ж. — Пін., Жытк. (ТС, НЛ, ЖС),
пелюстка ж. — Жытк. (ТС),
тылак м. — Лях. (СПЗБ),
гурны мн. — Латгал. р. (СПЗБ),
палавінкі мн. — Гом., Лоеў. (НЛГ, Янкова). @бок, правая ці левая частка тулава ад пляча да таза.

бок м. — Смарг., Малад., Чэрв., Люб., Гл., Стол., Жытк. (ТС, Мат. дыял. сл., Станкевіч, Янкоўскі),
бакавіца ж. — Драг. (З нар. сл.),
бачына ж. — Мсцісл. (Юрчанка). @бядро, частка нагі ў чалавека ад таза да калена.

бядро н. — Шарк., Мёр., Гарад., Навагр., Бял., Маг., Маз. (ЛАБНГ, АЛА, Мат. Гарадз.),
сцягно н. — агульн., акрамя заходняй часткі паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, АЛА, ТС, Мат. Гарадз., Шатэрнік, Каспяровіч),
сцягняк м. — Мен. р., Дзятл., Карэл., Кобр. (АЛА, ЛАБНГ, Мат. Гарадз., Варлыга),
сцягля н. — Шчуч. (НЛ),
кульша ж. — паўн.-зах. з., Люб., Кам., Петр., Маз. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Мат. Гарадз., Шатэрнік, Цыхун),
кульша ж. — Шарк., Глыб., Верхнядзв., Гарад., Віц., Смарг. (ЛАБНГ, Каспяровіч, Станкевіч),
кульшня ж. — Віц. (ЛАБНГ),
клешня ж. — Навагр., Бяроз. (ЛАБНГ, Н. сл-сць),
клюшня ж. — Лаг. (ЛАБНГ),
клюшня ж. — Бых., Рэч. (ЛАБНГ),
клюшняк м. — Пух. (ЛАБНГ),
клушняк м. — Малад. (АЛА),
кульма ж. — Смал. (АЛА),
ляшка ж. — агульн. (ЛАБНГ, АЛА, Каспяровіч, Бялькевіч, Насовіч),
кумпяк м. — Верхнядзв., Паст., Астр., Ашм., Смарг., Пух., Старадарож. (ЛАБНГ, АЛА),
кунпяк м. — Брасл., Паст., Шарк., Пол., Валож., Дзярж., Кругл. (ЛАБНГ, АЛА, СЦБ),
клуб м. — Маст., Пух., Старадарож., Чач. (ЛАБНГ, АЛА, Мат. апыт.),
цяглі мн. — Чэрв., Уздз. (ЛАБНГ, Мат. мен.-мал., Шатэрнік),
галёнка ж. — Паст., Гар., Докш., Круп., Лёзн., Бых., Кір., Клім., Капыл., Добр., Малар., Маз., Хойн., Нараўл. (ЛАБНГ, АЛА),
лытка ж. — Гарадз., Лёзн., Беш., Мсцісл., Добр. (ЛАБНГ, АЛА),
лядзве мн. — Свісл. (Сл. Гарадз., Станкевіч),
ледва мн. — Драг. (ЖНС),
купро н. — Свісл., Ваўк., Петр. (ЛАБНГ, Шаталава),
вуда ж. — Навагр. (АЛА),
пялютка ж. — Пін. (Шаталава),
лешчаткі мн. — Свісл. (Шаталава),
гнаты мн. — Гарадз. (Цыхун),
лысцягі мн. — Слон. (ЖС),
цлунак м. — Валож. (АЛА),
удан м. 'костка ў бядры' — Ваўк. (ЛАБНГ);

верхняя частка бядра чалавека:
клуб м., клубы мн. — Смарг., Воран., Чэрв., Пух., Старадарож., Чач. (АЛА, Мат. Гарадз., Шатэрнік, Станкевіч, Мат. апыт.),
клубы мн. — Віц. р. (Каспяровіч). @валасы, валасяное покрыва на галаве чалавека.

валасы мн. — асн. мас. г. (ЛАБНГ, АЛА, ЖНшС, Мат. Гарадз.),
воласы мн. — спарадычна ўсх. з. (ЛАБНГ, АЛА),
валосы мн. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, СПЗБ),
валоссе н. зб. — Брасл., Мсцісл., Касц., Краснап., Кам., Берасц., Кобр., Смален. р., Зах.-бран. р. (ЛАБНГ, АЛА, ЖНшС, Растаргуеў), Дабравольскі, Юрчанка),
валосце н. — Старадарож., Слаўг., Калінк., Малар. (ДСБ, АЛА),
волас м. — Лаг. (АЛА),
валаса ж. — Маз. (АЛА),
косы мн. — паўдн.-зах. д., сярэд.-бел. г., Віц., Зах.-бран. р. (ЛАБНГ, АЛА, ЖНС, СЦБ, ЖС, НЛ, З нар. сл., Мат. Гарадз., Мат. мен.-мал., Мат. Гом., Сцяцко, Янкова, Шаталава, Мат. апыт.),
космы мн. зневаж. — Буда-Каш., Зах.-бран. р. (Мат. Гом., Растаргуеў),
чупры мн. іран. — Карэл. (Мат. Гарадз.),
чэчкі мн. экспр. — Лях. (СПЗБ),
чычакі мн. зневаж. — Зэльв. (Сцяцко);

доўгія непрычэсаныя валасы:
патлы мн. груб. — Берасц., Жытк., Мсцісл., Зах.-бран. р. (ТС, ДСБ, Юрчанка, Растаргуеў),
паклы мн. зневаж. — Чач., Ветк. (Мат. Гом., Мат. апыт.),
петлахі мн. экспр. — Верхнядзв., Дзятл., Маз., Браг. (Сл. Гарадз., З нар. сл., Н. сл-сць, Шаталава),
пэйсы мн. — Карэл., Чэрв., Гл., Лях., Стол., Жытк. (ТС, Мат. Гарадз., Мат. мен.-мал., Мат. дыял. сл., Насовіч, Шатэрнік, Янкоўскі),
пэйсахі мн. — Шчуч. (Мат. Гарадз.),
бэйлы мн. — Стол., Жытк. (ТС, НС),
каўтуны мн. — Ушацк., Бераст., Пух., Жытк. (ТС, Сл. Гарадз., Мат. мен.-мал., ЖС),
каўтунеча ж. зб. — Стол. (ТС),
калдуны мн. — Уздз. (Мат. мен.-мал.),
кудлы мн. экспр. — Віц., Смарг., Чэрв., Кам., Берасц., Бяроз., Жытк., Чач., Лоеў., Зах.-бран. р. (ДСБ, ЖНшС, Станкевіч, Насовіч, Шатэрнік, Растаргуеў, Янкова, Мат. апыт.),
касмачы мн. — Іван., Ельск. (ЖНшС, Мат. Гом.),
касмачча н. зб., кучма ж., кучмель м. гумар., хахлачча н. — Мсцісл. (Юрчанка),
касманы мн. — Гор. (Мат. Маг.),
касмынне н. зб., іран. — Слаўг. (Мат. Маг.),
касмоцце н. зб. — мясц., Смален. р. (Насовіч, Дабравольскі),
касмыцце н. груб. — Бял. (Яўсееў),
касмылі мн. груб. — Віц. р., Лаг., Бял. (Мат. мен.-мал., Каспяровіч, Варлыга, Яўсееў),
лохмы мн. неадабр. — Карэл. (Сл. Гарадз.),
леляхі мн. адм. — Зэльв. (Сцяцко),
лямцы мн. — Клецк. (НЛ),
кучмы мн. — мясц. (Станкевіч),
куцмы мн. груб. — Карэл. (Сл. Гарадз.),
пасмы мн. — Івац. (ЖНшС),
чолапухі мн. — Драг. (ДСБ);

кучаравыя валасы:
кучары мн. — Гом., Лоеў. (НЛГ, Янкова),
кучары мн., ярчукі мн. — Стол. (ТС),
гарахі мн. — Слуц. (ЖНшС),
гарахі мн. — Драг. (ДСБ, ЖНС, ЖС, НЛ, Мат. апыт.),
ярахі мн. — Драг. (ДСБ);

пасма валасоў:
касмыль м. груб. — Ушацк. (ЖС),
касма ж. — Слуц. (ЖНшС),
каслаўка ж. — Лаг., Барыс. (Станкевіч),
каўмак м. 'клок валасоў' — Стол. (ТС),
кудла ж. — мясц. (Насовіч);

локан валасоў:
сукры мн. — Віц. р. (Каспяровіч, Станкевіч),
буклі мн. — Смален. р. (Дабравольскі),
кудры мн., кудзеркі мн. памянш. — мясц. (Насовіч),
плейтухі мн. 'доўгія касмылі на галаве' — Жытк. (ТС);

валасы, закручаныя на патыліцы:
гулька ж. — Навагр. (СРЛ),
кукла ж. — Віц. р., Лаг. (Каспяровіч, Варлыга),
коўб м. — Жытк. (ТС),
кукшын м. — Чэрв. (Шатэрнік, Юрчанка);

зблытаны, збіты пук валасоў:
каўтун м. — Чэрв., Люб., Стол., Жытк., Лоеў. (ТС, Станкевіч, Янкова),
лямец м. — Гом. (Мат. Гом.),
залаб м., залабкі мн. памянш. 'валасы каля лба' — Чэрв. (Шатэрнік),
пэйсы мн. 'валасы на вісках' — мясц., Смален. р. (Станкевіч, Дабравольскі);

доўгія заплеценыя валасы:
каса ж., косы мн. — агульн., Зах.-бран. р., Смален. р. (АЛА, СПЗБ, Мат. Гарадз., Мат. Гом., Каспяровіч, Растаргуеў, Дабравольскі),
касіца ж. — Вілен. р. (ЖНшС),
пляцёнка ж. — Лун., Капатк. (АЛА),
віхор м. 'узнятая ўверх пасма валасоў' — Віц. р., Лаг., Люб., Стол., Жытк., Браг. (ТС, Мат. Гом., Каспяровіч, Варлыга),
віхар м. — Стол., Жытк. (ТС);

месца на галаве без валасоў:
лысіна н. — агульн. (АЛА, СПЗБ, ТС, Сл. Гарадз., Каспяровіч, Янкоўскі),
плех м. — Дзятл. (Мат. Гарадз.),
плеш м. — Жытк. (ТС),
плешка ж. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў);

пасма валасоў, якая спадае на лоб або ўзнімаецца над ілбом:
чуб м. — Віц. р., Чэрв., Люб., Жытк. (ТС, Каспяровіч, Шатэрнік, Насовіч, Мат. апыт.),
чубок м. — Жытк., Чач., Лоеў. (ТС, Янкова, Мат. апыт.),
чубайка ж., чубейка ж. — мясц. (Насовіч),
чубарок м. жарт., хахляк м. жарт. — Мсцісл. (Юрчанка),
чупрына ж. — Віц. р., Зэльв., Лаг., Берасц., Жытк., Зах.-бран. р., (ТС, ЖНшС, Каспяровіч, Насовіч, Варлыга, Сцяцко, Растаргуеў),
грыва ж. — Берасц. (ЖНшС),
гіра ж. — Чэрв. р., Лід, Зэльв., Жаб., Кобр., Драг., Жытк. (ЛАБНГ, ТС, ДСБ, НС, НЛ, ЖНшС, Сл. Гарадз., Станкевіч, Сцяцко),
ерха ж. — Стол. (ТС),
хахол м. — Барыс., Мсцісл. (Мат. мен.-мал., Юрчанка),
грыўка ж. — Смарг. (Станкевіч);

узнятая ўверх пасма валасоў:
віхор м. — Віц. р., Лаг., Люб., Стол., Жытк., Браг. (ТС, Мат. Гом., Варлыга, Каспяровіч),
віхор м. — Стол., Жытк. (ТС). @вантробы, унутраныя органы грудной клеткі і жывата.

вантробы мн. — Зэльв., Чэрв., Дзярж., Гл. (СЦБ, Мат. Гарадз., Насовіч, Шатэрнік, Янкоўскі),
утробы мн., печані мн., бебехі мн. — Стол. (ТС),
антробы мн. — Петр. (Шаталава),
шлунне н. зб. — спарадычна агульн., Зах.-бран. р. (ЖС, ЖНС, Мат. мен.-мал., Мат. Маг., Станкевіч, Растаргуеў, Яўсееў, Юрчанка, Насовіч, Каспяровіч, Янкоўскі, Мат. апыт.),
шлункі мн. — Віц., Зах.-бран. р. (Каспяровіч, Растаргуеў, Насовіч),
нутро мн. — Віц., Чэрв., Стол., Жытк. (ТС, Каспяровіч, Шатэрнік, Насовіч),
нутра мн. — Воран. (Мат. Гарадз.),
нутры мн. — Лаг., Мсцісл. (Варлыга, Юрчанка),
нутранасць ж. — Мсцісл., Стол. (ТС, Юрчанка),
потрах м., патрабешкі мн., бельтвы мн., бельтухі мн., бельбешэнне н. зб., хрыпцы мн. — Жытк. (ТС),
потрахі мн. — Гл. (Мат. дыял. сл.),
патрахі мн., печані мн., лантухі мн. — мясц. (Станкевіч),
патрахі мн. — Малад. (Мат. дыял. сл.),
пячэнне н. груб. — Мсцісл. (Юрчанка),
бэбехі мн. — Стол., Беластоц. р. (ТС, СПЗБ),
бэльбахі мн. — Стол., Жытк., Гом. (ТС, Мат. Гом.),
лахтухі мн. — Мсцісл. (ЛАБНГ),
гізунты мн. — Берасц., Драг., Лун. (ДСБ, НЛ, З нар. сл., Мат. апыт.),
жываты мн., клункі мн., члонкі мн., кіндзюхі мн., шкілэндзя мн. — мясц. (Насовіч),
выхады мн. — Віц. (Каспяровіч),
клёкі мн. груб. — Смарг. (Сл. Гарадз.),
трыбухі мн. — Драг. (ДСБ),
доння н. — Мёр. (НС),
лун'е н., сяродка ж., сяродак м., чаровы мн. — Смален. р. (Дабравольскі),
жаўткі мн. — Клецк. (НЛ),
каўбы мн. — Бял. (Яўсееў). @волас, валаскі на скуры чалавека.

волас м., валасок м. памянш. — агульн., акрамя цэнтральнай і паўночнай частак паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, Шатэрнік, Каспяровіч, Станкевіч),
валас м. — Брасл. (СПЗБ),
валасіна ж., валасінка ж. памянш. — спарадычна агульн. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЖНС),
валасіна ж. — паўн.-зах. з., паўн. р., Чэрык. (ЛАБНГ),
валасініна ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
касіна ж. — паўдн. р. (ЛАБНГ, ДСБ, ГЧ, Шаталава),
касінка ж. — Слон., Стол. (ЛАБНГ, СПЗБ),
касіна ж. — Рэч., Добр., Лельч. (ЛАБНГ),
косіна ж. — Калінк. (ЛАБНГ),
коска ж. — Светлагор. (ЛАБНГ). @вока, орган зроку.

вока н., вочы мн. — агульн., Смален. р., Зах.-бран. р. (АЛА, СПЗБ, СЦБ, ДСБ, ГЧ, З нар. сл., Мат. Гарадз., Мат. Гом., Мат. дыял. сл., Шатэрнік, Каспяровіч, Дабравольскі, Растаргуеў, Насовіч, Станкевіч, Янкоўскі),
гока н., гочы мн. — паўн.-зах. з., зах.-пал. г., (СПЗБ, ДСБ, З нар. сл., Мат. Гарадз., Мат. апыт.),
вачаня н., вачаняты мн. — Зэльв. (Сцяцко),
вако н. — Гарадз. р. (СРЛГ),
ока, очы мн. — Астр., Стол., Жытк., Хойн., Беластоц. р., Смален. р. (ТС, ЖНшС, ГЧ, Мат. Гарадз., Дабравольскі),
ачко н. — Смарг., Бяроз. (АЛА),
глаз м., глаза мн., глазы мн. — спарадычна паўн.-усх. д., усходняя Гомельшчына, Смален. р., Зах.-бран. р. (АЛА, СПЗБ, СЦБ, Дабравольскі, Растаргуеў),
глазаны мн. экспр. — Жытк. (ТС),
глядзелкі мн. перан. — Бял., Буда-Каш. (Мат. Гом., Яўсееў),
пялы мн. экспр. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
зебры мн. груб. — зах.-пал. г. (ДСБ, НЛ),
бельмы мн. экспр. — агульн., Смален. р., Зах.-бран. р. (СПЗБ, СЦБ, ЖС, ЖНС, ЖНшС, Мат. Гарадз., Мат. мен.-мал., Мат. дыял. сл., Мат. Гом., Варлыга, Насовіч, Шаталава, Сцяцко, Цыхун, Шатэрнік),
бельмачы мн. эскпр. — Гарадз. р., Клецк. (НЛ, Сцяцко, Цыхун),
бельмакі мн. — Смален. р. (Дабравольскі),
бельканы мн. — Жытк. (ТС, ЖС),
буркалы мн. пагардл. — Смален. р., Зах.-бран. р., Гом. (НЛГ, Растаргуеў, Дабравольскі),
булькалы мн. зневаж. — Гор. (Мат. Маг),
булы мн. экспр., бумбулі мн. экспр. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
бакі мн., бакулы мн., бялкі мн., балонкі мн. зневаж., бачалкі мн. зневаж. — мясц. (Станкевіч, Насовіч),
вірлы мн. зневаж. — спарадычна агульн., акрамя зах.-пал. г. (СПЗБ, СЦБ, НС, ЖС, Мат. мен.-мал., Мат. дыял. сл., Каспяровіч, Юрчанка, Мат. апыт.),
вірлачы мн. — Зэльв. (Сцяцко),
лупы мн. абразл. — Мсцісл., Пін. (ЖНшС, Юрчанка),
лупачы мн. груб. — Свісл., Капыл. (ЖС, Сл. Гродз),
лупакі мн., лыпаўкі мн. груб., земкачы мн. груб., гізі мн. груб., гізікі мн. груб. — Свісл. (Мат. Гарадз., Сл. Гарадз., Цыхун),
зекры мн. экспр. — Стаўб., Пін. (ДСБ, СЦБ, Станкевіч),
зікрачы мн. — Клецк. (НЛ),
зегры мн. экспр., зеграчы — Гарадз. р. (СПЗБ, Мат. Гарадз., Сцяцко, Цыхун),
зеграчы мн. — Бераст. (Мат. Гарадз.),
зеркі мн. — Капыл. (ЖС, Насовіч, Станкевіч),
зеркачы мн. іран., груб. — Слон., Мсцісл. (Мат. Гарадз., Юрчанка),
зенкі мн. экспр. — Гарадз. р., зах.-пал. г., Уздз. (ТС, СЦБ, ЖНшС, СРЛГ, Мат. мен.-мал.),
зелкі мн. абразл. — Бял. (Яўсееў),
зенні мн. — Смарг. (Мат. Гарадз.),
зяпкі мн. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
зрыны мн. — Лід. (Сл. Гарадз.),
зранкачы мн. экспр. — Слон. (ЖНС),
сляпні мн., абразл., слепакі мн. абразл., слепачы мн. абразл. — Мсцісл. (Юрчанка),
безікі мн. зневаж. — паўдн.-усх. з., Маст., Бял. (АЛА, Сл. Гарадз., Мат. Гом., Юрчанка, Яўсееў, Мат. апыт.),
гізюкі мн. зневаж. — Жлоб. (Мат. Гом.),
шклянкі мн. абразл. — Зэльв. (Сцяцко),
бінды мн. зневаж. — Мсцісл. (Юрчанка),
пазіралкі мн. пагардл. — Гом. (НЛГ),
гузлы мн. — Зэльв. (Сцяцко),
ліпсы мн. пагардл. — Бял. (Яўсееў),
язікі мн. пагардл. — Маг. (Мат. Маг.),
блымаўкі мн. іран. — Навагр. (Сл. Гарадз.),
банькі мн. перан., шчэлкі мн. перан. ямкі мн. — мясц. (Насовіч),
каяны мн. 'бессаромныя вочы' — Клецк. (НЛ);

адтуліна ў радужнай абалонцы, праз якую пранікае святло ўнутр вока:
зрэнка ж. памянш. — паўн.-зах. з., Сен., Слаўг., Касц. (ЛАБНГ, АЛА, Каспяровіч, Станкевіч),
зрэначак м. памянш. — Уздз. (СЦБ),
зена ж., зенка ж., зенкі — усх.-маг. р., Чач., Вет., Смален. р., Зах.-бран. р. (ЛАБНГ, АЛА, Мат. Гом., Бялькевіч, Дабравольскі, Насовіч, Растаргуеў, Станкевіч),
зянкі мн. — Карэл. (Мат. Гарадз.),
зярок м. — Лёзн., Чэрв., Бярэз., Кліч., Смален. р. (ЛАБНГ, АЛА, СЦБ, Шатэрнік, Станкевіч, Дабравольскі),
зячок м. — Лёзн. (АЛА),
здрачок м. — усх.-маг. р., Пух., Саліг., Ганц., Стол. (ЛАБНГ, АЛА, ТС, Шаталава),
зрачок м. — спарадычна агульн., акрамя зах.-пал. г. (ЛАБНГ, АЛА, СЦБ),
зрачко н. — Шарк. (ЛАБНГ, АЛА),
зралко н. — Капатк. (ЛАБНГ, АЛА),
зеркала н., зеркальца н. памянш. — Бял. (ЛАБНГ, АЛА),
зернетка н. — Ветк. (ЛАБНГ, АЛА),
зорка ж. — мясц. (Насовіч),
чалавечак м. — гарадз.-бар. г., зах.-пал. г., Гарад., Бярэз., Пух., Бабр. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, ЖНС, ДСБ, Мат. Гарадз., Кучук, Сцяцко, Каспяровіч, Шаталава),
лялька ж., лялячка ж. памянш. — паўн.-зах. з., Саліг., Жытк. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, ТС, Н. сл-сць, Насовіч),
вочка н. — Гарад. (ЛАБНГ, АЛА),
глядка н. — Воран., Шчуч. (ЛАБНГ, АЛА, Мат. Гарадз.),
мальчык м., возракі мн. — Смален. р. (Растаргуеў);

белая абалонка вока:
бялко н. — Воран. (Мат. Гарадз.),
верлык м. — Віц. (Каспяровіч, Станкевіч);

рухомая складка скуры, якая прыкрывае вока:
вея ж., веі мн. — зах.-пал. г., Слон. (ЛАБНГ, АЛА, ТС, ДСБ, НЛ, Мат. Гарадз., Шаталава),
века ж., векі мн. — агульн., акрамя ўсх.-пал. р. (АЛА, ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, ЖНшС, Мат. Гарадз., Шатэрнік, Насовіч, Станкевіч, Шаталава),
павека ж. — спарадычна паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, АЛА),
вейка н., вейкі мн. — паўдн. р., Маг. р., Ваўк., Карэл., Гл. (ЛАБНГ, АЛА, ТС, ГЧ, Мат. Гарадз., Мат. дыял. сл., Шаталава, Янкова, Янкоўскі, Мат. апыт.),
павейка ж. — Воран., Валож., Стаўб., Лаг. (ЛАБНГ, АЛА, СЦБ, Мат. Гарадз., Варлыга),
вечка ж. — Віц. р., Пол., Віл., Леп., Круп., Ветк. (ЛАБНГ, АЛА, НЛГ),
павечка ж. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, АЛА, СЦБ, Шаталава),
веялка ж., веялкі мн. — Гарадз., Стаўб., Нясв., Уздз., Бабр. (ЛАБНГ, АЛА, СЦБ, НЛ, З нар. сл., Мат. мен.-мал., Мат. Гарадз., Сцяцко),
веянка ж. — Карэл., Свісл. (ЛАБНГ, АЛА, Н. сл-сць, Шаталава),
іўка ж., плакснінкі мн., жэнсы мн. — паўн.-зах. з. (АЛА, СПЗБ),
абячэйка ж. — Барыс., Асіп., Бых. (ЛАБНГ, АЛА, Н. сл-сць, Мат. Маг., Шаталава),
абячайка ж. — Чэрв. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
абечак м. — Пух. (АЛА, ЛАБНГ),
бечка ж. — Касц., Крыч. (ЛАБНГ, АЛА),
бечайка ж. — Мсцісл. (ЛАБНГ),
лыпка ж. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
лыпок м., лыпкі мн., клепкі мн. — Смарг. (АЛА, Сл. Гарадз., Шаталава),
чарасціна ж. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
цепка ж. — Рас. (Шаталава),
вачаніца ж. 'паглыбленне ў пярэдняй частцы чэрапа на твары, дзе змяшчаюцца вочы' — Гом. (НЛГ);

валаскі на краю павек:
вейкі мн. — усх.-пал. р., поўдзень Случчыны, Ганц., Лун., Зах.-бран. р. (АЛА, Растаргуеў),
веі мн. — зах.-пал. г. (АЛА),
веялкі мн. — Гарадз. р., Івян., Лях., Кобр. (АЛА),
веянкі мн. — Свісл. (АЛА),
велькі мн. — Гарадз. (АЛА),
павеялка ж. — мясц. (Станкевіч),
вечка ж., вечкі мн. — Малад. (СЦБ),
іўкі мн. — Карэл. (АЛА),
валаскі мн. — Хойн., Дзятл. (АЛА, Мат. Гарадз.),
расніцы мн. — паўн.-усх. д., сярэд.-бел. г. (АЛА),
раскі мн. — Дубр. (АЛА),
лясніцы мн. — Малад. (АЛА),
маргуны мн. — Старадарож. (АЛА),
жэнчы мн. — Смарг., Воран. (АЛА),
цепкі мн. — Расон. (АЛА),
бячэўкі мн. — Маг. (АЛА);

дугападобная палоска валасоў над вачамі:
брыво м., бровы мн. — агульн. (ЛАБНГ, АЛА, Мат. Гарадз., Шатэрнік, Станкевіч, Бялькевіч),
брыва ж. — спарадычна паўдн.-зах. д., Дубр., Шкл., Касц., Зах.-бран. р. (ЛАБНГ, ТС, Мат. Гом., Каспяровіч, Растаргуеў, Янкова),
брыва ж. — Маст., Беш., Маз. (АЛА, ГЧ, Станкевіч),
бравіна ж. — Віц., Лёзн., Докш. (ЛАБНГ),
бравіна ж. — спарадычна паўн.-усх. д. (ЛАБНГ, АЛА, СЦБ, Н. сл-сць., Мат. Маг., Мат. апыт.),
броў ж. — Гарад., Гор., Валож., Саліг., Бяроз., Капатк., Маз. (ЛАБНГ),
брова — паўн.-зах. з., зах.-пал. г., Круп., Гом. (ЛАБНГ, АЛА, НЛГ, Мат. Гарадз.),
броўца н., — Пол., Беш., Докш., Леп., Барыс. (ЛАБНГ),
бровіна ж. — Пол. (ЛАБНГ). @вусы, валасяное покрыва над верхняй губой.

вусы мн. — паўн.-усх. д., сярэд.-бел. г., Берасц., Акц., Гом., Стол., Жытк., Смал. р. (АЛА, НЛГ, Мат. Гарадз., Мат. дыял. сл., ТС, Насовіч),
вусы мн. — агульн. (АЛА),
усы мн. — Астр. (Мат. Гарадз.),
усы мн. — Смален. р. (Дабравольскі),
прысы мн. — Стол. (ДСБ). @вуха, орган слыху.

вуха н., вушка н. памянш. — асн. мас. г., зах.-пал. г. спарадычна (АЛА, СПЗБ, ТС, ГЧ, Шатэрнік, Каспяровіч, Насовіч, Янкоўскі),
вухо н. — Жытк. (ТС),
вушко н. памянш. — зах.-пал. г., Ганц., Лельч. (АЛА),
вушаня н., вушаняты мн. ласк. — Гарадз., Зэльв. (Сцяцко, Цыхун),
ухо н., уха ж. — паўн.-зах. з., Беластоц. р. (СПЗБ, ЖНшС, Мат. Гарадз.),
ушы мн. — Смален. р. (Дабравольскі),
слухаўка ж., слухаўкі мн. — Клецк. (НЛ),
глёгля ж. — Мядз. (СЦБ);

ніжняя мясістая частка вуха:
падушачка ж. — Свісл., Валож. (СЦБ, Шаталава),
блінькі мн. — Астр. (Мат. Гарадз.),
плюшка ж. — Нараўл. (Мат. Гом.),
ягадка ж., мякіш м., мякішак м. памянш. — Стол. (ТС),
храсточак м. 'мочка ў вуху' — Воран. (Мат. Гарадз.). @вяснушкі, пігментныя плямкі карычневага або жоўтага колеру, якія з'яўляюцца на твары ў некаторых людзей вясной.

вяснушкі мн. — усх. з., зах.-пал. г. спарадычна, Дзятл. (ЛАБНГ),
вяснянкі мн. — Гом. р., Гарадз., Нараўл. (ЛАБНГ, Мат. Гом.),
вяснянкі мн. — Добр. (ЛАБНГ),
рабаццё н. — Брасл., Паст., Астр., Смарг., Ашм. (ЛАБНГ, Мат. Гарадз.),
рабаценне н. — Слуц. р., цэнтральная частка пал. р., спарадычна гарадз.-бар. г., Гл. (ЛАБНГ, ТС, Янкоўскі),
рабацена ж. — гарадз.-бар. г., Слуц. (ЛАБНГ),
рабацінне н. — зах.-пал. г., Мен. р., Чэрв. р., Шчуч., Малад., Докш., Барыс., Хойн. (ЛАБНГ, Мат. дыял. сл., Шатэрнік),
рабаціна ж. — Карэл., Стаўб., Кір., Жытк. (ЛАБНГ, ТС),
рабіны мн. — Верхнядзв. (ЛАБНГ),
рабінне н. — Рас. (ЛАБНГ),
рабавінне н. — Круп. (ЛАБНГ),
рабакі мн. — Добр. (Мат. Гом.),
рудаціне н. зб., рудзенне н. — Калінк. (СПЗБ, Мат. Гом.),
рудзякі мн. — Добр. (ЛАБНГ),
ластавінне н. — спарадычна зах.-пал. г. (ЛАБНГ, ТС, ДСБ),
ластавенне н. — Стол., Добр., Ветк., Лельч. (ЛАБНГ, ТС),
ластовінне мн. — Нараўл. (Мат. Гом.),
ластаўкі мн. — Лёзн., Кругл. (ЛАБНГ),
ластавічы мн. — Віц. (Станкевіч),
ластаўчына рабаццё (рабацінне, рабаценне, рабінне) — Паст., Пол., Мядз., Слаўг., Карм., Буда-Каш., Верхнядзв., Клец., Драг., Пін. (ЛАБНГ),
плесні мн. — Светлагор., Буда-Каш., Слаўг., Карм., Чач., Ветк. (ЛАБНГ, ЖНшС, Мат. Гом.),
шароцце н., шарынне н. — Віц. р. (Каспяровіч, Станкевіч),
шарыны мн. — Гарад. (ЛАБНГ),
шоры мн. — Бял. (ЛАБНГ),
шэркі мн. — Ушацк., Чашн., Бых. (ЛАБНГ),
бацянкі мн. — Маст. (ЛАБНГ),
кражды мн. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
канапаціна ж., канапацінка ж. памянш. — Мсцісл. (Юрчанка),
канапушкі мн. — Пін. (ДСБ). @галава, верхняя частка цела чалавека.

галава ж. — агульн. (ЛАБНГ, АЛА, ТС, НЛГ, ГЧ, Мат. Гарадз., Мат. дыял. сл., Станкевіч, Каспяровіч, Шатэрнік, Янкова, Цыхун, Насовіч),
галавіца ж., галавіна ж. — мясц. (Насовіч),
голаў м. — Ваўк. (Мат. Гарадз.),
шалабан м. груб., шалабня ж. груб., чарапня ж. груб., чаропень м. груб., каробка ж. груб., лазбан м. зневаж., лазбанка ж. зневаж., башкавіна ж. экспр. — Мсцісл. (З нар. сл., Юрчанка),
мазгаўня ж. груб., маскаўня ж. груб. — паўн.-зах. з., Віц. р., Докш., Лаг., Пух., Гор., Чач., Хойн., Беластоц. р. (СПЗБ, ЖНС, ЖНшС, Мат. Маг., Мат. дыял. сл., Мат. Гом., Мат. мен.-мал., Каспяровіч, Насовіч, Варлыга, Мат. апыт.),
мазгавешка ж. груб. — Зэльв., Уздз., Драг. (СЦБ, ЖС, ЖНшС),
мазгавіна ж. зневаж. — Уздз. (Мат. мен.-мал.),
мазкатоўня ж. экспр., машкатоўня ж. экспр. — Жытк. (ТС),
макаўня ж., мармуза ж. экспр., булава ж. — Стол. (ТС, ДСБ),
макотра — Берасц., Стол. (ДСБ),
думалка ж. — Гом. (НЛГ),
ражка ж. перан., груб. — Зэльв., Клецк., Раг., Чач., Лоеў. (НЛ, Мат. Гом., Янкова, Мат. апыт.),
яламуўза ж. іран. — Свісл. (Мат. Гарадз.),
галамоўза ж. зневаж. — Слон. (ЖНС),
башка ж., зневаж. — Іван., Жытк. (ТС, ЖНшС),
макацёр м. перан., макотрык м. перан. — Стол., Жытк. (ТС),
макатоўша ж. абразл. — Жытк., Петр., Маз. (ТС, З нар. сл., Мат. Гом.),
макатрыга ж. груб. — Светлагор. (Мат. Гом.),
макатырка ж. пагард. — Бял. (Яўсееў),
макатыра ж. — Клецк. (НЛ),
лачбан м. груб. — Ушацк. (НС),
лабешка ж. экспр., булавешка ж. экспр. — Гарадз. р. (Цыхун),
балдыр м. зневаж. — Карм. (Мат. Гом.),
чыкуха ж. — Іван. (ЖНшС),
чарапанка ж. груб. — Мсцісл., Касц. (Мат. Маг., Юрчанка, Насовіч),
кепал м. экспр., летарня ж. перан., экспр. — Гарадз. р. (ЖНС, Сцяцко, Цыхун),
компал м. абразл. — Бял. (Яўсееў),
шалупейка ж. перан., зневаж., шаламейка ж. перан., зневаж., шалудзіўка ж. перан. — мясц. (Насовіч),
кавадла н. 'вялікая галава' — Чэрв. (Шатэрнік),
мажджыра ж. — Клецк. (НЛ),
галамоўза ж. 'вялікая лысая галава' — Стаўб. (ЖС);

верхняя надвочная частка твару:
лоб м. — агульн., Смален. р. (АЛА, ТС, СПЗБ, Мат. Гарадз., Мат. Гом., Мат. дыял. сл., Каспяровіч, Бялькевіч, Дабравольскі, Станкевіч),
лабаціна ж. — Слон., Малад., Лаг., Чэрв., Барыс., Мсцісл., Гом. (СЦБ, ЖНшС, НЛГ, Варлыга, Шатэрнік, Юрчанка),
лабасіна ж. — Гарадз., Клецк. (НЛ),
лабэшнік м. груб., чало н. — Гарадз. (СРЛГ, Мат. Гарадз., Насовіч),
лабідуда ж., лабян м. — Буда-Каш. (Мат. Гом.),
лабзень м. іран. — Смален. р. (Дабравольскі),
лазбенне н. зб., лазбяннё н. зб. груб., ілбіна м. — Мсцісл. (Юрчанка),
падлоб'е н. 'ніжняя частка лба' — Мсцісл. (Юрчанка);

орган мышлення ў чалавека:
мазгі мн., маскі мн. — агульн., Зах.-бран. р. (Мат. Гарадз., Мат. Маг., Мат. Гом., Шатэрнік, Станкевіч, Насовіч, Растаргуеў, Янкова, Юрчанка, Мат. апыт.),
мажжы мн. — Гом. р. (НЛГ),
мозг м. — Зэльв. (Мат. Гарадз.),
мозак м., мозкі мн. — Бяроз., Стол., Жытк., Лоеў., Хойн., Зах.-бран. р., Смален. р. (ТС, Дабравольскі, Растаргуеў, Янкова, Шаталава),
глузды мн. — Карэл., Стаўб., Віц. (СЦБ, Мат. Гарадз., Каспяровіч, Станкевіч, Насовіч),
глузды мн. — Лоеў. (Янкова),
кепелі мн. экспр. — Жытк. (ТС);

касцявы мозг:
клёк м. — Пол. (ЛАБНГ),
пік м. — Стол. (ТС),
шпіг м. — мясц. (Насовіч);

верхняя частка галавы:
макаўка ж. — паўдн.-усх. з., Слон. (Мат. Гарадз., Мат. Гом., Янкова),
макушка ж. — Віц. р., Чэрв., Чач., Браг. (Мат. Гом., Каспяровіч, Шатэрнік, Насовіч),
макуха ж. — Стол. (ТС),
вярховіца ж. — Навагр. (Н. сл-сць, З нар. сл.),
вільчык м. — Жытк. (ТС),
шчык м. — Петр. (Шаталава);

пярэдняя частка ніжняй сківіцы:
барада ж. — агульн., Смален. р. (ТС, Мат. Гом., Мат. Гарадз., Варлыга, Дабравольскі),
барада ж. 'валасяное покрыва ніжняй часткі твару' — агульн., Зах.-бран. р. (ТС, Мат. Гарадз., Мат. дыял. сл., Растаргуеў, Станкевіч);

месца паміж барадой і шыяй:
падбародак м. — Дзятл., Зэльв., Слуц., Люб., Жытк. (ТС, Мат. Гарадз., Мат. апыт.),
падбародавіч м. — Валож., Лаг., Стаўб., Мсцісл., Рэч., Ветк. (СЦБ, НС, Мат. мен.-мал., Мат. Гом., Юрчанка),
падбароднік м. — Лун., Стол., Жытк. (ТС, Шаталава),
падбародыч м. — Беш., Слон. (НС, Мат. Гродз),
падбародавіча н. — Зэльв. (Сцяцко, Станкевіч),
падбародавік м. — Буда-Каш., Гом. (Мат. Гом., Станкевіч),
падбароддзе н. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
падбародыш м. — Хоц. (Мат. Маг.),
валяк м. перан. — Уздз. (СЦБ),
падволіч м., падголіч м. — Воран. (Мат. Гарадз.),
падгарлік м., падгардзёлак м. — Ашм., Гарадз. (Сл. Гарадз.),
падгарле н. — Навагр., Зэльв. (ЖНшС, Сцяцко),
падволіца ж. 'ніжняя частка падбародка' — Драг., Іван. (ДСБ);

складка, згіб на скуры твару, цела:
маршчына ж., маршчыны мн. — (ЛАБНГ, АЛА),
маршчыны мн. — Івац., Малар. (ЛАБНГ),
маршчынікі мн. — Пін. (ЛАБНГ),
маршчынне н. — Пол. (ЛАБНГ),
маршчаны мн. — Хойн. (АЛА),
маршчы мн. — Брасл., Глыб., Смарг., Гарадз., Лун., Жытк. (ЛАБНГ, АЛА, ТС),
моршч м., моршчы мн., моршча мн., рубчак м., моршчкі мн., зморшчка ж., ранцякі мн. — Навагр., Чач., Гарадз., Воран., Ваўк. (АЛА, ЛАБНГ, Мат. Гарадз., Сл. Гарадз.),
маршчы мн. — Лях. (АЛА),
маршчак м., маршчакі мн. — спарадычна цэнтр. з., Уздз., Жытк., Рэч., Лоеў., Ветк. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, ТС, Мат. мен.-мал., Янкова),
маршкі мн. — Воран., Ваўк. (ЛАБНГ),
маршкі мн. — Старадарож., Стол. (АЛА, ТС),
маршчыкі мн. — Віл. (ЛАБНГ),
маршчэвы мн. — Барыс. (АЛА),
маршчэнік м., моршкі мн., мархлі мн. — Стол. (ТС, ЛАБНГ),
моршчыны мн. — Маст., Дубр., Касц., Краснап., Івац., Пін., Чач. (ЛАБНГ, АЛА),
змаршчыны мн. — Дзятл., Івян., Чэр. (АЛА, ЛАБНГ),
зморшчыны мн. — Зэльв., Слон., Бых., Лун., Рэч. (ЛАБНГ),
замаршчакі мн. — Саліг. (АЛА),
смаршкі мн. — Крыч., Клім. (ЛАБНГ, АЛА),
смарнічыны мн. — Хоц. (ЛАБНГ),
заборы мн. — Віл., Чач. (АЛА, Мат. Гом.),
заборыны мн. — Віц., Акц. (АЛА, Каспяровіч),
карабана ж. — Лід. (Мат. Гарадз.),
карабан м. — Круп. (СЦБ),
карабы мн. — Дзятл. (ЛАБНГ),
карабаны мн. — Навагр. (ЛАБНГ, З нар. сл., СПЗБ),
карпач м., карпачэ мн. — Валож., Іўеў. (ЛАБНГ, Станкевіч),
складкі мн. — Касц., Слаўг. (ЛАБНГ, АЛА),
рубязы мн. — Крыч. (АЛА),
зарупкі мн. — Віл. (ЛАБНГ),
цыпкі мн. — Круп. (ЛАБНГ),
марсякі мн., марсялкі мн. — Кобр. (ЛАБНГ),
жмурачка ж. — Уздз. (Мат. мен.-мал.),
закарвашы мн. — Стаўб. (ЖС),
закарпіцы мн. — Зэльв. (АЛА);

пярэдняя частка галавы:
твар м. — агульн. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, ТС, Мат. Гарадз., Мат. Гом., Насовіч, Каспяровіч, Шатэрнік, Янкоўскі),
тваж м. — Воран. (СПЗБ, АЛА),
від м. — зах.-пал. г., усх.-пал. р., Мядз., Валож., Старадарож., Буда-Каш. (ЛАБНГ, АЛА, ТС, ЖНС, СЦБ, НЛ, ДСБ, ЖНшС, ЖС, НЛГ, ГЧ, Мат. мен.-мал., Мат. Гом., Насовіч, Шаталава),
відзенне н. — Віц. р., Смален. р. (Каспяровіч, Насовіч, Дабравольскі),
ліцо н. — агульн., Смален. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, АЛА, ГЧ, Насовіч, Дабравольскі, Янкоўскі, Юрчанка, Янкова, Мат. апыт.),
лік м. — Смален. р. (Дабравольскі),
морда ж. груб. — паўн. р., Паням. р., Маг. р., Мёр, Ушацк., Чэрв., Хоц., Смален. р., Зах.-бран. р. (ЛАБНГ, АЛА, ДСБ, Бялькевіч, Шатэрнік, Растаргуеў, Дабравольскі, Шаталава, Янкова, Мат. апыт.),
муса ж. — Жытк. (ЖС),
мыза ж. — Чэрв. (Шатэрнік),
піка ж. — мясц. (Насовіч),
пыка ж. груб. — Лоеў. (Янкова, Насовіч),
пыца ж. груб. — Віц. р., Лоеў. (Каспяроіч, Янкова),
пыса ж. груб. — Чач., Лоеў. (Янкова, Мат. апыт.),
прыха ж., прышка ж. памянш. — Малар., Івац. (ДСБ, НЛ),
сурма ж. груб. — Бераст. (СРЛ),
сурла н., сурло н., сурліна н. узмацн. — Мсцісл. (Юрчанка),
люрба ж. груб. — Ваўк. (Сл. Гарадз.),
тухмалка ж. груб. — Мёр. (ЖНС),
удоба ж. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
парсуна ж. 'воблік, твар' — Слон. (НЛ),
храпа ж. іран. — Шчуч., Драг., Зах.-бран. р. (ЖНшС, Мат. Гарадз., Растаргуеў),
хара ж. экспр. — Жытк., Зах.-бран. р. (ТС, Растаргуеў),
морзы мн. — мясц. (Станкевіч),
марзакі мн. — Лаг. (Варлыга),
ляндоўка ж. вульг. — Лаг. (Варлыга),
грызла ж. — Віц. р. (Каспяровіч, Станкевіч),
рожа ж. абразл. — паўн.-зах. з., Віц. р. (СПЗБ, Каспяровіч),
аброжа ж. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
рыла н. — Чэрв., Смален. р. (Шатэрнік, Дабравольскі),
аблічча н. — Віц. р., Чэрв. р., Смален. р. (Станкевіч),
абразінне н. — мясц., Смален. р. (Станкевіч, Насовіч),
абразія ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
абразека ж. груб. — Стол. (ТС),
мурло н. 'тоўстае, здаровае ліцо' — Віц. р., Чэрв. р., Зах.-бран. р., Смален. р. (Каспяровіч, Шатэрнік, Насовіч, Растаргуеў, Дабравольскі),
ражка ж. перан. груб. 'вялікае круглае ліцо' — Верхнядзв., Пух., Мсцісл., Лоеў., Чач., Зах.-бран. р. (Мат. мен.-мал., Шаталава, Янкова, Растаргуеў, Юрчанка, Мат. апыт.);

верхняя частка галавы:
цемя н. — агульн. (ТС, НЛГ, Мат. Гарадз., Мат. мен.-мал., Каспяровіч),
цемянё н. — Зэльв. (Мат. Гарадз., Сцяцко),
цемніца ж. — Лоеў. (Янкова),
вярховіца ж. — Петр. (Шаталава);

задняя частка галавы:
патыліца ж. — Віц., Чэрв., Стол., Чач., Зах.-бран. р., Смален. р. (ТС, Мат. апыт., Насовіч, Станкевіч, Дабравольскі, Каспяровіч, Растаргуеў),
патылка ж., патыльніца ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
патолак м. — Навагр. (Сл. Гарадз.),
патылак м. — Гом. (Мат. Гом.),
запатылак м. — Ушацк., Гарадз., Стол., Петр. (ТС, ЖНшС, Мат. Гом., Цыхун),
запатыльнік м. — Гарадз. (ЖНС),
затылак м. — Чач., Лоеў. (Янкова, Мат. апыт.),
зашый м. — мясц. (Насовіч),
зашыек м. — Карэл., Смален. р. (ЖС, Дабравольскі),
завык м., завыск м. — Віц. (Каспяровіч),
завыек м. — мясц., Смален. р. (Насовіч, Дабравольскі),
загрывак м. — Шчуч. (Мат. Гарадз.),
каршэнь м. — Віц. р., Чэрв. (Каспяровіч, Шатэрнік),
шыварат м. — Лоеў. (Янкова),
шкіркі мн. — Зах.-бран. р. (Станкевіч),
кепель м. — Слон. (НЛ),
малік м. — мясц. (Насовіч),
матылік м., матыліца ж. — мясц. (Насовіч),
далінка ж. 'патылічная ямка' — Пін. (Шаталава);

бакавая частка чэрапа ад вуха да лобнай косці:
скронь ж., скроні мн. — паўн.-зах. з., Асіп., Жытк., Ветк. (АЛА, ТС, СПЗБ, Мат. Гарадз.),
скрона ж. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
вісок м., віскі мн. — агульн., Зах.-бран. р. (АЛА, ТС, ЖНшС, Мат. Гродз, Мат. мен.-мал., Каспяровіч, Янкова, Цыхун, Сцяцко, Растаргуеў, Мат. апыт.),
віск м. — Берасц., Стол. (АЛА, ТС),
віска ж. — Стол. (ТС),
весак м., вескі мн. — Кам. (АЛА),
смількініс м. — Гарадз. (Сл. Гарадз.);

шкілет галавы:
чэрап м. — Астр., Дзятл., Гл. (Мат. Гарадз., Янкоўскі),
чарапок м. — Стол., Жытк. (ТС);

частка твару ад скулы да ніжняй сківіцы:
шчака ж., шчочка ж. памянш. — агульн. (ЛАБНГ, АЛА, Мат. Гарадз., Каспяровіч, Станкевіч, Юрчанка),
шчока ж. — Лях., Бяроз. (ЛАБНГ),
зашчочына ж. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
морда ж., мордачка ж. памянш. — паўдн. р. (ЛАБНГ, АЛА, ТС, ДСБ, ГЧ, ЖНшС),
морзы мн. — мясц. (Насовіч),
пуцка ж., пуцкі мн. — Мядз., Малад., Лід. (Сл. Гарадз., Мат. мен.-мал., Мат. дыял. сл.),
ягавіца ж. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
лапіты мн. — Клецк. (Мат. мен.-мал.);

ружовыя месцы на шчацэ:
ягады мн. — спарадычна гарадз.-бар. г., Люб., Маг., Кобр., Стол. (ЛАБНГ, Мат. Гарадз., Насовіч, Кучук),
ягда ж. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
ягадкі мн. — асн. мас. г., Кобр. (ЛАБНГ, СПЗБ, НС, Янкова),
ягадніцы мн. — Клец., Мсцісл., Рэч., Добр. (ЛАБНГ),
ягадзіна ж. — Гарад., Чэрык., Краснап. (ЛАБНГ),
ягадзіна ж., ягадзіна ж., ягодзіна ж. — Чэрык., Краснап. (ЛАБНГ),
ягадзіцы мн. — Глыб., Астр., Маз., Хойн. (ЛАБНГ, СПЗБ),
ягавіцы мн. — Шум., Віц., Маст., Рэч. (ЛАБНГ, АЛА),
пучкі мн., пучочкі мн. памянш. — Віл., Бар., Чэрык. (ЛАБНГ),
пуца ж. — Іўеў. (ЛАБНГ),
пуцкі мн. — Ашм., Іўеў., Малад., Навагр. (ЛАБНГ),
шчокі мн. — паўн. р., Мен. р., Чэрв. р., Слуц. р., пал. р., Лід. (ЛАБНГ),
грудкі мн. — Пруж., Драг., Іван. (ЛАБНГ),
румяны мн., чырвоны мн. — Стаўб. (ЛАБНГ),
румянец м. — Клецк., Кобр. (ЛАБНГ),
ружа ж. — Шчуч. (ЛАБНГ),
пажар м. — Карэл. (ЛАБНГ),
ружова пятно — Нараўл. (ЛАБНГ),
пятна мн. — Бераст. (ЛАБНГ),
плямы мн. — Малар. (ЛАБНГ),
пятло н. — Пол. (ЛАБНГ),
падлічча н. — Рас. (ЛАБНГ),
кругі мн. — Мядз. (ЛАБНГ),
выпінка ж. ласк. — Гом. (НЛГ),
родзімка ж. — Лельч. (ЛАБНГ),
родзінка ж. — Берасц. (ЛАБНГ). @глотка, мышачная трубка, якая злучае поласць рота са страваводам.

глытва ж., глытніца ж., глатаўня ж. — Смален. р. (Дабравольскі, Станкевіч),
гярдзель м. — Навагр. (Мат. Гарадз.),
гагаўка ж., пакалатка ж. — Шчуч. (НЛ). @горла, храстковая трубка, якая змяшчаецца ў пярэдняй частцы шыі і з'яўляецца пачаткам стрававода і дыхальных шляхоў.

горла н. — Гарадз., Смарг., Зэльв., Чэрв., Гл., Мсцісл., Стол., Жытк., Нараўл., Смален. р. (ТС, ГЧ, Мат. Гарадз., Насовіч, Шатэрнік, Станкевіч, Цыхун, Дабравольскі, Юрчанка, Янкоўскі),
орла н. — Астр. (СПЗБ),
гарляк м. — Малад., Жытк. (ТС, СЦБ),
гарлянка ж. — Мсцісл., Хоц., Стол. (ТС, Н. сл-сць, Мат. Гом., Юрчанка),
гарлячына ж. — Жытк. (ТС),
падгорле н. — Карэл. (Шаталава),
глытаўка ж. — Віл. (НС),
глытва ж., глытня ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
глытанка ж. — мясц. (Станкевіч),
гардзель м. — Воран. (Мат. Гарадз.),
гардзёлка н. — Ваўк. (Мат. Гарадз.),
гардзелка ж. — Івац. (ДСБ),
гурдзілка ж. — Берасц. (НЛ),
глотка ж. — Віц. (Каспяровіч),
глатва ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
гагавіца ж., абразл., гагаўка ж., рыгво н. — Гарадз. р. (СРЛГ, ЖС, Цыхун);

дыхальнае горла:
гарлавіна ж. — Малад. (СЦБ),
гарляк м. — Лаг. (Варлыга),
гарлячышча н. — Стаўб. (СЦБ),
дыхніца ж. 'верхняя частка дыхальнага горла' — мясц. (Станкевіч),
зеў м. 'пачатак дыхальнага горла' — Чэрв. (Шатэрнік);

выпуклая храстковая частка гартані ў мужчын:
кодык м. — Драг. (ДСБ),
костка ж. — Пух., Пін., Беластоц. р. (СПЗБ, Шаталава),
кэстка ж. — Пін. (ДСБ),
гогаўка ж., гурдзелка ж. — Смарг. (Шаталава),
гагаўка ж., гагаўка ж. — Малар., Гарадз. р. (НЛ, СРЛГ),
яблык м. — Шкл. (Мат. Маг.),
яблычка н. — Стол. (ТС),
адамава яблака — мясц. (Насовіч),
гарляк м. — Астр., Чэрв. (Мат. Гарадз., Шатэрнік, Станкевіч),
праскок м. — Рас. (Шаталава),
гандзюра ж. — Малар. (НЛ);

месца, дзе рот мяжуецца са страваводам:
глытаўка ж. — Лаг. (Варлыга),
кержок м. — Смален. р. (Дабравольскі). @грудзі, пярэдняя частка тулава ад шыі да жывата.

грудзі мн. — агульн. (Мат. апыт.);

малочныя залозы ў жанчын:
грудзі мн., грудкі мн. памянш. — агульн., Зах.-бран. р., Смален. р. (ГЧ, Мат. Гарадз., Шатэрнік, Насовіч, Станкевіч, Растаргуеў, Янкоўскі, Дабравольскі),
грудзь ж. — Мсцісл., Смален. р. (Дабравольскі, Юрчанка),
пелькі мн. — Віц., Гор., Мсцісл., Зах.-бран. р. (Мат. Маг., Насовіч, Станкевіч, Каспяровіч, Растаргуеў),
персці мн. — Жытк. (ТС),
сіся ж., цыцкі мн. — Смален. р. (Дабравольскі),
сіська ж. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
дзідзя ж. дзіц. — Стол. (ТС),
цыца дзіц. — Стол. (ТС),
цыцкі мн. — Віц., Буда-Каш., Чэрв., Маг., Стол., Жытк. (ГЧ, ТС, Шатэрнік, Бялькевіч, Каспяровіч, Мат. апыт.);

упадзіна ў ніжняй пярэдняй частцы грудной клеткі:
дыхавіца ж. — Ваўк. (Мат. Гарадз.),
дыхавіна ж. — Лід. (Мат. Гарадз.),
дыхла н., дыхняўка ж. — Малар. (ДСБ, ЖС),
дыхала н. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
дух м. — Капыл., Драг. (З нар. сл., ЖС),
уздухі мн. — Дзярж. (Насовіч),
духавіна ж. — Стол. (ТС),
уздухавіна ж. — Дзярж., Гл. (НС, Янкоўскі),
здухавіна ж. — Гл. (Янкоўскі),
падуздухвіна ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
далінка ж. — Драг., Пін. (Н. сл-сць, Шаталава),
ложачка ж. — Гарадз. (Цыхун),
кобачка ж. — Смарг. (Шаталава),
ямка ж., ямачка ж. памянш. — Латгал. р. (СПЗБ);

знешняя частка малочнай залозы:
цыцка ж. — Зэльв. (Сцяцко),
сіся ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
сіська ж. — Віц. р. (Каспяровіч, Насовіч),
пупех м. — Пін. (Шаталава),
пупянок м. — Карэл., Пін. (Шаталава),
пупашка ж. — Стол. (ТС). @жоўць, вадкасць, якую выдзяляе печань.

жоўць ж. — агульн., Смален. р. (ТС, Каспяровіч, Насовіч, Дабравольскі, Мат. апыт.),
жоўч ж. — Кам., Зах.-бран. р. (ЖНшС, Растаргуеў). @жывот, частка цела чалавека, у якой знаходзяцца печань, страўнік, кішэчнік, селязёнка і іншыя органы.

жывот м. — агульн., Смален. р. (ЛАБНГ, АЛА, ТС, СПЗБ, Мат. Гарадз., ГЧ, Шатэрнік, Насовіч, Станкевіч, Дабравольскі, Янкоўскі),
жвот м. — Гарадз. р., Старадарож., Крыч., Хойн. (АЛА, СПЗБ, З нар. сл., ЖНС, Станкевіч, Цыхун),
пуза н. — агульн., акрамя паўн.-зах. з., Смален. р., Зах.-бран. р. (ЛАБНГ, АЛА, ТС, Мат. Гом., Каспяровіч, Шатэрнік, Станкевіч, Дабравольскі, Растаргуеў, Варлыга, Юрчанка),
пузень м. груб. — Лоеў. (Янкова),
пузыр м. — мясц., Смален. р. (Насовіч, Дабравольскі),
бруха н. — паўн.-усх. д., сярэд.-бел. г., Капатк., Пін., Браг., Зах.-бран. р. (ЛАБНГ, АЛА, ТС, Шатэрнік, Растаргуеў, Юрчанка, Станкевіч),
брух м. — Воран., Іўеў. (ЛАБНГ, АЛА, Мат. Гарадз.),
брушавіна ж. — Лоеў. (Янкова),
чэрава н. — спарадычна паўдн.-зах. д. (ЛАБНГ, АЛА, ТС, Мат. Маг., Мат. Гарадз., Шатэрнік, Насовіч, Кучук),
чэрва н. — Кам. (ЛАБНГ),
чарэва н. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
чараво н. — Астр. (Сл. Гарадз.),
вантроба ж. — Віц. р. (Каспяровіч),
трыбух м. — спарадычна гарадз.-бар. г., Брасл., Беш., Бярэз., Старадарож., Чач., Іван., Смален. р. (ЛАБНГ, Насовіч, Дабравольскі),
трыбла м. абразл. — Пін. (ЖНС),
трыбло н. — Віц., Кам., Жытк. (ЛАБНГ, ТС, Каспяровіч),
лантух м. груб. перан., лэнтух м. — Гарадз. (Сл. Гарадз., Цыхун, Насовіч),
лелях м. зневаж. — Шчуч. (СПЗБ),
лелех м., лялёх м. груб. — Маст. (Сл. Гарадз.),
бэбах м. іран. — Зэльв., Свісл. (ЖС, Мат. Гарадз.),
юкла н. — Драг. (ЖНшС),
тэльбух м. экспр., брухло н. — Стол. (ТС),
тэльбух м. экспр. — Зэльв. (Сцяцко),
каўбух м. перан. іран. — Мен., Чач., Хойн. (Мат. мен.-мал.),
каўдун м. — Кам., Берасц. (ЛАБНГ),
бебух м. — Мёр. (ЛАБНГ),
кучук м. — Шчуч. (ЛАБНГ),
курсак м. экспр. — Лаг. (СЦБ),
жлудак м., жалудак м. — Смарг. (ЛАБНГ, АЛА),
капшук м. перан. — Уздз. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
кцюха н. — Клецк. (НЛ),
кадаўб м. груб. — Навагр. (З нар. сл.),
кнюха, кнюхо н. — Люб., Старадарож., Стол. (ТС, Мат. апыт.),
бонда ж. перан. абразл. — Віц. (Станкевіч),
кутыр м., хутыр м. абразл. — мясц. (Насовіч),
кандзюх м. зневаж. — Чач. (Мат. Гом., Насовіч),
вэльваль м. — Зэльв. (СРЛГ),
гарбуз м. перан. — Лаг. (СЦБ),
начван м. — Чэрв. (Шатэрнік, Станкевіч);

ніжняя частка жывата:
падчарэвак м. — Стол. (ТС),
падчаровак м. — мясц. (Насовіч),
дыні мн. 'самы ніз жывата' — Лаг. (Варлыга). @жыла, крывяносны сасуд.

жыла ж., жылы мн. — спарадычна агульн. (ЛАБНГ, ТС, Мат. Гарадз., Шатэрнік, Станкевіч),
жыліна ж. — Бял. (Яўсееў),
жылле н. зб. — Мядз., Нясв., Пух., Круп., Бярэз., Гл., Мсцісл., Бых., Чач., Лоеў. (ЛАБНГ, СЦБ, ГЧ, Мат. мен.-мал., Мат. Маг., Янкова, Янкоўскі, Юрчанка, Мат. апыт.),
пажылка ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
жыжалі мн. — Лельч. (Кучук),
пугі мн. — Калінк. (ЛАБНГ). @залоза, орган, які выпрацоўвае неабходныя для арганізма рэчывы або выдаляе з арганізма шкодныя рэчывы.

залоза ж. — Смарг., Віц., Жытк., Зах.-бран. р. (ТС, Станкевіч, Каспяровіч, Растаргуеў),
залаза ж. — мясц. (Станкевіч, Насовіч),
жалоза ж. — Слон. (Мат. Гарадз.),
жаўлак м. — Навагр., Чач. (Мат. Гарадз., Мат. апыт.),
жалвак м. — Чач. (Мат. апыт.),
завал м. — мясц., Смален. р. (Насовіч, Дабравольскі),
завалка ж., завалкі мн. — Віц. р., Стаўб. (СЦБ, Каспяровіч). @кішка, эластычная трубка, якая з'яўляецца часткай стрававальнага апарату ў чалавека.

кішка ж., кішкі мн. — агульн. (СПЗБ, ТС, Мат. дыял. сл., Мат. апыт.),
кішка ж. — Лях., Зах.-бран. р., Беластоц. р. (СПЗБ, Растаргуеў),
гізунты мн., гізументы мн. — Жытк. (ТС);

прамая кішка:
куток м., куточак м. памянш. — Жытк. (ТС),
кутніца ж. — Смарг., Лаг., Клецк., Лун., Бяроз., Браг. (НЛ, Шаталава, Станкевіч),
гудзёшніца ж. — Чав. (НС). @косць, асобная састаўная частка шкілета чалавека.

косць ж. — Стол., Жытк. (ТС),
костка ж. — Стол. (ТС),
кастамаха ж. — Гом. (НЛГ),
масол м., масёл м. — Добр. (Мат. Гом.),
масолак м. — Ветк. (Мат. Гом.),
драбы мн. — Гарадз. (Мат. Гарадз.),
чакотка ж. 'костка ў суставе нагі, рукі' — Стол. (ТС). @кроў, чырвоная вадкасць, якая рухаецца па крывяносных сасудах арганізма.

кроў м. — агульн. (ТС, ГЧ, Насовіч, Станкевіч, Каспяровіч, Шатэрнік, Юрчанка),
кроўка ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
юха ж. — Віц., Петр. (Каспяровіч, Насовіч, Шаталава),
юшка ж. — агульн., акрамя заходняй паловы паўн.-зах. з., Смален. р. (ЛАБНГ, Насовіч, Дабравольскі, Юрчанка, Мат. апыт.),
руда ж. — Пух., Смален. р. (Мат. мен.-мал., Насовіч, Дабравольскі),
пячон'е н. зб. 'згусткі крыві' — Жытк. (ТС),
пячэнне н. — Лоеў. (Янкова),
пасака ж., мусака ж. 'кроў, якая ідзе з носа' — мясц. (Станкевіч, Насовіч). @крыж, ніжняя частка хрыбетніка, якая складаецца з пяці пазванкоў, злучаных з касцямі таза.

крыж м. — Віц., Смарг., Бераст., Навагр., Чэрв., Стол., Жытк., Светл., Лоеў. (ТС, ДАБМ, Мат. Гарадз., Мат. Гом., Янкова, Станкевіч),
красцо н. — Віц. р. (Станкевіч),
вілкі мн. — Чач. (ЖС). @лёгкія, орган дыхання ў чалавека, размешчаны ў грудной клетцы.

лёгкія мн., лёгкі мн. — агульн. (АЛА, ГЧ),
лёгкія печані — Смарг. (АЛА),
лёгкае н. — Свісл., Берасц., Драг., Чач., Ветк., Лоеў. (АЛА, Янкова),
лёгка (лёгкая) ж., лёгко н., лёгке н., лягкія мн. — паўн.-зах. з. (АЛА, СПЗБ, Станкевіч),
лягкія печані — Смарг. (АЛА),
лягкушы мн. — Стол., Жытк. (ТС),
лягкушка ж. — Лоеў. (Янкова),
ліганеўя зб. — Лаг. (Варлыга),
лягенні зб. — Мсцісл. (Мат. апыт.),
плюсы мн. — Паст. (АЛА),
плюцы мн. — Ашм. (Мат. мен.-мал.),
плуцы мн. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
дыхала н. груб. — Маст., Стол. (ТС, Сл. Гарадз.),
ваздухі мн. — Пін. (ЖС),
гдырка ж. 'трахея' — Брасл. (Станкевіч). @матка, унутраны палавы орган жанчыны, у якім развіваецца зародак.

матка ж. — агульн. (Мат. апыт.),
маціца ж. — мясц. (Насовіч),
залатнік м. — Віц. р., Валож., Круп., Мсцісл. (СЦБ, Станкевіч, Юрчанка, Каспяровіч),
дзетніца ж. — Вілен. р. (Станкевіч). @мускул, тканка жывога арганізма, здольная скарачацца і забяспечваць функцыю руху частак цела.

мускулы ж. — Светл. (Мат. Гом.),
мякішы мн. — Рэч., Гом. (Мат. Гом.). @нага, адна з дзвюх ніжніх канечнасцей чалавека.

нага ж., ножка ж. памянш. — агульн. (АЛА, ТС, ГЧ, Мат. дыял. сл., Мат. Гом., Янкоўскі, Юрчанка, Янкова),
нажаня н., нажаняты мн. пяшчот. — Зэльв., Жытк. (ТС, Сцяцко),
лыга ж. абразл., лыгі мн. — Малад., Дзярж., Клецк., Стол., Навагр., Карэл., Капыл., Гл. (ЖС, Н. сл-сць, Сл. Гарадз., Янкоўскі),
гачы мн. пагардл., крынджола мн. перан. — Стол. (ТС),
лынды мн. — Брасл., Гарадз., Навагр., Слон. (СПЗБ, Мат. Гарадз., Цыхун, Станкевіч),
клынды мн. экспр. — Лід., Лаг., Чэрв. (СЦБ, ДСБ, НЛ, Сл. Гарадз., Мат. мен.-мал.),
клінды мн., клішы мн. здзекл., кокашы мн. іран., лысцяі мн., гленік м. перан. — Слон. (ЖС, Н. сл-сць, Мат. Гарадз., НЛ),
кленды мн. — Стол., Жытк. (ТС),
ходалы мн., хадынкі мн. экспр., дыбалы мн. груб., боўталы мн. груб., крывілы мн. груб., крывалы м. зборн., крыўё н. груб., капылле н. зб., калдыбы мн. іран., качарэжжа н. зб. перан. груб., сулдыга ж., крывіліна ж. груб., клыпы мн. іран., дрыгалы мн. груб., дрыпалы мн. іран. — Мсцісл. (Юрчанка),
галы мн. экспр. — Навагр., Стаўб., Дзярж., Жытк., Ельск. (ТС, СЦБ, НС, Сл. Гарадз., Мат. Гом.),
дрыгі мн. перан. — мясц. (Насовіч),
гігі мн. абразл. — Мядз. (Н. сл-сць),
клепні мн. груб. — Лоеў. (Янкова),
клешні мн. экспр. — Пух. (СЦБ),
клыжні мн. груб. — Леп. (ЖНшС),
кіжлы мн. — Старадарож. (ЖНшС),
крывулі мн., дыбы мн. — Клецк. (НЛ),
джала мн. груб. — Драг. (НЛ),
цыбы мн. іран., цудабы мн. іран., карачы мн., капачы мн., лэбарды мн. груб. іран. — Гарадз. (Мат. Гарадз., Цыхун, СРЛГ),
кокачы мн. — Пруж. (Федароўскі),
герцы мн. груб. — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
качэргі мн. адм. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
дрыгалы мн., хадулі мн. — Смален. р. (Дабравольскі),
варцаба ж. іран. — Ваўк. (Сл. Гарадз.),
кавяла ж. пагардл. — Малад. (Мат. дыял. сл.),
кацэмба ж. зневаж., жарт. — Шчуч. (НЛ),
клашэнь м. груб. — Ушацк. (ЖС),
клыба ж. непаш. — Зэльв. (Сцяцко),
куляба ж. — Гарадз. (СРЛГ),
цыбы мн. 'доўгія худыя ногі' — Слуц., Чав., Жытк. (ТС, НС, ЖНшС),
цыблы мн., буркалка ж., буркаўка ж. іран. — Жытк. (ТС),
цыбалы мн. — Рас., Віц. (Каспяровіч, Шаталава),
грасы мн. — Рэч. (НС),
малмыгі мн. — Навагр. (Н. сл-сць),
стрыбалкі мн. экспр. — Стаўб. (З нар. сл.),
гнаты мн. груб. 'доўгія нязграбныя ногі' — Драг. (НЛ);

частка нагі, дзе злучаюцца бядровая і галёначная косці, месца згібу нагі:
калена н. — агульн., Смален. р. (ТС, Мат. Гарадз., Мат. Гом., Насовіч, Шатэрнік, Дабравольскі),
каленкі мн. — Чач. (Мат. Гом.),
каленне н. зб. — Мсцісл. (Юрчанка),
коленкі мн. — Уздз. (СЦБ),
коленцы мн. — Пух., Гл. (СЦБ, Янкоўскі),
коланца н. — Буда-Каш., Ельск. (Мат. Гом.),
кольцы мн. — Мен. (Мат. мен.-мал.),
улонне н. — Карэл., Барыс., Кліч., Слаўг., Зах.-бран. р. (ЖС, Мат. Гарадз., Мат. мен.-мал., Мат. Маг., Растаргуеў),
лано н. — Чав., Рэч., Гом., Светл. (Мат. Маг., Мат. Гом.),
гнаты мн. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
стрэнь м. — Драг. (ЖНС),
какці мн. — Ашм. (Сл. Гарадз.),
кулічкі мн. — Бял. (Яўсееў),
лынды мн. экспр. — Воран., Вілен. р. (СПЗБ),
цыпкі мн. 'худыя калені' — Віц. (Каспяровіч);

каленныя сухажыллі:
паджылкі мн., паджылле н. зб. — Чач. (Мат. апыт.),
цяглы мн. — Лоеў. (Янкова);

частка нагі ад калена да ступні:
галёнка ж. — агульн. (ЛАБНГ, АЛА, ТС, Шатэрнік, Насовіч, Бялькевіч, Варлыга, Станкевіч),
галёна ж. — Віл., Лаг. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
галенка ж. — Ветк. (ЛАБНГ),
галёнка ж. — Віц. (Каспяровіч),
алёнка ж. — Астр. (ЛАБНГ),
галішка ж. — спарадычна зах.-пал. г. (ЛАБНГ, ДСБ),
галяшка ж. — Гарадз. (Цыхун),
гагушка ж. — Жаб. (ЛАБНГ),
голень ж. — Гарадз., Шчуч., Дзятл., Клецк., Круп., Краснап., Клім., Ганц., Баран., Лях., Лун., Маз. (ЛАБНГ),
галень ж. — Бял., Мсцісл. (ЛАБНГ, Юрчанка),
цэўка ж. — Пол., Гарад., Чашн., Бых., Клім., Драг. (ЛАБНГ),
цэва ж. — Пруж. (ЛАБНГ),
лытка ж. — паўдн.-зах. д., сярэд.-бел. г., Маг. р., паўн. р. (ЛАБНГ),
цыбла ж. — Віц. (Каспяровіч),
цыбалка ж. — мясц. (Насовіч),
плюсна ж. — Капыл. (ЛАБНГ),
плёсня ж. — Слон. (ЛАБНГ),
плёскня ж. — Іван. (ЛАБНГ),
ладыга ж., ладыжка ж. памянш. — мясц., Смален. р. (Насовіч, Дабравольскі),
сулдыжка ж. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
бурка ж. — Клецк. (НЛ),
цяглы мн. — Маз. (АЛА),
маталыга ж. — Віц. (Каспяровіч);

акругленыя мышцы на задняй частцы нагі:
лытка ж. — агульн., Смален. р., Зах.-бран. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, АЛА, Мат. Гарадз., Мат. дыял. сл., Шатэрнік, Насовіч, Варлыга, Каспяровіч, Дабравольскі, Растаргуеў),
летка ж. — Драг. (ЛАБНГ),
лыга ж. — Петр. (Мат. Гом.),
лынды мн. — Вілен. р. (СПЗБ),
лысцягі мн. — Зэльв. (Сцяцко),
пузца н. — Гарад., Сен., Дубр., Круп., Бярэз., Бял., Шкл. (ЛАБНГ, АЛА),
пузачка н. — Верхнядзв., Мёр., Пол. (ЛАБНГ, АЛА),
пузцы мн. — Круп. (НС),
мякаць ж. — Рас. (ЛАБНГ),
мякоць ж. — Шум. (ЛАБНГ),
мякіш м. — Карэл., Віл., Лаг., Чэрв. (ЛАБНГ, Шаталава),
мякішэўе н. — Чэрв. (ЛАБНГ),
падушачка ж. — Тал. (ЛАБНГ),
брушка н. — Паст., Брасл., Шарк., Глыб. (ЛАБНГ),
трыбушок м. — Воран. (ЛАБНГ),
жываток м. — Бяроз. (АЛА, Шаталава),
пучок м. — Мядз., Арш. (ЛАБНГ),
пацеголье н. — Стол. (ТС),
ікра ж. — паўдн.-усх. з., спарадычна Паням. р., спарадычна Віц. р. (ЛАБНГ, АЛА),
ікра ж., ікры мн. — Чэрык., Берасц., Чач., Гом., Браг., Смален. р. (ЛАБНГ, АЛА, Мат. Гом., Дабравольскі),
ікраніца ж. — Раг. (ЛАБНГ),
ікраніца ж. — Добр. (ЛАБНГ),
галіка ж. — Кам. (ЛАБНГ),
галёнка ж. — Чач. (ЛАБНГ);

надкаленная косць:
рэпка ж. — паўн.-зах. з., Лаг. (СПЗБ, Варлыга),
яблычка н. — Пін. (Шаталава);

частка нагі ад шчыкалаткі ўніз:
ступа ж. — Верхнядзв., Гарадз., Шчуч., Свісл., Дзятл., Слон., Круп., Слуц., Старадарож., Карм., Пін., Лун., Маз., Добр., Хойн. (АЛА, ЛАБНГ, Мат. Гарадз., Шаталава, Станкевіч),
ступа ж. — Слаўг. (ЛАБНГ),
ступка ж. — Малар. (ЛАБНГ),
ступак м. — гарадз.-бар. г., Слуц. р., Бярэз., Бабр., Кір., Гл., Ганц., Акц., Петр., Лельч. (АЛА, ЛАБНГ, ЖС, НЛ, Сл. Гарадз., Мат. Маг., Сцяцко, Шаталава),
стапак м. — Саліг. (Н. сл-сць),
ступень м. — агульн. (ЛАБНГ, АЛА, Мат. Гарадз., ГЧ, Насовіч, Янкова, Юрчанка),
ступень м. — Жаб., Драг. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
ступеняк м. — Зэльв. (Мат. Гарадз.),
стопень м. — мясц. (Насовіч),
стопа ж. — Воран. (АЛА),
ступня ж. — паўдн.-усх. з., паўн. р., Гарадз., Берасц., Малар., Пін. (ЛАБНГ, АЛА, Мат. Гарадз.),
стапня ж. — Рэч. (ЛАБНГ),
плюсна ж. — Лаг., Капатк., Стол., Лоеў., Браг. (АЛА, ЛАБНГ, Варлыга, Янкова),
плюсня ж. — Жытк., Буда-Каш. (АЛА, ЛАБНГ),
плюсно н. — Смарг. (ЛАБНГ),
узнётак м. — Пін. (ДСБ, Шаталава);

ніжняя частка ступні:
падэшва ж. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, АЛА, Мат. Гарадз.),
падошва ж. — спарадычна на ўсёй тэрыторыі Беларусі, акрамя паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, АЛА, ТС, ДСБ),
падашва ж. — усх. з., Паст., Віл., Чэрв. (ЛАБНГ, АЛА, СЦБ, Мат. Гом.),
ступня ж. — Брасл., Мёр., Валож., Івян. (ЛАБНГ, АЛА),
ступень ж. — Мёр. (ЛАБНГ, АЛА),
ступак м. — Старадарож., Капатк. (ЛАБНГ, АЛА);

выпуклая верхняя частка ступні ў чалавека, пад'ём:
плісна ж. — Жытк. (ТС),
плісня ж., плісня ж., плесна ж., плёсня ж. — Стол. (НЛ, ДСБ),
перадок м. — Карэл. (Шаталава),
гурыстасць ж., гурысціна ж. — Гарадз. (Цыхун);

задняя частка ступні:
пята ж., пятка ж. — агульн. (ТС, Мат. Гарадз., Мат. Маг., Варлыга, Янкоўскі),
запятак м. — Капыл., Жытк. (ТС, З нар. сл.). @нервы, сістэма валокнаў, якая вызначае дзейнасць арганізма, стан і паводзіны чалавека.

нерва ж., нервіна ж. — Гл., Мсцісл., Хойн. (ГЧ, Юрчанка, Янкоўскі),
шлуння н. — Бых. (ЖНС),
шлункі мн. — Івац. (ЖС). @нос, выступ паміж вачамі і ротам на твары чалавека.

нос м. — агульн. (АЛА, ТС, СПЗБ, СЦБ, Юрчанка, Варлыга, Кучук, Янкоўскі),
носаўка ж. груб. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
нюхаўка ж. экспр., груб. — паўн.-зах. з., паўн. р. (СПЗБ, СЦБ, ЖС, НЛ, Мат. Гарадз., Мат. мен.-мал., Шаталава, Шатэрнік, Каспяровіч, Варлыга, Станкевіч),
нюхмарка ж. зневаж. — Малад. (Мат. мен.-мал.),
чмыхка ж. зневаж., чмыхалка ж. зневаж. — Мсцісл. (Юрчанка),
чмыхаўка ж. — Лаг. (Варлыга),
храпы мн. зневаж. — Віц. р., Мсцісл. (Станкевіч, Юрчанка),
бунька ж. зніж. — Лід. (СРЛГ),
бульхаўка ж. — Бераст. (СРЛГ),
бутля ж. — Клецк. (НЛ),
куцульбіна ж. экспр. — Жытк. (ТС),
пырта ж. груб. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
руль м. перан. 'нос, насаты чалавек' — Драг. (НЛ),
піць м. — Пін. (ДСБ),
піка ж. — мясц. (Насовіч),
піпка ж. перан. іран., піпачка ж. памянш. — Мсцісл. (Юрчанка, Насовіч),
пітушка ж. зневаж. — Зэльв. (Сцяцко, Насовіч);

вялікі нос:
насішча м. — агульн. (АЛА, ТС, Юрчанка),
насіска м. — паўн.-зах. з. (СПЗБ, Шаталава),
насюга м. — Мсцісл. (Юрчанка),
носаль м. — Шчуч. (АЛА),
бурда ж. — Стол. (ТС),
глюга ж. — Віл. (НС),
піпішча н. — мясц. (Насовіч),
кірпа ж. зневаж. 'кірпаты нос' — Уздз., Люб., Зах.-бран. р. (СЦБ, Мат. мен.-мал., Растаргуеў),
клюка ж. груб. — Гарадз. р. (ЖС, Цыхун),
дзюбка перан., дзюбачка 'кончык носа' — Мсцісл., Смален. р. (Юрчанка, Дабравольскі);

адна з парных знадворных адтулін носа:
ноздра ж. — Люб., Стол., Жытк. (ТС, Мат. апыт.),
храпы мн., храпка ж. — Лаг. (ЖС, Варлыга);

верхняя частка носа ніжэй ілба паміж вачамі:
пераносіца ж. — Смарг., Ашм., Навагр., Лаг., Слуц., Люб. (ЖНС, Варлыга, Станкевіч, Мат. апыт.),
пераноссе н. — Жытк. (ТС),
храп м. — мясц. (Станкевіч). @нырка, орган мочавыдзялення ў чалавека.

почкі мн. — агульн., акрамя ўзмежжа з Літвой (ЛАБНГ, АЛА, ГЧ, Мат. Гарадз., Сцяцко, Янкова, Мат. апыт.),
бочкі мн. — Бяроз. (ЛАБНГ, АЛА),
ныркі мн. — паўн.-зах. з., Віц., Пух., Стол., Ганц., Хойн. (ЛАБНГ, АЛА, ТС, Каспяровіч, Насовіч, Станкевіч),
інкстукі мн. — Воран. (СПЗБ). @пазваночнік, асноўная частка шкілета ў чалавека, якая складаецца з пазванкоў.

хрыбет м. — Смарг., Лід., Астр., Чэрв., Люб., Чач. (Мат. Гарадз., Мат. мен.-мал., Станкевіч, Мат. апыт.),
хрыбет м. — Смарг., Чач. (Станкевіч, Насовіч, Мат. апыт.),
хрэбет м. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
хрыбетнік м. — паўдн.-усх. з. (Янкова, Шаталава, Мат. апыт.),
хрыбціна ж. — мясц. (Станкевіч),
хрыбяціна ж. — Воран. (Мат. Гарадз.),
галотніца ж. — Маст. (Сл. Гарадз.);

ніжняя частка пазваночніка:
копчык м. — Жлоб., Чач., Буда-Каш., Браг. (Мат. Гом., Мат. апыт.),
храсток м. — мясц., Зах.-бран. р. (Насовіч, Растаргуеў),
храсткі мн. — Мсцісл., Смален. р. (Юрчанка, Дабравольскі),
храсцы мн. — Віц. р. (Каспяровіч). @паха, унутраная частка плечавога выгібу.

пах м. — Гарад., Браг. (АЛА, Мат. Гом.),
паха ж. — паўн.-усх. д. (АЛА, Станкевіч, Насовіч),
паха ж. — Чач. (Мат. Гом.),
пахва ж. — Слуц., Драг., Жытк., Жлоб., Браг. (АЛА, ДСБ, Н. сл-сць, Мат. Гом., Шаталава),
пахва ж. — Драг., Маз., Браг. (ЛАБНГ, АЛА, Насовіч, Мат. апыт.),
пахвіна ж. — Чач. (ЖНшС),
пахвіна ж. — Дзятл., Беш., Лельч. (АЛА, Мат. Гарадз., Каспяровіч),
падпаха ж. — паўн.-усх. д., Лях. (АЛА, Мат. Гом., Каспяровіч, Станкевіч, Мат. апыт.),
падпаха ж. — Кліч., Слаўг. (АЛА),
падпахва ж. — Капат. (АЛА),
падпахі мн., падпашкі мн. памянш. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
падпашша н. — Бял., Мсцісл., Чач., Буда-Каш. (АЛА, Мат. Гом., Юрчанка),
мышка ж. — Пух. (АЛА),
падмышка ж. — Івян., Гор., Берасц., Пін., Хойн. (АЛА),
подрукі мн. — Кам., Стол. (ТС, ЖНС),
падруч'е н. — Стол. (ТС). @пахвіна, месца паміж бядром і ніжняй часткай жывата.

паха ж. — Зэльв. (Мат. Гарадз.),
пахва ж. — зах.-пал. г., Жытк. (ЛАБНГ, ТС, Станкевіч),
пахва ж. — Кліч. (ЖС),
пахво ж. — Жытк. (ТС),
пахвіна ж. — Шарк., Лаг., Бяроз. (ЛАБНГ, Варлыга),
вілкі мн. — Чач. (ЖС, Насовіч). @печань, унутраны орган чалавека, які вырабляе жоўць.

печань ж., пячонка ж. — агульн., акрамя зах.-пал. г., Смален. р. (АЛА, СПЗБ, ТС, ГЧ, Мат. Гарадз., Каспяровіч, Дабравольскі, Янкоўскі),
пячонкі мн. — Кліч., Крыч. (АЛА),
печані (печане) мн. — Брасл., Верхнядзв., Гарадз., Шчуч., Віл., Уздз., Ганц. (АЛА, СПЗБ, Мат. мен.-мал.),
печаня ж. — Мёр. (АЛА),
печані мн. — паўн.-зах. з., Вілен. р., Беластоц. р. (АЛА, СПЗБ, ЖС, Станкевіч),
печаніцы мн. — Гом. (НЛГ),
пячэня ж. — зах.-пал. г. (АЛА, ДСБ),
пічанеўя ж. — Лаг. (Варлыга),
цяжкія мн. — Воран., Валож. (АЛА),
цяжкія печані — Смарг., Лях. (АЛА),
вантроба ж. — Віц. р., Іўеў., Карэл., Берасц., Бяроз., Вілен. р. (АЛА, СПЗБ, Каспяровіч),
вагкуша ж., важкае н. — Жытк. (ТС, НС). @плява, мышачная перагародка, якая аддзяляе грудную поласць ад брушной.

плява ж. — Воран., Дзятл., Чэрв., Добр. (Мат. Гарадз., Мат. Гом., Шатэрнік),
плева ж. — Зэльв. (Мат. Гарадз.),
плеўка ж. — Лаг., Берасц. (ДСБ, Варлыга). @плячо, частка тулава ад шыі да рукі.

плячо н., плечы мн. — агульн. (АЛА, СПЗБ, ТС, ГЧ, Мат. Гарадз., Мат. Гом., Станкевіч, Юрчанка, Янкова, Янкоўскі, Мат. апыт.),
плячко н. — Берасц., Бяроз., Драг. (АЛА, Мат. апыт.),
плячак м. — Навагр. (З нар. сл.),
плячук м. — Карэл., Чэрв., Капыл., Пух., Бярэз., Лях. (АЛА, Шатэрнік),
наплечнік м. 'плячук' — Валож. (СЦБ),
плячкі мн. ласк. — Латгал. р. (НС),
аплечкі мн. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
раме н. — мясц. (Насовіч),
рамяно н., рамёна мн. — Воран. (Сл. Гарадз., Мат. Гарадз.),
кепель м. — Дзятл. (Сл. Гарадз.),
бурка ж. — Кам. (АЛА),
барко н. — Зэльв. (Сл. Гарадз.),
бэгі мн. — Воран. (Сл. Гарадз.),
гівяр м. іран. — Лід. (Сл. Гарадз.). @пузыр, пухір у целе чалавека, які змяшчае ў сабе вадкасць.

пузыр м. — мясц. (Станкевіч),
мачной пузыр — Смален. р. (Дабравольскі),
пукір м. — Стол. (ДСБ),
паўхір м. — Віц. (Каспяровіч),
мыхір м. — Кобр. (НЛ). @пуп, рубец на сярэдзіне жывата.

пуп м., пупок м. памянш. — агульн., Смален. р. (ТС, Янкоўскі, Станкевіч, Шатэрнік, Варлыга, Дабравольскі),
пуповіна ж., пуповінка ж. памянш. 'шнурападобны орган, які злучае зародак чалавека з арганізмам маці' — Жытк. (ТС). @рабро, дугападобная вузкая косць, якая ідзе ад хрыбетніка да грудной косці.

рабро н. — агульн. (СПЗБ, ТС, Цыхун, Мат. апыт.),
робра мн. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
рэбры мн. — паўн.-зах. з., Зах.-бран. р. (СПЗБ, Растаргуеў),
рабрына ж. — Слон., Чэрв., Добр., Браг. (Мат. Гарадз., Мат. Гом., Шатэрнік),
пярэбрына ж. — Чач., Смален. р. (Насовіч, Дабравольскі, Мат. апыт.),
драбы мн. — Сен., Віц., Смарг., Докш., Чэрв. (Мат. дыял. сл., Каспяровіч, Станкевіч, Насовіч),
дрыбы мн. — Мсцісл. (Юрчанка),
дэрбы мн. — Пух. (СЦБ),
жэбры мн. — Астр. (Мат. Гарадз.),
скаба ж., скабы мн. — паўн.-зах. з., Віц. (СПЗБ, Мат. Гарадз., Каспяровіч). @радзімка, прыродная пляма на скуры чалавека.

радзімы знак — паўн.-зах. з., Чэрв., Стол., Беластоц. р. (ТС, СПЗБ, Мат. Гарадз., Шатэрнік),
радзімая заметка, прыродная пляма — Вілен. р. (СПЗБ),
чорны знак — Жытк. (ТС). @рот, поласць паміж верхняй і ніжняй сківіцамі і шчокамі да глоткі.

рот м. — агульн. (АЛА, СПЗБ, ТС, ГЧ, Мат. Гарадз., Мат. мен.-мал., Шатэрнік, Насовіч, Янкова, Юрчанка, Яўсееў, Мат. апыт.),
губа ж. — паўн.-зах. з. (АЛА, СЦБ, Н. сл-сць, Мат. мен.-мал.),
губа ж. — Паст., Лаг. (АЛА, Варлыга),
япа ж. экспр. — Мсцісл., Жытк. (ТС, З нар. сл.),
ляпа ж. экспр. — паўн.-усх. д., Клецк., Зах.-бран. р. (СПЗБ, СЦБ, НЛ, Мат. мен.-мал., Мат. дыял. сл., Шатэрнік, Варлыга, Растаргуеў),
ляпаўка ж. экспр. — Слуц. (ЖС),
хляпа ж. — Чэрв. (Шатэрнік),
зяпа ж. груб. — Віц. р., Пол., Пух., Мсцісл., Жытк., Гом. р. (ТС, СЦБ, НЛ, НЛГ, Станкевіч, Каспяровіч),
цяпа ж. — Крыч. (АЛА),
гапа ж. — Стол., Жытк. (ТС, НС),
выліцы мн. — Драг., Пін. (ЖС, ЖНшС),
хлебагрызка ж., хлебарэзка ж., хаботня ж. 'рот з зубамі' — Клецк. (НЛ),
халява ж. перан. — мясц. (Насовіч),
халіпа ж. груб. — Бых. (ЖНС),
мялка ж. экспр. — Леп. (ЖНшС),
юха ж. экспр., юшка ж. перан. экспр. — Жытк. (ТС),
гэмба ж. — Астр. (СРЛГ),
уста ж., уста мн. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
пакалатка ж., лявіца ж. іран. — Слон. (ЖС, Мат. Гарадз.),
горла н. — Кам. (ЖНС),
генба ж. — Гом. р. (НЛГ),
пастка ж. 'вялікі рот' — Чэрв. (Шатэрнік);

верхняя частка поласці рота:
паднябенне н. — агульн. (ЛАБНГ, АЛА, Мат. Гом., Мат. Гарадз., Варлыга, Шатэрнік, Каспяровіч, Станкевіч),
неба н. — паўдн.-усх. з., Гарад. (ЛАБНГ, АЛА, ТС, Мат. Гом., НЛГ, Янкова),
нёба н. — віц.-маг. г., Пін. (ЛАБНГ, АЛА, Насовіч);

рухомы мышачны орган у ротавай поласці:
язык м., язычок м. памянш. — агульн., Смален. р. (ТС, ГЧ, Мат. Гарадз., Мат. дыял. сл., Юрчанка, Янкоўскі, Янкова, Бялькевіч, Станкевіч, Насовіч, Дабравольскі, Цыхун, Мат. апыт.);

рухомыя складкі, якія ўтвараюць край рота:
губы мн. — агульн., акрамя заходняй і паўночнай частак паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, АЛА),
губа ж. — Лід., Дзятл., Гл., Жытк., Лоеў. (ТС, Мат. Гарадз., Янкова, Янкоўскі),
губа ж. — Смарг., Чэрв., Жытк. (ТС, Шатэрнік, Станкевіч),
губяка ж. — Жытк. (ТС),
гупель м., гупля ж. — Чэрв. (Шатэрнік),
лупы мн. экспр., лупа ж. абразл. — паўн.-зах. з., паўн. р., Беластоц. р. (АЛА, СПЗБ, СЦБ, НЛ, ЖНшС, Мат. Гарадз., Мат. мен.-мал., Мат. дыял. сл., Шатэрнік, Каспяровіч, Станкевіч, Яўсееў, Цыхун, Сцяцко),
лупсі мн. іран. — Ваўк., Зэльв. (Сл. Гарадз., Сцяцко),
вусны мн. — паўн.-усх. д. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Каспяровіч),
вусты мн. — Брасл. (ЛАБНГ, АЛА),
усты мн. — Астр., Ашм. (ЛАБНГ),
усны мн. — Віл. (ЛАБНГ),
грыбы мн. — віц.-маг. г., спарадычна Гом. р., Рас. (ЛАБНГ, АЛА, Н. сл-сць, Каспяровіч, Зах.-бран. р., Станкевіч, Насовіч, Юрчанка, Мат. апыт., Растаргуеў),
грыбілы мн. абразл. — Мсцісл. (Юрчанка),
грыбелкі мн. зневаж. — Чач. (Мат. апыт.),
брылы мн. — Шкл. (Н. сл-сць, Мат. Маг.),
цадзелкі мн. перан. груб. — Мсцісл. (Юрчанка),
пыкі мн. — Пруж. (ДСБ),
зекра мн. груб. — Жытк. (ТС),
цыра ж. — Карэл. (Мат. Гарадз.),
рот м. — Чач., Лоеў. (Янкова, Мат. апыт.);
цылбалы мн. перан. 'тоўстыя губы' — мясц. (Станкевіч);

косцепадобны орган у роце для адкусвання і разжоўвання ежы:
зуб м., зубы мн. — агульн. (АЛА, СПЗБ, ГЧ, ТС, Мат. дыял. сл., Мат. Гарадз., Шатэрнік, Станкевіч, Юрчанка, Янкова, Янкоўскі, Мат. апыт.),
зуб'е н. зб. — Стол. (ТС),
зубяняты мн. экспр. — Мядз. (СЦБ),
процівочнікі мн. — Лід. (Мат. Гарадз.),
ікол м., іклэ мн. 'карэнныя зубы' — Дзятл. (Мат. Гарадз.),
кутні прым. — Зэльв., Чач., Лоеў., Браг., Смарг., Лаг., Стол. (ТС, Мат. Гом., Станкевіч, Сцяцко, Янкова, Мат. апыт.),
акутні прым. — Слон. (Сл. Гарадз.),
кутнік м. — паўдн.-усх. з., Зэльв. (ЖС, Мат. Гом.),
цемянны прым., бакавы прым. — Гом. (НЛГ),
карнявік м. — Ветк. (Мат. Гом.),
бацькі мн. — Жытк. (ТС),
бабкі мн. — мясц. (Станкевіч);

верхнія пярэднія зубы:
кірмашовік м. экспр., перан. — Смарг., Малад., Круп. (СЦБ, Сл. Гарадз., Мат. дыял. сл.),
кірмашовыя прым. — Круп. (Мат. мен.-мал.),
вярхоўе н. — Жытк. (ТС),
пярэдні прым. — Чач. (Мат. апыт.),
прыкусы мн. — Лоеў. (Янкова),
грызунец м. — Смарг. (Сл. Гарадз.);

малочныя зубы:
малочнік м., малочнікі мн. — Стаўб., Кругл., Лоеў. (СЦБ, Мат. Маг., Янкова),
хлебнічак м. — Дзятл. (Мат. Гарадз.);

зуб мудрасці:
красляк м. — Смарг., Малад. (СЦБ, Сл. Гарадз.),
рагавік м. — Воран. (Мат. Гарадз.);

зуб-клык:
ваўчак м. — Воран. (Мат. Гарадз.),
клыкі мн. — Навагр. (Мат. Гарадз.),
глазны зуб — Дзятл. (Мат. Гарадз.),
балясы мн. перан. 'доўгія зубы' — Жытк. (ТС),
весніцы мн. перан. 'рэдкія зубы' — Зэльв. (Сцяцко),
ячавы прым. 'зуб, на якім больш за ўсё кусаюць' — Зэльв. (Сцяцко),
пень м., пянёк м. памянш. 'частка зуба, якая знаходзіцца ў целе' — Люб., Чач., Лоеў. (Янкова, Мат. апыт.);

слізістая абалонка поласці рота, якая пакрывае зубныя адросткі сківіц:
дзясны мн., дзясна мн., дзясна ж. — асн. мас. г., акрамя Віц. р., Зах.-бран. р. (ЛАБНГ, ТС, Станкевіч, Растаргуеў, Шатэрнік),
дзясна ж. — Віц. р. (Каспяровіч),
дзясно н. — Гарад. (НС),
ясна мн. — спарадычна зах.-пал. г. (ЛАБНГ),
дзёсны мн. — паўн.-усх. д., спарадычна Паням. р., Бяроз. (ЛАБНГ),
дзясны мн. — Валож., Арш., Гор., Мсцісл., Смален. р. (ЛАБНГ, Дабравольскі),
ясла мн., ясла ж., есла мн. — зах.-пал. г. (ЛАБНГ, ЖНС, Шаталава),
яслі мн. — Пол., Бяроз. (ЛАБНГ),
ялкі мн. — Віц. р. (ЛАБНГ, Каспяровіч),
ялка мн. — Брасл., Лёзн. (ЛАБНГ);

частка твару, у якой знаходзяцца зубы:
сківіцы мн. — пал. р., гарадз.-бар. г., Мен. р. (ЛАБНГ, АЛА, ТС),
паскавіцы мн. — Лаг. (ЛАБНГ),
сані мн. — Пруж. (ЛАБНГ),
санкі мн. — паўн.-усх. д., спарадычна зах.-пал. г., Чэрв., Смален. р. (ЛАБНГ, АЛА, ДСБ, Каспяровіч, Яўсееў, Дабравольскі, Мат. апыт.),
саначкі мн., саначка ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
пашчы мн. — Касц., Чач. (ЛАБНГ, АЛА),
пашчыкі мн. — спрадычна зах.-пал. г., Ветк., Нараўл., Чач. (ЛАБНГ, АЛА, ЖНшС, Мат. Гом., Мат. апыт.),
пашчукі мн. — Берасц. (АЛА),
пашчэмкі мн., пашчэмак м., пашчэмка ж., пашчомка ж. — спарадычна паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, АЛА, Мат. мен.-мал., Мат. дыял. сл., Шаталава),
пашчэнкі мн., пашчэнак м., пашчэнка ж. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, АЛА, ЖС, ЖНС, Мат. Гарадз., Мат. мен.-мал.),
пашчонкі мн. — Зэльв. (ЛАБНГ),
пошчанка ж. — Слон., Лельч. (Мат. Гарадз., Кучук),
пашчынкі мн. — Касц. (ЛАБНГ),
пашчанак м., пашчанне н. зб. — Мсцісл. (Юрчанка),
чэлюсці мн., чэлюсць ж. — спарадычна ўсх. з. і зах.-пал. г., Карэл., Малад., Стаўб., Капыл. (ЛАБНГ, АЛА),
чэлюшчы мн. — Капатк. (ЛАБНГ),
шчэлюшчы мн. — Старадарож., Гом. (ЛАБНГ),
шчэлюсці мн. — Ветк. (ЛАБНГ),
чэлепы мн. — Хойн. (Шаталава),
шчэлепы мн., шчэляпа ж. — паўдн.-усх. з., сярэд.-бел. г., Зэльв., Стол. (ЛАБНГ, АЛА, ТС, Мат. Маг., Варлыга, Станкевіч, Шаталава, Янкова),
шчэлепіна ж., жэлязы мн. — Жытк. (ТС, АЛА),
шчэлеты мн. — Карм. (ЛАБНГ),
ашчалёпы мн., ашчалёны мн. — Бял. (ЛАБНГ, НС),
звягі мн. — Карэл. (ЖС),
зява мн. — Жлоб., Акц. (ЛАБНГ),
храпа ж. — мясц. (Насовіч),
ляпка ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
качкі мн. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў);

ніжняя сківіца:
пашчака ж. — мясц. (Насовіч),
пашчыка ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
пашчэнка ж. — Зэльв. (Сцяцко). @рука, верхняя канечнасць чалавека ад плечавога сустава да канца пальцаў.

рука ж., ручка ж. памянш. — агульн., Смален. р. (АЛА, ТС, НЛГ, ГЧ, Мат. Гом., Мат. дыял. сл., Шатэрнік, Насовіч, Дабравольскі, Станкевіч, Янкоўскі, Юрчанка, Мат. апыт.),
рука ж. — Браг. (ГЧ),
ручаня н., ручаняты мн. памянш. — Гарадз., Зэльв., Драг. (АЛА, Цыхун., Сцяцко, Мат. апыт.),
ручайка ж. — Капатк. (АЛА),
лапа ж. перан. — мясц., Смален. р. (Насовіч, Дабравольскі),
люшня ж., люшні мн. 'доўгія рукі' — Клец. (НЛ);

правая рука:
правіца ж. — мясц. (Насовіч),
праўша ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
правая (рука) — Нараўл. (ГЧ);

левая рука:
ляўша ж. — Чэрв., Мсцісл. (Шатэрнік, Юрчанка),
лявіца ж. — мясц. (Станкевіч),
манька ж. — Кам. (ЖНС);

частка кісці рукі паміж перадплеччам і пясцю:
запясце н. — Рас., Лёзн., Леп., Круп., Навагр., Пін. (АЛА),
запясць ж. — Маст. (АЛА),
запасць ж. — Карэл. (АЛА),
запярсць ж. — Зэльв. (АЛА),
цурка ж. — Калінк., Хойн. (АЛА),
цуголка ж. — Рэч. (АЛА),
цыгулка ж. — Браг. (АЛА),
костачкі мн. — Івян. (АЛА),
палокаць м. — Лун. (АЛА),
вобліца ж. — Капатк. (АЛА),
члункі мн. — Шчуч. (АЛА),
хібіж м. — Кам. (АЛА),
плечыка н. — Гарадз. (АЛА),
кіста ж. — Пол. (АЛА),
плюсно н. — Смарг. (АЛА);

парная трубчастая косць плечавога пояса чалавека, якая злучае лапатку з грудзінай:
плячыца ж., плячыцка н. — Стол., Жытк. (ТС),
ключыца ж. — Слуц., Люб. (Мат. апыт.),
пелька ж. — Маг. (Мат. Маг.);

аснова кісці рукі:
пясць ж. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
пясце н. — Жлоб., Буда-Каш., Лоеў., Браг. (Мат. Гом., Янкова),
лапка ж. — Вілен. р. (СПЗБ);

астатак пакалечанай рукі:
кукса ж. — агульн., Зах.-бран. р. (ТС, Мат. Гом., Шатэрнік, Насовіч, Растаргуеў, Варлыга, Янкоўскі),
куксан м., кукс м. — Стол. (ТС),
кука ж. — Мядз. (Н. сл-сць),
кукон м. — Жытк. (ТС),
кукта ж. — Чэрв. (Шатэрнік),
кумса ж. — Браг. (Мат. Гом.),
куцэўка ж. — Ветк. (Мат. Гом.),
куцобка ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
культа ж. — Лоеў. (Янкова),
кульця ж. — Верхнядзв. (СПЗБ);

далонь з пальцамі; кісць:
пецярня ж. — Жытк. (ТС),
пецярук м. метаф. — Стол. (ТС),
пяцярыца ж. — мясц. (Насовіч, Станкевіч);

кісць рукі з прыгнутымі к далоні пальцамі:
кулак м. — агульн. (АЛА, СПЗБ, ТС, Мат. Гарадз., Станкевіч, Варлыга, Мат. апыт.),
кулачча н. зб. — Верхнядзв., Мсцісл., Зах.-бран. р. (СПЗБ, Растаргуеў, Юрчанка),
куксач м., комсць м. — Гарадз. (СПЗБ, СРЛГ);

частка рукі ад локця да кісці:
перадплечча н. — Навагр. (Мат. Гарадз.),
галёта ж. — Стол. (НЛ);

плоская шырокая косць трохвугольнай формы ў складзе плечавога пояса чалавека:
лапатка ж. — агульн. (Мат. Гарадз., Мат. Маг., Шатэрнік, Мат. апыт.),
каромысел м. — мясц., Смален. р. (Насовіч, Дабравольскі),
крыло н. — Смален. р. (Дабравольскі);

частка рукі ад далоні да локця:
цэўка ж., цэвачка ж. памянш. — агульн., Зах.-бран. р. (АЛА, ДСБ, Шатэрнік, Каспяровіч, Растаргуеў, Янкова, Насовіч),
цэва ж. — Зэльв. (Мат. Гарадз.),
цурка ж. — Хойн. (Шатэрнік),
вобліца ж. — Петр. (Шаталава),
цыгулка ж. — Браг. (Шаталава),
цалка ж. — Капыл. (АЛА);

месца згібу рукі:
локаць м. — агульн., Смален. р. (ТС, Дабравольскі, Станкевіч, Шатэрнік, Янкова),
локіш м. — Дзярж. (НС);

унутраны бок кісці рукі:
далонь ж. — зах. з., Чэрв., Гарад., Слаўг., Вілен. р., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Шатэрнік),
далоня ж. — зах.-пал. г., Лаг., Малад., Валож., Гарадз., Бераст., Слуц., Пух., Бых., Нараўл., Браг. (ЛАБНГ, ТС, Мат. мен.-мал., Мат. Маг., Мат. Гом.),
далошка ж. — Малад. (ЖС),
далонка ж. — Маз. (ГЧ),
даланя ж. — Паст., Смарг., Віл., Лаг. (СПЗБ, Станкевіч),
далань ж. — Малар. (ЛАБНГ),
долань ж. — Паст., Шчуч., Мядз. (ЛАБНГ, СПЗБ),
длонь ж. — мясц. (Насовіч),
ладонь ж., ладошка ж. — усх. з., Глыб., Дзятл., Жаб., Вілен. р., Беластоц. р., Смален. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Маг., Дабравольскі, Мат. апыт.),
ладоня ж. — паўдн.-усх. з., Рас., Лёзн., Маст., Івац. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Маг., Мат. Гом., Янкова),
м'якіш м. 'мяккая частка далоні пад пальцамі' — Стол. (ТС);

адна з пяці канцавых рухомых частак кісці рукі ў чалавека:
палец м. — агульн., Смален. р. (АЛА, ТС, Шатэрнік, Каспяровіч, Насовіч, Станкевіч, Юрчанка, Дабравольскі, Янкоўскі),
брат м., перст м., пярсты мн. — Смален. р. (Станкевіч, Дабравольскі),
гегні мн. экспр., грэмзы мн. экспр. — Гарадз. (Цыхун),
грабары мн. жарт. — Пух. (СЦБ),
гобздзі мн. экспр. 'агрубелыя пальцы' — Гарадз. (Цыхун);

першы палец рукі:
вялікі палец — агульн., акрамя паўн.-усх. д. і часткі гарадз.-бар. г. (АЛА, ТС),
велькі палец — панямонскія гаворкі (АЛА),
бальшы палец — паўн.-усх. д. (АЛА),
старшы палец — Івац. (АЛА),
тоўсты палец — Свісл., Капыл. (АЛА),
пучка ж. — Жытк. (АЛА);

другі палец на руцэ паміж вялікім і сярэднім:
другі палец — Паст., Смарг., Капатк., Шкл. (АЛА),
указацельны палец — агульн. (АЛА),
паказацельны палец — Капыл., Ганц., Браг. (АЛА, Мат. Гом.),
вялікі палец — Жытк. (АЛА),
палец каля старшага — Івац. (АЛА),
укашчык м. — Віц. (Каспяровіч),
ківун м. — мясц. (Станкевіч),
ражняк м. — Жытк. (ТС);

трэці палец на руцэ паміж указальным і безыменным:
сярэдні палец — агульн. (АЛА, Станкевіч),
срэдні палец — спарадычна паўн.-усх. д. (АЛА),
трэці палец — Смарг., Старадарож., Капатк. (АЛА);

чацвёрты палец на руцэ паміж сярэднім і мезенцам:
безымянны палец — паўн.-усх. д. (АЛА, Шаталава),
безыменны палец — Шарк., Лаг., Кам., Драг. (АЛА, Станкевіч),
безымённы палец — Навагр., Лаг., Слаўг. (АЛА),
безымінны палец — Беш. (АЛА),
падмязінец м. — Шарк., Валож. (АЛА, СПЗБ),
безымённік м. — Шарк. (АЛА),
безмязенны палец — Леп. (АЛА),
паўзмезянны палец — Саліг. (АЛА),
паламязінны палец — Бяроз. (АЛА),
каля мезеннага — Шчуч. (АЛА),
палец ля мезеннага — Хойн. (АЛА),
без імяня палец — Брасл. (АЛА),
пасрэдні палец — Пол. (АЛА),
чацвёрты палец — Паст., Смарг., Пух., Старадарож., Капатк. (АЛА),
меншы палец — Бяроз., Ветк. (АЛА),
глухі палец — Мёр. (АЛА),
нямы палец — Калінк. (АЛА),
крайні палец — Берасц. (АЛА),
злацяны палец — Івян. (АЛА),
палец кала сярэдняга — Івац. (АЛА),
казінец м. — Маст. (АЛА),
пярсцец м. — Ашм., Смарг. (Станкевіч);

пяты, самы малы палец на руцэ:
мезенец м. — Мёр., Круп., Дубр., Гор., Бых., Слаўг., Крыч., Касц., Чач., Берасц., Калінк., Смален. р., Зах.-бран. р. (АЛА, Растаргуеў, Дабравольскі, Насовіч),
медзенец м. — Рас., Беш. (АЛА),
мезік м. — Касц., Лельч. (АЛА),
мізік м. — Старадарож. (АЛА),
мезенік м., мезюк м., мізінік м. — Стол., Жытк. (ТС),
медзены палец — Пол., Віц., Смарг., Барыс., Бярэз., Валож., Жытк., Акц., Жлоб. (АЛА, СЦБ, Каспяровіч, Станкевіч),
мезены палец — агульн., акрамя зах.-пал. г. (АЛА, Мат. Гарадз., Мат. мен.-мал., Мат. дыял. сл., Насовіч, Шатэрнік),
мізінец м., мізінчык м. памянш. — спарадычна агульн. (АЛА, ДСБ, Янкова),
мядзінчык м. памянш. — Гарад. (АЛА),
візінец м. — Лун. (АЛА),
мязенец м. — Ветк., Хойн. (АЛА),
мізяны палец — Брасл., Зэльв. (АЛА),
мязінны палец — Лях., Бяроз. (АЛА, Мат. Гарадз.),
мезюнк м. — Стол. (ТС),
малы палец — Пух. (АЛА, Станкевіч),
маленькі палец — Лёзн., Воран. (АЛА),
карачык м. — Чэрв. (СЦБ, Мат. мен.-мал.);

рагавая пласцінка на канцах пальцаў чалавека:
ногаць м. — асн. мас. г., Малар., Стол. (ЛАБНГ, ТС, ЖНшС, СЦБ, Мат. Гарадз., Шатэрнік, Юрчанка, Шаталава),
падногаць м. — Глыб., Жытк, (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гом.),
пазногаць м. — паўн.-зах. з., Віц., Чэрв. (ЛАБНГ, Мат. Гарадз., Каспяровіч, Шатэрнік, Насовіч),
нагець м. — Лельч. (ЛАБНГ),
кокаць м. — Слаўг., Мсцісл., Петр. (ЛАБНГ, Юрчанка, Насовіч),
когаць м. — Верхнядзв. (ЛАБНГ),
кокань м. — Петр. (Мат. Гом., Шаталава),
кіпяць м., кіпцік м. памянш., кіпцюрок м. памянш. — паўдн.-усх. з., Рас., Вілен. р., Смален. р. (ЛАБНГ, ТС, СПЗБ, Мат. Гом., Мат. Маг., Дабравольскі, Станкевіч),
кепець м. — Чэрв., Пух. (ЛАБНГ, СПЗБ),
кнэпяць м. — Воран. (ЛАБНГ),
кніпць м. — Астр. (Сл. Гарадз.),
капцюр м. — паўн.-зах. з., Пол., Арш., Чэрв., Івац., Смален. р. (ЛАБНГ, Мат. Гарадз., Дабравольскі, Станкевіч),
кацюр м. — Смален. р. (Дабравольскі),
кіпцюр м. — Ушацк., Арш., Стол., Гл., Петр., Хойн. (ЛАБНГ),
кабдзюр м. — Стаўб. (СЦБ),
пазур м. — зах.-пал. г., гарадз.-бар. г., Уздз., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СЦБ, ДСБ, ЖНшС, Мат. мен.-мал., Станкевіч, Шаталава),
пазюр м. — зах.-пал. г., Віц., Стаўб., Слон., Кам. (ЛАБНГ, ДСБ, СЦБ, НЛ, ЖНС, З нар. сл., Каспяровіч, Станкевіч),
пажур м. — Драг., Іван. (ЛАБНГ, ДСБ),
драпузь м. — Стол. (ДСБ),
габзур м., пуц м. — Ваўк. (Мат. Гарадз.);

мякаць на канцы пальца:
пішчыкі мн. — Гарадз. р., паўднёвая Міншчына, Маг. (НЛ, З нар. сл., Н. сл-сць, СРЛГ, Мат. Маг.),
пушка ж., пушкі мн., пучка ж., пучок м., пучкі мн. — Слон., Зэльв., Пух., Слуц., Лун., Стол., Жытк., Петр., Маз., Зах.-бран. р. (ТС, НЛ, З нар. сл., Н. сл-сць, Мат. Гарадз., Растаргуеў, Кучук, Шаталава, Сцяцко),
пупешка ж. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
пупышка ж. — Гом. (Мат. Гом.),
пупушка ж. — Круп. (НС),
пыпашка ж. — Віл. (Шаталава),
шыпушка ж. — Бых., Лоеў. (Мат. Маг., Янкова),
ягада ж. — Беластоц. р. (СПЗБ),
ягадка ж. — Пін. (ДСБ),
ягодка ж. — Бяроз. (Шаталава),
мякіш м., мякішка ж. памянш. — Астр., Ветк. (Мат. Гарадз., Мат. Гом.),
мякушак м., мякушкі мн. — Мсцісл., Бых., Чач. (Мат. мен.-мал., Мат. Гом., Мат. апыт.),
мякушка ж. — Чач., Ветк. (Мат. Гом.),
мякушка ж. — Буда-Каш. (Мат. Гом.),
макушка ж. — Рас. (Шаталава),
пузачка н. — Верхнядзв. (Шаталава),
шчыточак м. — Браг. (Шаталава);

сучляненне касцей на пальцах рук:
шчыкалаткі мн. — паўн.-усх. д., Мен. р., Іўеў, Карм., Чач., Добр., Стол., Лун., Жытк. (ЛАБНГ, АЛА, ТС, Мат. Маг., Станкевіч, Варлыга, Каспяровіч),
шчыкаладак м., суставец м. — Стол. (ТС),
шчыкалакі мн. — Кругл. (ЛАБНГ),
шчыкаўкі мн. — Шкл. (АЛА),
чыкалаткі мн., чыкаткі мн. — зах.-пал. г. (ЛАБНГ, АЛА, ДСБ),
чыкодкі мн. — Малар. (ЛАБНГ),
мышчыкалаткі мн. — Гарад. (ЛАБНГ),
мышчалкі мн., мышчалка ж., мышалкі мн. — Пол. (ЛАБНГ),
чучкі мн. — гарадз.-бар. г., Стаўб., Капыл. (ЛАБНГ, АЛА, ЖС, З нар. сл., Мат. Гарадз., Шаталава),
чучкі мн. — Маст., Зэльв. (ЛАБНГ, АЛА),
чучанкі мн. — Навагр. (НС, ЖС),
чучаланкі мн. — Зэльв., Лях., Ганц. (ЛАБНГ, АЛА, Мат. Гарадз.),
чычалінкі мн. — Люб. (ЛАБНГ),
члунак м., члункі мн., члонкі мн. — спарадычна гарадз.-бар. г. (ЛАБНГ, АЛА, Мат. Гарадз., Шаталава),
шлункі мн. — Уздз. (ЛАБНГ),
сустава ж. — Беш., Смарг., Зэльв., Віл. (АЛА, Мат. Гарадз., Каспяровіч, Станкевіч),
сустаў м., суставы мн., сустаўчыкі мн. памянш. — Пол., Віц., Саліг., Крыч., Бых. (ЛАБНГ, АЛА, Каспяровіч, Насовіч),
састоў м. — Пух. (АЛА),
сустаўка ж., сустоўка ж. — Уздз., Паст., Івян., Чэрв., Круп., Пух., Жлоб. (ЛАБНГ, АЛА, Мат. мен.-мал.),
сугібіны мн. — Беш. (АЛА, НС),
сукаленкі мн. — Шум., Віц., Сен. (ЛАБНГ, АЛА),
сукаленцы мн. — Беш., Сен., Бярэз., Крыч., Рэч. (ЛАБНГ, АЛА),
пучкі мн. — Воран., Іўеў., Шчуч., Ваўк., Лях., Ганц., Браг. (ЛАБНГ, АЛА, Мат. Гарадз., Шаталава),
пучкі мн. — Слон. (ЛАБНГ),
пушкі мн. — паўднёвая Міншчына, Маз., Хойн., Браг. (ЛАБНГ, АЛА, ЖС),
пушкі мн. — Ганц. (ЛАБНГ),
каленцы мн. — Верхнядзв., Рас., Мёр.,
каленка н. — Рас. (Шаталава),
костачкі мн. — паўдн.-усх. з., спарадычна паўн.-зах. з., Бяроз. (ЛАБНГ, АЛА),
крупылі мн. — Воран. (ЛАБНГ),
гібяжы мн. — Паст. (ЛАБНГ),
калодачкі мн. — Бяроз. (АЛА, ДСБ, Шаталава),
коткі мн., котачкі мн. — Драг., Іван. (АЛА, ЛАБНГ). @селязёнка, крывятворны орган чалавека, які выконвае ахоўныя функцыі і ўдзельнічае ў абмене рэчываў.

селязёнка ж. — Навагр., Чэрв., Мсцісл. (Шатэрнік, Мат. апыт.),
зелязёнка ж. — Маз. (ГЧ),
каса ж. — Навагр., Чэрв., Люб., Слуц. (Шатэрнік, Мат. апыт.),
касьнік м. — Навагр. (Мат. апыт.). @скула, адна з парных касцей чэрапа, размешчаная ніжэй вачніцы.

скула ж., скулы мн. — усх.-маг. р., Люб., Старадарож. (Мат. апыт.),
скула ж. — Зэльв. (Мат. Гарадз.),
малмыгі мн. — Стаўб. (З нар. сл.). @скура, верхняе покрыва цела чалавека.

скура ж. — паўн.-зах. з., спарадычна паўдн.-усх. з. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, ТС, Мат. Гарадз., Насовіч, Каспяровіч),
шкура ж. — агульн., акрамя паўн.-зах. з., Смален. р. (ЛАБНГ, АЛА, ТС, Каспяровіч, Насовіч, Дабравольскі, Мат. апыт.),
шкора ж. — Драг. (ДСБ),
шкураціна ж. экспр. — Стол. (ТС),
кожа ж. — усх. з., Брасл., Пін., Жытк. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, ТС, Янкова, Мат. апыт.),
набой м. 'арагавелая скура на далоні і інш.' — Стол. (ТС). @спіна, задняя частка тулава ад шыі да крыжа.

спіна ж. — агульн. (АЛА, СПЗБ, Мат. Гарадз., Янкоўскі, Юрчанка),
спіна ж. — спарадычна агульн., акрамя паўн.-зах. з. (АЛА, СПЗБ, ТС),
сярэдзіна ж. — Віц., Ваўк., Гл., Мсцісл., Смален. р. (Дабравольскі, Сцяшковіч, Юрчанка, Каспяровіч, Янкоўскі),
гэталь м. — Бераст. (Мат. Гарадз.),
хрыбяціна ж. — Шчуч. (АЛА),
грыбет м. — Воран. (АЛА),
хрыбет, хрыбціна ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
плечы мн. — паўн.-зах. з., Пух., Жытк. (АЛА);

частка спіны крыху ніжэй пояса:
паясніца ж. — Навагр., Віц. (Мат. Гарадз., Каспяровіч),
сярэдзіна ж. — Віц. р., Навагр., Дзятл., Ваўк., Чэрв., Чач., Лоеў., Смален. р. (Мат. Гарадз., Мат. мен.-мал., Янкова, Каспяровіч, Шатэрнік, Дабравольскі, Мат. апыт.),
пояс м. — Стол., Жлоб. (ТС, Мат. Гом.). @страўнік, орган стрававання чалавека.

жалудак м. — агульн. (АЛА, СЦБ),
кіндзюк м. — Навагр., Карэл., Лаг., Бял., Іван., Лях., Акц. (АЛА, ЖС, ЖНС, Мат. мен.-мал., Яўсееў),
кендзюх м. — Бяроз., Драг. (АЛА),
трыбух м. — паўн.-зах. з., Гарад., Беш., Саліг., Ганц. (АЛА, Варлыга, Каспяровіч, Станкевіч),
брух м. — Воран. (АЛА),
коўб м., коўбік м. памянш. — Капатк., Лельч., Калінк. (АЛА, НЛ),
каўбух м. — Бял., Кліч., Зах.-бран. р. (АЛА, Растаргуеў),
калдун м. — Гарадз., Бяроз. (АЛА, Цыхун),
кадаўб м. — Навагр. (З нар. сл.),
жвот м. — Капыл. (АЛА),
жывот м. — Беш., Лаг., Смал., Дубр. (АЛА),
ечук м. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
ячук м. — Мсцісл. (З нар. сл.),
кучук м. — Шчуч. (АЛА),
страўнік м. — Івян., Браг. (АЛА),
юц м., юць м. — Драг. (ЖС, ДСБ, ЖНшС),
кутыр м. — Крыч. (АЛА),
цельбух м. — Маз. (АЛА),
пілімо н. экспр., пільмо н. экспр. 'вялікі страўнік' — Паст., Лаг. (СПЗБ);

стрававод:
еча ж. — Пол., Смарг., Лаг. (Станкевіч). @сэрца, цэнтральны орган кровазвароту.

сэрца н., сэрцайка н. памянш. — агульн., Смален. р. (ДАБМ, ТС, ЖНшС, ГЧ, Мат. Гарадз., Шатэрнік, Каспяровіч, Станкевіч, Дабравольскі, Янкоўскі),
серца н. — усх. з., Стол., Жытк., Смален. р. (ДАБМ, ТС, ЖНшС, ГЧ, Дабравольскі, Насовіч). @талія, найбольш вузкая частка тулава паміж грудзьмі і клубамі.

таля ж. — Лід. (Мат. Гарадз.),
стан м., повяс м. — Воран. (Мат. Гарадз.). @тулава, цела чалавека без галавы і канечнасцей.

тулава ж. — Віц. р., Чэрв., Смален. р. (Каспяровіч, Шатэрнік, Станкевіч, Дабравольскі),
толуб м., тулаб м. — Стол., Жытк. (ТС). @цела, тулава, корпус чалавека.

цела н. — Жытк. (ТС),
целесо н. — Стол., Жытк. (ТС, НЛ),
целесо н. — Лельч. (Кучук),
плоць ж. — Стол. (ТС). @шыя, частка цела паміж галавой і тулавам.

шыя ж., шыйка ж. памянш. — агульн., Зах.-бран. р., Смален. р. (АЛА, ТС, ГЧ, Мат. Гарадз., Каспяровіч, Станкевіч, Дабравольскі, Растаргуеў, Насовіч),
шэя ж. — Шарк., Круп., Крыч., Кам. (АЛА),
ашыёк м. — Жытк. (ТС),
каўнер м. — Мядз., Барыс. (СЦБ),
стоўб м. — Жытк. (ТС);

задняя частка шыі:
карак м. — паўдн.-усх. з., зах.-пал. г., Віц., Воран., Навагр., Віл., Чэрв. (ЛАБНГ, ТС, СЦБ, Мат. Гарадз., Насовіч, Каспяровіч, Шатэрнік, Юрчанка, Янкоўскі),
акарак м. — паўн.-усх. з. (ЛАБНГ, Н. сл-сць, Мат. Маг., Мат. Гом., Янкова, Каспяровіч),
карк м. — Гарадз. р., Віц., Карэл., Драг. (ЛАБНГ, НЛ, Цыхун),
карх м. — Докш., Кобр. (ЛАБНГ),
карка ж. — Жытк. (ТС),
каршэнь м. — Верхнядзв., Ушацк., Сен., Чэрв., Бял., Чач., Лоеў., Смален. р. (НЛ, НЛГ, Мат. дыял. сл., Станкевіч, Шаталава, Янкова, Насовіч, Каспяровіч, Шатэрнік, Мат. апыт.),
каршэль м. — Шчуч., Клецк., Чэрв. (НЛ, Мат. Гарадз., Мат. мен.-мал.),
загрывак м. — Мсцісл., Чэрв. (СЦБ, Мат. мен.-мал., Юрчанка),
гурбяк м. — Пух. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
хіб м. — Малад., Нясв., Уздз., Бярэз., Асіп., Лельч., Браг. (ЛАБНГ),
малік м. — Чач., Зах.-бран. р. (ЖС, Растаргуеў),
кепель м. — Зэльв. (Н. сл-сць),
гімель м. — Драг. (ДСБ);

шыя і плечы каля шыі:
вязы мн. — зах.-пал. г., Слон. (ДСБ, ЖНшС, ЖС, Шаталава),
каркавіна ж., каршэль м., карк м. — Лаг. (Варлыга).----------------------- @барада, гл. галава @брыво, гл. вока @вейкі, гл. вока @галёнка, гл. нага @гарлавіна, гл. горла @губы, гл. рот @далонь, гл. рука @дзясна, гл. рот @запясце, гл. рука @зрэнка, гл. вока @зуб, гл. рот @калена, гл. нага @каса, гл. валасы @ключыца, гл. рука @лапатка, гл. рука @лоб, гл. галава @локаць, гл. рука @лытка, гл. нага @мазгі, гл. галава @мочка, гл. вуха @ногаць, гл. рука @павека, гл. вока @падбародак, гл. галава @палец, гл. рука @патыліца, гл. галава @паясніца, гл. спіна @перадплечча, гл. рука @пераноссе, гл. нос @пятка, гл. нага @сасок, гл. грудзі @ступня, гл. нага @твар, гл. галава @хвасцец, гл. пазваночнік @цемя, гл. галава @язык, гл. рот ##Chapter: 9. Знешні выгляд і ўнутраны стан @апрануты, адзеты.

апрануты прым. — пераважна паўн.-зах. з. (ЛАБНГ),
апранены прым. — зах.-пал. г., спарадычна гарадз.-бар. г. (ЛАБНГ),
адзеты прым. — віц.-маг. г., Мен. р., спарадычна Паням. р., Светлагор., Іван. (ЛАБНГ, ТС, СПЗБ),
адзягнены прым. — зах.-пал. г., Берасц. р. (ЛАБНГ);

модна апрануты:
моднік м., модніца ж. — Мёр. (З нар. сл.),
модны прым. — Смален. р. (Дабравольскі),
хрант м. — Смален. р., Маг. (Дабравольскі, Бялькевіч, Насовіч),
мадэда ж. — Драг., Чэрв. (НЛ, Мат. мен.-мал.),
струк м. — Маг., Смален. р. (Бялькевіч, Дабравольскі),
стрычак м. — Смален. р. (Дабравольскі),
ферт м. — Смален. р. (Дабравольскі),
фацэт м. — Гарадз. (СРЛГ),
хабрэц м. — Стол. (ТС),
мындра ж. — Пруж. (ДСБ),
страюха ж. — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
шчогалька ж. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
алігант м. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
аліганчык м. — Лун. (ДСБ),
кандзібобер м. — Гарадз. (Цыхун),
фарсісты прым. — Гарадз. (Сцяшковіч),
мудраўны прым. — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
фарсун м. — Стол., Смален. р., паўн.-зах. з. (СПЗБ, ТС, Дабравольскі),
харахоня ж. — Маг., Смален. р. (Бялькевіч, Дабравольскі),
гогаль м. — Зах.-бран. р. (Насовіч, Станкевіч),
джэнджаруха ж. — Гом. (НЛГ),
высціговы прым. — Воран. (Сл. Гарадз.),
хіновы прым. — Маст. (Сл. Гарадз.),
расфуфыра ж. — Мёр., Мсцісл. (З нар. сл., Юрчанка);

прыбраны, апрануты па-святочнаму:
вустроены прым. — Жытк. (ТС),
прыхарошаны прым. — Уздз. (Мат. мен.-мал.),
нараджаны прым. — Стол. (ТС),
разадзеты прым. — Бярэз. (СПЗБ),
прыбраты прым. — Гарадз. (СРЛГ),
прыбраны прым. — Віц. р. (Каспяровіч),
убраны прым. — Стол., Жытк., Гарод., Гарадз. (ТС, СПЗБ),
убіраты прым. — Жытк. (ТС),
стройны прым. — Жытк. (ТС),
начапураны прым. — Чач. (Мат. апыт.),
чапурны прым. — Лоеў. (Янкова),
хварботніца ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
паднядзелены прым. — Гом. (НЛГ),
прынапутраны прым. — Гом., Чач. (НЛГ, Мат. апыт.),
прыфранчаны прым — Гом. (НЛГ);

неахайна апрануты, без густу:
неўстроены прым. — Жытк. (ТС),
пачапарка ж. — Гарадз. (СРЛГ),
малгося ж. — Пін. (ДСБ),
калашман м. — Стаўб., Гл. (Мат. мен.-мал., Янкоўскі),
калашмач м. — Зэльв. (Сцяцко),
шмулька м. — Мёр. (З нар. сл.),
папуцёха ж. — Леп. (ЖНшС),
лахта ж. — Клецк. (НЛ),
апоня м. і ж. — Гл. (Янкоўскі),
лапуда м. і ж. — Драг. (НЛ),
кашламбак м. — Навагр. (Сл. Гарадз.),
краслач м. — Гл. (Янкоўскі);

празмерна адзеты:
напуганы прым. — Стол. (ТС),
кулёма м. і ж. — Гор., Чач. (Мат. Маг., Мат. апыт.). @ахайны, чысты, акуратны.

ахайны прым. — Лаг., Гарадз., Арш. (Варлыга, Мат. Гарадз., Станкевіч),
чысцёха ж. (чысцюха ж.) — Чэрв. р., Мсцісл., Зах.-бран. р. (Шатэрнік, Растаргуеў, Юрчанка, Насовіч),
чысцюх м. — Зэльв. (Сцяцко),
чыстуха ж. — Стол. (ТС),
чысты прым. — Лоеў., Кобр., Уздз., Стол., Жытк., Мсцісл. (ТС, Янкова, ЖНшС, Мат. мен.-мал., Юрчанка),
апратнік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
апратны прым. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
акураціст м. — Бял. (Яўсееў),
акуратнік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
зграбнік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
зграйны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
хандога ж. — Маг. (Бялькевіч),
чарэдны прым. — Віц. р. (Каспяровіч),
хуцавец м. — Мсцісл. (Юрчанка),
хуцавы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
прыцыпалуха ж. — Кобр. (НЛ),
белы прым. — Кліч. (ЖС),
прыбілуха ж. — Іван. (НЛ),
шпетны прым. — Лоеў. (Янкова),
хайны прым. — мясц. (Станкевіч). @бяздзетны, той (тая), хто не мае сваіх дзяцей.

бяздетная прым. — спарадычна агульн. (СПЗБ, Мат. апыт.),
бяздзетух м. — Зах.-бран. р., Мсцісл. (Растаргуеў, Юрчанка),
бяздзетуха ж. — Кам., Лоеў. (ЖНшС, Янкова, Насовіч, Станкевіч),
бездзетуха ж. — Навагр., Стаўб., Жытк. (ТС, СЦБ, Мат. мен.-мал., З нар. сл., Насовіч),
бяздзетнік м. — мясц. (Насовіч),
бязьдзетніца ж. — мясц. (Станкевіч),
бязьдзетны прым. — Чэрв., Зах.-бран. р. (Растаргуеў, Станкевіч, Шатэрнік),
бездзетны прым. — Навагр., Стол. (СПЗБ, ТС),
няплодны прым. — Карэл. (Мат. Гарадз.),
бясплодны прым. — мясц. (Станкевіч),
бабуль м. — Гарадз. (ЛАБНГ),
каменіца ж. — мясц. (Насовіч). @бялявы, са светлымі валасамі.

белы прым. — Чэрв., Гл. (Станкевіч, Янкоўскі),
бялявы прым. — Лаг., Стол., Чэрв., Зах.-бран. р. (ТС, Варлыга, Шатэрнік, Станкевіч),
беларусы прым. — Жытк. (ТС),
белакосы прым. — Жытк. (ТС),
белагаловік м. — Віл. (СЦБ),
белай м. — Стол. (ТС, НС),
бялянка ж. — Маг., Мёр., Ушацк. (Бялькевіч, З нар. сл., ЖС),
бялайка ж. — Стол. (ТС),
белка ж. — Стол., Мёр. (ТС, З нар. сл.),
бяляк м. — Мёр. (З нар. сл.),
белабрысік м. — Мсцісл. (Юрчанка). @васпаваты, рабы, які мае сляды воспы, рабы.

рабы прым. — Чэрв., Верхнядзв., Браг., Чач., Маг., Стол., Жытк., Навагр. (СПЗБ, ТС, Бялькевіч, Мат. Гарадз., Мат. Гом.),
рабейза (рабэйжа) м. і ж. — Дзятл., Старадарож., Слон., Лід., Ганц., Гл., Зэльв., Навагр., Мёр., Карэл., Клецк. (СПЗБ, Сл. Гарадз., ЖНС, ЖНшС, ДСБ, НЛ, ЖС, З нар. сл., Сцяцко, Янкоўскі),
рабка ж. — Лях., Лід., Мсцісл. (Мат. Гарадз., ЖНС, Юрчанка),
рабзуй м. — Віц. р. (Каспяровіч, Станкевіч),
рабзон м., рабзонка ж. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
рабэйка м. і ж. — Лаг. (Варлыга),
рабуля ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
рабоцько м. — Жытк. (ТС),
рабза ж., рабзачка ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
рабік м. — Чэрв. (Мат. мен.-мал.),
рабэцкі прым. — Смарг. (Сл. Гарадз.),
рабаліцы прым. — Чэрв. (Шатэрнік),
рабаносы прым. — Лід., Мсцісл. (Мат. Гарадз., Юрчанка),
рабаморды прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
васпаваты (аспаваты, васпавіты) прым. — Лаг., Стаўб. (Варлыга, СЦБ),
канапаты прым. — Шчуч., Івац., Пін. (СПЗБ, ДСБ, Шаталава),
канапатка ж. — Бял., Мсцісл. (Яўсееў, Юрчанка),
канапацік м. — Бял. (Яўсееў),
пляснівы прым. — Рэч., Светл., Буда-Каш., Кліч., Чач. (Мат. Гом., ЖС, ГЧ, Мат. апыт.),
падзюбаны прым. — Астр. (СПЗБ),
паклёваны прым. — Лоеў., Свісл. (Янкова, Сл. Гарадз.),
руды прым. — Калін. (Мат. Гом.),
каплісты прым. — Хойн. (Мат. Гом.),
рыжы прым. — Жытк. (ТС),
вяснушчаты прым. — Пух. (СЦБ),
шэры прым. — Паст. (ЛАБНГ),
пакапаны прым. 'васпаваты' — Валож. (СЦБ),
раўкаты прым. 'васпаваты' — Вілен. р. (СПЗБ). @вёрткі, спрытны, здольны да вёрткіх і спрытных рухаў.

жывы прым. — Смарг., Старадарож. (Станкевіч, З нар. сл., Мат. апыт.),
жвавы прым. — Чэрв., Смарг., Сен., Лід., Віц. (Станкевіч, Мат. Гарадз., Каспяровіч),
жывавы (жывалы) прым. — Лях., Ганц. (СПЗБ),
лёткі (ляткі) прым. — Слон., Гарадз., Карэл., Зэльв., Воран. (Сл. Гарадз., СРЛГ, НЛ, Н. сл-сць, Сцяцко),
вёрткі прым. — Ашм., Чэрв., Паст., Дзятл., Драг. (СПЗБ, Сл. Гарадз., Шатэрнік, ГЧ),
жэўжык м. — Чэрв., Смарг., Сен., Зах.-бран. р., Смален. р. (Станкевіч, Дабравольскі),
рухавы прым. — Лаг., Пруж., Берасц., Чэрв., Маг., Гарадз. (Бялькевіч, Варлыга, Сл. Гарадз., ДСБ, Шатэрнік),
шустры прым. — Лаг., Старадарож. (Варлыга, Мат. апыт.),
шуйстры прым. — Маг. (Бялькевіч),
жыга ж. і м. — мясц. (Станкевіч),
жыгун (джыгун, джгун) м. — Віц., Ушац., Мен. (СПЗБ, Станкевіч, Каспяровіч, ЖНшС),
шыламшывы прым. — Маг. (Бялькевіч),
бяглівы прым. — Карэл., Лід. (Сл. Гарадз.),
вужляк м. — Бял. (Яўсееў),
вужэлак м. — Бял. (Яўсееў),
пахадны прым. — Лід. (Сл. Гарадз.),
вераценніца ж. — Свісл. (Сл. Гарадз.),
звірутны прым. — Воран. (Сл. Гарадз.),
пырскі прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
шмыткі прым. — Іўеў., Вілен. р. (СПЗБ),
борзянькі прым. — Гарадз. (СРЛГ),
віхраваты прым. — Гарадз. (СРЛГ),
джургавы прым. — (Сл. Гарадз.),
круткі прым. — Ваўк. (Сл. Гарадз.),
матаровы прым. — Ваўк. (Сл. Гарадз.),
зух м. — Віл., Смален. р. (СПЗБ, Дабравольскі),
гіжлівы прым. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
гіжушчы прым. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
вужлы прым. — Бял. (Яўсееў),
шыбуны прым. — Навагр. (Сл. Гарадз.),
ягозны прым. — Карэл. (Сл. Гарадз.),
юркі прым. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
хлёсткі прым. — Смарг. (Сл. Гарадз.),
шэвачка ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
фалер м. — Гарадз. (СПЗБ),
лагяза ж. — Паст. (СПЗБ),
вырва ж. экспр. — Мсцісл. (З нар. сл.),
лаха ж. — Мсцісл. (З нар. сл.),
спраўны прым. — Віл. (Мат. мен.-мал.),
мэтны прым. — Гарадз. (СРЛГ),
спрытны прым. — Віл., Ашм., Воран., Лях. (СПЗБ),
азукуваты прым. — Маг. (Бялькевіч),
борскі прым. — Маст. (Сл. Гарадз.),
шыбісты прым. — Навагр. (Сл. Гарадз.),
павяртлівы прым. — Смарг. (Сл. Гарадз.),
шасткі прым. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
падскокіч м. — Слон. (Сл. Гарадз.),
неўвірутны прым. — Бял. (Яўсееў),
суматохніцкі прым. — Астр. (Сл. Гарадз.),
звітны прым. — Свісл. (Сл. Гарадз.),
каём м. — Маг. (Бялькевіч),
швыдкі прым. — Карэл. (Н. сл-сць),
швыткі прым. — Драг. (ДСБ),
бравы прым. — Чэрв. (Шатэрнік),
вывёрткі прым. — Мядз. (СЦБ),
лоўкі прым. — Брасл. (СПЗБ),
шворкі прым. — Пін. (ДСБ),
шпаркі прым. — Чэрв. (Шатэрнік),
шмыткі прым. — Кам. (ЖНшС, Федароўскі),
прыткі прым. — Віц. (Каспяровіч),
прэнткі прым. — Воран., Навагр., Іўеў., Гарадз., Шчуч., Ваўк., Ашм. (СПЗБ, Сл. Гарадз.),
гізлівы прым. — Брасл. (СПЗБ),
джуглы прым. — Віц. (Каспяровіч),
бадрэц м. — Чэрв. (СПЗБ). @высокі, чалавек высокага росту.

дылда ж. і м. — Жытк., Віц. р., Чэрв. р., Зах.-бран. р., Смален. р., Слон., Кобр., Докш. (ТС, СПЗБ, Каспяровіч, Шатэрнік, Дабравольскі, Растаргуеў, ЖС, НЛГ, Насовіч),
дырда ж. — Люб. (ЖС, Насовіч),
дымба ж. і. м. — Вілен. р. (СПЗБ),
дыся ж. — Віл. (СПЗБ),
дэрба (дырба) ж. — Навагр., Мёр., Слон., Стаўб., Бярэз., Карэл. (СЦБ, Мат. мен.-мал., Сл. Гарадз., ЖС, НЛ, З нар. сл.),
дыгля ж. — Нясв. (Мат. мен.-мал.),
дыргаль м. — Старадарож. (ЖНшС),
дыгаты прым. — Старадарож., Зэльв., Віл., Чэрв. (СПЗБ, СЦБ, ЖНшС, Мат. мен.-мал., Сцяцко),
дыгусь м. — Зэльв., Чэрв., Шчуч. (СЦБ, Сл. Гарадз., Сцяцко),
дыгайла м. — мясц. (Насовіч),
дзыгаты прым. — Чэрв., Гл., Стол. (Шатэрнік, ДСБ, Мат. Маг., Янкоўскі),
дзыгасты прым. — Гарадз. (СРЛГ),
дзыбаты прым. — Стол. (НЛ, Станкевіч),
дыбаты прым. — Стол., Зэльв., Дзятл., Лід., Маст., Віц., Бял., Светл. (ТС, Сл. Гарадз., Мат. дыял. сл., Каспяровіч),
дыгнаты прым. — Гарадз. (Цыхун),
дзыгач м. — Пін. (ДСБ),
дзыгнач м. — Бяроз. (ЖНС),
дзыгун м. — Гл. (Янкоўскі),
дзыгуля ж. — Гл. (Янкоўскі),
даўгалыгіна м. і ж. — Віл. (СЦБ),
даўгель м. — Зэльв. (Мат. Гарадз.),
даўгавяз м. — Гарадз. (Цыхун),
даўгаль м. — Віл. (СЦБ),
доўгі прым. — зах.-пал. г., сярэд.-бел. г., Брасл., Паст., Гар., Чашн., Лёзн., Арш. (ЛАБНГ, СПЗБ),
даўгі прым. — паўн.-усх. д. (ЛАБНГ),
даўгіла м. і ж. — Мёр. (З нар. сл.),
даўгей прым. — спарадычна Віц. р. і ўсх.-маг. р. (ЛАБНГ),
даўгалыкі прым. — Бял. (Яўсееў),
даўганогі прым. — Гл. (Янкоўскі),
цыба м. і ж. — Іўеў. (СПЗБ),
цыбала м. і ж. — Верхнядзв. (Шаталава),
цыбаты прым. — Старадарож., Стол., Жытк., Лаг., Люб., Чэрв., Зах.-бран. р., Малад., Докш. (СПЗБ, ТС, Варлыга, ЖНшС, Шатэрнік, Мат. дыял. сл.),
цыбасты прым. — Віц., Рас. (Каспяровіч, Шаталава),
даўгацыбы прым. — Ушац. (ЖНшС),
цыбанясты прым. — Драг. (ДСБ),
цымбал — Зэльв., Стол., Дзятл., Берасц., Мёр. (ТС, Сцяцко, Сл. Гарадз., ДСБ, З нар. сл.),
цыглясты прым. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
вісокі прым. — Пух., Лоеў. (СЦБ, Янкова, Насовіч),
высокі прым. — Стол., Жытк., Калінк. (ТС, СПЗБ),
завысокі прым. — Шчуч. (СПЗБ),
высозны прым. — Жытк. (ТС),
высочэзны прым. — Стол. (ТС),
бальшун м. — Жытк., Бял., Віц. (ТС, Яўсееў, Каспяровіч),
бальшуха ж. — Віц., Жытк., Бял. (ТС, Яўсееў, Каспяровіч),
бальшак м. — Жытк. (ТС),
бальшы прым. — паўн.-усх. д. (ЛАБНГ),
вялікі прым. — агульн., акрамя гарадз.-бар. г. і Віц. р. (ЛАБНГ, СЦБ, Мат. Гом., Мат. мен.-мал.),
вялізны прым. — Люб. (ЖНшС),
велькі прым. — Паням. р. (ЛАБНГ),
завелькі прым. — (ЛАБНГ),
вялігдур м. — Кобр. (ЖС),
завялікі прым. — зах. з., Шум., Круп., Бярэз., Бых., Ельск., Нараўл. (ЛАБНГ),
рослы прым. — Паст., Брасл., Гарадз., Вілен. р., Чэрв., Старадарож. (СПЗБ, Шатэрнік, Насовіч, Мат. апыт.),
урослы прым. — мясц. (Насовіч),
гардэбля ж. — Капыл. (Н. сл-сць),
гардэля ж. — Капыл. (ЖС),
гардадэля ж. — Гарадз. (Цыхун),
гардабэрда ж. — Клецк. (НЛ),
гардабэля ж. — Слон. (Н. сл-сць),
вярста ж. — Пол. (НЛ, Насовіч),
жардзіна м. і ж. — Гор., Чач., Мёр., Пол. (НЛ, З нар. сл., Мат. Маг., Мат. апыт.),
жардзей м. — Мсцісл. (Юрчанка),
стрынгель м. — Дзятл., Слон. (Сл. Гарадз.),
стрымгалаваты прым. — Стаўб., Слуц. (ЖС, ЖНшС),
стаўбун м. — Зэльв., Навагр. (Н. сл-сць, Сцяцко),
стамболь м. — Гарадз. (СРЛГ),
стральбач м. — Карэл. (Сл. Гарадз.),
джога ж. — Іван. (ДСБ),
гамоліна ж. — Гарадз. (Цыхун),
галобля ж. — Гарадз. (Цыхун),
грамабой м. — Гарадз. (Цыхун),
статуй м. — Маг. (Бялькевіч),
мах м. — Жытк., Стол., Бар., Лун., Стаўб. (ДСБ, ТС, СЦБ),
маха ж. — Іван., Бяроз. (ЖНС),
маханец м. — Стол. (ТС),
махец м. — Стол. (ТС),
махіна ж. — Добр., Ветк. (Мат. Гом., Насовіч),
махіны (махінны) прым. — Лун., Стол., Жытк. (ТС, ДСБ, Насовіч),
наглы прым. — Жытк., Стол., Ельск., Петр., Лельч., Маз. (ТС, ДСБ, Мат. Гом., НЛ, З нар. сл.),
нагліца ж. — Саліг. (Н. сл-сць),
наглец м. — Жытк. (ЖНшС),
наглік м. — Жытк. (ТС),
галдэба ж. і м. — Малар. (ДСБ),
гальдоба ж. — Зэльв. (Сцяцко),
гарміда ж. — Чэрв. р. (Станкевіч),
гаргара ж. і м. — Навагр., Смарг., Пол. (З нар. сл., ЖС, Станкевіч, НЛ),
галамызда ж. — Гарадз. (СРЛГ),
гардэда м. і ж. — Шчуч. (З нар. сл.),
гайдамака м. і ж. — Драг. (ДСБ),
дыбак м. — Клецк. (НЛ),
зыгута ж. — Нясв. (Мат. мен.-мал.),
калантаіха ж. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
дзэмба ж. — Бяроз. (ЖНС),
велігор м. — Астр. (СПЗБ),
кандыба м. — Стол. (ТС),
бамбуза м. і ж. — Жытк. (ТС),
верхаглядзіна ж. — Пух. (СЦБ),
бамбіза м. — Мсцісл. (Юрчанка),
бандур м. — Жытк. (ТС),
даўбіна ж. — Лаг. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
дыза ж. — Лаг. (Станкевіч),
дырза ж. — Гарадз. (ЖНС),
дыбала м. і ж. — Бабр. (Мат. Маг.),
ламіна м. і ж. — Брасл. (СПЗБ),
паджэглісты прым. — Лях. (ДСБ),
лыбіла ж. — Маг. (Бялькевіч),
дрынгаль м. — Стаўб. (НС),
дзындзаль м. — Мёр. (З нар. сл.),
гойман м. — Драг. (НЛ),
даўгавяз м. — Кобр. (НЛ),
стуйбінь м. — Пол. (НЛ),
цындра ж. — Мёр. (ЖНС),
патцыглясты прым. — Капыл. (Н. сл-сць),
грамаваты прым. — Гарадз. (З нар. сл.),
штыбало н. — Стол. (ТС),
гайдамаха, гайдамака м. — Стол., Жытк. (ТС),
вушына ж. — Стол. (ТС),
нагаты прым. — Стол. (ТС),
махілезны прым. — Жытк., Стол. (ТС),
падгалянасты прым. — Дзятл., Зэльв. (Сл. Гарадз.),
стаўдыраваты прым. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
даўгапялісты прым. — Іўеў., Воран. (Сл. Гарадз.),
дрындаты прым. — Лаг. (Варлыга),
дрында ж. — Лаг. (Варлыга),
дзібасты прым. — Браг. (Мат. Гом.),
статуін м. — Мсцісл. (Юрчанка),
банбізіна м. і ж. — Чэрв. (Шатэрнік),
даўгуля ж. — Слон. (ЖНшС),
дэўжар м. — Зэльв. (Сцяцко),
статны прым. — мясц. (Насовіч),
здаровы прым. — Жытк., Стол. (ТС). @галавасты, з вялікай галавой.

галавач м. — Воран., Зэльв., Навагр., Бярэз., Зах.-бран. р. (СПЗБ, ЖС, Растаргуеў),
галаваха ж. — Жытк. (ТС),
галавень м. — Мёр., Лаг., Малад., Гарадз. (Варлыга, Мат. дыял. сл., Цыхун, З нар. сл.),
галаван м. — Жытк. (ТС),
галавар м. — Рас. (Шаталава),
галавасцік м. — Смал., Мядз. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
галаваты прым. — Жытк., Пух. (ТС, СЦБ),
галавасты прым. — Бярэз., Гарад. (СПЗБ, СЦБ),
галавісты прым. — Смарг. (Сл. Гарадз.),
галававы прым. — Івац. (НС),
булавей м. — Стол. (ТС),
булат м. — Стол. (ТС),
булаваты прым. — Гарадз. р. (Сл. Гарадз., СРЛГ). @гарбаты, які мае горб, сагнуты.

гарбаты прым. — паўн.-зах. з., Стол., Жытк., Чэрв., Старадарож. (СПЗБ, ТС, Станкевіч, Шатэрнік, Дабравольскі),
гарбель (гарбыль, гарбуль) м. — паўн.-зах. з., Мёр., Рас., Стол., Бял., Мсцісл. (СПЗБ, ТС, ЖНС, З нар. сл., Яўсееў, Юрчанка, Шаталава),
гарбун м. — усх.-маг. г., Віц. (Бялькевіч, Каспяровіч),
гарбуля (гарбулька) ж. — Стол., Мёр., Зэльв., Гарадз. (ТС, ЖС, Сцяцко, ЖНС, СРЛГ),
гарбач м. — Мёр., усх.-маг. г., Гарадз., Шчуч. (СПЗБ, Бялькевіч, З нар. сл.),
гарбаха ж. — Жытк. (ТС),
гарбатка ж. — усх.-маг. г. (Бялькевіч),
гнёнік м. — Лід., Зэльв. (Мат. Гарадз., Сцяцко),
сагней м. — Лаг. (Варлыга),
купрач м. — Гарадз. (СПЗБ),
курпаты (купраты), куправаты прым. — паўн.-зах. з. (СПЗБ, Сл. Гарадз.),
пакляклы прым. — Стол. (ТС),
крыванджа ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
крывазадый прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
карбатый прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
карабачаный прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
кірбацісты прым. — Карэл. (Сл. Гарадз.),
пахілый прым. — Гарадз., усх.-маг. г. (Сл. Гарадз., Бялькевіч),
скундзяблены прым. — Навагр. (НС),
скульбяны прым. — Драг. (ДСБ);

сутулы:
сутулы прым. — Жытк. (ТС),
стулены прым. — Жытк. (ТС),
сутулавасты прым. — Гом. (НЛГ),
утулісты прым. — Лаг. (Варлыга),
падтулены прым. — Стол. (ТС),
прысутулаваты прым. — Шчуч. (СПЗБ),
падгінджаны прым. — Дзятл. (Сл. Гарадз.),
сутурбаваты прым. — Слон. (ЖНшС),
суглобісты прым. — Лоеў. (Янкова),
адулаваты прым. — мясц. (Насовіч),
кручок м. — Чач., Лоеў. (Янкова, Мат. апыт.),
згорнены прым. — Стол. (ТС). @глухі, пазбаўлены слыху.

глухі прым. — паўн.-зах. з., Стол., Жытк., Гл., Чэрв., Віц. р. (СПЗБ, ТС, Янкоўскі, Шатэрнік, Каспяровіч, Мат. Гарадз., Станкевіч),
глушман (глухман) м. — паўн.-зах. з., Чэрв., Валож., Лаг., Стаўб., Капыл., Драг., Маг. р. (СПЗБ, Бялькевіч, СЦБ, Мат. мен.-мал., Варлыга, ЖС, ЖНшС, Н. сл-сць, Сцяцко, СРЛГ),
глушак м. — Іўеў., Свісл., Малад., Люб., Жытк., Гарадз. (СПЗБ, ТС, Н. сл-сць, Цыхун, Насовіч, Станкевіч),
глушэц м. — Ганц., Берасц., Гл., Стаўб. (СЦБ, ЖНС, Янкоўскі, Насовіч, Станкевіч),
глушмень (глушмель) м. — Дзярж., Зах.-бран. р. (НС, Растаргуеў, Насовіч),
глушка ж. — Жытк., Клім., Мсцісл., Старадарож. (ТС, Мат. Маг., Юрчанка, Мат. апыт.),
глухар м. — Чэрв., Малад., Бых. (СЦБ, Мат. Маг., Н. сл-сць, Мат. апыт.),
глушня м. і ж. — Пух., Віл., Зэльв., Мсцісл., Брасл. (СЦБ, СПЗБ, ЖС, Юрчанка),
глуханда ж. і м. — Смарг., Чэрв., Старадарож. (ТС, Станкевіч, Мат. апыт.),
глухянда (глухандзя) ж. і м. — Зэльв., Чэрв., Гарадз. (Сцяцко, Шатэрнік, Цыхун),
глушань м. — Кобр. (ЖНшС),
глушняк м. — Чэрв. (СЦБ),
цяцера м. і ж. — Гл., Драг., Старадарож., Зах.-бран. р. (Янкоўскі, НЛ, Растаргуеў, Кучук),
апялюха м. — Уздз. (СЦБ),
тугі (тугі) прым. — мясц. (Насовіч),
глуздаваты прым. — Іўеў. (СПЗБ);

глухаваты:
глухаваты прым. — Навагр., Брасл., Вілен. р., Старадарож. (Мат. Гарадз., СПЗБ, Мат. апыт.),
тугавухі прым. — Лаг. (Мат. мен.-мал.),
прыглухаваты прым. — Шчуч. (СПЗБ),
тупаваты прым. — Лід. (СПЗБ),
глуздун м. — Гарадз. р. (СРЛГ). @голы, не апрануты.

голы прым. — агульн. (СПЗБ, Мат. Гарадз., Каспяровіч, Мат. дыял. сл., Янкова, Станкевіч),
галамоўзы прым. — Браг. (З нар. сл.),
галапупы (галапузы) прым. — Чэрв., Віц., Зах.-бран. р. (Шатэрнік, Каспяровіч, Станкевіч, Растаргуеў),
галыш м. — Чэрв., Ушац. (Шатэрнік, ЖНшС),
галапузік м. (галапупік) м. — Бял., Смарг. (Яўсееў, Станкевіч),
галапупак м. — Зэльв. (Сцяцко),
нагій прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
неапраны прым. — Жытк. (ТС). @губаты, з вялікімі тоўстымі губамі.

губаты прым. — паўдн.-зах. д., Пол., Гар. (ЛАБНГ, ТС, Мат. Гарадз., СЦБ, Насовіч),
губасты прым. — Малад. (СЦБ),
губаваты прым. — Вілен. р. (СПЗБ),
губар м. — Лях., Стол., Дзятл., Слон., Карэл., Лельч. (ЛАБНГ, ТС, Мат. дыял. сл.),
губач м. — Іван., Стол. (ЛАБНГ),
губель м. — Светлагор., Рэч., Лоеў., Люб. (ЛАБНГ, ЖНС, Янкова),
губеня м. і ж. — Жытк., Слон. (ТС, Н. сл-сць),
губрэй м. — Стол. (ЛАБНГ, ТС),
губан м. — Жытк. (ТС),
губэся ж. — Уздз. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
грыбаты прым. — Буда-Каш., Ветк., Віц. р., Мсцісл., Бых., Верхнядзв., Кругл., Бял., Зах.-бран. р., Смален. р. (ЛАБНГ, Каспяровіч, Станкевіч, НС, Юрчанка, Растаргуеў, Дабравольскі, Мат. Гом.),
грыбасты прым. — мясц. (Насовіч),
грыбач м. — Лоеў., Мсцісл. (Янкова, Юрчанка),
лупаты прым. — Чэрв. р., Бял., Докш., Зэльв., Драг., паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ, Мат. мен.-мал., Шатэрнік, Мат. Гарадз., Станкевіч, НЛ, Мат. дыял. сл., ЖНшС, Сцяцко),
лупач м. — Лаг., Бял., Мядз., Мёр., Гарад. (СПЗБ, ЛАБНГ, Станкевіч, З нар. сл., Яўсееў, Варлыга),
лупа ж. — Іўеў, Зэльв. (ЛАБНГ, Сцяцко),
лупсей м. — Барыс, Зэльв. (ЛАБНГ, Сцяцко),
лупяндзя ж. — Зэльв. (Сцяцко),
лупеха — Лаг. (Варлыга),
грыбзон м. — мясц. (Станкевіч, Насовіч),
грыбазвон м. — Тал., Бых., Карм., Бабр., Віц. р., Мсцісл. (ЛАБНГ, Станкевіч, Юрчанка),
грыбазьдзіла м. і ж. — Мсцісл. (Станкевіч),
губашлёп м. — Дзятл. (ЛАБНГ),
губашлёпка ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
губаль м. — Пін. (ЛАБНГ),
таўстагубы прым. — Асіп., Бяроз., Бабр., Рэч., Стол., Добр., Лельч., Нараўл., Лоеў. (ЛАБНГ),
таўстагрыбы прым. — Арш. (ЛАБНГ),
таўсталупы прым. — Паст., Брасл., Кругл., Мёр. (ЛАБНГ, ЖНС),
крывагубы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
віслагубы прым. — Гл. (Мат. дыял. сл.),
віслагубец м. — Гл. (Мат. дыял. сл.),
кіслагубяц м. — Дзярж. (СПЗБ, ЛАБНГ),
лалэй м. — Лаг. (Мат. мен.-мал.),
салагубы прым. — Лоеў. (Янкова). @заікаты, той, хто заікаецца.

заіка м. і ж. — спарадычна агульн. (СЦБ, Мат. апыт.),
заікаты прым. — спарадычна агульн. (СЦБ, Мат. мен.-мал., Мат. апыт.),
заікматы прым. — Маз. (ГЧ),
заікаваты прым. — Кобр., Стол. (ТС, ЖНшС),
заіклівы прым. — паўн.-зах. з. (Станкевіч, СПЗБ, Мат. Гарадз., НС, Станкевіч),
заікасты прым. — Бял. (Яўсееў),
заіканец м. — Бых. (Мат. Маг.),
заіканда м. і ж. — Жытк. (ТС),
ікаваты прым. — Карэл. (Сл. Гарадз.),
залэпач м. — Драг. (НЛ),
пыкала м. і ж. — Смален. р. (Насовіч, Станкевіч, Дабравольскі),
пыпкала м. і ж. — мясц. (Станкевіч),
пыкавы прым. — Кобр. (ЖНшС);

картавы, шапялявы:
картавы прым. — Лаг., Чэрв. (Варлыга, Шатэрнік),
картавешка ж. — Лаг., Мсцісл. (Варлыга, Юрчанка),
шэпелюн м. — Жытк. (ТС),
шапятлівы прым. — Віл., Лях., Навагр. (СПЗБ, Мат. мен.-мал.),
шапялявы прым. — Жытк., Чач., Браг., Шчуч. (СПЗБ, ТС, З нар. сл., Мат. мен.-мал.),
шывільда ж. — Маг. (Бялькевіч),
шавяляты прым. — Лоеў., Бярэз., Бял., Мёр. (Мат. мен.-мал., Яўсееў, ЖНС, Янкова),
шывіляты прым. — Маг. (Бялькевіч),
шаверда м. і ж. — Капыл. (Н. сл-сць),
швэргало м. і ж. — Гарадз., Стаўб. (СРЛГ, НС),
трыкало н. — Стол. (ТС),
дрэкавы прым. — Пін. (НЛ),
гаркавы прым. — Стол., Нясв., Жытк. (ТС, НС, Мат. мен.-мал.),
грыкавы прым. — Стол. (ТС),
шамка ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
шыгіравы прым. — Лоеў. (Янкова);

гамзаты:
гамзун м. — Чэрв., Віц. р., Круп., Бял. (Шатэрнік, НС, Каспяровіч, Яўсееў, Станкевіч),
гомзала м. і ж. — Пух. (Станкевіч, З нар. сл.),
гамзала м. і ж. — Гл. (Янкоўскі),
хамза м. і ж. — Чач. (Мат. апыт.),
гундос м. — Пін., Чач. (Шаталава, Мат. апыт.),
хамзель м. зневаж. — Лоеў. (Янкова),
гамзацель м. — Маг. (Бялькевіч),
гамзатка ж. — Маг. (Бялькевіч),
гамзаты прым. — Пух., Круп., Стол., Лоеў., Гл., Бял., Лаг., Чэрв., Віц. р. (ТС, СЦБ, ЖНС, Янкова, Янкоўскі, Варлыга, Шатэрнік, Яўсееў, Станкевіч),
гамзлівы прым. — Стол. (ТС),
гундосы прым. — Шчуч., Пін. (НЛ, Шаталава),
вугнак м. — (Мат. Маг., Н. сл-сць),
вугнаты прым. — Ветк., Шкл., Мсцісл., Раг., Гор., Шкл., Чач., Хойн. (Мат. Гом., Н. сл-сць, Шаталава, Юрчанка, Мат. дыял. сл.),
вугнівы прым. — Нясв., Лаг., Чэрв., Жытк., Зах.-бран. р. (ТС, Мат. мен.-мал., СЦБ, Растаргуеў),
момра м. і ж. — Гарадз. (Цыхун),
шавярдун м. — Капыл. (Н. сл-сць),
мармытун м. — Зэльв. (Мат. Гарадз.),
шыкірда м. і ж. — Жытк. (ТС),
шамшур м. — мясц. (Насовіч),
дунда ж. — Клецк. (НЛ),
дзюдзюн м. — Гл. (Янкоўскі),
гаркуша ж. — Навагр. (ЖНС),
шверкала м. і ж. — Гл. (Янкоўскі),
швяркач м. — Старадарож. (Мат. апыт.),
шаўкыла н. — Маг. (Бялькевіч),
шаўкун м. — Смален. р. (Дабравольскі),
салапаты прым. — Лоеў. (Янкова),
хамкало м. — Стол. (ТС),
галдавы прым. — Пух. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
гардавы прым. — Уздз. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
гугна м. і ж. — мясц. (Насовіч),
вугняўка ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
гугнаўка ж. — мясц. (Насовіч),
мармытун м. — Шчуч., Гарад. (СПЗБ),
маркатун м. — Мсцісл. (Юрчанка),
баркатун м. — Смален. р. (Дабравольскі),
хамрывы прым. — Жытк. (ТС),
хамхаты прым. — Гарадз. (СПЗБ). @змёрзлы, азяблы ад холаду.

ззяблы прым. — Астр. (Сл. Гарадз.),
закляклы прым. — Ваўк., Гом. (Сл. Гарадз., НЛГ),
калелы прым. — Смален. р. (Насовіч, Дабравольскі),
адубелы прым. — Чэрв., Маг., Віц. р., Чач. (Шатэрнік, Бялькевіч, Насовіч, Каспяровіч, Мат. апыт.),
здранцвелы прым. — Віц. р. (Каспяровіч, Насовіч),
зімахор м. — Жытк. (ТС),
дроглы прым. — Карэл. (Сл. Гарадз.),
скапарэлы прым. — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
азызлы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
мярзьляк м. — Чэрв. (Шатэрнік),
мерзляццё м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
укарчэлы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
састыглы прым. — мясц. (Насовіч),
ацупелы прым. — Жытк., Старадарож. (ТС, Мат. апыт.),
адублы прым. — Жытк. (ТС),
дубовы прым. — Жытк. (ТС),
настыглы прым. — Карэл. (Сл. Гарадз.),
закалелы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
захалоджаны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
зазімкаваты прым. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
закальчанелый прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
згрэблы прым. — Лід. (Сл. Гарадз.),
закальжэлы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
дрыжык м. — мясц. (Насовіч). @калека, знявечаны, пакалечаны чалавек.

калека м. і ж. — агульн. (СПЗБ, ТС, Станкевіч, Насовіч, Каспяровіч, Мат. Гарадз., Сцяшковіч, Дабравольскі, Бялькевіч, НЛГ),
калечына м. і ж. — Смарг., Вілен. р. (СПЗБ),
калечаны прым. — мясц. (Насовіч),
хваравека м. і ж. — Шчуч. (Мат. Гарадз.),
зломак м. — Смарг. (Мат. Гарадз.),
інвалід, янвалід м. — агульн. (СПЗБ, ЖНшС, Мат. апыт.),
жачок м. 'стары калека' — Карэл. (Сл. Гарадз.),
нагагеняны прым. — Гарадз. (СРЛГ),
увешлівы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
абязвечаны прым. — мясц. (Насовіч),
крывянда ж. — Гарадз. (СРЛГ),
акалечаны прым. — мясц. (Насовіч);

з пакалечанымі рукамі:
куцапалы прым. — Стол., Маг. (ТС, Бялькевіч),
кацалап м. — Мсцісл. (Юрчанка),
кукса м. і ж. — агульн. (СПЗБ, Насовіч, Мат. апыт.),
куксач м. — Паст., Гарадз. (СПЗБ, Цыхун),
куксак м. — Паст. (СПЗБ),
куктаты прым. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
куксаты прым. — Паст., Вілен. р. (СПЗБ),
бязрукі прым. — Смарг. (Станкевіч),
бязлапы прым. — мясц. (Насовіч, Станкевіч). @кашлюн, той, хто кашляе.

кашляннік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
кашлюн м. — Ашм. (СПЗБ),
кархун м. — Смален. р. (Дабравольскі),
бохало н. — Стол. (ТС),
бухала м. — Мсцісл. (Юрчанка),
бухікала м. і ж. — Карэл., Клецк., Мсцісл. (ЖНС, НЛ, Юрчанка),
кархелік м. — Маг. (Бялькевіч),
пурханнік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
хырканнік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
хыркала м. — Мсцісл. (Юрчанка),
хрыпель м. — Стол. (ТС),
хрыпуха ж. — Стол. (ТС),
хрыпуля ж. — Драг. (З нар. сл.),
кашлівы прым. — Кобр. (ЖНшС). @кульгавы, той, хто кульгае, з карацейшай нагой.

крывандзя (крывіндзя, крыванджа) м. і ж. — Шчуч., Маг., Мёр., Клецк., Стол., Чэрв., Лаг., Гарадз. (СПЗБ, ТС, Мат. Маг., НЛГ, З нар. сл., НЛ, Варлыга, Шатэрнік, Станкевіч),
крывуля ж. — Мёр. (З нар. сл.),
крывы прым. — Віц., Уздз., Стол., паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, ТС, Станкевіч, Насовіч, Каспяровіч, Мат. мен.-мал., СЦБ),
крывель м. — Пух., Маг. (СЦБ, Мат. мен.-мал., Бялькевіч),
крываногі прым. — паўн.-зах. з. (СПЗБ, Гарэцкі, Станкевіч),
крывяндос м. — Зэльв. (ЖС),
крэўля ж. — Старадарож. (ЖНшС),
крываклубы прым. — Гл. (Мат. Гом., Янкоўскі),
крывэдла — Бял. (Яўсееў),
чыкільда (чыкірда) м. і ж. — Стол., Лаг., Старадарож., Драг., Ганц., Маз., Слон. (ТС, ДСБ, Мат. мен.-мал., ЖНС, З нар. сл., Н. сл-сць),
чыкілдун м. — Чэрв. (Шатэрнік),
чыкіляннік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
расгірака, раскірэка м. і ж. — Драг., Смарг., Карэл., Свісл., Чач., Віц. (НЛ, Станкевіч, Насовіч, Каспяровіч, З нар. сл., Шаталава, Мат. апыт.),
клыпа ж. — Гл., Мсцісл. (Янкоўскі, Юрчанка),
клыпша м. і ж. — Кругл., Навагр., Браг., Карэл., Вілен. р. (СПЗБ, З нар. сл., ЖНС, НС),
клында м. і ж. — Навагр. (НС),
клышаногі (клыпаногі) прым. — Мсцісл., Гл., паўн.-зах. з. (СПЗБ, Юрчанка, Станкевіч, Янкоўскі),
клыгавы прым. — Бяроз. (ЛАБНГ),
клыпавы прым. — Навагр. (ЖС),
клышавень м. — Паст., Лаг. (СПЗБ, Варлыга),
клышач м. — Гарадз. (СПЗБ),
клышавек м. — Верхнядзв. (СПЗБ),
клышы прым. — Воран. (СПЗБ),
клыш м. — мясц. (Станкевіч),
клышавы прым. — Стол., Жытк., Гарадз., Лаг., Лоеў., Пін., Слон. (Варлыга, Янкова, НЛ, Н. сл-сць, СПЗБ, Цыхун),
клышаваты прым. — Вілен. р., Воран. (СПЗБ),
клыпаножка ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
клыбач м. — Воран., Зэльв., Гарадз. (СПЗБ, Сцяцко, Цыхун),
клыбаты (клыпаты) прым. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, СПЗБ, Сл. Гарадз., Цыхун, Сцяцко),
калдыба м. і ж. — Мсцісл., Смален. р. (Юрчанка, Дабравольскі),
калдыбай м. — Мсцісл. (Юрчанка),
калдыбны прым. — Астр. (Сл. Гарадз.),
кульгавы прым. — Гарад., Брасл., Пруж., Чэрв., Стол., Жытк., Смарг. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, Станкевіч., Шатэрнік),
кулявы прым. — Мёр., Брасл., Віц., Маст., Астр., Воран. (ЛАБНГ, СПЗБ, Насовіч, ЖНС),
кульгачны прым. — мясц. (Гарэцкі, Станкевіч),
клыгун м. — Пух. (СПЗБ),
клыбун м. — Слон. (ЖНшС),
клыбзун м. — Вілен. р. (СПЗБ),
клындач м. — Пруж. (СПЗБ),
калдыгай м. — Смален. р. (Дабравольскі),
клендар м. — Жытк. (ТС),
клендаха ж. — Жытк. (ТС),
клендач м. — Жытк. (ТС),
клендаты прым. — Лун., Слон., Стол. (ТС, Сл. Гарадз., Шаталава),
клембаты прым. — Стол. (ТС),
клемпа ж. — Жытк. (ТС),
клямта ж. і м. — Вілен. р. (СПЗБ),
краслач м. — Клецк. (НЛ),
кутыльга м. і ж. — Драг. (НЛ),
кадэпа м. і ж. — Капыл. (Н. сл-сць),
кашлаты прым. — Віц. (Каспяровіч),
кашлач м. — Клецк., Нясв., Старадарож. (Мат. мен.-мал., НЛ, ЖНшС),
карачун м. — Стол. (ТС, НЛ),
кальчага (кульчага) м. і ж. — Маг., Віц. (Бялькевіч, Гарэцкі, Станкевіч),
клыпайла м. і ж. — мясц. (Насовіч),
храмыш м. — Мсцісл. (Юрчанка),
храмушка ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
храмулька ж. — Вілен. р. (СПЗБ),
храмы прым. — паўн.-усх. д., спарадычна паўд.-усх. з. і паўн.-зах. з., Берасц. (ЛАБНГ, СПЗБ, Насовіч, Каспяровіч),
кацалапы (кашалапы) прым. — паўн.-зах. з., Гом., Раг., Зэльв., Буда-Каш., Гл., Хойн., Мсцісл. (СПЗБ, Мат. Гом., НЛ, Янкоўскі, Юрчанка, Сцяцко),
карчаногі прым. — Смален. р. (Дабравольскі),
карачковаты прым. — Стол. (ТС),
кіжлаты прым. — Чэрв. (СПЗБ),
шэпшаль м. — Валож., Лях. (Мат. мен.-мал., Мат. Гом.),
крывашлапы прым. — Віл. (СПЗБ),
шлэпар м. — Гарадз. (СРЛГ),
ківала м. і ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
валюха ж. — Ашм. (СПЗБ),
гопля ж. — Жытк. (ТС),
кульга м. і ж. — мясц. (Гарэцкі, Станкевіч),
кульгун м. — мясц. (Станкевіч),
гэпала м. і ж. — Бял. (Яўсееў),
кацалапка ж. — Стол. (ТС),
лабында м. і ж. — Жаб. (ЖНС),
каштарлап м. — Бял. (Яўсееў),
раскаракун м. — Стол. (ТС),
расоха ж. — Стол. (ТС),
клышаўка ж. — Зэльв. (Сцяцко),
клайшаногі прым. — Воран. (Сл. Гарадз.),
калачоваты прым. — Стол. (ТС),
карачуноваты прым. — Стол., Жытк. (ТС),
крашалапы прым. — Смарг. (Шаталава),
клешчаногі прым. — Жытк. (ТС),
кірнаты прым. — Лід. (Сл. Гарадз.),
чапланогі прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
карачкаваты прым. — Свісл. (Сл. Гарадз.),
разгірэчаны прым. — Пух. (Мат. мен.-мал.),
бінджаты прым. — Жытк. (ТС),
бінджаногі прым. — Стол. (НС),
бінджа ж. — Стол. (ТС),
дрыпун м. — Слон. (ЖНшС),
кілейша м. — Гарадз. (Цыхун),
кірнач м. — Гарадз. (Цыхун),
кішлай м. — Гарадз. (Цыхун),
клэйша м. і ж. — Гарадз. (Цыхун),
калашман м. — Стаўб. (СЦБ),
кавыляка м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
кутыльга м. і ж. — Бяроз., Драг. (ДСБ),
віхляй м. — мясц. (Насовіч),
кандыба м. і ж. — мясц. (Насовіч),
калдыба (калдыга) м. і ж. — мясц. (Насовіч),
чыкіта м. і ж. — Паням. р. (Федароўскі),
кірэбла м. і ж. — Вілен. р. (СПЗБ),
лагош м. — Клецк. (НЛ),
штэльба ж. зневаж. — Гарадз. (СРЛГ),
клымза м. і ж. — Брасл. (СПЗБ),
кавяла м. і ж. — Гарадз., Гор., Мёр. (СРЛГ, Мат. Маг., З нар. сл.),
куляса м. і ж. — Вілен. р. (СПЗБ),
кульга м. і ж. — мясц. (Насовіч),
кільгіка м. і ж. — Шкл. (Мат. Маг.),
калачаваты прым. — Гом. (НЛГ),
калманогі прым. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў). @кучаравы, з кучаравымі валасамі.

кучаравы прым. — Кобр., Чэрв., Віц., Стол., Слон., Гарадз., Шчуч. (СПЗБ, ТС, Станкевіч, Мат. Гарадз., Насовіч, Каспяровіч, ЖНшС),
кучараўчык м. — Мсцісл. (Юрчанка),
кучараўка ж. — мясц. (Насовіч),
кучаравец м. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
курчавы прым. — Віц. (Каспяровіч),
кудравы прым. — Лід., Пух., Петр., Глыб. (СПЗБ, СЦБ, Мат. Гарадз., Шаталава),
кудравасты прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
кудраты прым. — Жытк. (ТС),
кудра ж. — Брасл. (СПЗБ),
кудрысты прым. — Віц. (Каспяровіч),
кандзюравы (кандзяравы) прым. — Смарг., Вілен. р. (СПЗБ, Сл. Гарадз.),
гарахаваты прым. — Стол., Кам., Драг., Іван., Малар. (ТС, ДСБ, ЖНС),
гарашкаваты прым. — Слуц. (ЖНшС),
струкавень м. — Малад. (Мат. Гом.),
струкаваты прым. — Ваўк., Малад. (Мат. Гарадз., Мат. Гом.),
сукрысты прым. — Кругл., Мсцісл., Віц. (Каспяровіч, Мат. Маг., З нар. сл.),
ярчук м. — Стол. (ТС),
ярчукаваты прым. — Жытк. (ТС),
шурпачка ж. — Маг. (Бялькевіч),
калмык м. — Клецк. (НЛ),
ярахаты прым. — Драг. (ДСБ, НЛ),
кудзёры прым. — Гом. (НЛГ),
кручасты прым. — Лід. (СПЗБ),
пакруцясты прым. — Астр. (Мат. Гарадз.),
пасукасты прым. — Лід. (Сл. Гарадз.),
марносы прым. — Саліг., Воран. (Н. сл-сць, Сл. Гарадз.). @лупаты, які мае выпучаныя вочы.

лупаты — паўдн.-заход. з., акрамя Гарадз. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, Шатэрнік, Янкоўскі, Насовіч, Мат. Гом., Растаргуеў, Юрчанка, Станкевіч, Мат. апыт.),
лупач м. — Жытк., Рэч., Бых., Гл., Клецк., Бяроз., Мсцісл. (ЛАБНГ, ТС, Мат. Маг., Янкоўскі, НЛ, Юрчанка, ЖНС),
лупан м. — Жытк. (ТС),
лупач м. — Жытк. (ТС),
лупавокі — Жытк., Нараўл., Мсцісл. (ЛАБНГ, ТС, Дабравольскі, Мат. Маг.),
вылупак м. — Дзярж., Гарадз. р. (НС, ЖС, СРЛГ),
лупей м. — Жытк. (ТС),
разлупасты — Мсцісл. (Юрчанка),
вылупляннік — Мсцісл. (Юрчанка),
вылуплясты — Мсцісл., Валож. (ЛАБНГ, Юрчанка),
вылупасты — Клім. (ТС),
вылупаты — Калінк. (ТС),
лупасцік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
вачалупы — паўн.-зах. з. (СПЗБ, ЛАБНГ),
вачалуп м. — Сен. (ЛАБНГ),
зіркаты — Смарг., Малад., Дзятл., Слон., Чэрв., Драг. (ЛАБНГ),
зікраты — зах.-пал. г., спарадычна гарадз.-бар. г. і Мен. р. (ЛАБНГ, ДСБ, СЦБ, Варлыга, Сцяцко, Мат. Гом., Цыхун, Янкоўскі, НЛ, ЖС, Станкевіч),
зікрач м. — Клецк. (НЛ),
зяграч м. — Зэльв. (Сцяцко),
зрэнькаты — Лід. (ТС),
зянграты — Гарадз. (ЛАБНГ),
зеграваты — Бераст. (ЛАБНГ),
зрынкаты прым. — Лід. (Мат. Гарадз.),
вірлавокі — паўн.-усх. д., Валож., Шчуч., Зэльв., Нараўл. (ЛАБНГ, СПЗБ, Станкевіч, Насовіч, Каспяровіч, Янкоўскі, Мат. Гом., Мат. апыт.),
вірлач м. — Зэльв., Гл., Малар. (ЛАБНГ, Сцяцко, Янкоўскі, НЛ),
вірлун м. — Мёр. (НС),
вірлапокі — Мсцісл., Клім., Чэрык. (ЛАБНГ),
вірласты — Мёр., Лёзн. (ЛАБНГ),
вірлаты — Чэрвен. р., спарадычна пол.-мен. г., Бярэз., Маст., Зэльв. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ, Янкоўскі, Шатэрнік),
валавокі — Ашм., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
валапокі — Хоц., Касц., Краснап., Мсцісл. (ЛАБНГ, Мат. Маг., З нар. сл.),
вырчкаты — Жытк., Стол., Лельч., Маз. (ЛАБНГ, ТС),
вырачкватый — Гарадз., Іван., Пін., Стол. (ЛАБНГ, ТС, НЛ),
вырачка — Гарадз. р. (ЖС, СРЛГ),
вырочкей м. — Жытк., Стол. (ТС),
рачковень — Жытк. (ТС),
рачкаты — Лельч. (Мат. Гом., НЛГ),
рачкаваты — Стол. (ТС),
вытрашчка м. і ж. — Чэрв. (Шатэрнік),
вачасты — Валож. (СЦБ),
очкаты — Стол. (ТС),
очкарня — Стол. (ТС),
очкоўня — Жытк. (ТС),
вачалупы — Верхнядзв. (ЛАБНГ),
велькавокі — Калінк. (ЛАБНГ),
бяльматы — Віл., Лаг., Пух., Навагр., Кам., Хойн. (ЛАБНГ, ТС, СЦБ, НЛ, СПЗБ),
бяльмач м. — Клецк., Бераст. (Сл. Гарадз., НЛ),
булаты — паўн.-зах. з. (СПЗБ, ЛАБНГ),
бульбаты — Стол. (ТС),
бульбач м. — Стол. (ЛАБНГ),
білабокі — Верхнядзв. (Шаталава),
пуляты — Докш., Лаг., Ушац. (ЛАБНГ, Мат. Гом., Варлыга),
пулькаты — Барыс. (ЛАБНГ),
ветраглазый — Гарад. (ЛАБНГ),
глазаты — Віц. (ТС),
глазасты — Тал. (ЛАБНГ),
глазісцік м. — Тал. (ЛАБНГ),
берлавокі — Дзятл. (Мат. Гарадз.),
выпукасты — Карэл. (Сл. Гарадз.),
шкляр м. — Зэльв. (Сцяцко),
сава ж. — Гл., Старадарож. (Янкоўскі, Мат. апыт.). @лысы, які мае лысіну.

лысы прым. — паўн.-зах. з., Віц., Капыл., Гл., Чэрв., Жытк. (СПЗБ, ТС, Насовіч, Мат. Гарадз., Шатэрнік, Янкоўскі, Каспяровіч),
лысаты прым. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
лысак м. — Глыб. (СПЗБ),
лысун м. — Гарад. (СПЗБ),
лысько м. — Жытк. (ТС),
лысік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
лысман м. — Зэльв., Клецк. (Сл. Гарадз., НЛ). @ляўша, той, хто валодае левай рукой лепш, чым правай.

ляўша м. і ж. — Пух., Шчуч., Дзятл. (СПЗБ, Мат. Гарадз.),
ліўша м. і ж. — Стол., Жытк. (ТС),
лэвша м. — Іван. (ЖНС),
ляўшак м. — Віл., Лід., Гарадз., Вілен. р., Дзярж., Шкл. (СПЗБ, Мат. Маг., НС),
ляўшун м. — Маст., Чэрв., Гарад., Пух., Бых., Жытк. (СПЗБ, СЦБ, ТС, Мат. Маг., Шатэрнік),
ляўшэнь м. і. ж. — Віл. (СПЗБ),
ляўшнік м. — Глыб. (СПЗБ),
левашня м. і. ж. — Кобр., Зэльв. (ЖНшС, Сцяцко),
ляўкар м. — Ганц., Лях. (ЖНС),
ляўшня м. і ж. — Смарг., Зэльв., Паст. (СПЗБ),
ляўшаты прым. — Чэрв. (СПЗБ),
леварукі прым. — Чэрв., Карэл., Зэльв. (Мат. мен.-мал., Сл. Гарадз., Сцяцко),
манькус м. — Малар. (ДСБ),
манька м. і ж. — Свісл. (Мат. Гарадз.),
мальхач м. — Гарад. (СПЗБ);

праўша:
праўша м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
праўшун м. — Мсцісл. (Юрчанка). @маршчыністы, пакрыты маршчынамі.

маршчыністы прым. — Чэрв. (ЛАБНГ),
маршчаты прым. — Брасл., Люб., Уздз., Лаг. (СПЗБ, СЦБ, Мат. мен.-мал., Варлыга, ЖНС),
маршчавы прым. — Верхнядзв. (СПЗБ),
морхлы прым. — Стол., Жытк. (ТС),
марскаты прым. — Гарадз. (СРЛГ),
мараклаты прым. — Кобр. (ЛАБНГ),
сімасаты прым. — (ЛАБНГ),
жабаваты прым. — мясц. (Насовіч),
жабуха ж. — мясц. (Насовіч),
згрыбелы прым. — Маг. (Бялькевіч),
старкаваты прым. — Уздз. (Мат. мен.-мал.),
карабаты прым. — Чэрв. (Станкевіч),
карпаты прым. — Валож. (Станкевіч),
пахарабушчаны прым. — Стол. (ТС). @моцнага целаскладу

здаровы прым. — агульн. (СПЗБ, ТС, Каспяровіч, Мат. мен.-мал., Насовіч, Янкоўскі, Мат. апыт.),
здаравец м. — Стол., Пух., Чэрв., Стаўб., Гом., Шкл. (ТС, Мат. мен.-мал., СЦБ, НС, НЛГ, Мат. Маг.),
здаравіна (здаравіная) м. і ж. — Стол., Гарадз., Зэльв., Гл. (ЖНшС, Цыхун, Сцяцко, Янкоўскі),
здаравяк (здаравяка) м. — Гом., Мёр., Ашм., Гл. (НЛГ, З нар. сл., Станкевіч, Янкоўскі),
здаравіло м. і ж. — Лаг., Стол. (ТС, СЦБ),
здаравезны прым. — Віц., Уздз., Жытк., Чэрв., Сміл. (ТС, СЦБ, Шатэрнік, Станкевіч),
здаравушчы прым. — Смал., Мсцісл. (СЦБ, Юрчанка),
здараўчаны прым. — Гл., Люб. (Янкоўскі, Н. сл-сць),
здаравецкі прым. — Стол. (ТС),
здаровісты прым. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
здараўчак м. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
здараўчук м. — Мсцісл. (Юрчанка),
здаравун м. — Мсцісл. (Юрчанка),
дужы прым. — Жытк., Віц. р., Смарг., Смален. р., Малад., Свісл., Кам., Вілен. р., Зах.-бран. р. (СПЗБ, ТС, СЦБ, Каспяровіч, Растаргуеў, Шатэрнік, Дабравольскі),
дужак м. — Бял., Малар. (НЛ, Яўсееў),
дужманы прым. — Ваўк. (СПЗБ),
дужэразны прым. — Чэрв. (Шатэрнік),
крэпкі прым. — Стол., усх.-маг. р., Чач., Лоеў., Смарг. (ЛАБНГ, ТС, Янкова, Шаталава, Мат. апыт.),
крапчак м. — Гл., Верхнядзв., Чэрв. (СЦБ, Янкоўскі, Шаталава),
крапчун м. — Мсцісл. (Юрчанка),
крапячы прым. — Лаг. (Варлыга),
крапыш м. — Смален. р. (Дабравольскі),
ірдзель м. — Мсцісл., Віц. р. (Юрчанка, Насовіч, Каспяровіч, Станкевіч),
красько м. — Драг., Зэльв. (ДСБ, Сцяцко),
красняк м. — Мсцісл. (Юрчанка),
красень м. — Мсцісл. (Юрчанка),
красей м. — Гл. (Янкоўскі),
красьнец м. — Мёр. (З нар. сл.),
краснель м. — Мсцісл. (Юрчанка),
рыжок м. — Гл. (Янкоўскі),
асілак м. — Віц. р., Чэрв. р., Смален. р., Жытк., Маг., Лаг. (ТС, Шатэрнік, Каспяровіч, Станкевіч, Варлыга, Бялькевіч, Дабравольскі, Насовіч),
сілак (сілака) м. — Стол., Бял., Маг., Мсцісл. (ТС, Бялькевіч, Яўсееў, Юрчанка),
сілач м. — Стол., Жытк., Брасл. (ТС, СПЗБ),
сільнік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
камляк м. — Гарадз. (ЖНС, Станкевіч),
камярдзёлак м. — Чэрв. (Шатэрнік, Станкевіч),
крамяньчук м. — Жытк. (ТС),
крампулец м. — Гарадз. (Цыхун),
крамяны прым. — Смален. р., Віц. р., Зах.-бран. р. (Станкевіч, Дабравольскі, Каспяровіч),
няўломак м. — Слон., Ваўк., Пух., Мсцісл. (Мат. мен.-мал., СЦБ, Мат. Гарадз., Сл. Гарадз., Юрчанка),
лямеш м. — Мёр. (З нар. сл.),
аплітак м. — Жытк. (ТС),
ламавік м. — Бял. (Яўсееў),
лузан м. — Кір. (НС),
жарнасек м. — Мёр., Віц. (Каспяровіч, З нар. сл.),
брытан м. — Стол. (ТС),
абратант м. — Кам. (ЖНС),
цягучы прым. — Чач. (ЖНшС),
быся м. — Бял. (Яўсееў),
буйло м. і ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
бамбіс м. — Навагр. (Сл. Гарадз.),
бамбёлы прым. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
апекуш м. — Мёр. (З нар. сл.),
налівень м. — Мёр. (З нар. сл.),
тарбуль м. — Бял. (Яўсееў),
бамкач м. — Слон. (Сл. Гарадз.),
дубавік м. — Смален. р. (Дабравольскі),
волат м. — Віц. р. (Каспяровіч),
грамідла м. — Бял. (Яўсееў),
абэржа ж. — Стаўб. (Мат. мен.-мал.),
загладуха ж. — Карэл., Пух., Уздз. (СЦБ, ЖНС, Мат. мен.-мал.),
багатырка ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
трывушчы прым. — зах.-пал. г., Слуц. р., спарадычна гарадз.-бар. г., Асіп., Раг., Гл., Лельч. (ЛАБНГ, ДСБ, Мат. Гарадз., ЖС),
трывалкі прым. — Бял. (ЛАБНГ),
сябёр м. — Смален. р. (Дабравольскі),
лабрэт м. — Мсцісл., Зах.-бран. р. (Юрчанка, Станкевіч, Растаргуеў),
мацая м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
дзябёлы прым. — Віц. р., Чэрв. р., Карм., Бял., Лоеў., Чач. (Каспяровіч, Шатэрнік, Мат. Гом., Мат. дыял. сл., Янкова, Мат. апыт.),
лоб м. — Жытк. (ТС),
лобач м. — Жытк. (ТС),
брысь м. — Зэльв. (Сцяцко, Станкевіч),
будаваты прым. — Дзятл. (Сл. Гарадз.),
мацак м. — Гом., Мсцісл. (НЛГ, Юрчанка),
моцны прым. — Віц. р., Чэрв. р., Смален. р. (Каспяровіч, Шатэрнік, Дабравольскі, Насовіч),
бугай м. — Мсцісл., Чач., Смален. р. (Мат. Маг., Станкевіч, Мат. апыт.),
дулаты прым. — Свісл. (Сл. Гарадз.),
крупісты прым. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
ёмкі прым. — Віл. (ЖС),
мужурно м. — Мёр. (З нар. сл.),
плечавень м. — Лаг. (Варлыга),
крымяч м. — Мсцісл. (Юрчанка),
крач м. — Мсцісл. (Юрчанка),
карчак м. — Зэльв. (ЖС),
махінны прым. — Хойн. (Мат. Гом.),
куюган м. — Маг. (Бялькевіч),
вярнігор м. — Гом. (НЛГ),
лабэра м. і ж. — Касц. (Мат. Маг.),
жаржына ж. і м. — Лоеў. (Янкова),
бурвэлак м. — Слон. (ЖС),
дзеркачаваты прым. — Карэл. (Сл. Гарадз.),
лайтубішча м. і ж. — Мёр. (З нар. сл.),
падгерысты прым. — Слон. (Сл. Гарадз.),
крамлівы прым. — Ваўк. (Мат. Гарадз.),
крупнель м. — Гл. (Янкоўскі),
ваган м. — Мёр. (З нар. сл.),
мажны прым. — Маст., Карэл., Шчуч. (СПЗБ),
чырванец м. — Мёр. (З нар. сл.). @насаты, з вялікім носам.

носаль м. — Гарадз., Гл., Маз., Зэльв., Шчуч. (СПЗБ, Мат. Гом., Сл. Гарадз., Янкоўскі, Сцяцко),
насуль м. — Мёр. (ЖНС, З нар. сл.),
насуля ж. — Навагр., Зэльв., Стол. (ТС, Сл. Гарадз., Сцяцко),
носько м. — Стол. (ТС),
насар м. — Стол. (ТС),
насач м. — Стол., Старадарож. (ТС, Мат. апыт.),
носабара м. — Жытк. (ТС),
нохар м. — Стол., Докш. (ТС, Мат. Гом.),
насаты прым. — Ветк., Рэч., Чач., Мсцісл., Буда-Каш., Жытк., Старадарож., Шчуч., Гарад. (СПЗБ, ТС, Мат. Гом., Юрчанка),
дзюбаты прым. — Докш., Гл. (Мат. Гом., Янкоўскі),
дзяўбаты прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
даўганосы прым. — Стол. (ТС),
глюгаты прым. — Віл., Свісл. (Сл. Гарадз., СЦБ),
глюгматы прым. — Гом. (НЛГ),
глюганосы прым. — Лаг. (Варлыга),
клюкач м. — Зэльв., Гарадз. (ЖС, СРЛГ),
дзюбач м. — Мсцісл. (Юрчанка),
дзюбан м. — Раг. (Мат. Гом.),
дзюбан м. — Смал. (Мат. мен.-мал., СЦБ),
дзяўбач м. — Мсцісл. (Юрчанка),
дзюбачка ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
дзюбка ж. — Віц. (Каспяровіч);

гарбаносы:
клюкасты прым. — Гарадз. (СРЛГ),
клюкаваты прым. — Ваўк. (СПЗБ),
гарбаносы прым. — Стол. (ТС),
крыванос м. — Стол. (ТС),
карканос м. — мясц. (Федароўскі),
клюканос м. — мясц. (Федароўскі),
гарбаносік м. — Мсцісл. (Юрчанка);

курносы:
кірпаты прым. — Чэрв., Стол., Жытк., Рэч., Гл., Зах.-бран. р. (Шатэрнік Станкевіч, Мат. Гом., Растаргуеў, Янкоўскі),
кірпа ж. і м. — Мсцісл. (Юрчанка),
кірпач м. — Мсцісл. (Юрчанка),
кірпель м. — Стол. (ТС),
кірпень м. — Жытк. (ТС),
кірпацік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
кірпонька ж. і м. — Жытк. (ТС),
кірпаносік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
кірпаносы прым. — Хойн., Смален. р. (Мат. Гом., Дабравольскі),
курносы прым. — Зэльв., Верхнядзв., Чач., Віц. (Каспяровіч, ЖС, Мат. апыт.),
курносік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
карпаты прым. — Пух. (СЦБ),
картаносы прым. — Вілен. р. (СПЗБ),
карпаносы прым. — мясц. (Насовіч, Растаргуеў),
кірзаты прым. — Лоеў., Старадарож. (Янкова, Мат. апыт.),
кірза ж. — Старадарож. (Мат. апыт.),
курдзёпа ж. — мясц. (Растаргуеў),
лапаносы прым. — мясц. (Растаргуеў),
бульбаваты прым. — Гом. (НЛГ);

з шырокім, прыплюснутым носам:
лапаносы прым. — Віц., Сен., Навагр., Мсцісл. (Каспяровіч, ЖС, Станкевіч, Насовіч, Юрчанка),
лапаносік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
кляпаносы прым. — Воран., Стол. (ТС, Сл. Гарадз.). @неахайны, які не прытрымліваецца чысціні і парадку.

мурза м. і ж. — Мёр., Стол., Старадарож., Зах.-бран. р. (ТС, З нар. сл., Дабравольскі, Растаргуеў, Мат. апыт.),
мурзан м. — Мёр., Мсцісл. (З нар. сл., Юрчанка),
мурзэля (мурзэль) м. і ж. — Клецк., Мёр., Жытк. (ТС, З нар. сл., НЛ),
мурзуля ж. — Хойн. (Мат. Гом.),
мурзей м. — Хойн. (Мат. Гом.),
мурзуша м. і ж. — Мёр. (ЖНС),
мурзалей м. — Мсцісл. (Юрчанка),
мурзаты прым. — Чэрв., Віц. р., Гл., Маг., Жытк., Зах.-бран. р., Чач. (ТС, Каспяровіч, Бялькевіч, Янкоўскі, Растаргуеў, Шатэрнік, Мат. апыт.),
замурзанец м. — Карэл. (ЖНС),
мурзапонка ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
мурзаны прым. — Стол., Мсцісл. (ТС, Юрчанка),
умурзаны прым. — Стол. (ТС),
замурзаны прым. — Жытк., Шчуч. (ТС, СПЗБ),
мурзэліна м. і ж. — Мёр. (З нар. сл.),
нямыцька (нямыцік) м. і ж. — Мядз., Мсцісл., Чэрв., Смален. р. (СЦБ, Юрчанка, Шатэрнік, Дабравольскі),
акарэлы прым. — Чэрв., Глыб., Віц., Ушацк., Смарг., Зах.-бран. р., Лаг., Лях. (СПЗБ, Шатэрнік, Каспяровіч, ЖНшС, Растаргуеў, ЖС, Станкевіч, Дабравольскі),
карэлка ж. — Смален. р., Чаш., Ушац., Віц., Маст. (Сл. Гарадз., Дабравольскі),
скарэлы прым. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
закарэлы прым. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
караўка ж. — Бых., Гор., Чач., Докш., Смален. р., Нясв. (Мат. Маг., Насовіч, Мат. дыял. сл., Сл. Гарадз., Мат. мен.-мал., Дабравольскі, Мат. апыт.),
кураўка ж. — Зэльв. (Сцяцко),
карэўка ж. — Ашм. (Сл. Гарадз.),
каравы прым. — Докш., Бял., Уздз., Чач., Старадарож. (Мат. мен.-мал., Мат. дыял. сл., Смален. р., Яўсееў, Мат. апыт.),
каравец м. — Клецк. (НЛ),
каравашнік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
каравашны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
абадранец м. — Іван., Маг., Смален. р. (Бялькевіч, НЛ, Станкевіч, Дабравольскі),
абарванец м. — Чэрв., Мсцісл., Зэльв. (Шатэрнік, Юрчанка, Сцяцко),
абдзіранец м. — Гл. (Янкоўскі),
абдзёрыш м. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
абадраны прым. — Старадарож. (Мат. апыт.),
захлюпа ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
аферма м. і ж. — Стол., Жытк. (ТС, ДСБ, НЛ),
хлюндра ж. — Віц., Чэрв., Бял., Карэл., Мсцісл., Верхнядзв., Навагр, Мёр., Ашм., Паст. (СПЗБ, Каспяровіч, З нар. сл., Шатэрнік, Сл. Гарадз., Насовіч, Шаталава, Юрчанка, Яўсееў),
неохая м. і ж. — Стол. (ТС),
неахайнік м. — Гом. (НЛГ),
няхайны прым. — Лоеў. (Янкова),
неахайны прым. — Віц., Лаг. (Каспяровіч, Варлыга),
няраха ж. — Жытк., Чэрв., Чач., Мядз. (ТС, СПЗБ, Шатэрнік, Мат. апыт.),
нярахлівы прым. — Віл. (СЦБ),
памыйніца ж. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
галямоўжа ж. — Мсцісл. (Юрчанка, Насовіч, Станкевіч),
затропак м. — Мсцісл. (Юрчанка),
няхлюда ж. — Навагр., Віц., Гарадз. (ЖНшС, Каспяровіч, Сл. Гарадз.),
рахлюдка ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
задрыпа ж. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
абдрыпа ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
дрыпалка ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
галуза м. і ж. — Чач., Бяроз., Гарадз. (Мат. Гом., ЖНшС, ДСБ, СРЛГ),
чуліндра ж. — Маг., Шум., Віц., Зах.-бран. р. (СПЗБ, Бялькевіч, Каспяровіч, Растаргуеў),
апушчонік м. (апушчоніца ж.) — Віл. (НС),
апушчэнец м. — Гарадз., Смален. р. (СРЛГ, Станкевіч),
апушчэнка ж. (апушчэнік м.) — Смален. р. (Станкевіч),
апушчанік м. — Зэльв. (Сцяцко),
растрапайла м. і ж. — Астр. (СПЗБ),
абшарпанец м. — Пух., Мсцісл., Гарадз. (СЦБ, Юрчанка, Цыхун),
пэцкаль м. — Брасл. (СПЗБ),
данда ж. — Драг. (НЛ),
рудзянка ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
руды прым. — Чач. (ЖНшС),
рохля м. і ж. — Мсцісл., Зэльв., Маз., Шкл., Смален. р., Верхнядзв. (Юрчанка, З нар. сл., Мат. Гом., Сл. Гарадз., Насовіч, Мат. Маг., Шаталава, Дабравольскі),
рахлей м. — Мсцісл. (З нар. сл.),
няхлюй м. — Ваўк., Стол., Карэл., Віц. (ТС, Мат. Гарадз., ЖНС, Каспяровіч),
няхлюя ж. — Кобр., Жлоб., Берасц., Драг., Чэрв., Пін. (ДСБ, НЛ, Мат. Гом., Шатэрнік, Насовіч, Мат. апыт.),
атраха ж. — Мсцісл., Маг., Бял. (Бялькевіч, Юрчанка, Яўсееў),
качалэха ж. — Гарадз. (СРЛГ),
нэхля ж. — Берасц. (НЛ),
хлюпа ж. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
абрынданіца ж. — Зэльв., Гарадз. (Шаталава, Сл. Гарадз., Сцяцко),
абрэнданка ж. — Слон. (Н. сл-сць),
абрыдніца ж. — Лід., Гарадз. (Сл. Гарадз.),
лабайда ж. — Гарадз. (СРЛГ),
кулёма ж. — Гарадз. (СРЛГ),
лахамэйжа ж. — Гарадз. (СРЛГ),
лытман м. — Гарадз. (СРЛГ),
негажай м. — Зэльв. (Сцяцко),
мэкда ж. — Гарадз. (СРЛГ),
нёха ж. і м. — Лун. (Шаталава),
каржэй м. — Мёр. (З нар. сл.),
аскарэліна (ашкарэліна) м. і ж. — Шчуч. (СПЗБ),
неапраціна м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
гразнух м. — Мсцісл. (Юрчанка),
гразнуля ж. — Мёр. (З нар. сл.),
зашмулены прым. — Воран. (Мат. Гарадз.),
брында ж. — Бяроз., Гарадз., Лід. (ДСБ, Сл. Гарадз., Цыхун),
вышмальганы прым. — Берасц. (ДСБ),
каржэіна м. і ж. — Мёр. (З нар. сл.),
рында ж. — Верхнядзв. (СПЗБ),
мася ж. — Стаўб. (СЦБ),
рострасень м. — Пін. (ЖНС),
асмолак м. — Гарадз. (ЖНС),
шалуцька м. і ж. — Мядз., Мёр. (Мат. мен.-мал., З нар. сл.),
брудны прым. — Жытк., Зах.-бран. р. (ТС, Растаргуеў),
аброблены прым. — Чэрв. (Мат. мен.-мал.),
зачуха ж. — Іўеў. (Мат. Гарадз.),
зачуханец м. — Мсцісл. (Юрчанка),
шмаравоз м. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў, Насовіч),
лакіза м. і ж. — Віл. (СЦБ),
лаказа ж. — Лаг. (Варлыга),
карач м. — Навагр. (НС),
лахудра м. і ж. — спарадычна агульн. (Варлыга, Шатэрнік, Юрчанка, Мат. дыял. сл., Сл. Гарадз., Мат. Маг., Мат. Гом., Яўсееў, Янкоўскі, ЖНшС, НЛ, З нар. сл., Дабравольскі),
лахундра ж. — Чач. (Мат. апыт.),
лахамудра м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
лахудрыца ж. — Лаг. (ЖС),
гразнота м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
ганчур м. (ганчура ж.) — Лоеў., Чач. (Янкова, Мат. апыт.),
абшарпаны прым. — Жытк., Віц. р., Чач., Валож. (ТС, Каспяровіч, СЦБ, Насовіч, Мат. апыт.),
абшэрганы прым. — Гарадз. (СРЛГ),
захлюндраны прым. — мясц. (Насовіч),
брудны прым. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
расамаха (расамака) ж. — Старадарож., Чач., Гарадз. (Насовіч, СРЛГ, Мат. апыт.),
нязграй м. — мясц. (Насовіч),
каржэіна м. і ж. — Мёр. (З нар. сл.),
абдзіра м. і ж. — Лаг. (Варлыга),
абдзіркус м. — Чэрв., Кобр. (Мат. мен.-мал., НЛ),
абдзіранік м. — Мёр. (З нар. сл.),
абдзіраны прым. — Гл. (Янкоўскі),
абадраны прым. — Старадарож. (Мат. апыт.),
апшарпанец м. — Мёр. (З нар. сл.),
шкарада м. і ж. — Лаг. (Варлыга),
шкарэднік м. — мясц. (Насовіч),
штамадзюк (стамадзюк) м. — Браг. (Шаталава),
нязграя ж. — мясц. (Насовіч),
салоха ж. — Ганц., Віц. р., Нясв., Гл., Гарадз. (ДСБ, Каспяровіч, СРЛГ, Мат. мен.-мал., Янкоўскі),
сыўма ж. — Лаг. (Варлыга),
хандэбля ж. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
анучніца ж. — Жытк. (ТС),
лапідох м. — Стол. (ТС),
кошмэра ж. — Стол. (ТС),
хлюма ж. — Бял. (Яўсееў),
рэйза ж. — Смарг. (Сл. Гарадз.),
халахэйка ж. — Дзятл. (Сл. Гарадз.),
разэля ж. — Дзятл. (Сл. Гарадз.),
няўрома м. і ж. — Навагр. (Сл. Гарадз.),
разхрыда ж. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
рэра ж. — Жытк. (Мат. Гом.),
шмуль м. — Зэльв. (Сцяцко),
шмуляр м. — Зэльв. (Сцяцко),
каўмыга ж. — Гарадз. (Цыхун),
галадра м. і ж. — Мёр. (ЖНС),
калтыга м. і ж. — Гарад. (СПЗБ),
гамуйла м. і ж. — Вілен. р. (СПЗБ),
граза ж. і м. — Шчуч. (СПЗБ),
гнёпа ж. — Паст. (СПЗБ),
забрындак м. — Карэл. (СПЗБ),
забрындоха ж. — Навагр. (НС),
лапцюх м. — Ашм. (СПЗБ),
мазанка м. і ж. — Дзятл. (СПЗБ),
пуцкала м. і ж. — Дзятл. (СПЗБ),
аблэхач м. — Гарадз. (СРЛГ),
мазэпа м. і ж. — мясц. (Станкевіч),
мазур м. — мясц. (Станкевіч),
калмыга м. і ж. — Гарадз. (СРЛГ),
калпекша м. і ж. — Гарадз. (СРЛГ),
каўтыга (калтыга) ж. — Гарад., Беластоц. р., Бераст. (СПЗБ, Сл. Гарадз.),
распусьцёха ж. — Маг. (Бялькевіч),
рассахора ж. — Маг. (Бялькевіч),
загілда ж. — Гарадз. (СРЛГ),
грамзола ж. — Гарадз. (СРЛГ),
швэпля м. і ж. — Гарадз. (СРЛГ),
шалоха ж. — Гарадз. (СРЛГ),
хоўра ж. — Гарадз. (СРЛГ),
сарма ж. — Гарадз. (СРЛГ),
рахэля ж. — Гарадз. (СРЛГ),
плюндра ж. — Гарадз. (СРЛГ),
брында ж. — Стаўб., Нясв., Навагр. (НС, Мат. мен.-мал.),
бэйля — Віл. (НС),
хоніха ж. — Ваўк., Шчуч. (Сл. Гарадз.),
швэпла ж. — Смарг. (Н. сл-сць),
мэша ж. — Кір. (НС),
магдэся ж. — Капыл. (Н. сл-сць),
плюха ж. — Пін. (ЖНС),
хоўхуля ж. — Жытк., Стол. (ТС),
таўмуга ж. — Жытк. (ТС),
растрэпа ж. — Жытк. (ТС),
целёпота ж. — Стол. (ТС),
апушчоны прым. — Віл. (НС),
апушчэй м. — Нясв. (Мат. мен.-мал.),
закецаны прым. — Драг. (НЛ),
зацоханы прым. — Драг. (НЛ),
запульганы прым. — Драг. (НЛ),
нехлямяжны прым. — Навагр. (НС),
замыдзганы прым. — Слон. (ЖНС),
няўдаля м. і ж. — Барыс. (Мат. мен.-мал.),
хазя ж. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
охлуда ж. — Жытк. (ТС),
шкарада м. і ж. — Лаг. (Мат. мен.-мал.),
аплэвух м. — Пух. (Мат. мен.-мал.),
камінарнік м. — Уздз. (Мат. мен.-мал., СЦБ),
камінарус м. — Жытк. (ТС),
бэля ж. — Уздз., Стаўб. (Мат. мен.-мал., СЦБ),
цяцёха ж. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
укажанелы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
нечупазы прым. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
патропала м. і ж. — Светлагор. (Мат. Гом.),
чумазік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
нязграй (нязграйнік) м. — Мсцісл. (Юрчанка),
загразенка ж. — Добр. (Мат. Гом.),
роіла м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
заюхлены прым. — Гарадз. (СРЛГ),
латута м. і ж. — Гл. (Янкоўскі),
зацюпа м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
лахамудры прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
ляпендра ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
абдрыпаны прым. — Гарадз. (Цыхун),
абрында ж. — Гарадз. (Цыхун),
таўпора м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
апушчэльнік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
арап м. — Мсцісл. (Юрчанка),
сутра ж. — Гарадз., Воран. (СПЗБ),
рэўза ж. — Віц. (Каспяровіч),
рында ж. — Віц. (Каспяровіч),
мараты прым. — Бяроз., Драг. (ДСБ),
уроблены прым. — Чэрв. (Шатэрнік),
флюндра ж. — Беластоц. р. (ЖНшС),
шэйда ж. — Ганц. (ДСБ),
баўмаз м. — Бяроз. (ДСБ),
сьлімазарніца ж. — Віц. (Каспяровіч),
лыла м. і ж. — Віц. (Каспяровіч),
нехамяжына м. і ж. — Віц. (Каспяровіч),
нямыка м. і ж. — Віц. (Каспяровіч),
апушчэнец м. — Мсцісл. (Юрчанка),
пашавэлак м. — Астр. (СПЗБ),
каштроба м. і ж. — Бяроз. (ДСБ),
мазніца м. і ж. — Стол. (ДСБ),
комза ж. — Віц. (Каспяровіч),
глінацёп м. — Мсцісл. (Юрчанка),
рахамуднік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
задрыпа м. і ж. — Чэрв. (Шатэрнік),
апудала м. і ж. — Добр. (Мат. Гом.),
шлэйдар м. — Мсцісл. (Юрчанка),
смыгіль м. — Лаг. (Варлыга),
смагуль м. — Карэл. (ЖНС),
зарэйпаны прым. — Карэл. (ЖС),
лахмытка м. і ж. — Капыл., Слон. (ЖС, ЖНшС),
растатоха м. і ж. — Гарадз. (ЖНС),
чувера ж. — Пол. (ЖНС),
кіжла м. і ж. — Старадарож. (ЖНС),
лаханда м. і ж. — Пол. (НЛ),
латута м. і ж. — Мёр. (З нар. сл.),
рэпэха ж. — Івац. (ЖС),
шкорупляк м. — Жытк. (ЖС),
чучла м. і ж. — Мёр. (З нар. сл.),
брыдзюк м. — Стаўб. (СЦБ),
захвэнданка ж. — Слон. (ЖНС),
подмазка ж. — Жытк. (ТС),
недарайда ж. — Брасл., Вілен. р. (СПЗБ),
пулупехліна ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
дыля ж. — Хойн. (Мат. Маг.),
лапеза м. і ж. — Касц. (Мат. Маг.),
растармэка м. і ж. — Воран. (Сл. Гарадз.),
халудра м. і ж. — Бял. (Яўсееў),
растрэпаніца ж. — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
аплавака ж. — Бял. (Яўсееў),
лахман, лохман м. — Жытк. (ТС),
дрыпа ж. — Жытк. (ТС),
карамейда ж. — Жытк. (ТС),
ашудраны прым. — Стол. (ТС),
умазаны прым. — Жытк. (ТС),
улеплены прым. — Стол. (ТС),
шкарузлы прым. — Стол. (ТС),
дрыпса ж. — Бял. (Яўсееў),
рахамуд м. — Бял. (Яўсееў),
страхалюдны прым. — Бял. (Яўсееў),
грамзуль м. — Ваўк. (Мат. Гарадз.),
абшамоханы прым. — Навагр. (Сл. Гарадз.),
мазэпа м. і ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
брося ж. — Карэл. (Сл. Гарадз.),
бэйла м. і ж. — Драг. (НЛ),
бэбах м. — Клецк. (НЛ),
каруза м. і ж. — Дзятл. (Сл. Гарадз.),
калмызніца ж. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
забрындоха ж. — Дзятл. (Сл. Гарадз.). @невысокі, нізкі ростам.

курдупель м. — Лаг., Драг., Гарадз., Верхнядзв., Карэл., Браг., Капыл., Шчуч., Клецк., Слон., Ветк., Стаўб., Пух., Стол., Жытк., Ваўк. (ТС, СЦБ, Мат. мен.-мал., Сл. Гарадз., Варлыга, ДСБ, Мат. Гом., Юрчанка, Цыхун, НС, З нар. сл., Н. сл-сць, НЛ, ЖС, Шаталава),
дупель м. — Стол., Лоеў. (Янкова, ДСБ),
курда ж. — Лоеў., Кір., Гарадз. (Янкова, СРЛГ, НС),
курта ж. — Уздз. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
карантыш (карандыш) м. — Мёр., Маг., Чач., Мсцісл., Чэрв., Лаг., Брасл., Паст. (СПЗБ, Бялькевіч, Насовіч, Варлыга, Юрчанка, Шатэрнік),
каратыш (каратышка) м. — Жытк., Смален. р. (ТС, Дабравольскі, Насовіч),
карузлік м. — Маг., Круп., Слон., Смален. р. (Бялькевіч, Дабравольскі, НС, Сл. Гарадз.),
курдупа ж. — Маг. (Бялькевіч),
курдупы прым. — Маг. (Бялькевіч),
кундзель м. — Бял. (Яўсеў),
кундаль м. — Мсцісл. (Юрчанка),
карамзаты прым. — Стол., Жытк. (Шатэрнік, ТС, Станкевіч),
карчасты прым. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
камарак м. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
азёмкаваты прым. — Карэл. (Сл. Гарадз.),
прызёмісты прым. — мясц. (Насовіч),
паўшабэлак м. — Бял. (Яўсееў),
кажан м. — Чэрык., Смален. р. (ЛАБНГ, Дабравольскі),
кнопка ж. — Мсцісл., Старадарож. (Юрчанка, Мат. апыт.),
гарбуз м. — Зэльв. (Сцяцко),
карачун м. — Івац., Шчуч. (Сл. Гарадз., НС),
карчак м. — Гарадз. (СРЛГ),
каржак м. — Смален. р. (Дабравольскі),
каркажа м. і ж. — Шчуч. (СПЗБ),
каркажаваты прым. — Карэл. (НС),
каржакаваты прым. — Карэл. (СПЗБ),
камёлак м. — Мсцісл. (Юрчанка),
асядлы прым. — Паст. (СПЗБ),
каржэнь м. — Бял. (Яўсееў),
каржэністы прым. — Бял. (Яўсееў),
карапузік м. — Смален. р. (Насовіч, Дабравольскі),
карнач м. — Вілен. р., Касц., Чач. (СПЗБ, Мат. Маг., Мат. апыт.),
карнаты прым. — Лід. (СПЗБ),
шпунт м. — Віл. (Мат. мен.-мал.),
куртаты прым. — Лаг., Стол. (ТС, Варлыга),
картуль м. — Лаг. (Мат. мен.-мал.),
куцы прым. — Кам., Лоеў., Зах.-бран. г., Чач., Бабр. (ЛАБНГ, Растаргуеў, ЖНС, Янкова, Мат. апыт., Кучук),
куцаваты прым. — Жытк. (ТС),
прысадзісты прым. — Лаг., Жытк. (ТС, Станкевіч, Варлыга),
усадзісты прым. — Маг. (Бялькевіч),
недарошчы прым. — Жытк. (ТС),
малыш м. — мясц. (Насовіч),
малы прым. — агульн. (ТС, СПЗБ, Мат. апыт.),
нізкі прым. — спарадычна агульн. (СПЗБ, ТС, Мат. апыт.),
недаростак м. — Пруж., Лельч., Маз., Малар., Краснап., Стол., Маг. (ТС, Бялькевіч, ЛАБНГ, Янкова, Мат. апыт.),
недарост м. — Добр. (ТС),
бобель м. — Стол. (ТС),
кацабела м. — Стол. (ТС),
гныпель м. — Жытк. (ТС, НС),
недарасцель м. — Добр. (ТС),
нідарослік м. — Тал., Мсцісл. (ЛАБНГ, Юрчанка),
недарослы прым. — Бабр., Хойн., Клім., Ганц. (ЛАБНГ, СПЗБ),
карлюк м. — Пруж., Лаг., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Варлыга),
карлік м. — Чэрв. (Шатэрнік),
выліпут м. — Клім., Пол. (ЛАБНГ, НЛ),
камлюкаваты прым. — Лаг., Гарадз. (Варлыга, З нар. сл.),
камляваты прым. — Гл. (Янкоўскі),
карчукаваты прым. — Карэл. (Н. сл-сць),
кіжлаты прым. — Малад., Клецк. (Мат. мен.-мал., СЦБ),
дробны прым. — Чэрв., Стол., Жытк., Смален. р. (ТС, Шатэрнік, ЖС, Насовіч, Дабравольскі),
невялічкі прым. — Жытк., Смален. р. (ТС, Дабравольскі),
кныпус м. — Пол. (НЛ),
акарэмак м. — Драг. (НЛ),
шкет — Мёр. (З нар. сл.),
пупінак м. — Слон. (Н. сл-сць),
пупрык м. — Драг. (З нар. сл.),
кныш м. — Навагр. (НС),
спірдон м. — Гарадз. (СРЛГ),
каза ж. — Драг. (НЛ),
кобка ж. — Гл. (Янкоўскі),
кірнаты прым. — Лун. (Шаталава),
цунік м. — Жытк. (ТС),
карэнкуваты прым. — Кам. (ЖНС),
карнасты прым. — Смал. (СЦБ),
бобка ж. — Пін. (ЖНС),
картуль м. — Лаг. (СЦБ),
патцурбалак м. — Капыл. (ЖС),
курдзель м. — Іван. (ЖС),
лупыцыр м. — Маг. (Бялькевіч),
кыратуха ж. — Маг. (Бялькевіч),
гузрык м. — Гарадз. (СРЛГ),
карапук м. — Гарадз. (СПЗБ),
малеча ж. і м. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
купісты прым. — Гл. (Янкоўскі),
малка ж. — Маз. (Мат. Гом.),
курмель м. — Віц. р. (Каспяровіч),
карантай м. — мясц. (Насовіч),
каруза м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
кажан м. — Мсцісл. (Юрчанка),
прынізісты прым. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
кушпель м. — Гарадз. (Цыхун),
недамерак м. — Мсцісл. (Юрчанка),
каркадзедак м. — Гл. (Янкоўскі),
караністы прым. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
бушвалак м. — Зэльв. (Сцяцко),
бурвалак м. — Зэльв. (Сцяцко),
шыбздзік м. — Смален. р. (Дабравольскі). @непрыгожы, пазбаўлены прыгажосці.

брыдкі (брыдкі) прым. — агульн. (ЛАБНГ, ТС, СЦБ, Мат. мен.-мал., Шатэрнік, Варлыга, Мат. Гарадз., Станкевіч),
брыдозны прым. — Лід. (Сл. Гарадз.),
брыдны прым. — мясц. (Станкевіч),
брыдзёрны прым. — Гарадз. (СРЛГ),
брыдэрны прым. — Ваўк. (Сл. Гарадз.),
атворотны прым. — Жытк. (ТС),
страшны прым. — Смарг., Стол., Жытк. (ТС, Станкевіч, Янкова),
страшыдло (страхідло) н. — Лоеў., Стол., Жытк., Смален. р. (ТС, Янкова, Насовіч, Дабравольскі),
страховідло н. — Стол. (ТС),
страхапудны прым. — Чач., Мсцісл. (Юрчанка, Мат. апыт.),
страхалюдны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
страхалюд (страхалюднік, страхалюдзіна) м. — Бял., Мсцісл., Старадарож. (Яўсееў, Юрчанка, Мат. апыт.),
страхалюдка ж. — Бял. (Яўсееў),
страхапуд (страхапут, страхапуднік, страхапудзіна) м. — Стол., Клецк., Чач., Мсцісл. (ТС, НЛ, Юрчанка, Мат. апыт.),
страхотны прым. — Гом. (НЛГ),
непрыгожы прым. — Віц., Смален. р., Зах.-бран. р. (Каспяровіч, Дабравольскі, Растаргуеў),
нецікавы прым. — Гом., Брасл. (СПЗБ, НЛГ),
некрасівы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
мадзяра м. і ж. — Жытк. (ТС),
незгарны прым. — Жытк. (ТС),
нечвіда ж. — Жытк. (ТС),
незавідны прым. — Жытк. (ТС),
нянавідны прым. — Кам. (ЖНшС),
ніпазорны прым. — мясц. (Федароўскі),
непазарны прым. — Слуц. (ЖНшС),
нефасоністы прым. — Астр. (Сл. Гарадз.),
нехорошкаваты прым. — Жытк. (ТС, Н. сл-сць),
нявідны прым. — Астр. (Сл. Гарадз.),
непрычынны прым. — Стол. (ТС),
нехармузны прым. — Мсцісл., Жытк. (ТС, Юрчанка),
нехарузны прым. — Стол. (ТС, НЛ),
няўзорысты прым. — мясц. (Насовіч),
цітра ж. — Драг. (НЛ),
пужало м. і ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
пачвара м. і ж. — Паст., Ваўк. (СПЗБ, Насовіч),
мардалысый прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
чучала н. — Жытк., Старадарож. (ТС, Мат. апыт.),
нязграбны прым. — Чэрв. (Шатэрнік),
нетусны прым. — Віц. (Каспяровіч),
шпэтны прым. — Брасл. (СПЗБ, Насовіч),
шкаратны прым. — Брасл. (СПЗБ),
негілюзны прым. — Жлоб., Лоеў. (ЖС, Янкова),
ніпавідны прым. — Жлоб. (ЖС),
нехацавы прым. — Віц. (Каспяровіч),
нехупавы прым. — Жлоб. (ЖС),
непадабень м. і ж. — Жлоб. (ЖС),
брыдоцце н. — Слон. (НЛ),
уразіна м. і ж. — мясц. (Насовіч),
неўсцільная прым. — Пух. (СЦБ),
непаглядны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
незрачны (нязграчны) прым. — мясц. (Насовіч). @нямы, пазбаўлены здольнасці гаварыць.

нямы (немы) прым. — паўн.-зах. з., Віц. р., Чач. (СПЗБ, Насовіч, Каспяровіч, ГЧ),
немец м. — Стол., Светлагор., Браг., Хойн., Старадарож. (ТС, Мат. Гом., Мат. апыт.),
немчык м. памянш. — Мсцісл., Лоеў., Чач. (Юрчанка, Янкова, Мат. апыт.),
немка ж. — Івац., Стол., Жытк., Лоеў., Іўеў., Дзятл. (СПЗБ, ТС, Мат. Гарадз., Сл. Гарадз., Янкова, Насовіч),
нямкіня ж. — Гарадз. (СПЗБ),
нямко м. і ж. — Бар., Шчуч., Маст. (СПЗБ),
нямптур м. — Мсцісл., Віц., Зах.-бран. р. (Юрчанка, Каспяровіч, Растаргуеў, Насовіч),
нямчужка ж. — Смарг. (СПЗБ),
мемко м. — Старадарож. (ЖНС),
мамей м. — Чач. (ЖС),
без'языкі прым. — Чэрв. р. (Насовіч, Станкевіч). @няўклюдны, пазбаўлены зграбнасці, лоўкасці ў рухах.

афэрма м. і ж. — Валож., Драг., Пін., Стол. (ТС, СЦБ, НЛ),
батарэя ж. — Стаўб., Старадарож. (СЦБ, Мат. апыт.),
лапеза ж. — Маг., Смален. р., Вілен. р. (СПЗБ, Бялькевіч, Дабравольскі),
лампека ж. — Стол., Жытк. (ТС),
лакіза ж. — Стол. (ТС),
кадэўба м. і. ж. — Зах.-бран. р. (Станкевіч),
бамбіза м. і ж. — Чэрв. р. (Насовіч, Станкевіч),
бэрла м. і ж. — Віц. р. (Станкевіч),
ступа ж. — Старадарож., Смален. р. (Дабравольскі, Мат. апыт.),
торба ж. — Старадарож., Люб. (Мат. апыт., Насовіч),
ляпеш м. — Калінк., Браг., Бял. (Мат. Гом., Яўсееў),
целяпень м. — Маг., Раг. (Бялькевіч, Мат. дыял. сл., Насовіч),
цяльпук м. — Чэрв. (Шатэрнік),
цяльпух м. — Гом. (НЛГ),
целямпей м. — Слон. (ЖНшС),
целяпей м. — Зэльв., Карэл. (Сцяцко, НЛ),
недалэнга м. і ж. — Гарадз., Ваўк., Паст., Зэльв., Вілен. р. (СПЗБ, СРЛГ, Сцяцко),
недалугі прым. — Чэрв., Пін., Гарадз., Брасл., Віл. (СПЗБ),
бурдзіла м. і ж. — Смален. р. (Дабравольскі, Станкевіч),
аплыцька м. і ж. — Чэрв. (Станкевіч),
тумба ж. — Мсцісл., Старадарож. (Юрчанка, Мат. апыт.),
пяхцер м. — Гор. (Мат. Маг., Станкевіч),
апоўзлік м. — Мсцісл., Віц. р., Малад. (Юрчанка, Каспяровіч, Мат. дыял. сл., Станкевіч),
аплывуда м. і ж. — Чэрв. (Шатэрнік, Станкевіч),
басалыга м. — Чыж. (СПЗБ),
цюхцяй м. — Бял., Зах.-бран. р. (Яўсееў, Растаргуеў),
валень м. — Смален. р. (Дабравольскі),
чавэла м. і ж. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
ніхлямяжы прым. — Маг., Ваўк., Лях., Бар., Ганц., Карэл., Брасл., Глыб. (СПЗБ, Бялькевіч, Мат. Гарадз., Кучук),
мехаваты прым. — Лаг., Ашм. (СПЗБ, Насовіч, Варлыга),
мех м. — агульн. (Насовіч, Мат. апыт., Шатэрнік),
мешкаваты прым. — Жытк. (ТС),
лантухаваты прым. — Стол., Жытк. (ТС),
стаўпіло н. — Жытк. (ТС),
кіжла, кіжлун м. — Чэрв. (Шатэрнік),
кіжлаты прым. — Малад., Чэрв. (СЦБ, Шатэрнік),
калушаваты прым. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
шкрэбала м. і ж. — Лаг. (Мат. мен.-мал.),
чарапенда м. і ж. — Слон. (ЖНС),
каламашка м. і ж. — Чэрв. (Шатэрнік),
расцялёпа м. і ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
непаварацень м. і ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
нясклёпа м. і ж. — Пол. (НЛ),
цельпухаваты прым. — Гом., Уздз., Ваўк., Навагр. (НЛГ, Мат. мен.-мал., Сл. Гарадз.),
растапча м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
цяльмех м. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
нязграбны прым. — Зах.-бран. р., Смален. р. (Дабравольскі, Растаргуеў),
гламазда ж. — Віц. р. (Каспяровіч, Станкевіч),
качамела н. — Лельч., Браг. (Мат. Гом.),
гамарны прым. — Гарадз. (Цыхун),
медзгала м. і ж. — Гарадз. (Цыхун),
кінчыба ж. — Гарадз. (Цыхун),
задрыга м. і ж. — Гарадз. (Цыхун),
дзёўбдзя ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
рагуль м. — Мёр. (ЖНС),
памак м. — Чэрв. р. (Шатэрнік, Станкевіч),
капуцы прым. — Гарадз. (СРЛГ),
нізграбэйла м. і ж. — Брасл. (СПЗБ),
пацубайла м. і ж. — Віл. (СПЗБ),
ляпша ж. — Вілен. р. (СПЗБ),
пенцюхайла м. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
пянцюх м. — Сен. (Каспяровіч, Станкевіч),
грэбза ж. — Гарадз. (СРЛГ),
апэнча м. і ж. — Гарадз. (СРЛГ),
шкілондзя м. і ж. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
керайша м. і ж. — Ашм. (СПЗБ),
лапута м. — Маг. (Бялькевіч),
мідзюлян м. — Маг. (Бялькевіч),
чупіла ж. — Маг. (Бялькевіч),
цэхця ж. — Маг. (Бялькевіч),
нідойда м. і ж. — Гарадз. (СРЛГ),
рататонда м. і ж. — Гарадз. (СРЛГ),
цягляй м. — Гарадз. (СРЛГ),
чапчарыца м. і ж. — Гарадз. (СРЛГ),
чмухлей м. — Гарадз. (СРЛГ),
буйла м. і ж. — Мсцісл. (З нар. сл.),
мяла н. — Маз. (З нар. сл.),
забайда ж. — Драг. (НЛ),
рагіза м. і ж. — Пол. (НЛ),
ацеслівы прым. — Пух. (Мат. мен.-мал.),
апоўзлы прым. — Дзярж. (НС),
клыбза, клында ж. і м. — Воран., Іўеў. (Сл. Гарадз.),
кешкала м. і ж. — Чэрв. (Станкевіч),
мусяляк м. — Карэл. (Сл. Гарадз.),
муфлон м. — Смарг. (Сл. Гарадз.),
атылы прым. — Ашм. (Сл. Гарадз.),
расымака м. і ж. — Пух. (ЖС),
лабук м. — Віл., Вілен. р. (СЦБ, СПЗБ),
кулёма м. і ж. — Кругл. (ЖНС),
цемцелеваты прым. — Стол. (ТС),
неўваротлівы прым. — Буда-Каш. (Мат. Гом.),
лябехаваты прым. — Добр. (Мат. Гом.),
цялепкаваты прым. — Карэл. (ЖНС),
каранда м. і ж. — Пін. (ДСБ),
мярлін, мярлюй м. — Віц. р. (Каспяровіч),
дзыбала м. і ж. — Віц. р. (Каспяровіч),
камза м. і ж. — Віц. р. (Каспяровіч),
няўклюда м. і ж. — Гом. (НЛГ),
нескладуха ж. — Гор. (Мат. Маг.),
дыбала м. — Верхнядзв. (Шаталава),
варакуза м. — Лун. (Шаталава),
цюхцяя ж. — Чэрв. (Шатэрнік),
цяльпукаваты прым. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
муня м. і ж. — Стол. (ДСБ),
мядзведзяваты прым. — Гом. (НЛГ),
ацопак м. — Лоеў. (Янкова),
дрыпсуля ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
слімазарны прым. — Дзятл. (Сл. Гарадз.),
вавула м. — мясц. (Станкевіч),
вярзіла м. і ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
разлёпа м. і ж. — Астр. (СПЗБ),
няхлюдны прым. — Слон., Іўеў. (Сл. Гарадз.),
нізграбоце н. — Зэльв., Навагр., Слон. (Мат. Гарадз., ЖС, ЖНС),
нязграбны прым. — Віц. р. (Каспяровіч),
незградны, незграйны прым. — Стол., Жытк. (ТС),
нішкарадзіна м. і ж. — Лід. (СПЗБ),
ніклямяга м. і ж. — Воран. (СПЗБ),
нікарапла м. і ж. — Вілен. р. (СПЗБ),
нізвароткі, нізваротны прым. — Лід. (СПЗБ),
непавароткі прым. — Вілен. р. (СПЗБ),
ніпаваротка ж. — Астр. (СПЗБ),
мелаваты прым. — Стол. (ТС),
ніхлюшчавіна м. і ж. — Віц. р. (Каспяровіч),
лапуцішча м. і. ж. — Гом. (Мат. Гом.),
крымзазоля ж. і м. — Мсцісл. (Юрчанка). @падобны на некага

бацюта м. — Чач., Бял. (Мат. Гом., Яўсееў, Станкевіч),
бацене н. — Жытк., Старадарож. (ТС, Мат. Гом., Мат. апыт.),
бацюхна м. — Слуц. (ЖНшС),
мамене н. — Жытк., Старадарож. (ТС, Мат. апыт.),
бабене н. — Жытк., Старадарож. (ТС, Мат. апыт.),
выліты прым. — Віл., Карэл., Нясв., Леп., Івац., Слаўг. (ЛАБНГ, Мат. мен.-мал., СЦБ, Мат. дыял. сл.),
выкапаны прым. — Зэльв., Кобр., Бяроз., Драг., Лаг., Віл., Гарадз., Мсцісл., Тал., Слон., Карэл., Старадарож. (ЛАБНГ, СЦБ, ДСБ, ЖНшС, Сцяцко, Мат. апыт.),
скапаны прым. — Стол. (ТС),
вяротны (віротны) прым. — Ваўк., Маз. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гом.),
вырутны прым. — Гарадз. (ЖНС),
лірутны прым. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
пахожы (паходжы) прым. — спарадычна агульн. (ЛАБНГ, ТС, Янкова, ЖНС, Мат. апыт.),
падхожы прым. — Жытк. (ТС),
схожы прым. — спарадычна пал. р., Віц., Докш., Ваўк. (ЛАБНГ),
сходжый прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
падобны прым. — паўн.-зах. з., спарадычна зах.-пал. г., Леп., Арш., Бых., Бабр., Буда-Каш., Рэч. (ЛАБНГ, ТС, Насовіч),
чысты прым. — Стол. (ТС),
рыхтык (рыхцік) — Шчуч., Бераст., Пін., Гл., Светл. (ЛАБНГ, Янкоўскі, Мат. дыял. сл.),
рыхтычны прым. — Зэльв. (Сл. Гарадз.). @пануры, хмурны, няветлівы, бязрадасны.

надуцька м. і ж. — Лаг., Клецк. (Варлыга, НЛ),
пахмура м. і ж. — мясц. (Насовіч),
сур'ёзны прым. — Стол. (ТС),
смутны прым. — Смарг., Беш., Віц. (Насовіч, Каспяровіч, Станкевіч),
панурысты прым. — мясц. (Насовіч),
пануроны прым. — мясц. (Насовіч),
пахмылены прым. — мясц. (Насовіч),
натапоршчаны прым. — мясц. (Насовіч),
пазанураны прым. — мясц. (Насовіч),
хмарны (хаморны) прым. — Докш. (Станкевіч),
начмура м. і ж. — мясц. (Насовіч),
начмураны прым. — мясц. (Насовіч),
касавура м. і ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
ваўкаўня м. і ж. — мясц. (Насовіч),
ваўкалак м. (ваўкалака ж.) — мясц. (Насовіч),
бірук м. — Мсцісл., Смален. р. (З нар. сл., Дабравольскі),
гмура м. і ж. — Віц. р. (Насовіч, Станкевіч),
гмырак м. — мясц. (Станкевіч),
падлобісты прым. — Лоеў. (Янкова),
панура м. і ж. — мясц. (Насовіч),
напруда м. і ж. — Гарадз. (СРЛГ),
бухаваты прым. — Воран. (Сл. Гарадз.),
няўзіра м. і ж. — мясц. (Станкевіч),
суравы прым. — Лоеў. (Янкова),
водлюднік м. — Шчуч. (СПЗБ),
замамыла м. і ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
пацёмкаваты прым. — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
пацёмнік м. — Ваўк. (СПЗБ),
пыпка м. і ж. — Гарадз. (ЖНС),
пахмыла м. і ж. — Астр. (СПЗБ),
няўзгляд м. і ж. — мясц. (Насовіч),
тумарнік м. — Паст., Мядз., Лаг. (СПЗБ),
насупа ж. — Маг. (Бялькевіч),
бязьлюднік м. — Навагр. (НС),
чмур м. — Маг. (Бялькевіч),
насыпаваты прым. — Навагр. (З нар. сл.),
дундук м. — Чэрв. (СЦБ),
засмучоны прым. — мясц. (Станкевіч). @парадзіха, жанчына, якая толькі што нарадзіла дзіця.

парадзіха ж. — Чач., Чэрв., Слаўг., Віц. р., усх.-маг., Зах.-бран. р. (Шатэрнік, Станкевіч, Каспяровіч, Бялькевіч, Растаргуеў, Мат. Гарадз., Насовіч, ГЧ),
паражэлля ж. — Лун. (Шаталава),
радзінніца ж. — Зэльв. (Сцяцко),
рожаніца ж. — Верхнядзв., Рэч., Старадарож. (Шаталава, Насовіч, Мат. апыт., Мат. Гом.),
радзіха ж. — Добр., Петр., Рэч., Акц., Віц. р., Лаг., Мёр., Астр., Смален. р. (СПЗБ, Мат. Гом., Варлыга, Мат. Гарадз., Каспяровіч, Дабравольскі),
радуха ж. — Добр. (Мат. Гом.),
парадуха ж. — Петр., Іўеў., Жытк. (Мат. Гом., Мат. Гарадз.),
паражаніца ж. — Навагр., Дзятл. (Мат. Гарадз., НС),
радзіца ж. — (НС),
радзініца ж. — Слон. (Сл. Гарадз.),
родка ж. — Жытк. (ТС),
радзілка ж. — Жытк. (ТС),
радзілля ж. — Кобр. (НЛ),
паражылля ж. — Іван., Драг., Слон., Браг. (ДСБ, ЖС, З нар. сл.),
парадзелля ж. — Стол., Жытк. (ТС),
парадзільніца ж. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
палажніца ж. — (СПЗБ),
грубая прым. — Мсцісл., Малад., Астр. (Юрчанка, Мат. дыял. сл., Мат. Гарадз.),
тоўстая прым. (ж.) — Гл., Мсцісл., Докш., Іўеў., Бял. (Мат. Гарадз., Мат. дыял. сл., Янкоўскі, Юрчанка, Яўсееў),
пузатая прым. — Карм., Добр. (Мат. Гом.),
цяжкая ж. — Гл. (Янкоўскі),
цяжолая ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
чараватая прым. — Смарг. (Сл. Гарадз.),
абрэменная прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
такая прым. — Астр. (СРЛГ). @пастрыжаны коратка або нагала

стрыга ж. — Жытк. (ТС),
стрыжка м. і ж. — Лоеў., Смален. р. (Янкова, Дабравольскі),
стрыгмач м. зневаж. — Гл. (Янкоўскі),
стрыжак м. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
галуза м. і ж. — Зэльв., Івац. (ЛАБНГ, Сцяцко),
галамоўза м. — мясц. (Станкевіч),
балванчук м. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
астрыжонак м. — Зэльв. (Сцяцко),
астрыжэны прым. — Жытк. (ТС),
бяскудлы прым. — мясц. (Станкевіч);

нястрыжаны:
касмач м. — Стол., Мёр. (ТС, З нар. сл.),
калмач м. — Гарадз. (СРЛГ),
лахмач м. — Мёр. (З нар. сл.),
валасач м. — Мёр. (З нар. сл.),
валасацік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
аброслік м. — Гарадз. (СРЛГ),
пейсач м. — Стол. (ТС),
пейсаты прым. — Жытк. (ТС),
касматы прым. — Пух., Паст. (СПЗБ, Станкевіч),
касаты прым. 'з доўгімі косамі' — Ашм., Мсцісл., Зах.-бран. р. (СПЗБ, Юрчанка, Станкевіч),
даўгавалосы — Лід. (Мат. Гарадз.),
пазарослый прым. — Пух. (СЦБ),
зарослы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
чучма ж. груб. — Ваўк. (Сл. Гарадз.),
дзірваваны прым. — Мядз. (ЖС);

ускудлачаны:
лахматы прым. — Жытк. (ТС),
валахаты прым. — мясц. (Станкевіч),
калтукаваты прым. — Ушацк. (ЖС),
кудла ж. — Чэрв. (Шатэрнік),
ройка ж. асудж. — Мёр. (З нар. сл.),
распалаханы прым. — Стол. (ТС),
раскудлошэны прым. — Жытк. (ТС),
раскудланы прым. — Стол., Жытк. (ТС),
распейсаны прым. — Жытк. (ТС). @пісклявы, з пісклявым голасам.

піскульга м. і ж. — Маг. (Бялькевіч),
піскля ж. — Чэрв. (Шатэрнік),
пісклівы прым. — Чэрв. (Шатэрнік);

галасісты:
галасны прым. — Лаг., Кліч. (Варлыга, ЖС),
галасісты прым. — Жытк. (ТС),
звонкі прым. — мясц. (Насовіч),
галасуха ж. — Стол. (ТС),
гарлаты прым. — Лаг. (Варлыга),
трубіна звыч. м. — Мсцісл. (Юрчанка),
маркаль (маркач) м. 'пра чалавека з непрыемным хрыпатым голасам' — Гл. (Янкоўскі),
безгалосы прым. 'які не мае гучнасці ў голасе' — мясц. (Насовіч, Станкевіч);

сіпаты:
сіпаты прым. — Маг., Чач., Навагр. (Бялькевіч, Насовіч, Мат. Гарадз.),
сіпуха ж. — Маг., Гом. (Бялькевіч, НЛГ),
сіпалка ж. — Стол., Жытк. (ТС),
сіпоўка ж. — Чач. (Мат. апыт.),
хрыпуха ж. — Гом. (НЛГ),
хрыпатунка ж. — Гарад. (СПЗБ),
хрыпляк м. — Шчуч. (СПЗБ),
хрыпаты прым. — Лаг. (Варлыга),
асіплы прым. — мясц. (Станкевіч),
дзіркаты прым. — Лаг. (Варлыга). @прыгожы, прыемны знешнім выглядам, гарманічнасцю.

харошы прым. — Віц., Кобр., Лоеў., Чач., Валож., Драг., Жытк., Смарг., Стол. (ТС, З нар. сл., Н. сл-сць, Станкевіч, Янкова, ЖНшС, Каспяровіч, ЖС),
харашмяны прым. — Кам., Драг., Бяроз. (ЖНшС, ДСБ, Шаталава),
паглядны прым. — Слуц., Стол., Гом., Слон. (ТС, НЛГ, ЖНшС, ЖС),
красівы прым. — Кобр., Жытк., Чач., Лоеў., Пух., Ельск., Гарадз., Ветк., Брасл. (СПЗБ, ТС, СЦБ, Мат. мен.-мал., Мат. Гом., Янкова, ЖНшС, ГЧ, Мат. апыт.),
файны прым. — Рас., Зэльв., Капыл., Стол., Дзятл., Бераст. (ТС, Мат. Гарадз., Шаталава, Сцяцко, ЖС),
гарны прым. — Мсцісл., Хойн., Гом., Капыл., Стол., Жытк., Смален. р., Зах.-бран. р. (ТС, Мат. Маг., НЛГ, Н. сл-сць, Дабравольскі, Растаргуеў),
пазаркі (пазарны, пазорны) прым. — Жаб., Мсцісл., Гл., Чэрв. (ДСБ, Шатэрнік, Станкевіч, Насовіч, Юрчанка, НЛ, Янкоўскі),
прыгожы прым. — Віц., Чэрв., Жытк., Зах.-бран. р. (СПЗБ, ТС, Растаргуеў, Насовіч, Станкевіч),
гожы прым. — Віц., Гл. (Станкевіч, Каспяровіч, Янкоўскі),
харашун м. — Люб., Стол., Жытк., Смарг. (ТС, Станкевіч, Н. сл-сць),
харашуха ж. — Жытк., Люб., Смарг. (ТС, Станкевіч, Н. сл-сць),
гарнец м. — Стол. (ТС, НС),
удалы прым. — Лоеў., Чач., Стол. (ТС, Янкова, Мат. апыт.),
красны прым. — Стол., Жытк. (ТС, Насовіч),
красуха ж. — Віл. (СПЗБ, Насовіч, Станкевіч),
красуля ж. — Пух. (Мат. мен.-мал., СЦБ),
красавец м., красавіца ж. — Жытк. (ТС),
красач м. — Нараўл. (ГЧ),
пекны прым. — Докш., Глыб., Гарадз., Ваўк., Лаг. (СПЗБ, Мат. дыял. сл., Насовіч),
заглядуха ж. — мясц. (Насовіч),
прыгажулля ж. — Маг. (Бялькевіч),
прыгажуння ж. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
прывабны прым. — Віц. р. (Каспяровіч),
прыманны прым. — Стол. (ТС),
прынадны прым. — мясц. (Насовіч),
прынадка ж. — мясц. (Станкевіч),
хібетны прым. — Жытк. (ТС),
хвэцкі прым. — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
хвацкі прым. — Мядз. (Мат. мен.-мал.),
відны прым. — Уздз., Чач. (Мат. мен.-мал., Мат. апыт.),
вабны прым. — Віц. (Каспяровіч, Станкевіч),
ёмкі прым. — Пух. (Мат. мен.-мал.),
прыўкрасны прым. — Гом., Чач. (НЛГ., Мат. апыт.),
слічны прым. — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
лоўкі прым. — Пін., Івац., Мазыр., Стол. (ДСБ, ЖНС, З нар. сл., ГЧ),
ладны прым. — Шчуч., Свісл., Чэрв., Уздз., Воран. (СПЗБ, Мат. мен.-мал., СЦБ, Шатэрнік, Мат. Гарадз.),
анцік м. — Маг. (Бялькевіч),
лялька ж. — Жытк., Смален. р. (ТС, Дабравольскі),
маляваначка ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
красавушка ж. — Чэрв., Маг., Мсцісл., Зах.-бран. р., Смален. р. (СЦБ, Бялькевіч, Юрчанка, Дабравольскі, Растаргуеў),
краля ж. — Чэрв., Маг., Мсцісл., Зах.-бран. р., Смален. р. (СЦБ, Бялькевіч, Юрчанка, Дабравольскі, Растаргуеў),
царэва ж. — Жытк. (ТС),
ясачка ж. — Стол. (ТС),
паненка ж. — Рэч., Буда-Каш., Гом. (Мат. Гом.),
пакраса ж. — мясц. (Станкевіч, Насовіч),
каралеўна ж. — Смален. р. (Дабравольскі, Насовіч),
прыродуха ж. — Пін. (ЖНС),
ненагляда ж. — мясц. (Насовіч),
пісаны прым. — Лоеў. (Янкова),
неганьбітны прым. — Стаўб. (СЦБ),
прыўдалы прым. — Стол. (НЛ),
байкі прым. — Свісл. (Мат. Гарадз.),
чапурны прым. — Бял. (Яўсееў),
дародны прым. — Стол., Жытк. (ТС),
лічкаваты прым. — Браг. (Мат. Гом.),
спанараўны прым. — Кобр. (ДСБ),
завідлівы прым. — Рэч. (Мат. Гом.),
паглядны прым. — Лоеў., Мсцісл. (Янкова, Юрчанка),
павабны прым. — мясц. (Насовіч),
здатны прым. — Пруж., Гарадз. (ДСБ, Цыхун),
зграбны прым. — Лаг. (Варлыга),
чырвоны прым. — Чэрв. (Шатэрнік),
азорны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
цваны прым. — Зэльв. (Сцяцко),
хольны прым. — Віц. (Каспяровіч),
урадлівы прым. — Віц. (Каспяровіч),
вызорны прым. — Ушац. (ЖНшС),
прыкраслівы прым. — Вілен. р. (ЖНшС);

вельмі прыгожы:
харасцвянны прым. — Жытк. (ТС),
харасцвіна ж. — Стол. (ТС),
харашэзны прым. — Стол., Жытк. (ТС),
харашуленькі прым. — Жытк. (ТС),
пракрасівы прым. — Лоеў. (Янкова),
красівенны прым. — Лоеў., Чач., Мсцісл. (Янкова, Юрчанка, ГЧ),
распрыгожы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
раскрасівы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
раскрасавіца ж. — Чач., Мсцісл. (Мат. апыт., Юрчанка). @п'яны, які знаходзіцца ў стане ап'янення.

п'яны прым. — агульн. (ТС, Станкевіч, Бялькевіч, Юрчанка, ГЧ, Янкоўскі, Мат. апыт.),
п'янюга м. і ж. — Маг., Старадарож. (ГЧ, Мат. апыт.),
сп'янелы прым. — Гом., Чач. (НЛГ, Мат. апыт.),
апоіна м. і ж. — мясц. (Насовіч),
цюмба ж. — Гарадз. (СРЛГ),
бэйля м. і ж. — Гарадз. (СРЛГ),
упіты прым. — Жытк. (ТС),
напілы прым. — Навагр. (З нар. сл.);

вельмі п'яны:
п'яны-расп'яны прым. — Жытк., Брасл. (ТС, СПЗБ),
п'янюсенькі (п'янюткі, п'яненькі) прым. — Астр., Мсцісл. (СПЗБ, Юрчанка),
п'янюшчы прым. — Стол. (ТС),
п'яненны прым. — Лоеў., Чач. (Янкова, Мат. апыт.),
п'янезны прым. — Жытк. (ТС),
абпівала м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
алкаголец м. — Бял. (Яўсееў),
апівака м. — Мсцісл. (Юрчанка, Станкевіч),
апівайла м. і ж. — Паст. (СПЗБ),
апівоха м. і ж. — Пух. (СПЗБ),
апівош м. — Маст., Карэл., Дзярж., Бераст., Ганц. (СПЗБ, Сл. Гарадз., Шаталава, З нар. сл., НС),
апівоша м. і ж. — Бял., Гл., Старадарож., Бар., Ганц., Люб. (Яўсееў, Янкоўскі, ЖНС, ДСБ, Н. сл-сць, НЛ),
апівошта м. і ж. — Бабр. (Мат. Маг.),
апівошына м. і ж. — Навагр., Бераст. (Сл. Гарадз., СПЗБ, З нар. сл.),
апівуда м. і ж. — Навагр. (СРЛГ),
апоек м. — Зэльв. (СРЛГ),
апоіна м. і ж. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
апока м. і ж. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
апоя м. і ж. — Кобр. (НЛ),
аргамака м. — мясц. (Насовіч),
бахус м. — мясц. (Насовіч),
бражнік м. — Стол. (ТС),
бусайла м. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
варызгала м. і ж. — Смарг. (Сл. Гарадз.),
выпівака м. і ж. — Жытк. (НЛГ, ТС),
выпіваннік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
выпітнік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
гайдамака м. і ж. — мясц. (Насовіч),
гарэлачнік м., гарэлачніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
дзюндзя м. і ж. — мясц. (Насовіч),
жлукта м. і ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
забулдыжнік, забулдыга м. — Гарадз. (Цыхун),
запойца м. і ж. — Віц р. (Станкевіч),
засцыка м. і ж. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
зюзя м. і ж., зюзька м. і ж. — мясц. (Станкевіч),
калюга м. і ж. — Стол., Жытк. (ТС),
лайтружнік м. — Нясв. (Мат. мен.-мал.),
лупса м. і ж. — Зэльв. (Сцяцко),
лыкус м. — Мсцісл. (Насовіч, Станкевіч),
лядошчыца м. і ж. — Пін. (ЛАБНГ),
магарычлівы прым. м. — Смален. р. (Дабравольскі),
макша м. і ж. — Гарадз. (Мат. Гарадз.),
мардахлыст м. — мясц. (Насовіч),
мачыморда м. і ж. — Гарадз. (Цыхун),
паласказуб м. — Жытк. (ТС),
півак м. — Лоеў. (Янкова),
пітук м. — Зэльв. (Сцяцко),
пітун м. — Зэльв. (ЖС),
піяк м. — Гарадз. р., Ашм. (СПЗБ, Насовіч, Сл. Гарадз.),
піяка м. і ж. — Слон. (ЖНшС, Насовіч),
піякуваты прым. — Драг. (З нар. сл.),
піянюга м. і ж. — Вілен. р. (СПЗБ),
пойнік м. — Смален. р. (Дабравольскі),
прапоец м. — Смален. р. (Дабравольскі),
прапой м. — Зах.-бран. р. (Насовіч, Растаргуеў),
прапойнік м. — Смален. р. (Дабравольскі),
п'яніца м. і ж. — агульн. (Насовіч, Бялькевіч, Станкевіч, ТС, Мат. Гарадз., Мат. дыял. сл., Мат. апыт.),
п'яніца м. і ж. — Драг. (Мат. апыт.),
п'янтос м. — Лаг. (Мат. мен.-мал.),
п'янчужка м. і ж. — Жытк. (Мат. Гом.),
п'янчужнік м. — Іван. (ЖНС),
п'янычка м. і ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
п'янюга м. і ж. — Брасл., Шчуч., Чэрв. р., Чач., Кам., Драг., Жытк., Лоеў., Смален. р., Зах.-бран. р. (СПЗБ, ТС, Шатэрнік, Насовіч, Янкова, Дабравольскі, Растаргуеў, Мат. апыт.),
п'янюжка м. і ж. — Стаўб. (СПЗБ),
п'янюжно м. і ж. — Жытк. (ТС),
п'янюжына м. і ж. — Шчуч. (СПЗБ),
п'янюх м. — Гарад. (НЛ),
п'ячка ж. — мясц. (Насовіч),
смактун м. — Слуц. (ЖС),
сяўка м. і ж. — Маст. (Сл. Гарадз.),
фарына м. і ж. — Стаўб. (Мат. мен.-мал.),
хлебястун м., хлебястуння ж., хлебястуха ж., хлебястушка ж. — Мсцісл. (Юрчанка). @русы, з русымі валасамі.

русы прым. — Жытк., Маг., Гом., Чач., Лоеў. (ТС, Бялькевіч, НЛГ, Янкова, Мат. апыт.),
русявы прым. — Лоеў., Чач., Жытк., Стол., Кобр., Зах.-бран. р. (ТС, Янкова, Станкевіч, ЖНшС, Растаргуеў),
русяўка ж. — Жытк. (ТС),
русакосы прым. — Стол. (ТС). @рыжы, з рыжымі валасамі.

рыжы прым. — Гом., Лід. (Мат. Гарадз., НЛГ),
рыжмель м. — Гл., Старадарож. (Янкоўскі, Мат. апыт.),
рыжэнь м. — Мсцісл. (Юрчанка),
рыжоцце м. і ж. — Гом. (Мат. Гом.),
руды прым. — Лоеў., Маз., Чач., Зах.-бран. р. (Янкова, З нар. сл., ЖНшС, Растаргуеў),
рудаваты прым. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
рудзька м. — Маг. (Бялькевіч),
рудзік м. — Смален. р. (Дабравольскі),
рудак м. — Мёр. (З нар. сл.),
рудзіла м. і ж. — Мёр. (З нар. сл.),
рудуха ж. — Мёр. (З нар. сл.),
ружоня ж. — Мёр. (З нар. сл.),
жары прым. — Лоеў. (Янкова),
медны прым. — Стол. (ТС). @саплівы, у каго цякуць соплі.

аскрак м. — Гл., Старадарож. (Янкоўскі, ЖНшС),
аскрывы прым. — Старажарож. (ЖНшС),
азгрывы прым. — Чэрв., Кір. (Шатэрнік, НС),
вазгрывы прым. — Віц., Смален. р., Зах.-бран. р. (Каспяровіч, Дабравольскі, Растаргуеў),
вазграты прым. — Віл. (СПЗБ),
смаркач м. — Старадарож., Люб. (Станкевіч, Мат. апыт.),
смаркаха ж. — Лаг. (Варлыга),
смаркачка ж. — мясц. (Станкевіч),
смаркуль м. — Пух. (СПЗБ),
смаркаты прым. — Жытк. (ТС),
шмэргуль м. — Пух., Кам. (СПЗБ, Мат. мен.-мал.),
сапляк м. — Чэрв. (Шатэрнік, Насовіч),
саплівец м. — Жытк. (ТС),
сапляты прым. — Стол. (ТС),
саплівы прым. — Жытк., Віц. (ТС, Каспяровіч, Насовіч),
шмурыгаты прым. — Бяроз. (Шаталава). @светлавокі, са светлымі вачамі.

белазоры прым. — Чэрв. р., Віц., Лоеў., Лаг., Мядз., Віл., Бых., Мсцісл., Чаш. (Шатэрнік, Каспяровіч, СПЗБ, СЦБ, Мат. Гом., Н. сл-сць, Варлыга, Мат. Маг., Юрчанка, Станкевіч, ЖНС),
белаокі прым. — Стол. (ТС),
сінявокі прым. — Стол., Навагр. (Мат. Гарадз., ТС),
сінявочка ж. — Мсцісл. (Юрчанка). @светласкуры, са светлай скурай.

белавіды прым. — мясц. (Станкевіч),
бляды (бледы) прым. — Лельч., Смарг., Чэрв. (СПЗБ, Станкевіч, Мат. Гом., Шатэрнік, Насовіч),
бляды прым. — Лаг. (Варлыга),
блядавы прым. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
бледны прым. — Стол., Жытк., Віц. (ТС, Каспяровіч),
ліпіна ж. — Гл. (Янкоўскі),
пабляклы прым. — Гарадз. (Сл. Гарадз.). @слінявы, у каго цячэ сліна (звычайна пра дзіця).

слінько м. — Стол., Клецк., Малад. (ТС, Мат. дыял. сл., НЛ),
слінькач (слінкач) м. — Лаг., Уздз. (Варлыга, Мат. мен.-мал.),
слінкаты (слінькаты) прым. — Воран., Лаг. (Сл. Гарадз., Варлыга),
слінкаваты прым. — Уздз. (Мат. мен.-мал.),
слюнцявы прым. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
сліняты прым. — Свісл. (Сл. Гарадз.),
сьлімбаты прым. — Слуц. (ЖС),
слюндаты прым. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
слюнцявы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
аслюзлы прым. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
шлюнцейка ж. — Смален. р. (Дабравольскі). @сляпы, слепаваты, з дрэнным зрокам або пазбаўлены зроку.

сляпы (слепы) прым. — паўн.-зах. з., Стол., Жытк., Гл., Віц., Мсцісл. (СПЗБ, ТС, Мат. Гарадз., Каспяровіч, Янкоўскі, Юрчанка, Цыхун),
слепавокі прым. — Навагр., Лоеў., Лаг., Чэрв., Чач. (З нар. сл., Янкова, Варлыга, Насовіч, Шатэрнік, Растаргуеў),
сляпак м. — Бяроз., Чэрв. (ЖНС, Шатэрнік, Насовіч),
сляпняк (сляпаняк) м. — паўн.-зах. з. (СПЗБ, Станкевіч),
сляпень м. — Віл., Чэрв., Пух. (СПЗБ, Мат. мен.-мал.),
сляпацень м. — Вілен. р. (СПЗБ),
сляпец м. — Глыб., Лях., Паст., Смарг., Жаб., Шум. (СПЗБ, НЛ),
слепанджа (слепрандзя, слепанжа) м. і ж. — зах.-пал. г., паўн.-зах. з. (СПЗБ, ТС, ДСБ, Сл. Гарадз., НЛ, Шатэрнік, Юрчанка, Сцяцко, Шаталава, З нар. сл., ЖС, Станкевіч),
слепандзей м., слепандзейка ж. абразл. — Мсцісл. (Юрчанка),
сляпоцько м. экспр. — Жытк. (ТС),
падслепаваты прым. — Навагр., Лоеў., Светл. (Мат. Гарадз., Мат. Гом., Янкова),
праслеплы прым. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
падслеплы прым. — Пух. (СЦБ),
падслепісты прым. — Бярэз., Бых., Бял. (СЦБ, ЖНС, Мат. Гом.),
сляпендра (слепендра) м. і ж. — Клецк., Капыл. (НЛ, ЖС),
сляпун м. — Мсцісл., Маг. (Юрчанка, Насовіч),
слепка ж. — мясц. (Насовіч),
сляпачка ж. — мясц. (Насовіч),
сляпчыха ж. — Берасц., Драг. (ДСБ),
слепата м. і ж. — Шчуч. (СПЗБ),
слепаваты прым. — Брасл., Чыж. (СПЗБ, Насовіч),
падслепак м. — Пух. (СЦБ),
маргаслепы прым. — Жытк. (ТС),
малазорны прым. — Астр., Гл., Буда-Каш. (Сл. Гарадз., Мат. Гом., Янкоўскі),
няўзоркі прым. — мясц. (Насовіч),
прыніка м. і ж. — Чэрв. (Мат. мен.-мал.),
прыніклы прым. — Чэрв. (Шатэрнік),
кіславокій прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
бяльмач м. — Гл. (Мат. Гом.),
бязвочны прым. — Гом. (НЛГ),
невідучы прым. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў, Насовіч),
невідзяшчы прым. — Лоеў. (Янкова),
незрачы прым. — Мсцісл. (Юрчанка, Насовіч),
нявісны (нівісны) прым. — Кам., Лаг., паўн.-зах. з. (СПЗБ, Варлыга, ЖНС, Дабравольскі);

блізарукі:
блізарукі прым. — Навагр. (Мат. Гарадз.),
паніклы прым. — Слуц., Жлоб., Пух. (ТС, Мат. Гом., Н. сл-сць, Шатэрнік, Станкевіч),
паніклівы прым. — Светл., Мядз., Віл., Дзіс., Лаг., Смарг., Паст., Глыб. (СПЗБ, СЦБ, Мат. Гом., Станкевіч),
нізкі на вочы — Івац., Зэльв., Лоеў., Уздз., Стол., Лаг., Драг. (ДСБ, ТС, Мат. мен.-мал., Янкова, Варлыга, Станкевіч, Сцяцко),
лунавы прым. — Браг. (Мат. Гом.),
драчаваты прым. — Драг. (ДСБ, З нар. сл.),
прызорысты прым. — Жытк. (ТС),
заскалько м. і ж. — Гл. (Мат. Гом.),
блізкавокі прым. — Браг. (Мат. Гом.),
блізавокі прым. — Лоеў. (Янкова);

касавокі:
касы (косы) прым. — Кобр., Старадарож., Віц., Люб., Гом., Калінк., Мсцісл. (ТС, Мат. Гом., ЖНшС, Каспяровіч, Юрчанка),
касенькі (касенечкі) памянш. прым. — Мсцісл., Старадарож. (Юрчанка, Мат. апыт.),
касавокі прым. — Лаг., Кобр., Жытк., Дзятл., Смарг., Беш., Бяроз., Шчуч., Гарад. (СПЗБ, ТС, ДСБ, Варлыга, Мат. Гарадз., Каспяровіч, ЖНшС, Шаталава),
касавец м. — Бяроз. (ДСБ, Шатэрнік),
касавень м. — Лаг. (Варлыга),
касяк м. — Навагр. (НС),
касура (касурка) ж. — Чач. (Мат. апыт.),
касавура ж. — мясц. (Насовіч),
касаты прым. — Лід. (Мат. Гарадз.),
касаваты прым. — Маг. р. (Бялькевіч),
касьян м. экспр. — Жытк. (ТС),
крывы прым. — мясц. (Насовіч),
калавуры прым. — Докш. (СПЗБ),
касаглобы прым. — Маг. р. (Бялькевіч),
скалаокі прым. — Жытк. (ТС);

аднавокі:
аднавокі (аднаглазы) прым. — Маг. р., Віц. р., Смарг., Брасл. (СПЗБ, Бялькевіч, Дабравольскі, Каспяровіч, Растаргуеў, Насовіч, Станкевіч),
крывец (крывень) м. — Маг., Добр. (Бялькевіч, Мат. Гом.),
біндавокі прым. — Жытк., Маг. (ТС, Бялькевіч). @статны

станаўкі прым. — Віц., Лаг., Смарг. (СПЗБ, Каспяровіч, Варлыга),
пастаўны прым. — Маз., Жытк., Лід. (ТС, З нар. сл., Сл. Гарадз.),
пастанаўны прым. — Бераст., Дзятл. (Мат. Гарадз.),
перавязісты прым. — Слон., Зэльв. (ЖНшС, Сцяцко),
талісты прым. — Астр., Мсцісл. (Сл. Гарадз., Юрчанка),
хармузны (хармузісты) прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
лепкаваты прым. — Стол., Жытк. (ТС),
падборысты прым. — Лід. (Сл. Гарадз.),
перашпілены прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
стройны прым. — Лаг., Гл., Мядз., Смарг., Паст., Чэрв. (СПЗБ, Варлыга, Янкоўскі),
зграбны прым. — Віц., Маг., Шчуч. (Бялькевіч, Каспяровіч, Мат. Гарадз.),
стрункі прым. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
прыродны прым. — Стол., Жытк. (ТС),
падсуканы прым. — Стол., Жытк. (ТС),
шчыгульны прым. — (НЛГ),
хупавы прым. — мясц. (Станкевіч),
складны (складзісты) прым. — Чэрв. (Шатэрнік, Насовіч),
фарсовы прым. — Смарг. (Сл. Гарадз.),
стрынгалявы прым. — Карэл. (Мат. Гарадз.),
лепястрынка ж. — Ваўк. (Сл. Гарадз.),
уродны прым. — мясц. (Насовіч),
лічны прым. — Лоеў. (Янкова),
раскошны прым. — мясц. (Насовіч),
хвартовы прым. — Віц. (Каспяровіч),
прышчыгульнены прым. — Мсцісл. (Юрчанка). @стомлены, абяссілены, змораны работай.

змардованы прым. — мясц. (Насовіч),
умардаваны прым. — Чач. (Мат. апыт.),
памардаваны прым. — Чач. (Насовіч, Мат. апыт.),
знуроны прым. — мясц. (Насовіч),
спакучаны прым. — Гом. (НЛГ),
занюжаны прым. — Чач. (ЖС),
прысталы прым. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
узбузаваны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
зазіпаны прым. — Ваўк. (Сл. Гарадз.),
утомлены прым. — Стол. (ТС),
ператомлены прым. — Жытк. (ТС),
задрочаны прым. — Маг. (Бялькевіч),
выбіты прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
томны прым. — Калінк. (СПЗБ),
прытомлены прым. — Чач. (Насовіч, Мат. апыт.),
утружоны прым. — мясц. (Насовіч),
утурбованы прым. — мясц. (Насовіч),
спрацаваны прым. — Паст. (СПЗБ),
ушлэпаны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
ушломаны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
вытрапаны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
забузаваны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
прысталы прым. — мясц. (Станкевіч),
атомлены прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
занюжаны прым. — Чач. (ЖС),
зашкумарджаны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
знуроны прым. — мясц. (Насовіч),
замурыжаны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
спакучаны прым. — Гом. (НЛГ),
занураны прым. — Мсцісл. (Юрчанка). @тоўсты, поўны, значны ў аб'ёме.

тоўсты прым. — спарадычна агульн. (СПЗБ, ТС, Шатэрнік, Насовіч, Растаргуеў, Янкова, Мат. Гарадз., Янкоўскі, Юрчанка, ЖНшС),
таўсты прым. — Віл., Лоеў., Зах.-бран. р., Чач. (Растаргуеў, Янкова, Станкевіч, Мат. апыт.),
таўстун м. — Лаг., Стол., Жытк., Мёр. (ТС, Варлыга, З нар. сл.),
таўстуха ж. — Віц., Чэрв., Зах.-бран. р., Смален. р., Вілен. р. (СПЗБ, Шатэрнік, Каспяровіч, Растаргуеў, Дабравольскі, Насовіч),
таўсцюк м. — Гом., Мёр. (НЛГ, З нар. сл.),
таўсцяк м. — Чэрв., Мёр., Зэльв. (СПЗБ, Шатэрнік, З нар. сл.),
таўшчэразны прым. — Чэрв. (Шатэрнік),
таўсцёразны прым. — Карэл. (СПЗБ),
таўсценны прым. — Хоц., Люб. (Мат. Маг., ЖНС),
таўшчэнны прым. — Стол., Зах.-бран. р. (ТС, Растаргуеў),
таўсцялюзны прым. — Стол. (ДСБ),
таўсцелезны прым. — Жытк. (ТС, Н. сл-сць),
трыбухач м. — Малад., Верхнядзв., Карэл., Пух., Зэльв., Гарад., Клец. (СПЗБ, Мат. мен.-мал., Мат. дыял. сл., Сцяцко, Шаталава, НЛ, ЖНС),
трыбухлей м. — Івац., Зэльв. (СПЗБ, Н. сл-сць),
трыбухан м. — Гор. (Мат. Маг.),
трыбушня ж. — Зэльв. (Сцяцко),
трыбухаваты прым. — Клім. (Мат. Маг.),
трыбухаты прым. — Ваўк. (Мат. Гарадз.),
пухляк м. — Лаг. (Варлыга),
тоўба ж. — Гарадз., Шчуч., Стол., Жытк., Мсцісл. (СПЗБ, ТС, ЖНС, Юрчанка),
тоўла — Ушац., Паст. (СПЗБ, НС),
торба ж. — Гарадз., Чэрв. (СРЛГ, Шатэрнік),
торбене н. — Жытк. (ТС),
пузаты прым. — Віц., Лаг., Кобр., Ашм., Чэрв., Зах.-бран. р. (Шатэрнік, Каспяровіч, Станкевіч, Насовіч, Варлыга, ЖС),
пузасты прым. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
пузач м. — Гл., Мсцісл., Раг., Клецк., Жытк., Ашм., Смарг., Маг., Шкл. (ТС, Станкевіч, Насовіч, Мат. Маг., Мат. Гом., Юрчанка, Янкоўскі, НЛ),
пузан м. — Бярэз., Шум., Паст. (СПЗБ),
пуздрак м. — Мсцісл. (Юрчанка),
пуздэрак м. — Клецк. (НЛ),
пуздыр м. — Маг. (Бялькевіч),
пузей м. — Бярэз. (Шаталава),
касабрух м. — Мсцісл. (Юрчанка),
крывапузы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
касапузы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
лапеза ж. — Гарадз. (СРЛГ),
кухва ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
барабаха ж. — Гарадз. (СРЛГ),
бамбэлак м. — Гарадз. (СРЛГ),
кепша ж. — Чэрв. (СПЗБ),
цяльпех м., цяльпеха ж. — Мёр. (ЖНС),
гладкі прым. — спарадычна агульн. (СПЗБ, ТС, Станкевіч, Насовіч, Растаргуеў, Шатэрнік, Дабравольскі, НС, Мат. Гарадз., Мат. апыт.),
гладун м. — Жытк., Гом., Люб., Кір., Гл. (ТС, НЛГ, Н. сл-сць, НС, Янкоўскі),
гладуха ж. — Стол., Жытк., Гл., Кір. (ТС, Янкоўскі, НС),
гладзь ж. — Стол. (ТС, НС),
басэтля ж. — Зэльв., Гарадз. (Сцяцко, Цыхун),
сапутэрня ж. — Лаг. (СПЗБ),
лажбель м. — Чэрв. (Шатэрнік),
налівак м. — Лаг. (Варлыга),
лузкан м. — Маг. (Бялькевіч),
баўдыр м. — Лаг. (Варлыга),
цялеш м. — Гл. (Янкоўскі),
памак м. — Чэрв. (Шатэрнік),
сурміла м. і ж. — Чэрв. (Шатэрнік),
ацесьліўка ж. — Раг. (Мат. дыял. сл.),
ступа ж. — Жытк., Мёр., Мсцісл. (ТС, З нар. сл., Юрчанка),
сыты прым. — Берасц., Смарг., Чэрв. (Шатэрнік, ЖНС, ДСБ, Станкевіч),
барыла м. і ж. — Жытк., Віц., Драг., Лід., Гарадз. (ТС, Каспяровіч, Мат. Гарадз., Насовіч, Цыхун., НЛ),
барэлко м. — Навагр. (ЛАБНГ, НС),
качолка ж. — Ветк. (Мат. Гом.),
пяхцер м. — Добр. (Мат. Гом.),
бучны прым. — Лаг. (Варлыга),
тучны прым. — Лаг., Кам. (ДСБ, Варлыга),
раскошны прым. — Лоеў., Чач. (Янкова, Мат. апыт.),
буклан м. — Лаг. (Варлыга),
бухматы прым. — Лаг. (Варлыга),
грузны прым. — Лаг. (Варлыга),
лантух м. — Паст., Віл., Бяроз., Іван., Пін., Стол., Лельч., Саліг., Навагр., Лаг., Раг. (ЛАБНГ, ЖС, Н. сл-сць, Варлыга),
лайнік м. — Лаг. (Варлыга),
шарматы прым. — Кобр. (ЖНшС),
ляпёха ж. — Мёр., Драг. (З нар. сл., ЖНшС),
брузляк м. — Мсцісл. (Юрчанка),
брузлы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
трублаты (трыблаты) прым. — Віц., Жытк., Верхнядзв., Карэл., Кам. (ТС, Каспяровіч, ЖНшС, Сл. Гарадз., Шаталава),
трабло м. і ж. — Касц. (Мат. Маг.),
мурлаты прым. — Лаг. (Варлыга),
мардаты прым. — Чэрв. (Шатэрнік),
пуцак м. — мясц. (Станкевіч, Насовіч),
слімень м. — Лоеў., Мсцісл. (Янкова, Юрчанка),
жвацісты прым. — Навагр., Гарадз. (СПЗБ, Сл. Гарадз., З нар. сл.),
абдулаваты прым. — Лаг. (Варлыга),
чаравач м. — Клецк., Стол. (ТС, НЛ),
чараваты прым. — Пін., Карэл., Стаўб., Клецк., Стол. (ТС, СПЗБ, НС, НЛ, Шаталава),
атлінак м. — Маг. (Бялькевіч),
курдзёбак м. — Віц. (Каспяровіч),
бэста ж. 'пра тоўстую жанчыну' — Маст. (СПЗБ),
бабкаваты прым. — Стол. (ЖНшС),
каўдунаты прым. — Кам. (ЖНшС),
распечаны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
разбрузлы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
разбрухацелы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
кляхач м. — Пух. (СПЗБ),
кляхаты прым. — Пух. (СПЗБ),
пухныр м. — Чэрв. (Шатэрнік),
валіза ж. — Жытк., Старадарож., Барыс. (ТС, НС, Мат. апыт., Мат. мен.-мал.),
вяропаўка ж. — Уздз. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
злёпак м. — Клецк., Капыл., Віл. (СЦБ, ЖС, НЛ),
лея ж. — Уздз., Драг. (СЦБ, Мат. мен.-мал., ЖНС),
драя ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
друя ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
капа ж. — Ветк., Лоеў. (Мат. Гом., Янкова),
поўны прым. — Лоеў., Чач. (Янкова, Мат. апыт., Насовіч),
ляпяк м. — Карэл. (ЖНС),
жырёха ж. — Маг. (Бялькевіч),
юкла н. — Гл. (Янкоўскі),
ляпеш м. — Гл. (Янкоўскі),
пухнацік м. — Слон. (ЖНшС),
лыпацон м. — Маг. (Бялькевіч),
буйла м. і ж. — Пол. (НЛ),
целяпень м. — Смален. р., Пол. (НЛ, Дабравольскі),
бамбэнак м. — Пол. (НЛ),
намакань м. і ж. — Пол. (НЛ),
пампуха ж. — Жытк., Пін. (ТС, НЛ),
брысь м. — Малад. (СЦБ),
барабоха ж. — Зэльв. (ЖС),
начвач м. — Клецк., Зэльв. (НЛ, ЖС),
капшук м. — Капыл. (ЖС),
калода ж. — Гор., Мёр. (З нар. сл., Мат. Маг.),
клундзюк м. — Мёр. (З нар. сл.),
гройла н. — Лоеў. (Янкова),
мардзель м. — Лоеў. (Янкова),
атылы прым. — Гом. (НЛГ),
глеўкаваты прым. — Гом. (НЛГ),
расплытуха — Лід., Зэльв. (Сцяцко, Сл. Гродз),
расплывуха ж. — Карэл. (Сл. Гарадз.),
брузла м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
платняк м. — Нясв., Гл. (Мат. мен.-мал., Янкоўскі),
плотны прым. — Лоеў., Гл., Старадарож. (Янкова, Янкоўскі, Мат. апыт.),
растопа ж. — Мёр. (З нар. сл.),
ляплёнік м. — Мёр. (З нар. сл.),
капеша ж. — Мёр. (З нар. сл.),
ланя ж. — Мёр. (З нар. сл.),
лайба ж. — Мёр. (З нар. сл.),
брухаты прым. — Жытк., Маг. (ТС, Бялькевіч),
брухасты прым. — Воран. (Сл. Гарадз.),
брухлаты прым. — Стол. (ТС),
брухан м. — Мёр. (З нар. сл.),
брухач м. — Стол., Жытк. (ТС, НС),
брухлей м. — Жытк., Стол. (ТС, НС),
брухель м. — Смарг., Малад. (Мат. дыял. сл., Станкевіч),
сыцезны прым. — Люб. (ЖНС),
гутыра ж. — Клецк. (НЛ),
наліваха ж. — Клецк. (НЛ),
спраўніца ж. — Зэльв. (Н. сл-сць),
лямпех м. — Слон. (Н. сл-сць),
зьлівак м. — Навагр. (Н. сл-сць),
тэльбух м. — Навагр. (Н. сл-сць),
гопа ж. — Жытк., Навагр. (ТС),
каландыш м. — Івац. (НС),
рэпта ж. — Стаўб. (НС),
ратонда ж. — Шчуч. (СПЗБ),
таўсмач м. — Гл. (Янкоўскі),
цялепша ж. — Бял. (Яўсееў),
крыжасты прым. — Стол., Жытк. (ТС),
апекуш м. — Смален. р. (Станкевіч, Дабравольскі),
ачопісты прым. — Рас., Смарг. (Сл. Гарадз., Шаталава),
тумбаваты прым. — Лід. (Сл. Гарадз.),
рухталь м. — Смарг. (Сл. Гарадз.),
грубы прым. — Жытк., Стол., Воран. (Мат. Гарадз., ТС),
грубы прым. — Мсцісл. (Станкевіч),
буката ж. — віц.-маг. г., Смален. р. (ЛАБНГ, Дабравольскі),
камлукаваты прым. — Свісл. (Сл. Гарадз.),
тумба ж. — Бял. (Яўсееў),
тлусты прым. — Гарадз., Чэрв., Стол. (ТС, Шатэрнік, Сцяшковіч),
тлусцяк м. — мясц. (Насовіч),
цельбухаваты прым. — Стол. (ТС),
целісты прым. 'у целе' — Стол., Жытк. (ТС),
кнюхаты прым. — Стол. (ТС),
капшаваты прым. — Жытк. (ТС),
важкацелы прым. — Жытк. (ТС),
бубел м. — Стол. (ТС),
кадуша ж. — Клім. (Мат. Маг.),
груня ж. — Жытк. (ТС, Насовіч),
тапешка ж. — Маг. (Бялькевіч),
тэўшчар м. — Зэльв. (Сцяцко),
капіца ж. — Зэльв. (Сцяцко),
лёпа ж. — Жытк. (ТС),
кобза ж. — Жытк. (ТС),
мармуза ж. — Стол. (ТС),
лайба ж. — Жытк. (ТС),
мярлюк м. — Рас. (Шаталава),
лоша ж. — Стол. (ТС),
лавіца ж. — Жытк. (ТС),
кундзя ж. — Жытк. (ТС),
тэльбух м. — Стол. (ТС),
ланка ж. — Маг. (Бялькевіч),
лухтан м. — Жытк. (ТС),
лямех м. — Жытк. (ТС),
растатоханы прым. — Гарадз. (Сцяшковіч),
цельбух м. — Жытк., Маз., Старадарож. (ТС, З нар. сл., Мат. апыт.),
цяльпук м. — Стол., Старадарож. (ТС, Мат. апыт.),
цяльпеш м. — Жытк. (ТС),
целямеш м. — Стол. (ТС),
пуцулаваты прым. — Ашм., Смарг. (Станкевіч, Насовіч),
сычыня ж. — Зэльв. (Сцяцко),
пукнаты прым. — Пін. (ЖС),
налузканы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
сядласты прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
дабрэнны прым. — Лоеў (Янкова),
якрысты прым. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
рэптух м. — Жытк. (ТС),
спраўны прым. — Чач., Старадарож., Люб., Лоеў., Янкова (Мат. апыт.),
здаравенны прым. — Лоеў., Чач. (Янкова, Мат. апыт.),
гарміда м. і ж. — Чэрв. (Шатэрнік),
пышны прым. — Кобр. (ЖНшС),
прапышны прым. — Лоеў. (Янкова),
талан м. — Чэрв. (Шатэрнік),
трамбач м. — Мсцісл. (Юрчанка),
таўсматы прым. — Гл. (Янкоўскі),
трыпузы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
лачачуха ж. — Ветк. (Мат. Гом.),
каманіца ж. — Хойн. (Мат. Гом.),
ланка ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
бурмашысты прым. — Зэльв. (Сцяцко),
кумпісты прым. — Воран. (СПЗБ),
апецак м. — Жытк. (ТС). @хваравіты, слабасільны, са слабым здароўем.

хворы прым. — агульн. (ДАБМ, ТС, СПЗБ, Мат. Гом., Мат. Гарадз., Сцяшковіч, Станкевіч, Растаргуеў, Насовіч, ГЧ, Шатэрнік, Янкоўскі, Мат. апыт.),
хваравіты прым. — Смарг., Віц., Чэрв., Лаг. (Станкевіч, Каспяровіч, Шатэрнік, Насовіч, Варлыга),
хваравека м. і ж. — Гарадз., Слон., Стаўб., Маст., Іўеў., Воран. (СПЗБ, З нар. сл., ЖС, Сл. Гарадз.),
хваравекі прым. — Карэл., Шчуч., Чэрв., Гарадз., Гарад. (СПЗБ, ЖНС, НЛ, Станкевіч, Сл. Гарадз.),
хваравечына ж. — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
хваравекавы прым. — Слон. (ЖНС),
хварун м. — Мёр. (З нар. сл.),
хваруткі прым. — Зэльв., Навагр. (Н. сл-сць, Сл. Гарадз.),
схварэлы прым. — Навагр. (Сл. Гарадз., Насовіч),
слабы прым. — агульн., акрамя Паням. р. і зах.-пал. г. (ЛАБНГ),
слабы прым. — Паням. р., зах.-пал. г., спарадычна ўсх.-пал. р., Маг. р., Глыб., Ушац., Докш., Леп., Барыс., Круп. (ЛАБНГ, ТС, Сцяшковіч, Станкевіч, Янкова, Янкоўскі, ЖНшС),
слабэй прым. — усх.-маг. р., Мсцісл., Драг. (ЛАБНГ, Юрчанка),
слабак м. — Карэл., Бял., Мёр., Зэльв., Мсцісл. (Сцяцко, З нар. сл., Сл. Гарадз., Яўсееў, Юрчанка),
слабун м. — Гор., Мсцісл. (Мат. Маг., Юрчанка),
слабец м. — Мсцісл. (Юрчанка),
слабуха ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
слабіна (слабізна) ж. — Бял., Зэльв., Мсцісл. (Сцяцко, Юрчанка, Яўсееў),
слабкі прым. — Жытк. (ТС),
слабавіты прым. — Смарг. (Мат. мен.-мал.),
заслабы прым. — Ваўк. (Мат. Гарадз.),
саслаблы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
маласільны прым. — Жытк. (ТС),
высілены прым. — Віц. (Каспяровіч),
гніляк м. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, Станкевіч, СЦБ, Сцяцко),
гнілец м. — Глыб., Верхнядзв., Пол., Арш., Бял. (ЛАБНГ),
гнілуха ж. — Ашм., Смарг. (Станкевіч),
гнілушка ж. — Валож., Мсцісл. (ЛАБНГ, Юрчанка),
дыхляк (здыхляк) м. — Сміл., Стол., Віл., Чач., Чэрв., Лаг. (ТС, Шатэрнік, СЦБ, Насовіч, Варлыга, Станкевіч),
дохлік (здохлік) м. — Слон., Маст., Бял., Гл. (Сл. Гарадз., ЖНшС, Яўсееў, Янкоўскі),
дохля (здохля) ж. — Жытк., Гл., Мсцісл. (ТС, Янкоўскі, Юрчанка),
дыхля ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
дохлы прым. — Віц., Жытк. (ТС, Каспяровіч),
здыхач м. — Мсцісл. (Юрчанка),
здыхло н. — Берасц., Бяроз. (ЖНС),
кволы прым. — Смарг., Чэрв., Беш., Віц., Зах.-бран. р., Лоеў., Стол., Жытк., Лаг., Смален. р. (СПЗБ, ТС, Шатэрнік, Каспяровіч, Варлыга, Дабравольскі, Станкевіч, Янкова, Растаргуеў),
кісляк м. — Смален. р. (Дабравольскі, Насовіч),
кіслы прым. — Пух. (З нар. сл.),
бальны прым. — пераважна ўсх. з., Паням. р., зах.-пал. г., Смален. р. (ДАБМ, СПЗБ, СЦБ, Растаргуеў, Дабравольскі, Янкова, ГЧ),
зболены прым. — Стол., Свісл. (ТС, Сл. Гарадз.),
збалелы прым. — Лід. (Мат. Гарадз., Станкевіч),
балявы прым. — Навагр. (СПЗБ),
балезны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
неўздаляка м. і ж. — Віц., Смален. р. (Каспяровіч, Дабравольскі),
нездалека м. і ж. — Чэрв., Гл., Гом. (Шатэрнік, Янкоўскі, НЛГ),
неўздалюга м. і ж. — Чач. (Мат. апыт.),
нездалетнік (нездалетніца) м. — Гл. (Янкоўскі),
нездалетны прым. — Гл., Петр. (Мат. Гом., Янкоўскі),
нездаляшчы прым. — Гом., Чач., Лоеў. (НЛГ, Янкова, Кучук, Мат. апыт.),
трухляк м., трухлячка ж. — Смален. р., Мсцісл. (Дабравольскі, Юрчанка, Насовіч),
трухлы прым. — Стол., Жытк. (ТС, Насовіч),
трухлявы прым. — Лоеў. (Янкова, Насовіч),
нядошлы прым. — Стол., Жытк., Стаўб., Чэрв., Дзярж., Маст. (ТС, СПЗБ, Шатэрнік, НС, З нар. сл.),
недашляк м. — Жытк. (ТС),
нядошліца ж. — Чэрв. (Шатэрнік),
нягеглы прым. — Лаг., Віц., Уздз., Маг. (Мат. мен.-мал., Бялькевіч, Варлыга, Каспяровіч),
нягега м. і ж. — Смал. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
нядужы прым. — Жытк., Докш., Гл., Шчуч., Смален. р., Астр. (СПЗБ, ТС, Мат. Гарадз., Федароўскі, Насовіч, Мат. дыял. сл., Янкоўскі, Дабравольскі),
нядуга м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
недужавіты прым. — Лаг. (Варлыга),
нягожы прым. — Лун., Стол., Жытк., Лельч., Ганц. (СПЗБ, ТС, НЛ, ДСБ, Мат. Гом.),
негож прым. — Жытк., Стол. (ТС),
негадзяшчы прым. — Стол., Жытк. (ТС),
лядачы прым. — Гом., Стаўб. (ЛАБНГ, СЦБ),
лядашчы прым. — Бабр., Пух., Іван. (ЛАБНГ, СЦБ),
лядашты прым. — Пух., Бярэз., Дзярж. (ЛАБНГ, Мат. мен.-мал.),
нямоглы прым. — Карэл., Віл. (СПЗБ, Мат. Гарадз.),
нямоглік м. — Слон. (ЖНшС),
немагушчы прым. — Уздз. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
немачны прым. — Івац. (ЖНС),
немацавіты прым. — Жытк. (ТС),
дахадзяга (дахадзяка) м. і ж. — Бял., Гом., Лоеў., Чач. (НЛГ, Янкова, Яўсееў, Мат. апыт.),
дахаджалы прым. — Віл. (СПЗБ),
ніварты прым. — Астр., Люб., Старадарож. (СПЗБ, Мат. апыт.),
дафактовы прым. — Гарадз., Стаўб., Зэльв., Свісл. (Мат. мен.-мал., Сл. Гарадз., СЦБ, Цыхун),
знуроны прым. — Ушац. (ЖНшС),
макляк м. — Бераст., Смарг. (ЛАБНГ, Сл. Гарадз.),
хілы прым. — Жытк., Лоеў., Чач. (ТС, Янкова, Мат. апыт.),
хіляк м. — Чач. (Насовіч, Мат. апыт.),
хірляк м. — Гом. (НЛГ, Насовіч),
пахілы прым. — Жытк. (ТС),
хіжы прым. — Івац. (ДСБ),
недалужны прым. — Стол. (ТС, Насовіч),
недалужнік м. — мясц. (Насовіч),
недалугі прым. — Лоеў., Кір. (Янкова, Мат. Маг.),
чэзлы прым. — Стол., Лід. (ТС, Сл. Гарадз.),
чахлы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
нездаровы прым. — Стол., Жытк., Старадарож. (ТС, Мат. апыт.),
нездаравяка м. і ж. — Лаг., Мсцісл., Чэрв., Смален. р., Зах.-бран. р. (Шатэрнік, Варлыга, Дабравольскі, Растаргуеў, Насовіч, Юрчанка),
нездароўка ж. — Жытк. (ТС),
зморак м. — Чэрв. (Станкевіч),
морны прым. — Стаўб. (СЦБ),
благі прым. — Чэрв., Стол., Жытк. (ТС, Шатэрнік, Сл. Гарадз., Насовіч),
хірлявы прым. — Карэл. (Мат. Гарадз.),
хірляк м. — Лаг. (Варлыга),
хырла (хырля) ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
хіра ж. — Маг. (Бялькевіч),
харлак м. — Маст. (Сл. Гарадз.),
драхлячына ж. — Жытк. (ТС),
млюга м. і ж. — Зэльв. (ЖС),
мляўкі прым. — Ашм. (Сл. Гарадз.),
млявы прым. — мясц. (Насовіч),
неўставака м. і ж. — Гл., Карэл. (Янкоўскі),
бяздушны прым. — Жытк., Мёр. (ТС, НС),
нядушлы прым. — Лельч. (Мат. Гом.),
вутлы (утлы) прым. — Шчуч., Гарадз., Ваўк., Маст. (СПЗБ, НЛ, Цыхун),
плахі прым. — Лоеў., Чач., Жытк., Стол. (ТС, Янкова, Мат. апыт.),
плашак м. — Смален. р. (Дабравольскі),
недаморак м. — Стол., Жытк. (ТС),
няўздоліца м. і ж. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
хрыпла м. і ж. — Мёр. (З нар. сл.),
хіркало н. — Жытк. (ТС),
шыпуль м. — Бераст. (ЛАБНГ),
шупляк м. — Гл. (Янкоўскі),
шамляк м. — Люб. (ЖС),
шарупляк м. — Жытк. (ТС),
крохлы прым. — Віц. (Каспяровіч, Станкевіч),
заняпалы прым. — мясц. (Станкевіч),
бурхля м. і ж. — Гарадз. (СРЛГ),
ападлівы прым. — Дзятл. (Сл. Гарадз.),
дападковы прым. — Смарг. (Сл. Гарадз.),
ніякі прым. — Віл., Жытк. (ТС, СЦБ),
ніякаваты прым. — Жытк. (ТС),
хлюпяк м. — мясц. (Насовіч),
нежывуля м. і ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
убогі прым. — Жытк. (ТС),
нудны прым. — Мсцісл., Віц. (Каспяровіч, Станкевіч, Юрчанка),
нічогі прым. — Стол., Старадарож., Жытк., Гл. (ТС, НС, Мат. Гом., Янкоўскі),
хліпкі прым. — Гом., Чач. (НЛГ, Мат. апыт.),
хлюпаваты прым. — Бераст. (Сл. Гарадз.),
пярхляк м. — Малад. (Мат. дыял. сл.),
драбач м. — Бял. (Яўсееў),
высілены прым. — мясц. (Насовіч),
нікудышны прым. — Лоеў., Чач. (Янкова, Мат. апыт.),
жыдкі прым. — Круп. (СЦБ, Мат. мен.-мал., Насовіч),
мізэрны прым. — Віц. (Каспяровіч),
ліхі прым. — Лоеў. (Янкова),
худослівы прым. — Гом. (НЛГ),
зануджаны прым. — Мсцісл., Зах.-бран. р. (Юрчанка, Растаргуеў),
гінда ж. — Лаг. (Варлыга),
ніадэшлы прым. — Лаг. (Варлыга),
шапацёлка ж. — Лоеў. (Янкова),
в'ялы прым. — Стол., Жытк. (ТС),
брозкі прым. — Стол. (ТС),
неспраўны прым. — Стол. (ТС),
дрэнчаны прым. — Бял. (Яўсееў),
хвэбны прым. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
сухрыльны прым. — Астр. (Сл. Гарадз.),
маліможны прым. — Чач. (Мат. апыт.),
смятаннік м. — Касц. (Мат. Маг.),
чучырыпок м. — Драг. (НЛ),
шлапак м. — Мсцісл. (Юрчанка),
азузліваты прым. — Уздз. (СЦБ),
струджаны прым. — Чач. (Мат. апыт.),
драглы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
чамярны прым. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
мізэрны прым. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
апусцеваты, апушчэны прым. — Стол., Жытк. (ТС),
змогля м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
жаўкляк м. — Гл. (Янкоўскі),
пухамеля м. і ж. — Маг. (Бялькевіч),
вяліца м. і ж. — Навагр. (СПЗБ),
непахарэмны прым. — Смарг. (СПЗБ),
марны прым. — Навагр. (СПЗБ),
карузлы прым. — Светлагор. (Мат. Гом.). @хворы, які хварэе на якую-н. хваробу.

на сухоты:
сухотнік м. — Маг., Гл., Віц., Смарг., Лёзн., Чэрв. (Бялькевіч, Янкоўскі, Шатэрнік, Каспяровіч, Станкевіч),
сухотніца ж. — Смарг., Чэрв., Гл. (Шатэрнік, Станкевіч, Янкоўскі),
сухотачны прым. — мясц. (Насовіч),
сухотлівы прым. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
бяркулёзны прым. — Шальч. (СПЗБ),
чахоташлівы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
чахотлівы прым. — Мсцісл. (Юрчанка);

на дыхавіцу (астму):
дыхавічны прым. — зах.-пал. г., Слуц. р., спарадычна гарадз.-бар. г., Лаг. (ЛАБНГ, Варлыга, Янкоўскі),
дыхавічлівы прым. — Чаш., Сен., Тал. (ЛАБНГ, ТС),
дыхавы прым. — Стол. (ТС),
удушлівы прым. — асн. мас. г. (ЛАБНГ, Мат. Гарадз., Варлыга),
задушлівы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
задышлівы прым. — усх.-пал. р., Мсцісл., Клім. (ЛАБНГ, СЦБ),
ядушлівы прым. — зах.-пал. г. (ЛАБНГ, ТС, НЛ, ЖНшС);

на эпілепсію:
прыпадачны (прыпадашны) прым. — спарадычна агульн. (ЛАБНГ, Мат. Гарадз.),
прыпадкаваты прым. — Нараўл. (ЛАБНГ),
прыпадкавы прым. — Кам., Берасц. (ЛАБНГ),
прыпадковы прым. — Гарадз., Кам., Берасц., Браг. (ЛАБНГ),
прыпадны прым. — Гл. (Янкоўскі),
пераложны прым. — Жытк. (Мат. Гом.);

на лунацізм:
луннік м. — Чэрв. (СПЗБ),
лунец м. — Ваўк. (СПЗБ),
лунацік м. — Ваўк., Гарад. (СПЗБ),
месячнік м. — Гарадз. (Цыхун),
трызнік м. — Бых. (Мат. Маг.);

на каросту:
караслівы прым. — Гл. (Янкоўскі),
карослівы прым. — Гл., Зах.-бран. р. (Янкоўскі, Растаргуеў). @худы, з тонкім, хударлявым целам.

худы прым. — агульн. (СПЗБ, ТС, Шатэрнік, Юрчанка, Янкова, Мат. апыт., Станкевіч),
худэбза м. і ж. — Свісл. (СПЗБ),
худзюжны прым. — Драг. (НЛ),
хударлявы прым. — Жытк. (ТС, Насовіч),
худашчавы прым. — Чав., Зэльв., Верхнядзв., Астр. (СПЗБ, Сцяцко, НС, Шаталава),
худабрэзны прым. — Круп. (СПЗБ),
худэрба м. і ж. — Клецк. (НЛ),
хударба м. і ж. — Дзятл. (Сл. Гарадз.),
хударэба м. і ж. — Капыл. (Н. сл-сць),
хударыба м. і ж. — Гарадз. (СПЗБ),
худоба м. і ж. — Кобр., Стаўб. (Мат. мен.-мал., ЖС),
худобіна ж. — Шчуч. (СПЗБ),
худобель м. — Ганц. (ЖНС),
худэба м. і ж. — Зэльв. (Сцяцко),
худзіла м. і ж. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
худзяк м. — Шчуч. (СПЗБ),
худзізна м. і ж. — Шчуч., Гарадз., Астр. (СПЗБ),
худыш м. — Мёр. (З нар. сл.),
худзезны прым. — Жытк., Кам. (ТС, СПЗБ),
худзенны прым. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
хударэбнік м. — Стаўб. (Мат. мен.-мал.),
сухі прым. — Жытк., Лоеў., Мсцісл., Старадарож. (ТС, Янкова, Юрчанка, Мат. апыт.),
сухоцце н. — Дзятл., Мсцісл. (Сл. Гарадз., Юрчанка),
сухеча м. і ж. — Гл., Старадарож. (Янкоўскі, Мат. апыт.),
сухарэбрык м. — Драг., Бар., Мсцісл., Зэльв. (ДСБ, ЖНшС, Юрчанка, Сцяцко),
сухарэбры прым. — Стол., Маст., Гл., Віц. р., Лоеў., Чач. (ТС, Сл. Гарадз., Янкоўскі, Янкова, Мат. Маг., Мат. апыт., Каспяровіч),
сухарэбрыца ж. — Гл., Мсцісл. (Янкоўскі, Юрчанка),
сухабразы прым. — Лаг. (Варлыга),
сухар м. — Слон., Старадарож., Пол. (ЖНС, НЛ, Мат. апыт.),
сухарына м. і ж. — Слон. (ЖНС),
сохар м. — Стол. (ТС),
сухлея м. — Пол., Ушац. (НЛ),
сухапары прым. — Смарг. (Сл. Гарадз.),
сухошчэлепы прым. — Стол. (ТС),
сухабрэцкі прым. — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
сухадушны прым. — мясц. (Насовіч),
сухапецкі прым. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
сухарлявы прым. — Гл., Смарг., Віц. (Янкоўскі, Каспяровіч, Станкевіч),
сухашчавы прым. — Стаўб., Маг. (ЖС, Бялькевіч),
сухапут м. — Лоеў. (Янкова),
сухаян м. — Зэльв. (Н. сл-сць),
сухандра м. і ж. — Гл. (Янкоўскі),
сухандрыцкі прым. — Гл. (Янкоўскі),
падсухі прым. — Зэльв., Воран. (Сцяцко, Сл. Гарадз.),
сухрында ж. — Уздз. (Мат. мен.-мал.),
сушчык м. — Стол. (ТС),
бяскішкі прым. — Жытк., Мсцісл., Гл., Касц., Гарадз., Дзятл. (Станкевіч, Мат. Гом., Юрчанка, Янкоўскі, Насовіч, Мат. Маг., Сл. Гарадз., СРЛГ),
кашчавы, кашчаваты прым. — Мсцісл., Чач., Люб., Лаг., Шчуч., Свісл., Паст. (СПЗБ, Варлыга, Н. сл-сць, Юрчанка, ЖНшС, Насовіч),
склют м. — Пол., Віл., Карэл., Зэльв. (НЛ, НС, Мат. дыял. сл., Сцяцко),
склезень м. — Гарадз. (СРЛГ, Насовіч),
стрынгель м. — Клецк., Капыл. (НЛ, Н. сл-сць),
лядашчы прым. — Гарадз., Ваўк., Уздз. (ЛАБНГ, Мат. Гарадз., СЦБ, Мат. мен.-мал.),
шчоглы прым. — Воран. (Сл. Гарадз.),
здыхляк м. — Стол., Зэльв., Смален. р., Мёр. (ТС, ДСБ, З нар. сл., Сцяцко, Дабравольскі),
здыхля м. і ж. — Пол., Чач., Кір. (НЛ, Мат. Маг., Мат. апыт.),
здохліца м. і ж. — Дзярж. (НС),
дохлы прым. — Браг. (Мат. Гом., Насовіч),
здыхляціна м. і ж. — мясц. (Насовіч),
дахадзяга м. і ж. — Мёр. (З нар. сл.),
смык м. — Чэрв., Лоеў. (Шатэрнік, Янкова),
дэрба ж. — Лаг. (Варлыга),
драхлы прым. — Стол., Жытк. (ТС),
шчыбры, шчыбравы прым. — Жытк. (ТС),
кажакрыл м. — Гарадз. (Цыхун),
кацубешка ж. — Гарадз. (Цыхун),
чэзлы прым. — Чэрв. (Шатэрнік),
касцян м. — Стол., Жытк. (ТС),
касцьлівы прым. — Стол. (ТС),
касцявы прым. — Жытк. (ТС),
цыгля ж. — Стол. (ТС),
чапірадла ж. — Бял. (Яўсееў),
падсмаглы прым. — Смарг. (Сл. Гарадз.),
падцыглясты прым. — Мядз., Слуц., Смарг. (СЦБ, Сл. Гарадз., Н. сл-сць),
паджары прым. — Стол. (ТС),
сцёклісты прым. — Стол. (ТС),
сцёклы прым. — Жытк. (ТС),
шчуплы прым. — Зах.-бран. р., Жытк. (Растаргуеў, ТС, Насовіч),
маслакаваты прым. — Гом. (НЛГ),
захібаны прым. — Зэльв. (Сл. Гарадз.),
вобліца ж. — Лоеў. (Янкова),
благі прым. — Нясв., Гарадз., Ганц., Дзятл., Шчуч., Лях., Верхнядзв. (СПЗБ, Мат. мен.-мал., Станкевіч, Мат. Гарадз.),
здохлы прым. — Шчуч., Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
таран м. — Уздз., Мсцісл., Гл. (Мат. мен.-мал., Юрчанка, Янкоўскі),
ташчуля ж. — Жытк. (ТС),
глісень м. — Кругл. (ЖНС),
нэндза м. і ж. — Кам. (ЖС),
тонкі прым. — Стол., Жытк., Шчуч. (ТС, СПЗБ),
ценкі прым. — Іўеў. (Сл. Гарадз., Насовіч),
пішчык м. — Пол. (НЛ),
шчуплы прым. — Лаг. (Варлыга),
шчоглы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
счэглы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
мізэра м. і ж. — Чэрв. (Шатэрнік),
мізэрны прым. — Чэрв. (Шатэрнік),
схірэлы прым. — мясц. (Насовіч),
падэрва ж. — Віц. р. (Каспяровіч),
шкаба м. і ж. — Віц. р. (Каспяровіч),
перахлябісты прым. — Рэч., Гл. (Янкоўскі, Мат. Гом.),
зазімкавы, зазімкаваты прым. — Гл. (Янкоўскі),
танклявы прым. — Гл. (Янкоўскі),
дробны прым. — Гл. (Янкоўскі),
пусты прым. — Петр., Маз. (Мат. Гом.),
шкілеціна м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
падхляблены прым. — Лоеў. (Янкова),
заморак м. — мясц. (Насовіч),
заморкавы прым. — мясц. (Насовіч),
чахоня ж. — Лоеў. (Янкова),
штыкля ж. — Свісл. (Шаталава),
знеба ж. і м. — Касц. (Мат. Маг.),
занэканы прым. — Гарадз. (СРЛГ),
смаглы, смяглы прым. — Брасл., Гарадз., Шчуч., Вілен. р., Паст., Ашм. (СПЗБ),
скліфан м. — Гарадз. (СРЛГ),
кандрэчка ж. — Драг. (Н. сл-сць),
забледыш м. — Мёр. (З нар. сл.),
шчыга ж. — Мёр. (З нар. сл.),
сьцень м. — Віл., Мёр. (ЖС, З нар. сл.),
гальдоба ж. — Пін. (НЛ),
падхартаны прым. — Пол. (НС),
заклеклы прым. — Кобр. (НЛ),
занужалы прым. — Пол. (НЛ),
дзыгляты прым. — (З нар. сл.),
заскема ж. — Паст., Іўеў. (ЛАБНГ),
кундзявы, кундавы прым. — Жытк. (ТС),
смукаваты прым. — Жытк. (ТС),
цвілы прым. — Лід. (Сл. Гарадз.),
цепяслівы прым. — Бераст. (Сл. Гарадз.),
лядашцік м. — мясц. (Насовіч). @цёмнаскуры, з цёмнай скурай.

смуглявы прым. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
смуголь м. і ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
смагуль м. — Мёр. (З нар. сл.),
смуглы прым. — Стол., Жытк., Навагр., Віц. (ТС, Мат. Гарадз., Каспяровіч),
цёмны прым. — Гл. (Янкоўскі),
чорны прым. — Стол. (ТС),
цыган м. (цыганка ж.) 'вельмі цёмнаскуры' — Мёр. (З нар. сл., Насовіч),
арап м. — Мсцісл. (Юрчанка),
мазур м. — мясц. (Насовіч),
сьмяды прым. — мясц. (Станкевіч),
буры прым. — Лаг. (ЖС),
загарэлы прым. — Смарг., Навагр. (Мат. Гарадз., Станкевіч),
бруснелы прым. — мясц. (Насовіч, Станкевіч). @цяжарная, якая носіць у сабе плод.

тоўстая прым. — Зэльв., Лоеў., Маг., Навагр., Стол., Жытк., Пух., Мёр. (СПЗБ, ТС, Мат. мен.-мал., Бялькевіч, Янкова, Сцяцко, З нар. сл., НС),
грубая прым. — Лоеў., Рэч., Пух., Навагр., Валож., Гом., Малад., Мсцісл. (СЦБ, З нар. сл., НС, Янкова, НЛГ, Станкевіч),
чараватая прым. — Пін., Маг., Слон., Стол. (ТС, Бялькевіч, ЖС, Шаталава),
пузатая прым. — Чэрв., Пух., Старадарож. (Шатэрнік, Мат. мен.-мал., Насовіч, Станкевіч, Мат. апыт.),
неслабодка прым. — Жытк. (ТС),
дзетна прым. — Стол. (ТС),
важкая прым. — Лоеў. (Янкова),
цяжарная прым. — Астр. (Н. сл-сць),
бярэмянная прым. — Віл., Чач. (СЦБ, Мат. апыт.). @чарнявы, цёмнавалосы.

чарнявы прым. — спарадычна агульн. (СПЗБ, ТС, Мат. Гом., Каспяровіч, Юрчанка, Растаргуеў, ЖНшС),
чарноцце н. — Гл. (Янкоўскі),
чарнуля (чарноля, чарнуха) ж. — Мёр. (З нар. сл.),
цыганка ж. — Жытк. (ТС),
жужалка ж. — Пух. (Мат. мен.-мал.),
галуза м. і ж. — Хойн. (ЛАБНГ),
асмалёнак м. — Зэльв. (Сцяцко),
мурык м. іран. — Зэльв. (Сцяцко),
цыганкаваты прым. — Лаг. (Варлыга). @чырванатвары, з чырвоным тварам.

ірдзель м. і ж. — Маг. р., Старадарож., Люб. (Бялькевіч, Станкевіч, Насовіч, Мат. апыт.),
румянушка ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
румяны прым. — Жытк. (ТС, Насовіч),
скраснелы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
краснюк м. — Жытк. (ТС). @шалудзівы, са струпамі, каростай на скуры.

шалудзівы прым. — Чэрв. р., Лаг., Маг., Зах.-бран. р. (Шатэрнік, Варлыга, Бялькевіч, Растаргуеў, Насовіч, Станкевіч),
шалудлівы прым. — Чэрв. (Станкевіч),
шалудзяк м. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
шалудзівец м. — мясц. (Насовіч),
паршывец м. — Віц. р. (Каспяровіч),
абшалушаны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
парх м. — Чэрв., Мёр. (Шатэрнік, З нар. сл.),
пархуцька м. — Чэрв. (Шатэрнік),
пархач м. — Мёр. (З нар. сл.),
пархаты прым. — Лаг., Віц. р., Драг. (Варлыга, Каспяровіч, НЛ),
паршывы прым. — Маз. (ЛАБНГ),
абвалены прым. 'пакрыты болькамі' — Мсцісл. (Юрчанка),
карпаты прым. 'пакрыты бародаўкамі' — Брасл., Воран., Вілен. р. (СПЗБ). @шчарбаты, са шчарбінамі.

шчарбаты прым. — Віц., Кобр., Жытк., Чач., Гл. (ТС, Станкевіч, Каспяровіч, Янкоўскі, Насовіч, ЖНшС),
шчарбель м. — Клецк., Слон., Зэльв. (ЖНС, НЛ, Сцяцко),
шчэрба м. і ж. — Жытк. (ТС),
шчарбоцька м. і ж. — Гл. (Янкоўскі),
шчарбач м. — Жытк., Клецк. (НЛ, ТС),
шчарбей м. і ж. — Стол. (ТС),
шчэрбель м. і ж. — Жытк. (ТС);

рэдказубы:
рэдказубы прым. — Стол. (ТС),
веразубы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
веразуб м. — Мсцісл. (Юрчанка);

зубаты:
зубаты прым. — Стол., Шчуч., Гарад., Вілен. р., Старадарож., Люб. (СПЗБ, ТС, Станкевіч, Мат. апыт.),
зубач м. — Клецк. (НЛ). @шыракатвары, з круглым, шырокім тварам.

мурло н. — Маг., Старадарож., Мсцісл. (Бялькевіч, Мат. апыт., Юрчанка),
мурлач (мурлан) м. — Бял., Старадарож., Мсцісл. (Яўсееў, Юрчанка, Мат. апыт.),
мурлатка ж. — Бял. (Яўсееў),
мурлаты прым. — Бял., Зах.-бран. р. (Яўсееў, Растаргуеў),
мурласты прым. — Гл., Маг., Смален. р. (Янкоўскі, Бялькевіч, Насовіч, Дабравольскі),
мурлыга м. экспр. — Мёр., Гарадз. (ЖНС, Цыхун),
мардач м. — Гарадз. р. (СРЛГ),
мардачы прым. — Лід. (СПЗБ),
мардаты прым. — Жытк. (ТС),
мардасты прым. — Карэл. (Мат. Гарадз.),
рылан м. экспр. — Жытк. (ТС),
рылей м. — Жытк. (ТС),
рылаты прым. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
пухныр м. — Чэрв. (Шатэрнік, Станкевіч),
мармырак м. — Пол. (НЛ),
пуцаты прым. — Шчуч., Пін., Драг., Вілен. р. (З нар. сл., НЛ, СПЗБ),
пуцалаваты прым. — Зэльв., Слон. (Сцяцко, ЖС),
пампухаваты прым. — Стол. (ТС),
відаты прым. — Жытк. (ТС),
распуханы прым. — Жытк. (ТС),
бульбаты прым. — Свісл. (Сл. Гарадз.),
ражастый прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
тоўстаморды прым. — Навагр. (Мат. Гарадз.),
бухматы прым. — Стаўб. (СЦБ),
бурдзель (бурдзіла) м. зневаж. — Мсцісл. (Юрчанка);

круглатвары:
круглавіды прым. — Чэрв., Смарг., Стол., Стаўб., Зэльв., Мсцісл., Гл., Слуц., Ваўк., Чэрв. (СПЗБ, ТС, Шатэрнік, Федароўскі, Юрчанка, Станкевіч, ЖНшС, НС),
круглавідны прым. — Гарадз., Навагр., Нараўл. (Сл. Гарадз., Мат. Гом. (З нар. сл.),
круглаліцы прым. — Пух., Хойн. (СЦБ, ГЧ, Федароўскі),
поўнавіды прым. — Жытк. (ТС),
верталікі прым. — Бял. (Яўсееў),
пуцоты прым. — Гарадз. (Сл. Гродз),
пуцаваты прым. — Карэл. (Сл. Гарадз.),
апуцаваты прым. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
апуцалаваты прым. — Гарадз. (СРЛГ);

даўгатвары:
даўгавіды прым. — Жытк., Смарг., Драг. (ТС, ДСБ, Станкевіч),
даўгаліцы прым. — Глыб., Мсцісл., Лаг. (СПЗБ, Юрчанка, Варлыга),
даўгаморды прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
даўгабразы прым. — Берасц. (ДСБ),
вайстраліцый прым. — Мсцісл. (Юрчанка);

крывароты:
крывароты прым. — Стол. (ТС),
крывамордый прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
крывагуб м. — Мсцісл. (Юрчанка),
крывалупец м. — Воран., Вілен. р. (СПЗБ),
крывалупы прым. — Воран., Дзятл., Віл., Вілен. р. (СПЗБ),
скасарочаный прым. — (Юрчанка),
касаморды прым. — Мсцісл., Смален. р. (Насовіч, Юрчанка, Дабравольскі);

лабаты:
лабаты прым. — Бял., Браг., Буда-Каш., Жытк., Чэрв., Смален. р. (ТС, Шатэрнік, Насовіч, Мат. Гом., Дабравольскі),
лабач м. — Старадарож., Люб. (Станкевіч, Мат. апыт., Бялькевіч),
лабей м. — Жытк. (ТС),
лабасцік м. — Гарадз. (Цыхун),
лобан м. — Жытк. (ТС),
лахбень м. — Пух. (Мат. мен.-мал.),
лабаха ж. — Жытк. (ТС),
лабэціна ж. — Чэрв. (Станкевіч),
лабзень м. і ж. — мясц. (Насовіч). ##Chapter: 10. Унутраны і эмацыянальны стан @адыходлівы, які хутка перастае злаваць, крыўдзіцца.

адходлівы прым., пераходлівы прым. — Мсцісл., Чач., усх.-маг. г. (Насовіч, Мат. апыт.),
адходчывы прым. — Мсцісл., Чач. (Юрчанка, Мат. апыт.). @асцярожны, нерашучы, разліковы, нясмелы, робкі.

асцярожны прым. — Віц. р. (Каспяровіч),
астарожны прым. — усх.-маг. г. (Мат. апыт.),
ашчэдны прым. — Віц. р. (Каспяровіч),
неадважны прым. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
нясмелы прым. — Гл. (Янкоўскі),
старожкі прым. 'чуйны, насцярожаны' — Гом. р. (НЛГ),
украдлівы прым. — Слуц. (ЖНшС),
шадзяны прым. 'нерашучы, нервовы' — Бял. (Мат. Маг.). @вясёлы, весялун, жартаўнік (забаўнік).

весялун м., весялуха ж. — Гл., Лоеў., Жытк., Гом. р. (Мат. дыял. сл., Мат. Гом., ТС),
вясёлы прым. — Гл., Жытк., Смален. р. (ТС, Янкоўскі, Дабравольскі),
радасны прым. — мясц. (Станкевіч),
рады прым. — Шчуч., Гл., паўн.-зах. з. (Сл. Гарадз., СПЗБ, Янкоўскі),
умора м. і ж. 'весялун, жартаўнік' — Хоц. (Мат. Маг.). @ганарлівы, пыхлівы, наравісты, горды, самалюбівы, амбіцыйны, фарсісты, фанабэрысты, высакамерны.

ганарлівы:
вабразіцельны прым. — Бял. (Яўсееў),
ваннаровы прым. — Зэльв. (Сцяцко),
гамбісты прым. — Віц. р. (Каспяровіч),
ганабісты прым. — Гарадз. р. (СРЛГ),
ганбісты прым. — Гом. р. (Мат. Гом.),
анаровы прым. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
ганаровы прым. — Астр., Чэрв., Жытк., Віц. р. (ТС, Н. сл-сць, Каспяровіч, Шатэрнік),
ганурысты прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
ганаркі прым. — Чэрв. (СЦБ),
гардзіран м. — Смален. р. (Дабравольскі, Станкевіч),
гардзісты прым. — Рас. (Шаталава),
гардлівы прым. — Ушацк. (ЖНшС),
гардун м. — мясц. (Станкевіч),
гардзіран м. — Смален. р. (Дабравольскі),
гарды прым. — паўн.-зах. з., Віц. р. (СПЗБ, Каспяровіч),
гардыня м. і ж. — мясц. (Насовіч),
гарнёха ж. — мясц. (Станкевіч),
гарнянка ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
гах м. — Драг. (ДСБ),
горды прым. — Шчуч., Валож., Чач., Лоеў. (СЦБ, Мат. Гарадз., Янкова, Мат. апыт.),
горны прым. — Пух. (З нар. сл.),
гунорны прым. — Пух. (СЦБ),
гунуровы прым. — Чэрв. (СЦБ),
далікатар м. — Гарадз. (Сл. Гродз),
задырня м. і ж. — Іван. (ЖНС),
закамырасты прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
занослівы прым. — Бран. р. (Растаргуеў),
заносчывы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
запэнслівы прым. — Карэл. (Сл. Гарадз.),
мудры прым. — Бяроз. (Шаталава),
нотны прым. — Кір. (Мат. Маг.),
недаткнентны прым. — Смарг. (Сл. Гарадз.),
пыхаморды прым. — Астр. (Сл. Гарадз.),
узносісты прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
цваны прым. — Гарадз. р. (СРЛГ),
цырымонніца ж. — усх.-маг. г. (Бялькевіч),
чамадор м., чамадорлівы прым. — Бял. (Яўсееў),
чыпурны прым — Гарадз. р. (СРЛГ);

фанабэрысты:
вогірскі прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
вынослівы прым. — Ушацк. (ЖНшС),
гойны прым. — Лельч. (Кучук),
фанабэрысты прым. — Лаг. (Варлыга, Каспяровіч),
гойны прым. — Кобр. (ЖНшС),
задавака м. і ж. — Стаўб., Валож. (СЦБ),
задавасты прым. — Стаўб., Валож. (СЦБ),
каноза м. і ж. — Жытк. (ЖНшС),
рачны (рэчны) прым. — Стол., Жытк. (ТС, Н. сл-сць),
самагога м. і ж. — Гл. (Янкоўскі),
хабры прым. — Стол. (ТС),
хванабэр м. — мясц. (Насовіч),
фанабэра м. і ж. — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
фанабэрлівы прым. — Гом. р. (НЛГ),
хванабэрысты прым. — Смарг., Чач.,
ханабэрысты прым. — Лаг., Чэрв., Стол. (ДСБ, Мат мен.-мал., Варлыга),
натапоршчаны прым. — Смален. р. (Дабравольскі);

пыхлівы:
думны прым. — мясц. (Насовіч),
мардапышка м. і ж. — мясц. (Насовіч),
мудур м. — мясц. (Станкевіч),
надуцька м. — Бял. (Яўсееў),
надуцік м. — мясц. (Насовіч),
падымака ж. і м. — мясц. (Станкевіч),
пыхаваты прым. — Драг. (НЛ),
пышка м. і ж. — мясц. (Насовіч),
пышны прым. — мясц. (Насовіч),
пышнёха ж. — мясц. (Гарэцкі, Станкевіч);

самалюбівы:
варавіты прым. — Свісл., Гл. (Сл. Гарадз., Янкоўскі),
самалюбец м. — Пруж., Гл. (ЛАБНГ, Янкоўскі),
самалюбімец м, самалюбімка ж. — Мёр. (З нар. сл.),
самалюбіца ж., самалюбка ж. — Гл. (Янкоўскі),
самалюбівы прым. — Кам., Мёр. (ЛАБНГ, З нар. сл.);

фарсісты:
вынослівы прым. — Ушацк. (ЖНшС),
хварсісты прым. — Віц. р. (Каспяровіч);

наравісты:
ганарысты прым. — мясц. (Насовіч),
гардаванка ж. — Смален. р. (Дабравольскі, Станкевіч);

занослівы:
гардзінка ж. — Смален. р. (Дабравольскі, Станкевіч),
задачлівы прым. — Ушацк. (ЖНшС);

незадаволены:
мамрук м., мамрукаваты прым., мамручка ж., мамылісты прым., мамыля м. і ж., мамырасты прым., мамручына м. і ж., мамырына м. і ж., мамыр м. — Мсцісл. (Юрчанка). @добры, чулы, не скупы, шчодры на душэўныя пачуцці, дзеянні і ўчынкі.

дабрак м. — мясц. (Мат. апыт.),
дабрэнны прым. 'вельмі добры' — Стаўб. (Мат. мен.-мал.),
дабрачы прым. — Бых., Маз., Жытк. (ЛАБНГ, ТС),
даброслівы прым. — Лельч. (ЛАБНГ),
дабрадушны прым. — мясц. (ЛАБНГ),
дабрахвочы прым. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ),
дабрахочы прым. — Бых. (ЛАБНГ),
дабрыня м. 'вельмі добры' — Жытк. (ТС),
добры прым. — агульн. (ЛАБНГ),
пакладзісты прым. 'не скупы' — усх.-маг. г. (ЛАБНГ),
пакладчывы прым. — Чэрык. (ЛАБНГ),
пакладлівы прым. — усх.-маг. г., Віц. р. (ЛАБНГ),
падзяляшчы прым. — Лельч. (ЛАБНГ),
падзельны прым. — Круп., Саліг., Добр. (ЛАБНГ),
падзельчывы прым. — усх. з. (ЛАБНГ),
падзеллівы прым. — паўдн.-усх. з. (ЛАБНГ),
здзеллівы (уздзеллівы, іздзеллівы) прым. — Рэч. (ЛАБНГ),
падзелісты прым. — Люб. (ЛАБНГ),
здзельны прым. — Пол. (ЛАБНГ),
шчодры прым. — Пруж. (ЛАБНГ),
шчыры прым. — Драг. (ЛАБНГ),
хлебасоллівы прым. — Бых., Буда-Каш. (ЛАБНГ). @задаволены, напоўнены ў душы прыемным адчуваннем завяршэння, заканчэння справы.

давольны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
дыевы прым. — Жытк. (ТС),
задавольнены прым. — мясц. (Насовіч),
кантэнтны прым. ж. — Лаг. (Варлыга),
упочаставаны прым. 'вельмі задаволены пачастункам' — Валож. (Мат. апыт.),
усычаны прым. — Мсцісл. (Юрчанка). @задзірысты, схільны, ахвочы да боек, сварак.

задзёрысты прым. — Чэрв. (Шатэрнік),
задзірлівы прым., задзірысты прым., задзіра м. — Мсцісл. (Мат. апыт.),
каруза м. — Малад. (СЦБ),
карузлівы прым. — Мсцісл. (Мат. апыт.). @закаханы, які выяўляе або адчувае каханне да каго-н.

закаханы прым. — мясц. (Насовіч),
улюблены прым., улюблёны прым. — мясц. (Мат. апыт.),
уруханы прым. — Мсцісл. (Юрчанка). @запальчывы, які з захапленнем займаецца чым-н.; палкі, напорысты.

бажавольны прым. — Смален. р. (Дабравольскі),
ванцаты прым. — Гарадз. р. (Сл. Гарадз.),
гаспітак м. — Кругл. (ЖНС),
дабітны прым. 'настойлівы ў дасягненні мэты' — Стаўб. (СЦБ),
заеда м. і ж. 'заўзяты, заядлівы' — Гродн. (Цыхун),
запаленны прым. 'вельмі гарачы і заўзяты' — Стол. (ТС),
заўзяты прым. 'захоплены, напорысты' — Барыс. (СЦБ),
заўзятны прым. — Слон. (ЖНС),
зацяты прым. 'неадступна ўпарты' — Мсцісл. (Мат. апыт.),
заюшлівы прым. 'заўзяты да забыцця' — Краснап. (Станкевіч),
прагавіты прым. 'заўзяты да прагнасці' — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
прытужны прым. — Стол. (ТС),
капыза м. і ж. 'запальчывы ў справах' — Бял. (Яўсееў),
кіпятлівы прым. 'гарачы ў справах' — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
фунданаваты прым. 'запальчывы' — Лід. (Сл. Гарадз.),
центы прым. 'заўзяты, упарты' — Іўеў. (Сл. Гарадз.). @змрочны, поўны цяжкіх пачуццяў, бязрадасны, пануры і суровы, невясёлы.

пануры:
бірук м. — мясц. (Станкевіч),
падлобісты прым. — Буда-Каш. (Мат. Гом.),
панурка м. — Клецк. (НЛ),
унурысты прым. — Мсцісл. (Юрчанка);

злосны:
ваўкаваты прым. — Гом. р. (Мат. Гом.),
камарэз м. — Чэрв. (СЦБ),
мамыль м. — мясц. (Насовіч),
мармыль м. — Віц. р. (Каспяровіч),
маўмыра м. і ж. 'насуплены, надзьмуты' — Кір. (НС),
напабырджаны прым. — Мсцісл. (Юрчанка);

нелюдзімы:
блюма м. і ж. — Гарадз. р. (СРЛГ),
гмыр м., гмыра м. і ж. 'незадаволены' — Мсцісл. (Юрчанка),
ненавідны, ненавісны прым. — Стол. (ТС);

пахмурны:
пахмурніца ж. — Бран. р. (Растаргуеў),
хмара ж. — Мсцісл. (Юрчанка, Насовіч),
штомля ж. 'змрочны' — Жытк. (ТС),
вупар м. 'надзьмуты' — Малад. (Мат. мен.-мал.). @капрызны, наравісты, пераборлівы.

капрызны:
выжыманнік м., выламываннік м., вымудраннік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
гіморнік м., гіморніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
капрыза ж. — Стол. (ТС),
капрызны прым. — Лаг. (Варлыга),
капрысны прым. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
крывагубы прым., крывоцце н. — Мсцісл. (Юрчанка),
нагога м. і ж. — Драг. (Н. сл-сць),
наўды прым. — Гарадз. р. (Сл. Гарадз.),
упрослівы прым., упроса м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
халаністы прым. — Бяроз. (Шаталава),
халон м. — Бяроз. (ДСБ),
халоністы прым. — Гарадз. р., Бяроз. (СРЛГ, ДСБ);

спешчаны:
маза ж. — Жытк. (ТС),
мазёпа ж. — Стол. (ТС),
мазун м., мазуха ж., мазюка ж., мазлівы прым. — Стол. (ТС),
неўкавырны прым. — Мсцісл. (Юрчанка);

наравісты:
наравісты прым. — Стол., Гарадз. р. (ТС, Федароўскі),
нараўлівы прым. — Чач. (Мат. апыт.),
натурлівы прым., натурысты прым. — Жытк. (ТС),
нотны прым., патворны прым. — Лоеў. (Янкова);

запальчывы:
апрысак м. — мясц. (Насовіч),
бжызагаваты прым. — Чач., Гарадз. р. (ЖНС, Сл. Гродз);

фанабэрлівы:
каноза ж. — Жытк. (ТС),
канозлівы прым. — Стол. (ТС),
полаз м., тапыра м. і ж., тапырка м. і ж., тапырнік м., тапырніца ж., тапырасты прым., укавырасты прым. 'капрыза' — Мсцісл. (Юрчанка). @клапатлівы, турботны, схільны дапамагчы.

задасаджаны прым., задасадаваны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
задумчываты прым. — Ушацк. (ЖНшС). @ласкавы, пакорлівы, прыемны, лагодны, падатлівы, пяшчотны, паслухмяны, дабрадушны.

нежны прым. 'вельмі ласкавы і абыходлівы, уважлівы' — Мсцісл. (Мат. апыт.),
уважлівы прым. 'ласкавы і чулы' — Мсцісл. (Мат. апыт.),
паклонны прым. 'лагодны і пакорны' — мясц. (Насовіч),
пакорны прым., пакорлівы прым. 'ласкавы і безадмоўны' — агульн. (Мат. апыт.),
прыятны прым. 'ласкавы, абыходлівы, уважлівы' — Мсцісл. (Мат. апыт.). @нахабны, бесцырымонны, бессаромны.

бессаромны прым., бессаромнік (бессарэмнік) м., бесаромніца (бессарэмніца) ж. — Жытк., Стол. (ТС),
наглы прым. — Уздз. (СЦБ),
нахаба м. і ж., нахабны прым. — Мсцісл. (Мат. апыт.),
нахабнюга м. — Карэл. (Сл. Гарадз.),
няўстыднік м. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
нясовесны прым. — Чэрв. (Шатэрнік). @нездаволены, які адчувае нездавальненне.

бажавольнік м., бажавольніца ж. — мясц. (Насовіч),
мармыль м. — Чач. (ЖНС),
намамылены прым. — Мсцісл. (Мат. апыт.),
наматыраны прым. 'нязгодны, злосны', чмыхнаннік м., чмыхнанніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка). @нецярплівы, не здольны або не схільны чакаць.

нецярплівы прым. — Чэрв. (Шатэрнік),
нецярплячы прым. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
няздзержаны прым. 'нявытрыманы' — Мсцісл. (Юрчанка),
няўструй м. 'неўраўнаважаны, нецярплівы' — Лаг. (Варлыга),
папырсклівы прым. 'нецярплівы, хуткі да дзеянняў' — Лаг. (Варлыга),
пстрычка м. і ж. 'нявытрыманы' — Кам. (ЖС),
хваціка м. 'нецярплівы, нявытрыманы' — Лаг. (Варлыга),
хлепяслівец м. 'нявытрыманы' — Мсцісл. (Юрчанка),
неўрымслівы прым. 'вельмі нецярплівы' — мясц. (Станкевіч),
няўсцерпны прым. 'нецярплівы' — Бял. (Яўсееў). @палахлівы, які лёгка палохаецца, баязлівы.

баяка м. і ж. — Пін., Гл. (ДСБ, Янкоўскі),
баязкі прым. — Чэрв. (Шатэрнік),
баязлівы прым. — Смарг., Чэрв. (Шатэрнік, Станкевіч),
баязюр м. і ж. — Мен. (Станкевіч),
зак м. — Лоеў. (Янкова),
ляклівы прым. — мясц. (Насовіч, Гарэцкі),
матэўка м. і ж. — Маст. (Сл. Гарадз.),
палахлівы прым. — Гарадз. р., Чэрв. (Мат. Гарадз., Шатэрнік),
пералекаваны прым. — Лоеў. (Янкова),
перапуджаны прым. — Чач. (Мат. апыт.),
пудкі прым. — Шчуч. (Н. сл-сць.),
пудлівы прым. — Віц. р. (Каспяровіч),
пужлівы прым. — Гл., Чэрв., Зах.-бран. р. (Янкоўскі, Шатэрнік, Растаргуеў),
страшко м. і ж. — Драг. (СПЗБ),
страхапуд м. — Маг., Драг., Пін. (ДСБ, Мат. Маг.),
страпахуд м. — Драг. (НЛ),
труслівы прым. — Мсцісл. (Мат. апыт.),
трусіна м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
трусан м. — Пух. (Мат. мен.-мал.),
трусішча м. і ж. — Пух. (Мат. мен.-мал.),
ужаслівы прым. — мясц. (Насовіч),
цындуль м. — Чэрв. (Мат. мен.-мал.),
шадзяны прым. — Бял. (Мат. Маг.). @пануры/1, пахмурны, змрочны, панылы.

бурвалак м. — Пін., Бяроз. (ЖНС),
маўмыра м. і ж. — Жытк., Стол. (ТС),
мумра м. і ж. — Слон., Жытк. (Н. сл-сць, ТС),
набрукованы прым. 'надзьмуты, сярдзіты' — Воран. (Сл. Гарадз.),
надуцік м. — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
неўзгляд м. 'пануры, які не глядзіць у вочы' — Жытк. (ТС),
ніцавоцік м. — Карэл. (Сл. Гарадз.),
панура м. і ж. — Карэл., Стол., Жытк. (ТС, ЖНС),
пануры прым. — Стол., Жытк. (ТС),
унураны прым. — Жытк. (ТС),
унурка м. — Клецк. (НЛ),
унырок м. — Бяроз. (ЖНС),
хмурны прым. — Жытк. (ТС). @помслівы, які не забывае і не даруе крыўды.

мсцівы прым. — Чач. (Насовіч, Мат. апыт.),
помслівы прым. — Паст. (Станкевіч),
спагончывы прым. — Лун. (Шаталава). @разгублены, збянтэжаны, які страціў рашучасць, упэўненасць.

апяшэлы прым. 'збянтэжаны, азадачаны' — Смален. р. (Дабравольскі),
ашаломлены прым., ашаламёны прым. 'збянтэжаны нечаканасцю' — мясц. (Насовіч),
заіндычаны прым. 'разгублены і бязладны' — Мсцісл. (Юрчанка),
зніякавёлы прым. 'збянтэжаны да бяздзейнасці' — Гом. р. (НЛГ),
ніпрыкаяннік м. 'разгублены, утрапёны' — Слаўг. (Н. сл-сць),
панявука м. і ж. 'нерашучы, няўпэўнены' — Смал. (Мат. мен.-мал., СЦБ),
растроханы прым. 'разгублены, беспарадкавы' — Жытк. (ТС),
смяшалы прым. 'збянтэжаны' — усх.-маг. г. (Бялькевіч),
тупча м. 'нерашучы і бязладны' — Навагр. (Н. сл-сць). @раздражняльны, запальны, схільны да ўсхваляванасці, злосці.

аглашэнны прым. 'апантаны' — Слаўг. (Мат Маг.),
гняўлівы прым. 'раздражняльны з лёгкасцю' — Гл., Чэрв. (Шатэрнік, Станкевіч),
заюха м. і ж. 'раздражняльны, нястрыманы ў раздражненні' — Віц. р. (Каспяровіч),
ланцакаваты прым. 'псіхаваты, запальчывы' — Слуц. (ЖС),
порсткі прым. 'запальчывы, рэзкі ў адказ' — Чэрв. (Шатэрнік),
пераедлівы прым. 'нервовы, раздражняльны' — Жытк. (ТС). @расхваляваны, моцна занепакоены, расстроены.

асцервянелы прым. 'расхваляваны да страты самавалодання' — Мсцісл. (Юрчанка),
неўраўнаважаны прым. 'схільны да хвалявання' — Гл., Буда-Каш. (Янкоўскі, Мат. апыт.),
нерванный прым. 'моцна занепакоены' — Мсцісл. (Юрчанка),
удражнены прым. 'раззлаваны моцна' — мясц. (Насовіч),
узбаламучаны прым. 'расхваляваны' — мясц. (Насовіч),
узбураны прым. 'моцна ўсхваляваны' — мясц. (Насовіч),
узмучоны прым. 'неспакойны' — мясц. (Насовіч). @сарамлівы, бянтэжлівы, нясмелы, які адчувае няёмкасць.

дзіклівы прым. 'сарамлівы, баязлівы' — Віц. р. (Каспяровіч),
зашчэнтлівы прым. 'сарамлівы' — Лоеў. (Янкова),
сарамотнік м., сарамотніца ж. 'бессаромнік' — Чэрв. (Шатэрнік),
сарамлівы прым. 'сарамлівы, які саромеецца, адчувае сябе нявартым' — Віц. р. (Каспяровіч),
сарамюга м. і ж. 'вялікі сарамлівец' — Чэрв. (Шатэрнік),
сарамяжлівы, сарамяжны прым., сарамяжы прым. 'сарамлівы' — Віц. р. (Каспяровіч, Шатэрнік),
стыдлівы (устыдлівы) прым. 'сарамлівы' — мясц. (Насовіч),
украдлівы прым. 'асцярожны, патаемны з-за сарамлівасці' — Слуц. (ЖНшС). @смелы, бясстрашны, храбры, адважны, рашучы, рызыкоўны.

бясстрашны:
безбаязлівы прым. — мясц. (Насовіч),
безбаязны прым. — мясц. (Насовіч),
безляклівы прым. — мясц. (Насовіч),
бравы прым. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
мужны прым. — мясц. (Насовіч),
неляклівы прым. — Смален. р. (Дабравольскі),
прабега ж. 'смелая дзяўчыны, жанчына' — Стол. (ТС),
смелка м. і ж. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
смелны прым. — Мёр. (ЖНС),
смяльчак м. — Мсцісл. (Юрчанка),
смелы (смялы) прым. — Гл., Жытк., паўн.-зах. з. (СПЗБ, ТС, Янкоўскі),
смялец м. — Слаўг. (Н. сл-сць),
смяляк м., смялячка ж. — Гл., Мсцісл., Маг. р. (Янкоўскі, Мат. Маг., Юрчанка),
смяляка м. і ж. — Гом. р. (НЛГ);

адважны:
адважлівы прым. — Чэрв., Жытк. (ТС, Шатэрнік),
адважны прым. 'рызыкоўны' — Лаг., Чэрв., Віц. р. (Варлыга, Шатэрнік, Каспяровіч),
адважнік м. — Чэрв. (Шатэрнік),
дзёрзкі прым. — Стол., Смарг. (ТС, Станкевіч),
забіючы, забіюшчы прым. — мясц. (Насовіч),
саманадзейлівы прым. — мясц. (Насовіч),
спрытны прым. — Лаг. (Варлыга),
хвабрэц м. — Мсцісл. (Юрчана),
хвабрэц м. — Чэрв., Мсцісл., Лоеў., Чач. (Янкова, Шатэрнік, Юрчанка, Мат. апыт.),
хварбы, хвабраны прым. — Мсцісл. (Юрчанка);

рашучы:
баявы прым. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
бойкі прым. — Чэрв. (Шатэрнік),
зашараханы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
рэзвы прым. — Стол. (ТС);

рызыкоўны:
адчайдушны прым. 'роспачны' — Гом. р. (НЛГ),
адчайнік м., адчайнюга м. — Мсцісл. (Юрчанка),
адчаюгам. 'вялікі смялок' — Бял., Мсцісл., Гом. р. (Яўсееў, Юрчанка, НЛГ),
адчайны прым. — Віц. р. (Каспяровіч),
адчаянны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
рысковы прым. — Лоеў. (Янкова),
рыскоўны прым. — Дзятл. (Сл. Гарадз.),
дамоўны прым. 'смелы ў словах, здольны выказаць усё' — мясц. (Насовіч). @спакойны, стрыманы, памяркоўны, ціхі, разважлівы.

адтрэнчаны прым. 'супакоены пасля турбот' — Мсцісл. (Юрчанка),
выдзержаны прым. 'стрыманы' — Уздз. (СЦБ),
дабраахвочы прым. 'спакойны' — Чав. (НС),
малей 'спакойны, флегматычны' — Гл. (Мат. мен.-мал.),
нотны прым. 'павольны, спакойны' — Мсцісл. (Юрчанка),
памяркаты прым. 'памяркоўны' — Астр. (СПЗБ),
памярчаты прым. 'памяркоўны' — Віл. (СПЗБ),
спакойны прым. м. 'ураўнаважаны' — Гл., Пух., Берасц., Жытк. (ЛАБНГ, ТС, Мат. Мен.),
стумікла м. і ж. 'ціхі, спакойны' — мясц. (Мат. мен.-мал.),
супакойны прым. 'спакойны' — мясц. (Насовіч),
утрымалы прым., устрыманы прым. 'стрыманы' — мясц. (Насовіч),
уходлівы прым. 'стрыманы, адходлівы' — мясц. (Насовіч),
цярплівы прым. 'цярплівы' — Віц. р. (Каспяровіч),
церпялівы прым. 'здольны стрымлівацца, не рэагаваць' — Чач. (Мат. апыт.),
ціхамірны прым. 'спакойны' — Віц. р. (Каспяровіч),
ціхі прым. 'здольны весці сябе спакойна' — Чэрв. (Шатэрнік),
ціхман м. 'вельмі спакойны' — Бял. (Яўсееў),
ціхоня м. 'ціхі, нясмелы' — Лаг. (Варлыга). @спачувальны, чуллівы, чулы, жаласлівы.

душэўны прым. 'чуллівы' — Лельч., Нараўл. (ЛАБНГ),
сукрут м. 'чуллівы' — Стол. (ЛАБНГ),
жалосны прым. 'жаласлівы, чуллівы' — Віл., Мядз., Уздз. (СЦБ),
міласэрдны прым. 'жаласлівы' — мясц. (ЛАБНГ). @сумленны, праўдзівы, справядлівы ва ўсім.

сумленны прым. — Віц. р. (Каспяровіч),
чэсны прым. — Жытк. (ТС). @сумны, забедаваны, маркотны, самотны, тужлівы, засмучоны, турботны.

невясёлы, без настрою, хмурны:
асмучаны прым. — Жытк. (ТС),
засмучоны прым. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
засмучаны прым. — мясц. (Станкевіч),
затураны прым. — Лоеў. (Янкова),
зніякавелы прым. — Карэл. (Сл. Гарадз.),
знябожаны прым. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
мутны прым. — Гом. р. (Мат. Гом.),
насупяваты прым. 'сумны, хмуры' — Гарадз. р. (Сл. Гарадз.),
ныцька м. і ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
нэндзны прым. — Чэрв. (Шатэрнік),
пахмурніца ж. — Віц. р. (Каспяровіч),
похмурны прым. — Чач. (Мат. Гом.),
скучны прым. — Рэч., Браг., паўн.-зах. з. (ЛАБНГ),
смутны прым. — агульн. (СПЗБ, ТС, Бялькевіч, Шатэрнік, Растаргуеў),
сумотны прым. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
хмуры прым. — усх.-маг. г. (Бялькевіч),
хмурны прым. — Чэрв. (Шатэрнік);

журботны, маркотны, з болем на душы:
амаркочаны прым. — мясц. (Насовіч),
журбовы прым. 'журботны' — Гом. р. (НЛГ),
журлівы прым. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
зажуроны прым. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
захухмолены прым. — Іўеў. (СЦБ),
маркатун м. — мясц. (Насовіч),
маркотнік м. — мясц. (Насовіч),
маркотны прым. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
нудосны прым. — мясц. (Насовіч),
нудны прым. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
нудотны прым. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
скрухлівы прым. — Гом. р. (НЛГ);

тужлівы, у горы, у шкадаванні:
гаротны прым. — Бар., Барыс. (ЛАБНГ),
жалобны прым. — Жытк. (ТС),
жалобшчыца ж. — Маз. (ГЧ),
задасадаваны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
зануджаны прым. — мясц. (Насовіч),
заташнаваны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
змартвёны прым. — мясц. (Насовіч),
марочаны прым. — мясц. (Насовіч),
утруены прым. — Маз. (ГЧ),
разымчавы прым. — Гом. р. (Мат. Гом.),
самотны прым. 'забедаваны, адзінокі ў горы' — паўн.-зах. з. (Насовіч, СПЗБ). @упарты, зацяты, неадступны, неўгаворлівы, захоплены нястрымна.

нястрымны, непахісны:
апантаны прым. — Віц. р. (Каспяровіч),
безуломны прым. — мясц. (Насовіч),
закаёмны прым. — Ушач. (ЖНшС),
закаенны прым. — Малад. (Мат. дыял. сл.),
запрадух м. — Шчуч., Гарадз. (Мат. Гарадз., Цыхун),
заценлівы прым. — Стол., Ганц. (ТС, ДСБ),
заценты, зацяты прым. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
нязломны прым. — мясц. (Насовіч),
няўломны — мясц. (Насовіч),
няўступчывы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
пранозаваты прым. — Слуц. (Н. сл-сць),
трапёны прым. — Шчуч. (Н. сл-сць);

неадступны, нязломны:
арташлівы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
атадур м., атодар, атадура м. і ж. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
заканозлівы прым. — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
затонлівы прым. — Гарадз. (НЛ),
капыл м. — Мсцісл., Леп. (ЖНшС, Юрчанка),
капылаваты прым. — Лід. (Сл. Гарадз.),
кароза — Мсцісл. (Юрчанка),
карозлівы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
карузлівы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
наравісты — Чэрв., Лельч., Віц. р., Гарадз. р., Бран. р. (Шатэрнік, Каспяровіч, Кучук, Федароўскі, Растаргуеў),
наравы прым. — Гом. р. (НЛГ),
нараўлівы прым. — Гом. р. (НЛГ),
нарт м. — усх.-маг. г. (Бялькевіч, Юрчанка),
нарта м. і ж. — Мсцісл., (Юрчанка),
настырны прым. — Карэл., Віц. р. (Мат. Гарадз., Каспяровіч),
натурысты, натурлівы прым. — мясц. (Насовіч),
неўкавырны прым. — усх.-маг. г. (Н. сл-сць, Бялькевіч, Каспяровіч),
неўкавыра м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
папяржа м. і ж. — Стол., Жытк. (ТС),
папярэка м. і ж. — Стол., Жытк. (ТС),
самадум м. — Смален. р. (Дабравольскі),
супарат м. — Маг. р. (Мат. Маг., Юрчанка),
супараціна — Мсцісл. (Юрчанка),
супаратчык м. — Мсцісл. (Юрчанка),
супастат м. — Чэрв. (Мат. мен.-мал.),
супорлівы прым. — Бран. р. (Растаргуеў),
супорны прым. — мясц. (Насовіч),
убойны м. і ж. — Мядз., Смарг., Бял., Бых., Смален. р. (Н. сл-сць, Сл. Гарадз., Яўсееў, Мат. Маг., Дабравольскі),
удэрашны прым. — Гарадз. р. (Сл. Гарадз.),
унурысты прым. — Жытк. (ТС),
цвёрдавусы прым. — Лаг. (Варлыга);

настойлівы:
вупар м. — Малад., Зэльв., Нясв. (СЦБ, СПЗБ, Сцяцко),
гатункавы прым. — Астр. (Сл. Гарадз.),
дасужы прым. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
заскема м. і ж. — Гарадз. р. (ЛАБНГ, Сл. Гарадз.),
заўпарты прым. — мясц. (Насовіч),
заўценты прым. — Гарадз. р. (Сл. Гарадз.),
заядлы прым. — Лаг. (Варлыга),
знуд м. — Драг. (Н. сл-сць),
нагуна м. і ж. — Докш. (Мат. Гарадз.),
настойчывы прым. — Мсцісл., Лоеў. (Юрчанка, Янкова),
натрэнтны прым. — Астр. (Сл. Гарадз.),
падлобісты прым. — Дзятл. (Сл. Гарадз.),
паніклы прым. — Жытк. (ТС),
пастаноўны прым. — Свісл. (Сл. Гарадз.),
паўпрыца м. і ж. — Хоц. (Мат. Маг.),
працівень м. — Лаг. (Варлыга),
праціўны прым. — Стол., Жытк. (ТС),
станаўны прым. — Зэльв. (Сцяцко),
суворына м. — мясц. (Насовіч),
упар м. — Гарадз. р., паўн.-зах. з. (СПЗБ, Сл. Гарадз.),
упарты прым. — паўн.-зах. з., Лаг., Чэрв., Віц. р., Стол., Жытк. (СПЗБ, Мат. мен.-мал., Шатэрнік, Каспяровіч, Варлыга),
упарціна м. і ж. — Чэрв., Мен. р. (Мат. мен.-мал., Шатэрнік),
упарчывы прым. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
упрамы прым. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
упір м. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
упірлівы прым. — Маг. р., Чач. (Мат. Маг., Мат. апыт.),
упірысты прым. — Ушацк., Віц. р. (ЖС, Каспяровіч),
упор м. — Пін., Бяроз., Кобр. (ЛАБНГ, ДСБ, ЖНС, ЖНшС, Шаталава),
упорлівы прым. — Гарадз. р., Мсцісл. (Сл. Гарадз., Юрчанка),
упорчывы прым. — Мсцісл. (Юрчанка, Насовіч),
упорчысты прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
упорына м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
упорысты м. і ж. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
упорышча м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
упыра м. і ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
устаноўны прым. — Гарадз. р. (Сцяшковіч). @усхваляваны, узбуджаны, устрывожаны, азадачаны, узрушаны.

узбуджаны, устрывожаны:
аглашоны прым. — Кір. (НС),
ашалелы прым. — мясц. (Насовіч),
гарачы прым. — Чэрв. (Шатэрнік),
гарачылка м. — Мсцісл. (Юрчанка),
гаручка м. і ж. — мясц. (Станкевіч),
гнявыш м. — Віл. (СЦБ),
гняўлівы прым. — Лаг. (Варлыга),
загневаны прым., загнеўлены прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
запыльчывы прым. — Віц. р. (Каспяровіч),
заходлівы прым. — усх.-маг. г. (Бялькевіч),
знарваваны прым. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
кідкі прым. — Гл. (Янкоўскі),
нервенны прым. — Гом. р., Лельч. (Мат. Гом., Кучук),
нервовы прым. — паўн.-зах. з., Зах.-бран. р. (ЛАБНГ, СЦБ, Растаргуеў),
прытыраны прым. — Гарадз. р. (Сл. Гарадз.),
пыхцячы прым. — Стаўб. (Мат. мен.-мал.),
разбандураны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
раздражнены прым. — мясц. (Насовіч),
раз'юраны прым. — Слон. (ЖНшС),
раз'юшаны прым. — Лаг. (Варлыга),
раскабырджаны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
раскіпячоны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
расхляхатаны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
спыльчывы прым. — Стол. (ТС),
узбушаваны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
узвар'ёваны прым. — мясц. (Насовіч),
уздрэнчаны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
успыльчывы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
уступаны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
уступяшоны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
устурбованы прым. — мясц. (Насовіч),
усталушаны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
усхопкі прым. — мясц. (Насовіч),
ушаруджоны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
шалёны прым. — мясц. (Насовіч);

узрушаны:
апантаны прым. — Лаг. (Варлыга),
няўрыжлівы прым. — Лаг. (Варлыга),
пламенты прым. — Лельч. (Кучук),
прыпадны прым. — Гл. (Янкоўскі),
халерышны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
халернік м. — Мсцісл. (Юрчанка);

азадачаны:
асуячоны прым. — мясц. (Насовіч),
памітрэнжаны прым. — мясц. (Насовіч),
разжалены прым. — мясц. (Насовіч);

устрывожаны:
змітрэнжаны прым. — мясц. (Насовіч),
узбудуражаны прым. — мясц. (Насовіч),
устаўпешаны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
кастравы, кастрывы прым. 'узбуджаны, прыдзірлівы' — Мсцісл. (Юрчанка). @цярплівы, здольны выносіць пакуты.

суцярплівы прым. — Гом. р. (НЛГ),
цярплівы прым. — Мсцісл., Тур. (Насовіч, Юрчанка, ТС),
цярплячы прым. — Драг. (Н. сл-сць). @шчаслівы, ахоплены адчуваннем поўнага задавальнення.

шчаслівы прым. — мясц. (СПЗБ, Насовіч),
шчасны прым. — паўн.-зах. з. (СПЗБ). ##Chapter: 11. Разумовыя здольнасці @абыякавы, раўнадушны, нецікаўны.

абыякавы прым. — агульн. (Мат. апыт.),
абыякі прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
раўнадушны прым. — агульн. (Мат. апыт.),
безуважны — агульн. (Мат. апыт.). @адукаваны, добра дасведчаны ў выніку вучобы.

вучоны прым. — агульн. (Мат. апыт.),
адукаваны прым. — мясц. (Станкевіч),
навучны прым. — Лаг. (Варлыга). @безразважны, бескантрольны ва ўчынках, паводзінах.

апантаны прым. — Чач., Мсцісл. (Насовіч, Мат. апыт.),
утрапёны прым. — Лаг. (Варлыга). @бесталковы, бяздумны, беспарадкавы, не здольны да разваг.

артамон м. — Мсцісл. (Юрчанка),
асталоп м. — мясц. (Насовіч, Мат. апыт.),
балдэс м., балдэська м., балдэска м. — Мсцісл. (Юрчанка),
безгаловец м., безгалоўка ж., безгаловіца ж. — Мсцісл. (Юрчанка, Насовіч),
безгаловы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
варона ж. — Жытк., Мсцісл. (ТС, Мат. апыт.),
верхалоп м. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
вяпла м. і ж., вэпла м. і ж. — паўн.-зах. з. (СПЗБ, Сл. Гарадз.),
гавэла м. і ж., гавяла м. і ж. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
гапа м. і ж. — Гарадз., паўн.-зах. з. (СПЗБ, Сл. Гарадз., Цыхун),
зявак м., зявака м. — усх.-маг. г. (Бялькевіч, Мат. апыт.),
лапух м. — Бял. (Яўсееў),
лунь м. — Гарад. (НС),
лэмза м. і ж. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
мазепа м. і ж. — Карэл., Стаўб. (З нар. сл., ЖС),
недарэка м. і ж., няведала м. і ж. — Гом. р. (Мат. Гом.),
промах м. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
рагеза м. і ж. — Мёр. (З нар. сл.),
разгірэня м. і ж. — Ваўк. (Мат. Гарадз.),
разёпа м. і ж. — усх.-маг. г. (Бялькевіч),
разіня м. і ж. — Мёр. (З нар. сл.),
разінька м. і ж. — Докш., Лаг. (Мат. мен.-мал., Варлыга),
разява (раззява) м. і ж. — Мёр., Докш. (ЛАБНГ, З нар. сл.),
разявака м. і ж. — паўн.-зах. з., Мёр., Чэрв. (СПЗБ, З нар. сл., Шатэрнік, Насовіч),
разявеня м. і ж. — Шчуч., Слуцк., Гл. (ЖНшС, Сл. Гарадз., Янкоўскі),
разівон м., разівоня м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
разева м. і ж. — Чэрв. (Мат. мен.-мал.),
разяпа м. і ж. — Мсцісл., Касц., Чач. (Мат. Маг., Мат. апыт.),
раскепа м. і ж. — Дзярж., Гарадз. р. (СРЛГ, НС),
рассявень м., рассявуха ж., рассявуля м. і ж. — Мёр. (З нар. сл.),
расцяпа м. і ж. — Мсцісл., Стол. (ТС, Юрчанка),
ратазей м. — Мёр., паўн.-зах. з. (СПЗБ, З нар. сл.),
ратазеец м., ратазейка ж., ратазейнік м., ратазейніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
роцька м. і ж. — Мёр. (З нар. сл.),
салапенда (салапэнда) м. і ж. — Пух. (ЖС),
салапяка м. і ж. — Чэрв. (Шатэрнік),
салоха м. і ж. — мясц. (Насовіч, Мат. апыт.),
цецярлюк м., цяцера ж., цецярлючка ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
цяпуюх м. — Віц. р. (Каспяровіч),
шалепаўка ж. — Бяроз. (Шаталава),
шыведа м. і ж. — Драг. (НЛ). @бяздумны, не здольны і не ахвочы думаць.

галгаянка ж. — Уздз. (Мат. мен.-мал.),
гламазда м. і ж. — Чэрв. (Шатэрнік, Насовіч, Станкевіч),
гуна м. і ж. — Зэльв. (Сцяцко),
пустабека м. і ж. — Лаг. (Варлыга),
пустадом м. 'пусты, бязглузды' — Віц. р., усх.-маг. г. (Каспяровіч, Бялькевіч),
пустадомак м., пустадомка ж. — Чэрв. (Шатэрнік),
пустальга м. і ж. — Лаг., Клецк., Лоеў., Смарг., паўн.-зах. з., усх.-маг. г., Смал. р. (СПЗБ, НЛ, НС, Янкова, Каспяровіч, Насовіч, Дабравольскі),
пустата (пустота) м. і ж. — Мсцісл., Стол. (ТС, Юрчанка),
пустыня м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
пустышка ж. — Чач. (Мат. апыт.),
свіста — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
свістуха ж., свістушка ж. — паўн.-зах. з., Мсцісл. (СПЗБ, Юрчанка),
сіваплёска ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
талалуй м. — Верхнядзв. (Шаталава),
халавей м. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
халайстра м. і ж. — Смарг. (Станкевіч),
халдама м. і ж., лаянк. — мясц. (Насовіч),
халдэй м. — Мсцісл. (Мат. апыт.),
чмара (чмара) м. і ж. — паўн.-зах. з., Мсцісл. (СПЗБ, Мат. апыт.),
шалабоўка ж. — Ушац. (НЛ),
шалагойда м. і ж. — Мсцісл., Капыл. (Н. сл-сць, Мат. апыт.),
шалапут м., шалаплут м. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
шалдабан м. — Мсцісл. (Юрчанка),
шаяц м. — Кругл. (ЖНС),
шоя м. і ж. — Мсцісл. (З нар. сл.). @вар'яцкі, безразважна шалёны, дзікунскі.

агалашоны (агалашэнны) прым. — мясц. (Насовіч),
аглашонны прым. — Мсцісл. (Мат. апыт.),
ашалелы прым. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
вар'ят (варыят) м. — мясц. (ЛАБНГ, Мат. Гарадз., Варлыга, Каспяровіч, Шатэрнік, Насовіч),
ідзіёт (ідзівот) м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч, Мат. апыт.),
ланцак м. — Слуц. (ЖС),
малахол м., малахолка ж., малахольнік м., малахольніца ж., малахольны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
маняк (маньяк, маніяк) м. — Браг., усх.-маг. г. (З нар. сл.),
місюгін м. — Чэрв. (Шатэрнік),
мішугін м. — Гарадз. (Цыхун),
палавумны прым. — усх. з. (ЛАБНГ),
памешаны (памяшоны) — Рас., Віл., Уздз. (СЦБ, Шаталава),
псіх м. — Клім., Ветк., Добр. (ЛАБНГ),
спахаловы прым. — Рас. (Шаталава),
самашэччы (сумашэчшы, сумашэдшы, сумашэшчы) прым. — усх. з. (ЛАБНГ),
тронуты прым. — Чач. (Мат. апыт.),
утароп м. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
фяўра м. — Шчуч. (З нар. сл.),
шаламет м. — Лаг. (Варлыга),
шалапут м. — Беш. (Каспяровіч),
шаленец м. — Гл. (Янкоўскі),
шалёны прым. — Віц. р. (Каспяровіч),
шувейнік м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч). @вастраслоўны, трапны, рэзкі і яркі на слова.

астравумец м. — Стол. (ТС),
астравумны прым. — мясц. (Мат. апыт.),
выдумленік м., выдумлёншчык м. — Мёр. (НС),
дасціпны прым. — Чэрв. (Шатэрнік),
душкі прым. — Гарадз. р. (СРЛГ),
празукаваты прым. — Мсцісл. (Мат. апыт.),
празус м. — мясц. (Насовіч),
разумок м. — Мсцісл. (Юрчанка). @ветраны, легкадумны, непастаянны ў меркаваннях і перакананнях.

ветрагон м., ветрагоннік м., ветранік м., ветранніца ж., вецер м. — Мсцісл. (Юрчанка),
махла м. і ж., махлавасты прым., махлак м., махласты прым., махол м. — Мсцісл. (Юрчанка),
павітраніц м. — Лаг. (Варлыга),
падсявала м. і ж., падсявалка м. і ж., сіваплёска м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
халдама — мясц. (Насовіч),
хаталма м. і ж. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
шугалей м. — Мсцісл. (Мат. апыт.). @дасціпны, цікаўны да ўсяго, трапны і дасканалы ў выказванні.

умелы, знаходлівы:
астравумны прым. 'кемлівы' — Стол. (ТС),
бегкі прым. — мясц. (Станкевіч),
выхадлівы прым. 'вынаходлівы' — Гом. р. (Мат. Гом.),
выдумленік м., выдумленшчык м., выдумшчык м. — Мёр. (НС),
дасціпны прым. — Чэрв., Віц. р. (Шатэрнік, Каспяровіч),
звінны прым. — Кобр. (ЖНшС),
кідлівы прым. 'які лёгка знаходзіць разумовы выхад' — мясц. (Станкевіч),
мудрэніца ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
празорлівы прым. — мясц. (Станкевіч),
празука м. і ж. 'разумнік з добрай дасведчанасцю' — усх.-маг. г. (Насовіч, Мат. апыт.),
празус м. — усх.-маг. г. (Насовіч),
празукаваты прым. — усх.-маг. г. (Насовіч, Мат. апыт.),
пракуда м. і ж. 'кемлівы і прадбачлівы' — усх.-маг. г. (Насовіч, Мат. апыт.),
разбітны прым. 'развіты' — Віц. р. (Каспяровіч),
рызыкант м. 'знаходлівы і рашучы' — Жытк. (ТС),
цваны прым. — паўн.-зах. з. (СПЗБ);

цікаўны, дапытлівы, кемлівы, здагадзлівы:
адгадлівы прым. — мясц. (Насовіч),
быстрак м. 'хлопчык з задаткамі' — мясц. (Станкевіч),
быстрэчак м. — Смален. р. (Станкевіч),
вушлы прым. — Лаг., Чач. (СЦБ, Мат. апыт.),
выгодлівы прым. — Гом. р. (НЛГ),
даходлівы прым. — усх.-маг. г. (Бялькевіч),
дагадлівы прым. — Чэрв. (Шатэрнік),
дока м. і ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
душкі прым. — Гарадз. р. (СРЛГ),
капавіты прым. 'разумны, кемлівы' — Ваўк. (Мат. Гарадз.),
кемкі прым. 'здагадлівы, востры розумам' — Лаг. (Варлыга),
кемны прым. — Лаг. (Варлыга),
медыраўны прым. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
смыслы прым., смыславы прым. 'кемлівы' — мясц. (Насовіч, Дабравольскі),
смякалісты прым. — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
спраўны прым. — (ЖНшС),
угадлівы прым. 'здагадлівы' — мясц. (Насовіч),
цямкі прым. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
шупяк м. — Смален. р. (Дабравольскі). @дзіўны, незвычайны.

дзівак м., дзівачына м. і ж., дзівачка ж. — Гом. р. (НЛГ, Насовіч),
чудак м., чудасея м. і ж., чудзіла м. і ж. — усх.-маг. г. (Мат. апыт.). @дурны, разумова абмежаваны, слабы на розум.

абалдуй м., абалдуіна м. і ж., балдуй м., балдуіна м. і ж. — Мёр., Капыл. (ЖС, З нар. сл.),
абязгал м. — Віц. р. (Каспяровіч),
абэлдух м. — Рэч. (Мат. Гом.),
агламаздак м. — Слон., Клецк., Нясв. (Мат. мен.-мал., ЖНшС, НЛ),
адвэрцік м. — Гарадз. (ЖНС),
андалот м. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
асталоп м., асталопіна м. і ж. — Мёр., Капыл., Віц. р., усх.-маг. р., Бран. р. (З нар. сл., ЖС, Яўсееў, Каспяровіч, Бялькевіч, Растаргуеў),
астэкал м. — Мсцісл. (З нар. сл.),
бабак м. — Ветк. (Мат. Гом.),
балбес м., балбесіна м. і ж. — Мёр. (З нар. сл.),
балдэс м., балдэсіна м. і ж. — (З нар. сл., Мат. апыт.),
балвол м., балволіна м. і ж. — Мёр. (З нар. сл.),
балван м. — Зэльв., усх.-маг. г. (Сцяцко, Насовіч),
балдавешка м. і ж. — Чэрв. (Шатэрнік),
балдыр (баўдыр) м. — Мёр., Стаўбц. (ЖНС, ЖС),
баслуй м., баслуіна м. і ж. — Мёр. (З нар. сл.),
бэса м. і ж. — Дзятл. (Сл. Гарадз.),
водур м. — Слон. (ЖНС),
вулбак м. — Смарг. (Сл. Гарадз.),
воталапень м. — Слон. (Мат. апыт.),
галетнік м. — Уздз. (ЛАБНГ),
галузнік м. — Ельск. (ЛАБНГ),
галюза м. і ж. — Пух. (ЛАБНГ),
гелда ж. — Мёр. (З нар. сл.),
глума ж. — Касц. (Н. сл-сць),
глумак м., глумачка ж. — усх.-маг. р. (Насовіч),
глуміла м. і ж., глуміна м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
глупіла м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
глупяк м., глупячка ж. — Мсцісл. (Юрчанка, Насовіч),
голда м. і ж. — Мёр. (З нар. сл.),
даўбас м. — Стаўбц. (ЖС),
дура ж. — усх.-маг. г., Чэрв. (Бялькевіч, Шатэрнік, Насовіч),
дуравей (дуравель) м. — усх.-маг. г., паўн.-зах. з. (СПЗБ, Бялькевіч),
дуралея м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
дурак м. — усх. з. (Мат. Гом., Мат. мен.-мал., СПЗБ, ТС, З нар. сл.),
дуралей м., дуралейка м. і ж. — усх. з., Мёр. (СПЗБ, Яўсееў, Юрчанка, Насовіч, З нар. сл.),
дурало н. — Мсцісл. (Мат. апыт.),
дуралом м. 'рашучы, але дурань' — Мсцісл. (Мат. апыт.),
дурань м. — агульн. (Каспяровіч, Шатэрнік, Янкоўскі, Станкевіч, Мат. Гом., З нар. сл.),
дурны прым. — агульн. (ТС, СПЗБ, Мат. апыт.),
дурачына м. і ж. — Мёр., Лаг. (З нар. сл., Варлыга),
дурашлёп м. — Мёр. (З нар. сл.),
дурбавела м. і ж. — Жытк. (ТС),
дурбала м. і ж. — Драг., Стол. (НЛ),
дурбан м. — Стаўбц. (НС),
дурвяла м. і ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
дурдол м., дурдола ж. — Бял. (Яўсееў),
дурка (дурко) м. — Жытк. (ТС),
дуркеша ж. — Бял. (Яўсееў),
дурлёпіна м. і ж., дурлёпа м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
дурман м. — Мёр., Стол. (З нар. сл., ТС),
дурманай м. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
дурнапышка ж. — мясц. (Насовіч),
дурнёха м. і ж. — Мёр. (З нар. сл.),
дурніна м. і ж. — мясц. (СЦБ, СПЗБ, ТС, З нар. сл., Варлыга, Шатэрнік, Бялькевіч, Насовіч, Станкевіч),
дурніся м. і ж. — Мёр. (З нар. сл.),
дурніца м. і ж. — Мёр., Навагр., Чач., Кам., Жытк., Мсцісл. (З нар. сл., ЖС, ЖНС, ТС, Варлыга, Насовіч),
дурнота ж. — Стол. (ТС),
дурнуля м. і ж. — Гом. р. (НЛГ),
дурнуша ж., дурнушка ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
дурус м. — усх.-маг. г. (Бялькевіч),
дурняк м. — Слон. (ЖНС),
дуруша ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
дурыла м. і ж. — усх.-маг. г., Смален. р., Зах.-бран. р. (Бялькевіч, Насовіч, Дабравольскі, Растаргуеў),
дурыліца ж. — усх.-маг. р. (Насовіч),
дурылка м. і ж. — усх.-маг. р. (Насовіч),
дурында м. і ж. — усх.-маг. р. (Насовіч),
дурэц м., дурыца ж. — паўн.-зах. з., Слон. (СПЗБ, НЛ),
ёўбела м. і ж. — Зэльв. (Сцяцко),
зашалопа м. і ж. — Драг. (НЛ),
кеп м., кепа ж. — усх.-маг. г., Гом. р., Смален. р. (НЛГ, Насовіч, Дабравольскі),
кундуля м. і ж. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
лабус м. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
мэндаль м. — Мёр. (З нар. сл.),
раз'ёлуп м. — мясц. (Насовіч),
рэся ж. — Зэльв. (Сл. Гарадз.),
рэхва ж. — Зэльв. (Сцяцко),
стоўдар м. — Гарадз. (ЖНС),
толапень м. — Шкл. (Мат. Маг.),
хуламей м., хулая м. і ж. — усх.-маг. г. (Насовіч),
халуза м. і ж. — Бял. (ЛАБНГ),
хаўбень м. — усх.-маг. г. (Насовіч),
шадура м. і ж. — Капыл. (З нар. сл.);

прыдуркаваты:
ацеслівы прым. — Стаўбц. (З нар. сл.),
безгаловы прым. — мясц. (Станкевіч),
боўдзелаваты прым., бяспутны прым. 'бесталковы і безразважны' — Віц. р. (Каспяровіч),
вяплаваты прым. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
галузаваты прым. — мясц. (Насовіч),
галамаваты прым. — мясц. (Станкевіч),
дураваты прым. 'прыдуркаваты' — зах. з. (СПЗБ, ЖНшС, ТС, Федароўскі),
дуркаваты прым. — Краснап., Бял. (ЛАБНГ, Яўсееў),
дурнаваты прым. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
ёкнуты прым. — Гарадз. р. (Сл. Гарадз.),
ёлуплівы прым. 'прыдуркаваты, які толькі лыпае вачамі' — мясц. (Насовіч),
малавумны прым. — Гарадз. р. (Сл. Гарадз.),
малахольны прым. 'не ў поўным розуме' — усх.-маг. г. (Бялькевіч),
неразбітны прым. 'дурнаваты, някемлівы' — Стол. (ТС),
неразважны прым. 'не здольны да разважанняў' — мясц. (Насовіч),
несамавіты прым. — Жытк. (ТС),
негумазны прым. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
паўгаловы прым. 'недарэчны' — Гарадз. р. (Сл. Гарадз.),
паўгалоўка ж. — Гарадз. р. (Сл. Гарадз.),
пацопаны прым. — Лоеў. (Янкова),
прыдурак м. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
прыдуркаваты прым. 'не зусім дурны і не разумны' — Кобр. (ЖНшС),
прыпылены прым. — Жытк. (ТС),
прытыраны прым. — Шчуч. (З нар. сл.),
прышалупаваты прым. — Карэл. (Сл. Гарадз.),
тлумаваты прым. — Гарадз. р. (СРЛГ),
трыплаваты прым. 'які гаворыць недарэчна' — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
шалабанаваты прым. — Кап. (Н. сл-сць),
шамаваты прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
шаламутны прым. 'бесталковы' — Чэрв. (Шатэрнік),
шулепаваны прым. — Стол. (ТС),
шулякаваты прым. — Жытк. (ТС). @забыўлівы, не здольны доўга трымаць у памяці.

забудзька м. і ж. — Смарг., Мсцісл. (Юрчанка, Станкевіч),
забудла прым. — Смален. р. (Дабравольскі),
забытны прым. — Стол. (ТС),
забыўлівы прым. — мясц. (Мат. апыт.),
забывака м. і ж. — мясц. (Станкевіч). @здольны, надзелены разуменнем, уменнем.

звучны прым. — мясц. (Насовіч),
здатны прым. — зах. з. (Мат. Гарадз., Каспяровіч, Шатэрнік, Насовіч),
здольны прым. — мясц. (Каспяровіч, Шатэрнік, Насовіч),
знайны прым. — Карэл. (Сл. Гарадз.),
лётны прым. — Свісл. (Сл. Гарадз.),
паёмісты прым. — Гарад. (НЛ),
панімаюшчы прым. 'разумны, разважны, развіты' — Мсцісл. (Юрчанка),
паніматны прым. 'які добра разумее пры навучанні' — Гарадз. р., Гл. (Мат. Гарадз., Сл. Гарадз., Янкоўскі),
панімушчы прым. — Стол. (ТС),
панятлівы прым. — Шкл., Мсцісл., Стол. (ТС, Мат. Маг., Мат. апыт.),
разбірашчы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
разуметны прым. — Гл. (Янкоўскі),
склейны прым. 'умелы' — Мсцісл. (Юрчанка),
спасобны прым. — Лоеў., Чач., Мсцісл. (Янкова, Мат. апыт.),
таланны прым. — Малад. (Мат. мен.-мал.),
тумны прым., тумнанік м., тумнаніца ж. 'той, хто разумее' — Мсцісл. (Юрчанка),
уламны (уломны) прым. 'здольны да скіравання ў навучанне' — мясц. (Насовіч),
цямісты прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
цямкі прым. — Мсцісл., Чач. (Мат. апыт.). @знаходлівы, здольны хутка знайсці выйсце, адказ, кемлівы.

знаходлівы:
бегкі прым. — мясц. (Станкевіч),
выхаджавы прым. — Карм. (Мат. Гом.),
дасціпны прым. — Віц. р. (Каспяровіч),
даходлівы прым. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
кідлівы прым. — Смарг. (Станкевіч),
падземніца ж. 'знаходлівая, выкрутлівая жанчына' — Віц. р. (Каспяровіч),
пракуда м. і ж. — мясц. (Насовіч),
празух м., празурка м. — мясц. (Насовіч),
празукаваты прым. — усх.-маг. г. (Насовіч, Мат. апыт.);

здагадлівы:
адгадлівы прым. — мясц. (Насовіч),
выгодлівы прым. — Гом. р. (НЛГ),
дагадлівы прым. — Чэрв. (Шатэрнік),
празорлівы прым. — мясц. (Насовіч);

кемлівы:
вушлы прым. — Лаг., Чач. (Варлыга, Мат. апыт.),
звішны прым. — Кобр. (ЖНшС),
зналец м. 'знаток, разумец' — мясц. (Станкевіч),
капавіты прым. — Гарадз. р. (Мат. Гарадз.),
кемкі прым. — Лаг. (Варлыга),
кемны прым. — Чэрв., Смарг., Лаг., Смілав. (Шатэрнік, Варлыга, Станкевіч),
мадыраўны прым. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
смыслівы прым. — мясц. (Насовіч),
смысляк м. — Смален. р. (Дабравольскі),
смякалісты прым. — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
цваны прым. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
цямкі прым. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
шупяк м. — Мсцісл. (Мат. апыт.). @легкадумны, несур'ёзны ў думках, павярхоўны.

аблахазар м. — Гарадз. р. (СРЛГ),
балагэйла м. і ж. — Гарадз. (Цыхун),
балмашнік м. — мясц. (Насовіч),
брайна ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
верхалаз м. — Малад. (СЦБ),
ветрагон м., ветрагоннік м., ветрагонніца ж., ветрагонец м., ветранік м., ветраніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
вершахла ж. — Дзярж. (НС),
лёгамэнта м. і ж. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
махла ж., махля ж., махляк м., махлячка ж., махлаты прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
паветранец м. — Лаг. (Варлыга),
падсявага м., падсявалка м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
свірысцель м. і ж., свірысцёлка м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
тарайда м. і ж. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
тракала ж. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
хатальма ж. — усх.-маг. г. (Бялькевіч),
чаўпешка м. і ж. — Бых. (ЖС, ЖНС),
чухмель м., чухмельнік м. — Мсцісл. (Юрчанка, Мат. апыт.),
шарабан м. — Гарадз. р. (СРЛГ),
шугавей м. — Мсцісл., Чач., Лоеў., Зах.-бран. р. (Янкова, Растаргуеў, Мат. апыт.),
шугайла н. — Лоеў. (Янкова),
шугаваты прым. — Лоеў. (Янкова). @недалёкі, разумова абмежаваны, адсталы, просты.

разумова абмежаваны:
абмарочаны прым. — мясц. (Насовіч),
аболтух м. — Старадарож. (ЖНС),
аболтус м. — Мсцісл. (Мат. апыт.),
бабак м. — Дзярж. (НС),
беспанятлівы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
бязглузды прым. — Стол., Жытк. (ТС),
гламаваты прым. — Чэрв. (Шатэрнік),
глумак м., глумачка ж. — Мсцісл., Смален. р. (Юрчанка, Дабравольскі),
глупаснік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
даматура м. і ж. — Валож. (СЦБ),
дуда ж. — Чэрв. (Шатэрнік),
дупляваты прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
несамавіты прым. — Лоеў. (Янкова),
прастакаваты прым. — мясц. (Насовіч),
разяваты прым. — Лоеў., Браг. (Янкова, Мат. Гом.),
тамаваты прым. 'не здольны думаць' — Жытк. (ТС),
тумак м. — Мсцісл. (Юрчанка),
чалдон м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
шамачок м. — Мсцісл. (Юрчанка),
шамкаваты прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
шупляк м. — Жытк. (ТС);

някемлівы:
аплавух м., аплэвух м. — паўн.-зах. з., Пух. (СПЗБ, СЦБ),
боўдзіла м. і ж. — Малад. (Мат. мен.-мал.),
лэпух м. — Мсцісл. (Юрчанка),
непрапёка м. і ж. — Віц. р. (Каспяровіч),
чамара м. і ж. — Жытк. (ТС);

задураны:
апучаны прым. — Жытк. (ТС),
закашалёны прым. — Пол. (НЛ);

просты, неразвіты:
зэлік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
гракаваты прым. — Кір. (НС),
махлак м., махляк м. — Мсцісл. (Юрчанка),
несмысел м., несмысель м. — Мсцісл., Смален. р. (Дабравольскі, Юрчанка),
нязнайка м. і ж. — мясц. (Насовіч),
прастак м. — Лаг., Гл., Лоеў. (Варлыга, Янкоўскі, Янкова),
прасцяк м., прасцень м., прасценя м. і ж., прасцячка ж. — усх.-маг. р. (Насовіч),
салоха ж. — мясц. (Насовіч),
халамейка ж. — мясц. (Насовіч),
цёпа м. і ж., цяўпень м., цяўпешка м. і ж., цяўпеша м. і ж., пацяўпень м., пацяўпешка м. і ж. — Мёр. (З нар. сл.),
цюпка м. і ж. — Верхнядзв. (Шаталава). @недаразвіты, недастаткова развіты, абмежаваны ў здольнасцях разумець, вызначацца ў паводзінах.

абалдэй м., абалдуй м. — Зах.-бран. р., Мсцісл. (Растаргуеў, Мат. апыт.),
аблавухі прым. — Карэл. (З нар. сл.),
аболдус м. — Карэл. (З нар. сл.),
аболтус м. — Мсцісл. (Мат. Маг., Мат. апыт.),
абоўдзіла м. і ж. — Гом. р. (НЛГ),
абух м. — Сен. (НЛ),
агламаздак м. — Лаг. (СЦБ),
аплэвух м., аблэвух м. 'не надта разумны' — Сен. (ЛГ),
артамон м., артамонка м., артамоня м. — Чэрв., Мсцісл. (Шатэрнік, Юрчанка),
асталоп м. — Ашм., Мсцісл. (Сл. Гарадз., Мат. апыт.),
асталопіна м. і ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
байда ж. — Жытк. (ТС),
бамбула м. і ж. — Стол. (ТС),
балвешка м. і ж. — Стол. (ТС),
балдэс м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч, Мат. апыт.),
балдэшка м. і ж. — Жытк. (ТС),
балобан м. — Стол. (ТС),
біндас м. — Віц. р. (Каспяровіч),
безгаловіца ж. — мясц. (Станкевіч),
блазень м. 'хто дрэнна разумее' — Гл. (Янкоўскі),
боўдзіла м. і ж. 'недарэка, адсталы, недаразвіты' — Чаш., Пух., Стаўб., паўн.-зах. з. (З нар. сл., СПЗБ, СЦБ, Станкевіч),
боўдыр м. — Стол. (ТС),
боўтка м. і ж. — Пол. (З нар. сл.),
баўтрук м. 'недалёкі чалавек, які ні ў чым не разбіраецца' — Мёр. (З нар. сл.),
баўдзень м., баўдзёла м. і ж., баўцель м., баўціла м. і ж. — Мёр. (З нар. сл.),
букса ж. — Жытк. (ТС),
бэйбас м. — Пін. (НЛ),
варапай м. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
вігля ж. — Стол. (ТС),
вухла м. і ж. — Мёр. (З нар. сл.),
гаман м. 'бесталковы' — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
галуза м. і ж. — Лаг., Слон., паўн.-зах. з., усх.-маг. г., Гом. р. (СПЗБ, СЦБ, НЛ, Мат. Гом., Насовіч, Станкевіч),
глабузда м. і ж. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
глуздзень м. — усх.-маг. г. (Насовіч, Станкевіч),
грамазда м. і ж. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
дзёўбала м., дзяўбіла м. — Бял. (Яўсееў),
дручыня м. і ж. 'упарты недарэка' — Мсцісл. (Юрчанка),
доўбіла м. і ж. — Лаг. (Варлыга),
доўбня ж. 'балдаваты' — Пол., Лаг. (НЛ, Варлыга),
дуплявацень м. — Мсцісл. (Юрчанка),
дурык м. 'прастак, дурачок' — усх.-маг. г. (Бялькевіч),
ёлуп м. — Чэрв., Віц. р., усх.-маг. г. (Каспяровіч, Шатэрнік, Бялькевіч, Насовіч),
олуп м. — Стол., Жытк. (ТС),
ёлупень (олупень) м. — Стол. (ТС),
забайдэшка ж., загламазданка ж. — Стол. (ТС),
знібада м. і ж. 'несамавіты' — Бял. (Яўсееў),
калапэца м. і ж. 'няўдаліца' — Мсцісл. (Юрчанка),
кушла м. і ж. — Гарадз. р. (Сл. Гарадз.),
лабідуда м. і ж. — Гарадз. р. (Сл. Гарадз.),
лапута м. і ж. 'няўклюда' — Жытк. (ТС),
лунь м., лунішча м. і ж. 'псіхічна бескантрольны' — Брасл., Глыб., Паст. (ЛАБНГ),
лямяк м. — Стол. (ТС),
мажджэр м. — Уздз. (СЦБ),
мацёха м. і ж., мацюха м. і ж., цёха м. і ж., цюха м. і ж. 'недалёкі чалавек, які ні ў чым не разбіраецца' — Мёр. (З нар. сл.),
надаўб м., надаўба м. і ж., надаўбень м. — Жытк., Лаг. (ТС, Варлыга),
нявывалака м. і ж. 'не надта кемлівы' — Пол. (НС),
нягеглік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
недавумак м., недавумка ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
недалуга м. і ж. — Мсцісл., Гарадз. р. (Мат. Гарадз., Мат. апыт.),
недалэнга м. і ж. — Лід., Слон., Стаўбц., Беластоц. р. (ЖС, ЖНшС, Мат. Гарадз.),
недалэнжны прым. — Свісл. (Шаталава),
недапёка (недапека) м. і ж. — Пол., Бягом., Мсцісл., паўн.-зах. з. (СПЗБ, НЛ, Яўсееў, Янкоўскі, Юрчанка, Насовіч, Станкевіч),
недапеклы прым. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
недапечаны прым. — Пол., усх.-маг. р. (НЛ, Насовіч),
недапечка ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
недароб м. — Жытк. (ТС),
недаробак м. — Пол. (НЛ),
недарэдак м. — Стол. (ТС),
недарэйша м. і ж. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
недарэка м. і ж. — Лаг., Гом. р. (НЛГ, Варлыга),
недарэкі прым. — Лоеў. (Янкова),
недацёпа м. і ж. — Мёр., Мсцісл., Жытк. (ТС, З нар. сл., Юрчанка),
недацяпа м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
недачупаля (недачупальня) м. і ж. — Пух. (ЖС),
нядужнік м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
няздара м. і ж. — Карэл. (Мат. Гарадз.),
няўклюда м. і ж., неўклюдзь ж., няўклюддзе ж. 'недарэка' — Слаўг. (Н. сл-сць),
неўдаль м. і ж., няўдаліца м. і ж., няўдалле н. — Слаўг., Лоеў. (Н. сл-сць),
пацяўпешка м. і ж. — Пол. (НЛ),
прытырак м. — Бых., Шчуч. (ЖНС, З нар. сл.),
рагавешка ж. — Кір. (НС),
разыда ж. 'няўмелы, бесталковы' — Шчуч. (З нар. сл.),
раскепа м. і ж. — Слон. (ЖС),
рататуй м. 'някемлівы' — Мсцісл. (Юрчанка),
салапайла м. і ж., салапайка, салапай м., салапалка, салапэй м. і ж. — Пін. (НЛ, Янкоўскі),
салапон м. — Лаг. (Варлыга),
статуй м. — Мёр., Віц. р. (З нар. сл., Каспяровіч),
стаўбень м. — Бял. (Яўсееў),
стаўдур м. — Гарадз. р. (Сл. Гарадз.),
стуібень м. — Пол. (НЛ),
талапень м. — Смарг. (Сл. Гарадз.),
таўбун м. 'недалёкі, дурнаваты' — Мсцісл. (Юрчанка),
туравей м., таравейка ж. 'неразвіты чалавек' — Мсцісл. (Юрчанка),
турак м. — Жытк. (ТС),
удод м. 'дурань' — Зэльв., Навагр. (Сцяцко, Сл. Гарадз.),
халдэй м., халдося м. і ж., халдэся м. і ж., халдэя м. і ж. — Мёр., Мсцісл. (З нар. сл., Мат. апыт.),
цюпа м. і ж., цюўпня м. і ж., цюпня м. і ж. — Мёр. (З нар. сл.),
цюпка м. і ж. — Пол. (НЛ),
чулавей м., чулавейка м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
чучайла н. 'недарэчны' — Жытк. (ТС),
шалду-балду (шалды-балды) — Карэл., Мсцісл., Стол. (ЖС, ТС),
шульма м. — Стол. (ТС). @памятлівы, здольны запамінаць, трымаць у памяці.

запамінальны прым. — Браг. (Мат. Гом.),
незабыўны прым. — Іван., Маз. (ЛАБНГ, Мат. Гом.),
незабывала н. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
памяткі прым. — Зэльв., Мсцісл., Клім., Капыл., Лельч., Жытк. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, ЖС, Юрчанка),
памяткі прым. — Кліч., Клім., Хоц., Мсцісл., Зэльв., Стол., Малар. (ЛАБНГ, ТС, ЖС, Юрчанка),
паменткі прым. — Навагр. (ЛАБНГ),
паметкі прым. — Жытк. (ТС),
памятлівы прым. — усх. з., спарадычна паўн.-зах. з. (ЛАБНГ),
памятлівы прым. — Жытк., Мен., Слуц., Асіп. (ЛАБНГ, ТС),
памітлівы прым. — Берасц. (ЛАБНГ),
паментлівы прым. — Малар. (ЛАБНГ),
памнетлівы прым. — Малар. (ЛАБНГ),
памяткі прым. — Мсцісл., Капыл., Лельч., Жытк. (СПЗБ, ЛАБНГ, ТС),
паметкі прым. — Капат. (ЛАБНГ),
памятны прым. — паўн.-зах. з., Лоеў., Чач., Клім., Маз. (ЛАБНГ, СПЗБ, Янкова, Мат. апыт.),
памятушчы прым. — зах. з. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС),
памятушлівы — Бяроз., Светлагор. (ЛАБНГ),
памятушчы прым. — зах. з., Чэрв., Лоеў. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ, ЖС, ЖНС, Сл. Гарадз.),
запамянлівы прым. — Барыс. (ЛАБНГ). @пусты, неглыбокі па разважаннях, легкадумны, павярхоўны, беззмястоўны, малазначны, бесталковы.

аблахазар м. — Гарадз. р. (СРЛГ),
аскалёпак м. — Круп. (ЖС),
балагэйла м. і ж. — Гарадз. (Цыхун),
балмашнік м. 'пусты і ветраны' — мясц. (Насовіч),
брайна ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
верхалаз м. — Малад. (СЦБ),
вертахля ж. 'неўраўнаважаная і легкадумная' — Дзярж. (НС),
вярцёлка (вярцелка) ж. 'непастаянная ў думках' — Мсцісл. (Юрчанка),
галгаянка ж. — Удз. (Мат. мен.-мал.),
гламазда м. і ж. 'бесталковы' — Чэрв. (Шатэрнік),
гуна м. і ж. 'пустаслоў' — Зэльв. (Сцяцко),
круцёлка ж. 'непастаянная ў думках' — Мсцісл. (Юрчанка),
нішчэта ж. 'пусты, бесталковы' — Стол. (ТС),
пустабека м. і ж. — Лаг. (Варлыга, Станкевіч),
пустадом м. 'пусты, бязглузды' — усх.-маг. г., Віц. р. (Бялькевіч, Каспяровіч),
пустадомак м., пустадомка ж. — Чэрв. (Шатэрнік),
пустальга м. і ж. — паўн.-зах. з., Лаг., усх.-маг. г., Клецк., Лоеў., Смален. р. (СПЗБ, НЛ, НСЛ, Янкова, Каспяровіч, Насовіч, Дабравольскі),
пустата (пустота) ж. 'пусты, легкадумны' — Мсцісл., Стол. (ТС, Юрчанка),
пустыня ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
пустышка ж. 'пусты, нікчэмны, бязглузды' — Чач. (Мат. апыт.),
свірысцель м. і ж., свірысцёлка ж. 'легкадумная, балбатлівая асоба' — Мсцісл. (Юрчанка),
свістуха ж. 'лёгкадумная і свавольная' — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
свістушка ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
талалуй м. 'дурнаваты балбатун' — Верхнядзв. (Шаталава),
тарайда м. і ж. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
турлычык м., турлычка ж. 'разумова абмежаваны балбатун' — Мсцісл. (Юрчанка),
халайстра м. і ж. — Слуц. (Станкевіч),
халавей м. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
чаўпешка ж. 'пусты, някемлівы' — Бых., Капыл. (ЖС, ЖНС),
чухмельнік м. 'пустазвон' — Мсцісл. (Юрчанка),
шалабоўка ж. 'бесталковы' — Ушач. (НЛ),
шалагойда м. і ж. — Капыл. (Н. сл-сць),
шалаплут м., шалапут м. 'легкадумны, пусты' — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
шалдабан м. 'неразумны, пусты, ганарлівец' — Мсцісл. (Юрчанка),
шарабан м. — Гарадз. р. (СРЛГ),
шаяц м. — Кругл. (ЖНС),
шоя м. і ж. 'бязглузды' — Мсцісл. (З нар. сл.),
шугаваты прым. 'дурнаваты, непастаянны' — Лоеў. (Янкова),
шугавей м. — Мсцісл., Чач., Лоеў., Зах.-бран. р. (Янкова, Растаргуеў, Мат. апыт.),
шугайла м. і ж. — Лоеў. (Янкова). @разважлівы, удумлівы, памяркоўны, асцярожны.

вумственны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
вушлы прым. 'разважлівы, дасціпны' — Мсцісл. (Юрчанка),
гутлівы прым. 'удумлівы', клапатлівы' — Гарадз. р. (Федароўскі),
дабравіты прым. 'памяркоўны, чулы' — Малад. (СЦБ),
даладны прым. 'талковы, разважны' — Жытк. (ТС),
разбітны прым. 'з разважлівай спакойнай натурай' — Лаг. (Варлыга),
разборны прым. 'які імкнецца разабрацца, зразумець' — Мсцісл. (Юрчанка),
разборчысты прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
разважаны прым. — Лід. (Мат. Гарадз.),
разважацельны прым. — Гом. р. (Мат. Гом.),
разважкі прым. 'разважлівы' — Гом. р. (Мат. Гом.),
разважлівы прым. 'здольны да роздуму і разумных высноў' — Лаг. (Варлыга, Насовіч),
раздумны прым. — Стол. (ТС),
размысловы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
рассудны прым. — мясц. (Насовіч),
рассудлівы прым., рассудзісты прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
самастаяцельны прым. — Лоеў., Чач. (Янкова, Мат. апыт.),
смысленнік м., смысленніца ж. 'разважлівы і ўдумлівы' — Мсцісл. (Юрчанка),
талковы прым. — Мсцісл., Чач. (Юрчанка, Мат. апыт.). @разумны, надзелены розумам, кемлівы, здольны правільна і паспяхова рашаць.

башкавіты прым. 'вельмі кемлівы' — Стол., Жытк., Зах.-бран. р. (ТС, Растаргуеў),
вумны (гумны) прым. — Бярэз., Астр., Чэрв., Зах.-бран. р. (СЦБ, Мат. Гарадз., Шатэрнік, Растаргуеў),
галава ж. 'вельмі разумны' — Мёр. (З нар. сл.),
галавень м. — Мёр. (З нар. сл.),
разбітны прым. — Гарадз. р. (Сл. Гарадз.),
дамозглы — Ваўк. (Сл. Гарадз.),
змыслы прым. — Зэльв. (Сл. Гарадз.),
мазгавы прым. — Браг. (Мат. Гом.),
мацыя м. і ж. — Драг. (ДСБ),
мондры прым. 'разумны, мудрагелісты, хітры' — Зэльв., Гарадз., Драг. (Сцяцко, Цыхун, ДСБ, Мат. апыт.),
мудры прым. — Жытк., Гл., Гарадз. (ТС, Янкоўскі, Цыхун),
мудрагелісты прым. 'мудры і дзікаваты' — Лаг. (Варлыга),
мудрэц м. 'кемлівы, вынаходлівы штукар' — Жытк. (ТС),
мудрэцкі прым. 'мудрагелісты' — Жытк. (ТС),
празарысты прым. 'вельмі разумны і прадбачлівы' — Лоеў. (Янкова),
прамудзёр м. 'выдумлянік, штукар, хітрун' — Лаг. (Варлыга),
праразумны прым. 'вельмі разумны' — Лоеў., Чач. (Янкова, Мат. апыт.),
развітны прым. 'разумны і дасведчаны' — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
разумец м. 'разважлівы разумнік' — Жытк., Шчуч., Гом. р. (ТС, Мат. Гарадз., Мат. Гом.),
разумнік м., разумніца ж., разумяка м. і ж. — Віц. р., Мёр. (З нар. сл., Каспяровіч),
разуміна ж. — Стол. (ТС),
разумны прым. — агульн. (СПЗБ, ТС, НЛГ, Каспяровіч, Шатэрнік, Янкоўскі, Бялькевіч),
разумок м. 'разумнік, мудрэц' — Малад., Мсцісл., Чач. (Мат. мен.-мал., Мат. Гом., Юрчанка),
самавіты прым. — Жытк. (ТС),
слушны прым. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
смыслёвы прым. — мясц. (Насовіч),
талан м. 'разумнік, шчасліўчык' — Бял. (Яўсееў),
уклепісты прым. 'разумны, удумлівы' — Мсцісл. (Юрчанка),
хітры прым. 'разумны і кемлівы' — Стол., Жытк. (ТС),
цваны прым. — Бяроз. (Шаталава). @разяваты, рассеяны, няўважлівы.

безуважны прым. — Віц. р., Маг. р. (Каспяровіч, Насовіч),
верхалоп м. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
вяпла м. і ж. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
вэпла м. і ж. — Смарг. (Сл. Гарадз.),
гавэла (гавяла) м. і ж. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
гапа м. і ж. — Гарадз. р., паўн.-зах. з. (СПЗБ, Сл. Гарадз., Цыхун),
зявак м. — усх.-маг. г. (Бялькевіч),
лэмза м. і ж. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
рагеза м. і ж. 'рассеяны, дурнаваты' — Мір. (З нар. сл.),
разгірэня м. і ж. — Ваўк. (Мат. Гарадз.),
разявеня м. і ж. — Шчуч., Сл., Гл. (Янкоўскі, ЖНшС, Сл. Гарадз.),
раззява (разява) м. і ж. — Драг. (ЛАБНГ),
разявака м. і ж. — паўн.-зах. з., Чэрв. (СПЗБ, Шатэрнік, Насовіч),
разівон м., разівоня м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
разяпа м. і ж. — Касц., Чач. (Мат. Маг., Мат. апыт.),
разева м. і ж. — Чэрв. (Мат. мен.-мал.),
разёпа м. і ж. — усх.-маг. г. (Бялькевіч),
разіня м. і ж., разінька м. і ж., разява м. і ж., разявака м. і ж. 'рассеяны, някемлівы' — Мёр., Докш., Лаг. (З нар. сл., Мат. мен.-мал., Варлыга),
разяўрот м. — Лід. (Сл. Гарадз.),
раскепа м. і ж. 'някемлівы, няўважлівы' — Гарадз. р., Дзярж., Стол. (НС, ТС, Сл. Гарадз.),
расцяпка ж. 'някемлівая, няўважлівая жанчына' — Мсцісл. (Юрчанка),
ратазей м. — паўн.-зах. з. (СПЗБ, З нар. сл.),
ратазеец м., ратазейнік м., ратазеяннік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
роцька м. і ж. 'дурань' — Мёр. (З нар. сл.),
салапенда (салапэнда) м. і ж. — Пух. (ЖС),
салапяка м. і ж. 'ратазей з дурнаватым выглядам' — Чэрв. (Шатэрнік),
хлуя ж. 'дурань, разявака' — мясц. (Насовіч),
цяцера м. і ж., цецярлюк м. 'някемлівы, дурны, ратазей' — Мсцісл. (Юрчанка, Мат. апыт.),
цяпуха м. і ж. — Віц. р. (Каспяровіч),
шалепаўка ж. 'расцяпа' — Бяроз. (Шаталава),
шывэра м. і ж. — Драг. (НЛ). @тупы, разумова абмежаваны, няздольны, някемлівы.

абалда ж. 'ёлупень і балда' — Стол. (ТС),
аблудны прым., блудлівы прым. — Жытк. (ТС),
аболтус м. 'тупіца і лодар' — Навагр. (ЖС),
абух м. 'беспамятлівы, няздольны' — Лаг., Круп. (Мат. мен.-мал., Варлыга),
абухаваты прым. 'тупы, нездагадлівы' — Лаг. (Варлыга),
аглабіна м. і ж. — Гом. р. (НЛГ),
агламоза прым. — Лаг. (Мат. мен.-мал., СЦБ),
астакал м. (астэкал) 'зусім някемлівы' — Гор. (Мат. Маг.),
асталоп м. 'тупы дурыла, няспрытны' — Мёр., Лаг., усх.-маг. г. (З нар. сл., Бялькевіч, Варлыга),
балбешка ж. 'дурны і тупы' — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
балван м. 'тупы і дурны' — Віц. р., паўн.-зах. з. (СПЗБ, З нар. сл., Каспяровіч, Шатэрнік),
балванюга м. і ж. — Віц. (Каспяровіч, Насовіч),
балванэска н. — Драг. (НС),
балвешка ж. — Ваўк. (Мат. Гарадз.),
балдавешка ж. — Чэрв. (Шатэрнік),
балдэс м. — Мсцісл. (Юрчанка),
баўкун м. 'балван, недарэка' — Жытк. (ТС),
баўтрук м. 'тупы, някемлівы' — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
безгалоўны прым. 'не здатны да разумення' — Маз. (ГЧ),
бездар м. 'няздольны ні на што' — Гом. р. (НЛГ),
беспанятлівы прым. 'някемлівы, тупы' — Жытк. (ТС),
беспрыцямны прым. 'які не разумее, не кеміць — Віц. р. (Каспяровіч, Насовіч),
боўдзіла н. 'тупы, неразумны, балда' — Смарг., Чэрв. (Шатэрнік, Станкевіч),
боўдур м. 'дурань, тупіца' — Слон. (ЖНС),
булавешка ж. — Ваўк. (Мат. Гарадз.),
буйда м. і ж. — Стол. (ТС),
буйла м. і ж. 'дурань, да крайнасці тупы' — Мёр. (З нар. сл.),
бутрыла м. і ж. 'няцямкі, тупы' — Лаг. (Варлыга),
бязмозкаваты прым. 'тупы і дурны' — Мсцісл. (Юрчанка),
вылупень м., вылупля м. і ж. 'з тупым паглядам' — Мсцісл. (Юрчанка),
глума м. і ж., глумак м., глумачка ж. 'абмежаваны і тупы' — Смарг. (Станкевіч),
гамылкаваты прым. 'няспрытны, тупы, някемлівы' — Кам. (ЖНС),
даўбала м. і ж. 'тупы, някемлівы' — Гарадз. (Цыхун),
даўбалоб м. 'дурнаваты, але ўпарты' — Мсцісл. (Юрчанка),
даўбалобы прым. 'тупы і ўпарты, дурань' — Мсцісл. (Юрчанка),
даўбель м. 'тупы, няздатны' — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
даўбень м. — Мсцісл., Жытк. (ТС, Юрчанка, Насовіч),
даўбешка ж. 'тупы, няздатны' — Пух., Мсцісл., Лоеў., Жытк., Зах.-бран. р. (СЦБ, ТС, Юрчанка, Янкова, Растаргуеў, Насовіч),
даўбня ж. — Чэрв., Слаўг., Мсцісл., Чач. (ЛАБНГ, Шатэрнік, Насовіч, Мат. апыт.),
даўбяла м. і ж. 'дурнаваты і тупы' — Чэрв., (Шатэрнік),
доўбяла м. і ж. 'абмежаваны, тупы' — Гарадз. р., Драг. (НЛ, СРЛГ),
дзёўбала м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
дзяўбачына м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
дзяўбаваты прым. 'незнаходлівы' — Ашм. (Сл. Гарадз.),
доўбня ж. 'тупіца' — Чэрв., (Шатэрнік),
дубас м. — Навагр. (НС),
дубіна м. і ж. 'непаваротлівы, някемлівы, няздатны' — Гл. (Янкоўскі),
дурдола м. і ж. 'дурыла, балван' — мясц. (Насовіч),
ёлуп м., ёлупень м. 'тупы разявака' — Лаг. (Варлыга),
лапыра м. і ж. 'някемлівы' — Лаг. (Варлыга),
лататуй м. 'дурань, тупіца' — Мсцісл. (Юрчанка),
надаўбень м. — Пін. (НЛ),
надурэй м. — Драг. (НЛ),
негінта м. і ж. 'няздольны' — Стол. (ТС),
незгамэзны прым. 'няздольны' — Бераст. (Сл. Гарадз.),
непавадзь м. і ж. 'някемлівы, нясмелы' — Лаг. (Варлыга),
непанёмісты прым. 'не разумее' — Віц. р. (Каспяровіч),
непанятлівы прым. 'не здольны зразумець' — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
няздатны прым. 'няздольны' — Віц. р. (Каспяровіч),
няздольны прым. — Віц. р. (Каспяровіч),
неразумека прым. 'тупы і някемлівы' — Гом. р. (НЛГ),
несмысель м. 'неразважлівы, тупы' — мясц. (Насовіч),
някемкі прым. 'незнаходлівы' — Гарадз. р. (Сл. Гарадз.),
нолік м. 'някемлівы' — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
няроздаўбень м. 'няздольны думаць' — Лоеў. (Янкова),
нярознак м. 'няздатны' — Драг. (ДСБ),
няцямкі прым. 'някемлівы, не ўсведамляльны' — Віц. р., Маг. р. (Каспяровіч, Насовіч),
няцямлівы прым. 'не здольны хутка ўсвядоміць' — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
нецямушчы прым. 'някемлівы, нездагадлівы' — Стол. (ТС),
пантухлёўка ж. 'бяздумная, непаважная' — Мсцісл. (Юрчанка),
пацяўпешка м. і ж. 'тугадумны, някемлівы' — Дзятл. (Сл. Гарадз.),
пуц м. 'тугадум' — Клецк. (НЛ),
спусцік м. 'някемлівы' — Лоеў. (Янкова),
стаўбан м. 'балван, тупіца' — мясц. (Насовіч),
статуй м. — Мсцісл. (Юрчанка, Насовіч),
стаўбень м., стаўбеня м. — мясц. (Насовіч),
стаўдыр м. 'упарты, тупы' — Гарадз. р. (СРЛГ),
туебень м. 'дурань, тупіца' — Чач. (Мат. апыт.),
тумак м. 'абмежаваны па разважлівасці' — Бял. (Яўсееў),
тупак м. 'няздатны да навучання' — Гарадз. р. (СРЛГ),
тупень м. 'тупіца' — мясц. (Насовіч),
тупіла м. і ж. 'тупы, няздатны' — Мсцісл. (Юрчанка),
тупіца м. і ж. — мясц. (Мат. апыт.),
тупы прым. — мясц. (Мат. апыт.),
турман м. 'неразвіты, няздольны' — Мсцісл. (Юрчанка),
упорыня м. і ж. 'тупы, упарты' — Мсцісл. (Юрчанка),
халда ж., халдзей м. 'тупаваты, някемлівы' — Мсцісл., Зах.-бран. р. (Растаргуеў, Мат. апыт.),
цярэпа м. і ж. 'някемлівы' — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
шалапаты прым. 'някемлівы' — Гарадз. р. (Сл. Гарадз.). @уважлівы, пільны да ўсяго.

зырклівы прым. 'уважлівы і наглядальны' — Гарадз. р. (Сл. Гарадз.),
паслухачы прым. 'уважлівы да зваротаў' — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
пільны прым. 'уважлівы, старанны' — Гарадз. р. (Мат. дыял. сл.),
уважлівы прым. — мясц. (Насовіч),
уніклівы прым. 'уважлівы, зацікаўлены' — Лаг. (Варлыга),
цікавы прым. 'уважлівы, цікаўны і незвычайны' — мясц. (Насовіч),
чуйны прым. 'уважлівы, успрымальны хутка' — мясц. (Насовіч). @утрапёны, нястрымны ў пачуццях.

утрапёны прым. — Лаг., Віц. р. (Каспяровіч, Варлыга),
апантаны прым. 'здурнелы ад утрапёнасці' — мясц. (Насовіч). @хітры, вынаходлівы, умелы, дасціпны, лоўкі.

банкруцель м., банкруцелька ж. 'лаўкач, лаўкачка' — мясц. (Насовіч),
башкавіты прым. 'лоўкі і кемлівы' — Гом. р. (Мат. Гом.),
віж м. 'скрытны хітрэц' — Гарадз. р. (Сл. Гарадз.),
віжаваты прым. 'хітры, скрытны' — Гарадз. р. (Сл. Гарадз.),
віжал м. 'скрытны хітрун' — Бяроз. (ДСБ),
востры прым. 'хітры, пранырлівы' — Чэрв. (Шатэрнік),
вужовіна ж. 'хітрая праныра' — Івац. (ДСБ),
выжла м. і ж. 'хітры і пранырлівы' — Карэл., Івац. (Сл. Гарадз., ДСБ),
дагадлівы прым. 'кемлівы, здагадлівы, разліковы' — Гарадз. р. (Мат. Гарадз.),
дагадчывы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
дамыслівы прым. 'здагадлівы, разліковы' — мясц. (Насовіч),
дасціпны прым. 'вынаходлівы' — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
дацюклы прым. 'дасціпны, цікаўны' — Кобр. (ЖНшС),
дацоклы прым. 'хітры, дошлы' — Смален. р. (Дабравольскі),
дука м. і ж. 'разумнік, хітруга' — Мсцісл. (З нар. сл.),
здагадлівы прым. 'спрытны, праніклівы' — Лаг., Светалгор. (Мат. дыял. сл.),
змыслы прым. 'кемлівы, разважлівы' — Дзярж., Слон. (НЛ, Н. сл-сць),
зраклівы прым. 'прадбачлівы' — Бял. (Яўсееў),
зуй м. 'хітрун' — Віц. р. (Каспяровіч),
журман м. 'хітрун' — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
лукавец м. 'скрытны хітрун' — Жытк. (ТС),
лукавы прым. 'хітры і няшчыры' — Жытк. (ТС),
лахамудры прым 'разумны, хітры' — Мсцісл. (Юрчанка),
мудрагель м. 'выдумлянік і хітрун' — мясц. (Насовіч),
мудры м. 'хітры, мудрагелісты' — Віц. р. (Каспяровіч),
находчывы прым. 'вынаходлівы' — Мсцісл. (Юрчанка),
падзямельнік м. 'хітры, скрытны вырванец' — Лаг. (Варлыга),
памысны прым. 'кемлівы, вынаходлівы' — Стаўбц. (Мат. мен.-мал.),
прайдоха м. і ж. 'хітры, вушлы' — Гарадз. р. (СРЛГ),
пракурат м. 'хітрун, праныра' — мясц. (Насовіч),
прамудры прым. 'вельмі хітры' — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
праніклівы прым. 'глыбокі і ўважлівы' — мясц. (Станкевіч),
прыцямлівы прым. 'прыкмячальны' — мясц. (Насовіч),
разумец м. 'хітрун, разумнік' — Гл., Шкл., Мсцісл. (Мат. маг., Янкоўскі, Юрчанка),
разумнік м. 'мудрагелісты хітрун' — Гарадз. р., усх.-маг. г. (Мат. Гарадз., Бялькевіч),
разумок 'мудрагелісты' — Мсцісл. (Юрчанка),
распракудзісты прым., распракудлівы прым. 'вельмі хітры і пранырлівы' — Мсцісл. (Юрчанка),
саракавумец м. 'вельмі хітры' — Смален. р. (Дабравольскі),
увёрткі прым. 'кемлівы і хітры' — Лаг. (Мат. мен.-мал.),
філют м. 'хітрун', філютка ж., філютэрка 'хітрая, падманлівая асоба' — мясц. (Насовіч),
хітраванец м. — Бых. (Мат. Маг.),
хітраваннік м., хітраванніца ж. 'той, хто хітруе' — Мсцісл. (Юрчанка),
хітрамудры прым. 'занадта хітры' — Мсцісл. (Юрчанка),
хітрач м. 'хітрун' — Гом. р. (НЛГ),
хітрок м. — Жытк. (ТС),
хітруга м. і ж. — Слаўг. (Н. сл-сць),
хітруля м. і ж. 'надта хітры' — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
хітрун м., хітруння ж. — Гл., Мсцісл., Чач., Кобр. (ЖНшС, Янкоўскі, Юрчанка, Мат апыт.),
хітруня ж. — Гом. р. (НЛГ),
хітрусь м. 'хітрун' — Зэльв., Гарадз. р. (Н. сл-сць, СРЛГ),
хітруха ж. 'хітрая жанчына' — Смарг., Чач. (Станкевіч, Мат. апыт.),
хітры прым. — Гл., паўн.-зах. з., Стол., Смарг., Віц. р., Чэрв. (СПЗБ, ТС, Каспяровіч, Шатэрнік, Дабравольскі, Станкевіч),
хітрына м. і ж. 'вялікі хітрун' — Мсцісл. (Юрчанка),
хітрыца ж. 'хітрая жанчына' — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
хітрэц м., хітрун м., хітруха ж., хітруга м. і ж., хітроня м. і ж. 'хітры чалавек' — Мёр., Мсцісл., Гл. (Н. сл-сць, Янкоўскі, Юрчанка),
шчэбны прым. 'хітры' — Гарадз. р. (Сл. Гарадз.). @цікаўны, схільны да ведаў, дасціпны, дапытлівы.

вушлы прым. 'дасціпны, разумны' — Гарадз. р. (Сл. Гарадз.),
дапытлівы прым. — Чэрв., Мсцісл. (Шатэрнік, Юрчанка),
дасужы прым. 'занадта цікаўны' — Мсцісл., Смален. р. (Мат. апыт., Дабравольскі),
дахадны прым. — Дзярж. (НС),
дасціпны прым. — Дзярж., Валож. (НС, Станкевіч),
зацікаўлены прым. — Віц. р. (Каспяровіч),
знайда ж. 'цікаўная і хітрая жанчына' — Карэл. (Мат. дыял. сл.),
хітруння ж. — Мсцісл., Чач., Кобр. (Юрчанка, ЖНшС, Мат. апыт.),
цікаўка ж. — Лоеў. (Янкова),
цікаўлівы прым. — мясц. (Насовіч),
цікавы прым. 'такі, што цікавіцца' — Віц. р., Чэрв., Бар., Лаг., Зах.-бран. р. (ДСБ, З нар. сл., Шатэрнік, Каспяровіч, Варлыга, Растаргуеў). ##Chapter: 12. Паводзіны @абадранец, той, хто ходзіць у абадраным, зношаным адзенні.

абадранец м. — Чач. (Мат. апыт.),
абдзірантус м. — Гарадз. р., Віл. (НС, СРЛГ),
абдзіркус м. асудж. — Зэльв. (Сцяцко),
абшарпанец м. — Пух. (Мат. мен.-мал.),
ажыганец м. — Зэльв. (Сцяцко). @абдзірала, той (тая), хто вымагае непамерную цану, плату; хабарнік, махляр.

абдзірала м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
абдзірантус м. — Віл. (НС),
выцяганец м. — Гл., Рэц. (Янкоўскі),
глыбаед м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
крук м. — Смален. р. (Дабравольскі),
драпежнік м. перан. — мясц. (Станкевіч),
тарбатрос м. — Лаг. (Варлыга),
грабежнік м. — Ашм. (СПЗБ),
грабіцель м. — Пух. (СЦБ). @абжорлівы, той, хто любіць многа есці, прагны да яды.

абжорлівы прым. — Гом. р., Вернядзв., Рас., Паст., Чашн., Навагр., Баран., Бых. (ЛАБНГ),
абжарлівы прым. — Воран. (ЛАБНГ),
абжорысты прым. — Ашм., Дзятл. (ЛАБНГ),
абжорлівы прым. — Круп. (ЛАБНГ, СПЗБ),
абжырны прым. — Лун. (Шаталава),
абжора м. і ж. — усх.-маг. р., Слон., Кобр., Добр., Мёр. (ЛАБНГ, З нар. сл., Каспяровіч),
вобжыр м. і ж. — Гарадз. р. (СРЛГ, ЖС),
жарлівы прым. груб. — Ушацк. (ЛАБНГ, Станкевіч),
жэрлівы прым. — мясц. (Насовіч),
жарлаты прым. — Гарадз. р. (Сцяшковіч),
жаравіты прым., жарлочны прым. — Стаўб. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
жоркі прым. — Паст. (ЛАБНГ),
жарло м. і ж. — Пол. (НС, Насовіч, Станкевіч),
жарлюк м. зневаж. — Пін. (ЛАБНГ),
жарун м. — Жытк. (ТС),
жрун м. — Смален. р. (Дабравольскі),
пражорлівы прым., пражэрлівы прым. — усх. з., Іўеў., Стаўб., Івац., Драг. (ЛАБНГ),
пражырлівы прым. — Клім., Старадарож. (ЛАБНГ),
пражорны прым. — Рэч. (ЛАБНГ),
пражора м. і ж. — пераважна ўсх. з., цэнтр. з., Смален. р., Зах.-бран. р. (ЛАБНГ, ТС, Мат. Гом., З нар. сл., Бялькевіч, Сцяцко, Янкоўскі, Дабравольскі, Растаргуеў),
пражор м. — Акц. (ЛАБНГ),
прожыр м. — Пух., Стол., Жытк., Зах.-бран. р. (ТС, Мат. мен.-мал., Растаргуеў),
пражырны прым. — усх.-пал. р. (ЛАБНГ, ТС, Шаталава),
жыраўны прым. — Докш., Капыл., Лельч. (ЛАБНГ),
жырны прым. — гарадз.-бар. г., усх.-пал. р., Лаг., Круп., Бяроз., Кобр., Драг. (ЛАБНГ, ТС, Варлыга),
жыркі прым. — спарадычна заходняя частка паўн.-зах з. (ЛАБНГ),
жоркі прым. — Паст. (ЛАБНГ),
жыраўны прым. — Бял., Бых. (ЛАБНГ),
жыравіты прым. — Івац. (ЛАБНГ),
жырлівы прым. — Івац. (ЛАБНГ),
пражырны прым. — Петр. (ЛАБНГ),
ажорны прым. — Лун. (ЛАБНГ),
ненажэрны прым. — Гом. р., усх.-маг. р. (Мат. Гом., Каспяровіч),
ненажора м. і ж. — Мен. р., Слон., Шчуч. (ЖНС, З нар. сл., Шатэрнік),
ненаеда м. і ж. — Карм. (З нар. сл.),
нянаеда м. і ж. — Жытк., Чач. (ТС, Мат. апыт.),
ненаяда м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
ненаедак м. — Бял. (Яўсееў),
ненаежа м. і ж. асудж. — Шчуч. (З нар. сл.),
ненаедніца ж. — Гом., Гл., Мсцісл. (Мат. Гом., Юрчанка, Янкоўскі),
нянаедны прым. — Бяроз., Стаўб., Чач. (ЛАБНГ, ЖНС, Мат. апыт.),
ненаедны прым. — Гл., Жытк., Стол. (ТС, Янкоўскі),
ненаедлівы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
ненаесны прым. — Чэрв. (СЦБ),
аб'ежа ж. — Жытк. (ТС),
аб'яда м. і ж. груб. — Навагр. (Сл. Гарадз.),
аб'ядала м. і ж. абразл. — Брасл., Жытк. (СПЗБ, ТС),
аб'ядайла м. і ж. — мясц. (Станкевіч),
пераеда ж. — Жытк. (ТС),
ненасытны прым. — Асіп. (ЛАБНГ),
ненасыткі прым. — Лоеў. (Янкова),
ненасыць м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
насыць м. і ж. — усх.-маг. р., Чач. (Шатэрнік, Юрчанка, Мат. апыт.),
хаўчлівы прым. — Пух., Слуц. (ЛАБНГ),
мярло м. і ж., мярліна м. і ж. — усх.-маг. р. (Мат. Маг., Юрчанка),
цёрла м. і ж. груб. перан. — Мёр. (З нар. сл.),
церліца ж. перан. жарт. — Зэльв. (Сцяцко),
трубіла м. і ж. — усх.-маг. р. (Насовіч, Юрчанка, Янкоўскі),
трубло н. — Пол., Гарадз. (НЛ, СРЛГ),
трубіч м. — Лаг. (Варлыга),
топта м. і ж. — Карэл. (ЖНС),
таптора м. і ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
гомала м. і ж. — Бяроз. (ЖНС),
комкала м. і ж. — Мёр. (З нар. сл.),
рублей м. экспр. — Жытк. (ТС),
покала м. і ж., апока м. і ж. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
галадамер м. — Лід, Слон., Смарг. (Сл. Гарадз., ЖС),
прорва м. і ж. — спарадычна ўсх. з., Смален. р., Зах.-бран. р. (ТС, З нар. сл., Каспяровіч, Растаргуеў, Дабравольскі, Мат. апыт.),
кішкун м., кішкар м. непахв. — Зэльв. (ЖС),
прагны прым. — Рас., Мёр., Астр., Гарадз., Навагр., Стаўб., Слуц., Слаўг., Рэч. (ЛАБНГ),
прагавіты прым. — Паст., Мядз., Віл., Валож. (ЛАБНГ),
прагавітны прым. — Віл. (ЛАБНГ),
праглівы прым. — Валож. (ЛАБНГ),
прагнёнец м. — Гарадз. (ЛАБНГ),
ненатольны прым. — Маз. (ЛАБНГ),
процьменны прым. — віц.-маг. г. (Каспяровіч, Станкевіч),
пропасны прым. узмац. — Дзярж. (ЛАБНГ),
праяслівы прым. — Лоеў. (Янкова),
хаўслівы прым. — Асіп. (ЛАБНГ),
жлукта м. і ж. — усх.-маг. р., Чэрв. (Мат. Маг., Насовіч, Станкевіч),
жлот м. — Хоц. (Мат. Маг.),
круміла н. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
нерапа м. і ж. асудж. ‘хто есць надта многа' — Гарадз. р. (СРЛГ). @адчайны, смелы, адважны, рашучы, безразважны.

рызыкант м. — Жытк., Лаг., Смарг. (ТС, Варлыга, Станкевіч),
рызыковы прым. — Лаг. (Варлыга),
рысковы прым. — усх.-маг. р., Чач. (Юрчанка, Мат. апыт.),
рыскоўны прым. — мясц. (Насовіч),
рызыкоўны прым. — Чэрв. р. (Шатэрнік, Станкевіч),
адчаюга м. і ж. — Чач. (Мат. апыт.). @ашчадны, якому ўласціва ашчадлівасць; эканомны.

ашчадны прым. — Смарг. (Станкевіч),
ашчодны прым. — Віл. (НЛ),
ашчэдны прым. — Лаг. (Варлыга),
ашчэндны прым. — Ваўк. (Сл. Гарадз.),
ашчэзны прым. — Віц. р. (Станкевіч),
зборлівы прым. — Стаўб. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
зборны прым. — Навагр. (Сл. Гарадз.),
сцісклы прым. — Мядз. (Н. сл-сць),
сцісклівы прым. — Лаг. (Варлыга),
расчотны прым. — Лоеў. (Янкова),
аканомны прым., аканамісты прым. — усх.-маг. р. (Юрчанка, Насовіч),
аканом м., аканомка ж., аканомнік м., аканомніца ж. — усх.-маг. р., Чач. (Юрчанка, Мат. апыт.),
іканомны прым., іканом м. — мясц. (Насовіч),
запаслівы прым. — Чэрв. р., Чач. (Шатэрнік, Мат. апыт.),
запны прым. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
сціслы прым. ‘які жыве сціпла, ашчадна, з разлікам' — мясц. (Насовіч). @балбатун, той, хто занадта многа гаворыць, гаворыць не сціхаючы.

балбатун м., балбатуха ж. — віц.-маг. г., Стол., Жытк., Круп., Брасл., Мёр. (ЛАБНГ, ТС, СПЗБ, З нар. сл., Каспяровіч, Насовіч),
балбатуння ж. — мясц. (Насовіч),
балбатушка ж. — Віц. р. (Насовіч, Федароўскі),
болбацень м. зневаж. — Жытк., Гл., Уздз., Клецк., Слон. (ТС, СЦБ, Мат. мен.-мал., Мат. дыял. сл., ЖС, НЛ, Насовіч, Станкевіч),
болабацень м. і ж. — Нясв. (Мат. мен.-мал.),
балбоцька м. і ж. — Петр., Жытк. (ТС, Мат. Гом.),
болбут м. — Жытк. (ТС),
балбот м., болбат м. — Клецк., Бар., Смарг., Слон., Іван. (Сл. Гарадз., ЖС, НЛ, ЖНС, Насовіч, Станкевіч),
балабост м. — Дзярж. (НС),
балбатлівы прым. — Жытк. (ТС),
балматун м., балматуха ж. — усх.-маг. р., Буда-Каш. (Мат. Гом., Бялькевіч, Насовіч, Юрчанка),
балматуння ж. — мясц. (Насовіч),
болмат м. неадабр. — усх.-маг. р. (Бялькевіч, Насовіч, Юрчанка),
баламут м., баламута ж. — Лун. (ЛАБНГ),
балмоцька м. і ж. — Мазыр. (Кучук),
балтун м. асудж., балтуха ж. асудж. — Гарадз. р., Мёр., Кам., (ЛАБНГ, З нар. сл., Цыхун),
балтоха ж. асудж., балтухна ж. асудж. — Мёр. (З нар. сл.),
баўтун м., баўтуха ж. — усх.-маг. р., Стол., Лун. (ЛАБНГ, ТС, Шаталава, Юрчанка),
баўтуння ж. — мясц. (Насовіч),
боўтала м. і ж. — усх.-маг. р., Капыл. (Н. сл-сць, Юрчанка),
баўтала м. і ж. — мясц. (Насовіч),
баўцюк м. — Стол. (ТС),
баўтач м., баўтыш м. — Іўеў. (СПЗБ),
боўт м. — Гарадз. р., Бар. (СПЗБ, Насовіч, Цыхун),
болт м. — Бар. (СПЗБ),
балабол м., балаболка ж. — усх.-маг. р., Чач. (Юрчанка, Станкевіч, Мат. апыт.),
балабойка ж. — Лоеў. (Янкова),
балабон м. неадабр., балабонка ж. — усх.-маг. р., Стаўб., Уздз., Нясв., Чач., Смален. р. (СЦБ, Мат. мен.-мал., Мат. дыял. сл., Дабравольскі, Юрчанка, Яўсееў, Мат. апыт.),
балабэнька м. і ж. — Ганц. (НЛ),
лапатун м. асудж., лапатуха ж. асудж. — віц.-маг. г., Чэрв. р., Мёр., Смарг., Гарадз., Гл., Лоеў., Стол., Зах.-бран. р. (СПЗБ, ТС, Мат. мен.-мал., З нар. сл., Каспяровіч, Растаргуеў, Станкевіч, Шатэрнік, Янкова, Янкоўскі),
лапатаха ж. — Лоеў. (Янкова),
лапатаннік м., лапатанніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
лапатуння ж. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
лапацень м. і ж. перан. — Лаг., Віл. (СПЗБ, ЖС),
лопацень м. — Лаг., Віл., Смарг., Жытк., Гом., Смален. р. (ТС, СПЗБ, Мат. мен.-мал., Н. сл-сць, Дабравольскі, Насовіч),
лапянда ж. — Гарадз. р. (Цыхун),
лапатлівы прым. — Бар., Жлоб., Смален. р. (СПЗБ, Мат. Гом., Дабравольскі),
лепятун м., лепятуха ж. — Брасл., Бар. (СПЗБ, ДСБ),
лепяцень м. і ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
ляпета м. і ж. груб. — Смарг. (Сл. Гарадз.),
лепятлівы прым. экспр. — Віл., Латгал. р. (СПЗБ),
ляплівы прым. экспр. — Віл., Паст. (СПЗБ),
ласкатун м., ласкатуха ж., ласкатуння ж. — усх.-маг. р., Смален. р. (Дабравольскі, Насовіч, Станкевіч, Юрчанка),
ласкатаннік м., ласкатанніца ж., ласкацень м. і ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
лескатун м. асудж., лескатуха ж. неадабр., лескатуння ж., лескатаннік м., лескатанніца ж., лескацень м. і ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
ляскаўка ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
траскун м., траскуха ж. іран., траскуння ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
траскатун м. іран., траскатуха ж., траскатуння ж. прым. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
траскацелка м. і ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
трашчотка м. і ж. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
трапун м., трапуха ж., трапуння ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
трапач м., трапачка ж. — усх.-маг. р., Чач., Мёр., Ушацк., Беластоц. р. (СПЗБ, З нар. сл., НС, Шаталава, Юрчанка, Мат. апыт.),
трапак м. экспр. — Вілен. р. (СПЗБ),
трапашка ж. — Жытк., Чач. (ТС, Мат. апыт.),
трапалка ж. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
трапло м. і ж. — віц.-маг. г., Чач., Жытк., Кобр., Малад., Зах.-бран. р. (ТС, ЖНшС, Мат. дыял. сл., Каспяровіч, Растаргуеў, Мат. апыт.),
траплівы прым. — усх.-маг. р., Чач. (Юрчанка, Мат. апыт.),
трапатун м., трапатуння ж., трапатуха ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
трапястун м., трапястуха ж., трапятуха ж. — Стол., Жытк. (ТС),
тарахцёлка ж. зневаж. — Навагр. (Сл. Гарадз.),
тарахцелка ж. перан. асудж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
тарахценнік м., тарахценніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
малатун м. — Жытк. (ТС),
малацілка ж. перан. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
малацільня ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
мельня м. і ж. — Пін. (НЛ),
меляя м. і ж. — Гл., Слон. (ЖНшС, Янкоўскі),
абмол м. зневаж. — Пух. (ЖС),
пустамол м. — Стаўб. (НС),
пустамеля м. — Жытк., Мёр. (ТС, З нар. сл.),
пустамалот м. — Чэрв. р., усх.-маг. р., Карм., Гом., Лаг. (Мат. дыял. сл., Мат. Гом., Варлыга, Шатэрнік, Юрчанка, Станкевіч),
пустамлін м. — Слон. (ЖС),
пустамлён м. — Ашм., Смарг. (Станкевіч),
пустазвон м. — мясц. (Станкевіч),
пустазвонак м. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
пустабяка ж. — Лаг. (Варлыга),
бразкатун м., бразкатуння ж., бразкатуха ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
бразканнік м., бразканніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
бразкаўка ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
браскотка ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка, Яўсееў),
трындоля м. і ж. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
патрандэля ж. — Пін. (ДСБ, НЛ),
трайла м. і ж. экспр., трайло м. і ж. экспр., трала м. і ж. экспр. — Воран., Гарадз., Вілен. р. (СПЗБ),
трайлаваты прым. — Вілен. р. (СПЗБ),
плятун м., плятуха ж., плятуння ж. — Капыл. (Н. сл-сць, Насовіч, Станкевіч),
пляцюх м. — Малар. (ДСБ, НЛ),
плентух м. — Слон. (ЖС),
пляйтош м. — Пін. (ДСБ, НЛ),
плот м. — Пін. (ДСБ, НЛ),
дзюндзя м. і ж., дзюндзюля м. і ж., дзюндзюра м. і ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
жвяганнік м., жвяганніца ж., жвяглівы прым. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
звяглівы прым. — Чач. (Мат. апыт.),
язглівы прым. — Лоеў. (Янкова),
яглівы прым. — Чач. (Мат. апыт.),
вягала м. і ж. асудж., вягло н. — Мёр., Чач. (НС, Мат. апыт.),
вяхала м. і ж. асудж., вяхкала м. і ж. асудж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
тарабайка ж. — Чач., Лоеў., Хойн. (Шаталава, Янкова, Мат. апыт.),
тарабененнік м., тарабененніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
растабарнік м., растабарніца ж., растабарысты прым. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
тарабан м. іран. — Свісл. (Сл. Гарадз.),
тарабалка ж. — Светлагор. (Мат. дыял. сл.),
таратун м., таратуха ж. — мясц. (Насовіч),
таратайка ж. — Лоеў., Стол. (ТС, Янкова),
тартайка ж. — Жытк. (ЖНшС),
тарока ж., тарэча ж. — Іван., Бяроз. (ЖНС),
тарандоха ж. — Драг. (НЛ),
турора ж. эмац. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
тарадэй м., тарадэйка ж. пагардл., тарадэя ж. — усх.-маг. р., Верхнядзв., Свісл. (З нар. сл., Шаталава, Юрчанка),
талалай ж., талала ж., талалайка м. і ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
тарарай м., тарарайка ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
буркала н., буркайла н., быркала н. — Стол. (ТС),
гаварыла м., гаварылка м. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
гавандзюра м. і ж. — Гарадз. р. (СРЛГ),
гавандульскі прым. зневаж., гавэндульскі прым. зневаж. — Шчуч., Вілен. р. (СПЗБ),
бай м., баюн м. — Драг. (ДСБ, Насовіч, Станкевіч),
баюра ж. — Стол. (ТС),
ляпаўка ж. — Чэрв. (Шатэрнік),
лёпала м., лёпанка м. — Клецк. (НЛ),
язычнік м. асудж., язычніца ж. — Круп., Віл., Мядз., Кобр., Акц. (ЛАБНГ, СПЗБ),
язышнік м. неадабр. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
языкаты прым. — Лоеў., Чач. (Янкова, Мат. апыт.),
языкасты прым. — Чач. (Мат. апыт.),
языкаваты прым. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
язышны прым., язышлівы прым. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
грыбазвон м. груб., грыбазвонка ж. груб. — усх.-маг. р., Чач., Кругл. (ЖНС, Юрчанка, Яўсееў, Мат. апыт.),
пустазвон м. — мясц. (Станкевіч),
мудазвон м. — віц.-маг. г. (Каспяровіч),
брахун м. асудж., брахуха ж. — Чэрв. р., Мёр. (З нар. сл., Шатэрнік, Станкевіч),
брахлівы прым. — Паст., Смарг. (СПЗБ, Станкевіч),
прастабрэх м. зневаж. — Жытк., Карм., Чач. (Мат. Гом., НЛГ, Станкевіч, Мат. апыт.),
брадун м. асудж., брадуння ж., брадніцкі м., брадніцкая ж. — мясц. (Насовіч),
гаўкала м. і ж. — Чач. (Мат. апыт.),
галдзей м., галдзейка ж. — Бял. (Яўсееў),
трылюда м. і ж., трылюдзіца ж., трылюдзіна м. і ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
лахна ж., лаханда ж. асудж. — Гарадз. р., Віл., Пол. (СЦБ, НЛ, Цыхун),
лахта ж. — Слон. (НЛ),
лахта м. і ж. — Нясв. (Мат. мен.-мал.),
лэхта ж. — Стаўб. (ЖС),
лахтлівы прым. груб. — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
лабайда ж. — Слон. (ЖНшС),
халтама м. і ж. — Пол. (НЛ),
халайдра м. і ж. іран. — усх.-маг. р., Ваўк. (Мат. Гарадз., Юрчанка),
верзяя м. і ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
вярзіла м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч, Насовіч),
гарлапан м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
мянташка м. і ж. перан. зневаж. — усх.-маг. р., Уздз. (СЦБ, Мат. мен.-мал., Мат. Маг., Юрчанка),
ламанта м. і ж. — Кобр. (НЛ),
маталашка ж. — Лаг. (Варлыга),
пляскач м. іран. — Карэл. (Сл. Гарадз.),
плявузгала м. і ж. — Гарадз. р. (СРЛГ),
памяло м. і ж. перан. — Чач., Касц. (Мат. Маг., Мат. апыт.),
чаўпяла ж. груб. — Смарг. (Сл. Гарадз.),
брандола ж. экспр. зневаж. — Ваўк. (СПЗБ),
ветрагон м. перан. — Бял. (Яўсееў),
трэля м. і ж. неадабр. — Зэльв., Смарг. (Сл. Гарадз., Сцяцко),
бразкатлівы прым. — Стол. (ТС),
балагурны прым. — Буда-Каш. (Мат. Гом.),
лазгатлівы прым. — Смален. р. (Дабравольскі),
лямзлівы прым. — Лід. (Сл. Гарадз.),
траплаваты прым. неадабр. — Воран. (Сл. Гарадз.),
хлабаслівы прым. зневаж. — Верхнядзв. (СПЗБ),
балэнда м. і ж. — Лаг., Беластоц. р. (СЦБ, ЖНшС),
баламкала н. — Жытк. (ТС),
балахва м. і ж. экспр. — Пух. (СПЗБ),
барузда м. і ж. — Раг. (Мат. Гом.),
больба м. і ж. — Драг. (ДСБ),
блёмала м. і ж. — Бяроз. (ЖНС),
гайла м. і ж. зневаж. — Раг. (СПЗБ),
галайка ж. — Жытк. (НС),
даладон м. — Малад. (СЦБ),
далдон м. — Чач. (Мат. апыт),
дулапацень м. — Стаўб. (ЖС),
жмында м. — віц.-маг. г. (Каспяровіч),
жмындала м. і ж. зневаж. — Кір. (НС),
лэмдар м. — Віл. (Станкевіч),
лэнджа м. і ж. — Зэльв. (Сцяцко),
лазгітон м. — Смален. р. (Дабравольскі),
лататон м. асудж. — Мёр. (З нар. сл.),
лотаўка ж. — віц.-маг. г. (Каспяровіч, Станкевіч),
лейда м. і ж. жарт. — Зэльв. (Сцяцко),
лэндала н. — Свісл. (Сл. Гарадз.),
рэйдала н. асудж. — Шчуч. (НЛ),
райдак м. і ж. экспр. — Лід. (СПЗБ),
трамза ж. — Смарг. (СПЗБ),
траўша м. і ж. — Пін. (ЖС),
трылуза м. і ж. — Бял. (Яўсееў),
халабурца м. — Стол. (ТС),
чачэня м. і ж. асудж. — Мёр. (З нар. сл.),
чмут м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
чмута м. і ж. — Кам. (ЖНшС),
шабалда м., шавярда м. — Клецк. (НЛ),
шаварда ж. — Стол. (ТС),
шакейда м. і ж. груб. — Дзятл. (Сл. Гарадз.),
хлябтун м. — віц.-маг. г. (Каспяровіч),
шалатун м., шалота м. і ж. — Пін., Кобр., Драг. (ДСБ, НЛ, ЖНшС),
шлойда м. і ж. — Кобр. (ДСБ, НЛ),
балбешка м. і ж., балабешка м. і ж. 'легкадумны чалавек, які многа і хутка гаворыць' — Пол. (НЛ). @бойкі, той, хто жвавы, скоры ці рашучы, энергічны, смелы.

адлёт м. 'бойкі, гарэза, штукар' — Стол. (ТС),
ажогла ж. — Гарадз. (СПЗБ),
яхна ж. экспр. 'баявая, рухавая, вясёлая і жартаўлівая істота' — Мсцісл. (З нар. сл.),
шубушны прым. 'вельмі бойкі, задзірлівы, гарэзлівы' — Мсцісл. (НЛ);

зух:
зух м. і ж. — віц.-маг. г. (Каспяровіч, Насовіч),
зухта м. і ж. — Чач. (Мат. апыт.),
зухаваты прым., зухлівы прым. — мясц. (Насовіч),
празукаваты прым. — Мсцісл. (З нар. сл.),
вухар м. і ж., ухар м. і ж. — Жаб. (НЛ, Насовіч),
вухарэц м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
вухарскі прым. — мясц. (Насовіч),
угарысты прым., угарлівы прым. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
вогер м., вогерка ж., вагера ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка, Насовіч),
ухват м. — Дзярж. (НС),
хватан м. — Петр. (Шаталава),
пахватны прым. — мясц. (НЛГ),
зыркацень м., зырок м. — Стол. (ТС),
заюшысты прым. — мясц. (Насовіч),
заліхвацкі прым. — мясц. (Насовіч),
бядовы прым. — мясц. (Насовіч),
джгер м. — Чач. (Мат. апыт.),
дзэгар м. — Бяроз. (ЖНС). @бурклівы, які любіць бурчаць, выказваць незадаволенасць.

буркун м. — Брасл., Мёр., Мядз., Валож., Люб., Мсцісл., Ваўк., Люб., Стаўб., Мен., Чэрык., Гом., Рэч., Хойн., Лоеў., Браг. (ЛАБНГ, ЖС),
буркала м. і ж. перан. асудж. — усх.-маг. р., Смален р. (Дабравольскі, Насовіч, Станкевіч, Юрчанка),
буркалка м. і ж. — усх.-маг. р., Смален. р. (Насовіч, Станкевіч),
бурката ж. — Лоеў. (Янкова),
бурчыла н. — Жытк. (ТС),
бурклівы прым. — мясц. (Станкевіч),
бурчалівы прым. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
бурчлівы прым. — Чач. (Мат. апыт.),
бубнач м. — Навагр., Слон., Бяроз. (ДСБ, НС, Н. сл-сць),
бубна м. — Слон. (Н. сл-сць),
буб м., бубіха ж., бубня ж. — Бял. (Яўсееў),
бубен м. — Бял., Гор. (Мат. Маг., Мат. дыял. сл.),
бухта м. і ж., пухта м. і ж., бухцелка ж. — Бял. (Яўсееў),
варкутун м., варкатуха ж., варкатуння ж. — мясц. (Насовіч),
воркуцень м. — Жытк. (ТС),
варкота ж. — Стол., Жытк. (ТС),
вурчыла м. і ж. — Стол., Жытк. (ТС),
варкатлівы прым. — Жытк. (ТС),
варкілы прым. — Лун. (Шаталава),
хурканнік м., хурканніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
хуркала м., пурхала м. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
гырканнік м., гырканніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
гыркала н. — Слон. (Сл. Гарадз.),
хурчэннік м., хурчэнніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
хырчэннік м., хырчэнніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
хырканнік м., хырканніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
хыканнік м., хыканніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
вугнач м., вугнівы прым. — Навагр. (НС),
грыміла м. і ж. — усх.-маг. р. (Станкевіч, Юрчанка),
дудукайла н. экспр. — Стол. (ТС),
мыркун м. — мясц. (Насовіч),
азгрызлы прым. — Зэльв. (Сл. Гарадз.),
правэнда м. і ж. 'бурклівы, надакучлівы чалавек' — Ушацк. (НЛ),
жвінда м. і ж. асудж. 'чалавек, які бурчыць і ные' — Навагр. (НС). @валацуга, бяздомны чалавек, які не мае пэўнага прыстанішча і заняткаў; бадзяга.

валацуга м. і ж. — віц.-маг. г., усх.-пал. р., Чэрв. р., Лаг., Гл., Зах.-бран. р. (ТС, СЦБ, Бялькевіч, Каспяровіч, Насовіч, Шатэрнік, Юрчанка, Янкоўскі, Станкевіч, Растаргуеў),
валацужанка ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
валацака м., валацуха ж. — Лаг. (Варлыга),
валацэнга м. — Гарадз. р. (Цыхун),
валачай м. — Чэрв., Лаг., Лун., Іван., Зэльв. (СЦБ, СПЗБ, Мат. мен.-мал., ЖНС, Сцяцко, Шаталава),
валачаіна м. і ж. узмацн. — Гарадз. р. (СРЛГ),
валачуга м. і ж. лаянк. — Смален. р. (Дабравольскі),
валанцай м. зневаж. — Дзярж., Карэл. (НС, З нар. сл.),
валацака м. і ж. асудж. — Лаг. (СПЗБ),
вывалач м. — Кам., Драг. (ДСБ, Мат. апыт.),
выўлока м. і ж. экспр. — Гарадз. р. (СРЛГ),
завалока м. і ж. — Жытк., Іван. (ТС, НЛ),
завалака м. і ж. — Жытк. (ТС),
завалат м. — Кам. (ЖНС),
навалока ж. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
вандровец м., вандроўка ж., вандруга м. і ж. — мясц. (Насовіч),
цягач м. груб. — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
сцягач м. — Клецк., Старадарож. (НЛ, ЖНшС),
цяглей м. і ж. асудж. — Гарадз. р. (СРЛГ),
пацягуха м. і ж. — Кам. (ЖНС),
цюга м. і ж. — Ганц. (ДСБ, НЛ),
цягашчы прым. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
хадун м., хадуха ж. асудж. — Мёр. (З нар. сл.),
хадок м. асудж. — Мёр. (З нар. сл.),
хадыка м. і ж. асудж. — Лаг., Мёр. (З нар. сл., Варлыга, Станкевіч),
хадзіла м. і ж. асудж. — Мёр., Ашм. (З нар. сл., Станкевіч),
хадзяка м. і ж. — віц.-маг. г. (Каспяровіч, Насовіч),
пахадзяка м. — Бял. (Яўсееў),
туляка м. і ж. — Гл. (Насовіч, Станкевіч, Янкоўскі),
тулач м. — Гарадз. р. (СРЛГ),
туленнік м., туленніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
сланяннік м., сланянніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
сланяцель м. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
бадзяга м. і ж. — віц.-маг. г., Смарг., Віл., Смален. р (Каспяровіч, Насовіч, Станкевіч),
бадзяка м. і ж. — Мёр. (З нар. сл., Станкевіч),
бадзяўка м. і ж. асудж. — Мёр. (З нар. сл.),
пабадзяка м. і ж. груб. — Гарадз. р. (СРЛГ),
бадзіла м. і ж. асудж. — Мёр. (З нар. сл.),
адзяб м. і ж. — Бяроз., Драг. (ДСБ, НЛ),
блуднік м. — Жытк. (ТС),
блудзень м. асудж. — Шум. (СПЗБ),
аблуда м. і ж. зневаж. — Ашм., Драг., Жытк. (СПЗБ, ТС),
блукальнік м. — Слуц. (ЖНС),
блукала м. і ж. — Чач. (Мат. апыт.),
брадзяга м. і ж. — усх.-пал. р., усх.-маг. р. (ТС, Юрчанка),
брадзяжнік м. — Стол. (ТС),
брадзяшчы прым. — Жытк. (ТС),
брадлівы прым. — Стол. (ТС),
шляннік м., шлянніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
шаланнік м., шаланіца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
лында ж., лынданнік м., лынданніца ж. — усх.-маг. р., Чач. (Юрчанка, Станкевіч, Мат. апыт.),
брында м. і ж. асудж. — Мёр., Бял., Чач., Берасц., Шчуч. (ДСБ, Мат. дыял. сл., НЛ, З нар. сл., Насовіч, Мат. апыт.),
брындала м. і ж. узмацн. — Мёр. (З нар. сл.),
брынданнік м., брынданніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
брэндзала м. і ж. — Малад. (Мат. дыял. сл.),
блында м. і ж. — усх.-маг. р., Раг. (Мат. дыял. сл., Юрчанка),
блынданнік м., блынданніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
блэнда м. і ж. — Чач., Драг. (ДСБ, НЛ, ЖС),
блонтала м. і ж. — Бяроз. (ЖНС),
бліндар м. экспр. — Гарадз. р. (СРЛГ),
шлында м. і ж. асудж. — усх.-маг. р., Чач., Мёр., Смален. р. (З нар. сл., Дабравольскі, Насовіч, Станкевіч, Юрчанка, Мат. апыт),
шлындар м. эмац., шлындарка ж., шлынданнік м., шлынданніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
шлындала м. і ж. узмацн. — Мёр. (З нар. сл.),
шлэнда м. і ж. неадабр., шлэндзіна м. і ж. узмац. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
шлэнданнік м., шлэнданніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
шлэндала м. і ж. — Мёр. (ЖНС),
шлёндра м. і ж., шлойда м. і ж. — Бераст., Лід. (Сл. Гарадз.),
швэнда м. і ж., швэндалка ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
швэнданнік м., швэнданніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
швэндала м. і ж. — усх.-маг. р., Гл., Капыл. (Н. сл-сць, Юрчанка, Янкоўскі),
швэнгала м. і ж. — Пін. (ДСБ),
трэнда м. і ж., трэнданнік м., трэнданніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
хлында м. і ж. асудж., хлындала м. і ж. узмацн. — усх.-маг. р., Мёр. (Юрчанка, З нар. сл.),
хлынданнік м., хлынданніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
дында м. і ж. асудж., дындала м. і ж. узмац. — Мёр. (З нар. сл.),
дрында м. і ж. неадабр., дрындуля м. і ж. — усх.-маг. р. (Бялькевіч, Юрчанка),
дрынданнік м., дрынданніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
дрынкала м. і ж. неадабр. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
дрынканнік м., дрынканніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
хлыма м. і ж. асудж., хлымала м. і ж. узмацн. — Мёр. (З нар. сл.),
хлынканнік м., хлынканніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
шатайла м. і ж. — усх.-маг. р. (Мат. Маг., Бялькевіч),
валакіта м. і ж. зневаж. — Воран., Іўеў. (СПЗБ),
наброд м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
пашахонец м., пашахонка ж. — Мёр. (З нар. сл.),
басцяка м. і ж. — Докш. (Мат. дыял. сл.),
баландзюк м. зневаж. — Бых. (ЖНС),
шлохаўка ж. абразл. — Кругл. (ЖНС),
шалдыга м. і ж. — мясц. (Насовіч),
шалыга м. і ж. — Карэл. (Мат. Гарадз.),
шахайда м. і ж. — Жлоб. (Мат. апыт.),
лайза м. і ж. — Кобр. (НЛ),
лаўза м. і ж. неадабр. — Беластоц. (СПЗБ),
лазэнга м. і ж. — Гарадз. р. (Цыхун),
лахач м. неадабр. — Дзятл. (СПЗБ),
лахна м. і ж. груб. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
шарамэта м. і ж. — Клецк. (НЛ),
стоўдар м. зневаж. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
плаўдыр м. 'вечны валацуга' — віц.-маг. г. (Каспяровіч),
лашкут м. 'чалавек, які заўсёды дзесьці бадзяецца і заўсёды спазняецца' — Гл. (Мат. дыял. сл.),
басцяка м. 'амаральны чалавек, які бадзяецца па свеце' — Лаг. (Варлыга). @выдумшчык, той, хто выдумляе што-н.

выдумляльнік м., выдумляльніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
прыдумліваннік м., прыдумліванніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
выдзелываннік м., выдзелыванніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
мудроўшчык м., мудроўшчыца ж. — усх.-маг. р., Смален. р. (Насовіч, Дабравольскі),
мудрагелка ж. — мясц. (Станкевіч),
умудраннік м., умудранніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
вымудронік м. — Смален. р. (Дабравольскі),
чудак м., чудачка ж., чудзіла м. і ж. — Гарадз. р., Зэльв. (СРЛГ, Н. сл-сць),
выгар м. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
кашаплёт м. перан. — Дзятл. (Сл. Гарадз.),
хлуса м. і ж. — Смарг. (Станкевіч),
вабражайла м. і ж. — Бял. (Яўсееў),
сапасацель м. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
прочвара ж. — Драг. (З нар. сл.),
прачвара м. і ж. — Стаўб. (ЖС),
вытвараннік м., вытваранніца ж., вытвора м. — усх.-маг. р. (Мат. дыял. сл., Юрчанка),
утвараннік м., утваранніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
прыстаўляннік м., прыстаўлянніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
каламшэннік м., каламшэнніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
калаброд м. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
штукач м. — Лаг. (Варлыга),
штукант м. — Гл. (Янкоўскі),
вычварака м., вычварэнь м. — Лаг. (Варлыга),
ляйда м. і ж. груб. 'выдумшчык, падманшчык' — Свісл. (Сл. Гарадз.),
пракуда м. 'смяшлівы, выдумшчык' — мясц. (Станкевіч),
дзівачнік м., дзівачніца ж. 'выдумшчык несуразіцы' — мясц. (Насовіч). @выкрутлівы, які можа лёгка знайсці выйсце з цяжкога становішча.

выкрутлівы прым. — Чач. (Мат. апыт.),
выкрутны прым. — Воран. (СПЗБ),
вілюга м. і ж. — Гл. (Янкоўскі),
выжла м. і ж. груб. — Навагр., Мёр. (Н. сл-сць, З нар. сл.),
падземніца ж. — віц.-маг. г. (Каспяровіч, Станкевіч),
масіяш м. асудж., масіяшка ж. асудж. — Мёр. (З нар. сл.). @выхаваны, чалавек, які ўмее добра паводзіць сябе, ветлівы.

выхаваны прым. — мясц. (Насовіч),
выхованы прым. — Бярэз. (СЦБ),
абцясываны прым. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
вымуштраваны прым. — мясц. (Насовіч),
павыдукованы прым. — мясц. (Насовіч),
прыкладны прым. — мясц. (Насовіч),
уважлівы прым. — Лоеў. (Янкова),
уважысты прым. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
анцілігент м. — віц.-маг. г. (Каспяровіч),
святы прым. 'святы, бездакорны ў паводзінах' — усх.-маг. р. (Юрчанка). @гаваркі, гаварлівы, схільны да размоў, ахвочы пагаварыць.

гаварун м., гаваруха ж. — Жытк., Чач., Бял., Мёр., Смарг., Валож. (ТС, СЦБ, Мат. дыял. сл., З нар. сл., Насовіч, Станкевіч),
гаварыла м., гаварылка м. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
гаваруша ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
гаварок м. — усх.-маг. р., Пух., Малад., Круп., Валож. (СЦБ, Бялькевіч, Насовіч),
гаварэц м. — Лід., Вілен. р. (СПЗБ, Мат. Гарадз.),
гаваруння ж. — мясц. (НЛГ),
гаварэнь м. — Лаг. (Варлыга),
гаваркі прым. — віц.-маг. г., Чэрв. р., Лаг., Іўеў., Лід., Гарадз., Бар., Маз., Жытк., Гл., Вілен. р., Смален. р. (ТС, СПЗБ, Мат. Гом., Мат. Гарадз., Варлыга, Дабравольскі, Каспяровіч, Шатэрнік, Станкевіч, Янкоўскі),
гаворкі прым. — мясц. (Насовіч),
гаварлевы прым., гаворлівы прым. — Іўеў., Лід., Бар., Вілен. р. (СПЗБ),
пагаворны прым. — Кам. (ЖНС),
прагаворны прым. — Гарадз. (СПЗБ),
разгаворысты прым. — Лоеў., Добр., Чач. (Мат. Гом., Янкова, Мат. апыт.),
разгаворчысты прым. — Добр., Ветк., Чач. (Мат. Гом.),
разгаворчывы прым., разгаворчлівы прым. — Чач. (Мат. апыт.),
разгаворлівы прым. — усх.-маг. р., Чач. (Юрчанка, Мат. апыт.),
гавандульскі прым., гавэндульскі прым. — Астр., Воран., Шчуч., Вілен. р. (СПЗБ, Н. сл-сць),
гавандурскі прым. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
гаманок м., гамануха ж. — Пух., Жытк., Лоеў. (ТС, СЦБ, Мат. мен.-мал., Янкова),
гаманкі прым. — віц.-маг. г., Чэрв. р., Астр., Стол., Лоеў. (ТС, ДСБ, Мат. Гарадз., Каспяровіч, Станкевіч, Шатэрнік, Янкова),
гутарлівы прым. — Лаг., Смарг. (Варлыга, Станкевіч),
пагутарлівы прым. — Ваўк. (Сл. Гарадз.),
бай м. — Гом. (Мат. Гом.),
баюн м. — мясц. (Насовіч),
байкі прым. — Шчуч. (Мат. Гарадз.),
размавесты прым. — Навагр. (Сл. Гарадз.),
лапатуха ж. — Ельск., Жлоб., Гом., Буда-Каш. (Мат. Гом.),
лепятуха ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
лапатлівы прым. — Стаўб. (СЦБ),
бяседнік м., бяседніца ж. — Малар. (ЖНС),
языкач м., язычніца ж. — Лоеў. (Янкова),
языкаты прым. — Чэрв. р., Дзятл., Жытк., Зах.-бран. р. (ТС, Мат. Гарадз., Растаргуеў, Станкевіч, Шатэрнік),
языкаваты прым. — Старадарож. (ЖНшС),
языкасты прым. — Раг. (ЛАБНГ, Насовіч),
язычны прым. — мясц. (Насовіч),
язычлівы прым. — Жытк., Ваўк. (ТС, Мат. Гарадз.),
языклівы прым. — Брасл. (СПЗБ),
язычліваты прым. — Карэл. (СПЗБ),
лапатэра ж. зневаж. — Акц. (Мат. Гом.),
лапатэрны прым. — Іўеў. (Мат. Гарадз.),
балабон м. — Уздз. (Мат. мен.-мал.),
болмат м. — Смален. р. (Дабравольскі),
базікала м., базікалка ж. — мясц. (Насовіч),
звякаўка ж. неадабр. — Бял. (Яўсееў),
малатарня ж. — Чэрв. (Шатэрнік),
плятун м. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
раздабара ж. — мясц. (Насовіч),
балахва м. і ж. — Стол. (ТС),
балабос м. — віц.-маг. г. (Каспяровіч, Станкевіч),
балуша м. — Малар., Бяроз. (ЖНС),
балясень м. і ж. — Чач. (ЖС),
батура м. і ж. — мясц. (Насовіч),
біліндраснік м. — мясц. (Насовіч),
джога ж. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
латэха м. і ж. — Мёр. (ЖНС),
склонка ж. асудж. — Лаг. (Мат. мен.-мал.),
чвэра м. і ж. зневаж. — Карэл., Зэльв. (Сл. Гарадз., Сцяцко),
шакера м. і ж. — Гарадз. р., Зэльв. (СРЛГ, Н. сл-сць),
балагурлівы прым. — мясц. (Насовіч),
зюклівы прым. — Чэрык. (Бялькевіч, Станкевіч),
жуплівы прым. — Капыл. (З нар. сл.),
лабайдлівы прым. — Гарадз. р. (СРЛГ),
балбатун м. ‘гаварун' — Раг., Петр. (Мат. Гом.). @грэблівы, той, які не можа цярпець, не пераносіць гадкага; брыдлівы.

гідлівы прым. — пераважна асн. мас. г., Смален. р., Зах.-бран. р. (ТС, Мат. дыял. сл., НЛГ, Варлыга, Дабравольскі, Насовіч, Растаргуеў, Шатэрнік, Станкевіч, Мат. апыт.),
гідотны прым., гідзючы прым. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
гідкі прым. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
грэблівы прым. — Жытк., Чач. (ТС, Мат. апыт.),
брыдлівы прым. — Ашм. (Сл. Гарадз., Насовіч, Станкевіч),
брызглівы прым. — Чач. (Мат. апыт.),
брэзканнік м., брэзканніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка). @гуляка, той, хто гуляе, любіць гуляць.

гуляка м. і ж. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
гулец м. — Лоеў. (Янкова),
гулёха ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
гулёна ж. паблажл. — Чач. (Мат. апыт.),
пагуляха м. і ж. — мясц. (НЛГ). @далікатны, выпеставаны; які патрабуе тактоўных адносін.

даляктун м., даляктуха ж., даляктуся ж. асудж. — Мёр. (З нар. сл.),
пяшчонік м., пяшчонка ж. асудж. — Мёр. (З нар. сл.),
мамзынка ж. зневаж. — Мёр. (З нар. сл.),
тклівы прым. 'які патрабуе асцярожных, тактоўных адносін' — мясц. (Насовіч). @дамасед, той, хто мала бывае на людзях.

даматур м. іран., даматурка ж. — Чэрв., Іўеў, Смарг. (СПЗБ, Насовіч, Станкевіч),
дамаўнік м. — Бар. (СПЗБ),
дамаседнік м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
дамаш м. — Кам. (ЖНС),
дамашні прым. — Жытк. (ТС),
сядуха ж. — Гл. (Янкоўскі),
седзя м. і ж. — Зэльв. (Н. сл-сць),
седзень м. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
сядура м. і ж. — усх.-маг. р. (Бялькевіч). @дзівакаваты, той, які вызначаецца незвычайнымі схільнасцямі, звычкамі, поглядамі.

дзівак м., дзівачка ж. — Стол., Смарг. (ТС, Станкевіч),
дзіўны прым. — Смален. р. (Дабравольскі, Станкевіч),
дзівосны прым. — Смарг. (Станкевіч),
чудачка ж. — Брасл. (СПЗБ),
чудовы прым. — мясц. (Насовіч),
чудны прым. — Чач. (Мат. апыт.),
чудосны прым. — Стол. (ТС),
навяжоны прым. — Жытк. (ТС),
бзік м. — Гарадз. р. (Цыхун),
авантурнік м. — мясц. (Насовіч). @жартаўлівы, схільны да жартаў, ахвочы пажартаваць.

жартаўлівы прым. — зах. з., спарадычна паўдн.-усх. з., Кобр. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЖНС),
жартулівы прым. — Шчуч., Лід., Гарадз. (СПЗБ),
жартоўлівы прым. — Валож. (ЛАБНГ),
жартоўны прым. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
жартаблівы прым. — Іўеў. (ЛАБНГ),
жартлівы прым. — Віл., Шчуч., Лід., Дзятл., Слуц., Петр., Жлоб., Лун., Стол., Лельч., Буда-Каш. (ЛАБНГ, СПЗБ),
жартаўны прым. — Бых. (ЛАБНГ),
жартаўнік м., жартаўніца ж. — паўдн.-зах. д., сярэдн.-бел. г. (пераважна цэнтральная частка), Віц. р., Мёр., Паст., Докш., Клім. (ЛАБНГ, СПЗБ, Каспяровіч, Насовіч, Шатэрнік),
жартоўнік м. — Валож. (ЛАБНГ),
жартун м. — усх.-пал. р., Шкл. (ЛАБНГ, ТС, Мат. Гом., Мат. Маг., Янкоўскі),
смешны прым. — спарадычна гарадз.-бар. г., зах.-пал. г., усх.-пал. р., Мёр., Верхнядзв., Барыс., Бярэз., Кір., Бых., Смарг. (ЛАБНГ, СПЗБ, Насовіч, Станкевіч),
смяшны прым. — Верхнядзв., Рас. (ЛАБНГ),
смяшлівы прым. — спарадычна паўн.-усх. д., Навагр., Дзятл., Кам. (ЛАБНГ),
пасмешны прым. — мясц. (НЛГ),
смяхун м. — усх.-маг. р., Шум., Зэльв., Бых., Клім., Бабр., Клецк. (ЛАБНГ, Бялькевіч, Насовіч),
смехатуха ж. — Гл. (Янкоўскі),
смяюн м. — мясц. (НЛГ),
смешнік м. — Чэрв. (Мат. мен.-мал.),
насмешнік м. — Рэч., Ветк. (Мат. Гом.),
перасмешнік м., перасмішнік м. — Вілен р. (СПЗБ),
рагатун м., рагатуха ж. — Чэрв. р., усх.-маг. р., Лаг., Бабр., Гл., Чач., Смален. р., Зах.-бран. р. (ЛАБНГ, НЛГ, Бялькевіч, Варлыга, Дабравольскі, Насовіч, Растаргуеў, Станкевіч, Шатэрнік, Янкоўскі, Мат. апыт.),
рагатуння ж. — Смален. р., Зах.-бран. р. (Насовіч, Дабравольскі, Растаргуеў),
рагатуля ж., рагатулля ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
рагатлівы прым. — Чэрв. р., Зах.-бран. р. (Растаргуеў, Станкевіч, Шатэрнік),
гагатун м., гагатуха ж. — усх.-маг. р., Чач., Шчуч., Зах.-бран. р. (Сл. Гарадз., Насовіч, Станкевіч, Растаргуеў, Мат. апыт.),
хахатун м. — Чач. (Мат. апыт.),
хоха ж. экспр. — Мсцісл. (З нар. сл.),
хліхатун м. — Мёр. (НС),
хлебятуха ж. 'жартаўлівая дзяўчына' — Лаг. (Вярлыга),
зубаскаль м. неадабр. — Чэрв. (СЦБ),
зубаскал м. неадабр. — Чач. (Мат. апыт.),
скалазуб м. — усх.-маг. р., Карэл. (ЖНС, Бялькевіч),
скалазубы прым. — Лоеў. (Янкова),
заскала ж. — мясц. (Станкевіч),
выскалак м. — Слон. (ЖНС),
вышчарка м. — Лаг. (ЖС),
вушчарка м. і ж. — Жытк. (ЖС),
золівень м. — Жытк. (ТС),
кепік м. — Лаг. (Вярлыга),
кіслячка ж. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
чмут м., чмуціла м. — Віц. р., Ушацк. (ЛАБНГ, Каспяровіч),
чмурыла м. і ж. — мясц. (Насовіч),
прычмура м. і ж. — Мёр. (ЛАБНГ),
прычмуроны прым. — Ушацк. (ЛАБНГ),
чвэра м. — Слон. (ЖС),
прачвэра м. і ж. зневаж. — Карэл. (Сл. Гарадз.),
прычвара м. і ж., прачвара м. і ж. — Нясв., Драг., Жытк. (ТС, СПЗБ),
пракуда ж. — Віц. р., Чэрык. (ЛАБНГ, Каспяровіч),
штукар м. — Кобр. (ЛАБНГ),
штукант м. — Дзятл., Гл. (Сл. Гарадз., Янкоўскі),
штуклівы прым. — Браг. (ЛАБНГ),
чудак м. — Рас., Пол., Шум., Круп., Бял., Шчуч., Навагр., Карэл., Бяроз., Драг., Касц., Маз., Стол. (ЛАБНГ, ТС),
чудлівы прым. — Касц. (ЛАБНГ),
чудны прым. — Рас. (ЛАБНГ),
забаўнік м. — Гарадз., Бых., Лун., Добр., Мсцісл., Клім., Чэрык. (ЛАБНГ),
забаўны прым. — Карм., Лун. (ЛАБНГ),
шут м. — Пол., Гор., Маг., Чав., Раг., Івац., Лун., Пін., Калінк. (ЛАБНГ),
шутар м., шуцяр м. — Бяроз. (ЛАБНГ),
шутнік м. — паўн.-усх. д. (пераважна віц.-маг. г.), спарадычна гарадз.-бар. г., Слуц., Гл., Гом. (ЛАБНГ),
шутнік м. — Віц. (ЛАБНГ),
шутлівы прым. — агульн. (ЛАБНГ),
жутлівы прым. — Лоеў. (ЛАБНГ),
шуцейны прым. — Віл. (ЛАБНГ),
шуцезны прым. — Жытк. (ЛАБНГ),
шутковы прым. — Лоеў., Чач. (Янкова, Мат. апыт.),
камедны прым. — Лоеў., Чач. (Янкова, Мат. апыт.),
камічны прым. — Мсцісл. (ЛАБНГ),
камотны прым. — Гарадз. (СПЗБ),
шумнік м. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
душкурэнь м. і ж. — Лаг. (Вярлыга),
вясёлы прым. — Мёр., Пол., Астр., Лаг., Малад., Чэрв., Слаўг., Пруж., Гом., Добр., Лельч. (ЛАБНГ),
фатэсны прым. — Слон. (Сл. Гарадз.),
брыкса ж. эмац. 'гуллівая дзяўчына' — усх.-маг. р. (Юрчанка),
ярцула ж. 'гуллівая жанчына, дзяўчына' — Смален. р. (Дабравольскі);

жартаўнік, штукар:
мара ж., марэча ж. павеліч. — Стол., Жытк. (ТС),
штукар м., штукарка ж. — Гл., Вілен. р. (СПЗБ, Насовіч, Янкоўскі),
мудрагей м. — Жытк. (ТС),
шут м. — Стол. (ТС),
выкамыр м., выкамырка ж., выкамыра м. і ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
выкамырнік м., выкамырніца ж., — усх.-маг. р. (Юрчанка),
пракуда м. і ж., пракудзіна м. і ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
блазен м. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
байдун м. — Карэл. (Сл. Гарадз.),
дзівак м. 'штукар, камедыянт' — Лаг. (Варлыга). @жвавы, поўны жыццёвых сіл, бадзёры, рухавы.

жвавы прым., жвалы прым. — Чэрв. р., Лоеў. (Шатэрнік, Янкова),
брыжкі прым. — Стол. (ТС),
кідлы прым. — Лаг. (ЖС),
тарапкі прым. — Лоеў. (Янкова),
чукавы прым. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
чукавісты прым. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
шустры прым. — віц.-маг. г. (Каспяровіч),
бодры прым. — Жытк. (ТС),
юла ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
круцёлка ж. 'жвавая, рухавая дзяўчына' — Лоеў. (Янкова),
верткаваты прым. 'вельмі жвавы' — Лоеў. (Янкова);

вёрткі:
вёрткі прым. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
вывёрткі прым. — Мядз. (Мат. мен.-мал.),
вяртлівы прым. — Лаг. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
вяртлявы прым. — Чач. (Мат. апыт.),
увароткі прым. — мясц. (НЛГ),
юрлівы прым. — віц.-маг. г. (Каспяровіч),
шасткі прым. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
хлёсткі прым. 'вёрткі, жвавы, энергічны' — Стол. (ТС),
звыўны прым. 'вёрткі, жвавы' — Малар. (НЛ). @забаўнік, пацешнік, чалавек, які ўмее весяліць, пацяшаць.

забаўнік м., забаўніца ж. — Смален. р.,
забаўны прым. — віц.-маг. г. (Каспяровіч),
пацешнік м., пацешніца ж., пацешны прым. — усх.-маг. р., Смален. р. (Насовіч, Дабравольскі),
пацэся ж. — Капыл. (ЖС),
пацэтны прым. — Карэл. (Сл. Гарадз.),
камэдыяншчык м. — Смален. р. (Дабравольскі),
умора ж. 'пацешнік, вельмі смешны чалавек, свавольнік' — мясц. (Насовіч);

вясёлы, жыццярадасны, ахвотнік павесяліцца:
весялун м., весялуха ж. — Чэрв. р., Гл., Лаг., Віл., Лід., Ашм., Смарг. (СЦБ, Мат. Гарадз., Варлыга, Шатэрнік, Станкевіч, Янкоўскі),
смехатун м., смехатуха ж. — Бял., Маст. (Сл. Гарадз., Яўсееў),
няўструй м. — Астр. (Сл. Гарадз.),
вывіхны прым. — Карэл. (Сл. Гарадз.),
гуляка м. і ж. — Жытк. (ТС),
гулія ж. 'вясёлая, гуллівая, прагная да пагулянак жанчына' — Смален. р. (Дабравольскі),
гулявізна ж. 'вясёлая жанчына, што любіць паскакаць і песні папець' — Смален. р. (Дабравольскі),
шалоўлівы прым. 'вясёлы, распусны' — мясц. (Насовіч),
няўцешлівы прым. 'невясёлы' — Смарг. (Сл. Гарадз.). @задавака, чалавек, які фанабэрыцца, ганарыцца, лічыць сябе лепшым за іншых.

задавака м. і ж. — Чэрв. р., усх.-маг. р., Чач., Карм., Светл., Жлоб., Буда-Каш., Рэч. (Мат. Гом., Шатэрнік, Станкевіч, Юрчанка),
задавоха ж. — Чач. (ЖНС),
задавала ж., задавалка ж., задавачка ж. — усх.-маг. р., Свісл. (Сл. Гарадз., Юрчанка),
задаваннік м., задаванніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
задавальшчык м., задавальшчыца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
задэка м. і ж. неадабр. — Смарг. (Сл. Гарадз.),
задавасты прым. — Чач. (Мат. Гом.),
задавошлівы прым. — Чач. (ЖНС),
задавачлівы прым. — Малар. (ДСБ),
задашлівы прым. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
хванабэра м. і ж. — Жаб. (ДСБ, НЛ),
хванабэрык м. — мясц. (Станкевіч),
хванабэрнік м., хванабэрніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
хванабэршчык м., хванабэршчыца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
фанабэрысты прым., хванабэрысты прым. — усх.-маг. р., Паст., Астр., Смарг. (СПЗБ, Юрчанка),
фанабарысты прым. — Паст., Астр., Смарг. (СПЗБ),
хванабэрлівы прым. — віц.-маг. г. (Каспяровіч),
пышка м. і ж. — мясц. (Насовіч),
пыхаты прым. — мясц. (Станкевіч),
пыхлівы прым. — Чач. (Мат. апыт.),
харахоненнік м. іран., харахоненніца ж. іран. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
харахораннік м., харахоранніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
хвастун м. — Бераст. (Сл. Гарадз.),
хварсун м., хварсуха ж. — усх.-маг. р., Чач. (Юрчанка, Мат. апыт.),
хварсатуха ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
шалахвост м. іран., шалахвосце м. і ж. — усх.-маг. р., Чэрв. р. (Бялькевіч, Шатэрнік, Юрчанка),
закапылак м. — Слон. (НЛ),
вабражала м. і ж., вабразіцельны прым. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
фаха м. і ж. — Ваўк. (Сл. Гарадз.),
зухаваты прым. — Зэльв. (Сцяцко),
мудуроўны прым. — мясц. (Насовіч),
велігурысты прым. — мясц. (Насовіч). @задзіра, забіяка, завадатар сварак, боек.

задзіра м. і ж., задзёра м. і ж. — віц.-маг. г., Лаг., Валож., Смален. р. (СЦБ, Мат. мен.-мал., Дабравольскі, Каспяровіч),
задзіраха ж. — Ушацк. (ЖНшС),
задзірака м. — Віл. (СЦБ),
задзірчывы прым. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
дзяркач м. асудж. — Нясв., Ушацк. (СЦБ, ЖНшС),
забіяка м. і ж. — Бяроз., Стаўб. (СЦБ),
разбіяка м. і ж. — мясц. (НЛГ),
забіяцкі прым. — мясц. (Насовіч),
шкураднік м., шкурадніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
шкурадзеннік м., шкурадзенніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
заяда м. і ж. — Свісл., Рас. (Мат. Гарадз., Шаталава),
бузун м. — Кам. (ДСБ, НЛГ),
бузіла м. — Бял. (Яўсееў),
бузацёр м. — Бял. (Яўсееў),
буян м. — Стол. (ТС),
драчун м. — усх.-маг. р., Смален. р. (Насовіч, Дабравольскі),
кастрывіца м. — Смален. р. (Дабравольскі),
кастравы прым., кастрывы прым. — Смален. р. (Дабравольскі),
заюшысты прым. — Чач. (Насовіч, Мат. апыт.),
чупырысты прым. — Гарадз. р. (СРЛГ),
заскемісты прым. — Маст. (Сл. Гарадз.),
аджгір м. — Малад. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
гэрц м., гэрш м. — Гарадз. р. (Цыхун),
кураза м. — Лях. (ДСБ),
каруза м. і ж. — Гл. (Мат. дыял. сл.). @зладзеяваты, схільны да зладзейства; жулікаваты; хітры, скрыты.

зладзеяваты прым. — Чач. (Мат. апыт.),
збрадлівы прым., зброднік м. — віц.-маг. г. (Каспяровіч),
збродлівы прым., збродны прым. — мясц. (Насовіч),
памаўзлівы прым. — віц.-маг. г. (Каспяровіч),
палазучы прым. неадабр. — Слон. (Сл. Гарадз.),
калатыра м. — Смален. р. (Дабравольскі). @злодзей, той, хто крадзе.

злодзей м., зладзей м. — агульн. (СЦБ, СПЗБ, ТС, Каспяровіч, Шатэрнік),
зладзюга м. і ж. лаянк. — агульн. (СЦБ, СПЗБ, ТС, Каспяровіч, Шатэрнік),
зладзіна м. — Чэрв. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
хапэц м. — Стол. (ТС),
кулыч м. — Пін. (ЖНС),
даўгарукі прым. — Бял. (Мат. дыял. сл.),
рукаты прым. — паўдн.-усх. з. (Мат. Гом., Мат. апыт.),
рукасты прым. — Пух. (Мат. мен.-мал., Насовіч),
ухват м. — Уздз. (Мат. мен.-мал.),
тарбахват м. — Лаг. (Варлыга),
жулік м. — усх.-маг. р., Чач., Карм., Мёр., Жлоб., Берасц. (Мат. Гом., ЖНС, З нар. сл., Бялькевіч). @ілгун, непраўдзівы чалавек, выдумшчык, хлус.

ілгун м., ілгуння ж. — віц.-маг. г., Зах.-бран. р. (Каспяровіч, Насовіч, Растаргуеў, Станкевіч),
ілгуха ж. — мясц. (Станкевіч),
алгала м. і ж., ілгала м. і ж., лгала м. і ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
лыгун м. — Гарадз. р., Лід. (Мат. Гарадз., Цыхун.),
лыгач м. — Воран., Лід. (Мат. Гарадз.),
лгач м. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
лыга м. і ж. — Гарад. (НЛ),
лыгма м. і ж. — Воран., Лід. (Мат. Гарадз.),
падлыжны прым. — мясц. (Станкевіч),
манюка м. і ж. — Чэрв. р., Пух., Лаг., Докш., Смарг., Гл. (ЛАБНГ, Мат. дыял. сл., Мат. Гарадз., Мат. мен.-мал., НЛГ, Шатэрнік),
манюк м. зневаж. — Лаг. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
манькут м., манькуха ж. — Гл. (Янкоўскі),
манук м. — Бар. (ДСБ),
ман м. — Бял., Кліч. (ЖС, Яўсееў),
мань м., манцель м. — Чэрв. р., Докш. (Мат. дыял. сл., Шатэрнік),
манцюль м. — Лаг. (СЦБ),
мантун м. — Ганц. (НЛ),
мантач м. — Бых. (ЖНС),
падманшчык м., падманшчыца ж. асудж. — Берасц., Мёр. (ЖНС, З нар. сл.),
падманка м. і ж. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
абманшчык м., абманшчыца ж. — Мёр., Чач. (З нар. сл., Мат. апыт.),
матон м. абразл. — Бял., Жлоб. (ЛАБНГ, Мат. Гом.),
мацюн м. — Кобр. (ЖНС),
муцюн м. — Пін., Драг., Кобр., Берасц. (ДСБ, ЖНС, НЛ),
муцяр м., мутар м., муцярка ж. — Бяроз. (Шаталава),
мутач м. — Пін. (Шаталава),
каламутнік м. — Маз. (Мат. Гом.),
ашукальнік м., ашукальніца ж. — усх.-маг. р., Смален. р. (Бялькевіч, Дабравольскі, Насовіч),
ашукальшчык м., ашукальшчыца ж. — мясц., Смален. р. (Дабравольскі, Насовіч),
ашуканец м. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
ашуканка ж., ашукалка ж. — мясц., Смален. р. (Дабравольскі, Насовіч),
ашуканшчык м., ашуканшчыца ж. — Смален. р. (Дабравольскі, Насовіч),
вошуст м. — Карэл. (З нар. сл.),
ошуст м. — Жаб. (НЛ),
брахун м., брахуха ж. — віц.-маг. г., Чэрв. р., Стаўб., Чач., Жытк., Зэльв., Зах.-бран. р. (СЦБ, ТС, Мат. Гарадз., Каспяровіч, Шатэрнік, Растаргуеў, Мат. апыт.),
брахунец м. — Чэрв. р., Зах.-бран. р. (Шатэрнік, Растаргуеў),
брахуння ж. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
брахтун м., брахтунка ж. — Лоеў., Жытк., Лун. (ТС, Шаталава, Янкова),
брахцель м. — Стол., Жытк. (ТС),
брэхта ж. — Жытк. (ТС),
брох м., брахач м. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
брахачка ж. — Лоеў. (Янкова),
брахло м. — Жытк., Чач., Бял., Зах.-бран. р. (ТС, Растаргуеў, Яўсееў, Мат. апыт.),
брахала м. і ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
брахлівец м. — Лоеў. (Янкова),
пустабрэх м. — Лаг. (Варлыга),
брахлівы прым. перан. — Стол., Лоеў., Чач., Смален. р., Зах.-бран. р. (ТС, Дабравольскі, Растаргуеў, Станкевіч, Янкова, Мат. апыт.),
хлус м., хлуса м. і ж. — Чэрв. р. (Станкевіч),
хлуслівы прым. — Смарг. (Станкевіч),
ахлысцік 'ашуканец, абсмяяка' м. — Лаг. (Варлыга),
абдураннік м., абдуранніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
надувала м. і ж. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
абакульнік м., абакула м. і ж., абакула м. і ж., бакула м. і ж. — усх.-маг. р., Смален. р. (Дабравольскі, Насовіч, Станкевіч),
чмур м. асудж., чмурыла м. і ж. узмацн. — Мёр. (З нар. сл., Насовіч),
чмут м., чмуціла м. і ж. узмацн. — усх.-маг. р., Мёр. (З нар. сл., Насовіч),
баламут м. — Жытк. (ТС, Насовіч),
баламутны прым. — мясц. (Насовіч),
абмарок м., абмарод м. — Смален. р. (Дабравольскі),
антасец м. — Ганц. (ДСБ, НЛ),
байса м. і ж. — Стол. (ТС),
блуз м. — Бял. (Яўсееў),
лабахтар м. зневаж. — Гарадз. р., Бераст. (Сл. Гарадз., Цыхун),
ланда ж. — Жытк. (ТС),
ляйда м. і ж. іран. — Свісл. (Мат. Гарадз.),
лямза м. і ж. груб. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
траўша м. і ж. — Пін. (ЖС),
халюк м. — Навагр. (НС), (Дабравольскі, Растаргуеў),
фэлька м. і ж. 'хлус, скрытны' — Капыл. (Н. сл-сць). @капрызны/1, свавольны, наравісты, з капрызамі.

капрызісты прым., капрызулісты прым. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
капрызлівы прым. — Смален. р. (Дабравольскі),
капрызны прым. — Чач. (Мат. апыт.),
крывагуб м., крывагубка ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
крындзядзюля м. і ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
карадлівы прым. — Рэч. (Мат. Гом.),
маўзлівы прым. — Свісл. (Сл. Гарадз.),
раскабыжоны прым. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
заціна м. і ж. — Дзятл. (Сл. Гарадз.),
зацінлівы прым. — Слон. (Сл. Гарадз.),
упіра м. і ж. — Чав. (НС),
капыл м. перан. — Бял. (Яўсееў),
капыза м. і ж. — Бял. (Яўсееў),
кабыза м. і ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
каназа (пра дзіця) ж. экспр. — Паст. (СПЗБ),
кароза м. і ж. — Бял. (Яўсееў),
зайда м. і ж. 'капрызны, нервовы, істэрычны' — Смален. р. (Дабравольскі),
закапылак м. 'капрызны, задавака' — Слон. (НЛ),
мамыра м. і ж. 'капрызная, надзьмутая, замкнутая асоба' — усх.-маг. р. (Юрчанка),
неўкавырасты прым. 'капрызны, незгаворлівы' — усх.-маг. р. (Юрчанка),
неўкавырны прым. 'капрызны, свавольны' — Лід. (Сл. Гарадз.). @крыклівы, той, які многа крычыць ці той, хто ахвочы да спрэчак.

крыкун м., крыкуха ж. — Чач., Вет., Валож., Пол. (СЦБ, Мат. Гом., НЛ, Насовіч, Мат. апыт.),
крыклівец м. — Клецк. (НЛ),
крыкліўка ж. — Лоеў. (Янкова),
крыклівы прым. — Браг., Лоеў., Чач. (ГЧ, Янкова, Мат. апыт.),
крыксун м., крыксуха м. і ж. асудж. — Нясв., Смал., Лід., Зэльв., Смарг., Мёр., Лаг., Мсцісл. (СЦБ, Мат. мен.-мал., Мат. Гарадз., З нар. сл., Сцяцко, Яўсееў, Насовіч, Станкевіч, Варлыга),
крыксуля м. і ж. асудж. — Мёр. (З нар. сл.),
крыкса м. і ж. — Лаг., Мсцісл. (Варлыга, Яўсееў),
крэкса ж. — Драг. (НЛ),
крыксівы прым. — Бяроз. (ДСБ),
гарлаты прым. — Уздз., Стаўб., Гл., Клецк. (СЦБ, НЛ, Янкоўскі),
гарланісты прым. — усх.-маг. р., Смален. р. (Юрчанка, Растаргуеў, Станкевіч),
гарлапісты прым. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
гарлач м. — усх.-маг. р., Гарадз. р., Клецк., Гл. (Мат. Маг., Мат. Гарадз., ЖНшС, НЛ, Цыхун, Янкоўскі),
гарлан м. — Стол., Жытк. (ТС, Станкевіч),
гарлапан м. — Жытк., Смарг., Смален. р. (ТС, Растаргуеў, Станкевіч),
гарладзёр м. — мясц. (НЛГ),
рататы прым. — Жытк., Нараўл. (ТС, Мат. Гом.),
лямянтуха ж. — Жытк. (ТС),
лямантлівы прым. — Ваўк. (Сл. Гарадз.),
лопацень м., лапанда м. і ж. зняважл. — Лаг. (Варлыга),
лапатуха ж. — Стол. (ТС),
равун м. — Жытк. (ТС),
раўло н. груб. — Мёр. (З нар. сл.),
рэвала н. — Лоеў. (Янкова),
раўлівы прым. груб. — Смарг. (Сл. Гарадз.),
зявайла м. і ж. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
зяўлаты прым. — мясц. (НЛГ),
зяўласты прым. — (НЛГ, Насовіч, Станкевіч),
зявасты прым. — Дзятл. (Сл. Гарадз.),
разявісты прым. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
звягун м., звяга м. і ж., звягала м. і ж., звяглы прым. перан., жвяглы прым. перан. — Мсцісл. (Юрчанка),
гарканнік м., гарканніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
раўбач м., раўгач м. — Гарадз., Маст. (Сл. Гарадз.),
галдзей м., галдзейка ж. — Бял. (Яўсееў),
зыкун м. неадабр. — Малад. (СЦБ),
галагут м. перан. — Петр. (З нар. сл.),
галайда м. і ж. — Жытк. (ТС),
лехаўка (пра крыклівую жанчыну) ж. зневаж. — Пух. (СЦБ),
табала м. і ж. ‘недарэка, звягала, што лаецца і крычыць' — Лаг. (Варлыга),
тарала м. і ж. зняваж. 'асоба, якая моцна крычыць і лаецца без патрэбы' — Лаг. (Варлыга). @крыўдлівы, які лёгка крыўдзіцца.

крыўдлівы прым. — мясц. (Насовіч),
крываслівы прым. — Чач. (ЖНшС),
крывіньдзя м. і ж. — Смарг., Лаг. (Станкевіч),
макраслёзы прым. — Маст. (Сл. Гарадз.),
дуцько н. — Зэльв. (Сл. Гарадз.). @ласун, той, хто любіць паласавацца.

ласы прым. — Чэрв. р., Жытк., Стол., Драг., Гарадз., Паст., Зах.-бран. р. (ТС, СПЗБ, Насовіч, Растаргуеў, Шатэрнік),
ласавы прым. — Стол., Зах.-бран. р. (ТС, Растаргуеў),
ласун м., ласуха ж. — віц.-маг. г., Чэрв. р., Віл., Смарг., Паст., Раг., Чач., Добр., Стол., Драг., Смален. р. (ТС, СПЗБ, Мат. Гом., Бялькевіч, Каспяровіч, Насовіч, Станкевіч, Шатэрнік),
ласько м. — мясц. (Насовіч),
ласоха ж. — мясц. (Насовіч),
ласуння ж., ласунья ж. — усх.-маг. р., Жытк., Смален. р. (ТС, Насовіч, Дабравольскі),
ласаўка ж. — віц.-маг. г. (Каспяровіч, Насовіч),
лісун м. — Чэрв. р., усх.-маг. р., Навагр. (СПЗБ, Бялькевіч, Шатэрнік, Яўсееў, Станкевіч),
лізуха ж. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
лозік м. — усх.-маг. г. (Бялькевіч),
паліза ж. лаянк. — Смален. р. (Дабравольскі),
лелезік м. — Браг. (Мат. Гом.),
ласцённік м. — Ветк. (Мат. Гом.),
сласцёха ж. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
лакамы прым. — мясц. (Насовіч),
салодкаежка ж. — Жытк. (ТС),
малізынка м. і ж. — усх.-маг. р., Ушацк. (НС, Бялькевіч). @марудлівы, павольны, няспешны.

маруднік м., марудніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
маруда м. і ж. — віц.-маг. г., Чач., Жыт., Мядз., Зах.-бран. р. (ТС, СЦБ, Каспяровіч, Растаргуеў, Мат. апыт.),
марудны прым. — віц.-маг. г. (Каспяровіч),
марудлівы прым. — віц.-маг. г. (Каспяровіч),
карпель м., карпуха ж. — Люб. (Н. сл-сць),
капуха ж. — усх.-маг. р., Чач., Слон. (Юрчанка, ЖНС, Мат. апыт.),
капоша м. і ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
капкун м. экспр. — Мядз. (СЦБ),
калупа м. і ж. — усх.-маг. р., Карэл. (Сл. Гарадз., Юрчанка),
калюпа м. і ж. — Іван. (ЖНС),
калупайла м. і ж. — Бяроз., Чач. (ЖНС, Мат. апыт.),
калупаннік м., калупанніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
кепала м. і ж. — Малад., Карэл. (Мат. дыял. сл., ЖНС),
пароцька м. і ж. — Віл. (НС),
пэркала м. і ж. — Карэл. (ЖС),
патармол м. груб. — Гарадз. (ЖНС),
цягула м. і ж. — Мёр. (ЖНС),
марока м. і ж. — мясц. (Насовіч),
мараса ж. — Жытк. (ТС),
моняла н. зневаж. — Драг. (НЛ),
вазголя м. і ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
таўкач м. асудж. — Зэльв. (Сцяцко),
совалка м. і ж. — Лаг. (Варлыга),
мадзёхала н. асудж. — Драг. (НЛ),
нявывалака м. і ж. — Ушацк. (НС),
павалечына м. і ж. — Гарадз. р. (СРЛГ),
пупня ж., пупна ж. — Жытк. (ТС),
пыпля м. і ж. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
рапеха ж. — Пін. (НЛ),
карузяла м. і ж. — Драг. (ЖНС),
комша ж., камшулля ж. — Слаўг. (Н. сл-сць),
копсаўка м. і ж. — Берасц. (НЛ),
мармуль м. — Лаг. (Варлыга, Федароўскі),
цёпша м. і ж. — віц.-маг. г. (Каспяровіч),
цюхцяла м. і ж. — Іван., Бяроз. (ЖНС),
цюшня ж. — Лоеў. (Янкова),
лапшук м. 'марудны, нерашучы' — Стол. (ТС),
падтупны прым. 'марудны, непрабіўны' — Стол., Жытк. (ТС). @маўклівы, той, хто не любіць многа гаварыць, нясхільны ўступаць у размовы.

маўклівы прым. — асн. мас. г. (ЛАБНГ, Каспяровіч, Варлыга),
маўтлівы прым. — Тал., Клім., Карм. (ЛАБНГ),
маўкун м. — Дзятл., Лаг. (ЛАБНГ, Мат. Гарадз.),
маўкліс м. — Гарадз. (СПЗБ),
маўчлівы прым. — паўдн.-усх. з., зах.-пал. г., спарадычна паўн. р., Віл., Ваўк., Слон. (ЛАБНГ, ТС, СЦБ, СПЗБ, Янкова, Мат. апыт.),
маўчалівы прым. — спарадычна віц.-маг. г., Кам. (ЛАБНГ, Юрчанка),
маўчаўлівы прым. — Кам. (ЛАБНГ),
маўчун м., маўчуння ж. — пераважна ўсх. з., спарадычна цэнтр. частка паўдн. р., спарадычна Паням. р. (ЛАБНГ, ТС, СПЗБ, Мат. Гом., Юрчанка),
маўчуха ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
маўчула м. і ж. — Раг. (Мат. Гом.),
маўчак м. — Дзятл. (ЛАБНГ),
маўчок м. — усх.-маг. р., Смален. р. (Насовіч, Дабравольскі),
негаманкі прым. — Раг. (ЛАБНГ),
маламоўны прым. — Берасц. (ЛАБНГ),
мармыль м., мармуль м. — пераважна паўн.-усх. д. і сярэдн.-бел. г. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. мен.-мал., Мат. Маг., Шаталава, Мат. апыт.),
мармуля м. і ж. — Стол. (ЛАБНГ, ТС),
мармоль м. — Дзятл., Лях., Клецк., Капыл. (ЛАБНГ),
мармон м. — Асіп. (ЛАБНГ),
мурмель м. — Смарг. (ЛАБНГ),
мурмаль м. — Бабр. (ЛАБНГ),
маўмыра ж. — адзінкава паўдн.-усх. з., а таксама Слон. (ЛАБНГ),
маўмыр м. — Бых., Жлоб. (ЛАБНГ, Сл. Гарадз., Мат. Маг., Мат. дыял. сл., Мат. апыт.),
маўмура ж. — Петр., Рэч. (ЛАБНГ),
мармыра ж. — Барыс. (ЛАБНГ),
мармула ж. — Кобр. (ЛАБНГ),
мамрыза м. і ж. неадабр. — Гарадз. р. (СРЛГ),
мармыза м. і ж., мармуза м. і ж. — Іўеў., Гарадз., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Сл. Гарадз.),
мамрэла н. асудж. — Драг. (НЛ),
морма м. і ж., мумра м. і ж. груб. — Ваўк., Хойн. (ЛАБНГ, Сл. Гарадз.),
мымра м. і ж. — Іван., Кобр. (ДСБ, ЖНС),
мырма м. і ж. — Капыл. (ЖС),
мамрук м., мумрук м., мамручка ж. — Мсцісл., Клім., Бял. (ЛАБНГ, Яўсееў),
мрук м. экспр. — Беластоц. р. (СПЗБ),
маўдук м. груб. — Паст., Верхнядзв. (ЛАБНГ, СПЗБ),
мамруга ж. — Хойн. (ЛАБНГ),
маўмыга м. і ж. груб. — Ваўк. (Сл. Гарадз.),
мямля м. і ж., мямлей м. — Смален. р. (Дабравольскі),
мамей м., мамека м. і ж. — Чач. (ЛАБНГ),
мямло н. — Жытк. (ТС),
мамойла м. — Ганц. (НЛ),
гнюнька м. і ж. асудж. — Пух. (СПЗБ),
нюнька ж. — Бял., Пух. (ЛАБНГ, З нар. сл.),
нюня м. асудж. — Дзярж., Мёр. (З нар. сл.),
зундаль м. неадабр. — Лаг. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
ланда ж. — Жытк. (ТС),
махоня м. і ж. груб. — Маст. (Сл. Гарадз.),
мінджа м. і ж. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
мулера м. і ж. — Лельч. (Кучук),
муня м. — Шум. (ЛАБНГ),
сегень м. — Капыл. (З нар. сл.),
мума м. і ж. зневаж. 'вельмі маўклівы чалавек' — Мёр. (З нар. сл.). @набожны, які многа і часта моліцца.

малебенны прым. — Мен. (СПЗБ),
малюшчы прым. — Смарг. (СПЗБ),
багамолец м. — Мсцісл. (Станкевіч),
багамолца м. і ж. — мясц. (Станкевіч),
богамаленнік м. іран., богамаленніца ж. іран. — усх.-маг. р. (Юрчанка, Станкевіч),
богамаленны прым. — усх.-маг. р. (Юрчанка, Станкевіч),
багамолны прым. — Чэрв. р., Кобр. (ЖНшС, Шатэрнік),
багамоллівы прым. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
набожны прым. — Лід. (Мат. Гарадз.),
набажны прым. — віц.-маг. г., Чач. (Каспяровіч, Мат. апыт.). @надакучлівы, які дакучае, назаляе, не дае спакою.

дакучнік м., дакуччыца ж. — мясц. (Насовіч),
дакука м. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
дакучны прым. — мясц. (Насовіч),
дакушны прым. — мясц. (НЛГ),
дакутлівы прым. — Гарадз. р. (СРЛГ),
ад'яда м. і ж. неадабр. — Уздз., Віл., Валож., Зэльв. (СЦБ, Мат. мен.-мал., Сцяцко),
надаяда м. і ж. груб. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
пераяда м. і ж. — Слон. (Сл. Гарадз.),
уядны прым. — Бераст. (Сл. Гарадз.),
надаедны прым. — Лоеў., Чач. (Янкова, Мат. апыт.),
назола ж. — усх.-маг. р. (Бялькевіч, Насовіч),
зала м. і ж. — Ушацк. (ЖНС),
назалелы прым. — Карэл. (Сл. Гарадз.),
звяга м. і ж. перан. — цэнтр. з. (СЦБ, Мат. дыял. сл., Шатэрнік, Насовіч, Станкевіч),
звяга м. і ж. — Бабр. (ЛАБНГ),
з'яга м. і ж. — Пін. (ЖС, ЖНС),
жвяга м. і ж. — Слон. (ЖНС),
звягала м. і ж. — Лаг. (Варлыга),
звяглівы прым. — Бабр., Чэрв., Чач., Зах.-бран. р. (ЛАБНГ, Станкевіч, Растаргуеў, Мат. апыт.),
нуда м. і ж. — Жытк. (ТС),
занудзісты прым. — мясц. (НЛГ),
прывязлівы прым., прывязны прым. — мясц. (Станкевіч),
надалізоны прым. — Браг. (З нар. сл.),
абрыднік м., абрыдніца ж. неадабр. — усх.-маг. р., Лаг., Зэльв. (Мат. мен.-мал., Бялькевіч, Сцяцко),
абрыдлы прым. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
агідлівы прым. — Зах.-бран. р. (Дабравольскі, Насовіч),
прыставака м. і ж. — Астр., Гл. (Сл. Гарадз., Янкоўскі),
мельмецень м. — Петр. (ЛАБНГ),
прыскепа ж. — Бял. (Яўсееў),
нэтра ж. узмацн. — Драг. (З нар. сл.),
слата м. і ж. — Берасц., Пін., Драг. (ДСБ, НЛ, Мат. апыт.),
мара м. і ж. — Пін. (НЛ, Насовіч),
зудлівы прым. — Гарадз. р. (СРЛГ),
жудлівы прым. — Паст. (СПЗБ),
жузнівы прым. — Шчуч. (СПЗБ),
ачамера м. і ж. ачамярэлы прым. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
кась м. і ж., накась м. і ж., — Бял. (Яўсееў),
жварыга м. — Іван. (НЛ),
жвінда м. — Гарадз. (Цыхун),
коўлак м. — Драг. (НЛ),
нахаба ж. — Светл. (Мат. дыял. сл.),
наругень м. — Лаг. (Варлыга),
слявяда м. і ж. — Карэл. (Мат. Гарадз., З нар. сл.),
назырны прым. — Астр. (Мат. Гарадз.),
пляндзівы прым. — Маг. (Мат. Маг.),
перарэза м. і ж. 'назойлівы да немагчымасці' — Чэрв. р. (Шатэрнік, Станкевіч),
зануда м. і ж. 'непрыемны, надакучлівы чалавек' — Дзятл. (Сл. Гарадз.),
агазны прым., агазлівы прым. 'надакучлівы, сваволя' — віц.-маг. г. (Каспяровіч). @назвы чалавека па адметнасцях хадзьбы

чалавек, які хутка ходзіць:
хадун м., хадуха ж. — Гл., Мёр. (НС, Янкоўскі, Станкевіч),
хадок м. — Гл. (Янкоўскі),
хадыка м. — Лаг., Мёр. (НС, Варлыга, Станкевіч),
хадоўка ж. — мясц. (Станкевіч),
хадыла м. і ж. — Мёр. (НС),
ходкі прым. — Стол., Жытк. (ТС),
бягун м., бягуха ж., бяга ж. — Жытк., Стол. (ТС),
бегкі прым. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
лятун м., лятуха ж. асудж. — Мёр. (З нар. сл.),
лягтыка м. і ж. — Лаг. (Варлыга),
леткі прым. — Зэльв. (Сцяцко);

чалавек, які павольна ходзіць:
цягло н. асудж. — Мёр. (З нар. сл.),
пацягайла м. і ж. асудж. — Мёр. (З нар. сл.),
валюхла м. і ж. асудж. — Мёр. (З нар. сл.),
соўгала м. і ж. асудж. — Мёр. (З нар. сл.),
дзыба м. і ж. — Чач. (Насовіч, Мат. апыт.),
шагавіты прым. 'які шырока ступае' — Стол., Чач. (ТС, Мат. апыт.);

чалавек, які ходзіць шаркаючы (шкрабаючы) нагамі:
шкрэба м., шкрэбала м. — Клецк. (НЛ),
шкрабала м. і ж. — Чач. (Мат. апыт.),
шкрома м. і ж. асудж., шкромала м. і ж. узмацн. — Мёр. (З нар. сл.),
скробацель м. — Смален. р. (Дабравольскі),
дрыгала м. і ж. іран. 'які ходзіць з выкрунтасамі' — усх.-маг. р. (Юрчанка),
дзыба м. і ж. 'які ходзіць на цыпачках, крадучыся' — мясц. (Насовіч),
дзога ж. 'якая ходзіць шумліва, любіць прыгаць' — мясц. (Насовіч),
валюга м. і ж. 'які ходзіць перавальваючыся з боку на бок' — Мёр. (ЖНС). @настойлівы, той, хто рашучы ў дасягненні сваёй мэты, свайго жадання.

настойчавы прым. — Пух. (СПЗБ),
уедны прым. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
пунтовы прым. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
упора м. і ж., упорнік м. — мясц. (Насовіч),
упорына м. і ж. — Верхнядзв. (Шаталава),
упорлівы прым., упорчывы прым. — Чач. (Насовіч, Мат. апыт.),
дабітны прым. — Стаўб., Чач. (Мат. мен.-мал., Мат. апыт.),
патвора м. і ж. — мясц. (Насовіч),
патворны прым., патворлівы прым. — мясц. (Насовіч),
намазключы прым. — Рэч. (Мат. Гом.),
намазклівы прым. — Браг. (Мат. Гом.),
заяда м. і ж. — усх.-маг. р., Навагр., Клецк. (З нар. сл., НЛ, Юрчанка),
загарлівы прым., загарны прым. — Жытк. (ТС),
захвіцоны прым. 'заўзяты, прыдзірлівы, упарты, нахабны, дураслівы' — Светлагор., Буда-Каш. (Мат. дыял. сл., Мат. апыт.). @нахабны/1, які вызначаецца нахабствам; бесцырымонны, бессаромны.

нахаба м. і ж. — Лоеў. (НЛГ, Янкова),
нахабны прым. — Чач. (Мат. апыт.),
настырны прым. — Смален. р. (Дабравольскі),
наглы прым. — Рэч., Чач. (Мат. Гом., Мат. апыт.),
пахрака м. і ж. зневаж. — Шчуч. (Сл. Гарадз.). @неашчадны, які не вызначаецца ашчаднасцю; неэканомны.

раскідлівы прым. — Лаг., Чач. (Варлыга, Насовіч, НЛГ, Мат. апыт.),
раскідны прым. — Гл. (Янкоўскі),
раскідонлівы прым. — Смарг. (Станкевіч),
раскідон м., раскідонка ж. — усх.-маг. р., Смарг. (Юрчанка, Станкевіч),
раскідуха ж. — усх.-маг. г., Раг., Клецк. (Мат. Гом., НЛ, Юрчанка),
раскідаха ж. — Слуц. (ЖНС),
раскідоха ж. — Слуц., Чач. (НЛ, Насовіч, Мат. апыт.),
раскідака ж. — мясц. (НЛГ),
раскіда м. і ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
раскідач м. — Слуц. (ЖНС),
раскіднік м. — Стол. (ТС),
раскідальнік м., раскідальніца ж. — Жытк. (ТС),
расцяга м. і ж. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
расхадоўны прым., расхадны прым. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
расхадовы прым. — мясц. (Насовіч),
стратнік м., стратніца ж. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
расшмыркываннік м., расшмыркыванніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
шарлівы прым. — Паст. (СПЗБ),
маталыга м., маталыжына м. — усх.-маг. р., Зах.-бран. р., Мёр. (З нар. сл., Растаргуеў, Юрчанка),
матлыга м. — віц.-маг. г. (Каспяровіч),
матарыга м., матарыжка м. — Смален. р. (Дабравольскі),
маталыжнік м., маталыжніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
масталыга м., масталыжына м. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
мацюга м. — Смален. р. (Дабравольскі),
мантачаннік м. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
прамот м. і ж. — мясц. (Насовіч),
разарыха ж., рассарыха ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
шугавеіна м. і ж. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
шахрай м. — Слон. (НЛ),
марнатравец м. 'хто скарыстоўвае на зло' — мясц. (Насовіч),
марнатраўніца ж. 'гаспадыня, якая марна траціць прадукты' — Астр. (СПЗБ). @недатыка, той (тая), хто не выносіць жартаў, вольнасці ў адносінах да сябе.

недатыка м. і ж. — усх.-маг. р., Стол., Смален. р. (ТС, Насовіч, Дабравольскі),
нядократка ж. — Слуц. (ЖНшС),
нечыпальшчыца ж. — Жытк. (ТС),
незачопны прым. — Жытк. (ТС),
незачэпны прым. — Чач. (Мат. апыт.). @нелюдзімы, той, які дзічыцца, пазбягае людзей.

нелюдзімы прым. — пераважна ўсх. з., за выключэннем Віц. р., а таксама ўскраінных паўднёвых гаворак (ЛАБНГ),
нелюдзім м. — Чав., Мсцісл. (ЛАБНГ),
нелюдзін м. — Тал. (ЛАБНГ),
нялюднік м. — Пол., Докш., Лаг., Дзятл., Калінк. (ЛАБНГ),
нелюдзень м. — Дзятл., Слуц., Бял., Бых., Клецк., Лельч. (ЛАБНГ),
нелюдзь м. і ж. — паўдн.-зах. д., паўдн.-усх. з, сярэд.-бел. г., Рас., Ушацк., Пруж., Кобр. (ЛАБНГ, ТС, Шатэрнік),
нелюд м. — Навагр., Кобр. (ЛАБНГ),
нелюддзе н. — Мсцісл. (ЛАБНГ),
неналюднік м. — Віл. (ЛАБНГ),
непрылюдны прым. — Рас., Шарк., Глыб., Беш., Дзятл., Маст., Ваўк., Рэч., Лельч., Мал. (ЛАБНГ),
непрылюдак м. — Брасл., Паст., Глыб., Мёр., Мядз. (ЛАБНГ),
непрылюдзік м. — Шарк. (ЛАБНГ),
непрылюда м. — Мёр. (ЛАБНГ),
нялюдскі прым. — Віц., Ушацк., Бярэз., Асіп., Хойн., Нараўл., Ельск., Клецк, Дзярж., Воран. (ЛАБНГ),
нялюдны прым. — паўдн.-зах. д., сярэд.-бел. г. (ЛАБНГ),
нялюднік м. — Пол., Докш., Лаг., Калінк. (ЛАБНГ),
нелюднівы прым. — Тал. (ЛАБНГ),
нелюдзяны прым. — Шкл. (ЛАБНГ),
нелюдзівы прым. — Навагр. (ЛАБНГ),
неміжлюдны прым. — Бяроз. (ЛАБНГ),
міжлюдны прым. — Слон. (ЛАБНГ),
бязлюдны прым. — пераважна ў межах нялюдны (ЛАБНГ),
бязлюднік м. — зах.-пал. г., Тал., Кругл., Бял., Слаўг., Карм., Валож., Пух., Слуц., Капыл. (ЛАБНГ),
бязлюдак м. — Кам. (ЛАБНГ),
бязлюддзе н. — Тал., Чав., Бабр., Чач. (ЛАБНГ),
бязнелюдзь м. — Нараўл. (ЛАБНГ),
адлюдны прым. — Астр. (ЛАБНГ),
адлюднік м. — Шчуч. (ЛАБНГ),
адлюдак м., адлюднік м. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
дзікі прым. — пераважна агульн., за выключэннем паўночна-ўсходняй ускраіны, Мен. р. (ЛАБНГ),
дзіклівы прым. — Верхнядзв., Пол., Шум., Беш., Дубр., Валож. (ЛАБНГ),
дзічлівы прым. — Дубр. (ЛАБНГ),
дзікаваты прым. — Ушацк., Дзярж. (ЛАБНГ, Насовіч),
дзік м. перан. — Гарадз. р., Навагр., Зэльв., Слон., Нясв., Клецк., Лельч. (ЛАБНГ, СРЛГ, Сцяцко),
дзікар м. — адзінкава ў розных рэгіёнах, за выключэннем віц.-маг. г., а таксама памежных з Гарадз. р. (ЛАБНГ),
дзікун м., дзікуха ж. — усх.-маг. р., Смарг. (Бялькевіч, Станкевіч),
дзіч м. — Круг. (ЛАБНГ),
дычар м. — Стол. (ЛАБНГ),
дзюк м. — Клім. (ЛАБНГ),
адстырлівы прым., адстыра ж. — Іўеў. (ЛАБНГ),
атадур м. — Брасл. (ЛАБНГ),
даматур м., даматурка ж. — Чэрв. (ЛАБНГ),
затыннік м. — Чэрык. (ЛАБНГ),
саўмач м. — Лун. (ЛАБНГ),
тумарнік м. — Мядз., Лаг. (ЛАБНГ),
засценчывы прым. — Гор. (ЛАБНГ),
звераваты прым. — Слаўг. (ЛАБНГ),
некумпаністы прым. — Беш. (ЛАБНГ),
недалугі прым. — Іван. (ЛАБНГ),
непрыёмны прым. — Малар. (ЛАБНГ),
няветлы прым. — Беш. (ЛАБНГ),
нядружыскі прым. — Клім. (ЛАБНГ),
патайны прым. — Кам. (ЛАБНГ),
саромны прым. — Буда-Каш. (ЛАБНГ),
свірыбы прым. — Верхнядзв. (ЛАБНГ),
скрыты прым. — Клім. (ЛАБНГ). @непаседа, той, хто непаседлівы.

непаседа м. і ж. — пераважна ўсх. з. (ТС, Мат. Гом., Каспяровіч),
круцель м., круцелька ж. — усх.-маг. р., Гарадз. р., Жытк., Стаўб. (СЦБ, ТС, Бялькевіч, Цыхун, Юрчанка, Станкевіч),
круціль м. — Драг. (Н. сл-сць),
кручанік м. асудж. — Малад., Лаг., Зэльв. (Мат. дыял. сл., Варлыга, Сцяцко),
вяртун м., вяртушка ж. — усх.-маг. р., Чэрв. р., Лаг. (Мат. мен.-мал., Шатэрнік, Юрчанка, НЛГ),
вярцяка м. — мясц. (НЛГ),
вярцяшчы прым. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
вёрткі прым. — Стол. (ТС),
ёрза м. і ж. экспр. — віц.-маг. г., Чач., Смален. р. (Мат. Маг., З нар. сл., Каспяровіч, Дабравольскі, Мат. апыт.),
ярзун м. экспр. — Воран., Ашм. (СПЗБ),
ёзда ж. — мясц. (Насовіч),
пераезны прым. — усх.-маг. р., Чач. (Насовіч, Мат. апыт.),
няўструй м. і ж. — Смарг., Мёр., Глыб., Вілен. р., Латгал. р. (СПЗБ, З нар. сл.),
наўструй м. — Астр. (Сл. Гарадз.),
няўрымста м. і ж., няўрымсцік м. — Чэрв., Гл. (СЦБ, Янкоўскі),
няўрымслівы прым., няўрымса м. і ж. — Чач. (Мат. апыт.),
бігля м. і ж. — Пін. (ЖНС),
гойда ж. — Мсцісл. (З нар. сл.),
жыгун м. — Бяроз. (СЦБ),
латун м. — Хойн. (Мат. Гом.),
палятуха (пра дзяўчыну) ж. — Лаг. (Варлыга),
накольніца ж. — Слуц. (ЖС),
нестыч м. — Светл. (Мат. Гом.),
галайда м. і ж. — Стол., Жытк. (ТС, НС),
падгейстра м. і ж. — Маз. (Мат. Гом.),
енцаха м. і ж. — Жытк. (ТС, Н. сл-сць),
шая ж. — Жытк. (ТС),
шыш м. — Глыб., Брасл. (СПЗБ),
верціхвост м., верціхвостка ж. — Мёр. (З нар. сл.),
шалахвост м., шалахвостка ж. — Мёр. (З нар. сл.),
мітальнік м., мітальніца ж. — Мёр. (З нар. сл.),
мітуса м. — Смален. р. (Дабравольскі),
пойгранак м. — Браг. (З нар. сл.),
сурган м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
выдрыганец м. — Драг. (НЛ),
верхалаз м. 'непаседлівы хлапчук, які лазіць па дрэвах' — Чэрв. р. (Шатэрнік),
мэлькацень м. экспр. 'вельмі неўгамонны' — Івац. (ЖС). @непаслухмяны, такі, які не слухаецца, які дзейнічае насуперак.

неслух м. — Смален. р., Лаг., Чач. (Варлыга, Дабравольскі, Насовіч, Мат. апыт.),
процівень м., праціўны прым. — Клецк. (НЛ),
папярэчлівы прым., папярэчны прым. — Стол., Жытк. (ТС),
упарты прым. — мясц. (Насовіч),
убоіна м. і ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
шмаргля м. і ж., шнаргля м. і ж. — Шчуч., Брасл. (СПЗБ),
агура ж. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
агурань м., агурнік м. — мясц. (Насовіч),
агурны прым., агурлівы прым. — мясц. (Насовіч),
бузоўны прым. — Слон. (Сл. Гарадз.),
вытлук м. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
вырвус м. — Навагр. (Н. сл-сць). @непераборлівы на яду

непераборлівы прым. — агульн. (ЛАБНГ, Мат. Гом., Мат. апыт.),
непераборны прым. — Смарг. (ЛАБНГ),
непераборчывы прым. — Гл., Чач. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
неперабірлівы прым. — Валож., Іўеў., Бых., Мсцісл., Драг., Кобр., Іван., Пін., Акц., Чач. (ЛАБНГ, Юрчанка),
неперабірчывы прым. — Касц. (ЛАБНГ),
неперабірасты прым. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
неперабірушчы прым. — Карм. (ЛАБНГ),
неперабіра м. і ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
неразборлівы прым. — Чач. (Мат. апыт.),
неразборчывы прым., неразборчлівы прым. — Верхнядзв., Саліг., Чач. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
невыборчывы прым. — Бяроз. (ЛАБНГ),
нелютаежны прым. — Пух. (ЛАБНГ),
небракаўлівы прым. — Вілен р. (СПЗБ),
небрылёўны прым. — Карэл. (ЛАБНГ),
небышкоўны прым. — Нясв. (ЛАБНГ),
несаладаежываты прым. — Кобр. (ЛАБНГ),
невыбрэдны прым. — Бераст. (ЛАБНГ),
абельтух м. 'неразборлівы ў ежы, абжора' — Чэрв. р. (Шатэрнік),
мляўш м. 'мужчына, які многа есці, а сілы не мае' — Гарадз. р. (Цыхун). @нявыхаваны, чалавек грубы і дзёрзкі ў адносінах да другіх.

неацёса м. і ж. — Смален. р. (Дабравольскі, Насовіч),
ахальнік м. — Смален. р. (Дабравольскі),
хам м. — віц.-маг. г., Чач. (Каспяровіч, Мат. апыт.),
хамоўка ж. лаянк., хамло н. груб., хамула н. груб., хамуйла н. груб. — усх.-маг. р., Чач. (З нар. сл., Мат. апыт.),
хаміла м. груб. — Бял. (Яўсееў),
халяйстра м. і ж. — Мядз. (Н. сл-сць),
грубіян м. — Смален. р. (Дабравольскі),
свінтух м., свінтушка ж., свінтухайла ж. — мясц. (Насовіч),
фантазлівы прым. 'нястрыманы, нетактоўны' — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
урвант м. 'які нікога не паважае' — Астр. (Сл. Гарадз.),
вачапор м. 'дзіця, якое ставіцца непрыстойна да дарослых' — Пол. (НЛ),
варавіты прым. 'непачцівы, грубы; нахабна-задзірлівы' — Гл. (Янкоўскі). @нягоднік, нізкі ў маральных адносінах, дрэнны, несумленны чалавек.

нягоднік м., нягодніца ж. — Смален. р. (Дабравольскі, Насовіч),
негадзяй м. груб. — Чач., Лоеў. (Янкова, Мат. апыт.),
нягоддзе н. — мясц. (Насовіч),
нягодны прым. лаянк., негадзяшчы прым. лаянк. — Смален. р. (Дабравольскі),
абрыднік м., абрыдніца ж., абрыда м. і ж. — Смален. р. (Насовіч, Дабравольскі, Станкевіч),
брыда м. і ж., брыда м. і ж. — Чэрв. р., Беш. (Насовіч, Станкевіч),
брыдота м. і ж. зневаж. — Ашм. (СПЗБ),
брыдкі прым. — Смален. р. (Дабравольскі),
абрыдны прым. — мясц. (Насовіч),
неўлюддзе н. — усх.-маг. р. (Бялькевіч, Насовіч),
бязлюддзе н. — Смален. р. (Станкевіч),
плюгавец м. — усх.-маг. р., Смален р. (Бялькевіч, Дабравольскі, Насовіч),
люгавец м., люгаўка ж., люгавы прым. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
паскуд м. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
паскуда м. і ж. — усх.-маг. р., Чач., Зах.-бран. р. (Насовіч, Юрчанка, Растаргуеў, Мат. апыт.),
паскуднік м., паскудніца ж., паскудзіна м. і ж. узмацн., паскудзішча м. і ж. узмацн. — Чэрв. р., усх.-маг. р., Смален. р., Зах.-бран. р., Чач. (Дабравольскі, Насовіч, Растаргуеў, Шатэрнік, Юрчанка),
поскудзь м. — Чач. (Мат. апыт.),
паскудны прым. — Чач., Зах.-бран. р. (Растаргуеў, Мат. апыт.),
пакаснік м. — Чач. (Насовіч, Мат. апыт.),
капаснік м. — Жытк. (ТС),
свалачнік м., свалачніца ж., свалачуга м. узмацн. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
сквернавец м., сквернаўка ж. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
паганец м., паганін м. — мясц. (Насовіч),
погань м. і ж. лаянк. — Брасл., Шум., Шчуч., Гарадз., Чэрв. (СПЗБ),
паршывец м. — Клецк., Зах.-бран. р. (НЛ, Растаргуеў),
пархаўка ж. лаянк. — мясц. (Насовіч),
акаяннік м. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
вытлук м. — Гл. (Янкоўскі),
мярзотнік м. — мясц. (НЛГ),
непрас м. — Ельск. (Мат. Гом.). @нядбайны, які абыякава, нядобрасумленна адносіцца да сваіх абавязкаў, спраў; лянівы.

нядбалы прым. — Чэрв. р., Зах.-бран. р. (Растаргуеў, Шатэрнік),
нядбайнік м., нядбайніца ж., нядбайка ж. — Лун. (Шаталава),
нядбаліца ж. — Чач. (Мат. апыт.),
непрыкладны прым. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў). @нязграбны, няспрытны, непаваротлівы, нялоўкі.

нязграбны прым. — мясц. (Насовіч),
копша ж. — Жытк. (ТС),
капоцька м. і ж. — Стаўб. (НС),
непаварацень м. — мясц. (Насовіч),
непавароткі прым. — Лоеў. (Янкова),
неправорны прым. — Стол., Жытк. (ТС),
лямешка ж. перан. — Стол., Жытк. (ТС),
лемехаваты прым., лямехаваты прым. — Стол., Жытк., Лоеў. (ТС, Янкова),
вярэпаўка м. і ж. перан. — Слуц. (ЖС),
жаўмера ж., жаўменя ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
лэпта м. і ж. — Слуц. (ЖС),
цяльпух м. — Смален. р. (Дабравольскі),
дзюндзік м. — Бял. (Яўсееў),
загавала м. — Смален. р. (Дабравольскі),
лабазье н. перан. — Жытк. (ТС),
лазбень м. зневаж. — Пух. (СЦБ),
лантух м. перан. — Стол., Жытк. (ТС),
лема ж. перан. — Стол. (ТС),
лепак м., лепак м. перан. — Стол. (ТС),
лепяшыла н. — Стол. (ТС),
махамела м. і ж. — Стол. (ТС),
мякека м. і ж. — Зэльв. (ЖС),
нэгога ж. — Драг. (НЛ),
няхлюй м., няхлюйка ж. — Слуц. (ЖС),
памаўза м. і ж. асудж. — Шчуч. (З нар. сл.),
руя м. і ж. — Касц. (Мат. Маг.),
струбаль м. — Смален. р. (Дабравольскі),
цюхцяй м. — Чач. (Мат. апыт.),
цямця м. і ж. — Чач. (НЛГ, Мат. апыт.),
чулінда м. і ж. — мясц. (НЛГ),
кіжлаты прым. — Лаг. (Мат. мен.-мал.). @няўважлівы, такі, якому не ўласціва ўвага, рассеяны.

разява ж. — Жытк., Зах.-бран. р. (ТС, Растаргуеў),
раззява м. і ж. экспр. — Верхнядзв., Віл., Лід., Шчуч., Дзятл., Ваўк., Беластоц. р. (СПЗБ, Шаталава, Станкевіч),
разёва м. і ж. экспр. — Чэрв., Віл., Лід., Шчуч., Дзятл., Ваўк., Беластоц. р. (СПЗБ, Мат. мен.-мал.),
раззёва м. і ж. экспр. — Зэльв., Віл., Лід., Шчуч., Дзятл., Ваўк., Слон., Беластоц. р. (СПЗБ, Сл. Гарадз., Сцяцко),
разявака ж. — усх.-маг. р., Карэл., Смален. р. (НЛ, Бялькевіч, Дабравольскі),
разявяка ж. — Стол., Жытк., Чэрв. р. (ТС, Шатэрнік, Станкевіч),
разяўяка ж. — Стол., Жытк. (ТС),
разявон м., разівон м. — усх.-маг. р., Зах.-бран. р. (Юрчанка, Яўсееў, Растаргуеў),
разіня м. і ж. — віц.-маг. г., Смален. р. (Каспяровіч, Дабравольскі),
разінька м. і ж. — мясц. (Насовіч),
раззеўрат м. — мясц. (Станкевіч),
роцька м. і ж. неадабр. — віц.-маг. г., Смал. (Мат. мен.-мал., Каспяровіч, Станкевіч),
ратазей м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
ратазіня м. і ж. — мясц. (Насовіч),
разяпа ж. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
разепа м. і ж. — Чэрв. р. (Шатэрнік, Станкевіч),
разёпа м. і ж. экспр. — Раг., Асіп. (СПЗБ),
зявака м. і ж., зявала м. і ж. — мясц. (Насовіч),
расцяпа м. і ж. — Ганц. (НЛ),
расцяпай м. — Карэл. (НЛ),
расхлёпа м. і ж. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
гавэла м. і ж. абраз., гавяла м. і ж. абраз. — Віл., Іўеў., Лід., Паст., Вілен. р. (СПЗБ),
растапша ж. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
разгірэня м. і ж. — Паням. р. (Сцяшковіч),
раскепа м. і ж. зневаж. — Карэл., Бял. (З нар. сл., Яўсееў),
раўгеша м. і ж. — віц.-маг. г. (Каспяровіч),
салопа м. і ж., салэпа м. і ж. зневаж. — Дзятл., Гарадз. (Сл. Гарадз.). @няўдалы, такі, якому нічога не ўдаецца; няўмелы, няўклюдны чалавек.

неўдалоцце н. — Гарадз. р. (СРЛГ),
незвялоцце н. — Гарадз. р. (СРЛГ),
незграбоцце н., незграбэйла н. — Свісл., Лід. (Сл. Гарадз.),
нявывалка ж. зневаж. — Гарадз. р. (СРЛГ),
негелда м. і ж., негалда м. і ж. — Астр., Віл., Лаг. (СПЗБ),
нягелда м. і ж. — Ашм. (Сл. Гарадз.),
недалугі прым. — Шчуч. (Сл. Гарадз.). @падбухторшчык, той, хто падбухторвае ці займаецца зводніцтвам.

паджыгала м. і ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
паджыгайла м. — усх.-маг. р., Чач. (Бялькевіч, Мат. апыт.),
паджога м. і ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
паджыганнік м. — віц.-маг. г. (Каспяровіч),
жыга м. і ж., жыгалка м. і ж. — мясц. (Насовіч),
жыжа ж., жыжка ж. — мясц. (Насовіч),
зажга м. і ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
падшывальнік м. — Смален. р. (Дабравольскі),
падтыка м. і ж. — Чэрв. р. (Шатэрнік, Станкевіч),
падвучаннік м., падвучанніца ж. — Смарг. (Станкевіч),
пад'ялдыка м. і ж. зневаж. груб., пад'ялдыкала м. і ж. — Бял., Чач. (Яўсееў, Мат. апыт.),
звод м., звадун м. — віц.-маг. г., Лаг. (Каспяровіч, Варлыга),
звада м. і ж. — Смал. (СЦБ),
звадыяш м. — віц.-маг. г., Чэрв. р., Лаг., Бярэз., Лях. (СЦБ, Мат. дыял. сл., НЛГ, Варлыга, Каспяровіч, Шатэрнік). @падхалім, нізкі, подлы чалавек, які дагаджае, хваліць у мэтах асабістай выгады.

падліза м. і ж. — Чэрв. р., Чач. (Шатэрнік, Мат. апыт.),
падлыжнік м., падлыжніца ж. — Ашм. (Насовіч, Станкевіч),
падлыжны прым. — мясц. (Станкевіч),
падлаз м. — мясц. (Насовіч),
падліпала м. і ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
пад'ездзень м. і ж. — мясц. (Насовіч),
падхлябальнік м. — Пух., Чач. (СЦБ, Мат. апыт.),
падхлябач м. — Карэл. (Сл. Гарадз.),
падцірач м. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
прыхвасцень м. пагард. — Чач. (Насовіч, Мат. апыт.),
лабунька м. і ж. 'услужлівы, угодлівы' — мясц. (Насовіч). @палахлівы/1, які лёгка палохаецца, баязлівы.

палахлівы прым. — усх.-маг. р. (Бялькевіч, Насовіч),
пужлівы прым. — Чач. (Насовіч, Мат. апыт.),
баяка м. і ж. — Пін. (НЛ),
пудкі прым., пудкі прым. — Стол., Жытк. (ТС),
пудаль м. экспр. — Стол. (ТС),
страхапуд м. — Пін. (НЛ),
труслівы прым. — Стол. (ТС),
трухлівы прым. — мясц. (Насовіч),
трус м. — Жытк. (ТС),
труска ж. перан. — Гл. (Янкоўскі),
робкі прым. — Лоеў. (Янкова),
жахлівы прым. — Стол. (ТС),
лекач м. — Пін. (НЛ),
трыд м. — Чав. (Мат. Маг.),
дзіклівы прым. 'сарамлівы, палахлівы' — Смален. р. (Дабравольскі). @папіхіч, чалавек, якім панукаюць, зняважліва распараджаюцца, камандуюць.

папіха ж. — Жытк. (ТС),
папіхайла м. і ж. — усх.-маг. р., Чач., Жытк., Карэл., Смал., Валож. (ТС, СЦБ, НЛ, Юрчанка, Мат. апыт.),
піхень м. — мясц. (Насовіч),
падмятайла м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
пагонлівы прым. — Жытк. (ТС),
прыхвасцень м. 'папіхач, што слепа выконвае чужы загад за магарыч' — Лаг. (Варлыга). @папрашайка, той, хто ўвесь час выпрошвае, дакучае просьбамі.

прося м. і ж. — Капыл., Карэл., Дзятл. (Сл. Гарадз., Н. сл-сць, З нар. сл.),
папроська ж. — Пух. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
папрасяка м. і ж. — мясц. (Насовіч),
перапрасячка ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
калантыр м., калантырка ж., калантырнік м., калантырніца ж., калантыршчык м., калантыршчыца ж. — мясц. (Насовіч). @патакальнік, які паблажліва, нястрога адносіцца да каго-, чаго-н., патурае каму-, чаму-н.

патакоўнік м., патакоўніца ж. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
дакала м. і ж. — мясц. (Насовіч),
патворнік м., патворніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
патворшчык м., патворшчыца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
патвараннік м., патваранніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
падлыгайла м. і ж. 'хто патакае хлусу, падтрымлівае хлусню' — мясц. (Насовіч). @пахатуха, жанчына, якая любіць хадзіць па хатах.

пахадуха ж. — Івац., Бяроз., Лёзн., Верхнядзв. (ЛАБНГ, ДСБ, Шаталава),
пахадзюха ж. — Берасц. (ЛАБНГ),
пахадня ж. экспр. — Беластоц. р. (СПЗБ),
пахадыня ж. — Чач. (ЛАБНГ),
пахадэнька ж. — Кобр., Жаб. (ЛАБНГ),
пахадзюнка ж. — Іван. (ЛАБНГ),
пахадзюшка ж. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
пахадзяка ж. зневаж. — Шум., Віц. (ЛАБНГ, СПЗБ),
пахадыка ж. — Смарг. (СПЗБ),
пахаджайка ж. — Лоеў. (ЛАБНГ),
пахадзюшчы м. — Кам. (ЖНС),
пахадушчая ж., пахадушча ж. — Лун., Кам., Драг. (ЛАБНГ),
пабягуха ж. — усх.-пал. р., Гл., Добр., Лаг. (ЛАБНГ, ТС, Мат. Гом., Мат. дыял. сл., Варлыга),
пабягушка ж. — Чашн., Круп., Навагр. (ЛАБНГ, Сл. Гарадз.),
палятайка ж. — Астр. (ЛАБНГ),
палятуха ж. — Гл. (Янкоўскі),
цягло н. — Віц. (ЛАБНГ),
цягалка ж. — Буда-Каш. (ЛАБНГ),
пацягуха ж. неадабр. — Гарадз. р., Верхнядзв., Гл. (СРЛГ, Шаталава, Янкоўскі),
пацягушка ж. — Дзятл. (Сл. Гарадз.),
пацягака ж. — Пол., Ушацк. (ЛАБНГ, Шаталава),
пацягайка ж. — Карм. (ЛАБНГ),
пацягачка ж. — Раг. (ЛАБНГ, СПЗБ),
цягашчая ж., цягашча ж. — Навагр., Дзятл., Валож. (ЛАБНГ),
пасядун м., пасядуха ж. — Мёр. (З нар. сл.),
пасядушка ж. — Бераст. (ЛАБНГ, Сл. Гарадз.),
непасядуха ж. — Бых. (ЛАБНГ),
валтушніца ж. — Навагр. (Сл. Гарадз.),
павадзюшча ж. — Нараўл. (ЛАБНГ),
баўтуха ж. — Гор. (ЛАБНГ),
пасялуха ж. — паўн.-зах. з., Гар., Тал., Мсцісл., Рэч., Драг. (ЛАБНГ, СПЗБ, Сл. Гарадз., З нар. сл., Варлыга),
пасалуха ж. — Барыс., Верхнядзв., Вілен. р. (СПЗБ),
пасялун м. — Віл., Мёр. (ЛАБНГ, СПЗБ, З нар. сл.),
пасялушнік м. — Гарадз. р., Віл. (ЛАБНГ, СРЛГ),
пасялушніца ж. — Шарк., Пол., Віл., Шчуч., Дзятл. (ЛАБНГ, СПЗБ),
пасялушка ж. — Дзятл. (ЛАБНГ),
пасялень м. і ж. — Докш., Глыб., Ушацк., Барыс., Круп., Бярэз. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. дыял. сл., З нар. сл.),
пасяленец м. — Паст. (СПЗБ),
пасельніца ж. — Чэрв. (НЛ),
пасялейка ж. — Круп. (ЛАБНГ),
посел м. — Баран. (ЛАБНГ),
пасялда ж. — Лаг. (ЛАБНГ),
пасяленда ж. — Лаг. (Варлыга),
пасялында ж. асудж. — Стаўб., Ушацк. (ЛАБНГ, Мат. мен.-мал.),
пасяльнічая ж., пасяльніча ж. — Ушацк., Паст. (ЛАБНГ),
пасяльнічы м. — Паст., Ушацк. (ЛАБНГ),
пахатуха ж. — спарадычна паўдн. р., Кругл., Мсцісл., Нясв., Клецк., Гарадз. (ЛАБНГ, Мат. мен.-мал., Мат. Гарадз., Мат. Гом., НЛ, ЖНС, Кучук, Станкевіч),
пахатуха ж. — усх.-пал. р., Гл. (ЛАБНГ, ТС, Мат. дыял. сл., Янкоўскі),
пакатуха ж. — Гарадз. р. (СРЛГ),
пахатнік м., пахатніца ж. — паўдн. р., Рас., Пол. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гом., ДСБ, НЛ, ЖС, Шаталава),
пахатарніца ж. — Пін. (ЖНС),
прахатніца ж. — Ганц. (СПЗБ),
пахатная ж. — Гл. (Янкоўскі),
пахатняя ж. — Хойн. (Мат. Гом.),
лахач м. неадабр., лахачыца ж. неадабр. — Дзятл. (СПЗБ),
лахарыца ж. зневаж. — Гом. (Мат. Гом.),
лахна ж. — Гарадз. (ЛАБНГ),
лахта ж. — Стаўб. (ЛАБНГ),
паддзярэўніца ж. — Гар. (ЛАБНГ),
пасіртуха ж. — Пін. (ЖНС),
падворуха ж. — Ветк. (Мат. Гом.),
сямідворка ж. — Навагр. (ЛАБНГ),
радоўка ж. — Слуц. (ЖС),
смэкса ж. — Кобр. (ЛАБНГ),
смыкса ж. — Бяроз. (ЖНС),
швінда м. і ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
шлыхта ж. — Лаг. (Варлыга),
шмара м. і ж., шмэрка ж. жарт. — Зэльв. (Сцяцко),
шлюндра ж. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў). @пераборлівы да яды чалавек

пераборлівы прым. — агульн. (Насовіч, Растаргуеў, Юрчанка, Станкевіч, Шатэрнік, Юрчанка, Мат. апыт.),
перабірлівы прым. — усх.-маг. р., Мен. р. (Мат. дыял. сл., Каспяровіч, Станкевіч, Шатэрнік, Мат. апыт.),
пераборчлівы прым. — Чач. (Мат. апыт.),
перабірасты прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
перабір м., перабор м., перабіра ж. — Ашм., Смален. р. (Дабравольскі, Станкевіч),
пераборнік м. — усх.-маг. г. (Бялькевіч),
пераборшчык м. — мясц. (НЛГ),
недаборны прым. — Ваўк. (СПЗБ),
худаедлівы прым., худаежлівы прым., худаежы прым. — Паст., Дзятл. (СПЗБ),
лютаежлівы прым. — Уздз., Навагр., Зэльв., Люб., Беластоц. р. (СПЗБ, СЦБ, ЖС, Н. сл-сць, ЖНС),
лютаеж м. і ж. асудж. — Зэльв. (Сцяцко),
людаежлівы прым. — Ваўк., Лях., Слуц., Хойн. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЖС),
людаедлівы прым. — Ваўк., Лях. (СПЗБ),
літаежлівы прым. — Маз. (З нар. сл.),
ліхаежлівы прым. — Слон. (НЛ),
аблаежлівы прым. — віц.-маг. г. (Каспяровіч),
несалошчы прым. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
нэндза ж. — Чэрв. (СПЗБ),
нэнджа ж. — Бар., Ваўк. (СПЗБ),
нэнзлы прым. — Дзятл. (СПЗБ),
карністы прым. — Воран. (СПЗБ),
кашэрны прым. — Шчуч. (Сл. Гарадз.). @плакса, той, хто часта плача без уважлівай прычыны.

плакса м. і ж., плаксун м., плаксуха ж. — усх.-маг. р., Чэрв. р., Лаг., Кобр., Драг., Смален. р. (СПЗБ, Варлыга, Насовіч, Шатэрнік, Юрчанка, Дабравольскі),
плаксуння ж., плакуння ж. — усх.-маг. р. (Насовіч, Юрчанка),
плаксэта м. і ж. — Смарг. (СПЗБ),
плакун м., плакуха ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
плаканнік м., плаканніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
плаклівы прым., плачлівы прым. — Валож. (Мат. мен.-мал., Насовіч, Станкевіч),
плаксівы прым. — паўн.-зах. з., Чач. (СПЗБ, Мат. апыт.),
румза м. і ж. — віц.-маг. г., Чэрв. р., Пол., Чач. (НЛ, Шатэрнік, Бялькевіч, Каспяровіч, Юрчанка, Мат. апыт.),
румзала м. і ж. — усх.-маг. р., Уздз. (Мат. мен.-мал., Юрчанка),
рымза м. і ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
рэмза м. і ж., рэмжа м. і ж. — Стол. (ТС),
румала н. — Жытк. (ТС),
равула м. і ж. — Ушацк. (НЛ),
равіла н., рэвацень м. — Стол. (ТС),
рэўза м. і ж. — Стол. (ТС),
раўзня м. і ж. — Уздз. (Мат. мен.-мал.),
раўгач м., роўгала н. — Зэльв. (Сцяцко),
рагеша ж., раўгеша ж. — Гарадз. р., Зэльв. (СРЛГ, Н. сл-сць),
рыгала м. і ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
блюма м. і ж. — зах.-пал. г. (ДСБ, НЛ, Мат. апыт.),
люма м. і ж., люмза м. і ж. — Кобр. (НЛ, ЖНС),
зіпайла м. і ж. — віц.-маг. г. (Каспяровіч),
слімаза м. і ж. — Ушацк. (НС),
слязлівы прым. — Лях. (СПЗБ),
макраслёзка ж. — Лід. (Сл. Гарадз.),
кіслаты прым. — Гарадз. р., Карэл. (СРЛГ, Шаталава),
раскіслы прым. — Навагр. (Сл. Гарадз.),
нюня ж. неадабр. — Бял. (Яўсееў),
слюнька м. і ж. — мясц. (Насовіч),
мазепа м. і ж. — Нараўл., Бяроз. (Мат. Гом., ЖНС),
хныкала м. і ж., хныканнік м., хныканніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка, Насовіч),
хніпала м. і ж. — мясц. (Станкевіч),
зніба м. і ж., знібіла м. і ж. неадабр. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
піскаты прым. — Беластоц. р. (СПЗБ),
крыкслівы прым. — Смал. (СЦБ),
крыксун м., крыксуха ж. (пра дзіця) — Смален. р. (Дабравольскі),
скверота м. і ж. — Стол. (ТС),
дзюньдзя м. і ж. экспр. — Мсцісл. (З нар. сл.),
пізя м. і ж. — Драг. (ДСБ),
звырка м. і ж. асудж. — Бял. (Яўсееў),
зайда м. і ж. 'хто плача да непрытомнасці' — віц.-маг. г. (Каспяровіч, Насовіч),
шкрагна м. і ж. 'піскля' — Драг. (ДСБ),
карэмза н. 'плаксівае дзіця' — Люб. (Н. сл-сць). @пляткар, той, хто любіць пляткарыць.

пляткар м., пляткарка ж. — крайняе памежжа паўн.-зах. з., Іўеў., Лід., Зэльв., Ваўк., Стол., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Сл. Гарадз.),
плётнік м., плётніца ж. — мясц. (Насовіч),
плётка м. і ж. — усх.-маг. р. (ЛАБНГ, Насовіч),
пляцёнка ж., пляцянка ж. — Пух., Кобр. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЖНшС),
плетніца ж. — Калінк. (ЛАБНГ),
пляцюха ж. — Кобр. (ЖНшС),
плейтуха ж. — Стол. (ТС),
плятня м. — Клецк. (НЛ),
плінта ж. зневаж. — Слон. (Сл. Гарадз.),
плятун м. асудж. — Гор. (Мат. Маг.),
плётар м. — Смален. р. (Дабравольскі),
сплетнік м., сплетніца ж. — Брасл., Пол., Віл., Сен., Чэрв., Бял., Раг., Хоц., Добр., Гом., Светлагор., Жытк., Малар. (ЛАБНГ, ТС),
брахун м., брахуння ж. — усх.-маг. р., Смален. р. (Дабравольскі, Насовіч, Станкевіч),
брахуха ж. — Чэрв. (Станкевіч),
брахліўка ж. — Лоеў., Чач. (Янкова, Мат. апыт.),
брахлівы прым. — Чач. (Насовіч, Станкевіч, Мат. апыт.),
зводнік м., зводніца ж., звадня м. і ж. — Чэрв. р., усх.-маг. р. (Мат. мен.-мал., Шатэрнік, Насовіч),
зведзіяш м. — Чач. (Мат. Гом.),
звадлівы прым. — Малад. (СЦБ, Насовіч),
язычнік м. асудж., язычніца ж. — усх.-маг. р., Круп., Віл., Мядз., Стол. (ТС, СПЗБ, Насовіч),
язычны прым. — мясц. (Насовіч),
лэха ж. лаянк. — Малад. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
лахаўка ж. — Віл. (ЖС),
лахта ж. неадабр. — Карэл., Паст. (СПЗБ, Н. сл-сць),
лыхта ж. — Дзярж. (НС),
лахач м. — Вілен. р. (СПЗБ),
лаханда ж. — Глыб. (ЖНшС),
ляхвэтар м. асудж. — Валож. (СЦБ),
лайда м. і ж. — Гарадз. р. (СРЛГ),
ланда ж. — Стол. (НС),
найда ж. зневаж. — Смал., Ветк., Лоеў. (СЦБ, Мат. мен.-мал., Мат. Гом., Янкова),
байтус м. — Лях. (ДСБ, НЛ),
выхня ж. — Іван. (ЖНС),
мэлькут м. — Кам. (ЖНС),
мытля ж. — Навагр. (Н. сл-сць),
склюндра м. і ж. — Іван. (ДСБ),
халая ж. — Смарг. (Станкевіч),
халтама ж. — Глыб. (ЖНшС),
шалата м. і ж. — Пін. (ЖС). @прабіўны, які можа дабіцца, дамагчыся чаго-н., нягледзячы на цяжкасці.

дабітны прым. — Жытк., Гл., Чач., Стаўб., Гарадз. (ТС, НС, ЖНС, Янкоўскі, Мат. апыт.),
дабіўны прым. — віц.-маг. г. (Каспяровіч),
даступны прым. — усх.-маг. р., Чач., Стол. (ТС, Юрчанка, Мат. апыт.),
даходны прым. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
даходлівы прым. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
дахожы прым. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
прабітны прым. — Жлоб. (Мат. Гом.),
праворны прым. — Жлоб. (Мат. Гом.). @праворны, той, які рухавы, спрытны, шпаркі, хуткі.

праворны прым. — Стол., Жытк., Пух. (ТС, Мат. мен.-мал.),
прытны прым. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
пранозаваты прым. — Лоеў. (Янкова),
жваўка ж. — мясц. (Станкевіч),
жыгун м., жыгуння ж. — мясц. (Насовіч),
шмыга ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
лоўкі прым. — Чэрв. р., усх.-маг. р. (Шатэрнік, Юрчанка),
спрытлівы прым. — Слон. (Сл. Гарадз.),
спрытняк м., спрытняка ж., спрытнячка ж. — Гл. (Янкоўскі),
спрытнуха ж. — Люб. (Н. сл-сць),
прытны прым. — Жлоб. (Мат. Гом.),
хлёсткі прым. — Лоеў. (Янкова),
хваткі прым. — Зах.-бран. р., Чач. (Растаргуеў, Мат. апыт.),
шасткі прым. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
пралазісты прым. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
пахапны прым. — Жытк. (ТС),
разбітны прым. — Астр. (СПЗБ),
пракідны прым. 'лоўкі, праворны, бойкі' — Пух. (СПЗБ). @прайдзісвет, махляр, круцель, пранырлівы, лоўкі, хітры чалавек.

прайдзісвет м. — Чэрв. р., Лаг. (Шатэрнік, Варлыга, Станкевіч),
прайдак м., прайдачка ж. — Лаг., Нясв., Клецк., Дзятл., Жытк., Бяроз. (ТС, Сл. Гарадз., НЛ, Мат. мен.-мал., Варлыга),
прайдаха ж. — Стаўб. (Мат. мен.-мал.),
прайдуха ж. — Уздз. (Мат. мен.-мал.),
пройда м. і ж. — віц.-маг. г., Смален. р. (Каспяровіч, Насовіч, Станкевіч, Дабравольскі),
прэйда ж. — Лоеў. (Янкова),
прахадзімец м. асудж., прахадзімка ж. асудж. — Навагр., Мёр. (Н. сл-сць, З нар. сл.),
прашлец м. і ж., прашляк м., прашлячка ж. — мясц. (Насовіч),
прахіндзей м., прахіндзейка ж. — Бял., Чач. (Яўсееў, Мат. апыт.),
найда м. і ж. неадабр. — Пух. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
знайда м. і ж. — Ваўк. (Мат. Гарадз., Сцяшковіч),
праява м. і ж. — віц.-маг. г., Стол., Зах.-бран. р. (ТС, Каспяровіч, Растаргуеў),
працмыга м. і ж., выцмыга м. і ж. лаянк. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
прашчалыга ж. — Чач., Зах.-бран. р. (Растаргуеў, Мат. апыт.),
круцель м., круцелька ж., круцелка ж. — Чэрв. р., усх.-маг. р., Раг., Гарадз., Лаг., Сен., Брасл., Мёр., Смален. р. (СПЗБ, З нар. сл., Мат. дыял. сл., Дабравольскі, Насовіч, Станкевіч, Шатэрнік, Юрчанка),
круцяга м. і ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
круцяка м. і ж. — мясц. (Станкевіч),
крутасвет м., крутасветка ж. — Чэрв. р., Гл., Буда-Каш. (Мат. Гом., Шатэрнік, Янкоўскі, Станкевіч),
крутадух м. — Смарг., Лаг. (Варлыга, Станкевіч),
крутамізнік м. — Кобр. (ЖНшС),
палусвет м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
лаўкач м. — Бял., Смален. р. (Дабравольскі, Яўсееў),
лаўчыла м. і ж. — Смарг. (Сл. Гарадз.),
махляр м. асудж., махлярка ж. асудж. — Чэрв. р., Гарадз. р., Лаг., Валож., Мядз., Мёр. (СЦБ, Мат. мен.-мал., З нар. сл., Варлыга, Насовіч, Сцяшковіч, Шатэрнік),
махлюй м. — Мёр. (ЖНС),
махлер м., махлёўка ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
махля ж. — Мсцісл. (З нар. сл.),
махляваннік м., махляванніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
махар м. — Чэрв. р., Смален. р. (Шатэрнік, Дабравольскі),
махер м., махір м. — віц.-маг. г. (Каспяровіч, Насовіч),
махыр м. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
махірскі прым. — мясц. (Насовіч),
махаблуд м. экспр. — Гарадз. р. (СРЛГ),
маціц м., маціна м., мацюга м. — мясц. (Насовіч),
маталыга м. і ж., маталыжнік м. — мясц. (Насовіч),
матаваты прым. — мясц. (Насовіч),
матавіла м. і ж. — мясц. (Насовіч),
плуцяга м. і ж. — мясц. (Насовіч),
плуціна м., плуцюга м. — Смален. р. (Дабравольскі),
блудзяга м. і ж. — мясц. (Насовіч),
дзяляга м. і ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
фальшывец м. — Зэльв. (Н. сл-сць),
жулік м. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
банкрут м., банкруцель м., банкрутка ж. — віц.-маг. г. (Каспяровіч, Насовіч),
авантурнік м., авантурніца ж. — віц.-маг. г., Лаг. (Варлыга, Каспяровіч, Насовіч, Станкевіч),
атлётка ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
вычвэра м. і ж. — Ваўк. (Сл. Гарадз.),
пасак м. — віц.-маг. г. (Каспяровіч),
прадаўка м. — Гарадз. р. (СРЛГ),
пракурат м., пракуратка ж. — мясц. (Насовіч),
ухват м. — Лоеў. (Янкова),
хутвач м. — Свісл. (Сл. Гарадз.),
штукар м., штукмайстар м. — мясц. (Насовіч),
шарыхваст м. — Жытк. (Н. сл-сць),
шахвараст м. зневаж. — Гарадз. р. (СРЛГ),
юха ж. экспр. — Навагр., Ашм. (З нар. сл., Сл. Гарадз.),
абакульнік м. — Смален. р. (Дабравольскі),
вахвістар м. неадабр. — Навагр. (Сл. Гарадз.),
вісус м. — Пух., Воран. (СЦБ, СПЗБ),
вырвас м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
вытлук м. — Клецк. (НЛ),
галуза м. і ж. — Жытк. (ТС),
гэсаль м. зневаж. — Уздз. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
гэрчык м. — Чач. (Мат. Гом.),
герцык м. — мясц. (Насовіч),
жогла м. і ж. — Чэрв. р. (Шатэрнік, Станкевіч),
івуля м. — Бял. (Яўсееў),
мэт м. — Бял. (Яўсееў),
цахна ж. — мясц. (Насовіч),
баламут м. — віц.-маг. г., Зах.-бран. р. (Каспяровіч, Растаргуеў),
чмута ж. — Стол. (ТС),
шныра м. і ж. — мясц. (Насовіч),
шарамыга м. і ж. — мясц. (Насовіч),
міргуй м. 'жулік, круцель' — Бял. (Яўсееў),
нахабнік м. 'авантурнік, злачынец, вірутнік' — Лаг. (Варлыга),
шустрак м. 'шустры лаўкач' — Стол. (ТС),
дападны прым. 'пракідны, прайдошысты' — Слуц. (ЖНшС). @пранырлівы, здольны ўсюды паспяваць, пранікаць, дзякуючы спрыту, хітрасці.

праныра м. і ж. — усх.-маг. г., Чэрв. р., Жытк. (ТС, Бялькевіч, Шатэрнік, Юрчанка),
пранырына м. і ж. узмацн. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
пранырны прым. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
пранырлівы прым. — Жытк. (ТС),
пранорлівы прым. — Пух. (ЖС),
пройда м. і ж. — мясц. (Станкевіч),
прайдзёха м. і ж. экспр. — Астр. (СПЗБ),
прайдуха м. і ж. — Беластоц. р. (СПЗБ),
прайдзісвет м. — Мёр. (СПЗБ),
прайдакаваты прым. — Жытк. (ТС),
прайдошлівы прым. — усх.-маг. р., Чач. (Юрчанка, Мат. апыт.),
прануза ж. — Жытк. (ТС),
пранозлівы прым. — Стол., Жытк. (ТС),
пранозны прым. — Стол. (ТС),
пранозаваты прым. — Мазыр., Лоеў. (ГЧ, Янкова),
памаўза ж., памаўзлівы прым. — Чэрв. (Шатэрнік),
мышапар м. неадабр. — Лаг., Віл., Малад. (СЦБ, Мат. дыял. сл., НС, Станкевіч),
памышкоўны прым. экспр. — Пух. (ЖС),
даступны прым. — Чач., Смален. р. (Дабравольскі, Мат. апыт.),
дападлівы прым. — Слон. (ЖНшС),
дападны прым. — мясц. (НЛГ),
прабітны прым. — Рэч. (Мат. Гом.),
дошлы прым. — Ашм. (СПЗБ),
норыца ж. — Пін. (ДСБ),
ныкала м. — Чач. (Насовіч, Мат. апыт.),
шныпар м., шныпарка м. і ж., шніпарка м. і ж. — Жытк. (ТС, ЖС, Насовіч),
шныпарнік м., шныпарніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
шныханнік м., шныханніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
шныхараннік м., шныхаранніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
шмыга м. і ж. лаянк. — мясц. (Насовіч),
шмырдак м. — Віл. (НС),
вырва ж. — Слон. (Н. сл-сць),
панікель м., панікей м. — Лаг. (Варлыга, Станкевіч),
пацінік м. — Лаг. (Варлыга, Станкевіч),
патуляка м. — Лаг. (Варлыга),
цымра ж. — Капыл. (ЖС),
пададоннік м. 'праныра, выведчык' м. — віц.-маг. г. (Каспяровіч, Станкевіч),
прабрэгліву прым. 'дзейсны, пранырлівы' — Стол. (ТС),
жутны прым. 'пранырлівы, спрытны дзялок, цямкі' — Гарадз. р. (Цыхун);

чалавек, які стараецца падгледзець, высачыць:
віж м. — Нясв., Стаўб., Гл. (СЦБ, Мат. мен.-мал., НС, Янкоўскі),
выжал м. — Нясв. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
выжла ж. зняважл. — Зэльв. (Сцяцко),
чмыхта м. — Лаг. (Варлыга),
лыхва ж. — Навагр. (Н. сл-сць.). @прытворшчык, той, хто прытвараецца; няшчыры.

прытворнік м., прытворніца ж., прытвараннік м., прытваранніца ж. прытворак м. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
прытваронец м. — Докш. (Мат. дыял. сл.),
прытворны прым. — Чач. (Мат. апыт.),
прытворлівы прым. — Чач. (Насовіч, Станкевіч, Мат. апыт.),
прычвара м. і ж. — Малар., Берасц., Латгал. р. (СПЗБ, НЛ),
прыкідлівы прым. — мясц. (Насовіч, Станкевіч). @пустасмех, чалавек, які можа лёгка, без прычыны рассмяяцца.

пустасмех м. і ж. — усх.-маг. р., Стол., Чач., Карм., Верхнядзв., Зэльв. (ЛАБНГ, ТС, Мат. дыял. сл., Бялькевіч, Сцяцко, Шаталава, Мат. апыт.),
рагатуха ж. — Жытк. (ТС),
зубаскаль м. неадабр. — Чэрв. (Мат. мен.-мал.),
зубашчэр м. — Ушацк. (ЖНС),
вушчарка м. і ж. — Стол., Жытк. (ТС). @распешчаны, які прывык да пяшчот, капрызны, распусны.

пястун м., пястуха ж. — віц.-маг. г., Чэрв. р., Чач. (СПЗБ, Варлыга, Каспяровіч, Станкевіч, Мат. апыт.),
пестун м. — віц.-маг. г. (Каспяровіч, Станкевіч),
пястунка ж. — Карэл. (ЖНС),
пяшчоха ж. — Стол. (ТС),
песта м. і ж. — Пух., Лаг., Навагр., Ваўк., Зэльв., Жлоб. (СПЗБ, Мат. Гом., Н. сл-сць, ЖС, Сцяшковіч),
пястота ж. — Мен. (ЖС),
пеставаны прым. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
балаўнік м., балаўнік м., балаўніца ж. — Чач. (Насовіч, Мат. апыт.),
балавень м. — Пух. (СЦБ),
балаўны прым., балаўны прым. — Лоеў., Чач. (Насовіч, Янкова, Мат. апыт.),
распуста м. і ж. — Шкл., Чач. (Мат. Маг., Мат. апыт.),
патвора м. і ж. — Гом., Чач., Мсцісл. (Н. сл-сць, ЖНС, Станкевіч),
спатвораны прым. — Чач. (Насовіч, Мат. апыт.),
распатвораны прым. — усх.-маг. р., Чач. (Юрчанка, Мат. апыт.),
раздуронец м. — Гл. (Янкоўскі),
здураны прым. — Докш. (Мат. дыял. сл.),
дуроны прым. — Віц. р., Докш. (СПЗБ, Станкевіч),
разбязулены прым. — усх.-маг. г. (Юрчанка),
мазун м. асудж. — Драг. (НЛ),
мазаны прым. — Жытк. (ТС),
размазаны прым. экспр. — Берасц., Драг. (ДСБ, З нар. сл.),
мамнік м., мамніца ж. — Бял. (Яўсееў),
мамлюк м. неадабр. — Бял. (Яўсееў),
далікацік м. — мясц. (Насовіч),
далікатуся ж. — Навагр. (Н. сл-сць),
пялегаваны прым., выпелегаваны прым. — мясц. (Насовіч),
лігомы прым. — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
кунега ж. — Віц. р. (Каспяровіч, Станкевіч),
каноза м. і ж. — Дзятл. (Сл. Гарадз.),
маліноўка ж. 'вельмі далікатная, выпеставаная асоба' — Мёр. (ЖНС). @распусны, які вызначаецца маральнай разбэшчанасцю.

распуснік м., распусніца ж. — віц.-маг. г., Чэрв. р., Лаг. (Бялькевіч, Варлыга, Каспяровіч, Насовіч, Шатэрнік, Станкевіч),
распуста м. і ж. — усх.-маг. р., Стол. (ТС, Бялькевіч, Юрчанка),
рэспуст м. — Карэл. (ЖНС),
роспуст м. — Клецк. (НЛ),
распусны прым. — віц.-маг. г., Чэрв. р. (Каспяровіч, Насовіч, Станкевіч, Шатэрнік),
распушчонік м., распушчоніца ж. — Лаг., Смален. р. (Варлыга, Дабравольскі),
распушчаны дзеепрым. — Стол. (ТС),
распуціца ж. перан. — Стол. (ТС),
бяспуціца ж. — мясц. (Насовіч),
распутлівы прым. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
круцяга ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
круцяка ж. асудж. — Віл. (СПЗБ),
накрутка ж. — Бял. (Яўсееў),
круцяшчы прым. — усх.-маг. р., Пух. (СЦБ, Юрчанка),
пацяганка ж. — віц.-маг. г. (Каспяровіч, Станкевіч),
цягашчы прым. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
бадзяўка ж. — віц.-маг. г., Круп. (НС, Каспяровіч, Станкевіч),
блуднік м. асудж., блудніца ж. асудж. — Раг., Віл. (СПЗБ),
аблуд м. — Жытк. (ТС),
блудзяшчы прым. — Стол. (ТС),
гулявы прым. — віц.-маг. г. (Каспяровіч),
гуляка м. — Валож., Віл. (СПЗБ),
гуляшчая ж. — Зах.-бран. р., Чач. (Растаргуеў, Мат. апыт.),
брында ж. лаянк. — Бял. (Яўсееў),
дрында ж. — Бял. (Яўсееў),
рында ж. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
шлында ж. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
шлюндра ж. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
разбэшчаны прым. — Лаг. (Варлыга),
вярцяшчы прым. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
хабал м., хабёл м. — віц.-маг. г. (Каспяровіч),
хабаль м. — Стол. (ТС),
бахыр м., бахурка ж. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
журжа ж. лаянк. — Лоеў., Чач. (Янкова, Мат. апыт.),
жлябоўка ж. — віц.-маг. г. (Каспяровіч, Станкевіч),
кухта ж. пагард. — Гарадз. р., Слон. (Н. сл-сць, Цыхун),
марцэля ж. — Клецк. (НЛ),
патаскуха ж. — Зах.-бран. р., Чач. (Растаргуеў, Мат. апыт.),
хвісля ж., фісля ж. — Стол. (ТС),
халайстра ж. — віц.-маг. г. (Каспяровіч),
цахна ж. — Лаг. (Варлыга),
шэльма ж., шальмаваты прым. — Лаг. (Варлыга). @самавольны, які дзейнічае па сваёй волі, як сам жадае, не лічачыся ні з кім.

самавол м. — Зах.-бран. р., Чач. (Растаргуеў, Мат. апыт.),
самаволка ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
самапраўнік м. — Лаг. (Варлыга),
самаўпраўнік м. — Зэльв. (Сцяцко),
самапраўны прым. — мясц. (Насовіч),
самаўпраўны прым. — Чач. (Мат. апыт.),
самадур м. — Чач. (Мат. апыт.),
самадурац м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
самадурнік м., самадурніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
самадум м. — мясц. (Насовіч),
самадыйнік м., самадыйніца ж. — Смарг. (Станкевіч). @свавольнік, той, хто сваволіць; гарэзуе, упарціцца, неслух.

свавольнік м., свавольніца ж. — усх.-маг. р., Стол. (ТС, Насовіч),
свавольны прым. — усх.-маг. р., Стол. (ТС, Насовіч),
сваволлівы прым. — мясц. (Насовіч),
сваяволя ж. — мясц. (Насовіч),
сваявольнік м., сваяволка ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
сваявольніца ж. — Шчуч. (СПЗБ),
самавол м., самаволка ж. — Чэрв. р., усх.-маг. р. (Бялькевіч, Шатэрнік),
самаволашнік м., самаволашніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
самаволец м. — Гарадз. р. (СРЛГ),
гарэза м. і ж. — Чэрв. р. (Шатэрнік, Насовіч, Станкевіч),
гарэзнік м., гарэзніца ж. — мясц. (Насовіч),
гарэзлівік м. — Віл. (СПЗБ),
гарэзлівы прым. — Лаг., Віл. (СПЗБ, Варлыга, Насовіч, Станкевіч),
гарэзны прым. — мясц. (Станкевіч),
гарызлівы прым. — Пух. (СПЗБ),
дуронік м., дуроніца ж. — Віц. р., Мёр., Докш., Добр. (Мат. дыял. сл., Мат. Гом., З нар. сл., Станкевіч),
дуронка ж. ласк. — Мёр. (З нар. сл.),
роздур м. — Гл., Жаб. (НЛ, Янкоўскі),
раздуронец м. — Гл., Дзятл. (Сл. Гарадз., Янкоўскі),
раздурак м. — Карэл. (Сл. Гарадз.),
дурэц м. — Слон., Бял. (Сл. Гарадз., Яўсееў),
дурэцька м. і ж. — Лаг. (Варлыга),
дурлівы прым. — Стол. (ТС),
дураслівы прым. — Лаг. (Варлыга),
дурэзлівы прым. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
дуроны прым. — Добр., Докш. (Мат. дыял. сл., Мат. Гом.),
здуроны прым. — Лаг. (СПЗБ),
дураўны прым. — Дзярж. (НС),
балаўнік м., балаўніца ж. — віц.-маг. г., Жытк., Чач., Зах.-бран. р., Смален. р. (ТС, Бялькевіч, Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч, Растаргуеў, Мат. апыт.),
балаванка ж. — Жытк. (ТС),
балавень м. — Чач., Смален. р. (Дабравольскі, Мат. апыт.),
балаўны прым. — усх.-маг. р., Чач., Жытк., Віл. (СПЗБ, ТС, Бялькевіч, Мат. апыт.),
балаўны прым. — Смален. р., Чач. (Дабравольскі, Мат. апыт.),
шаляніца ж. — віц.-маг. г., Чэрв. р., Лаг., Паст. (СПЗБ, Варлыга, Каспяровіч),
шалун м. — Верхнядзв. (СПЗБ),
шаллівы прым., шалоўлівы прым. — мясц. (Насовіч),
бязуля м. і ж. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
бязульнік м. — Чэрв., Смален. р. (СЦБ, Дабравольскі, Станкевіч),
бязуллівы прым. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
абязурнік м. — віц.-маг. г. (Каспяровіч, Станкевіч),
бязурны прым., абязурны прым., бязуры прым. — віц.-маг. г. (Каспяровіч, Станкевіч),
базура м., базурнік м. — Стол. (ТС),
базурны прым., разбазураны прым. — Стол., Жытк. (ТС),
абузнік м., абузніца ж. — віц.-маг. г. (Каспяровіч, Насовіч, Станкевіч),
абузны прым. — віц.-маг. г. (Каспяровіч, Станкевіч),
раскол м. перан. — Стаўб., Навагр., Валож., Буда-Каш., Стол., Жытк. (ТС, Мат. мен.-мал., Мат. Гом., ЖС, Н. сл-сць),
раскольнік м. — Жытк. (ТС),
накольнік м. — віц.-мал. г. (Каспяровіч, Яўсееў),
накольніца ж. — Слуц. (ЖС),
адкол м. — Кругл. (Мат. Маг.),
распуснік м. — Пол., Латгал. р. (СПЗБ, НЛ),
распуста м. і ж. — усх.-маг. р., Стол., Жытк. (ТС, Юрчанка),
рэспуст м. — Шчуч., Слон., Капыл. (Сл. Гарадз., ЖНС, Н. сл-сць),
распушчэнец м., распушчэнка ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
распусны прым. — Чэрв. (Шатэрнік),
распушчаны дзеепрым. — усх.-маг. р., Жытк., Чач. (ТС, Насовіч, Мат. апыт.),
распуцін м. — Лоеў. (Янкова),
распутны прым. — усх.-маг. р., Чач. (Бялькевіч, Мат. апыт.),
распутлівы прым. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
вырвас м. — усх.-маг. р., Дзятл. (Сл. Гарадз., Бялькевіч, Юрчанка),
вырвус м. — Берасц. (НЛ),
варвус м., барвус м. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
вурвінец м. — Дзярж. (НС),
варыванец м., варыванка ж. — Мёр. (З нар. сл.),
ірзун м., ірзуння ж., ірзулля ж., ірзуха ж. — усх.-маг. р., Чач. (Юрчанка, Мат. апыт.),
ёрза ж. экспр. — Мсцісл., Чач. (З нар. сл., Мат. апыт.),
вяртаглаз м. і ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
вяртаглазы прым. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
калыглас м. — віц.-маг. г., Чач. (Каспяровіч, Мат. апыт.),
калыглус м., калыглуска ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
блазнюк м., блазень м. — Жытк. (ТС),
блазан м. — Гарадз. (Мат. Гарадз.),
памаўза м. і ж. — Барыс., Круп. (СЦБ, СПЗБ),
вісус м. асудж. — Смал., Мёр. (СЦБ, З нар. сл.),
неспун м., неўспун м. — Стол., Жытк. (ТС),
круцёлка ж. — Чэрв. (СЦБ),
круцелка ж. — Лаг. (Мат. мен.-мал.),
вяртачка м. і ж. — Жытк. (ТС),
абдзіркус м. — Чэрв. (СЦБ),
здзіраш м. — Бял. (Яўсееў),
самадрай м. экспр. — Стол. (ТС),
лупік м. — Бял. (Яўсееў),
нелупак м. — Бял. (Яўсееў),
адлёт м. — Жлоб. (Мат. Гом.),
адорва м. і ж. — мясц. (Станкевіч),
ажыганец м. — Слон. (Сл. Гарадз.),
жэгва м. і ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
гойда м. і ж. — Пух. (Мат. мен.-мал.),
гутнік м. — Дзятл. (Сл. Гарадз.),
жыгун м. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
лыгун м. — Жытк. (ТС),
нуслуш м. і ж. — Ветк., Рэч. (Мат. Гом.),
узвес м. — Дзярж. (НС),
узрэз м. — Дзярж. (НС),
рассупонены прым. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
распяразаны прым. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
аназольны прым. — Слон. (Сл. Гарадз.),
завадыяцкі прым. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
шахвараст м., шахварасцень м. — Стол., Жытк., Нясв. (ТС, Мат. мен.-мал.),
шарыхваст м., шарыхвост м., шарэхваст м. — Жытк. (ТС, Н. сл-сць),
раскурат м., раскуратнік м. — Слаўг. (Н. сл-сць),
раскуратны прым. — Слаўг. (Н. сл-сць),
пракуда м. і ж., пракуднік м., пракудніца ж. — мясц. (Насовіч),
пракурат м., пракуратка ж. — Бял. (Яўсееў),
вужэлак м. — Карэл. (ЖС),
шыцік м. асудж. — Мёр. (З нар. сл., Насовіч),
павятранка ж. — Лаг. (Вярлыга),
босла м. і ж. — Добр. (Мат. Гом.),
басавідла н. — Слон. (Н. сл-сць),
бэйлачка ж. — Стол. (ТС),
вытлук м. асудж. — Пух. (СЦБ),
галай м. жарт. — Драг. (НЛ),
галайстра ж. лаянк. — Бял. (Яўсееў),
лахтыдрай м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
лобус м. — Ашм. (СПЗБ),
медзялян м. лаянк. — Гарадз. р., Дзятл. (Сл. Гарадз., СРЛГ),
масіяш м. — Мёр. (З нар. сл.),
прачвара м. і ж. — Драг. (СПЗБ),
праява м. і ж. — мясц. (Насовіч),
скаруза м. і ж. — віц.-маг. г. (Каспяровіч, Станкевіч),
скараза м. і ж. экспр. — Шчуч. (СПЗБ),
шалаган м. — мясц. (Насовіч),
шалахтай м. — Ваўк. (Сл. Гарадз.),
азарны прым. — віц.-маг. г. (Каспяровіч, Насовіч),
лазік м. — Мёр. (З нар. сл.),
верхалаз м., верхалазка ж. — Мёр., Чач., Зах.-бран. р. (З нар. сл., Растаргуеў, Мат. апыт.),
бушаўніца ж. 'свавольніца, буянка' — Жытк. (ТС),
зыгза ж. жарт. 'гарэзлівая нясталая дзяўчына' — Лаг. (Варлыга, Станкевіч),
талахаваты прым. 'дураслівы, нявытрыманы' — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
чапарны 'свавольны, нястрыманы' прым. — Слон. (Сл. Гарадз.). @сварлівы, схільны да сварак, спрэчак.

сварлівы прым. — Жытк., Чач. (ТС, Мат. апыт.),
сварыбаба м. і ж. — Шчуч. (Сл. Городз.),
заяда ж. неадабр. — Нясв. (Мат. мен.-мал.),
з'ядуха м. і ж., ззядуха м. і ж. — Гарадз. р. (СРЛГ),
звягун м. — мясц. (Станкевіч),
звяглівы прым. — віц.-маг. г., Чэрв. р., Смален. р. (Каспяровіч, Шатэрнік, Дабравольскі),
звянглівы прым. — Гарадз. р. (СРЛГ),
брахала м., брахуння ж. — віц.-маг. г. (Каспяровіч, Насовіч),
брахлівы прым. — віц.-маг. г. (Каспяровіч, Насовіч),
грынза м. і ж. — Пруж. (ДСБ),
перагрызак м. і ж. лаянк. — мясц. (Насовіч),
грызлівы прым. — мясц. (Станкевіч),
згрызлівы прым. — Вілен. р. (СПЗБ),
гырканнік м., гырканніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
бухціла (пра сварлівага і бурклівага мужчыну) м. — Бял. (Яўсееў),
бузацёрша ж. — Бял. (Яўсееў),
костра м. і ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
кастрывіца ж. лаянк. — Смален. р. (Дабравольскі),
піла м. і ж. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
лататэрка ж. — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
масталыга ж. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў). @скрытны, які не давярае людзям.

скрыты прым. — Беластоц. р. (СПЗБ),
скрытны прым. — Чач. (Мат. апыт.),
патаень м. — мясц. (Насовіч),
тайны прым. — Лоеў. (Янкова),
падкапай м. абраз. — Карэл. (Сл. Гарадз.),
недаверлівы прым. — Лаг. (Варлыга). @скупы, празмерна, да прагнасці ашчадны.

жмінда м. і ж. — Лаг. (Варлыга),
злыдня ж., злыдня ж. — усх.-маг. р., Гл., Стол. (ТС, Бялькевіч, Янкоўскі),
злыдзень м. — Жытк., Стол., Чач. (ТС, Мат. апыт.),
скрыль м. перан. іран. — Чав. (Мат. Маг.),
жадны прым. — Стаўб., Чэрв., Пух., Чач. (СЦБ, Мат. апыт.). @спакуснік, той, хто вельмі захапляецца жанчынамі, зводзіць іх, уступае ў інтымную сувязь.

бабнік м. — Кобр., Чач., Смален. р. (СПЗБ, ЖНшС, Дабравольскі, Станкевіч, Мат. апыт.),
бабіч м. зневаж. — Гарадз. р., Воран., Бар. (ДСБ, СПЗБ, Сл. Гарадз., З нар. сл., Цыхун),
бабздыр м. груб. — віц.-маг. г., Дзятл., (СПЗБ, Каспяровіч, Насовіч),
жанчур м. — Стол. (ТС),
спакуснік м., спакусніца ж. — мясц. (Станкевіч),
спакусіцель м., спакусіцельніца ж. — усх.-маг. р., Смален. р. (Насовіч, Дабравольскі),
скусіцель м., скусіцелка ж. — мясц. (Насовіч),
валаўніца ж. жарт. — Вілен. р. (СПЗБ),
бабадур м. 'гарэзнік, які прываблівае жанчын сваімі паводзінамі' — мясц. (Насовіч, Станкевіч). @сурочлівы, хто баіцца сурокаў.

сурочлівы прым. — мясц. (Насовіч),
урочлівы прым., урошлівы прым. — усх.-маг. р., Чач., Лоеў. (Юрчанка, Насовіч, Янкова, Мат. апыт.),
урочны прым. — мясц. (Насовіч),
падзіўны прым. — Пух. (СЦБ). @сярдзіты, поўны пачуцця злосці, варожасці, нядобразычлівасці.

дудар м. зневаж. перан., дударына м. і ж. узмацн., дуда м. зневаж., дудзіла м. і ж. узмацн. — Мёр. (З нар. сл.),
ендза ж. абраз. — Драг. (НЛ),
змей м. лаянк., змяя ж. зневаж. перан., змяюха ж. павеліч. лаянк., змяіна м. і ж. узмацн. перан. — Мёр. (З нар. сл., Насовіч),
звер м. зневаж. перан., звяруга м. і ж. узмацн., звярына м. і ж. узмацн. — Мёр. (З нар. сл.),
звяруго н. — Лаг. (Варлыга),
азіят м., азіятка ж. — мясц. (Насовіч),
хурленнік м., хурленніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
мымра ж. абраз. 'злюка, надзьмутая ад крыўды' — Мсцісл. (З нар. сл.). @франт, чалавек, які любіць модна прыбірацца, моднік.

хварсун м. — Чэрв. р., усх.-маг. р., Гл., Нясв., Карэл. (Мат. мен.-мал., Мат. дыял. сл., Шатэрнік, Юрчанка, Янкоўскі),
хварсуха ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
хварсісты прым. — усх.-маг. р., Чач., Гл. (Юрчанка, Янкоўскі, Мат. апыт.),
хварсовы прым. — Лоеў., Чач. (Янкова, Мат. апыт.),
фарсун м., фарсуха ж. асудж. — Чач. (Мат. апыт.),
шчаголь м., шчагаліха ж., шчагалісты прым. — Чач. (Мат. апыт.),
шчогальны прым. — Верхнядзв. (СПЗБ),
шчыгульны прым., шчыгулісты прым. — мясц. (НЛГ),
гогаль м. — мясц. (Насовіч),
фраер м. — Навагр., Чач. (Н. сл-сць, Мат. апыт.),
фігурант м., фігурантка ж. — мясц. (Насовіч),
мадніся ж. жарт. — Стаўб. (СЦБ),
рызыкантка ж. асудж. — Пух. (ЖС),
рызыкоўны прым. — Чэрв. р. (Шатэрнік);

звышмодны ў адзенні і паводзінах чалавек:
ніцнота ж. зневаж. — Мёр. (З нар. сл.),
праява ж. перан., праявіна ж. перан. узмацн. — Мёр. (З нар. сл.),
лялька ж. 'вельмі выпеставаная, крыкліва апранутая, расфуфыраная жанчына' — Мёр. (З нар. сл.),
зух 'франт, гуляка' м. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
хвастуха ж. 'жанчына, якая прыгажэй за ўсіх убіраецца' — Лаг. (Варлыга). @хапуга, хапун, прагны да нажывы.

хапун м. — Жытк., Карэл. (ТС, Мат. Гарадз.),
хапуга м. і ж. — Чач. (Мат. апыт.),
хапец м. — Стол. (ТС),
хаптус м. — Віл. (НС),
хапучы прым. — Стол. (ТС),
атарвіла м. зневаж. — Бял. (Яўсееў),
аторва м. і ж. — Гл. (Янкоўскі),
грабло н. — Пух. (Мат. мен.-мал.),
вухвацень м. — Маз. (ГЧ),
лыўдзік м. 'той, хто хапае ўсё, што пападзе пад руку' — усх.-маг. р. (Бялькевіч). @хвалько, той, хто любіць хваліцца, выхваляцца.

хвалько м. і ж. — віц.-маг. г., Лаг., Чач., Стол., Астр., Смарг., Воран. (ТС, СПЗБ, Варлыга, Каспяровіч, Насовіч, Станкевіч, Мат. апыт.),
хвалека м. і ж. — Браг. (Шаталава),
хвалёга м. — Бяроз. (ДСБ, Шаталава),
хваленда м. і ж. — Мядз. (Н. сл-сць),
хвалісцей м. — Стол., Жытк., Петр. (ТС, Шаталава),
хваліндзей м., хвалянцей м. — Стол., Жытк. (ТС),
хвалюк м. — Бяроз. (ДСБ),
хвалюн м. — Бяроз. (Шаталава),
хвалістун м. — Лід. (Мат. Гарадз.),
хвалястун м. — Навагр. (СПЗБ),
хвальбун м. — Беластоц. р. (СПЗБ),
хваляндыш м. — Пух. (Мат. мен.-мал.),
хвалендыш м. — мясц. (Насовіч),
хвалебныш м. — Кам. (ЖНС),
выхваляка м. і ж. асудж. — Малад. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
пахвалейка м. і ж. неадабр. — Зэльв. (СПЗБ, Сцяцко),
пахваліўка м. і ж. іран. — Ашм. (Сл. Гарадз.),
падухвалы прым. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
хвастун м., хвастуння ж., хвастуха ж. — усх.-маг. р., Чач., Лоеў., Браг., Пруж., Кобр. (СПЗБ, ЖНС, Шаталава, Юрчанка, Янкова, Мат. апыт.),
хвастуннік м., хвастунніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
хвастунка ж. — Кобр. (ЖНС),
хвастала м. і ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
хвастаннік м., хвастанніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
хвасцень м. і ж. — мясц. (Насовіч),
хвасцель м. — Мёр. (НС),
хвасцік м. — Смален. р. (Дабравольскі),
хвасько м. — мясц. (Насовіч),
хваслівы прым. — Гл., Чач. (Мат. дыял. сл., Насовіч, Мат. апыт.),
хвастлівы прым. — Лоеў., Чач. (Янкова, Мат. апыт.),
самахвал м. — Воран. (Мат. Гарадз.),
зухвал м. — мясц. (Насовіч),
зухвалы прым. — мясц. (Нассовіч),
хварсун м., хварсуха ж. — віц.-маг. г., Чач. (Каспяровіч, Юрчанка, Мат. апыт.),
хварсатуха ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
хваргелка м. і ж. — віц.-маг. г. (Каспяровіч),
балахва м. і ж. экспр. 'хвалько, балбатун' — Пух. (СПЗБ). @хуліган, той, хто груба парушае грамадскі парадак.

фуліган м. — Уздз. (Мат. мен.-мал.),
адкол м. — Бял. (Н. сл-сць),
раскол м. — Гл. (Янкоўскі),
катарэзнік м. — Бар., Бяроз. (ДСБ),
арыштанец м. — Гл. (Янкоўскі),
крутагалоў м. — Гл. (Янкоўскі),
гіцаль м. абраз., гіцэль м. абраз. — Стаўб., Валож., Ваўк., Беластоц. р. (СЦБ, СПЗБ, Насовіч). @цікаўны/1, які імкнецца ўсё ўведаць, убачыць ва ўсіх падрабязнасцях.

дахожы прым. — Навагр. (З нар. сл.),
дасужы прым. — усх.-маг. р., Чач. (Мат. дыял. сл., Юрчанка, Мат. апыт.),
пыцік м. 'які цікавіцца нават тым, што б не трэба было ведаць' — мясц. (Насовіч),
мыхля ж. 'жанчына, якая праяўляе залішнюю цікавасць' — Бял. (Яўсееў),
дапытны прым. 'які імкнецца ўсё зразумець, пазнаць, набыць новыя веды' — усх.-маг. р., Чач. (Юрчанка, Мат. апыт.). @чалавек, які мяняе веру

пярэварацень м. — Стол., Зах.-бран. р. (ТС, Растаргуеў),
пярэхрыст м. — Жытк. (ТС),
пярэкста м. і ж. — Мсцісл. (Мат. апыт.). @шалапут, легкадумны, пусты чалавек, баламут, свавольнік.

шалапут м. — усх.-маг. р., Чач., Жытк., Пух., Гарадз., Вілен р. (ТС, СПЗБ, Мат. Гарадз., Бялькевіч, Мат. апыт.),
шалаплут м. — Пух., Гарадз., Вілен. р. (СПЗБ),
шалапутнік м., шалапутніца ж. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
шалапуцец м. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
шалапута м. і ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
шалапаваты прым. — мясц. (НЛГ),
шалахвост м., шалахва м. і ж. — Віл., Вілен. р. (СПЗБ),
бяспутны прым. — Стол., Чач. (ТС, Мат. апыт.). @шкадлівы, той, хто робіць шкоду.

шкадлівы прым. — усх. з., паўн. р., Мен. р., Чэрв. р., Слуц. р., Ашм., Дзятл., Ваўк., Бяроз. (ЛАБНГ, ТС, Шатэрнік),
шкодны прым. — мясц., Смален. р. (Станкевіч, Дабравольскі),
шкодлівы прым. — гарадз.-бар. г., зах.-пал. г., Маг. р., Ушацк., Лаг., Круп., Віц., Чэрв., Браг. (ЛАБНГ),
шкоднік м., шкодніца ж. — віц.-маг. г., Чач., Жытк., Лаг., Смарг., Смален. р. (ТС, СПЗБ, Варлыга, Каспяровіч, Шатэрнік, Дабравольскі, Мат. апыт.),
шкадзюх м. — Кам. (ЖНС),
урэда м. і ж., ураднюга м. і ж. узмац. — усх.-маг. р., Мёр., Чач. (НС, Юрчанка, Мат. апыт.),
урэднік м., урэдніца ж. — усх.-маг. р., Чач., Жытк. (ТС, Юрчанка, Яўсееў, Мат. апыт.),
урэдзіна м. і ж. узмацн. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
урэдыш м. — усх.-маг. р. (Юрчанка),
урадняга м. — Жытк. (ТС),
урэдны прым. — усх.-пал. р., Пол., Сен., Арш., Дубр., Гор., Чэрв., Чач. (ЛАБНГ, ТС, Янкова, Янкоўскі, Мат. апыт.),
ураднючы прым. 'вельмі шкадлівы' — Лоеў., Чач. (Янкова, Мат. апыт.),
злаўрэднік м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
глумак м., глумнік м., глумніца ж., глумны прым. — мясц. (Станкевіч),
зброд м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч, Станкевіч),
збрадлівы прым., збродлівы прым. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
памаўзлівы прым. — Дзярж. (СЦБ),
памызоўны прым. — Пух. (ЖС),
чупік м. 'свавольнік, шкоднік у дробязях' м. — усх.-маг. (Юрчанка),
шкут м. зневаж. 'няўважлівы, шкадлівы' — Маст. (Сл. Гарадз.). ##Chapter: 13. Адносіны да працы @вольны, не заняты працай

слабодны прым. — Мсцісл., Стол., Жытк. (Юрчанка, ТС),
вольны прым. — Брасл., Беластоц. р. (СПЗБ),
гуляшчы прым. — Жытк., Лаг. (ТС, Варлыга),
гулявы прым. — Віц. р. (Станкевіч),
безработны прым. 'беспрацоўны' — Беластоц. р. (СПЗБ),
безработка ж. 'беспрацоўная' — Краснап. (Бялькевіч). @вынослівы, цягавіты, уседлівы

трывалы прым. — Лаг., Лёзн., Віц. р., Чэрв. р., Смален. р. (Станкевіч, Каспяровіч, Шатэрнік, Дабравольскі),
уцёглы прым. — Гом. р. (НЛГ),
цягучы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
усёдлівы прым. — Лаг. (Варлыга),
усідчываты прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
заложны прым. — Гарадз. р. (Цыхун),
бязустанны прым. 'які не ўстае са свайго месца, не пакідае сваёй справы' — мясц. (Насовіч, Станкевіч). @гаспадарлівы, эканомны, руплівы, клапатлівы ў вядзенні гаспадаркі.

хазяйлівы прым. — Чач., Бераст., Жытк., Лоеў., Мсцісл., Зах.-бран. р. (ЖНшС, Сл. Гарадз., ТС, Янкова, Юрчанка, Растаргуеў),
гаспадарлівы прым. — Гл., Смарг. (Янкоўскі, Станкевіч),
спадарскі прым. — мясц. (Станкевіч),
аканомны прым. — Віц. р. (Каспяровіч),
жыцейны прым. 'практычны, запаслівы' — Смарг. (Сл. Гарадз.),
дбайлівы прым. — Малад. (ДСБ),
прамышлёны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
зылец м., зыліца ж. 'гаспадарлівы, зух' — Жытк. (ТС),
тумарнік м., тумарніца ж. 'пра чалавека, у якога ўсё ў парадку' — Пол. (НЛ). @гультай, лянівы, той, хто ўхіляецца ад працы, лодар.

гультай м., гультайка ж. — агульн. (ГЧ, Шатэрнік, Мат. Гарадз., ЛАБНГ, Станкевіч, Бялькевіч, Каспяровіч, СПЗБ, Янкоўскі, Насовіч, Мат. апыт., З нар. сл., ТС, ЖНшС),
гульцяй м., гульцяйка ж. — Стол., Жытк., Браг. (ДСБ, ТС, ЛАБНГ),
гультаіна м. і ж. павеліч. — Ушацк., Дубр., Валож., Стаўб., Навагр., Чэрв., Віц. (ЛАБНГ, Шатэрнік, Станкевіч, Каспяровіч),
гультаіна м. і ж. — мясц., Мёр. (З нар. сл., Насовіч, Станкевіч),
гультаюга м. і ж. павеліч. — Паст., Ашм., Мсцісл. (ЛАБНГ, Насовіч),
гультаішча н. павеліч. — зах. з., Маг. р., Чэрв. р., Гом. р., Круп., Асіп., Гл. (ЛАБНГ),
гультаюжына м. — Дзярж. (СЦБ),
гультаёвіна м. і ж. павеліч. — Іўеў. (ЛАБНГ),
гультаіска м. і ж. павеліч. — гарадз.-бар. г., зах.-пал. г., Брасл., Ашм. (ЛАБНГ, Цыхун, НЛ),
гульцяіска н. павеліч. — спарадычна зах.-пал. г. (ЛАБНГ),
гультаяваты прым. — Уздз. (Мат. мен.-мал.),
гультаяваты прым. — мясц. (Насовіч),
гуляка м. і ж. асудж. — Лаг., Маст., Брасл., Мёр., Гл., Лоеў. (Варлыга, Мат. Гарадз., СПЗБ, З нар. сл., Янкоўскі, Янкова), м. — Брасл. (СПЗБ),
гулец м. — Бял., Мсцісл., Гом., Хойн. (Яўсееў, Юрчанка, Мат. Гом.),
гульнівы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
нагула аг. — мясц. (Насовіч),
гульбес м. — Рэч. (НС),
гулюля м. і ж. — Гом. (Н. сл-сць),
лежань м. — Глыб., Навагр., Лаг. (СПЗБ, Варлыга),
лежабок м. — Мёр., Гл., Чач., Гом. р. (З нар. сл., Янкоўскі, Мат. апыт., НЛГ),
лежабока м. і ж. — Чач. (Мат. апыт.), м. — Жытк. (ТС),
лажбей м. лаянк. — Уздз. (Мат. мен.-мал., СЦБ),
ляга ж. і м. — Клім. (Мат. Маг.),
лажбень м. лаянк. — Уздз. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
ляжай м. — Зэльв. (ЖС, СРЛГ),
паляжака ж. — Стол., Лельч. (ТС, Кучук),
паляжур м. — Жытк. (ТС),
ляжак м. асудж. — Дзятл. (СРЛГ),
лягавы прым. — Буда-Каш. (ЛАБНГ),
легаль м. — Акц. (Мат. Гом.),
лагуха м. і ж. — Пін. (НЛ),
ляжнюка м. — Стол. (ТС),
лежанка аг. — мясц. (Насовіч),
лежня м. і ж. — Драг., Лун. (ДСБ),
выляжанка ж. — мясц. (Насовіч),
завала м. і ж. — Чэрв. р., Навагр., Мсцісл. (Станкевіч, Шатэрнік, Мат. Гарадз., З нар. сл., Юрчанка),
заваліна ж. асудж. — Уздз., Мсцісл. (СЦБ, Юрчанка),
заваліна м. і ж. — Зэльв. (Сцяцко),
завалень м. груб. — Лаг., Мёр. (Варлыга, З нар. сл.),
завалін м. і ж. 'той, хто толькі ляжыць і нічога не хоча рабіць' — Бял. (Мат. дыял. сл.),
завалач м. і ж. — Уздз. (Мат. мен.-мал., СЦБ),
завалюга м. і ж. асудж. — Навагр., Мсцісл. (НС, Юрчанка),
заваляка м. і ж. асудж. — Навагр. (НС),
завальня ж. — Пух. (СЦБ),
завалей м. — Стол. (ТС),
завалішча м. і ж. узмацн. — Мсцісл. (Юрчанка),
павала аг. перан. — мясц. (Станкевіч),
нявала м. — Воран. (СПЗБ),
зугувала ж. — Касц., Краснап. (Бялькевіч),
валяч м. асудж. — Карэл., Гарадз. (Мат. Гарадз., СПЗБ),
валуй м. 'гультай, нягоднік' — мясц. (Насовіч),
валюш м. — Слон. (ЖНС),
валінь м. — Смален. р. (Дабравольскі),
валяг м. — Гарадз. р. (Цыхун),
уваль м. — Смален. р. (Дабравольскі),
уваліна м. і ж. — Бераст. (СРЛГ),
вывалень м. — Жытк. (ТС),
вывальгіс м. — Гарадз. р. (Цыхун),
зломак м. зневаж. 'гультай; чалавек, які не ўмее і не хоча рабіць' — Барыс., Бял., Мсцісл., Жытк. (Мат. мен.-мал., Мат. дыял. сл., Юрчанка, ТС),
ламіна м. і ж. перан. груб. — Мсцісл., Гл. (Юрчанка, Янкоўскі),
ламіна м. і ж. груб. — Мёр. (З нар. сл.),
ламініна м. і ж. узмацн. — Мсцісл. (Юрчанка),
ламей м. асудж. — Мсцісл. (Юрчанка),
ламень м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
лоўма м. і ж. — Жытк. (ТС),
ламака ж. перан. 'лянівы, нязграбны чалавек, няўмека' — Стол., Жытк. (ТС),
уломісты прым. 'непаваротлівы, гультаяваты' — Мсцісл. (Юрчанка),
уломак м. 'гультаяваты здаравяка' — Мсцісл. (Юрчанка),
улома м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
уломіна м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
уломішча м. і ж. узмацн. — Мсцісл. (Юрчанка),
няўломак м. 'чалавек, які можа што-небудзь зрабіць, але не хоча' — Круп. (НС),
ломацень м. 'гультаяваты і ні на што не здатны чалавек' — Гарадз. (СРЛГ),
ляны прым. — Віц. р., Гл., Стол. (Каспяровіч, Янкоўскі, ТС),
лены прым. — мясц. (Насовіч),
лянівы прым. — Тал., Карм., Берасц., Стол. (ЛАБНГ, ТС),
ленаваты прым. 'схільны да лені, дастаткова лянівы' — Чэрв., Зах.-бран. р. (Шатэрнік, Растаргуеў),
лянцяй м., лянцяйка ж. — Смален. р. (Насовіч, Дабравольскі),
ленцявяты прым. — Віц. р. (Каспяровіч),
ленагуз м. — Жытк., Пін., Беластоц. р. (ТС, ЖНС, СПЗБ),
лянгуз м. — Смален. р., (Дабравольскі, Насовіч),
лянюх м. — Вілен. р. (СПЗБ),
лянівіца ж. неадабр. — Віл. (СЦБ),
лянуцька аг. — Смарг., мясц. (Гарэцкі, Станкевіч),
ляньлівы прым. — Краснап. (Бялькевіч),
аблянелы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
лотра м. і ж. — Віл., Касцюк., Мсцісл. (ЖС, Бялькевіч),
лотр м. зневаж. — Гом., Смален. р. (Мат. Гом., Дабравольскі),
латруга м. і ж. лаянк. — Гом. р., Добр., Карм. (НЛГ, Мат. Гом.), ж. — Навагр. (Н. сл-сць),
латрыга м. і ж. — Дзятл. (Сл. Гарадз.),
латрына ж. — Клім. (Бялькевіч),
лотрына, лотрышча м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
лойтра ж. зневаж. — Лоеў. (Янкова),
бінда ж. 'гультаяватая жанчына' — Чэрв. р. (НЛ, СПЗБ),
біньдзюк м. лаянк. 'хлопчык, гультай і свавольнік' — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
біндзюгай м. — Мсцісл. (Юрчанка),
біндзюгайла м. і ж. — Мсцісл., (Юрчанка, Насовіч, Станкевіч), м. — Пруж. (ДСБ),
біндус м. — Зэльв. (Сцяцко),
лодар м. — Чач., Гом., Лоеў., Стол., Віц. р., Мёр., Астр., Смален. р., Зах.-бран. р. (Мат. Гом., Мат. апыт., ТС, З нар. сл., СПЗБ, Янкова, Каспяровіч, Дабравольскі, Растаргуеў),
ладарышча н. — Стол., Жытк. (ТС),
апока м. і ж. 'гультай, лежабок; той, хто любіць доўга спаць' — віц.-маг. г., Смален. р. (Н. сл-сць, Мат. Маг., Бялькевіч, Юрчанка, Каспяровіч, Станкевіч, Яўсееў, Дабравольскі),
лабатрас м. 'гультай, безадказная асоба' — Мсцісл., Зах.-бран. р., Смален. р. (Юрчанка, Растаргуеў, Дабравольскі),
лабатрос м. — Віц. р., Круп. (НС, Каспяровіч),
лабатрасіна м. і ж. узмацн. — Мсцісл. (Юрчанка),
лабатрасішча м. і ж. узмацн. — Мсцісл. (Юрчанка),
лабяк м. — Гом. (Мат. Гом.),
лабур м. — Стол. (ТС),
лобус м. — Зэльв. (ЖС),
лабідуда м. зневаж. 'абібок; няўклюда' — Лаг., Светлагор. (СЦБ, Мат. Гом., Варлыга),
лайдак м., лайдачка ж. — Астр., Паст., Смарг., Ганц., Драг., Жытк., Чэрв., Віц. р., Гом. р., Ветк., Чач., Смален. р. (СПЗБ, ТС, НЛГ, Мат. апыт., Шатэрнік, Каспяровіч, Дабравольскі),
лайдачына м. і ж. — Воран. (СПЗБ),
лайдачы прым. — Лід. (Мат. Гарадз.),
ляйдачы прым. — Берасц. (ЛАБНГ),
абібок м. — Лаг., Чэрв., Мсцісл., Лоеў., Жытк., (Варлыга, Шатэрнік, Станкевіч, Бялькевіч, Янкова, ТС),
абібока м. і ж. — Краснап., Віл. (Бялькевіч, Станкевіч),
абібочына м. і ж. — мясц. (Станкевіч),
забабула м. і ж. зневаж. — Дзятл. (Сл. Гарадз.),
забібуліна м. і ж. зневаж. — Навагр. (Сл. Гарадз.),
лядашчы прым. — цэнтр.-пал. г., зах.-пал. г. (акрамя наваколля Брэста) (ЛАБНГ, ТС, ЖНшС),
лядзяшчы прым. — Жытк. (ТС),
лядачы прым. — Гом. р., спарадычна паўдн. р., пераважна крайняя паўднёвая частка, Пол., Стаўб., Пін. (ЛАБНГ, Янкова, ЖС),
ледач м. і ж. — Навагр. (Мат. Гарадз.),
лантух м. зневаж. 'гультай; вялікі, непаваротлівы, лянівы' — Слуц. (Н. сл-сць),
лантух м. — Лельч. (НЛ),
лантушчыска н. — Кам. (ЛАБНГ),
ланцюга м. і ж. — Шарк. (ЛАБНГ),
лантрух м. зневаж. — Мёр. (З нар. сл.),
лантруга м. і ж. узмацн. — Мёр. (З нар. сл.),
ландук м. — Пух. (ЛАБНГ),
ланта ж. — Пух., Бых. (ЛАБНГ),
лантар м. — Брасл. (ЛАБНГ),
пехцер м. — Маз. (Мат. Гом.),
пяхцер м. — Добр., Смален. р. (Мат. Гом., Дабравольскі),
бамбіза м. і ж. зневаж. — Вілен. р., Уздз., Краснап., Гом. (СПЗБ, СЦБ, Бялькевіч, Мат. апыт.),
бамбізка ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
банбіза ж. — Вілен. р. (СПЗБ),
лында м. і ж. зневаж. — Мсцісл., Пін., Смарг. (НЛ, Юрчанка, Сл. Гарадз.), ж. — Касц., Ветк. (Мат. Маг., Мат. апыт.),
лындуля м. і ж. іран. — Мсцісл. (Юрчанка),
лындуліна м. і ж. узмацн. — Мсцісл. (Юрчанка),
лындулішча м. і ж. узмацн. — Мсцісл. (Юрчанка),
апікур м. — Круп., Барыс. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
атландзер м., атландзерка ж. 'гультай, гультайка; бестурботны, лежабок' — Бял., Мсцісл. (Н. сл-сць, Юрчанка),
атланка ж. 'здаровая гультаяватая жанчына' — Мсцісл. (Юрчанка),
убоіна м. і ж. — Верхнядзв., Астр., Навагр. (Шаталава, Мат. мен.-мал., Н. сл-сць),
убоісты прым. — Валож. (СПЗБ),
пабойня м. і ж. груб. перан. — Мёр. (З нар. сл.),
пабоіна м. і ж. узмацн. перан. — Мёр. (З нар. сл.),
бягун м., пабягунка ж. 'той, хто бегае ад справы' — Віц. р., (Каспяровіч, Станкевіч, Насовіч),
баглай м. 'непаваротлівы мужчына, лежабок, гультай, дармаед, цяльпук' — Ветк., Мсцісл., (Мат. Гом., Насовіч, Гарэцкі, Бялькевіч),
сачок, сак м. зневаж. 'гультай, сімулянт' — Круп., Бялын. (Мат. мен.-мал., Яўсееў),
падла м. і ж. груб. перан. 'вялікі гультай' — Мёр., Смален. р. (З нар. сл., Дабравольскі),
падліна м. і ж. узмацн. — Мёр., Смален. р. (З нар. сл., Дабравольскі),
падлюк м. груб. перан. — Мёр. (З нар. сл.),
труцень м. перан. 'гультай' — Іўеў., Гом., (Мат. Гарадз., Мат. апыт., Насовіч),
памок м. іран. — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
помак м. асудж. — Лаг. (Мат. мен.-мал.),
агурэнь м. 'гультай, які самахоць паддаецца гультайству' — Паст., Лаг. (СПЗБ, Варлыга),
дзяньгуб м., дзяньгубка ж. 'гультай, гультайка, што марнуе працоўны час' — Лаг., усх.-маг. р., мясц. (Варлыга, Бялькевіч, Насовіч),
лярва ж. — Чач., Ветк., Мсцісл. (Мат. апыт., Юрчанка),
аторва м. і ж. — Мсцісл., Бял. (Юрчанка, Яўсееў),
аторвіна м. і ж. павеліч. — Мсцісл., Бял. (Юрчанка, Яўсееў),
падорва м. і ж. — Бял. (Яўсееў),
падэрва ж. — Старадарож. (Мат. апыт.),
паненка ж., панюся ж. неадабр. 'пра кабету з замашкамі пані, якая ўхіляецца ад работы' — Раг., Гом., Стаўб. (Мат. Гом., СЦБ, Мат. мен.-мал.),
апанелы прым. — Гарадз., Мсцісл. (Сл. Гарадз., Юрчанка),
нерабацень м. і ж. — Маз. (Мат. Гом.),
нераб м. — Астр. (Мат. Гарадз.),
бяздзельнік м. неадабр. — Віл. (СЦБ),
бяздзелуха ж. — Акц. (ЛАБНГ),
барыня ж. зневаж. 'гультайка' — Лоеў., Чач., Ветк. (Мат. апыт., Янкова),
дзюзна ж. зневаж. 'вялікая дзяўчына, але ні да чаго не здольная, няўмелая' — Мёр. (З нар. сл.),
дзякуня ж. — Маст. (Сл. Гарадз.),
лябех м. — Лоеў., Рэч., Чач., Клім., Зах.-бран. р. (Янкова, Мат. Гом., Мат. апыт., Бялькевіч, Растаргуеў),
бінька м. і ж. — Гор., Шкл. (Мат. Маг., Н. сл-сць),
дубадзел м. — Лоеў., Чач. (Янкова, Мат. апыт.),
лакіза м. зневаж. — Рэч. (Мат. Гом.),
лагіза ж. неадабр. — Чэрв. р., Стаўб. (СЦБ, Шатэрнік),
лагізон м. 'прагульшчык' — Карэл. (ЖНЛ),
лапеза ж. абразл. 'гультай, беларучка' — Бял. (Яўсееў),
неўставака м. і ж. — Гл., Паст. (Янкоўскі, СПЗБ),
біцук м. зневаж. — Дзярж., Нясв. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
нягодны прым. — Стол. (ЛАБНГ),
негадзяй м. 'гультай, нягоднік' — Жытк. (ТС),
нягеда м. і ж. — Зэльв. (СРЛГ),
цымбал м. зневаж. — Клецк., Лаг. (НЛ, СПЗБ),
лут, лыт м. перан. — Жытк. (ТС, Гарэцкі, Станкевіч),
луцяра н. экспр. — Жытк. (ТС),
дында м. і ж. — Віл., Паст., Смарг. (СПЗБ),
дындаль м. — мясц. (Станкевіч),
дрында аг. — мясц. (Насовіч),
дрындала ж. экспр. — Паст. (СПЗБ),
логва м. і ж. — Смарг. (Сл. Гарадз.),
логмін м. — Стаўб. (ЖС),
улог м. — Кам. (ЖС),
лагута ж., лагуцішча н. — Жытк. (ТС),
лайнік м. — Чэрв., Пух. (Станкевіч),
пацюпайла, паціпайла м. і ж. зневаж. — Паст., Брасл., Лаг., Пух. (СПЗБ),
валіза м. і ж. асудж. — Навагр., Іўеў. (З нар. сл., Сл. Гарадз.),
лыняка 'лянцяй, які ўхіляецца ад справы' — Смален. р. (Дабравольскі),
бабай м. — Паст. (СПЗБ),
балэбус м. зневаж. — Гом. р. (НЛГ),
бімбус м. — Ваўк. (Сл. Гарадз.),
бербус м. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
бікус м. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
нявывалака м. і ж. 'нязграбны гультаяваты чалавек' — Кругл. (Мат. Маг.),
пустольга 'нядбайны чалавек, гультай' — Лельч. (Кучук),
дзыга аг. 'хто бегае ад справы' — мясц. (Насовіч),
зундаль м. 'вялікі лянівы чалавек' — Віц. р. (Каспяровіч),
абротнік м. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў, Станкевіч),
атрутнік м. лаянк. 'гультай, сварлівы і надаедлівы' — Чэрв. (Станкевіч),
башмет м. 'неахайны, лянівы' — Смален. р. (Дабравольскі),
апоўзік м. — Лід. (Сл. Гарадз.),
бутус м. 'гультаяваты хлопец' — Бял. (Яўсееў),
юнда м. і ж. — Смарг. (Сл. Гарадз.),
лайбус м. — Бял. (Яўсееў),
прачуханец м. — Дзятл. (Сл. Гарадз.),
нярэпа м. і ж. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
калэйша м. і ж. — Ваўк. (Сл. Гарадз.),
лайнік м. — Чэрв., Пух. (Станкевіч),
біёміна м. і ж. — Дзятл. (Сл. Гарадз.),
базыга м. і ж. — Гарадз. (Мат. Гарадз.),
паляясака м. — Жытк. (ТС),
біла н. — Верхнядзв. (ЛАБНГ),
мянта м. і ж. перан. 'балбатун, гультай' — Жытк. (ТС),
філюта м. і ж. — Брасл. (СПЗБ),
рэйда м. і ж. зневаж. — Шчуч. (СПЗБ),
шалыган м. — Бераст. (СРЛГ),
таўлуй м. — Дзятл. (СРЛГ),
калуш м. асудж. — Маст. (СРЛГ),
галетальнік м. зневаж. — Іўеў. (СРЛГ),
амастака м. і ж. зневаж. — Іўеў. (СРЛГ),
шэхвараст, шахвараст м. і ж. абразл. 'гультай, прайдзісвет' — Ваўк., Жытк., Стол. (СПЗБ, ТС, Мат. апыт.),
блаўкіня ж. асудж. 'гультай, пустамеля' — Паст. (СПЗБ),
байвол м. зневаж. — Віл. (СПЗБ),
вісла ж. зневаж. — Пух. (СПЗБ),
манкірант м. — Іўеў. (СПЗБ),
ляўтра м. і ж. лаянк. — Глыб. (СПЗБ),
чыпчыліндра ж. экспр. 'жанчына, якая не хоча і не любіць працаваць' — Навагр. (З нар. сл.),
додаль м. — Слуц. (ЖС),
тэндаль м. 'гультаяваты дзяцюк' — Слуц. (ЖС),
галда аг. — Чэрв. (Мат. мен.-мал.),
галгаянка ж. — Уздз. (СЦБ),
рудзіля ж. — Малар. (ЖНС),
пацянечнік м. — Ганц. (ЖНС),
гнёнік м. экспр. 'абібок, гультай, хітрун' — Слон. (ЖНС),
стрыхліна м. і ж. асудж. — Гарадз. (ЖНС),
абротнік м. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
ачкулас м. 'гультай, сарвігалава' — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
лучнік м. — Петр. (Мат. Гом.),
лізбень м. — Раг. (Мат. Гом.),
заўгольнік м., заўгольніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
лабуз м. гумар. — Мсцісл. (Юрчанка),
ступень м. і ж. эмац. — Мсцісл. (Юрчанка),
гуц м. — Гарадз. р. (Цыхун),
какора м. і ж. — Гом. (Мат. Гом.),
брус м. перан. груб. 'лежабок' — Мсцісл. (Юрчанка),
гойда м. і ж. — Касц. (Мат. Маг.),
бац м. — Касц. (Мат. Маг.),
хатніца ж. — Рас. (Шаталава),
друк м. перан. 'гультай' — Лоеў. (Янкова),
серапека ж. — Лоеў. (Янкова),
ментух м. абразл. — Лоеў. (Янкова),
чыкоха ж. зневаж. — Гл. (Мат. Маг.),
туйка ж. — Гарад. (Каспяровіч, Станкевіч),
туляя м. і ж. — Пух. (Шатэрнік, Станкевіч),
біёмін м. — Зэльв. (Сцяцко),
лаштай м., лаштайка ж. — Браг. (Н. сл-сць),
гаталяй м. — Чэрв. р. (Станкевіч, Шатэрнік),
беззаботніца ж. асудж. — Навагр. (НС),
балыга аг. — Смал. (Мат. мен.-мал., СЦБ),
ібут, ібуць м. перан. 'бадзяга, лодар' — Стол., Жытк. (ТС),
пабаўня ж. і м. экспр. — Шум. (СПЗБ),
баляснік м. — Смален. р. (Дабравольскі),
аграз м. — Чэрв. (Мат. мен.-мал.),
туібень м. асудж. — Мсцісл. (Юрчанка),
палена н. перан. 'лежань, гультай' — Жытк. (ТС),
ламаш м. — Шчуч. (СПЗБ),
лемеш м. перан. — Бял. (Яўсееў),
валяваха ж. зневаж. 'лянівая жанчына' — Светлагор. (Мат. Гом.),
віхляй м., віхляйка ж. перан. — мясц. (Насовіч),
лацуй м. — Люб. (СПЗБ),
пацягайла м. — Мсцісл. (Юрчанка),
шалападзец м. — Краснап. (Бялькевіч),
развазень, розвазень м. 'лянівы' — Смален. р. (Дабравольскі),
бульбяшнік м., бульбешнік м. перан. асудж. 'гультай, які жыве за кошт бацькоў' — Касц. (Мат. Маг.),
валантырка ж. 'жанчына, якая не любіць сядзець за справай' — мясц. (Насовіч),
дзюндзя аг. 'лайдак, які ходзіць звесіўшы галаву, як п'яны' — мясц. (Насовіч),
ляля ж. перан. 'распешчаная, не прывучаная да працы дзяўчына' — Гарадз. (Цыхун),
даліктуся ж. іран. 'тая, што баіцца фізічнай працы' — Ганц. (ЖНС);
шмыкун м., шмыкуння ж. 'чалавек, які бегае ад працы' — мясц. (Насовіч);

лайдак, гультай; вялікі гультаяваты падростак:
бэйбус м. зневаж. — цэнтр. з., пераважна яе цэнтральная частка, Стол., Жытк. (ЖС, Сл. Гарадз., СЦБ, Мат. мен.-мал., ТС),
бейбус м. — Бяроз., Стол., Жытк., Смален. р., Зах.-бран. р. (ДСБ, ТС, Дабравольскі, Растаргуеў),
бэйбас м. зневаж. — Драг., Віц. р., Мёр. (НЛ, Каспяровіч, Станкевіч, З нар. сл.),
бейбас м. — Берасц. (ДСБ),
байбус м. лаянк. — Слуцк., Бял., Стол., Жытк., Пух., Гом. р. (З нар. сл., Яўсееў, ТС, ДСБ, Мат. мен.-мал., НЛГ),
байбас м. асудж. — Мёр. (З нар. сл.),
байбусны прым. — Бял. (Яўсееў),
байбасіна м. і ж. узмацн. — Мёр. (З нар. сл.),
байбак м. — Гарадз., Пух. (Мат. Гарадз., СЦБ, Гарэцкі, Станкевіч),
байбачыска м. узмацн. — Гарадз. р. (Цыхун),
бэйбук м. пагардл. — Віл. (СЦБ),
байдак м. — Жытк., Смален. р. (ТС, Дабравольскі),
байдур м. — Жытк. (ТС),
байдзір м. — Лоеў. (Янкова),
байдура ж. — Стол. (ТС),
байдушчына — Жытк. (ЖНшС),
бэйдус м. — Клім. (Мат. Маг.),
бык м. перан. асудж. — Мёр., Жытк. (З нар. сл., ТС),
бычуля м. перан. узмацн. — Мёр. (З нар. сл.),
быкавела м. і ж. — Стол. (ТС),
быкавелішча н. — Стол. (ТС),
быкса ж. 'гультаяватая дзяўчына' — Мсцісл. (Юрчанка);

гультаяваты здаравяка:
бастысь м. — Віц. р. (Станкевіч, Каспяровіч),
брысь м. зневаж. — Бял. (Яўсееў),
басіла м. — Бял. (Яўсееў),
стаеннік м. экспр. — Навагр. (Н. сл-сць),
мянёк м. гумар. — Мсцісл. (Юрчанка),
агрэвус м. зневаж. — Мсцісл. (З нар. сл.),
аббівала м. — Гом., Буда-Каш. (Мат. Гом.),
бугаіска м. асудж. — Зэльв. (Сцяцко),
лабіна м. асудж. — Бял. (Яўсееў);

гультай, валацуга:
брында м. і ж. — Гом., Віц. р., Пух., мясц. (Мат. Гом., Каспяровіч, СЦБ, Насовіч, Станкевіч),
брындзік м. — Смален. р. (Станкевіч, Дабравольскі),
брындавус м. — Мсцісл. (Юрчанка),
пабрыдзень м. — Лаг. (Варлыга),
валацуга м. — Касц., Крыч. (Бялькевіч),
шлында м. і ж. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
совалка, сованка м. і ж. — Навагр., Шчуч. (Сл. Гарадз.),
пабадзяй м. — Лаг. (Варлыга),
заблуда м. і ж. — Лун., усх.-маг. р. (Шаталава, Бялькевіч);

гультай; няўдаліца; няўмека; недарэка:
бязула м. і ж. — віц.-маг. г. (Каспяровіч, Станкевіч, Яўсееў, Юрчанка),
бязуля м. і ж. — Ваўк. (СРЛГ),
бязуліца м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка);

той, хто не працуе, а жыве на чужыя сродкі:
дармаед м. — Гом. р., Віц. р., Смарг. (НЛГ, Каспяровіч, Станкевіч, Насовіч),
дармоед м. — Стол., Жытк. (ТС),
дармаедзіна м. — Навар. (Н. сл-сць),
дарэмнік м. — Жытк. (ТС);

гультай; чалавек, які не працуе, а сядзіць:
седзень м. — Бял., Гом. (Яўсееў, Н. сл-сць),
сядуха аг., неадабр. — Круп. (Мат. мен.-мал.),
сідзяга м. і ж. — Лоеў. (Янкова);

гультай, лянівы, неахайны:
апушчэнец м. — Смален. р. (Насовіч, Станкевіч, Дабравольскі),
апушчэнка ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
апушчэннік м. — Смален. р. (Насовіч, Дабравольскі),
апушчэнніца ж. — Смален. р. (Дабравольскі);

гультай, лянівы, непаваротлівы:
дзяндзівір м., дзяндзівірка ж. — мясц. (Насовіч),
дзеньдзюль аг. — мясц. (Насовіч). @майстар, умелец, спецыяліст у якім-н. рамястве, у якой-н. галіне вытворчасці; умелы працаўнік.

майсцер м. — Гл., (Янкоўскі, Насовіч),
майстар м. — мясц. (Насовіч),
масцер м., масцярыца ж. — Мсцісл., Смален. р. (Юрчанка, Дабравольскі),
майсцерыха ж. — мясц. (Насовіч),
майсцёр м. — Жытк. (ТС),
масцеравы прым. — Стаўбц. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
майстравы прым. — Гарадз. р. (Цыхун),
мастак м. 'чалавек, які зрабіў нешта выкшталцона, па-майстэрску' — мясц. (Насовіч),
дзельнік м., дзельніца ж. — мясц. (Насовіч),
дзялец м. — Мсцісл. (Бялькевіч),
здзельны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
здзелуха ж. — Смарг. (Сл. Гарадз.),
здзелашнік м., здзелашніца ж. — Смален. р. (Насовіч, Дабравольскі),
задзельніца ж. — Лаг. (Варлыга),
умеха м. і ж. іран. — Мёр., Пол., Гл., Лоеў., Чач., Навагр. (З нар. сл., НЛ, Янкоўскі, Янкова, Мат. апыт., Н. сл-сць),
умелы прым. — Барыс., Лаг. (Мат. дыял. сл., Варлыга),
умеюшчы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
умелушчы прым. — Жытк. (ТС),
ручы прым. — Шчуч., Гл., Лаг. (Сл. Гарадз., Янкоўскі, Варлыга),
ручны прым. — Гом. р., Жытк., Лельч. (НЛГ, ТС, Мат. Гом.),
рукаты прым. — Ушацк., Смарг., Жытк. (НЛ, Сл. Гарадз., ТС),
удалы прым. — Карэл., Смарг., Вілен. р. (СПЗБ),
удалец м. — Віл. (СПЗБ),
удалуха ж. — Круп. (СПЗБ),
прыўдалы прым. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
дасужы прым. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
дасужны прым. — Пух. (ЖС),
здатны прым. — Лаг., Карэл., Свісл., Гарадз. р. (Варлыга, СПЗБ, Цыхун, Насовіч),
мэт м. іран. 'майстар' — Бял. (Яўсееў),
дока — Чэрв. р. (Шатэрнік),
махер м. іран. — Зэльв. (Сцяцко),
спец м. 'спецыяліст, майстар' — Бял. (Яўсееў),
рамеснік м. 'хто мае нейкі талент у руках' — Лаг. (Варлыга),
хібетніца ж. 'якая ўсё вельмі добра ўмее рабіць' — Браг. (З нар. сл.),
ткачыца ж. 'здольная да ткання' — Смален. р. (Дабравольскі),
танкапрадзіца ж., танкапралля ж. 'якая тонка прадзе' — Смален. р. (Дабравольскі),
самадзелка ж. 'якая ведае простае рукадзелле' — мясц. (Насовіч),
стагавік м. 'той, хто ўмее добра складаць сена ў стагі' — Гл. (Янкоўскі),
вазавік м. 'той, хто ўмее добра накласці воз сена' — Гл. (Янкоўскі),
рукадзельніца ж. 'жанчына, якая займаецца рукадзеллем' — Навагр., Дзятл. (Мат. Гарадз.),
каца ж. 'здатная, умелая жанчына' — Віл. (СЦБ),
хібетны прым. 'здатны, умелы' — Гом. р. (НЛГ);

дзелавы, умелы:
дзелавы прым. — Смарг., Паст., Беластоц. р. (СПЗБ),
дзелаваты прым. — Лоеў. (Янкова),
дзялок м. — Смален. р. (Дабравольскі),
охар м. — Бял. (Яўсееў),
талковы прым. 'талковы, дзелавы' — Брасл., Вілен. р. (СПЗБ),
путны прым. 'здольны, дзелавы' — Мсцісл. (Юрчанка),
віхтовы прым. 'дзейны, дзелавіты' — Слаўг. (Н. сл-сць). @марудлівы, непаваротлівы ў працы, які павольна, без паспешлівасці працуе; няспрытны.

карпач м. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
карпун м. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
мяліца аг. — Смален. р. (Насовіч, Дабравольскі),
мялаваты прым. — Беластоц. р. (СПЗБ),
капун м. асудж., капуха ж. асудж. — Мёр., Смален. р., Зах.-бран. р., Бял. (З нар. сл., Дабравольскі, Растаргуеў, Яўсееў, Насовіч),
капошка м. і ж. — Бял. (Мат. дыял. сл.),
капашыла аг. — мясц. (Насовіч),
капайла аг. — мясц. (Насовіч),
калупас м. — Бял. (Яўсееў),
калупейка — Лаг. (Варлыга),
калупша ж. — Бял. (Яўсееў),
калыпша м. і ж. — Кругл. (ЖНС),
марудны прым. — Гарадз., Лях. (СПЗБ),
маруднік м. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
маруда аг. — мясц. (Насовіч),
марудзька аг. памянш. — мясц. (Насовіч),
цюхця м. і ж. зневаж. — Гор. (Мат. Маг.),
цюхцель м. — Лаг. (Варлыга),
цюхель м. — Мсцісл. (Юрчанка),
целяпайла н. — Зэльв. (Сцяцко),
цялёпа — Смален. р. (Дабравольскі),
зацялёпа м. і ж. — мясц. (Станкевіч),
прыцелепак м. — Клецк. (НЛ),
таптун м., таптуха ж. — Мёр., Жытк. (З нар. сл., ТС),
тэпталь м. асудж. — Мёр. (З нар. сл.),
хамяга аг. — мясц. (Насовіч),
папля аг. — мясц. (Насовіч),
пыпля м. і ж. іран. — Мсцісл., Смален. р. (Юрчанка, Дабравольскі),
пыпла м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
ленты прым. 'не энергічны ў працы' — Смарг. (Станкевіч),
тарокала м. і ж. асудж. — Мёр. (З нар. сл.),
мэша ж. зневаж. 'непаваротлівая, павольная ў працы жанчына' — Слуц. (Н. сл-сць),
аціляка м. і ж. асудж. — Мёр. (З нар. сл.),
кіжла м. і ж. 'той, хто марудна і няўмела што-н. робіць' — Кір. (НС),
кіжлун м. — Кір. (НС),
мямлік м. 'павольны ў рабоце і размове, мямля' — мясц. (Насовіч),
няўпраўны прым. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
няўклюдны прым. 'няскладны, няспрытны' — Жытк. (ТС),
караўзно н. груб. перан. 'непаваротлівая асоба, лайдачка' — Жытк. (ТС),
друпала аг. 'маруда' — Слон. (ЖНшС),
труля м. і ж. 'марудлівы чалавек' — Лід. (СРЛГ),
поркала аг. — мясц. (Станкевіч),
калдыбайла аг. 'няхуткі ў хадзе і працы' — мясц. (Насовіч),
лунь м. 'гультай, маруда, нерухлівы' — Лаг. (Варлыга),
кэца м. і ж. 'няўмека, маруда' — Драг., Бяроз. (ДСБ, НЛ),
бязручча н. зневаж. 'няспрытны, няўдалы ў рабоце' — Лаг. (Мат. мен.-мал., СЦБ). @негаспадарлівы

пустадомны прым. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
пустадом м., пустадомка ж. — мясц. (Насовіч),
пустадомак м. — Нясв., Пух. (СПЗБ),
апушчэльнік м. — Мсцісл. (Бялькевіч),
нехазяйлівы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
раскідны прым. — Маст. (Сл. Гарадз.),
расташчыха ж. — Краснап. (Бялькевіч),
пацягака — Леп. (ЖНшС),
блудзяга м. і ж. зневаж. 'бесклапотная і безгаспадарлівая асоба' — Мсцісл. (Юрчанка). @неруплівы, нядбайны, нестаранны; які абыякава адносіцца да сваіх абавязкаў.

нядбалы прым. — Віц. р., (Каспяровіч, Насовіч),
нядбальны прым. — Віц. р. (Каспяровіч),
нядбайні прым. — Стол. (ТС),
нядбайлівы прым. — Жытк. (ТС),
недбайлюшчы прым. — Стол. (ТС),
нядбайла м. і ж. — Віц. р., Паст., Брасл., Мёр., усх.-маг. р., Стол., (Каспяровіч, СПЗБ, З нар. сл., Бялькевіч, ТС, Насовіч),
нядбаліца ж. — Ветк., Бял., Бар., Іўеў., (Мат. Гом., Мат. дыял. сл., СПЗБ, Насовіч), м. і ж. — Карэл., Навагр. (СПЗБ),
нядбайліца ж. — Лід. (Мат. Гарадз.),
нядбайліна ж. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
нядбайнік м., нядбайніца ж. — Чэрв. р., Ветк., Стол., Жытк., Глыб. (Шатэрнік, Мат. Гом., ТС, СПЗБ),
нядбальшчык м. — Смален. р. (Дабравольскі),
нядбайлішча м. узмацн. — Зэльв. (СРЛГ),
нядбайліска м. узмацн. — Зэльв. (Сцяцко),
бязрупатны прым. — Мсцісл., Воран. (Юрчанка, Станкевіч, Сл. Гарадз.),
бязрупатлівы прым. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
бязрупацце м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка, Станкевіч),
разгільдзяй м. экспр. — Воран., Гом. р. (СПЗБ, Мат. апыт.),
лазгімах м. здзекл. — Дзятл. (СРЛГ),
кацьмак м. зневаж. — Карэл. (Мат. Гарадз.),
халяйстра м. і ж. — Беластоц. р. (СРЛГ),
нетурботны прым. — Мсцісл. (Бялькевіч). @няўмека, партач, няўмелы, няздатны да працы; той, хто псуе працу.

няўмелы прым. — Віл., Гл., Жытк., (СПЗБ, Янкоўскі, ТС, Станкевіч),
няўмелушчы прым. — Жытк. (ТС),
няўмека м. і ж. — Мядз., Лаг., Чэрв. р., Віц. р., Мёр., Гом. р., Жытк., Гл., Петр., Зах.-бран. р., Чач., (СПЗБ, Варлыга, Шатэрнік, Каспяровіч, З нар. сл., НЛГ, ТС, Янкоўскі, Мат. Гом., Растаргуеў, Мат. апыт., Насовіч, Станкевіч),
няўмелуха ж. — Стол. (ТС),
няўмелька аг. — мясц. (Станкевіч),
няўмечка — Слуц. (ЖНшС),
няўмеха м. і ж. — Жытк. (ТС),
пэцкаль м. 'дрэнны майстар, папсуй' — Клім., Бял., Лаг., Чэрв. р., Смарг. (Бялькевіч, Яўсееў, Варлыга, Шатэрнік, Станкевіч),
пэцкала н. — Навагр. (Н. сл-сць),
партач м., партачка ж. экпр. — Жытк., Зах.-бран. р. (ТС, Насовіч, Растаргуеў),
папсуй м., папсуйка ж. асудж. — Бял., Лаг. (Яўсееў, Варлыга),
пароцька аг. 'асоба, што не мае поспеху ў рабоце; дрэнны працаўнік' — Лаг., Чэрв. р. (Варлыга, Шатэрнік),
зломак м. — Мядз. (СЦБ),
ламака м. і ж. перан. — Докш., Лаг., Ашм. (Мат. дыял. сл., Варлыга, СПЗБ),
ламакаваты — Лаг. (Варлыга),
нягодны прым. — Лоеў., Стол., Жытк. (Янкова, ТС),
негадзяй м., негадзяйка ж. — Жытк. (ТС),
негадзяшчы прым. — Жытк. (ТС),
няўдаха ж. — Стол., Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
няўдалы прым. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
няўдаліна м. і ж. — Шчуч. (СПЗБ),
неўдалота м. і ж. — Астр. (СРЛГ),
гламазда, грамазда м. і ж. 'няўмека; той, хто грувасціць, нагрувашчвае' — Ваўк., Лаг., Мсцісл. (Мат. Гарадз., Варлыга, Юрчанка),
нязграда, нязгрэда м. і ж. — Жытк., Старадарож. (Н. сл-сць, ЖНшС),
робля ж. 'благая работніца' — Лаг. (Варлыга),
брыднік м. асудж. — Маст. (СРЛГ),
саўлыга аг. неадабр. 'чалавек, які робіць абы-як' — Смален. р. (Дабравольскі),
варзопа, варзэпа — Смален. р. (Дабравольскі),
бяспрокі прым. — Віц. р. (Каспяровіч),
абузнік м. — мясц. (Насовіч),
бурзола м. і ж. асудж. 'неакуратная пры ядзе і ў рабоце асоба' — Мёр. (З нар. сл.),
няўложаны прым. 'непрывучаны да працы' — мясц. (Станкевіч),
няўладзіца аг. — мясц. (Станкевіч),
каўган м. і ж. абразл. — Зэльв. (Сцяцко),
калуш м. і ж. грэбл. — Зэльв. (Сцяцко),
кацпан м. і ж. зневаж. 'неахайны, няўмека' — Зэльв. (Сцяцко),
абламоха м. і ж. — Маст. (СРЛГ),
шулда м. і ж. — Жлоб. (Мат. апыт.),
лёмця м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
някдэба м. і ж. — Гом. (Н. сл-сць),
няздара — Чэрв. р. (Шатэрнік),
няведала м. і ж. — Ельск. (Мат. Гом.),
нясклёпа м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
нескладуха ж. 'жанчына, якая робіць усё няўдала' — Раг. (Мат. дыял. сл.),
ністропця ж. — Клецк. (НЛ),
недацёпа м. і ж. — Добр. (Мат. Гом.),
неўра м. і ж. — Ельск. (Мат. Гом.),
кавярза м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
варакса м. і ж. экспр. 'няўмека, пэцкаль, няўдаліца' — Стаўб. (З нар. сл.),
мазілка м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
няздзельніца ж. — Краснап. (Бялькевіч),
кацалапы перан. асудж. 'той, у каго ўсё валіцца з рук' — Зэльв. (Сцяцко),
няўклюда, няўхлюда м. і ж. — Ашм., Смарг. (СПЗБ),
тыкля м. і ж. — Воран. (СРЛГ),
загавала м. і ж. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
гепала м. і ж. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
кілда м. і ж. — Жлоб. (Мат. апыт.),
забарсень м. перан. абразл. — Мсцісл. (Юрчанка),
кавярзень м. лаянк. 'няважны, няўклюдны работнік' — Смален. р. (Дабравольскі),
брында м. і ж. 'неахайны, неакуратны ў рабоце чалавек' — Слуц., Навагр. (ЖС, Н. сл-сць),
хамаза ж. 'які хутка, але дрэнна робіць' — Светлагор. (ЛАБНГ),
патахкала м. іран. 'які робіць усё хутка, але не якасна' — Лун. (ДСБ),
непрадзь 'жанчына, якая не ўмее прасці' — Лун. (Шаталава),
няткаха ж. 'жанчына, якая не ўмее ткаць' — Смален. р. (Дабравольскі),
трапятун м. неадабр. 'чалавек, які знешне стараецца, а па сутнасці абыякава адносіцца да сваёй справы' — Ашм., Іўеў. (Сл. Гарадз.),
запамога ж. іран. 'няўмелы ці такі, хто не можа па здароўю рабіць што-н., але бярэцца дапамагчы' — Гл. (Янкоўскі),
уядлы прым. адм. 'нядобрасумленны працаўнік' — Гл. (Янкоўскі),
дзялок м. зневаж. 'пра чалавека, які выстаўляецца сваімі здольнасцямі, а на самай справе нічога не ўмее добра рабіць' — Навагр. (ЖНС),
шаўлюга м. і ж. зневаж. 'няскладны чалавек, які не ўмее добра рабіць' — Навагр. (З нар. сл.),
кевала м. 'дрэнны працаўнік' — мясц. (Насовіч),
нязграда м. і ж. 'няўмека, няўклюда' — Жытк. (ТС). @працавіты, працалюбівы, старанны, які многа, добра і шчыра працуе; дбайны, руплівы.

рабочы прым. — Брасл., Уздз., Чэрв., Ваўк., Кобр., Гом. р., Стол., Жытк., мясц. (СПЗБ, Мат. мен.-мал., Шатэрнік, Сцяшковіч, Мат. Гарадз., ЖНшС, НЛГ, ТС, Мат. Гом., Станкевіч),
рабацяга м. і ж. — Добр., Маз., Смарг., Лельч., Жытк., Пін., Лоеў., Смален. р. (Мат. Гом., Станкевіч, Кучук, ТС, НЛ, Янкова, Насовіч, Дабравольскі),
рабяцяшчы прым. — усходняя частка паўдн.-усх. з., спарадычна пал. р. (Юрчанка, Мат. апыт., Мат. Гом., ТС, ДСБ),
рабоцька м. і ж. — Хойн., Калінк. (Мат. Гом.),
рабацько м. — Слон. (СРЛГ),
работнік м. — Жытк. (ТС),
работны прым. — Стол. (ТС),
работлівы прым. — Стол. (ТС),
рабачай м., рабачайка м. і ж. — мясц. (Станкевіч),
трудзяшчы прым. — спарадычна паўн.-зах. з. (НС, Мат. мен.-мал., Сл. Гарадз.),
трудзяка м. і ж. — Лоеў., Браг. (Янкова, ГЧ, Мат. апыт.),
трудалюбімы прым. — Мсцісл., Лоеў. (Юрчанка, Янкова),
трудзяга м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
труцяга м. — Калінк. (СПЗБ),
трудавіты прым. — Іўеў. (СПЗБ),
трудавік м. — Стол. (ДСБ, НЛ),
трудлівы прым. — Лоеў. (Янкова),
трудзімы прым. — Жытк. (ТС),
тружанік м. — Смален. р. (Дабравольскі),
працавіты прым. — Віц. р., Чэрв. р., Жытк. (Каспяровіч, Шатэрнік, ТС, Насовіч),
працаўнік м. — Лаг. (Варлыга),
працавень м. — Лаг. (Варлыга, Станкевіч),
працавель м. — Чэрв. (СПЗБ),
працаўлівы прым. — Ашм. (Станкевіч),
працаўнэй — Мсцісл. (Юрчанка),
працалюб м. — Слуц. (ЖНшС),
гарушчы прым. — Гом. р., Стол. (НЛГ, ТС),
гароўны прым. — Гл. (Янкоўскі),
гаруха ж. — Стол., Жытк., Пін. (ТС, ЖНС),
гарэмчы прым. — Стол., Жытк. (ТС),
загарны прым. — Лоеў. (Янкова),
загарлівы — Маз. (ГЧ),
загара ж., загаруха ж. — Жытк. (ТС),
руплівы прым. 'старанны, клапатлівы' — Чэрв. р., Гл., усх.-маг. р., Зах.-бран. р., (Шатэрнік, Янкоўскі, Бялькевіч, Растаргуеў),
рупатлівы прым. — Мсцісл. (Юрчанка, Бялькевіч),
рупотлівы прым. — Клім. (Бялькевіч),
рупатны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
рупны прым. — Смарг., Чэрв. р. (Станкевіч, Шатэрнік),
рупаслівы прым. — Чэрв. р., Смарг. (Шатэрнік, Станкевіч),
парупны прым. — Ашм. (Сл. Гарадз.),
рупнік м., рупніца ж. — Ушацк. (ЛАБНГ),
рупеснік м. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
рупатнік м., рупатніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
рупленнік м., рупленніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
старанны прым. 'дбайны, клапатлівы' — Віц. р. (Каспяровіч, Гарэцкі, Насовіч, Станкевіч),
старэнны прым. — Віл. (НС),
старатлівы прым. — Навагр., Бар., Люб., Стол., Жытк. (ЖНС, НС, СПЗБ, ТС),
старатны прым. — Люб., Лоеў. (ЖНС, Янкова),
стараўлівы прым. — Гарадз., Воран. (Сл. Гарадз., СПЗБ),
старанлівы прым. — Беластоц. р. (СПЗБ),
старайлівы прым. — Кам. (ЖНС, ЖНшС),
стараёнцы прым. — Воран., Пух. (Сл. Гарадз., Мат. мен.-мал.),
стараннік м., старанніца ж. — Гл., Круп., Мсцісл. (Янкоўскі, Мат. мен.-мал., Юрчанка),
старацель м., старацелька ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
старацельнік м., старацельніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
старальнік м., старальніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
старалы — Лаг. (Варлыга),
радзівы прым. 'клапатлівы, дбайны' — Слон. (Сл. Гарадз., Насовіч, Гарэцкі, Станкевіч),
улегісты прым. 'старанны, неадступны' — Слуц. (ЖНшС, Насовіч),
акуратны прым. 'верны выканаўца' — Чэрв. р. (Шатэрнік, Насовіч),
дбайлівы прым. 'клапатлівы, руплівы' — мясц. (Станкевіч),
дбайнік м. — Бабр., Лельч. (ЛАБНГ),
піляка аг. 'пільны да працы' — Лаг. (Варлыга),
шчыры, шчэры прым. 'старанны, дбайны, працавіты' — Кобр., Лоеў., паўн.-зах. з., Чэрв., Пух., Калінк., мясц. (ЖНшС, Янкова, СПЗБ, Насовіч),
шчыруха ж. — Гом. р. (НЛГ),
гарапашны прым. 'шчыры ў працы; той, хто цяжкай працай здабывае сабе харчаванне' — Маз., Жытк., Драг. (ГЧ, Станкевіч, ТС, НЛ),
гарапашчы прым. — Стол. (ТС),
гарапашнік м., гарапашніца ж. — Жытк., Драг., мясц. (ТС, НЛ, Станкевіч),
гарапашлівы прым. — Драг., Стол. (НЛ),
гарутны прым., гарутка ж. — Валож. (ЖС),
цяглій м., цяглей м. 'працавіты чалавек' — Іван. (НЛ, ДСБ),
няўтольны прым. 'старанны' — Карэл. (Сл. Гарадз.),
здзялуха ж. 'працавітая жанчына' — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
хціўны прым. 'хцівы, прагны (да ведаў, да працы)' — Гом. р. (НЛГ),
сібірны, сіберны прым. 'ахвочы да працы' — Слуц. (ЖНшС),
негарака м. 'небарака, шчыры працаўнік' — Жытк. (ТС),
запеканік м. — Смален. р. (Дабравольскі),
забатняк м. 'руплівы чалавек' — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
парывісты прым. 'руплівы, ахвочы да работы' — Віл. (НЛ),
варавіты прым. 'працаздольны' — Слон. (Сл. Гарадз.),
чугавы прым. 'працаздольны' — Бераст. (Сл. Гарадз.),
піцуга — Віц. р. (Каспяровіч),
лабавоз м. іран. 'працавіты чалавек' — Бял. (Яўсееў),
піявы прым. 'працавіты' — Чэрв. (СПЗБ),
ахвочы прым. 'не гультай' — Лаг. (Варлыга),
таўкушчы прым. 'працавіты, бесперапынна заняты работай' — Стол. (ТС),
пякельнік м. 'хто выконвае цяжкую працу, працуе да знясілення' — Віц. р., Брасл. (Каспяровіч, СПЗБ),
смагула м. і ж. 'працавіты, але скупаваты чалавек' — Мядз. (Н. сл-сць). @той, каго заўсёды трэба прымушаць працаваць

папіхайла аг. — Смален. р. (Насовіч, Станкевіч, Дабравольскі),
папіхалка м. і ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
піхень м. — мясц. (Станкевіч),
пех м. — мясц. (Станкевіч),
папіхіч м. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
пасувайла аг. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
пасовішча н. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
панукала м. і ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
прынудзілавец м. — Паст. (СПЗБ). @той, хто дапамагае ў працы

памачнік м., памачніца ж. — Воран., Віл., Чэрв., Стол. (СПЗБ, СЦБ, ТС),
памагач м., памагачка ж. — Валож., Віл., Лаг. (Мат. мен.-мал., СЦБ),
памагатар м. — Валож. (СЦБ),
памагайла м. і ж. — Рас. (СПЗБ),
памацнік м. — Валож. (Мат. мен.-мал., СЦБ),
памоцнік м. — Малад. (СЦБ),
падсобнік м. — Чэрв. (СЦБ),
падручнік, падрушнік м. — Стол. (ТС),
патужнік м. 'здаровы працаўнік, добры памочнік' — мясц. (Станкевіч, Насовіч). @увішны, спрытны ў працы, жвавы ў рабоце, прагны да працы.

заядлы прым. — Чэрв., Свісл., Бар., Саліг., Гл., Стол., Жытк. (Шатэрнік, Мат. Гарадз., ЛАБНГ, Янкоўскі, ТС),
заедлівы прым. — Лельч. (Кучук),
заеда ж. перан. — Жытк. (ТС),
заяда м. і ж. — Люб. (Н. сл-сць),
уядлы прым. — Чэрв. (Шатэрнік),
заўзяты прым. — Лаг., Чэрв., Воран. (Варлыга, Шатэрнік, ЛАБНГ),
спрытны прым. — Віц. р., Мядз., Гарадз., Слон., Чэрв., Кір., Лельч., Ельск. (Каспяровіч, ЛАБНГ, Шатэрнік),
спрытняк м., спрытнячка ж. — Стол., Астр. (ТС, Сл. Гарадз.),
спрытнуха ж. — Жытк. (ТС),
прытны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
рухавы прым. — Валож., Навагр., Чэрык. (ЛАБНГ),
рухлівы прым. — Лаг., Іван., Лун. (Варлыга, ЛАБНГ),
рухомы прым. — Стол. (ЛАБНГ),
рухлы прым. — Слон. (Сл. Гарадз.),
падхватны прым. — Слуц., Мсцісл. (ЖНшС, Юрчанка),
пахватны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
ухватлівы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
ухвацісты прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
пахапны прым. — мясц. (Станкевіч, Насовіч),
пахаплівы прым. — мясц. (Станкевіч, Насовіч),
пахоплівы прым. — мясц. (Насовіч),
спраўны прым. — Віц. р., Гарадз., Чэрв., Чэрык., Берасц., Жаб., Гл., мясц. (Каспяровіч, Мат. Гарадз., Шатэрнік, ЛАБНГ, Янкоўскі, Насовіч),
упраўны прым. — Лаг., Чэрв., Гл., Жытк. (Варлыга, Шатэрнік, Янкоўскі, ТС),
заюха м. і ж. — Сен., Чэрв., Лаг. (ЛАБНГ, Станкевіч),
заюшлівы прым. — Краснап. (Бялькевіч),
разваротлівы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
развароцісты прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
вараціла м. і ж. — Пол. (НЛ),
вёрткі прым. — Гар., Астр., Чав., Касц., Бабр., Люб., Лельч. (ЛАБНГ),
увёрткі прым. — Светлагор., Буда-Каш. (ЛАБНГ),
увіротны прым. неадабр. — Іўеў. (СРЛГ),
павярткі прым. — Віл. (ЛАБНГ),
рабочы прым. — зах.-пал. г., Карэл. (ЛАБНГ),
работнік м. — Бяроз. (ЛАБНГ),
рабацяга м. і ж. — Слаўг. (ЛАБНГ),
рабоцька н. — Старадарож. (ЛАБНГ),
споры прым. — Добр., Чач. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
быстры прым — Пух., усх. з., Стаўб., Лід., Маст., Клец., Малар. (СЦБ, ЛАБНГ),
быстрарукі прым. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
праворны прым. — Карм., Гом., Лельч., Стол. (ЛАБНГ),
праварніна м. і ж. — Жытк. (ТС),
паспешны прым. — Дзятл., Клім., Слуц. (ЛАБНГ),
даспешны прым. — мясц. (Насовіч),
агнясты прым. — Клім. (ЛАБНГ),
агнісцік м. — Бых., Бабр. (ЛАБНГ),
звінны прым. — Зэльв., Пруж. (Сл. Гарадз., ЛАБНГ),
завінашчы прым. — Гарадз. р. (Цыхун),
здатны прым. — Бераст. (ЛАБНГ),
хуткі прым. — спарадычна зах.-пал. г. і сумежныя з імі раёны, спарадычна паўдн.-усх. з., Пол., Ушац., Валож., Гарадз., Бераст. (ЛАБНГ),
скоры прым. — гарадз.-бар. г., Смарг., Астр. (ЛАБНГ),
хіжы прым. — Смарг., Бяроз. (ЛАБНГ),
шчыры прым. — Мёр., Малад., Гом., Рэч., Маз. (ЛАБНГ),
гарачы прым. — Смарг., Мсцісл., Івац., Іван., Пін., (ЛАБНГ),
шыбкі прым. — паўн. р., спарадычна паўн.-зах. з., Бых. (ЛАБНГ),
шпаркі прым. — Паст., Брасл., Пол., Ваўк., Дзятл., Навагр., Мен., Бых., Пруж., Бяроз., Добр., Нараўл. (ЛАБНГ),
споры прым. — Чач., Добр. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
удалы прым. — Верхнядзв., Круп., Бярэз., Капыл. (ЛАБНГ),
ёмкі прым. — Бял., Маг., Бых., Ветк., Іван. (ЛАБНГ),
шустры прым. — Шарк., Пол., Мядз., Віл., Круп., Слуц., Берасц., Лельч., Мсцісл. (ЛАБНГ),
жвавы прым. — Астр., Ашм., Валож., Навагр., Берасц. (ЛАБНГ),
швідкі прым. — Слон., Пруж. (ЛАБНГ),
круты прым. — спарадычна паўночная частка паўн.-зах. з. (ЛАБНГ),
старатлівы прым. — Чэрв. (ЛАБНГ),
тараплівы прым. — Дзятл. (ЛАБНГ),
уюн м. — Смален. р. (Дабравольскі),
тартарыца ж. 'вялікая і спраўная жанчына, якая лоўка і хутка працуе' — Пол. (НЛ),
шмурны прым. 'лоўкі' — Лельч. (ЖНшС),
кідкі прым. 'спраўны ў рабоце' — Зэльв. (Сцяцко),
хабры прым. — Лельч. (ЛАБНГ),
шурэцкі прым. — Беш. (ЛАБНГ),
бойкі прым. — Астр. (ЛАБНГ),
шыбясты прым. — Пруж. (ЛАБНГ),
завідны прым. — Леп. (ЛАБНГ),
мёткі прым. — Буда-Каш. (ЛАБНГ),
пілны прым. — Ушацк. (ЛАБНГ),
жывы прым. — Гор. (ЛАБНГ),
жэшкі прым. — Кам. (ЛАБНГ),
яркі прым. — Стол. (ТС),
тараплівы прым. — Дзятл. (ЛАБНГ),
шаткі прым. 'вельмі рухавы і спрытны ў рабоце, паваротлівы' — Гл. (Янкоўскі),
леткі прым. 'лёгкі да работы' — Зэльв. (ЛАБНГ),
даходны прым. 'які ўсюды паспявае, знаходзіць сабе доступ, дзякуючы сваёй стараннасці' — Ашм., Смарг. (Станкевіч),
рубака м. 'які працуе без разваг' — мясц. (Насовіч),
захлынка м. і ж. 'той, хто прагна хапае, робіць, не ўлічваючы сваёй сілы, магчымасцей, патрэб' — Гл. (Янкоўскі). ##Chapter: 14. Адносіны да людзей @адыходлівы/1, здольны хутка забываць крыўду.

адпусклівы прым. — Смарг. (Станкевіч),
атходлівы прым. — усх.-маг. р. (Бялькевіч). @ашукальнік, той, хто ашуквае, падманвае.

абманяла м. і ж., абманнік м., абманніца ж., падманяла м. і ж., падманяльнік м., падманяльніца ж., падманнік м., падманніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
ашуканец м. — Віц. р., Лаг. (Каспяровіч, Варлыга),
ашукалка ж., ашукальнік м., ашукальніца ж. — мясц. (Насовіч),
акушэнец м. — Віц. р. (Станкевіч),
абіраха м., мантач м. — Лаг. (Варлыга),
абдувала м., празмуста м., абманшчык м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
баламута м. і ж. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
вошуст м., ошуст м., — Дзятл. (Сл. Гарадз.),
круцель м. — Лаг., Петр., Буда-Каш. (Мат. Гом., Варлыга),
абакульнік м. — Маг. р. (Станкевіч, Бялькевіч),
кандула м. і ж. — Акц. (Мат. Гом.),
пакішэннік м. — Пух. (Мат. мен.-мал.),
брахун м., брахунец м. — Чэрв. р., Смален. р. (Станкевіч). @бессаромны, які не мае сораму; нахабны, нясціплы.

страмнік м., страмніца ж. — Бял., Гор., Мсцісл., Чач., Лоеў., Зах.-бран. р. (Мат. Маг., Растаргуеў, Яўсееў, Янкова, Юрчанка, Мат. апыт.),
страмнік м. — Ушацк., Гл., Бял., Бых., Зах.-бран. р. (НЛ, ЖНС, Яўсееў, Янкоўскі, Растаргуеў),
страмата м. і ж., бясстрамны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
срамнік м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
страмідла м., прасталытка ж., бессаромніца ж., прафура ж. — Бял. (Яўсееў),
бессаромны прым., бессорамны прым., бессарамяжны прым. — Віц. р. (Станкевіч),
бястыднік м., бясстыдніца ж. — Верхнядзв., Брасл., Зэльв., Маг., Чач., Паст. (СПЗБ, Мат. Маг., Шаталава, Сцяцко, Мат. апыт.),
стыдулька ж., стыдны прым., няўстыдны прым., няўсцівы прым., — Лоеў. (Янкова),
бясстыдны прым. — Навагр., Лоеў. (Сл. Гарадз., Янкова),
бэстынь м. і ж. — Свісл. (Мат. Гарадз.),
абрыдніца ж. — Чэрв. (Мат. мен.-мал.),
галабруй м. — Кругл. (ЖНС). @бязлітасны, які не мае літасці, жалю, спачування; бессардэчны.

катарэзнік м. — Карэл. (ЖНС),
кат м. — Віц., Смарг. (Станкевіч),
скуралуп м. — Ашм. (Сл. Гарадз.),
жывадзёр м. — Лаг. (Варлыга),
бязжаласлівы прым. — Мсцісл. (Насовіч, Юрчанка),
бяскрэўны прым. — Маз. (ГЧ). @ветлівы, ласкавы, далікатны, прыветлівы, выхаваны.

ветлы прым. — Віц. р., Стол., Жытк. (ТС, Каспяровіч),
прыветны прым. — Віц. р., Лоеў., Чач. (Каспяровіч, Станкевіч, Янкова, Мат. апыт.),
прыветлівы прым. — Лаг. (Варлыга),
прыятлівы прым. — Жытк. (ТС),
прывітчы прым. — Драг. (ЖНС),
уветлівы прым., уважны прым. — Віц. р. (Каспяровіч),
далікатны прым. — Смарг., Чэрв. (Станкевіч, Насовіч, Шатэрнік),
прыёмны прым. — Лід., Лоеў. (Сл. Гарадз., Янкова),
прыямлівы прым. — Ваўк. (Сл. Гарадз.),
міжлюдны прым. — Ваўк. (СПЗБ),
прыемчывы прым. — Карэл. (СПЗБ),
прыютны прым., абаюдны прым. — Лоеў. (Янкова),
прылюдны прым. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
прыкідлівы прым., прыкідны прым. — Жытк. (ТС),
прытульны прым. — Астр. (Сл. Гарадз.),
панараўны прым. — Лід. (СРЛГ, Мат. Гарадз.),
гжэчны прым. — Астр. (СРЛГ),
людзяны прым. — Клім. (Мат. Маг.),
лёзны прым. — паўн.-зах. з. (ЖНС, СПЗБ),
малёдны прым. — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
лісавы прым., масляны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
прыстатны прым. — Віц. р. (Каспяровіч),
васпітаны прым. — Мядз. (СЦБ). @грубы, няветлівы, некультурны, рэзкі.

грубы прым. — агульн., Смален. р. (ЛАБНГ, Насовіч, Дабравольскі),
грубы прым. — паўн.-зах. з., Маг. р., спарадычна Віц. р. і Гом. р. (ЛАБНГ, ГЧ),
грубен м., грубец м. — мясц. (Станкевіч),
грубіян м. — Чэрв. (Шатэрнік),
варвар м. 'грубы, дзікі' — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
саўлыга м. і ж. — Кругл. (Мат. Маг.),
хабло н. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
хамуйлік м., свіннаваты прым. — Мсцісл. (Юрчанка). @даверлівы, які кожнаму верыць.

даверлівы прым. — Лаг. (Варлыга),
даверчываны прым. — Мсцісл. (Юрчанка). @дакорлівы, які выказвае незадавальненне, папрок.

упікальшчык м. — Мсцісл. (Бялькевіч),
выяда м. і ж. — Гарадз. (Цыхун). @далікатны/1, ветлівы, ласкавы ў абыходжанні з людзьмі; уважлівы.

далікатны прым. — Чэрв., Мсцісл., Жытк., Зах.-бран. р. (ТС, Шатэрнік, Юрчанка, Растаргуеў),
далікатар м. — Навагр., Жаб. (НЛ, НС),
даліктуся м. і ж. — Зэльв. (Сцяцко),
панельны прым. 'далікатны' — Мсцісл. (Юрчанка). @дзіўны/1, які выклікае здзіўленне; незвычайны.

дзіўны прым. — Чэрв. (Шатэрнік),
дзівачны прым., дзівоснік м., дзівосніца ж. — мясц. (Насовіч),
анцярэсны прым. — Бял., Мсцісл. (Юрчанка, Яўсееў),
чуднэй прым., чудзела м. — Мсцісл. (Юрчанка),
прытаромны прым. — Маст. (Сл. Гарадз.),
модны прым. 'незвычайны, непрывычны, дзіўны' — Стол. (ТС). @добразычлівы, які жадае людзям дабра, прыхільна, спагадліва адносіцца да іншых.

мярковы прым. — Хойн. (ЛАБНГ),
мяркоўны прым. — Сен. (ЛАБНГ),
мяркованы прым. — Малар. (ЛАБНГ),
памяргоўны прым. — паўн.-зах. з., Арш., Дубр., Чав., (ЛАБНГ),
памяркоўны прым. — спарадычныя паўн.-зах. з., Чашн., Бярэз., Бял., Клім., Гл. (ЛАБНГ),
прыветлівы прым. — Чэрв. (СПЗБ),
душэўны прым. — Гарадз. (СПЗБ),
дабраахвочы прым. — Віц. (Каспяровіч),
парадлівы прым. — Ашм. (Сл. Гарадз.),
прыязны прым., людзкі прым., шчыры прым. — Лаг. (Варлыга),
зычлівы прым. — Валож. (СЦБ, Насовіч),
дабрахот прым. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
лёста ж. 'добразычлівая, вельмі памяркоўная жанчына' — Гл. (Мат. дыял. сл.). @добры/1, чулы да людзей, спагадлівы, сардэчны.

дабрак м. — Гом. (НЛГ),
дабрач м. — Лельч. (Кучук),
дабрэц м. — Стол. (ТС),
дабрыня м. і ж. — мясц. (Насовіч),
добры прым. — агульн. (ТС, СЦБ, ЖС, Станкевіч, Янкоўскі, Мат. апыт.),
дабрусенькі прым. ласк. — Віц. р. (Каспяровіч),
дабрэсенькі прым. ласк. — Гом. (НЛГ),
дабравіты прым. — Малад. (Мат. мен.-мал.),
мяккі прым. — Лоеў., Чач. (Янкова, Мат. апыт.),
моцкі прым. — Уздз. (Мат. мен.-мал.),
хвайны прым. — Бар. (ДСБ),
лемянтовы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
совясны прым. 'добры, справядлівы' — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
слаўны прым. 'добры, слаўны' — Жытк. (ТС),
чынны прым. 'добры, прыстойны' — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
лагодны прым. 'добры, шчыры' — Паст. (СПЗБ),
пуцёвы прым. — Старадарож. (ЖНС),
угодны прым. 'добры, даспадобы' — Жытк. (ТС),
спагадлівы прым. — Лаг. (Варлыга),
людны прым. 'людскі, добры' — Жытк. (ТС);

вельмі добры:
дабрына ж. — Жытк. (ТС),
дабрэнны прым. — Стаўб., Люб., Чач., Гом., Лоеў. (ЖНС, СЦБ, Н. сл-сць, НЛГ, Мат. апыт.),
дабрадушны прым. — Лід., Пух., Стол. (ТС, З нар. сл., Мат. Гарадз.),
дабрэзны прым., дабрэчы прым. — Жытк. (ТС),
дабрачы прым. — Жытк., Гом. (ТС, Н. сл-сць),
дабруленькі прым. экспр. — Стол. (ТС),
дабротны прым. — Гом. (Н. сл-сць),
задобры прым. — Віл. (СЦБ),
раздобры прым. — Маст., Гл. (Сл. Гарадз., Янкоўскі),
прадабрэнны прым. — Чач., Лоеў. (Янкова, Мат. апыт.),
завідны прым. 'надта добры, зайздросны' — Жытк. (ТС),
малінавы прым. 'вельмі добры, паслухмяны' — Бял. (Яўсееў),
дабрадушнік м., дабрадушніца ж. 'лагодны чалавек' — Мсцісл. (Юрчанка),
дабрадзей м. — Віц. р., Лаг. (Варлыга, Каспяровіч),
дабрадзецель м. — Бярэз. (СЦБ),
прыяка м. іран. — Бял. (Яўсееў),
дабрахот м., жычлівы прым. — мясц. (Насовіч),
касатка ж. 'чалавек добрай душы' — Чэрв. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
карадушка ж. 'добрая, ласкавая жанчына' — Валож. (ЖС),
шчыруха ж. 'шчодрая, добрая жанчына' — Астр. (Сл. Гарадз.). @дрэнны, з адмоўнымі якасцямі або ўласцівасцямі; кепскі.

лядашчыца ж. — Нясв. (Мат. мен.-мал.),
ляды прым. — Маст. (Сл. Гарадз.),
лядакі прым. — Клецк. (Мат. мен.-мал.),
лядашты прым. — Чэрв. (Шатэрнік),
ліхі прым. — Віц. р., Шчуч., Лаг. (Мат. Гарадз., Каспяровіч, Варлыга),
нічогі прым. — зах.-пал. г. (Мат. апыт.),
халерны прым. — Уздз., Кір. (НС, Мат. мен.-мал.),
халярысты прым. — Маст. (Мат. Гарадз.),
пакасны прым. — Уздз. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
паганы прым. — Пін. (ДСБ),
брыда м. і ж. ' дрэнны, надакучлівы' — Нясв. (Мат. мен.-мал.),
благата м. і ж., благоцце м. і ж., благі прым. — Чашн., Смарг., Чэрв. (Станкевіч),
судолле м. і ж. — Бых. (Мат. Маг.),
бэсты прым. — Свісл. (Сл. Гарадз.),
кепскі прым. — Віц. р., Чэрв. (Каспяровіч, Шатэрнік),
пошлы прым. 'дрэнны' — Рэч. (НС),
гадкі прым. — Воран. (Мат. Гарадз.),
наўды прым. — Зэльв. (СРЛГ),
труізна ж. 'вельмі дрэнны' — Браг. (З нар. сл.),
марны прым. 'дрэнны, нялюбы' — Валож. (Мат. мен.-мал.),
вуніят м. 'абманнік, дрэнны чалавек' — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
пранцаваты прым. — Кір. (НС),
негадзявы прым., негадзяшчы прым. 'паганы' — Гарадз., Вілен. р. (СПЗБ),
нелапы прым. 'няладны, нядобры', ненавідны прым. 'нядобры', нелюдскі прым. — Смален. р. (Дабравольскі),
барахловы прым. — Мсцісл. (Юрчанка). @жаласлівы, схільны да жаласці, спачування; спагадлівы, чуллівы.

жаласнік м., жаласніца ж. — Віц. р., Лаг. (Каспяровіч, Насовіч, Варлыга),
жаласны прым. — Віц. р. (Каспяровіч),
жаласцівы прым. — Верхнядз., Дзятл., Пух., Чач. (СРЛГ, Мат. мен.-мал., Шаталава, Мат. апыт.),
жаласлівы прым. — Люб., Жытк. (ТС, Насовіч, Мат. апыт.),
жалослівы прым. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
жалаблівы прым. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
жвалы прым. 'жаласны' — Чэрв. (СПЗБ),
шкадоўнік м. — Жытк. (ТС),
шкадоўніца ж., шкадоўлівы прым. — Стол. (ТС). @жорсткі, суровы; бязлітасны, неміласэрны.

азіят м. — Віц. р., Лельч. (Каспяровіч, Кучук),
ваўкалака м. і ж., канарэз м. — Гл. (Янкоўскі),
гад м. — Лаг. (Варлыга),
кат м. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
шкуралуп м., шкуралупіна ж., канарэзіна м., каналуп м. перан., каналупіна м. узмацн., крывапіўнік м., крывапіўніца ж., крывапівец м. — Лаг. (Варлыга),
зверавіты прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
крывапіўца м., крывасмок м. — мясц. (Станкевіч),
люты прым., катаўскі прым. — мясц. (Насовіч),
жорсткі прым. — Стол. (ТС, Станкевіч),
бяздушны прым. — Лаг. (Насовіч, Станкевіч, Варлыга),
бязлюдзкі прым. — мясц. (Насовіч),
акаянны прым. — Ганц., Лях. (СПЗБ),
пасіяк м. 'люты' — Пін. (НЛ). @задзірысты/1, схільны, ахвочы да боек, сваркі; задзірысты.

задзіра м. і ж. — паўн.-усх. з., Смарг., Лаг., Чэрв., (Мат. Гом., Шатэрнік, Станкевіч, Варлыга),
задзірака м. і ж. — Добр. (Мат. Гом.),
задзірава м. і ж. — Ветк. (Мат. Гом.),
задзірысты прым. — Лаг., Гл., Зах.-бран. р. (Варлыга, Янкоўскі, Растаргуеў),
задзірлівы прым. — Гл., Зах.-бран. р. (Янкоўскі, Растаргуеў),
задзірачлівы прым. — Кам. (ЖНС),
заяда ж. — Жытк. (ТС),
заскацень м. перан., байчак м., боец м., рызыкант м. — Стол. (ТС),
дзяркач м. перан., каруза м. і ж. зневаж., карузлівы прым. — Гл. (Янкоўскі),
заноза ж. перан. — Буда-Каш. (Мат. Гом.),
забіяка м. і ж. — Буда-Каш., Раг. (Мат. Гом.),
удыра м. і ж. — Леп. (ЖНшС),
задзёра м. і ж., задзіраннік м., задзіранніца ж., задзірлівы прым., задзёрлівы прым., прыдзірчасты прым., зачэпа м. і ж., зачэпны прым., зачэпісты прым., шкарадзь ж., шкарэнда м. і ж. — Мсцісл. (Насовіч, Юрчанка),
задорны прым. — Беластоц. р. (СПЗБ),
каруза м. і ж., карузлівы прым. — Лаг. (Варлыга),
дзярун м. — Жлоб. (Мат. Гом.),
дзяркач м. іран. — Нясв., Калінк., Карм. (Мат. Гом., Мат. мен.-мал.),
дзярклівы прым. — Смарг. (Станкевіч),
драч м. і ж. зневаж. — Віл. (НС),
заядуха ж. асудж. — Стаўб. (Мат. мен.-мал.),
бадзюга м. — Ваўк. (СПЗБ),
буй м., бітун м., агазлівы прым., гіцлюга м. — Віц. р., Чашн., Хоц. (Станкевіч),
перабуй м. — Віц. р. (Федароўскі),
шкарада м. і ж., шкарадны прым. — Бял. (Яўсееў),
зачэпа м. і ж. — мясц. (Насовіч),
завадыяш м. і ж., завадыяка м. і ж., завадэвуш м. і ж., збойца м. — Гарадз. (Цыхун),
збройны прым. — Зэльв. (Сцяцко),
сукаваты прым. — Чач. (Мат. апыт.),
засошысты прым. — Івац. (ЖНС). @зайздросны, схільны да зайздрасці.

завіднік м. — агульн., акрамя зах. з., Вілен. р. (ЛАБНГ, ТС, СПЗБ, ЖНшС, Мат. мен.-мал., Мат. Гом., Насовіч, Шаталава, Юрчанка),
завіда м. і ж. — Навагр., Мсцісл., Драг. (НЛ, З нар. сл., Юрчанка),
завідніца ж. — Верхнядзв., Ушацк. (ЖНшС, Шаталава, Станкевіч),
завідала м. і ж. — Бял. (Яўсееў),
завідоха м. і ж. — Ушацк. (ЖНшС),
завідлівы прым. — агульн., Смален. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЖНшС, Мат. мен.-мал., Мат. Маг., Мат. Гом., Мат. дыял. сл., Бялькевіч, Растаргуеў, Юрчанка),
завідны прым. — агульн., акрамя Віц. р. (ЛАБНГ, ЖС, ЖНС, СЦБ, Мат. Маг., Станкевіч, Юрчанка, Янкова),
завінны прым. — Кобр. (ЖНшС),
завіжы прым. — Лельч. (НЛ, ЛАБНГ),
завідчывы прым. — Бабр. (ЛАБНГ),
завідушчы прым. — Віц. р., Маг. р., Гом. р., спарадычна ўсх.-маг. р., Маст., Віл. (ЛАБНГ, СЦБ, Мат. Гарадз., Каспяровіч),
завідросны прым. — Нясв., Рэч. (ЛАБНГ),
завадлівы прым. — Барыс. (Мат. мен.-мал.),
павідлівы прым. — Чэрв., Капыл., Асіп., Старадарож. (ЛАБНГ, СПЗБ, Шатэрнік),
зайдроснік м. — Уздз. (СЦБ),
зайдросны прым. — Асіп., Карм., Бяроз., Стол., Рэч., Маз., Лельч., Нараўл. (ЛАБНГ, ТС),
зайдрысты прым. — Пух. (Мат. мен.-мал.),
зайдрасны прым. — Чэрв. (СЦБ),
зайдроны прым. — Слон. (ЛАБНГ),
зайздронік м. — Ваўк. (ЛАБНГ),
зайздроснік м., зайздросніца ж. — Чэрв. (Шатэрнік, Насовіч),
зайздры прым. — Жытк., Хойн. (ЛАБНГ, ТС),
зайздрывы прым. — Ашм., Малад., Лаг. (ЛАБНГ, Варлыга),
зайздросы прым. — Пол. (ЛАБНГ),
зайздросны прым. — зах. з., Віц. р., Чашн., Тал., Чэрв., Гл., Бял., Бых., Карм. (ЛАБНГ, Каспяровіч, Шатэрнік, Янкоўскі),
зайздроны прым. — Лаг., Ганц. (ЛАБНГ, Варлыга),
зайздрасны прым. — Круп., Бял., Лельч. (ЛАБНГ),
зайздрослівы прым. — Навагр., Дзятл., Клецк., Браг. (ЛАБНГ, Насовіч),
зазронік м., зазроніца ж. — Зэльв. (Сцяцко),
зазроны прым. — Гарадз., Зэльв., Івац., Берасц. (ДСБ, НС, ЖС, Цыхун, Сцяцко),
заздронік м. — Пін. (НЛ),
заздроны прым. — Зэльв., Пруж., Жаб., Кобр., Бяроз. (ЛАБНГ),
заздросны прым. — Гарадз., Шчуч., Бых., Кам., Іван., Стол., Браг. (ЛАБНГ, Насовіч),
заздрывы прым. — Малар. (ЛАБНГ),
заздры прым. — Стол. (ТС),
задроснік м. — Буда-Каш. (ЛАБНГ),
задроны прым. — Драг. (ЛАБНГ),
задросны прым. — Бабр., Ельск. (ЛАБНГ),
задрасны прым. — Нараўл. (ЛАБНГ),
завісны прым. — Гл., Смален. р. (Янкоўскі, Дабравольскі),
завісны прым. — Верхнядзв., Шкл. (ЛАБНГ),
завіслівы прым. — Рас., Верхнядзв., Пол., Шум., Сен., Кір., Бабр., Берасц. (ЛАБНГ),
квапны прым. — Віц. р., Чэрв. (Каспяровіч, Шатэрнік, Насовіч),
кваплівы прым. — Смален. р. (Дабравольскі),
крывотніца ж., крывотны прым. — Гл. (Янкоўскі),
крывы прым. — Уздз., Стол. (ТС, Мат. мен.-мал.),
крывосны прым. — Светлагор. (ЛАБНГ),
крывослівы прым. — Стол., Жытк. (ТС),
крываслівы прым. — Буда-Каш., Чач. (Мат. апыт.),
крывотлівы прым. — Дзятл., Гл., Жытк., Светлагор., Петр., Маз., Нараўл. (ЛАБНГ, ТС, Мат. Гом., Сл. Гарадз., Станкевіч, Янкоўскі),
заяда м. і ж., заядны прым. — Бял. (ЛАБНГ, НС),
заглоба м. і ж. — Віц. р. (Каспяровіч),
загладуха ж. — Лід. (Мат. Гарадз.),
злыдны прым. — Пін. (ЛАБНГ),
злынны прым. — Кліч. (ЖС),
запеслівы прым. — Стол., Маз. (ТС, ЛАБНГ),
лапшывы прым. — Стаўб. (СЦБ),
павідлівы прым. — мясц. (Станкевіч),
галкі прым. — Ушацк. (ЖНшС),
ахала м. і ж. — Бар. (ДСБ, НЛ),
скныры прым. — Лельч. (ЛАБНГ),
пламідны прым., пламінны прым. экспр. 'зайздросны' — Чэрв. (СПЗБ),
необаль м., неабаль м. 'зайздроснік' — Пін., Бяроз. (ЖНС),
неабольны прым. 'зайздросны' — Стол. (ЛАБНГ),
хоўчлівы прым. — Пух. (СПЗБ),
хаўхлівы прым. — Пух. (ЛАБНГ). @з'едлівы, схільны да едкіх, зласлівых насмешак; ядавіты.

уяда м. і ж. — Маст. (Сл. Гарадз.),
ядавіты прым. перан. — Стаўб. (Мат. мен.-мал.),
кусла ж. зневаж. — Паст. (СПЗБ),
з'ядлы прым., з'ядлівы прым. — Лід., Іўеў. (Сл. Гарадз.),
упічысты прым. — Бял. (Яўсееў),
датклівы прым. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў). @злапамятны, які доўга помніць крыўду.

памятны прым. — Ветк. (Мат. Гом.),
спагонлівы прым., унослівы прым. — Стол. (ДСБ),
спагончывы прым. — Лун. (ДСБ),
заскаруязлівы прым. — Лаг. (Варлыга),
затомлівы прым. — Смарг. (Сл. Гарадз.),
непрасцівы прым. — Лун. (Шаталава),
непрасцёвы прым. — Маст. (Сл. Гарадз.),
рамеслівы прым. 'зласлівы, непрыхільны, злапамятлівы' — Жытк. (ТС). @злосны, поўны злосці, варожасці, нядобразычлівасці.

злоснік м., злосніца ж. — мясц. (Станкевіч, Насовіч),
злосны прым. — Чэрв., Люб. (Шатэрнік, Насовіч, Мат. апыт.),
злюка м. і ж. — Раг., Смален. р. (Мат. Гом., Дабравольскі),
злючы прым. — усх.-маг. р., Барыс., Чач., Лоеў. (СЦБ, Мат. мен.-мал., Бялькевіч, Янкова, Мат. апыт.),
злюцелы прым. — Карэл. (Сл. Гарадз.),
злыдзень м. — Чэрв. (Шатэрнік),
злыбяда м. і ж. — Петр. (Мат. Гом.),
злы прым. — агульн., Смален. р. (ЛАБНГ, ТС, Станкевіч, Дабравольскі),
злобнік м., злакаманны прым. — мясц. (Насовіч),
злабіцель м., злабіцелька ж. — Мсцісл., Жлоб. (Мат. Гом., Юрчанка),
злослівы прым., злоўскі прым. — Смален. р. (Дабравольскі),
зласлівы прым., зламысны прым., злакаманны прым. — мясц. (Станкевіч),
зленны прым., хлехатун м. неадабр., выдрыпка ж. 'злы, няўжыўчывы' — Мсцісл. (Юрчанка),
лядак м., лядакі прым., лядачы прым. — гарадз.-бар. г., Берасц., Лях., Слуц., Акц., Добр. (ЛАБНГ, ЖС, З нар. сл., Мат. Гарадз.),
лядашчы прым. — Воран., Дзятл., Стаўб., Слуц., Лях. (ЛАБНГ, ЖС),
з'яд м. — Клецк. (НЛ),
з'яда м. і ж. — Капыл. (Н. сл-сць),
заяда м. і ж. — Слон., Мен. (Н. сл-сць),
заядуха ж. — Стаўб. (СЦБ),
заедлівы прым. 'злы, заўзяты' — Жытк. (ТС),
зайдзёны прым. 'сярдзіты, суровы' — Дзятл. (Сл. Гарадз.),
хіжак м. — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
хіжы прым. — Бял. (НС),
хіжасты прым. — Дзятл. (Сл. Гарадз.),
ліхі прым. — Чэрв., Гл., Малар., Кобр., Іван., Лун., Жытк., Ветк. (ЛАБНГ, ДСБ, Мат. Гом., Шатэрнік, Янкоўскі, Насовіч),
ліхоцце н. 'пра злоснага, ліхога чалавека' — Гл. (Янкоўскі),
плохі прым. — Ганц. (ЛАБНГ),
плахей прым. — Чэрык. (ЛАБНГ),
нягодны прым. — Асіп. (ЛАБНГ),
хітляны прым. 'злосны, няшчыры чалавек' — Жытк. (ТС),
язвіна м. і ж. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
яры прым. — Слон., Стол., Жытк. (ТС, Сл. Гарадз.),
яркі прым. 'заўзяты, злы' — Астр. (Сл. Гарадз.),
юдаш м. 'помслівы, злы' — Астр. (Сл. Гарадз.),
благі прым. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, СПЗБ),
пуктун м. асудж., пукта м. і ж. асудж., пуктала м. і ж. узмацн., буркун м. асудж., буркала м. і ж. асудж. 'незадаволены, злы, бурклівы' — Мёр. (З нар. сл.),
азіятны прым. — Маст. (Сл. Гарадз.),
ад'яда м. і ж. — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
ашчапенны прым. — Зэльв. (Сл. Гарадз.),
агурлівы прым. — Дзятл. (Сл. Гарадз.),
патунковы прым. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
сярдзіты прым. — Чэрв., Бяроз., Драг., Пін., Маз. (ЛАБНГ),
аспід м. — Віц. р. (Каспяровіч, Насовіч),
мырма м. і ж. абразл. — Капыл. (Н. сл-сць),
нягодны прым. 'злы, нядобры' — Стаўб., Круп. (СЦБ),
згрызлівы прым. — Смарг. (Сл. Гарадз.),
падкалодніца ж. — Віц. р. (Каспяровіч),
цытра ж. абразл. — Барыс. (Мат. мен.-мал.),
куя ж. — Жытк. (ТС),
сітучка ж., звярысты прым. — Віц. р. (Нікіфароўскі, Каспяровіч),
звярыца ж. — Ушацк. (НС),
звераваты прым. — Пух. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
ваўкач м. асудж. — Навагр. (СПЗБ),
ваўкачэча м. зневаж. — Слуц. (ЖС),
ваўчкаваты прым. — Воран. (Сл. Гарадз.),
выдра ж. груб. 'злы, няўжыўчывы' — Уздз. (СЦБ),
вужака м. і ж. 'хітры, злы' — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
нічагеза ж. — Стол. (ТС),
урэдны прым. 'злы, сярдзіты' — Брасл. (СПЗБ),
пад'земільнік м., пад'земільніца ж. зневаж. — Мёр. (З нар. сл.),
раскол м. 'злы, нялітасцівы' — Лід. (Сл. Гарадз.),
ягіня м. 'злосны, шкадлівы' — Стаўб. (ЖС),
шатанскі прым. 'злы, чартоўскі' — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
шалёны прым. перан. 'злосны, пераўзбуджаны' — Стаўб., Жаб. (ЛАБНГ),
кручаны прым. 'шалёны, пераўзбуджаны' — Жаб., Лун. (ЛАБНГ),
зладзюга м. 'злы, шкодны' — Свісл. (Мат. Гарадз.),
халярычны прым. 'злы, непамяркоўны' — Астр. (Сл. Гарадз.),
паганнік м. 'паганы, злы' — Віц. р. (Каспяровіч),
паганы прым. 'дрэнны, злы' — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
надуцька м. асудж. 'злы, насуплены' — Мёр., Навагр. (З нар. сл., Н. сл-сць),
сіберны прым. 'злосны, дрэнны' — Слуц. (ЖС),
лютар м. 'злосны, люты' — Зэльв. (СРЛГ),
лютоўка ж. — мясц. (Станкевіч),
гад м. 'злы, брыдкі, агідны' — Чэрв. (Шатэрнік),
акаянны прым. 'злы, бессардэчны' — Віц. р. (Каспяровіч),
свірыбы прым. — Верхнядзв. (СПЗБ),
кантовы прым. перан. 'нявытрыманы, злы' — Воран. (Сл. Гарадз.),
максоніха ж. — Хоц. (Мат. Маг.),
тыгрыца ж. перан., звярына ж. перан., вужака ж. 'злосная, хітрая', вуж м. 'злы, каварны', гадзюка м. і ж., гнюсны прым. 'злы, паганы, нядобры', вядзьмак м. 'злы, каварны', разліхі прым. 'вельмі злосны', ведзьма ж. 'злая, сварлівая', зайдоха ж. 'злая, сварлівая' — мясц. (Насовіч),
закалёны прым. асудж. 'злосны, жорсткі' — Дзятл., Зэльв. (Сл. Гарадз., Сцяцко),
праўражы прым. 'нядобразычлівы, зласлівы' — Лоеў. (Янкова),
гаман м. 'дурны, злы' — Ашм. (Станкевіч),
гаман м. — Віц. (Каспяровіч). @клапатлівы/1, схільны да клопатаў, турбот; руплівы.

клапатлівы прым. — агульн. (ЛАБНГ, Варлыга, Каспяровіч, Насовіч),
крапатлівы прым. — Добр. (ЛАБНГ),
карплівы прым. — Івац. (ЛАБНГ),
заботлівы прым. — паўдн. р., Маг. р., усх.-маг. р., спарадычна гарадз.-бар. г. і паўн. р., Віл. (ЛАБНГ, СЦБ),
заботны прым. — Рас., Навагр., Лаг., Уздз., Хоц. (ЛАБНГ, СЦБ),
забочы прым. — Шум. (ЛАБНГ),
руплівы прым. — Бярэз. р., Маг. р., спарадычна паўн. р., Паням. р., пал. р., Слуц. (ЛАБНГ, Мат. дыял. сл.),
руплівы прым. — Ашм. (ЛАБНГ),
рупатлівы прым. — спарадычна ўсх.-маг. р., Карм. (ЛАБНГ),
рупатлівы прым. — Верхнядзв., Зах.-бран. р. (ЛАБНГ, Растаргуеў),
рупатны прым. — Слаўг. (ЛАБНГ),
рупісты прым. — Маст. (ЛАБНГ),
рупіслівы прым. — Дзятл., Валож., Мен. (ЛАБНГ),
рупяслівы прым. — Навагр., Буда-Каш. (ЛАБНГ, НС),
рупны прым. — спарадычна пол.-мен. г., Смарг., Мядз., Валож. (ЛАБНГ),
рупкі прым. — Віц. р. (Каспяровіч),
журлівы прым. — Карм., Светлагор., Стол. (ЛАБНГ),
добры прым. — Гарадз., Пруж., Лях. (ЛАБНГ),
турботны прым. — Бар., Гом. (ЛАБНГ),
дбайны прым. — спарадычна пал. р., Бярэз. р. і гарадз.-бар. г., Лаг., Клім. (ЛАБНГ),
дбальны прым. — Валож., Стол. (ЛАБНГ),
дбайлівы прым. — спарадычна зах.-пал. г. і цэнтральная частка пал. р. (ЛАБНГ),
дбайчлівы прым. — Берасц. (ЛАБНГ),
дбалы прым. — Ушацк., Іўеў., Бераст., Слон., Гл. (ЛАБНГ),
старатлівы прым. — Навагр., Кам. (ЛАБНГ),
старанны прым. — Навагр., Стаўб. (ЛАБНГ),
старацільны прым. — Тал., Чав. (ЛАБНГ),
старайлівы прым. — Кам. (ЛАБНГ). @лагодны, дабрадушны, ласкавы, прыемны.

лагодны прым. — Брасл. (ЛАБНГ),
прыютны прым. — Пін. (ЛАБНГ). @ласкавы/1, які выражае ласку, любоў, пяшчоту; ветлівы, прыязны, тактоўны.

лісавы прым. — паўн.-зах. з., Барыс., Чэрв., Лун., Стол., Лоеў., Мсцісл., Чач., Смален. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ, ДСБ, НЛГ, Мат. мен.-мал., Дабравольскі, Шаталава, Янкова, Юрчанка, Шатэрнік, Мат. апыт.),
лісайлівы прым. — Пух. (СЦБ),
лісявы прым. — Гл. (Мат. дыял. сл.),
ласкавы прым. — Чэрв., Жытк. (ТС, Шатэрнік, Насовіч),
ласкавы прым. — Верхнядзв., Драг., Лаг. (ЛАБНГ, Варлыга),
ласачка ж. — Лоеў. (Янкова),
лагодны прым., прыхільны прым. — Віц. р. (Каспяровіч),
прыкідны прым. — Старадарож. (НС). @ліслівы, які ліслівіць, дагаджае, падлізваецца; хітры.

лісун м. — Стол. (ТС),
ліса ж. перан., ліска ж. памянш., раблісавы прым. — Жытк. (ТС),
лісіца ж. перан. — Гл. (Янкоўскі),
лісавы прым. — усх.-маг. р., Лід., Лях., Стол., Жытк., Лельч., Лоеў., Хойн. (СПЗБ, ЖНшС, Мат. Гом., Янкова, Бялькевіч),
лісавы прым. — Стол., Жытк. (ТС),
лісіваты прым. — Верхнядзв. (СПЗБ),
ліслівы прым. — усх.-маг. р., Чэрв., Гор. (ЛАБНГ, Шатэрнік, Станкевіч, Бялькевіч),
лізун м. — Бял. (Яўсееў),
падліза м. і ж. — усх.-маг. р., Малад., Барыс., Пух., Чач., Ельск. (СЦБ, Мат. Гом., Бялькевіч),
падлізнік м. — усх.-маг. р., Віл., Чэрв., Стол., Маз., Жлоб. (ЛАБНГ, ТС, СЦБ, Мат. Гом., Бялькевіч),
падліжнік м., падліжніца ж. — Лаг. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
падлізніца ж. — Чэрв. (СЦБ),
падлаза м. і ж. — усх.-маг. р. (Бялькевіч, Юрчанка),
падхлебніца ж. — Валож. (СЦБ),
ластаман м. 'крывадушны, ліслівы' — Гарадз. (Цыхун),
падхалім м. зневаж. — Светлагор., Буда-Каш., Чач., Жлоб. (Мат. Гом., Мат. апыт.). @людны, чалавечы, пачцівы; прыстойны.

людзкі прым. — Гл. (Янкоўскі),
люцкі прым. — Гарадз., Маст., Віл., Ганц. (СПЗБ),
людны прым. 'прыхільны да сваякоў' — Стаўб. (Мат. мен.-мал.). @махляр, хітры чалавек; махляр, круцель.

махляр м., махлярка ж. — гарадз.-бар. г., Астр., Паст., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Станкевіч, Сцяцко),
махлярына м. узмацн., махлеўка ж., махлішча ж. павел., басалыга м. 'мот, круцель, падманшчык', вярцель м. і ж. перан., верцялёк м. памянш., вердзяішча м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
махлак м. — Брасл. (СПЗБ),
махтун м. экспр. — Смарг. (СПЗБ),
крут м., маталыга м. і ж. — Стол. (ТС),
круцяка м. і ж., балхвіт м., біламут м. — Лаг. (Варлыга),
круцель м. — Гл. (Янкоўскі),
махір м., прашчалыга м., банкруцелка ж. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
пярэварацень м. — Гом. (Мат. Гом.). @надакучлівы/1, такі, які надакучвае; празмерна цікаўны; назойлівы.

дакучнік м. — Навагр. (ЛАБНГ, НС),
дакушны прым., дакучны прым. — паўн.-зах. з., Віц. р., Тал., Беш., Барыс., Чэрв., Бых., Хоц., Мсцісл., Клім. (ЛАБНГ, СПЗБ, Каспяровіч),
дакучлівы прым., дакушлівы прым. — віц.-маг. г., Шарк., Пол., Ушацк., Валож., Лаг., Стол., Лельч. (ЛАБНГ, Варлыга),
дакутлівы прым. — Карм., Віц. р. (Мат. Гом., Каспяровіч),
надакучны прым., надакушны прым. — Івац., Ветк. (ЛАБНГ, Мат. Гом.),
надакучлівы прым., надакушлівы прым. — паўн.-зах. з., спарадычна зах.-пал. г., Маг. р., Гом. р., Арш., Дубр., Круп., Бярэз., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
ад'яда ж. — Зэльв. (ЛАБНГ),
ад'еда серца, апрыкротнік м. — Лаг. (Варлыга, Станкевіч),
даяда м. і ж. — Глыб. (ЛАБНГ, СПЗБ),
надаяда м. і ж. — Бераст., Слон., Мсцісл., Маз. (ЛАБНГ, Юрчанка),
даядлы прым. — паўн.-зах. з., Ушацк. (ЛАБНГ, СПЗБ, НС, ЖНшС),
даедлівы прым. — Ушацк. (ЛАБНГ),
надаеда ж. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
надаедлівы прым. — усх. з., спарадычна зах. з. (ЛАБНГ, СПЗБ),
надаедны прым. — Паст., Гл. (ЛАБНГ),
надаедлы прым. — Жлоб. (ЛАБНГ),
надаядлы прым. — Верхнядзв., Мёр., Пол., Віл., Валож., Мен., Маг., Жлоб. (ЛАБНГ),
надаядны прым. — Ашм., Бераст., Маст., Бял., Касц. (ЛАБНГ),
надаядлівы прым. — Тал., Ашм., Шчуч., Воран., Навагр., Стаўб., Віл., Чэрв., Бярэз., Клецк., Капыл., Люб., Бял., Кругл., Бых., Раг. (ЛАБНГ),
надойдлівы прым. — Жаб. (ЛАБНГ),
назола м. і ж. — Віц. р., Мёр., Глыб., Пол., Сен., Карэл., Бар., Лаг., Чэрв., Дзярж., Слуц., Гл., Дубр., Мсцісл., Іван., Жытк., Раг. (ЛАБНГ, ТС, СПЗБ, ЖНшС, Мат. дыял. сл., Каспяровіч, Янкоўскі, Шатэрнік),
назойлівы прым. — Пол., Ушац., Гарад., Тал., Віл., Лаг., Стаўб., Люб., Шкл., Бых., Кір., Маг., Слаўг., Карм., Клім., Касц., Буда-Каш., Малар., Стол., Лельч. (ЛАБНГ),
назюйлівы прым. — Кобр. (ЛАБНГ),
назоллівы прым. — Леп., Карм., Рэч., Лельч. (ЛАБНГ),
назэллівы прым., назолісты прым. — Івац. (ЛАБНГ),
назольны прым. — Бых. (ЛАБНГ),
назолы прым. — Хойн. (ЛАБНГ),
назолнівы прым. — Кобр. (ЖНшС),
прыкры прым. — Смарг., Карэл., Бар., Валож., Леп., Навагр., Нясв., Клецк., Бярэз., Раг., Карм., Клім., Касц., Буда-Каш., Рэч., Малар. (ЛАБНГ),
прыклы прым. — Карм. (ЛАБНГ),
абрыдны прым. — Смарг., Асіп., Зах.-бран. р. (ЛАБНГ, Растаргуеў),
абрыдоны прым. — Чэрв. (Шатэрнік),
абрыдлы прым. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
абрыдлівы прым. — Валож., Чэрв. (ЛАБНГ, Шатэрнік, Растаргуеў),
пастылы прым. — Буда-Каш. (ЛАБНГ),
пастылюжны прым. — Ветк. (Мат. Гом.),
апастылы прым. — Браг. (ЛАБНГ),
слота ж. — зах.-пал. г. (ЛАБНГ),
нахальніца ж. 'празмерна цікаўная асоба, назола' — Жытк. (ТС),
нахабіца ж. 'назола' — Івац. (ЖС),
нахаба ж. 'нахабнік, назола' — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
куйла м. і ж. зневаж. 'надакучлівы, звяглівы' — Воран. (СПЗБ),
прыстаўка ж. перан., слата ж. — Лоеў. (Янкова),
азграк м. адм. — Лід. (СРЛГ),
даўпа м. і ж. — Слуц. (ЖС),
ачамера м. і ж., абмарока м. і ж., агорклы прым. — Чэрв. (Станкевіч),
начэпа м. і ж., нуднік м., нудніца ж., нудны прым. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
абмарока м. і ж., дасадны прым. — Чэрв. (Шатэрнік, СЦБ),
выядач м. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
накаснік м. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
звяглівы прым. — Маз., Чач. (Мат. Гом.),
зачэпны прым. — Воран. (Сл. Гарадз.),
прычэпны прым. — Вілен. р. (СПЗБ),
натрэпны прым. — Стаўб. (Мат. мен.-мал.),
леплявы прым. — Жытк. (ТС),
заразлівы прым. — Стол. (ТС),
надаяднік м., надаядніца ж., атрутнік м., атрутніца ж., дакука м. і ж. перан., канархала м., ліпучка м. і ж. перан., упяканнік м., упяканніца ж., чэганнік м., навярстаны прым. 'які дакучліва заляцаецца', прыядлівы прым. перан., каржавы прым., прыліпчывы прым. — Мсцісл. (Юрчанка). @насмешлівы, які любіць насміхацца.

насмешнік м. — Лід. (СПЗБ),
насмехіч м. — Добр. (ЛАБНГ),
прасміха м. і ж. — Сен. (ЛАБНГ),
прасмешнік м. — Бял. (ЛАБНГ),
абсмішнік м. — Барыс. (ЛАБНГ),
смехатурнік м., смехатурніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка). @нахабны/2, які вызначаецца нахабствам; бесцырымонны, бессаромны.

нахаба м. і ж. — Гл. (Янкоўскі),
нахабны прым. — Віц. р. (Каспяровіч, Насовіч),
нахальнік м., нахальніца ж. — Мсцісл., Смален. р. (Юрчанка, Дабравольскі),
нахалюга м., 'нахабнік, нелюдзь' — Мсцісл. (Юрчанка),
нахальны прым. — Астр., Краснап., Стол. (ЛАБНГ, ТС),
нагліца м. і ж. — Чэрв., Старадарож. (ЖНС, Шатэрнік, Станкевіч),
наглы прым. — Жытк. (ТС). @нелюдзімы/1, які пазбягае людзей.

бязлюднік м. — Гарадз., Іўеў., Стаўб., Круп., Бял., Бабр., Мсцісл., Драг. (СПЗБ, СЦБ, НС, Мат. мен.-мал., Мат. Маг., Цыхун, Юрчанка),
бязлюдны прым. — спарадычна сл.-маз. г., спарадычна пал. р., Віц. р., Слон., Малад., Мен., Уздз., Клецк. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, ЖС, Каспяровіч),
бязлюдскі прым., бязлюддзе н. — мясц. (Насовіч),
бязлюдства м. і ж., хмыр м., хмырына м., знелюдзелы прым., знялюджаны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
безнелюдзь м. і ж. — Лельч. (Кучук),
нялюднік м. — Докш., Чэрв., Раг. (СПЗБ, Мат. Гом., Шатэрнік),
нялюдніца ж., нелюдзім м., нелюдзімка ж. — Чэрв. (Шатэрнік),
нелюдзень м. і ж. — Чач. (Мат. апыт.),
нелюдзь м. і ж. — Віц. р., Бял., Слаўг., Чач., Лельч., Нараўл. (Н. сл-сць, Мат. Гом., Каспяровіч, Яўсееў, Кучук),
нелюддзя м. і ж., неўлюддзя м. і ж. — Слаўг. (Н. сл-сць),
нялюддзе м. і ж., няўлюддзе м. і ж. — Мсцісл. (З нар. сл., Станкевіч, Юрчанка),
нялюдны прым. — спарадычна сл.-маз. г. і пал. р., Смарг., Ваўк., Віл., Асіп., Бых. (ЛАБНГ, ТС),
няўлюдны прым., гмыра ж. — Лоеў. (Янкова),
нялюдскі прым. — Паст., Гарад., Віц., Лід., Віл., Валож., Дзярж., Бярэз., Клецк., Асіп., Стол., Петр., Ельск., Хойн., Нараўл. (ЛАБНГ, ТС, Каспяровіч, Насовіч),
нелюдзімы прым. — віц.-маг., спарадычна паўдн.-усх. з., Ушацк. (ЛАБНГ),
нілюднівы прым. — Тал. (ЛАБНГ),
нілюдзяны прым. — Шкл. (ЛАБНГ),
нелюдзівы прым., вопусцень м. 'нелюдзімы, самотны' — Навагр. (ЛАБНГ),
непрылюдак м. — Мядз., Стаўб., Малар. (СЦБ, ЖНС, Мат. мен.-мал.),
непрылюдны прым. — паўн.-зах. з., Капыл., Малар., Гом., Лельч. (ЛАБНГ, НС),
непалюднік м. — Віл. (СПЗБ),
адлюдны прым. — Астр., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
дычар м. — Стол. (НЛ),
дзікар м. — Чэрв. (Шатэрнік),
дзікі прым. — паўдн.-зах. д., паўдн.-усх. з., спарадычна зах.-пал. г., Ушацк., Сен., Леп., Барыс., Дубр. (ЛАБНГ, Шатэрнік),
дзікі прым. — Мёр., Іўеў., Воран. (ЛАБНГ, Станкевіч),
дзіклівы прым. — Мёр., Пол., Рас., Шум., Дубр., Валож. (ЛАБНГ),
дзічлівы прым. — Дубр. (ЛАБНГ),
воўк м., воўкабаян м., ваўкалак м. — Стол. (ТС),
ваўчуга м. і ж. — Стол., Жытк. (ТС),
ваўчына м. і ж. перан., асудж. — Гор. (Мат. Маг.),
ваўкаваты прым. — зах.-пал. г., Лаг. (СПЗБ, ТС, Варлыга),
маўчанішча м. асудж., 'нелюдзімы, негаваркі' — Пух. (СЦБ),
нікампаністы прым. — Беш. (ЛАБНГ),
нурэіна м. і ж. неадабр. — Стаўб. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
няўзора м. і ж., няўзорысты прым. — Лоеў. (Янкова),
няўззорыца м. і ж., няўззурыца м. і ж. — Слаўг. (Н. сл-сць),
ніцы прым. — Слуц., Касц. (ЛАБНГ),
пануры прым. — Стол., Рэч. (ЛАБНГ),
панурысты прым. — Ашм. (ЛАБНГ),
патайны прым. — Кам. (ЛАБНГ),
свірыбы прым. — Верхнядзв. (ЛАБНГ),
скрыты прым. — Клім. (ЛАБНГ),
мармуль м. асудж., мумруга ж. — Лаг. (СЦБ),
мармыль м., мармыля м. і ж. зневаж. — Докш., Пух. (СЦБ, Мат. дыял. сл.),
маўмыра м. — Бярэз. (СЦБ),
мырма ж. 'нелюдзень, сугней' — Клецк. (НЛ),
бірук м., сурдулак м. — Касц., Бял. (Мат. Маг., Яўсееў),
адтырлівы прым. — Іўеў. (ЛАБНГ),
засценчывы прым. — Гор. (ЛАБНГ),
звераваты прым. — Слаўг. (ЛАБНГ),
ніпрыёмны (да людзей) — Малар. (ЛАБНГ),
закуснік м. 'нелюдзень' — Гом. (Н. сл-сць). @ненавісны, які выклікае нянавісць, агіду.

ненавіснік м., ненавісніца ж. 'той, каго ненавідзяць' — Гл. (Янкоўскі),
ненавідны прым. — Гл., Жытк. (ТС, Мат. Гом., Янкоўскі),
ненавідны прым. — Бяроз., Жытк. (ТС, ЖНС). @ненадзейны, той, каму нельга верыць; на якога нельга спадзявацца.

шалахна м. і ж. 'шалапут, ненадзейны' — Навагр. (ЖС),
ніспадзёжны прым. — Слон. (СРЛГ). @непаслухмяны/1, хто не слухаецца; хто дзейнічае насуперак.

неслух м. — Віц. р., Зах.-бран. р. (Каспяровіч, Насовіч, Растаргуеў),
непаслушнік м., непаслушніца ж., самадум м., самадумка ж., самадумец м., самадумніца ж., самаволец м., самаволка ж., самавольніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
няслушны прым. — Гл. (Янкоўскі),
непаслушны прым. — Навагр. (ЖНС),
неслухмяны прым. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
непаслухмяны прым. — Чэрв. (Шатэрнік),
шубенік м. 'неслух', пакарака м. і ж. 'неслух' — Гарадз. (Сл. Гарадз., Мат. Гарадз.),
вупарны прым. — Ушацк. (ЖНшС),
бэлён м. экспр., бэлелемкач м. экспр. — Івац. (ЖНшС),
абабоек м. — Клецк. (НЛ),
наружнік м., наружніца ж. — Бял. (Яўсееў),
негодны прым. — Рэч. (Мат. Гом.),
барыўнік м. неадабр. — Астр. (СРЛГ),
шчайка ж. неадабр. 'неслух' — Шчуч. (НЛ),
віхор м. — Стол. (ТС),
патармаха ж. экспр. 'непаслухмяная жанчына' — Пух. (ЖС),
выбоіна м. і ж. — Гом. (НЛГ). @няветлівы, які не выяўляе ветлівасці да іншых; непрыветлівы.

непрымоўны прым. — Карэл. (Сл. Гарадз.),
насупаваты прым. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
неўкавырны прым. — Лоеў. (Янкова),
малмыгаваты прым. 'няветлівы, негаваркі' — Навагр. (Сл. Гарадз.),
грубы прым. 'непрыемны, няветлівы' — мясц. (Станкевіч),
сурміла м. экспр. 'непрыветны, змрочны' — Стол. (ТС). @падходны, які мае падыход да людзей.

падлаз м., под'едзень м. і ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
падходны прым., падхадны прым. — Жытк. (ТС). @пакрыўджаны, той, каму прычынілі крыўду, да каго несправядліва паставіліся.

скрыўджаны прым. — Віц. р., Астр. (СПЗБ, Каспяровіч),
абіджаны прым. — Віл., Мсцісл. (СПЗБ, Юрчанка),
разабіджаны прым., раскрыўджаны прым. — Мсцісл. (Юрчанка). @паслухмяны, хто слухае, ні ў чым не адмаўляе; пакорны.

паслушны прым. — Люб., Уздз., Чач., Лоеў. (ЖНС, Мат. мен.-мал., Янкова, Мат. апыт.),
паслухмяны прым. — Віц. р., Чэрв., Лаг., Чач. (Шатэрнік, Каспяровіч, Станкевіч, Варлыга, Мат. апыт.),
паслухачы прым., паслушны прым. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
слухмяны прым. — Віц. р., Мсцісл., Гом., Зах.-бран. р. (НЛГ, Каспяровіч, Растаргуеў, Юрчанка),
слухнявы прым. — Гом. (НЛГ),
слушлівы прым. — Віл. (СПЗБ),
пакорны прым. — Віц. р., Чэрв. р., Жытк. (ТС, Шатэрнік, Каспяровіч),
беспярэчны прым. — мясц. (Насовіч),
карлівы прым. — Лоеў. (Янкова),
неганьбітны прым. 'паслухмяны, памяркоўны' — Гл. (Янкоўскі),
рахманы прым. 'ручны, ціхі, смірны, паслухмяны' — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
шаўковянькі прым. 'надта паслухмяны' — Гл. (Янкоўскі). @помслівы/1, схільны да помсты.

закала м. і ж. — Мядз. (Н. сл-сць),
помснік м., помсніца ж. — мясц. (Станкевіч),
помслівы прым. — Лід., Шчуч., Ганц., Чач. (СПЗБ, Мат. апыт., Станкевіч),
помстлівы прым. — Карэл., Чач. (СПЗБ, Мат. апыт.),
замсцівы прым. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
мсцівы прым., помсты прым. — Жытк. (ТС),
мслівы прым. — Мсцісл., Ветк. (Мат. Гом., Юрчанка). @прагны, які вельмі моцна хоча, прагне чаго-н.

прагноця н. зневаж. — Вілен. р. (СПЗБ),
прагны прым. — Астр., Смарг., Навагр., Вілен. р. (СПЗБ),
прагнёны прым. — Смарг. (СПЗБ),
прагнучы м., прагнючы м. 'вельмі прагны' — Глыб. (СПЗБ),
зызма м. і ж. — Паст. (СПЗБ),
лакомы прым. — Ашм., Шчуч. (СПЗБ),
лакомісты прым. — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
лапшывы прым. — Стаўб. (Мат. мен.-мал.),
лапчывы прым. — Бераст., Лун. (Сл. Гарадз., Шаталава),
хсцівы прым. неадабр. 'хцівы, прагны' — Гом. (НЛГ),
хаўтлівец м., хаўтлівы прым. — Гл. (Янкоўскі),
жадны прым. — Чач. (Мат. апыт.),
жажды прым., заедны прым. — Лоеў. (Янкова),
хапкі прым. — Лун. (Шаталава),
скнарлівы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
алчны прым. — Верхнядзв. (Шаталава). @праўдзівы, які гаворыць праўду; чэсны, справядлівы.

справядлівы прым. — усх.-маг. р., Гарадз., Лід., Стол., Вілен. р., Беластоц. р. (СПЗБ, ТС, ЖНС, Мат. Гарадз., Бялькевіч),
праведны прым. — Чэрв., Жытк. (ТС, Шатэрнік, Насовіч),
свядомы прым. 'справядлівы, разважлівы' — Маст. (Мат. Гарадз.). @праціўны, непрыемны, агідны, брыдкі.

праціўнік м., абрыдлы прым., гадкі прым., прыкры прым. — Віц. р. (Каспяровіч),
агідлы прым. — Віц. р., Чэрв. (Каспяровіч, Шатэрнік),
гідкі прым. — мясц. (Насовіч),
агорклы прым. — Чэрв. (Шатэрнік). @прыдзірлівы, які да ўсяго прыдзіраецца.

заядлы прым. — Віц. р. (Каспяровіч),
прычэплівы прым. 'прычэплівы, прыдзірлівы' — мясц., Жытк. (ТС, Станкевіч),
прыдзірлівы прым. — мясц. (Станкевіч),
касны прым. — Віц. р. (Станкевіч). @сарамлівы/1, які саромеецца, бянтэжыцца; нясмелы.

сарамлівы прым. — спарадычна паўдн.-зах. д., акрамя Гарадз. р. і сярэд.-бел. г., спарадычна зах.-пал. г., Тал. (ЛАБНГ, Мат. Гом),
саромлівы прым. — Валож., Зах.-бран. р. (ЛАБНГ, Растаргуеў),
сарамяка м. і ж. — Лаг. (Варлыга),
сарамяга м. і ж. — мясц. (Насовіч),
сарамняга ж. — Жытк. (ТС),
сарамяжы прым. — спарадычна сл.-маз. г., Навагр., Мен., Лельч., Лоеў. (ЛАБНГ, СПЗБ, Янкова, Кучук),
сарамяжны прым. — Дзярж., Рэч. (ЛАБНГ, Насовіч),
сарамяжлівы прым. — Валож., Лаг., Стаўб., Бар., Уздз., Клецк., Бяроз. (ЛАБНГ, СПЗБ, Варлыга),
сарамляжлівы прым. — Пін. (ЛАБНГ),
сарамязлівы прым. — Карэл., Навагр., Лях., Драг. (ЛАБНГ, СПЗБ),
сарамазлівы прым. — Беластоц. р. (СПЗБ),
сарамлязлівы прым. — Іван. (ЛАБНГ),
сарамягі прым. — Лельч. (ЛАБНГ),
серамяжы прым. — Пух. (Мат. мен.-мал.),
сараматлівы прым. — Капыл., Бяроз. (ЛАБНГ),
саматлівы прым., сраматлівы прым. — Гарадз. (СПЗБ, Сл. Гарадз.),
саромны прым. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
скромны прым. — Ваўк., Бых., Хоц., Мсцісл., Клім., Добр. (ЛАБНГ),
совесны прым. — Верхнядзв., Бярэз., Краснап., Хоц., Кам., Берасц. (ЛАБНГ),
страмлівы прым. — Ушацк., Бял., Петр. (ЛАБНГ),
стыдняк м. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
стыдлівы прым. — агульн., акрамя Мен. р. і Слуц. р., усх.-пал. р. спарадычна (ЛАБНГ, СПЗБ),
сцясніцель м., засценчываты прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
сцясніцельны прым. — Рас., Гарад., Слаўг., Браг. (ЛАБНГ),
засценчывы прым. — Салігор. (ЛАБНГ),
неадважны прым. — Воран. (ЛАБНГ),
нясмелы прым. — Ваўк., Кам. (ЛАБНГ),
дзіклівы прым. — мясц. (Насовіч). @сварлівы/1, схільны да сварак, спрэчак.

агрыза м. і ж., агрызак м., агрызнік м., агрызніца ж., зыкала м. і ж. — мясц., Смален. р. (Станкевіч),
цытра ж., цытруля ж. асудж. — Мсцісл. (Юрчанка),
цытруга ж. асудж., кастрывы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
грызлівы прым. — Віц. р., Мсцісл. (Насовіч, Каспяровіч, Юрчанка),
згрызлівы прым. — Кам. (ЖНС),
гіркала м. і ж. зневаж. — Гл. (Янкоўскі),
акіянка ж. перан. — Лоеў. (Янкова),
грыжа ж. — Бял. (Яўсееў),
сварлівы прым. — Карэл., Віл., Лаг., Чэрв., Вілен. р. (СПЗБ, Варлыга, Шатэрнік),
сечка ж. перан. — Бял., Мсцісл. (Яўсееў, Юрчанка),
завадны прым. — Віц. р. (Каспяровіч),
з'яд м. — Слон. (ЖНшС),
ад'яла м. і ж., атрушнік м. 'сварлівы, надакучлівы' — Чэрв. (Шатэрнік),
гудлівы прым. 'бурклівы, сварлівы' — Іўеў. (СПЗБ),
выдзір м. — Навагр. (СРЛГ),
вухавадны прым. асудж. — Маст. (СРЛГ),
жвіндлівы прым. — Бераст. (СРЛГ),
распікайла м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
буркуха ж., ласкатуха ж. — мясц. (Насовіч),
завадлівы прым. — Барыс. (СЦБ),
завадэвуш м., апрыкронік м. 'ахвотнік да сваркі' — Лаг. (Варлыга),
карузлівы прым. — Слон. (Сл. Гарадз.),
буркуха ж. — мясц. (Станкевіч),
бурсуха ж. лаянк. — Смален. р. (Станкевіч),
грызун м., грызуння ж. — мясц. (Насовіч),
апастылы прым. — Зэльв., Бял. (Сл. Гарадз., Мат. дыял. сл.). @скупы/1, празмерна ашчадны, скнара.

скупяндзя м. і ж. — паўн.-зах. з., Віц. р., Лаг., Бяроз., Драг. (СПЗБ, ЖС, НЛ, З нар. сл., Н. сл-сць., ДСБ, Мат. Гарадз., Станкевіч, Шатэрнік, Каспяровіч, Варлыга, Мат. апыт.),
скупяндзяй м., цунай м., сквалыга м. і ж. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
скупяндзей м., скупяндзейка ж. — мясц. (Станкевіч),
скупяндзяка м., скупяндзяйка ж., скупка м. і ж. памянш. — мясц. (Насовіч),
скупянджа м. і ж. — Стаўб., Навагр., Мсцісл., Жытк. (ТС, З нар. сл., Н. сл-сць, Юрчанка),
скупяндра м. і ж. — Паст., Капыл. (СПЗБ, ЖС),
скупярдзя м. і ж. абраз. — Верхнядзв. (Шаталава),
скупярдзяй м. — Старадарож., Стол., Чач., Гом., Зах.-бран. р., Смален. р. (ТС, ЖНС, ЖНшС, НЛГ, Растаргуеў, Дабравольскі, Мат. апыт.),
скупярдзяіна м. і ж. — Чач. (Мат. апыт.),
скупярдзяка м. і ж. — Лоеў. (Янкова),
скупярда м. і ж., прагавіты прым. — Чэрв. (Шатэрнік),
скупірда м., скупірдзяка м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
скупец м. неадабр. — Мёр. (З нар. сл.),
скупель м., скупля м. і ж. — Жытк. (ТС),
скупеча м. і ж. — Чэрв., Стол. (ТС, Шатэрнік, Станкевіч),
скупота м. і ж., скупенда м. і ж., скупянча м. ж. і н. — Стол. (ЖС),
скупідон м. — Ашм. (Станкевіч),
скупоша м. і ж. — Нясв. (СПЗБ),
скапірда м. і ж. — Бял. (Яўсееў),
скарада м. і ж., скарадзь м. і ж. — Віц. р. (Каспяровіч),
скупы прым. — агульн. (СПЗБ, ТС, Варлыга, Янкоўскі),
скупучы прым. — Чач., Лоеў. (Янкова, Мат. апыт.),
скупярдзяйлівы прым. — Чач. (Мат. апыт.),
скнара м. і ж. — віц.-маг. г., Мёр., Лях., Лаг., Чэрв., Стол., Жытк., Зах.-бран. р. (ТС, З нар. сл., Мат. дыял. сл., Бялькевіч, Каспяровіч, Варлыга, Шатэрнік, Насовіч, Растаргуеў),
скнар м., скарэдны прым. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
скнэра м. і ж. — Ашм., Навагр., Зэльв., Віл. (Сл. Гарадз., Мат. мен.-мал., Сцяцко),
скныра м. і ж. — Стол., Жытк. (ТС),
кнара ж. — Жытк. (ТС),
скнарыца ж. — Ашм., Навагр., Гл., Мсцісл., Касц. (Мат. Маг., Сл. Гарадз., Янкоўскі, Юрчанка),
скнарына ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
скрында м. і ж. — Дзятл. (Сл. Гарадз.),
скарэда м. і ж. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
скнары прым. — Гом. р. (НЛГ),
скныры прым. — Стол. (ТС),
скнарны прым. — Мёр. (СПЗБ),
шняра м. і ж. экспр. — Вілен. р. (СПЗБ),
сквапік прым. — Чав. (Мат. Маг.),
сквапны прым. — Віц. р., Чэрв. (Каспяровіч, Шатэрнік, Насовіч),
скваплівы прым. — Глыб. (СПЗБ, Насовіч),
жмот м. — Бял., Бых., Карм., Чач. (ЖНС, Мат. Гом., Яўсееў, Мат. апыт.),
жмоня м. і ж. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
жмоціна м. і ж. — Мсцісл., Бых., Чач. (ЖНС, Юрчанка, Мат. апыт.),
жмойда м. і ж. — Лельч. (НЛ),
жмут м. — Мёр., Смарг., Віл., Бял., Бых., Стол. (ТС, НС, СРЛГ, З нар. сл., Мат. дыял. сл., Мат. Маг.),
жмунда м. і ж., жмундзяк м. — Ушацк. (ЖНшС),
жмудны прым. — Жытк. (ТС),
жмінда м. і ж. — агульн. (СПЗБ, СЦБ, ДСБ, ЖНшС, З нар. сл., НЛГ, Мат. Гарадз., Мат. дыял. сл., Мат. Гом., Бялькевіч, Станкевіч),
жадзіна м. і ж. зневаж. — Мёр., Мсцісл. (З нар. сл., Юрчанка),
жадзёба м. і ж. зневаж. — Мёр., Шчуч., Зах.-бран. р. (СПЗБ, З нар. сл., Растаргуеў),
жадзюба м. і ж. — Бял. (Яўсееў),
жадзюга м. і ж. — Хоц., Чач. (Мат. Маг., Мат. апыт.),
жадоба м. і ж. — Мядз., Барыс., Хоц. (СЦБ, Мат. Маг.),
жаднюга м. і ж. — Верхнядзв., Мсцісл. (СПЗБ, Юрчанка),
жаднюка м. і ж. — Раг. (СПЗБ),
жаднік м. — Клім. (ЛАБНГ),
жадны прым. — Гарадз., усх.-маг. р., Круп., Люб., Гл., Жытк., Хойн. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, Янкоўскі, Бялькевіч, Насовіч),
жадлівы прым. — Віц. р. (Каспяровіч),
жамярнік м. — Іўеў. (СПЗБ),
гнюпа ж. — Лоеў. (Янкова),
злыдзень м. — Стол., Жытк., Хойн., Лельч., Чач. (ТС, Мат. Гом.),
злыдня ж. — Стол. (ТС),
злыдны прым., хцівы прым., зверадобны прым. — Віц. р. (Каспяровіч),
злыдзенны прым. — Жлоб. (ЖС),
сціслы прым. — Дзярж., Лоеў. (Мат. мен.-мал., Янкова),
склют м. зневаж. перан. — Віц. р., Мёр. (З нар. сл., Каспяровіч),
склюціна м. і ж. узмацн. перан. — Мёр. (З нар. сл.),
склюндра м. і ж. — Іван. (ДСБ, НЛ),
сквалыга м. і ж. — Віц. р., Смален. р. (Станкевіч, Нікіфароўскі, Дабравольскі),
сквалыжнік м., сквалыжны прым. — Віц. р. (Станкевіч, Нікіфароўскі),
жыла м. і ж. — Чэрв. (СЦБ, Мат. мен.-мал., Шатэрнік),
зажымец м. — Лун. (Шаталава),
зажымка ж. неадабр. — Круп. (СЦБ),
зажымака м. і ж. — Віц. р., Бял. (Каспяровіч, Яўсееў),
зажымайла м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
ненаед м., ненаедка ж., ненаедлівы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
заедзь м. і ж. — Пін. (ЖНС),
з'едзень м. і ж. — Лельч. (НЛ),
крук м. перан. іран., сук м. перан. — Зэльв. (Сцяцко),
грашавень м. неадабр. — Мядз. (СЦБ),
жлоб м. — Хойн., Зах.-бран. р. (Шаталава, Растаргуеў),
жабаед м. — Лоеў. (Янкова),
ашчапенец м. 'вялікі скупец' — Чэрв. (Шатэрнік),
запека м. і ж. неадабр. — Круп. (СЦБ),
загнет м., скарга м. і ж., скірга м. і ж., скрэгна ж., шкробнік м. — Жытк. (ТС, Мат. Гом.),
грыза м. — Клецк. (НЛ),
аглаед м. зневаж., заздроны прым. — Жаб. (НЛ, ДСБ),
апікулат м. — Віц. р. (Каспяровіч),
скрага м. і ж. — Жытк. (ТС),
скрагна м. і ж., гнётка м. і ж. — Стол. (ТС, НЛ),
самаед м. — Лельч. (Кучук),
шкадавека м. — Клецк. (НЛ),
зага ж. — Навагр. (Н. сл-сць),
галадамір м., галадамірка ж. зневаж., сціміржнік м., сціміржніца ж. — Мёр. (З нар. сл.),
цунай м., сціслы прым. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
чэнда ж., зазроніца ж., скрэнда ж. — Слон. (ЖС, Сл. Гарадз., Н. сл-сць),
піцюль м. іран. — Смарг. (Мат. Гарадз.),
скрымуха м. і ж. — Іван. (ЖНС),
мэх м., заглыша м. і ж. — Карэл. (ЖНС, Сл. Гарадз.),
магрыза м. і ж. — Малар. (ЖНС),
запека м. і ж. — Смарг., Віл. (НС, Сл. Гарадз.),
крупіннік м. — Кам. (ЖНшС),
злабадзёба м. і ж. — Раг. (Мат. Гом.),
бэбчык м., кумпей м. — Дзятл. (СРЛГ, Сл. Гарадз.),
сызма м. і ж. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, Шаталава),
зызмар м. — Кругл. (Мат. Маг.),
смаргуль м. — Верхнядзв. (Шаталава),
гмыра ж. — Лоеў. (Янкова),
скніпа м. і ж., прагавітнік м., прагавітніца ж., прагны прым., прагавіты прым. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
жаптун м., жаптуха ж., скніпа м. і ж., скарпетка ж., скарада м., скарад м., гнёпа м. і ж., гняптун м., гняптуха ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
гурш м. 'скупы, маўклівы, скрытны' — Кругл. (ЖНС),
хапаткі прым., хапкі прым. — Шчуч., Свісл. (Сл. Гарадз.),
жорлівы прым. — Ашм. (Сл. Гарадз.),
падкі прым. — Навагр. (ЖНшС, З нар. сл.),
ненаежны прым. — Дзятл. (Сл. Гарадз.),
праглыпны прым. — Пух. (Мат. мен.-мал.),
адхлапы прым. — Гарадз. (Цыхун),
галлівы прым. — Віл. (Станкевіч). @спагадлівы, уважлівы да людзей, чулы, сардэчны.

сердабольнік м., сердабольніца ж., жалелка ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
пакладлівы прым. 'спагадлівы, памяркоўны, добры' — Мсцісл. (Юрчанка),
пагадны прым., пагадлівы прым., спагадны прым. — мясц., Гарадз. р. (Станкевіч, Федароўскі),
дагадлівы прым. — Шчуч. (СПЗБ),
дагодлівы прым. — Малар. (ДСБ),
ратэльны прым. 'спагадлівы, чулы' — Смарг. (СПЗБ),
прыхільнік м., міласцівы прым. — Лаг. (Варлыга),
міласлівы прым. — Чэрв. (Шатэрнік),
шкадаўлівы прым. — Карэл. (СПЗБ),
сукрушлівы прым. — Жытк. (ТС),
сукрушны прым. — Свісл., Стол. (ТС, Сл. Гарадз.). @сумленны/1, які вызначаецца высокімі маральнымі якасцямі; чулы, праўдзівы, справядлівы.

совясны прым. — усх.-маг. р., Зэльв., Гл., Мсцісл., Чач., Жытк., Лоеў. (ТС, Н. сл-сць, Бялькевіч, Янкова, Юрчанка, Янкоўскі, Мат. апыт.),
совяслівы прым. — Гом., Чач. (НЛГ, Мат. апыт.),
усцівы прым., сумленны прым. — Лаг. (Варлыга),
справядлівы прым. — Смарг. (Станкевіч),
справядловы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
чэсны прым. — Лоеў., Чач. (Янкова, Мат. апыт.),
чылы прым. — Бярэз. (ЖНшС). @таварыскі, які лёгка ўступае ў кантакты з другімі; шчыры, сяброўскі.

дружбіст м. — спарадычна зах.-пал. г., Іўеў., Бых. (ЛАБНГ),
дружбісты прым. — Мёр., Брасл., Віл., Ганц., Стол. (ЛАБНГ, СПЗБ),
дружбацкі прым. — Чав. (ЛАБНГ),
дружны прым. — Дзятл., Стаўб., Навагр., Малад., Лаг., Рэч. (ЛАБНГ),
дружаскі прым. — спарадычна віц.-маг. г., Дзятл., Люб., Мсцісл., Жаб., Пін., Петр., Лельч. (ЛАБНГ, Юрчанка),
дружаствіны прым. — Пол. (ЛАБНГ),
таварыскі прым. — спарадычна цэнтр. з., Рас., Ушацк., Хойн., Лельч. (ЛАБНГ),
таварыскі прым. — Іўеў. (ЛАБНГ),
таварыйскі прым. — Лельч. (ЛАБНГ),
таварышаскі прым. — Бых., Лельч. (ЛАБНГ),
таварышчаскі прым. — Мёр., Пол., Шарк., Беш., Круп., Бял., Гл., Мсцісл., Петр., Маз. (ЛАБНГ),
людскі прым. — спарадычна зах. з., Бабр., Лельч. (ЛАБНГ),
людскі прым. — Нясв. (ЛАБНГ),
людны прым. — Верхнядзв., Уздз., Акц., Калінк., Пін., Рэч., Ельск. (ЛАБНГ),
людны прым. — Тал., Круп., Бых., Лоеў. (ЛАБНГ, Янкова),
прылюдны прым. — спарадычна зах. з., Чэрв. (ЛАБНГ, НЛ),
падходны прым. — Мёр., Клім., Хоц., Івац., Калінк. (ЛАБНГ),
падыходны прым. — Віл. (ЛАБНГ),
падходлівы прым. — Бял., Слаўг., Бых., Бабр. (ЛАБНГ),
падходчывы прым. — Барыс. (ЛАБНГ),
кампанейскі прым. — агульн., акрамя захаду Віцебшчыны, зах.-пал. г. (ЛАБНГ),
кампанскі прым. — Шчуч., Стол. (ЛАБНГ),
кампаністы прым. — Салігор., Івац., Бяроз., Стол. (ЛАБНГ),
кампаніскі прым. — Пін. (ЛАБНГ),
кампаніённы прым. — Шум., Дзятл., Берасц. (ЛАБНГ),
кампанічаскі прым. — Буда-Каш., Лун., Іван., Пін., Жытк. (ЛАБНГ, ТС),
прыемны прым. — Гарадз. (ЛАБНГ),
прыёмны прым. — Докш., Маст., Івац., Драг. (ЛАБНГ),
прынёмчасты прым. — Віц. (ЛАБНГ),
прынёмцысты прым. — Гарад. (ЛАБНГ),
прыкідлівы прым. — Слаўг., Лельч., Нараўл. (ЛАБНГ),
прыкідчывы прым. — Нараўл. (ЛАБНГ),
прылёпісты прым. — Раг. (ЛАБНГ),
ветлы прым. — Беш., Бых., Стол., Браг. (ЛАБНГ),
прыветлівы прым. — Маг. р., спарадычна ўсх.-пал. р., Паст., Лаг., Чэрв., Капыл. (ЛАБНГ),
прыветчы прым. — спарадычна зах.-пал. г. (ЛАБНГ),
прыветны прым. — Клім. (ЛАБНГ),
прыліцы прым. — Рэч. (ЛАБНГ),
прыхільны прым. — Воран. (ЛАБНГ),
прыятны прым. — Мёр., Добр. (ЛАБНГ),
прыютны прым., прыютлівы прым. — Бяроз. (ЛАБНГ),
мілы прым. — Смарг. (ЛАБНГ),
міралюбівы прым. — Пух. (СЦБ),
калежанскі прым. — Іўеў. (ЛАБНГ),
лагодны прым. — Паст. (ЛАБНГ),
лёзны прым. — Паст., Глыб. (ЛАБНГ),
аказлівы прым. — Ваўк. (ЛАБНГ),
арцельны прым. — Драг. (ЛАБНГ),
прыязлівы прым. — мясц. (Станкевіч),
ручы прым. — Бярэз. (ЖНшС),
кулягоўны прым. — Астр. (СРЛГ). @упарты/1, вельмі настойлівы, цвёрды.

наруга м. і ж., наружнік м., наружніца ж., агурны прым., агурлівы прым. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
нарт м. — Смален. р. (Дабравольскі),
надаўба м. і ж. груб. 'незгаворлівы, упарты' — Смарг. (Сл. Гарадз.),
упірны прым. 'упірлівы, непаслухмяны' — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
убоісты прым. 'непаслухмяны, упарты' — Мсцісл. (Юрчанка). @услужлівы, які ахвотна робіць каму-н. паслугі.

паслужны прым., прыслужны прым., дагодлівы прым. — мясц. (Станкевіч, Насовіч),
выслужны прым. — Віл. (СЦБ),
услужны прым. — Астр., Гарадз., Лід., Лаг. (СПЗБ),
угодны прым. — Віл. (СПЗБ). @хапун, той, хто хапае; прагны да нажывы.

ханыга м. асудж., тарбахват м., тарбахватка ж. асудж., тарбахватны прым., тарбахвацісты прым., тарбахватлівы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
хапун м., хапуга м. і ж., хапайла м. і ж. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
ухват м. 'злодзей, хапун' — Шкл. (Мат. Маг.),
сарвіцель м. — Гл. (Янкоўскі),
ёмец м. 'хапуга, злодзей, спрытнюга' — Жытк. (ТС). @хлуслівы, які гаворыць няпраўду, хлусню.

брахун м. — паўдн.-усх. з., спарадычна зах.-пал. г. і паўн. р., Астр., Лаг., Валож., Стаўб., Клецк. (ЛАБНГ, Бялькевіч),
брахтун м. — Лун. (ЛАБНГ),
брэхман м. — Петр. (Мат. Гом.),
брахло н. і м. — Маг. р., Мсцісл., Буда-Каш. (ЛАБНГ, Юрчанка),
брох м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
брахуха ж. — Чэрв. р. (Станкевіч),
лгун м., ілгун м. — паўн.-усх. д., Мен. р., спарадычна гарадз.-бар. г., Пруж., Кам., Бяроз., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
лыгун м. — Лід., Шчуч., Навагр., Стаўб. (ЛАБНГ, СПЗБ),
лгач м. — Іўеў., Кам. (ЛАБНГ, СПЗБ),
лыгач м. — Шчуч. (СПЗБ),
лгар м. — Ашм., Ваўк., Латгал. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
лыга ж. — Гарад. (ЛАБНГ),
лгачка ж. — Кам. (СПЗБ),
лгунка ж. — Беластоц. р. (СПЗБ),
угун м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч, Юрчанка),
угунка ж., угуння ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
угуль м. — Слаўг. (ЛАБНГ),
муця м. і ж. — Івац., Іван. (ЛАБНГ, НС),
муцяр м. — Бяроз., Іван. (ЛАБНГ),
муцель м. — Слон. (ЛАБНГ),
муцель м. — Івац. (ЛАБНГ),
муцюн м. — зах.-пал. г. (ЛАБНГ, НЛ),
муцянка ж. 'падманшчыца, хітруха, жартаўніца' — Жытк. (ТС),
манцюк м. — Бар., Круп. (ЛАБНГ, СПЗБ),
манцюшка ж. і м. — Круп. (ЛАБНГ),
манцель м. — Бярэз. (ЛАБНГ),
мантун м. — Ганц. (ЛАБНГ),
мань м. і ж. — Бярэз. (ЛАБНГ),
маней м. — Гл., Бабр. (ЛАБНГ, Янкоўскі),
манёк м. — Чэрв. (ЛАБНГ),
манюк м. — Лях. (СПЗБ),
манека м. і ж. — Гл. (ЛАБНГ, Янкоўскі),
маняка м. і ж. — Буда-Каш. (ЛАБНГ),
манюка м. і ж. — цэнтр. з. (ЛАБНГ, СПЗБ, Варлыга),
матун м. — Смарг. (СПЗБ),
матон м. і ж. — Бял. (НС),
манькут м. — Гл. (Янкоўскі),
мот м. — Карм. (ЛАБНГ),
матыга ж. — Гарад. (ЛАБНГ),
маталыга ж. — Клім. (ЛАБНГ),
хлус м. — сл.-маз. г., Ушацк., Іўеў., Стаўб., Мядз., Леп., Гл., Бых. (ЛАБНГ, Янкоўскі),
халюк м. — Навагр. (ЛАБНГ),
клаўса м. і ж. зневаж. — Паст. (СПЗБ),
хваст м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
абманшчык м. — паўн.-усх. д., Гарадз., Нясв., Пруж., Берасц., Малар., Стол. (ЛАБНГ),
амманшчык м. — Тал., Бял. (ЛАБНГ),
падманшчык м. — Клім., Пруж. (ЛАБНГ),
абманчыха ж. — Стол. (ТС),
абманшчыца ж., подманка ж. 'падманшчык, штукар' — Жытк. (ТС),
падманёха м. і ж. — Клім. (ЛАБНГ),
лахна ж. — Гарадз. (ЛАБНГ),
круцель м. 'падманшчык, махляр' — Пол. (ЛАБНГ),
круціль м. — Бяроз. (ЛАБНГ),
круцень м. — Карэл. (ЛАБНГ),
круцюн м. — Кобр. (ЛАБНГ),
брыль м. — Чав. (ЛАБНГ),
зводнік м. — Шчуч. (ЛАБНГ),
адлыжны прым. — Смален. р. (Дабравольскі),
жулік м. — Ельск. (ЛАБНГ),
плут м. 'падманшчык, махляр' — Берасц. (ЛАБНГ),
чмут м. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
судлівы прым. 'схільны да пляткарства, хлусні' — Лоеў., Чач. (Янкова, Мат. апыт.). @чуткі, уважлівы, спагадлівы, добразычлівы.

чуткі прым. — Стол. (ТС),
чулы прым. 'чуткі, жывы' — Віц. р. (Каспяровіч),
лагодны прым. 'чулы, уважлівы', літасцівы прым. 'чулы, справядлівы' — Лаг. (Варлыга). @шкадлівы/1, які робіць шкоду, небяспечны чалавек, вораг.

шкоднік м., шкадлівы прым. — Віц. р. (Каспяровіч, Нікіфароўскі, Станкевіч),
злыдух м. — Гарадз., Ваўк., Зэльв. (Сл. Гарадз., Сцяцко, Цыхун),
злыднік м., згубца м. — Гарадз. (Мат. Гарадз., Цыхун),
злыдзень м. — Чашн., Чэрв., Смален. р. (Станкевіч),
злаўрэдны прым. — Лоеў., Чач. (Янкова, Мат. апыт.),
рацівы прым. 'шкодны, заўзяты', пераезлівы прым. — Лоеў. (Янкова),
урэдны прым. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
заразлівы прым. — мясц. (Насовіч),
збродзінь м. — Лаг. (Варлыга). @шчодры, які ахвотна дзеліцца чым-н. з другімі.

шчодры прым. — Віц. р., Смарг., Кобр. (ЖНС, Каспяровіч, Станкевіч),
падзеллівы прым. — Гом. (Мат. Гом.),
падзельчывы прым. — Бял., Рэч. (НС),
дабрахвочы прым., добрахочы прым. — Лаг., Глыб., Круп. (СПЗБ, Варлыга),
самадайка ж., маласыткі прым. — Лоеў. (Янкова),
хлебасольны прым., туравей м., туравейка ж. — Мсцісл. (Юрчанка). @шчыры, праўдзівы, чыстасардэчны, адкрыты.

шчырак м., шчыры прым., шчыранькі прым. памянш., шчырусенькі прым. памянш. — Смарг., Лід., Стол., Жытк. (ТС, Мат. Гарадз., Станкевіч),
безаблыжны прым. — мясц. (Станкевіч). @эканомны, беражлівы, ашчадны, стрыманы.

сцісклы прым. — Лоеў. (Янкова). ##Chapter: 15. Некалькі якасцяў @адзінокі, самотны

адзінец м. — Валож., Нясв., Бых., Карм., Клец., Стол. (ЛАБНГ),
адзін м. — Шум., Тал., Круп., Асіп., Бабр., Ганц., Буда-Каш. (ЛАБНГ),
адзінак м. — Малар. (ЛАБНГ),
сам адзін м. — Воран. (ЛАБНГ),
самадзён м. — Кам. (ЛАБНГ),
самотнік м. — Валож. (ЛАБНГ),
самусенькі прым. — Стол. (ТС). @бедны, няшчасны

бедны, бедненькі прым. — Гл., Мазыр., Мсцісл. р., Гарадз. р. (ГЧ, Янкоўскі, Юрчанка, Цыхун, Насовіч),
бядак м. 'гаротнік' — Віл. (СЦБ, Насовіч),
бядака м. 'гаротнік' — Стаўб. (СЦБ),
бедалака аг. 'небарака' — мясц. (Станкевіч),
бедалаха аг. 'гаротнік' — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
бядняка м. 'небарака' — Жытк. (ТС),
бідняга ж. 'бядак, няшчасны чалавек' — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
збядованы прым. 'нешчаслівы' — Лід. (Сл. Гарадз.),
бяздольны прым. — Беш., Віц., Чэрв. (Насовіч, Станкевіч, Каспяровіч, Шатэрнік),
бяздолны прым. — Жытк., Зах.-бран. р. (ТС, Растаргуеў),
абяздолены прым. — Лаг. (Варлыга),
бяздольнік м., бяздольніца ж. — мясц. (Насовіч, Станкевіч, Федароўскі),
нядольніца ж. — мясц. (Федароўскі),
няшчасны прым. — Бял., Зэльв., Стол., Жытк. (Сцяцко, Мат. дыял. сл., ТС),
няшчаснік м. — Лоеў. (Янкова),
няшчасніца ж. — Жытк. (ТС),
нешчась аг. — Бял. (Яўсееў),
бясшчасны прым. — Смален. р., Гом. р. (Станкевіч, НЛГ, Насовіч),
страдальны прым. — Віл. (Мат. мен.-мал.),
страдальнік м. — Жытк., Мсцісл. (ТС, Юрчанка),
страдальніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
страданнік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
страдны прым. — Жытк. (ТС),
страдальнік м. — Жытк. (ТС),
страднік м., страдніца ж. — Жытк., Лоеў., Петр., Мсцісл., Рэч., Стол., Чач., Зах.-бран. р. (НС, ТС, Насовіч, Растаргуеў, Шаталава, Юрчанка, Янкова),
страднічак м. памянш. — Хойн. (ГЧ),
страдацель м., страдацельніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
страдацельнік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
гаротнік м. — Віц. (Каспяровіч),
гарунок м. — Буда-Каш. (Мат. Гом.),
гарюша ж. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
беспрыкаянны прым. — Краснап. (Мат. Маг.),
непрыкаяннік м., непрыкаянніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
нешыхоўны прым. 'няўдачлівы, якому не шанцуе' — Гарадз. (СРЛГ),
нідыцяг м. 'асоба, якая не можа пазбавіцца ад нястачы' — Слаўг. (Н. сл-сць),
нябож аг., нябога аг. — віц.-маг. г., спарадычна Гом. р. і пал. р., Стаўб., Навагр., Клец., Баран., Ушац. (ЛАБНГ). @бесхарактарны, слабавольны

мякіш м. перан. — Гом. р. (НЛГ),
мякіна ж. метаф. — Жытк. (ТС),
макляк м. — Гарадз. (Цыхун),
кісляк м. зневаж. 'слабавольны, які не ўмее кіраваць' — Гл. (Янкоўскі),
недалугі прым. — Чэрв. (Шатэрнік),
нявывалка м. неадабр. ‘чалавек, абыякавы да ўсяго' — Віл. (Мат. мен.-мал.). @варты, годны; такі, як трэба

варты прым. — Віц., Стол., Жытк. (Каспяровіч, ТС),
варт прым. — Маз., Стол., Жытк. (ГЧ, ТС),
годны прым. — Віц. (Каспяровіч),
гожы прым. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
годжый прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
гадзяшчы прым. — Маз. (ГЧ). @добры, слаўны

добры прым. — Карм. (Мат. Гом.),
дабрэянны прым. экспр. — Маз., Хойн. (ГЧ),
дабрачы прым. экспр. — Мсцісл. (Юрчанка),
харошы прым. — Гл., Лоеў., Чач. (Мат. дыял. сл., Янкова),
слаўны прым. — паўн.-зах. з., усх.-маг. р. (Бялькевіч, СПЗБ),
файны прым. — Гарадз., Слон. (НЛ, Цыхун),
хвайны прым. — Івац. (ЖС),
людскі прым. — Чэрв. р., Гл. (Шатэрнік, Янкоўскі),
улюдны прым. — Жытк. (ТС),
даскуналы прым. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
зградны прым. 'прыстойны' — Гом. р. (НЛГ),
здатны прым. 'здатны, добры, прыдатны' — Стол., Жытк. (ТС),
ёмкі прым. 'добры, прыстойны' — Бял. (Мат. дыял. сл.),
мірскій, мірскей прым. 'выдатны' — Мсцісл. (Юрчанка),
прыстойны прым. 'добры, няпрагны' — Лоеў. (Янкова). @дрэнны, благі

паганы прым. — Маз., Буда-Каш., Жытк. (ТС, ГЧ, Мат. Гом.),
паганьскі прым. — мясц. (Насовіч),
паганец м. — Гл. (Янкоўскі),
погань м. — мясц. (Насовіч),
нічогі прым. — Стол., Жытк. (ТС, Шаталава),
нічагоўка аг. ‘вельмі дрэнны чалавек' — Жытк. (ТС),
язвіна ж. — Лаг., Малад. (ЛАБНГ),
язва ж. — Гарадз. (ЛАБНГ),
брыды прым. — Свісл. (Сл. Гарадз.),
кепскі прым. — Гарад., Вілен. р., Жытк. (ТС, СПЗБ),
лядакі прым. — Гарадз. р. (СРЛГ, СПЗБ),
лядачы прым. — Гом. р. (НЛГ),
няважны прым. — Лоеў., Чач. (Мат. апыт., Янкова),
плахі прым. — Лоеў., Чач. (Янкова, Мат. апыт),
плохі прым. — Лоеў. (Янкова),
пусты прым. — Жытк., Стол. (ТС),
гад м. — Гл. (Янкоўскі),
курта аг. іран. ‘кепскі, горшы' — Зэльв. (Сцяцко),
ліхі прым. — Жытк. (ТС),
нядобры прым. — Стол. (ТС),
нехарошы прым. — Жытк. (ТС),
ніякі прым. — Лоеў. (Янкова),
нялюдскі прым. — Гл. (Янкоўскі),
ягіня ж. зневаж. 'бессаромная дрэнная жанчына' — Жытк. (ТС). @лянівы, абібок

апруда м. — Віц. р. (Каспяровіч, Станкевіч),
абрагой м. 'гультай' — Мсцісл. (Юрчанка),
агурэнь аг. — Лаг., мясц. (Станкевіч, Насовіч),
бабак м. эмац. 'гультаяваты сыты чалавек' — Мсцісл. (Юрчанка),
байбас м. — Віц. р. (Каспяровіч),
брысь м. груб., брысюга м. узмацн. 'здаровы, але гультаяваты' — Мсцісл. (Юрчанка),
валіза аг. — Дзярж. (НС),
зломак м. — Лаг. (Варлыга),
кормік м. — Гл. (Янкоўскі),
лярва ж. 'пра здаровую гультаяватую жанчыну' — Гарадз. (Цыхун),
мамай м. зняваж. 'дужы, здаровы, але неразумны' — Гл. (Янкоўскі),
навалока са свету 'пра чалавека, які не ўмее і не хоча працаваць' — Гл. (Янкоўскі),
сябёр м. іран. — Мсцісл. (Юрчанка),
трэбло н. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў). @неахайны, няўмелы

апусціцель м., апусціцельнік м., апусціцельніца ж., апушчэнік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
ахламонне н. зборн. — Мсцісл. (Юрчанка),
баўкун н. — Зэльв. (Сцяцко),
бэста аг. — Слуц. (ЖС),
варэня аг. — Докш. (Мат. дыял. сл.),
кашлапень аг. — Бял. (Мат. дыял. сл.),
кецала аг. 'марудны, неахайны чалавек' — Драг., Бяроз. (ДСБ),
лакіза аг. 'бесклапотны, неахайны, апушчаны чалавек' — Гл. (Янкоўскі),
лахудры прым. — Гл. (Янкоўскі),
магера м. 'неахайны, някемлівы чалавек' — Гл. (Янкоўскі),
марзюха ж. перан. — Гл. (Янкоўскі),
неразгарака аг. 'нязграбная, няўмелая асоба' — Капыл. (ЖС),
нягеглік м. экспр. — Гл., Барыс. (СЦБ, Янкоўскі),
пецкаль аг. асудж. 'няўмелая, няспрытная і неахайная ў рабоце асоба' — Мёр. (З нар. сл.),
плёха аг. асудж., плёхала аг. узмацн., плёхаўка аг. асудж. — Мёр. (З нар. сл.),
таўмора аг. — Мсцісл. (Юрчанка),
тоўла аг. іран. — Мсцісл. (Юрчанка),
цёпця, цюпця, цяпця аг. — Мсцісл. (Юрчанка),
шаламшуй аг. іран., шаламшуйка аг. — Мсцісл. (Юрчанка),
шаламшэй аг. іран — Мсцісл. (Юрчанка). @недарэка, нязграба

канэбух м. неадабр. — Малад. (СЦБ),
масёха аг. — Гом. (Н. сл-сць),
нідалэнча аг. асудж. ‘недалужны чалавек' — Мёр. (З нар. сл.),
недачупалле н. — Чэрв. (ЖС),
недапер'е н. — Кам. (ЖНС),
целяпень м. — Леп. (ЖНшС),
шулепа аг. — Жытк. (ЖС). @несумленны, хітры

віляваты прым. — Ашм. (Сл. Гарадз.),
вурка м. — Бял. (Яўсееў),
вуркаман м., вуркаманка, вуркаманша ж. — Бял. (Яўсееў),
шэльма аг., шэльміна аг. — Мсцісл. (Юрчанка). @нікчэмны, няварты

нікчэмны прым. — Жытк., Кобр., мясц. (ЖНшС, ТС, Насовіч),
нікчомны прым. — Жытк. (ТС),
нікчома м. — Мсцісл. (Юрчанка),
нікчомнік м., нікчомніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
нікчэмнік м., нікчэмніца ж. — мясц. (Насовіч),
нікчомісты прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
нікудышны прым. — Зэльв., Жытк., Драг. (Сцяцко, ТС, НЛ),
нікудышні прым. — Бял. (Мат. Маг.),
нікудышнік м., нікудышніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
нічогі прым. — Жытк., Маст. (Мат. Гом., Сл. Гарадз.),
апорак м. перан. — Пух. (Мат. мен.-мал.),
апоўзнік м. — Бял. (Мат. дыял. сл.),
атросак м. асудж. — Барыс. (СЦБ),
благі прым. — мясц. (Станкевіч),
бязварты прым. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
галамоўза аг. — Карэл. (Мат. Гарадз.),
завалешчы прым., заваляшчанькі прым. памянш. — Мсцісл. (Юрчанка),
запрапашчоны прым. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
некарысны прым. — Леп. (ЖНшС),
непатрэбнік м., непатрэбніца ж. — мясц. (Насовіч),
ніякаваты прым. — Чач. (Мат. Гом.),
няпэўны прым. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
паплёвішча н. — Мсцісл. (Юрчанка),
трант м. — Леп. (ЖНшС),
шлэпар м. — Мсцісл. (Юрчанка),
шмаравоз м. — Чэрв. (Шатэрнік). @нягодны, злаўрэдны, нікуды няварты

нягодны прым. — Глыб., Рас., Тал., Чэрв., Бых., Добр. (ЛАБНГ),
негадзяшчы прым. — Светлаг., Лун. (ЛАБНГ),
негадзівы прым. — Гом. р. (НЛГ),
негадзь аг. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
негадзяй м. — Маз., Хойн. (ГЧ),
няўгожы прым. — мясц. (Насовіч),
лядачы прым. — гарадз.-бар. г., Докш., Гор., Бярэз., Гом., Ельск., Добр. (ЛАБНГ),
лядакі прым. — Навагр., Дзятл., Клец., Капыл. (ЛАБНГ),
лядашчы прым. — Леп., Барыс., Бярэз., Стаўб., Ваўк. (ЛАБНГ, Насовіч),
лядашты прым. — Гарадз., Шчуч., Бярэз., Асіп., Раг. (ЛАБНГ, Насовіч),
лядашчы прым. — Бяроз. (ЛАБНГ),
лядашшы прым. — Гар. (ЛАБНГ),
лядашны прым. — Гор. (ЛАБНГ),
лядаек м., лядайка ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
благі прым. — спарадычна паўн. ч., паўн.-зах. з. (ЛАБНГ),
благей прым. — Віц. (ЛАБНГ),
дрэнны прым. — Верхнядзв., Касц., Рэч. (ЛАБНГ),
кепскі прым. — Тал., Бых., Клім., Кам., Драг., Добр. (ЛАБНГ),
ліхі прым. — Бяроз., Кобр. (ЛАБНГ),
нічогі прым. — Кам., Драг., Іван., Пін. (ЛАБНГ),
паганы прым. — Кобр., Пін., Маз. (ЛАБНГ, Насовіч),
плахі прым. — Люб., Рэч. (ЛАБНГ),
плахой прым. — Арш. (ЛАБНГ),
плахей прым. — Мсцісл. (ЛАБНГ),
бестыя, бесція аг. — Стол., Жытк. (ТС),
гадкі прым. — Касц. (ЛАБНГ),
паскудны прым. — Касц. (ЛАБНГ),
нядобры прым. — Шум., Віл. (ЛАБНГ),
безлюдзь аг. — Мсцісл. (Юрчанка),
брыдзіна аг. эмац. — Мсцісл. (Юрчанка),
гунцвот м. устар., экспр. — Гарадз. р. (Цыхун),
зацінлівы прым. — Валож. (ЛАБНГ),
злакаянны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
злакаеннік м., злакаенніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
злаўрэднік м., злаўрэдніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
злаўрэдзіна аг. — Мсцісл. (Юрчанка),
злыйдух м. асудж. — Мсцісл. (Юрчанка),
злыйдушны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
мярзява аг. груб. — Лоеў. (Янкова),
нікудашні прым. — Бяроз. (ЛАБНГ),
непрас м. — Жытк. (ТС),
некаеннік м., некаенніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
некаянны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
пералога аг. — Жытк. (Мат. Гом.),
пераложны прым. — Жытк. (Мат. Гом.),
пранцаваты прым. — Слуц. (ЖС),
прахвост м. — Стол. (ТС). @няўдалы, нялюдскі

няўдалы прым. — мясц. (Насовіч),
недалуга аг. — Бял. (Яўсееў),
неўздалюга аг. — Чач. (Мат. апыт.),
неўдалюга аг. — Гом. р. (НЛГ),
неўдатны прым. — Стол., Жытк. (ТС),
неўдачны прым. — Стол. (ТС),
грыбацуй м., грыбацуйка ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
непутнэй прым., непутный прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
непуццё н. — Мсцісл. (Юрчанка),
некульцяпісты прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
нялюдскі прым. — (СПЗБ),
папіхайла м. асудж. 'невук, няўдаліца' — Бял. (Яўсееў),
унеданы прым. — Стол. (ТС). @прайдоха, злыдзень, прайдзісвет

злыдзень м. зневаж. — мясц. (Насовіч),
злыдня ж. — Крыч. (Мат. Маг.),
нелюдзь аг. — Зэльв. (Сцяцко),
басяк, басячыдла м. экспр. — Слон. (ЖНС),
лапун м. 'валацуга' — Жытк. (ТС),
матыліца ж. 'ветрагон' — Жытк. (ТС),
прайдзісвет аг. — мясц. (Насовіч),
нівірушны прым. — Мядз. (Н. сл-сць). @пусты, несур'ёзны

пустэча аг. — Раг., Круп. (Мат. дыял. сл., Мат. мен.-мал.),
пустыня аг. — Валож. (Мат. мен.-мал.),
пусташны прым. — мясц. (Станкевіч, Насовіч),
верціхвост м. — Мсцісл. (Юрчанка),
пасвісцёл м. — Берасц. (НЛ),
кручаны м. 'чалавек з непастаянным характарам' — Капыл. (З нар сл.). @шчаслівы, удалы

шчаслівы прым. — Гл., Жытк. (ТС, Янкоўскі),
шчасны прым. — Віц. р., Жытк. (Каспяровіч, ТС),
шчаслівуха ж. 'шчаслівая жанчына, шчаслівіца' — Астр. (Сл. Гарадз.),
удалы прым. 'прыгожы, спрытны, а таксама такі, якому шанцуе' — Чэрв. р. (Шатэрнік),
удалец м. 'удалы чалавек' — Жытк. (ТС),
удалечка ж. 'удалая жанчына' — Смален. р. (Дабравольскі),
удаліна м. і ж. 'удалы ва ўсім' — Мёр. (З нар. сл.),
разудаліца м. і ж. 'удалец, удалая асоба' — Мсцісл. (Юрчанка),
памыслы прым., памысны прым. 'удалы' — Мядз., Стаўб. (СЦБ),
таланлівы прым. 'удачлівы' — Гом. р. (НЛГ, Мат. апыт.),
задачны прым. 'удалы' — Ушац. (ЖНС),
лёсы прым. 'шчаслівы, здатны' — Лід. (Мат. Гарадз.). @удалы, здольны

ёмкі прым. 'спрытны, удалы, здаровы, моцны' — Добр., Карм., Гом., Чач., Буда-Каш., Жлоб. (Мат Гом.),
заліхвацкі прым. — Добр. (Мат. Гом.),
здольны прым. — Кам. (ЖНшС),
путны прым. — Бял. (Мат. дыял. сл.),
путнэй прым. — Мсцісл. (Юрчанка). @упарты, задзірысты

убоіна аг. — Валож., Зэльв. (Сцяцко, ЖС),
убойна аг. — Бял. (Мат. дыял. сл.),
шкаруда м. рэдка ж., шкарудка ж., шкарудніца ж. 'вельмі задзірыстая, упартая асоба' — Мсцісл. (Юрчанка),
шкарудлік м., шкараднік м. 'вельмі задзірысты, упарты чалавек' — Мсцісл. (Юрчанка),
шкаруджаннік м., шкаруджанніца ж. 'вельмі задзірыстая, упартая асоба' — Мсцісл. (Юрчанка),
шкаранджаннік м., шкаранджанніца ж. 'той, хто ўпарціцца' — Мсцісл. (Юрчанка),
асёл м. перан. асудж. 'тупы, упарты чалавек' — Мсцісл. (Юрчанка),
асліна аг., аслюга аг. — Мсцісл. (Юрчанка),
гамурлівы прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
дзярклівы прым. — Гл. (Янкоўскі),
дундук м. асудж., дундучка ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
заскема ж. 'упарты, помслівы чалавек' — Гарадз. (Цыхун),
настырны прым. 'упарты, уедлівы' — Буда-Каш. (ЛАБНГ),
натурысты прым. — Смален. р. (Дабравольскі). ##Chapter: 41. Дашлюбнае становішча @любімы чалавек, які выклікае пачуццё любові, асабліва дарагі каму-н.

каханы прым. — Зах.-бран. р., Смален. р., Жытк., Маз., Гл. (ЖНшС, ГЧ, Дабравольскі, Насовіч, Растаргуеў, Янкоўскі),
каханка ж. — Смален. р., Дзятл., Гл. (Мат. Гарадз., Дабравольскі, Насовіч, Янкоўскі),
каханка ж. — Раг., Маз., Чач. (Мат. Гом.),
каханік м. — Навагр. (З нар. сл.),
каханак м. — Астр., Маз., Калінк. (Мат. Гарадз., Мат. Гом.),
злюблёныя 'закаханыя' мн. — Леп. (ЖНшС),
хорошуха ж. 'любая жанчына' — Стол. (ТС),
мілы прым., міленькі прым. памянш. — Стол., Жытк. (ТС),
любы прым. — Жытк. (ТС, Станкевіч),
любка м. і ж., аблюбенец м., умілованы прым., — мясц. (Насовіч),
радзіна ж. перан., радзіначка памянш. — Лоеў. (Янкова),
успадабаны прым., упадабаны прым. — мясц. (Насовіч),
заўлётка ж. — Лоеў., Мсцісл. (Янкова, Юрчанка),
заўлякаша м. і ж., заўлёціна м. і ж., ненагляда ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
зязюлька ж. памянш. перан. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
дарагуся ж. гумар., дарагуська ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
дарагенькі прым. — Нясв. (Мат. мен.-мал.),
зазноба ж., зазнобушка ж., — Смален. р. (Дабравольскі, Станкевіч),
сушыльца м. і ж., нега ж., любунька м., мілачка ж., мільчык м. — Смален. р. (Дабравольскі). @нарачоныя, жаніх і нявеста.

суджаны прым., любеняц м. — Вілен. р. (СПЗБ),
прарачоны прым., сужанік м., сужанка ж., абранец м. — мясц. (Насовіч),
наканованы прым., канаш м., аблюбеніца ж. — Смален. р. (Дабравольскі). @нежанаты мужчына

халасцяк м. — Астр., Жытк., Маз., Мсцісл. (ТС, Мат. Гарадз., ГЧ, Юрчанка),
халасцік м. — Лоеў. (Янкова),
халасты прым. — Лоеў. (СПЗБ, Янкова),
халосты м. — Круп., Рэч., Зах.-бран. р. (СПЗБ, НС, Растаргуеў),
халосны прым. — Шчуч. (Сл. Гродз),
кавалер м. — Астр., Гарадз. (Мат. Гарадз., Цыхун),
нежанацік м. гумар. — Мсцісл. (Юрчанка),
жаніхайла м. — Слаўг., Чач. (Мат. Маг., Мат. апыт.),
дзяцюк м. — Смарг., Віц. р. (Станкевіч, Каспяровіч),
дзявушчы — Віц. р. (Каспяровіч),
парабак м. — Малар. (ДСБ),
паніч м., панічок м. памянш. 'усялякі нежанаты высакароднага паходжання' — мясц. (Насовіч),
жаненнік м. 'той, хто хоча ажаніцца' — Мсцісл. (Юрчанка);

стары халасцяк:
сівун м. — Жытк., Бял. (ТС, Яўсееў),
абец м. — Жытк. (ТС),
мірун м. іран. — Ваўк., Зэльв. (Сл. Гарадз., Сцяцко),
стары кавалер — Ашм., Астр., Лаг., Кобр. (СПЗБ, Мат. мен.-мал., ЖНшС),
стары дзяцюк — Смарг. (СПЗБ),
солом'ены жэніх — Стол. (ТС),
нікалаеўскі халасцяк — Чэрык. (Мат. Маг.),
высівень м. — Бял. (Яўсееў),
перастарак м. — Гом., Карэл. (НЛГ, Мат. Гарадз.),
жаніхайла м. іран. 'той, хто доўга збіраецца жаніцца, хлопец у гадах, які заляцаецца да дзяўчат' — Мсцісл. (Юрчанка),
бабыль — Малад., Чэрв. р., Віц. р. (ЛАБНГ, Шатэрнік, Каспяровіч). @незамужняя жанчына

халасцячка ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
халасцянка ж. — Гарадз. р. (СРЛГ, Н. сл-сць),
дзявушчая прым. — Паст. (СПЗБ),
бязмужняя прым. — Гом. (НЛГ),
беспарна прым. — Стол. (ТС);

старая дзеўка:
дзеўка ж. — Кобр. (ДСБ),
старая дзеўка — Кобр. (ЖНшС),
мікалаеўская дзеўка — Ваўк. (Сцяшковіч),
сталая дзеўка (дзева) ж. — Паст., Лаг. (СПЗБ),
надаўба ж. — Гарад. (ЛАБНГ),
надаба ж. — Ушацк. (ЛАБНГ),
надоб'я ж. — Шарк. (ЛАБНГ),
дзева ж. — Бых., Добр. (ЛАБНГ),
дзявіца ж. — Добр. (ЛАБНГ),
давутка ж. — Вілен. р. (СПЗБ),
сівуха ж. — Жытк. (ТС),
сівуля ж. — Гл. (Янкоўскі),
бабіца ж. — Стол. (ТС),
векавуха ж. — Зах.-бран. р., усх.-маг. р., Смален. р., Круп., Гом. (СПЗБ, СЦБ, НЛГ, Бялькевіч, Дабравольскі, Растаргуеў, Станкевіч),
перастарка ж. — Гом. (НЛГ),
выстарка ж. — Бял. (Яўсееў),
выстарак м. і ж. — Ушацк. (НЛ, ЖНшС),
окыдышчэ н. — Пін. (НЛ),
бабылка ж. — Віц. р., Чэрв. р. (Каспяровіч, Станкевіч, Шатэрнік),
засядзелка ж. — Бял. (Яўсееў),
пераседзелка ж. — Верхнядзв. (Шаталава),
пук м. 'для вызначэння ўжо немаладога ўзросту дзяўчыны, якая не выйшла замуж' — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
стрымка ж. — Гарадз. (ЖНС),
шаснаццатка ж. перан. іран. 'немаладая жанчына, якая не была замужам' — Кліч. (Мат. Маг.);

дзяўчына, да якой заляцаецца хлопец:
ухажорка ж. — Навагр., Ваўк., Лоеў., Чач. (Мат. Гарадз., Янкова, Мат. апыт.),
палюбоўніца ж. — Круп. (СЦБ),
дружына ж. 'дзяўчына, з якой хлопец сябруе, кахаецца' — Пух. (З нар. сл.),
паненка ж. 'жанчына, да якой заляцаюцца' — Уздз. (Мат. мен.-мал.);

засватаная дзяўчына:
засватаная прым. — Навагр., Ваўк. (Мат. Гарадз.),
заручаная ж. — Астр. (Мат. Гарадз.). @нялюбы

нялюбы прым. — Віц. р., Стол. (ТС, Каспяровіч),
нямілы прым., неўгодны прым. — Стол. (ТС),
нялюб м. — Смален. р. (Дабравольскі). @ухажор

ухажор м. — Смален. р., Ваўк., Дзятл., Воран., Мёр., Пух., Мсцісл., Лоеў., Чач. (СПЗБ, Мат. Гарадз., Растаргуеў, Сцяшковіч, Янкова, Юрчанка, Мат. апыт.),
ухаджор м. — усх.-маг. р., Пух., Воран., Мёр. (СПЗБ, Бялькевіч),
ухаджорнік м., ухаджываннік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
кавалер м. — Чэрв. р., Мсцісл. (Шатэрнік, Юрчанка),
кохан м. — Гарадз. (Цыхун). ##Chapter: 42. Сямейнае становішча @жонка, жанчына ў адносінах да мужа.

жонка ж., жоначка ж. памянш. — агульн. (СПЗБ, ТС, ГЧ, Мат. дыял. сл., Каспяровіч, Кучук, Насовіч, Станкевіч, Цыхун, Шатэрнік, Юрчанка),
жонца ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
жана ж. — Смален. р., усх.-маг. р., Брасл. (СПЗБ, Бялькевіч, Станкевіч, Дабравольскі),
жона ж. — Стол. (ТС),
жынка ж. — Зах.-бран. р., Пруж., Кам. (СПЗБ, Растаргуеў),
баба ж. — Віц. р., Чэрв. р., Зах.-бран. р., Іўеў., Віл., Малад., Лаг., Гом., Лоеў., Жытк., Стол. (ТС, Мат. Гарадз., Мат. Гом., Мат. дыял. сл., З нар. сл., Варлыга, Каспяровіч, Насовіч, Растаргуеў, Шатэрнік, Янкова),
верніца ж. перан., дамаверка ж., кашніца ж., сумесніца ж., умесніца ж., супружніца ж., палавіна ж. — мясц. (Насовіч),
гаспадыня ж. — Воран. (Мат. Гарадз.),
дружка ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
падружжа ж. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
патужніца ж. 'працавітая жонка', паплечніца ж. 'жонка-памочніца' — мясц. (Насовіч, Станкевіч);

назвы жонак па мужу:
салдатка ж. 'жонка салдата' — Брасл., Слаўгарад. (СПЗБ, ГЧ),
жаўнерка ж. 'жонка салдата' — мясц. (Станкевіч),
краўчыха ж. 'жонка краўца' — Кобр. (ЖНшС, Насовіч),
краўцова ж. 'жонка краўца' — Смарг. (СПЗБ),
матушка ж. 'жонка святара' — Чэрв. р., Смален. р., Гарадз., Слаўгарад. (Мат. Гарадз., ГЧ, Шатэрнік, Дабравольскі),
пападзьдзя — Чэрв. р. (Шатэрнік, Насовіч),
дыяканіха ж., дыяканіца ж., дзячыха ж., бакалярыха ж. устар. 'жонка дыякана' — мясц. (Насовіч),
шынкарыха ж. 'жонка шынкара', камандзерша ж. 'жонка камандзіра', енералша ж. 'жонка генерала', маёрша ж. 'жонка маёра', кушнярыха ж. 'жонка скарняка', бондарыха ж. 'жонка бондара', палкоўнічыха ж. 'жонка палкоўніка', эканомка ж. 'жонка эканома', катлярыха ж. 'жонка медніка', кухарыха ж. 'жонка кухара', малярыха ж., маляровая ж. 'жонка мастака', шаўчыха ж. 'жонка шаўца' — мясц. (Насовіч),
каваліха 'жонка каваля' — Чэрв. р., Верхнядзв., Гарад., Шчуч., Круп., Кобр. (СПЗБ, СЦБ, ЖНшС, Шатэрнік, Насовіч),
шкурніца ж. 'жонка гарбара' — Кобр. (ЖНшС),
шаўчыха ж. 'жонка шаўца' — Кобр. (ЖНшС),
ляснічыха 'жонка лесніка' — Чэрв. р. (Шатэрнік),
бляхарыха ж. 'жонка бляхара' — Зэльв. (Н. сл-сць),
бакалярыха ж. 'жонка дзячка або бакалаўра' — мясц. (Станкевіч),
батрачыха 'жонка батрака' — мясц. (Насовіч),
мельнічыха 'жонка мельніка' — Кобр. (ЖНшС). @муж, мужчына ў адносінах да жонкі.

мужык м. — агульн. (СПЗБ, ГЧ, Мат. Гом., Мат. Гарадз., Мат. мен.-мал., ЖНшС, Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч, Растаргуеў, Цыхун, Шатэрнік, Янкова, Мат. апыт.),
муж м. — Валож., Жытк., Чач., Кобр. (ГЧ, ТС, Мат. дыял. сл., ЖНшС),
чалавек м. — Віц. р., Чэрв. р., Зах.-бран. р., усх.-пал. р., Смален. р., Гарадз., Віл., Уздз., Гл., Пух., Лях., Кам., Раг., Стол., Жытк., Лельч. (СПЗБ, ТС, НЛ, Мат. мен.-мал., Н. сл-сць, ГЧ, Дабравольскі, Каспяровіч, Кучук, Растаргуеў, Шатэрнік, Янкова, Янкоўскі),
дзед м. — Чэрв. р., Чач., Лоеў. (Шатэрнік, Мат. апыт., Янкова),
дружына м. — Смален. р., Гом., Лоеў. (НЛГ, Янкова, Дабравольскі),
гаспадар м. — Воран., Гл. (Мат. Гарадз., Янкоўскі),
хазяін м. — Жлоб., Лоеў., Чач. (Мат. Гом., Мат. апыт.),
мой м. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
стары субст. прым. — Лоеў. (Янкова),
лада м. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў). @сямейная пара, муж і жонка.

пара ж., парка ж. памянш. — агульн. (ГЧ, Станкевіч, Мат. апыт.),
дружына ж. — Пух. (З нар. сл.);

муж і жонка пасля шлюбу:
маладая пара — Дзятл. (Мат. Гарадз.),
маладажэнства н. — Ваўк. (Мат. Гарадз.). @сям'я, група людзей, якая складаецца з мужа, жонкі, дзяцей і іншых блізкіх сваякоў.

сям'я ж. — Слаўгарад., Буда-Каш., Мсцісл., Жытк. (ТС, ГЧ, Юрчанка),
семейка ж. памянш., семейство зб. н. — Жытк. (ТС),
радзіна ж., радзімка ж. памянш. — мясц. (Станкевіч),
род м. — Лоеў., Чач. (Янкова, Мат. апыт.),
дружына ж. — Воран., Зэльв. (Мат. Гарадз., Сцяцко),
гут м. — Чач. (ГЧ),
кубло н. перан. — Стол. (ТС),
малжэнства н. — мясц. (Насовіч);

вялікая сям'я:
сям'ішча ж. — Лоеў., Чач., Стол. (Янкова, ТС, Мат. апыт.),
царская фамілія 'сям'я са шматлікай колькасцю сваякоў' — Смарг. (Сл. Гарадз.);

галава сям'і:
гаспадар м. — агульн. (ЛАБНГ),
аспадар м. — заходняя частка паўн.-зах. з. (ЛАБНГ),
спадар м. — мясц. (Насовіч),
бальшак — Смален. р. (Дабравольскі),
сімяністы субст. прым. 'гаспадар, у якога вялікая сям'я' — Лаг. (Варлыга),
семяністы прым. 'шматсямейны' — мясц. (Станкевіч);

член сям'і:
сямейнік м. — Карэл. (Сл. Гарадз.),
сям'янка ж. — Віц. р. (Каспяровіч),
сем'енін м. — Жытк. (ТС),
сімянін м. — Лаг. (Варлыга),
ядак м. — Шчуч., Гл. (Мат. Гарадз., Янкоўскі),
чалядзінка ж., чалядзін м. — Смален. р. (Дабравольскі),
пустадомак 'сем'янін, які не прыяе дому, але цягне з дому' — Лаг. (Варлыга),
адліпыш м. 'той, хто аддзяліўся ад сям'і' — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
прочнік м., прочніца ж. 'той, хто пакідае сям'ю з-за нягод' — мясц. (Станкевіч),
малімонка ж. 'член сям'і, якому даюцца нейкія прывілеі' — Старадарож. (ЖНшС),
малімончык м. 'член сям'і, якому даюцца нейкія прывілеі' — Драг. (НЛ);

жанаты мужчына:
жанаты прым. — Дзятл., Паст., Стол., Жытк. (СПЗБ, ТС),
жанацік м. — Валож., Нясв., Мсцісл., Буда-Каш. (СЦБ, Мат. мен.-мал., Юрчанка, Мат. апыт.),
пашлюбаваны прым. 'павянчаны' — мясц. (Насовіч),
семянін м. — Стол. (ТС),
сямейны прым., сям'істы прым. — Мсцісл. (Юрчанка);

малады жанаты мужчына:
маладажон м. — Смален. р. (Дабравольскі),
мужавень м. — Віц. р. (Каспяровіч, Станкевіч),
перважэнец м. 'жанаты ў першы раз' — Смален. р. (Дабравольскі),
другажэнец м. 'жанаты ў другі раз' — Смален. р. (Дабравольскі),
жанілка м. 'мнагажэнец' — Ваўк. (Мат. Гарадз.),
распушчанец м. 'мнагажэнец' — Браг. (Мат. Гом.),
перэбежчык м. 'той, хто пакінуў адну жонку і пайшоў да другой' — Жытк. (ТС),
бабажон м. 'той, хто ажаніўся са старой бабай' — мясц. (Насовіч, Станкевіч);

замужняя жанчына:
маладзіца ж., маладзічка ж. памянш. — усх.-пал. р., Гом. р. (Мат. Гом., Насовіч),
мужняя прым. — мясц. (Насовіч),
мужатка ж. — мясц. (Насовіч),
замужка ж. — Докш. (Станкевіч),
кабета ж., кабетка ж. — Мядз. (СЦБ, Насовіч),
кабеціна ж. — Віл., Валож. (СЦБ);

маладая замужняя жанчына:
маладзіца ж. — Зах.-бран. р., Гом. р., Смарг., Астр., Лід., Воран., Шчуч., Гарад., Дзятл., Гл., Чач. (Мат. Гарадз., Мат. Гом., ГЧ, Янкоўскі, Растаргуеў),
маладуха ж. — усх.-маг. р., Зах.-бран. р., Рэч., Жлоб. (Мат. Гом., Бялькевіч, Растаргуеў, Станкевіч),
малодуха ж. — Пруж. (СПЗБ),
мадзіца ж. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
замужніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка);

жанчына, якая толькі што выйшла замуж:
княгіня ж. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў);

жанчына, якая выйшла замуж без сватаўства з боку бацькоў мужа:
набіванка ж. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
набовіч ж., набоіч ж. абразл. — Пух. (ЖС),
набойка ж. — Смален. р. (Дабравольскі);

жанчына, якая на сваю гаспадарку ўзяла мужа:
прымачка ж. — Лаг. (НС, Варлыга, Станкевіч, Насовіч),
прымічка ж. — Саліг. (Н. сл-сць),
прымчыха — Смален. р. (Дабравольскі);

жанчына, якая жыве з мужам без шлюбу:
прычэпа ж. — Кобр. (ЖНшС),
поверэнка ж. — Жытк. (ТС),
паненка ж. 'замужняя жанчына, да якой заляцаецца кавалер' — Уздз. (СЦБ). @удава, жанчына, у якой памёр муж.

удава ж. — агульн. (СПЗБ, ГЧ, ТС, Мат. Гарадз., Дабравольскі, Насовіч, Растаргуеў, Янкова),
удова ж. — Воран. (Мат. Гарадз.),
удоўка ж. ласк. — Гом. (НЛГ, Насовіч),
удовая прым. — Гарадз. (СПЗБ),
аскоўка ж. — Браг. (Мат. Гом.). @удавец, мужчына, у якога памёрла жонка.

удавец м. — агульн. (СПЗБ, ТС, СЦБ, Мат. Гарадз., Мат. мен.-мал., Каспяровіч, Насовіч, Растаргуеў). ##Chapter: 43. Члены сям'і @бабуля, матчына або бацькава маці.

баба ж., бабуля ж. памянш.-ласк., бабулька, бабунька ж. памянш.-ласк. — Віц. р., Чэрв. р., Гарадз. р., Вілен. р., Смален. р., Зах.-бран. р., Пух., Лоеў., Слаўгарад., Жытк. (СПЗБ, ТС, СЦБ, ГЧ, Мат. Гарадз., Варлыга, Каспяровіч, Насовіч, Растаргуеў, Станкевіч, Шатэрнік, Янкова),
бабка ж. — Чэрв. р., Віц. р., Смален. р., Зах.-бран. р., Смарг., Беш., Лаг., Кругл., Жытк. (ТС, СЦБ, Варлыга, Каспяровіч, Насовіч, Растаргуеў, Станкевіч),
бабанька ж., бабуленька ж., бабулечка ж., бабунечка ж., бабусенька ж. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
бабуня ж. — Віц. р., Зах.-бран. р., Гарадз., Воран., Стаўб. (СЦБ, Мат. мен.-мал., Мат. Гарадз., Каспяровіч, Насовіч, Растаргуеў, Цыхун),
бабуся ж., бабухна ж. экспр., бабусечка ж. ласк. — Чэрв. р., Віц. р., усх.-маг. р., Зах.-бран. р., Смален. р., Смарг., Беш. (Бялькевіч, Насовіч, Растаргуеў, Станкевіч),
бабушка ж. — Зэльв. (Мат. Гарадз.),
бабута ж. — Пух. (СЦБ),
бапця ж. — Вілен. р., Валож. (СПЗБ, СЦБ),
старая — Чэрв. р. (Шатэрнік). @бацька, мужчына ў адносінах да сваіх дзяцей.

тата м. — паўн.-зах. з., Вілен. р., Віц. р., Чэрв. р., усх.-маг. р., Зах.-бран. р., Смален р., Слаўг., Кобр., Гл. (СПЗБ, ГЧ, ЖНшС, Мат. Гарадз., Бялькевіч, Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч, Растаргуеў, Станкевіч, Шатэрнік, Цыхун, Янкоўскі),
татка м., татачка м. — Віц. р., Чэрв. р., Зах.-бран. р., Беш., Лоеў. (ТС, Каспяровіч, Насовіч, Растаргуеў, Станкевіч, Цыхун, Шатэрнік, Янкова),
татусь м. — Воран., Шчуч. (СПЗБ, Мат. Гарадз.),
татуся м. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
татуля м. — Вілен. р., Чэрв. р., Зах.-бран. р., Смарг., Лаг., Кругл. (СПЗБ, Мат. Маг., Варлыга, Насовіч, Растаргуеў, Станкевіч, Шатэрнік),
татуль м. ласк. — Беластоц. р., Шчуч. (СПЗБ, Мат. Гродз),
бацька м. — Віц. р., Зах.-бран. р., Смален. р., усх.-маг. р., Гарадз., Смарг., Лід., Чэрв., Лоеў., Гл., Маз., Хойн., Добр., Чач., Буда-Каш., Жлоб., Мсцісл. (СПЗБ, Мат. дыял. сл., Мат. Гарадз., Мат. Гом., ГЧ, Бялькевіч, Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч, Растаргуеў, Станкевіч, Шатэрнік, Янкова, Янкоўскі, Юрчанка),
бацюшка м. ласк. — Гом. (НЛГ),
бацюхна м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч, Насовіч),
баце м., бацюхно м. — Стол., Жытк. (ТС),
баця м. — Зах.-бран. р. (Насовіч, Растаргуеў),
бацюта м. — Віл. (СЦБ),
ацец м. — Вілен. р., Смален. р., Астр., Брасл., Воран. (СПЗБ, Дабравольскі, Насовіч, Станкевіч),
айцец м., ойцец м. — Астр. (Мат. Гарадз., Н. сл-сць, Насовіч),
папа м. — Лаг., Малад., Уздз., Браг., Гом. (СЦБ, Мат. Гом.),
папка м. памянш. — Смален. р. (Дабравольскі, Насовіч),
папік м. — Люб. (ЖС),
цяця м. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
цяцечка м. — Смален. р., Зах.-бран. р. (Дабравольскі, Растаргуеў),
цяцька м. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
баць м., бацюш м. 'зварот да бацькі' — Смален. р. (Дабравольскі). @бацькі, бацька і маці ў адносінах да сваіх дзяцей.

бацькі мн. — агульн. (СПЗБ, ТС, СЦБ, Мат. дыял. сл., ЖНшС, ГЧ, Варлыга, Насовіч, Станкевіч, Цыхун, Шатэрнік),
радзіцелі мн. — Вілен. р., Астр., Лоеў., Чач. (СПЗБ, Янкова, Мат. апыт.). @дачка, асоба жаночага полу ў адносінах да сваіх бацькоў.

дзеўка ж. — Пух. (СЦБ);

адзіная дачка:
адзіначка ж. — Ашм., Драг. (СПЗБ),
адзініца ж. — Воран., Драг. (СПЗБ),
ядначка ж. — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
бальшуха ж. 'старэйшая дачка' — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
мамуля, мамуся ж. 'дачка, якая падобна на маці тварам ці паводзінамі' — Бял. (Яўсееў),
кавалёўна ж. 'дачка каваля' — усх.-маг. р. (Насовіч, Бялькевіч),
маляроўна ж. 'дачка мастака', кухароўна ж. 'дачка кухара', кушняроўна ж. 'дачка кушняра', шаўцоўна ж. 'дачка шаўца', краўцоўна ж. 'дачка краўца', катляроўна ж. 'дачка катляра', пападдзянка ж. 'дачка ўдавы святара', дзякоўна ж. 'дачка дзячка' — Віц. р. (Каспяровіч, Насовіч),
бандароўна ж., бандаранка ж. 'дачка бондара' — Віц. р., Валож. (ЖС, Каспяровіч, Насовіч),
папоўна ж. 'дачка святара' — Смален. р. (Дабравольскі, Насовіч). @маці, жанчына ў адносінах да сваіх дзяцей.

маці ж. — агульн. (ДАБМ, ТС, ГЧ, Мат. дыял. сл., Мат. Гом., Мат. Гарадз., Варлыга, Цыхун, Шатэрнік, Янкоўскі),
маць ж. — спарадычна Бярэз. р., паўн. р., Паням. р. (ДАБМ),
мацер ж. — спарадычна агульн. (ДАБМ, ГЧ, З нар. сл., Дабравольскі, Каспяровіч, Кучук, Насовіч, Растаргуеў),
мацерка ж. — Ушацк., Малад., Слуц., Бяроз., Мсцісл. (ДАБМ, Мат. дыял. сл., Юрчанка),
матка ж. — агульн., акрамя зах.-пал. г. (ДАБМ, ТС, ГЧ, ЖНшС, Мат. дыял. сл., Мат. Гом, Мат. Гарадз., Каспяровіч, Насовіч, Растаргуеў, Шатэрнік),
матанька ж. ласк. — Гом., Чач. (НЛГ, Мат. апыт.),
матарка ж. — Пух. (СЦБ),
матуля ж. — Вілен. р., Зах.-бран. р., Гарадз., Смарг., Паст., Віл., Жытк. (СПЗБ, ТС, ЖНшС, Насовіч, Растаргуеў),
матухна ж., матушка ж. — Смален. р. (Дабравольскі, Насовіч),
матулька ж. ласк. — Гом., Барыс., Лаг. (НЛГ, СЦБ, Варлыга),
матуся ж. — Віц. р., Смален. р., Зах.-бран. р. (Каспяровіч, Дабравольскі, Растаргуеў),
матуня ж. — Барыс. (СЦБ),
матэнька ж. памянш. — мясц. (Насовіч),
мама ж. — Вілен. р., Віц. р., Гарадз., Воран., Астр., Віл., Пруж., Стол., Жытк., Буда-Каш., Мсцісл., Слаўг. (ТС, Мат. Гарадз., ГЧ, Каспяровіч, Цыхун, Юрчанка),
мамка ж. — Смален. р., Лаг., Чэрв., Жытк. (ТС, СЦБ, Варлыга, Дабравольскі, Шатэрнік),
маманя ж. — Смарг. (СПЗБ),
маменька ж., мамца ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
мамуля ж. іран. — Мсцісл. (Юрчанка),
мамухна ж. — усх.-маг. р., Смален. р., Зах.-бран. р. (Бялькевіч, Дабравольскі, Растаргуеў),
мамок ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
маміца ж. груб. — Ушацк. (ЖС),
ма ж. 'зварот да маці' — Зах.-бран. р., Свісл., Стол., Жытк. (ТС, Сл. Гарадз., Растаргуеў),
траянка ж. 'жанчына, якая мае траіх дзяцей' — мясц. (Станкевіч),
бязмужка ж. 'жанчына, якая мае дзяцей без мужа', дзяцінуха ж. 'жанчына, у якой малыя дзеці' — Ушацк. (ЖНшС). @падкідыш, дзіця, падкінутае чужым людзям.

найдзёнак м. — Жытк. (ТС),
найдзённік м., найдзён м., найдзёна ж. — Стол. (ТС),
знайда м. і ж. — Віл. (СПЗБ),
знайдзяны прым. — Карэл. (СПЗБ),
падкідыш м. — мясц. (Насовіч),
бязбацькавіч-бязматкавіч — мясц. (Станкевіч). @падчарка, няродная дачка мужа ці жонкі.

падчарка ж., пачарка ж. — віц.-маг. г., Гом. р., Зах.-бран. р., Барыс., Бераст., Дзятл., Лельч., Баран., Старадарож., Браг. (ЛАБНГ, СПЗБ, Бялькевіч, Растаргуеў, Станкевіч, Насовіч, Шаталава, Мат. апыт.),
падчарыца ж., пачарыца ж. — паўдн.-зах. д. (акрамя Гом. р.), паўн.-зах. з., спарадычна Віц. р. і ўсх.-маг. р., Гор., Стол. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, Каспяровіч),
падчорка ж. — Акц. (ЛАБНГ),
падчорка ж. — Жытк. (ТС),
падчар ж. — мясц. (Станкевіч, Насовіч),
пачорка ж. — Стол. (ЛАБНГ),
пачараца ж., пачарка ж. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
паччарка ж. — паўн.-зах. з., Гл., Чач. (СПЗБ, Насовіч, Янкоўскі, Мат. апыт.),
пачырка ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
пачэрыца ж. — Гом. (НЛГ),
панчарыца ж. — Пін., Івац., Іван., Лельч., Стол., Лун. (ЛАБНГ, ТС, Шаталава),
паньчэрыца ж. — Івац. (ЛАБНГ),
панчарка ж. — Светлагор., Нараўл. (ЛАБНГ),
панчорка ж. — Петр., Лельч., Маз. (ЛАБНГ, ГЧ, Шаталава),
панчурка ж. — Калінк., Маз., Лельч. (ЛАБНГ),
пасерба ж., — Стол., Пін. (ЛАБНГ, ДСБ, НС),
пасербка ж. — мясц. (Насовіч),
пасербіца ж. — Ашм., Іўеў., Воран., Кам., Кобр., Жаб., Пін. (ЛАБНГ, ДСБ, ЖНшС, НЛ, Станкевіч),
пасербіца ж. — Лаг. (Мат. мен.-мал.),
пасярбіца ж. — Астр., Ваўк., Кобр. (ЛАБНГ),
пасербніца ж. — Драг., Пін. (ЛАБНГ, ДСБ),
пасерніца ж. — Драг., Лельч. (ЛАБНГ, ДСБ),
пасыновая ж., пасынова ж. — Жытк., Люб. (ЛАБНГ, Мат. Гом.),
пасыніца ж. — Кам. (ЛАБНГ),
пасыльніца ж. — Малар. (ЛАБНГ),
прывядзёнка ж. — Капыл. (ЛАБНГ),
прынясёнка ж. экспр. — Віл. (СПЗБ),
дачанка ж. — Бяроз. (ЛАБНГ),
даччаніца ж. — Пруж. (ЛАБНГ). @пазашлюбнае дзіця, народжаны ад бацькоў, якія не былі ў шлюбе.

баструк (байструк) м., байстручок м. памянш. — паўдн.-зах. д., зах.-пал. г., сярэд.-бел. г., усх.-маг. р., спарадычна паўн.-усх. д., Зах.-бран. р., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, СЦБ, Мат. Гом., Мат. Гарадз., ЖНшС, Бялькевіч, Каспяровіч, Кучук, Насовіч, Растаргуеў, Станкевіч, Шатэрнік, Янкова, Янкоўскі),
байстра м. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў, Насовіч),
бастручыско н. павеліч. — Беластоц. р. (СПЗБ),
байстручанё н. — Гом. (НЛГ),
байстручка ж. — Зах.-бран. р., Стол., Кобр. (ТС, Растаргуеў, Насовіч),
байсцёр м. — Жытк. (ТС),
байсцер м. — Нараўл. (ЛАБНГ),
бенко м. і ж. — Стол., Жытк. (ЛАБНГ, ЖС),
бенька ж. — Жытк. (ТС),
бенок ж. — Стол., Жытк., Лельч. (ЛАБНГ),
бенкач м. — Жытк. (ТС),
бэнісь м. — Пух., Слаўг. (НЛ, З нар. сл.),
бэньсь м., бэнсь м. — Барыс., Чэрв., Пух., Бярэз., Клім., Чэрык., Лаг., Смал., Капыл., Навагр., Дзятл. (ЛАБНГ, ЖС, НЛ, СЦБ, Мат. Гарадз., Мат. мен.-мал.),
бэнься м. — Чэрв. в. (Шатэрнік, Станкевіч),
бэнць м. — Круп. (ЛАБНГ),
бенся ж. — Барыс. (ЛАБНГ),
багдан м. — Вехнядзв., Рас., Беш., Леп. (ЛАБНГ, Насовіч, Станкевіч),
багданец м. — Верхнядзв. (Шаталава),
багданоўскі м. — Сен. (ЛАБНГ),
багдай м. — Віц. р. (Каспяровіч),
багданка ж. 'пазашлюбная дзяўчынка, падкідыш' — мясц. (Станкевіч, Насовіч),
банкарт м. пагардл. — спарадычна паўн. р. і гарадз.-бар. г., Барыс., Кругл., Тал., Бярэз., Докш., Круп., Уздз., Латгал. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. мен.-мал., СЦБ),
банкар м., бэнкар м. — Леп., Стаўб. (ЛАБНГ),
бэнкарт м., бэнкартка ж. — мясц. (Насовіч),
банкрат м. — Віц. р., Чэрв. р. (Каспяровіч, Шатэрнік),
баркан м. — Люб., Добр., Петр. (ЛАБНГ, Мат. Гом.),
бахур м. груб. — Паст., Глыб., Астр., Карэл., Пух., Стаўб. (СЦБ, Мат. Гарадз., Сл. Гарадз., Мат. мен.-мал.),
бахур м. — Шарк. (ЛАБНГ),
бэхур — Докш. (ЛАБНГ),
бахор м. — Смарг. (ЛАБНГ),
знайдзён м. — Шум., Віц., Тал., Круп., Бых., Бабр., Ветк., Лельч., Стол., Лоеў. (ЛАБНГ, ТС, Насовіч, Станкевіч, Янкова),
знайдзёнка ж. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
знайдзёны субст. прым. — Івац. (НС),
знайдук м. — Докш. (СПЗБ),
знайдун м., знайдунка ж. — Ушацк. (ЛАБНГ, ЖНшС),
знайдыш ж. і м. — мясц. (Насовіч),
знайдзюк м. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
найдзён м. — Карм., Гл., Стол. (ЛАБНГ, ТС),
найдзёнак м. — Касц., Жытк. (ЛАБНГ, ТС),
найдзёна ж., найдзённік м. — Стол. (ТС),
найдзіч м. — Слуц. (ЖНшС),
найдзёны прым., находны прым. — Ветк. (Мат. Гом.),
крапіўнік м. — паўн.-усх. д., Гл. (ЛАБНГ, СПЗБ, НС, СЦБ, Мат. мен.-мал., Мат. Гом., Каспяровіч, Янкоўскі),
падкрапіўнік м. — Лаг. (Варлыга),
прокіўнік м. — Жытк. (ТС),
прокіўніца ж. — Стол. (ТС),
выбледак м. — віц.-маг. г., паўдн.-усх. з. (акрамя яе паўдн. часткі) (ЛАБНГ),
бансюк м., байсюк м., банюк м. — Паст., Пух., Чэрв., Клім. (ЛАБНГ, СПЗБ, НЛ, З нар. сл.),
бэйсюр м. — Чэрв. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
бонда ж. іран. — Ваўк. (Мат. Гарадз.),
бязбацькавіч 'хлопчык, які не мае бацькі' — Віц. р., Бял., Бых., Касцюк. (ЛАБНГ, Каспяровіч, Насовіч, Станкевіч, Яўсееў),
самосей м. перан. — Стол., Жытк. (ТС),
самасейка м. і ж. — Чэрв. р., Лаг., Кругл., Уздз., Мсцісл. (ЛАБНГ, Мат. мен.-мал., Шатэрнік, Варлыга, Юрчанка),
самародак м. — Воран. (Сл. Гарадз.),
насеннік м. — Гарадз. р. (СРЛГ),
грачышнік м. іран., грачышніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
дзявоцкій м. — Дубр. (ЛАБНГ),
набеганый прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
прыбягны м. — Кам. (ЛАБНГ),
падарожнік м. — Лельч. (Мат. Гом.),
падплотнік м. — Стол., Жытк. (ТС),
падтыннік м. — Лельч. (ЛАБНГ),
кукурузнік м. — Тал., Буда-Каш. (ЛАБНГ, Мат. Гом.). @пасынак, няродны сын для мужа ці жонкі ў сям'і.

пасынак м. — Вілен. р., Віц. р., усх.-маг. р., Брасл., Віл., Глыб., Шчуч., Гарад., Лаг., Бярэз., Гом., Буда-Каш., Жлоб., Чач., Маз., Лоеў., Кобр. (СПЗБ, Мат. Гом., ГЧ, ЖНшС, Бялькевіч, Варлыга, Каспяровіч, Станкевіч, Янкова, Мат. апыт.),
пасерб м. — Стол. (Насовіч, ДСБ, НС),
пасерба ж. — Ваўк. (ЛАБНГ),
пасербак м. — Жаб. (ЛАБНГ, СПЗБ),
пасерабак м. — Астр. (ЛАБНГ),
пасырн м. — Іўеў. (ЛАБНГ),
пасынак м. — Жытк., Лельч. (ТС, Кучук),
пасыньнік м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
прывядзёнак м. — Чэрв. р. (Шатэрнік, Станкевіч),
прывядзёный м. — Малар. (ЛАБНГ),
падчараня н. — Лоеў. (Янкова),
панчур м. — Калінк. (ЛАБНГ),
сыновец м. — Зэльв. (Сцяцко),
несын м. — Хоц., Касц. (ЛАБНГ). @прабаба, маці дзеда або бабкі.

прабаба ж. — Воран., Кобр., Гом., Карм., Жлоб., Светлагор., Рэч., Ветк., Буда-Каш., Жытк., Раг., Лоеў., Чач. (Мат. Гом., Мат. Гарадз., ЖНшС, Янкова, Мат. апыт.),
прабаба ж. — Лоеў., Стол. (ТС, Янкова),
баба ж. — Лоеў. (Янкова). @прапраўнукі, дзеці праўнука ці праўнучкі.

прашчура ж., прашчур м. — Жытк. (ТС),
прашчурка ж. — Стол. (ТС). @праўнукі, дзеці ўнука ці ўнучкі

праўнучка ж. — Стол., Воран. (ТС, Мат. Гарадз., Станкевіч),
праўнука ж. — Лоеў. (Янкова),
праўнук м. — Навагр., Воран., Віл., Жытк. (СПЗБ, ТС, Мат. Гарадз., Станкевіч),
праўнучак м. памянш. — Вілен. р., Хойн., Жытк. (СПЗБ, ТС, ГЧ),
проўнук м. — Мен. (СПЗБ),
шчурэня н. — Маз. (З нар. сл.). @сірата, дзіця або падлетак, які застаўся без аднаго з бацькоў.

сірата м. і ж. — усх.-маг. р., Гарадз., Навагр., Дзятл., Ашм., Баран., Смарг., Пух., Віл., Стол., Жытк., Хойн., Слаўгарад. (СПЗБ, ТС, ГЧ, Мат. Гарадз., Бялькевіч, Станкевіч),
сірота ж. і м. — Гарадз., Ашм., Слон., Бар., Пух., Віл. (СПЗБ, Мат. Гарадз.),
сіроціна м. і ж. экспр. — Жытк. (ТС),
гаркуша м. і ж. — Смален. р. (Станкевіч, Дабравольскі),
бязродны м. — Смален. р. (Дабравольскі),
пакідыш м. і ж. 'сірата, з малалецтва пакінутая бацькамі' — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
нябож м. і ж., нябога м. і ж. 'сірата без апекуна' — Клім. (ЛАБНГ),
бязматкавіч м. 'у якога няма маці' — Віц. р. (Станкевіч),
бязбацькавіч м. 'у якога няма бацькі' — Віц. р. (Насовіч, Станкевіч),
кругла сірата 'без бацькоў' — Жытк. (ТС),
дольнік м. 'прыёмнае дзіця' — Віц. р. (Каспяровіч). @сын, асоба мужчынскага полу ў адносінах да сваіх бацькоў.

хлопчык м. — мясц. (Насовіч),
бабіч м. 'сын павітухі, які нарадзіўся пасля таго, як яна стала бабіць' — Івац. (ЖС),
татуля м. перан. 'сын, які чым-н. падобны да бацькі' — Бял. (Яўсееў),
адзінак м. 'адзіны сын у сям'і' — Воран. (Мат. Гарадз.),
дзядзьковец м. 'дзядзькаў сын' — Стол. (ТС),
кавальчук м. 'сын каваля' — Слуц. (ЖНшС),
шаўчонак м. 'сын шаўца', кухаронак м. 'сын кухара', кавалёнак м. 'сын каваля' — мясц. (Насовіч),
бандаронак м. 'сын бондара' — Віц. р. (Каспяровіч, Насовіч),
арандаронак м., рандаронак м. 'сын утрымальніка карчмы' — мясц. (Насовіч),
папянок м., паповіч м. 'сын святара' — Зах.-бран. р., Смален. р. (Растаргуеў, Дабравольскі, Насовіч, Станкевіч),
бакаляронак м. 'сын кліраснага дзяка, дзячка' — мясц. (Станкевіч, Насовіч),
дзячковіч м., дзячаковіч м., дзяковіч м. — Віц. р., Смален. р. (Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч),
маскалёнак м. 'сын салдата', спадарыч м. 'сын спадара' — мясц. (Станкевіч),
павадыронак м. 'сын павадыра' — мясц. (Насовіч, Станкевіч). @унук, сын сына або дачкі.

унук м., унучак м. памянш. — Вілен. р., Латгал. р., Віц. р., Чэрв. р., Смален. р., Навагр., Дзятл., Воран., Мёр., Брасл., Рэч., Буда-Каш., Чач., Жлоб., Мсцісл., Маз., Жытк. (СПЗБ, ГЧ, ТС, Мат. Гарадз., Мат. Гом., Дабравольскі, Каспяровіч, Шатэрнік, Юрчанка),
унучонак м., унучок м. — Лоеў. (Янкова),
унучурык м. — Бял. (Яўсееў),
кроўнічак м. ласк. — Бял. (Яўсееў). @унукі, дзеці сына або дачкі.

унучата мн. — Стол. (ТС),
небажата мн. — Лоеў. (Янкова),
унучэня м. і ж. — Стол., Жытк. (ТС). @унучка, дачка сына або дачкі.

унучка ж. — Вілен. р., Воран., Валож., Астр. (СПЗБ, Мат. Гарадз.),
унука ж. — Чэрв. р., Смален. р., Гарадз., Баран., Кобр., Стол., Лях., Жытк., Лоеў., Старадарож. (СПЗБ, ТС, ЖНшС, Сл. Гарадз., Дабравольскі, Шатэрнік, Янкова),
унучурка ж. — Бял. (Яўсееў). ##Chapter: 44. Сваяцкія адносіны @айчым, няродны бацька.

вотчым м. — паўн.-усх. д. і сумежная з ім частка сярэд.-бел. г., Зах.-бран. р., Чач., Ветк., Добр., Лельч., Нараўл. (ЛАБНГ, Мат. Гом., Мат. мен.-мал., НС, Бялькевіч, Шаталава, Юрчанка, Каспяровіч, Растаргуеў, Шатэрнік, Мат. апыт.),
ватчым м. — Берасц., Драг. (ЛАБНГ),
войчым м. — Мядз., Смарг., Лаг., Рас. (СПЗБ, Варлыга, Насовіч, Станкевіч),
ойчым м. — Брасл., Астр., Валож., Паст., Смарг., Ашм., Малад., Кам., Кобр., Пруж., Стол., Жытк. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, СЦБ, Мат. Гарадз.),
айчым м. — гарадз.-бар. г., зах.-пал. г., Мен. р., Рас., Чэрв., Добр., Лельч. (ЛАБНГ, СПЗБ, Сл. Гарадз., Мат. Гарадз., Мат. дыял. сл., ЖНшС, Станкевіч),
атчым м. — слуц.-маз. г., Лях., Івац., Ганц. (ЛАБНГ),
паўбацькавік м. — Віл. (СПЗБ),
паўбацькавіч м. — Віл. (ЛАБНГ). @брат, сын у адносінах да другіх дзяцей гэтых жа бацькоў.

брат м. — агульн. (ТС, ГЧ, Мат. Гом., Мат. Гарадз., Мат. дыял. сл., Дабравольскі, Каспяровіч, Станкевіч, Цыхун, Шатэрнік, Янкоўскі),
братка м. ласк. — Вілен. р., Віц. р., Чэрв. р., Смален. р., Стол., Жытк. (СПЗБ, ТС, Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч, Станкевіч, Шатэрнік),
браток м. памянш.-ласк. — Зах.-бран. р., Смарг., Чэрв., Лельч. (ЛАБНГ, Насовіч, Растаргуеў, Станкевіч),
братачка м. ласк., брацік м. — мясц. (Насовіч),
братуля м. ласк. — Віц. р. (Станкевіч),
братуня м. ласк. — (Насовіч),
братуха м., братушка м. — Мсцісл. (Юрчанка),
братухна м. павеліч. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
брацейнік м., браценік м. — Смален. р., Барыс., Асіп., Чэрык., Касц., Шум., Бярэз., Карм., Лоеў., Чач. (ЛАБНГ, Дабравольскі, Станкевіч, Янкова, Мат. апыт.),
брацішка м. — Віц. (ЛАБНГ, Каспяровіч),
брацец м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
браха м. — Вілен. р. (СПЗБ),
брахна м. ласк. — мясц. (Насовіч),
брахнейка м. памянш.-ласк. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў, Станкевіч),
пабраценік м. — мясц. (Станкевіч). @братавая, жонка брата.

братава (братавая) ж. — пол.-мен. г., паўн.-зах. з., спарадычна Маг. р., Шум., Віц., Бых., Раг. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ, Мат. Гарадз., Насовіч),
братавая ж. — Вілен. р., Гарадз. р., Гом. р., зах.-пал. г., Пол., Кругл., Лаг., Бял., Кір., Слаўг., Жлоб., Чач., Хойн. (ЛАБНГ, Янкова, Варлыга, Мат. апыт.),
братовая ж. — усх.-маг. р., Ашм., Ваўк., Іўеў., Пін. (ЛАБНГ, Сл. Гарадз., Бялькевіч),
браціха ж. — агульн. (ЛАБНГ, СПЗБ, ДСБ, ТС, СЦБ, НС, ГЧ, НЛГ, ЖНшС, Мат. Гом., Мат. Гарадз., Мат. мен.-мал., Мат. дыял. сл., Каспяровіч, Кучук, Станкевіч, Шатэрнік, Янкова, Янкоўскі),
браціха ж. — Ашм., Іўеў., Валож., Бял., Калінк. (ЛАБНГ),
браціха ж. — Мен., Чэрв., Саліг. (ЛАБНГ),
браценіха ж. — Карм. (Мат. Гом.),
братавенка ж. — Ваўк. (Мат. Гарадз., Сцяшковіч),
братавуха ж. — Навагр., Дзятл., Раг. (ЛАБНГ, СПЗБ, Сл. Гарадз.),
братоўка ж. — Вілен. р., паўн. р., Маг. (ЛАБНГ, СПЗБ),
небога ж. — Жытк. (ТС),
ятровіца ж. — Жытк. (ТС),
ятроўка ж. — Стол., Жытк. (ТС),
трывінка — Жаб. (ДСБ),
нявестка ж. — віц.-маг. г., усх.-маг. р. (ЛАБНГ). @дзевер, брат мужа.

дзевер м. — агульн. (СПЗБ, ТС, ДСБ, ГЧ, ЖНшС, Мат. Гарадз., Мат. дыял. сл., Варлыга, Дабравольскі, Каспяровіч, Станкевіч, Федароўскі, Шатэрнік, Янкоўскі);

жонка дзевера:
утрывінка ж. — Кобр. (ЖНшС),
трывінка ж. — Кобр. (НЛ),
ятроўка ж. — Лаг. (Варлыга). @дзядзька, брат аднаго з бацькоў у адносінах да іх дзяцей.

дзядзька м. — агульн. (СПЗБ, ТС, ГЧ, Мат. Гарадз., ЖНшС, Варлыга, Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч, Станкевіч, Шатэрнік, Янкоўскі),
дзядзя м. — мясц. (Насовіч),
дзядзюшка м. памянш. — Чэрв. р., Зэльв. (Сцяцко, Шатэрнік),
вуек м. — Гарадз. (Цыхун),
вуй 'брат маці' — Іўеў., Астр. (СПЗБ),
вуй м., вуек м. 'брат бацькі' — Воран. (Мат. Гарадз.),
вуяшак м. 'дваюрадны брат бацькі або маці' — Воран. (Мат. Гарадз.),
стрый м., стрыёк м. 'дзядзька па бацьку' — мясц. (Насовіч). @жонка дзядзькі

дзядзіна ж. — агульн. (акрамя ўсх.-пал. р.), Зах.-бран. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, ГЧ, ЖНС, ЖНшС, ДСБ, Мат. дыял. сл., Мат. Гарадз., Бялькевіч, Варлыга, Каспяровіч, Насовіч, Растаргуеў, Станкевіч, Шатэрнік),
дзядзінка ж. — усх.-маг. р., Гом. р., Смален. р., Раг., Карм., Слаўг. (ЛАБНГ, НЛГ, Мат. Гом., Дабравольскі, Насовіч),
дзядна ж. — усх.-пал. р., Гом. р., Шчуч., Гарадз., Браг., Светлагор. (ЛАБНГ, НЛГ, З нар. сл., Сл. Гарадз., Мат. дыял. сл., Шаталава, Янкова),
дзядно ж., дзянно ж. — Лельч. (Кучук),
дзянка ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
дзянна ж. — Гарадз., Лун., Петр., Гл., Маз., Лельч., Жытк. (ТС, ДСБ, ГЧ, НЛ, Мат. Гом., Мат. Гарадз., Шаталава, Янкоўскі),
цётка ж. — агульн. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
стрыенка 'жонка брата бацькі' — Латгал. р., Брасл., Астр., Іўеў. (СПЗБ),
вуенка ж. 'жонка брата маці' — Іўеў., Астр. (СПЗБ). @залоўка, сястра мужа.

залоўка — паўн.-усх. д., спарадычна ўсх.-пал. р. і гарадз.-бар. г., усх.-маг. р., Вілен. р., Чэрв. р., Смален. р., Пруж., Бяроз. (ЛАБНГ, Мат. дыял. сл., ЖНшС, Бялькевіч, Варлыга, Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч, Шатэрнік),
заловачка ж. памянш. — мясц. (ЛАБНГ, Насовіч),
залвіца ж. — Вілен. р., Паням. р., Слуц. р., Мен. р., спарадычна Бярэз. р., Верхнядзв., Ашм., Смарг., Лід., Лаг., Паст., Пух., Тал., Бых., Калінк. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ, Варлыга, Федароўскі, Станкевіч),
зальвіца ж. — Астр. (СПЗБ),
зялвіца ж. — Воран. (ЛАБНГ),
залувіца ж. — спарадычна гарадз.-бар. г. (асабліва ўсх. частка), Паням. р., Віл., Слуц., Раг., Лях. (ЛАБНГ, СПЗБ, НС, Мат. мен.-мал., Мат. дыял. сл., Н. сл-сць, Федароўскі),
залвуха ж. — Паням. р. (Федароўскі),
заўвіца ж. — Старадарож., Стол., Жытк., Слуц., Жлоб. (ЛАБНГ, ТС, ЖНС),
завіца ж. — паўдн. р., Кір. (ЛАБНГ, ДСБ, ГЧ, НЛГ, Мат. Гом., Шаталава, Янкова),
зовіца ж. — Стол., Жытк., Лельч. (ТС, НЛ, Кучук),
залавіца ж. — Гарадз., Добр. (ЛАБНГ, Цыхун),
завічка ж. — Гом. (НЛГ),
сваячына ж. — Лоеў. (Янкова),
ятроўка ж. — Вілен. р. (СПЗБ). @зводны, які даводзіцца братам ці сястрой па мачасе або айчыму.

зводны прым. — Жытк., Чач. (ТС, Насовіч, Мат. апыт.),
зводчына ж. — Лоеў. (Янкова),
прыраджоны брат — мясц. (Станкевіч). @зяць, муж дачкі.

зяць м., зяцёк м. памянш. — агульн. (СПЗБ, ТС, ГЧ, Мат. Гарадз., Бялькевіч, Варлыга, Дабравольскі, Насовіч, Станкевіч, Юрчанка),
зяцько м. — Лоеў. (Янкова). @мачаха, няродная маці.

мачаха ж. — Чэрв. р., Віц. р., Смален. р., Астр., Навагр., Кобр., Стол., Жытк., Гл. (ТС, Мат. Гарадз., ЖНшС, Дабравольскі, Каспяровіч, Шатэрнік, Янкоўскі),
мачоха — Кобр. (ЖНшС),
мацоха ж. — Вілен. р., Брасл., Астр. (СПЗБ, Насовіч),
мачуха ж. — Берасц., Стол., Жытк., Хойн., Лаг. (ТС, ДСБ, Мат. Гом., Варлыга),
махонка ж. — Паням. р. (Федароўскі). @муж сястры

сваяк м. — Кобр. (ЖНшС),
швагер м. — Жытк. (ТС),
братаніч м. — Віц. р. (Каспяровіч). @нявестка, жонка сына.

нявестка ж. — агульн. (ЛАБНГ, ТС, ГЧ, ЖНшС, Мат. дыял. сл., Мат. Гарадз., Мат. Гом., Бялькевіч, Варлыга, Каспяровіч, Насовіч, Юрчанка, Янкоўскі),
нявеста ж. — Гарадз. р., Паст., Астр., Шчуч., Маст., Смарг., Мёр., Барыс., Кругл., Круп., Бял. (ЛАБНГ, З нар. сл.),
нявехна ж. — Чэрв. р., Бабр., Лаг., Уздз., Лоеў., Стол., Жытк., Лельч. (ЛАБНГ, СЦБ, ТС, Мат. мен.-мал., Варлыга, Кучук, Насовіч, Шатэрнік, Янкова),
сынава ж. — Бых., Хойн., Браг. (ЛАБНГ),
сынава ж. — Вілен. р. (СПЗБ),
сынавая субст. прым. — Вілен. р., Воран., Іўеў., Валож., Ваўк., Гарад., Ашм., Шчуч., Астр. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз.),
сынова субст. прым. — спарадычна паўн.-зах. з., Вілен. р., Латгал. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., ЖНшС),
сыновая субст. прым. — мясц. (Насовіч),
нябога ж. — Рэч. (Мат. Гом.),
нябогая ж. — Пруж. (ДСБ),
чалядзінака ж. — мясц. (Насовіч),
снохва ж. — Смален. р. (Дабравольскі). @пляменнікі, дзеці брата або сястры.

небажаняты мн. — Люб., Лях. (СПЗБ),
небажата мн. — Пін. (СПЗБ);

пляменніца:
пляменніца ж. — Віц. р., Зах.-бран. р., Хойн., Жытк., Мсцісл., Чач. (ТС, ГЧ, Каспяровіч, Растаргуеў, Юрчанка, Мат. апыт.),
плямянніца ж. — Навагр. (Мат. Гарадз.),
пляменіца ж., плямяніца ж., пліменіца ж., плімяніца ж. — Вілен. р., Латгал. р., Верхнядзв., Астр., Паст., Шчуч., Бярэз. (СПЗБ),
плямёнка ж. — Шум. (СПЗБ),
сестраніца ж. — Вілен. р., Іўеў., Астр., Смарг. (СПЗБ),
сестраніца ж. — Воран. (Мат. Гарадз.),
нябога ж. — цэнтр. з., усх.-пал. р., зах.-пал. г., Рас., Верхнядзв., Паст., Астр., Лях., Ганц., Капыл., Чэрв., Пух. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, ГЧ, ДСБ, НС, СЦБ, ЖНС, ЖНшС, Мат. дыял. сл., Мат. мен.-мал., Мат. Гарадз., Мат. Гом., Мат. дыял. сл., З нар. сл., Шаталава, Шатэрнік, Янкоўскі, Янкова),
нябожа ж. — Хойн. (ГЧ),
дачанка ж. — Гарадз., Шчуч., Стаўб., Бяроз. (СПЗБ, СЦБ, Мат. мен.-мал., З нар. сл., Шаталава),
даччаніца ж. — Вілен. р. (СПЗБ),
дачынка ж. — Пруж. (ДСБ, ЖС),
братанка ж. — Стол. (ТС, ДСБ),
братняя субст. прым. — Лаг., Чэрв. (Мат. мен.-мал., СЦБ);

дачка сястры:
сястрынка ж., сестраніца ж. — мясц. (Насовіч),
сястрычна ж. — мясц. (Станкевіч),
сестрычына ж., сестрычна ж. — Стол., Жытк. (ТС);

дачка брата:
даччанка ж. — Гарадз., Ваўк. (Мат. Гарадз., Станкевіч),
братанка ж. — Стаўб., Гарадз. (Мат. мен.-мал., СЦБ, Цыхун),
братаніца ж. — Гарадз., Астр., Воран. (СПЗБ, Мат. Гарадз.),
братанічна ж. — мясц. (Станкевіч);

пляменнік:
пляменнік м. — Зах.-бран. р., Чэрв. р., Віц. р., Вілен. р., Шчуч., Лід., Лаг., Мсцісл. (СПЗБ, Каспяровіч, Растаргуеў, Шатэрнік, Юрчанка),
плямяннік м. — Навагр., Гарадз. (Мат. Гарадз.),
плямянік м. — Вілен. р., Шчуч. (СПЗБ),
плямяш м. — Ашм. (Сл. Гарадз.),
племень м., племяш м. — Смален. р. (Дабравольскі),
сыновец м. — Гарадз., Свісл., Маст., Шчуч., Ваўк., Бяроз., Драг. (СПЗБ, ДСБ, Мат. Гарадз., З нар. сл., Станкевіч, Шаталава),
братан м. — Іўеў. (СПЗБ),
братанак м. — Іўеў., Воран., Гарадз. (СПЗБ, Мат. Гарадз., Цыхун),
братанец м. — Лаг., Кобр. (ДСБ, Варлыга),
братаніч м. — Чэрв. р., Дзярж., Стол., Жытк. (ТС, ДСБ, НС, Станкевіч, Шатэрнік),
братовец м. — Воран. (Мат. Гарадз.),
браценік м. — Жытк. (ТС),
вейкаліс м. — Воран. (СПЗБ),
сестранец м. — Воран. (Мат. Гарадз.),
сястран м. — Іўеў. (СПЗБ);

сын сястры:
сястрынец м. — Гарадз., Лаг., Стаўб. (Сл. Гарадз., Мат. мен.-мал., Насовіч, Варлыга),
сястрэніч м. — Зэльв. (СПЗБ),
сестрычын м. — Жытк. (ТС),
сястрычыч м. — мясц. (Станкевіч),
нябож м. — Чэрв. р., усх.-пал. р., Пух., Асіп., Гл., Слуц., Старадарож. (СПЗБ, Мат. Маг., Мат. дыял. сл., Мат. мен.-мал., Мат. Гом., ГЧ, НС, СЦБ, Янкоўскі, Янкова, Шаталава, Шатэрнік),
нябожа м. — Лях., Хойн., Лоеў., Ветк. (СПЗБ, Мат. Гом., Шаталава, Янкова),
нябожка м. — Браг. (Мат. Гом.),
небаж м. — Іван., Лун. (ДСБ),
нябог м. — Петр. (Шаталава). @продак, старажытны папярэднік па роду.

дзед м. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
радзіцелі мн. — Дубр., Гор. (ЛАБНГ),
продаўні прым. 'вельмі даўні родзіч' — Жытк. (ТС). @прымак, зяць, прыняты ў сям'ю жонкі, які жыве ў доме жонкі.

прымак м. — Зах.-бран. р., Чэрв. р., Гарадз., Воран., Іўеў., Маз., Жытк., Гл. (СПЗБ, ТС, ГЧ, Мат. Гарадз., Растаргуеў, Станкевіч, Насовіч, Шатэрнік, Янкоўскі),
прымака — Вілен. р., Віц. р., Чэрв. р., Брасл., Гарадз., Паст., Ашм., Смарг., Бярэз., Лаг., Докш., Валож. (СПЗБ, ЖС, Мат. дыял. сл., Мат. мен.-мал., Каспяровіч, Шатэрнік, Варлыга),
прыймак м. — Зах.-бран. р., Кам., Кобр. (ЖНшС, Растаргуеў),
прымач м. — Смален. р. (Станкевіч, Дабравольскі),
прыйміч м. — мясц. (Станкевіч, Насовіч),
прымін м., прымень м. — Смален. р. (Дабравольскі, Станкевіч),
прымуш м. — Віц. р., Смален. р. (Станкевіч, Каспяровіч, Дабравольскі),
прымыш м. — мясц. (Насовіч),
баблюк м. — Гарад. (НЛ),
валазень — Смален. р. (Дабравольскі),
заўчух м. — Гарадз. р. (СРЛГ),
надомнік м. — Вілен. р., Паст., Астр., Брасл., Мядз., Смарг. (СПЗБ, Мат. Гарадз., СЦБ),
перэбора м. 'зяць, які перабраўся жыць ад сваіх бацькоў да жончыных' — Стол. (ТС),
прыстань м., прыёмых м. — Смален. р. (Дабравольскі),
прыставень м. — Гарад. (НЛ),
прыстаўня м. — Віц. р. (Каспяровіч, Станкевіч),
прыстром м. — Кругл. (Мат. Маг.),
прытула м. зневаж. — Лоеў., Гом., Ветк. (Мат. Гом., Янкова),
прытуль м., прытуліч м. — Кам. (ЖНС). @радня, сваякі.

радзіві мн. — Гарадз. р. (СРЛГ);

сваяк:
сваяк м. — Смален. р., Дзятл., Лаг., Ваўк., Смарг., Гл., Жытк. (ТС, Мат. Гарадз., Варлыга, Дабравольскі, Насовіч, Сцяшковіч, Станкевіч, Янкоўскі),
сваячанец м., сваячок м. памянш. — мясц. (Насовіч),
сваятнік м. іран. — Мсцісл. (Юрчанка),
свой м. — Стол., Жытк. (ТС, Насовіч),
родзіч м. — Віц. р., Смален. р., Жытк., Лоеў., Чач., Лельч., Гом., Ветк. (ТС, Мат. Гом., Кучук, Каспяровіч, Дабравольскі, Насовіч, Станкевіч, Янкова, Мат. апыт.),
радзіцель м. — Старадарож. (ЖС),
радонак м. — Гом. (НЛГ),
сродзіч м. — Мсцісл. (Юрчанка),
сродственнік м., сросцвянік м. — Лід., Маст. (СПЗБ, Сл. Гарадз.),
стрыганёнак м. — Касц. (Мат. Маг.),
фамільянт м. — Іўеў., Шчуч., Воран. (Сл. Гарадз., Мат. Гарадз.),
фамілія м. і ж. — Ашм. (Мат. мен.-мал.),
родыш — Смален. р. (Дабравольскі),
родны прым., родненькі памянш.-ласк. — Віц. р., Зах.-бран. р., Мсцісл., Хойн. (ГЧ, Каспяровіч, Насовіч, Растаргуеў, Станкевіч, Юрчанка),
радзімый прым., родзіму прым. — усх.-маг. р., Стол., Жытк. (ТС, Бялькевіч),
радак м. — мясц. (Насовіч),
зроднік м. — Гом. (НЛГ),
адростак м. — Бял. (Яўсееў),
отродок м. — Стол., Жытк. (ТС),
пакрыўнік м. — Смален. р. (Дабравольскі),
бліскі прым., блізкі прым. — Брасл., Гом. (СПЗБ, НЛГ),
кроўны прым. — мясц. (Насовіч),
крэўны прым. — Хойн. (ГЧ),
сваячны прым. — Свісл. (Сл. Гарадз.),
прычэпны прым. 'сваяцкі' — Стол. (ТС);

кроўны сваяк:
крывінка ж. — Гом. (НЛГ),
крывіч м., крывічка ж. — Стол. (ТС),
крэўны — Віц. р., Чэрв. р., Лоеў., Хойн. (ГЧ, Каспяровіч, Шатэрнік, Янкова, Насовіч),
ражоны прым. — Гом. р. (НЛГ, Насовіч),
раджоны прым. — мясц. (Насовіч),
родны прым. — Вілен. р., Чэрв. р., Зах.-бран. р., Верхнядзв., Валож., Лід., Астр., Гом. (СПЗБ, Мат. Гом., Растаргуеў, Шатэрнік),
радны прым. — Брасл. (СПЗБ),
радзімы прым. — мясц. (Насовіч),
сросьцьвіннік м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
фамільяк м. — Гарадз. р. (СРЛГ),
фамільянец м., фамільянт м., фаміліят м., фамільят м. — Воран., Барыс., Ашм., Іўеў., Вілен. р. (СПЗБ);

сваячка:
сваячка ж. — Валож., Пруж., Стол., Маз. (СПЗБ, СПЗБ, ТС, ГЧ, Шатэрнік),
сваякіня ж. іран. — Мсцісл. (Юрчанка, Насовіч),
сваякіня ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
сваячаніца ж. — мясц. (Насовіч),
сваяшніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
сваячына ж. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
свая прым. — Брасл. (СПЗБ, Станкевіч),
краўнячка ж. — Стаўб., Смарг. (СПЗБ, СЦБ, Мат. мен.-мал.),
кузынка ж. — Ваўк. (Сл. Гарадз.),
родзічка ж. — Зах.-бран. р., Жытк., Браг., Лоеў., Чач. (ТС, Мат. Гом., Растаргуеў, Янкова, Мат. апыт.),
нябога ж. — Маз. (Мат. Гом.). @сваты, бацькі мужа ў адносінах да жончыных ці бацькі жонкі ў адносінах да мужавых бацькоў.

свахі мн. — Гарадз. р., поўдзень гарадз.-бар. р., поўнач зах.-пал. г., Верхнядзв., Гар., Астр., Бял., Бярэз., Асіп., Кір., Раг., Пух., Слуц., Чэрв., Краснап., Карм., Браг., Лельч. (ЛАБНГ),
свацеі мн. — Навагр., Карэл., Стаўб. (ЛАБНГ),
сваці (свацці) мн. — паўн.-усх. д., сярэд.-бел. г., Гом. р., спарадычна гарадз.-бар. г., Івац., Хойн. (ЛАБНГ);

сваха:
свацця ж., свацья ж., сваця ж. — Зах.-бран. р., Верхнядзв., Глыб., Чэрв., Віл., Мядз., Шчуч., Брасл. (СПЗБ, Растаргуеў, Насовіч),
сваха ж. — Смален. р., Бар., Беластоц. р., Гарадз., Стол., Жытк., Навагр., Слон., Буда-Каш., Хойн. (СПЗБ, ТС, ГЧ, Мат. Гарадз., Дабравольскі),
свахна ж. — Стол., Жытк. (ТС),
свашка ж. — Гом., Стол. (ТС, НЛГ, Насовіч),
сванка ж. — мясц. (Насовіч),
свацея ж. — Нясв. (СПЗБ),
сванька ж. — Воран., Дзятл., Зэльв., Лоеў. (Мат. Гарадз., Сцяцко, Янкова),
касянка ж. — Браг. (Мат. Гом.);

сват:
сват м. — Чэрв. р., Смален. р., Навагр., Астр., Лях., Дзятл., Браг., Буда-Каш., Стол., Жытк., Мсцісл. (СПЗБ, ТС, Мат. Гарадз., ГЧ, Дабравольскі, Юрчанка, Шатэрнік). @свёкар, бацька мужа.

свёкар м. — Вілен. р., Астр., Мядз., Віл., Чэрв., Пруж., Стол., Старадарож., Гл., Хойн. (СПЗБ, ТС, ГЧ, Мат. Гарадз., ЖНшС, Станкевіч, Янкоўскі),
свёкарка м. памянш. — Гом. (НЛГ, Насовіч),
свекар м. — Смарг., Віл., Лаг., Кобр., Лоеў. (СПЗБ, ЖНшС, Варлыга, Янкова),
свякор м. — Вілен. р., Смален. р., Астр. (СПЗБ, Мат. Гарадз., Дабравольскі),
свякратак м. — мясц. (Насовіч),
свякратка м. ласк. — Гом. (НЛГ),
спадзін — Смален. р. (Дабравольскі). @свякроў, маці мужа.

свякроў ж. — пераважна зах. з., спарадычна паўн.-зах. з., Смален. р. (ДАБМ, СПЗБ, ТС, Мат. Гарадз., ЖНшС, Варлыга, Дабравольскі, Федароўскі),
свякроўка ж. — паўн.-зах. з., Вілен. р., Лоеў., Гом., Мсцісл. (СПЗБ, ДАБМ, Мат. Гарадз., НЛГ, Федароўскі, Юрчанка, Янкова),
свякрова ж. — пераважна віц.-маг. г., усх.-маг. р. (ДАБМ, ГЧ, Бялькевіч, Каспяровіч, Насовіч, Юрчанка),
свякруха ж. — пераважна паўдн.-усх. з., спарадычна Мен. р., Чэрв. р., зах.-пал. г., Зах.-бран. р. (ДАБМ, СПЗБ, ТС, ГЧ, Мат. дыял. сл., Каспяровіч, Насовіч, Растаргуеў, Федароўскі, Шатэрнік, Янкоўскі),
свякрухна ж. — Пін., Гом., Мсцісл. (ДАБМ, НЛГ, Юрчанка),
свякрушка ж. — Гом. (НЛГ),
свякра ж. — Смален. р., Іўеў., Лоеў. (СПЗБ, Дабравольскі, Янкова),
сьвякрывя ж. — мясц. (Станкевіч),
свекрэвіха ж. — Дзятл. (СПЗБ),
свекры ж. — Лун. (ДАБМ),
свёкры ж. адз. — Лун., Пін. (ДАБМ),
сьвекратка ж. — Паням. р. (Федароўскі),
спажа ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
цесцева ж., цесцева ж. — Воран. (ДАБМ),
мамуля ж. — Кругл. (Мат. Маг.). @стрыечная сястра, дачка дзядзькі або цёткі.

братанка ж. — Стол. (НС),
браценніца ж. — Кам. (ДСБ),
дваюрадная прым. — Кобр. (ЖНшС),
пасёстра ж. — Зах.-бран. р., Чэрык., Лоеў., Буда-Каш., Стол. (ТС, Мат. Маг., Мат. Гом., Растаргуеў, Станкевіч),
сеструха ж. — Чэрв. (ЖС),
сястронка — Чэрв. р., Пух. (СПЗБ, Шатэрнік),
сяструнка ж. — Гл. (Янкоўскі),
сяструха ж. — Віц. р., Бярэз., Раг., Барыс., Круп., Бял., Кліч. (СПЗБ, ЖС, Мат. дыял. сл., Каспяровіч),
сяструхна ж. — Лях., Пух., Люб. (СПЗБ),
сяструшка ж. — Шкл., Чач. (Мат. Маг., Мат. апыт.),
сеструхна ж. — Лельч. (Кучук),
дзядзькавічна ж. 'дачка дзядзькі' — мясц. (Станкевіч),
стрыечка ж. 'дачка дзядзькі' — мясц. (Насовіч),
браценніца ж. 'дваюрадная ці траюрадная сястра' — Карм. (Мат. Гом.). @стрыечны, які знаходзіцца не ў прамым сваяцтве, дваюрадны.

стрыечныя, стрыешныя, стрэшныя, стрыдэчныя, стрэднія, стрэдныя, стрэнныя мн. — зах. з. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., Мат. дыял. сл., ГЧ, Насовіч),
страечны м. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
стрынечны прым. — Свісл. (Шаталава),
першай стрэчы, перша (першая) стрэч, першастрэчныя мн., у першай стрэчы — зах. з. (ЛАБНГ),
першыя стэрні — Кобр. (ДСБ),
первай стрэчы — Іўеў. (ЛАБНГ),
першы стрынь — Бяроз., Пін., Драг. (ЛАБНГ),
дваюрадны, дваяродны, дваюрны прым. — Гом. р., сярэд.-бел. г., спарадычна зах. з. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ, Янкова),
дваюродныя мн. — пал. р., Ушацк., Слуц., Жлоб., Буда-Каш., Мсцісл. (ЛАБНГ, ТС),
збрадзеці мн. — Ушац., Глыб., Віл., Мен., Пух., Івац. (ЛАБНГ),
збратдзеці мн. — Віл. (СПЗБ),
збрат-дзеці адз. няма. — Лаг. (Станкевіч, Варлыга, Насовіч),
збрадзетны прым. — Смарг. (Сл. Гарадз., Станкевіч). @стрыечны брат, сын дзядзькі або цёткі.

братко м. — Лельч. (НЛ, Кучук),
братаніч м. — Стол. (НС),
брацельнік м. — Лаг., Чэрв., Мсцісл. (СЦБ, Мат. мен.-мал., Юрчанка),
браценік м., браценьнік м. — Чэрв. р., Віц. р., усх.-маг. р., Зах.-бран. р., Смален. р., Ашм., Круп., Гл., Зэльв., Раг., Бярэз. (СЦБ, Мат. дыял. сл., Бялькевіч, Растаргуеў, Сцяцко, Станкевіч, Шатэрнік, Янкоўскі),
браціш м. — Рэч. (Мат. Гом.),
брошэнь — Лельч. (Кучук),
брашэнь — Стол. (ЖНшС),
крэўнік м., стрэдняк м. — Жытк. (ТС),
стрэнні прым. — Пух., Гл. (З нар. сл., Янкова),
стрэдні прым. — Стол., Жытк. (ТС),
стрэчны прым. — Навагр. (Мат. Гарадз.),
стрэшны прым. — мясц. (Насовіч),
дзядзькавіч м., дзядзькевіч м. 'сын дзядзькі' — мясц. (Станкевіч),
пабрацім м. 'названы брат' — Жытк. (ТС, Станкевіч). @ступень сваяцтва

стрэча ж. — Гл. (Янкоўскі),
пяцярычка ж. 'сваяцтва ў пятай стрэчы' — Воран. (Мат. Гарадз.),
збратні прым. 'родны па брату' — мясц. (Насовіч). @сястра, кожная з дачок у адносінах да іншых дзяцей гэтых жа бацькоў.

сястра ж. — агульн. (СПЗБ, ТС, ГЧ, Мат. дыял. сл., Мат. Гом., Мат. Гарадз., Дабравольскі, Каспяровіч),
сястрыца ж. — Віц. р., Смален. р., Дзятл., Смарг., Чаш., Буда-Каш. (Мат. Гом., Мат. Гарадз., Дабравольскі, Каспяровіч),
сястрыцка ж. памянш. — Верхнядзв. (СПЗБ),
сяструля ж. — Гл., Шкл. (Мат. Маг., Станкевіч, Янкоўскі),
сяструха ж. — Зах.-бран. р., Барыс., Бярэз., Мсцісл. (ЛАБНГ, Растаргуеў, Юрчанка),
сяструхна ж. — Круп., Бярэз., Мсцісл. (ЛАБНГ, Насовіч, Станкевіч, Юрчанка),
сяструшка ж. — Смален. р., Шум., Віц., Чач. (ЛАБНГ, Дабравольскі),
сёстра ж. — Лоеў. (Янкова). @хросная маці, жанчына, якая ўдзельнічае ў абрадзе хрышчэння дзіцяці.

хрышчоная матка, маці, мама — Вілен. р., Лід., Ашм., Смарг., Карэл., Бар., Кобр. (СПЗБ, ЖНшС, Станкевіч),
хросная маці, матка, хрэсная маці, мама — Вілен. р., Смарг., Шчуч., Астр. (СПЗБ),
хрышчона ж. — Шчуч. (СПЗБ),
хрышчонка — Бяроз., Малар., Драг. (ДСБ, Мат. апыт.),
хросніца ж. — Гл., Старадарож. (Янкоўскі, Мат. апыт.),
матка кросная — Буда-Каш. (ГЧ),
матка хросная — Смален. р., Слаўг. (ГЧ, Дабравольскі),
матуля ж. — Маст., Зэльв., Валож., Мядз., Барыс., Глыб. (СЦБ, Мат. мен.-мал., Сл. Гарадз., Сцяцко, Мат. апыт.),
матуся ж. — Стол., Круп. (ДСБ, СЦБ);

хросная маці ў адносінах да хроснага бацькі і да бацькоў хрэсніка:
кума ж. — агульн. (СПЗБ, ТС, ГЧ, Мат. Гарадз., Мат. Гом., Насовіч, Станкевіч, Шатэрнік, Юрчанка, Янкоўскі),
куміца ж. — Лоеў. (Янкова),
кумуся ж. — Уздз. (Мат. мен.-мал.). @хросны бацька, мужчына, які ўдзельнічае ў абрадзе хрышчэння дзіцяці.

хрышчоны бацька — Чэрв. р., Лід., Смарг., Пруж., Кобр. (СПЗБ, ЖНшС, Станкевіч, Шатэрнік),
хросны прым. — Віц. р., Жытк. (ТС, Каспяровіч, Насовіч),
хроснік м. уст. — Шкл., Гл. (Мат. Маг., Янкоўскі),
кросны прым. — Буда-Каш. (ГЧ),
крэсны м. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
татусь м. — Стол., Кругл. (ТС, ДСБ, Мат. Маг.),
татусь м. — Віц. р. (Каспяровіч),
татуська м. — Шкл. (Мат. Маг.),
татуля м. — Беластоц. р., Віл., Маст., Зэльв. (СПЗБ, ЖНшС, Сл. Гарадз., Сцяцко),
татка хросны — Слаўг. (ГЧ),
бацько хросны — Браг., Жытк. (ТС, ГЧ);

хросны бацька ў адносінах да хроснай маці і да бацькоў хрэсніка:
кум м. — агульн. (СПЗБ, ТС, ГЧ, Мат. Гарадз., Мат. Гом., Шатэрнік, Юрчанка, Насовіч, Янкоўскі),
куманёк м. ласк. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
кумок м. памянш. — Чэрв. р. (Шатэрнік, Насовіч),
кумен м. — Лоеў. (Янкова). @хрэснік, хросны сын у адносінах да хросных бацькоў.

хрэснік м. устар. — Смален. р., Віц. р., Астр., Мсцісл. (Мат. Гарадз., Дабравольскі, Каспяровіч, Юрчанка),
хроснік м., хроснічак м. памянш. — Паст., Гл., Мсцісл. (СПЗБ, Янкоўскі, Юрчанка),
кроснік м. — Лельч. (Кучук),
хрышчонік м. — Дзятл., Гл. (Сл. Гарадз., Янкоўскі),
хрышчэнік м. — Чэрв. р., Лаг., Стол., Жытк., Хойн., Старадарож. (ТС, Станкевіч, Шаталава, Шатэрнік, Мат. апыт.),
хрышчэннік м. — Віл., Лаг. (СПЗБ, Варлыга). @хрэсніца, хросная дачка ў адносінах да хросных бацькоў.

хрэсніца ж. — Латгал. р., Віц. р., Мсцісл., Чач. (СПЗБ, Каспяровіч, Насовіч, Юрчанка, Мат. апыт.),
хрышчонка ж. — Смарг. (Сл. Гарадз.),
хрышчэніца ж. — Чэрв. р., Лаг., Жытк., Лоеў., Старадарож. (ТС, Янкова, Станкевіч, Шатэрнік., Мат. апыт.),
храснячка ж. — Вілен. р. (СПЗБ). @цесць, жончын бацька.

цесць м. — Віц. р., усх.-маг. р., Дзятл., Лаг., Стол., Жытк. (ТС, Мат. Гарадз., Бялькевіч, Варлыга, Насовіч, Каспяровіч),
цесцюхна м. — Лоеў., Гом. (Янкова, НЛГ),
цёсць м. — Лід. (СПЗБ),
цясьцёў — Віц. р. (Каспяровіч),
тэсць м. — Вілен. р., Воран., Гарадз., Пруж. (СПЗБ, Мат. Гарадз., Насовіч),
тэсь м. — Вілен. р. (СПЗБ). @цешча, жончына маці.

цешча ж. — асн. мас. г. (акрамя Слуц. р.), Смален. р., Маг. р., Кобр., спарадычна ўсх.-маг. р. (ЛАБНГ, Мат. Гарадз., Мат. дыял. сл., ЖНшС, Бялькевіч, Дабравольскі, Варлыга, Насовіч, Шатэрнік),
цёшча ж. — усх. з., спарадычна гарадз.-бар. г., Пруж., Беластоц. р. (ЛАБНГ, ЖНшС, Каспяровіч),
чэшча ж. — Слуц. р., Шум., Асіп., Пух., Ганц., Лун., Стол., Жытк., Петр., Лельч., Акц., Гл., Маз., Гом. (ЛАБНГ, СПЗБ, ДСБ, ТС, НЛГ),
тэшча ж. — зах.-пал. г. (ЛАБНГ),
тэсця ж. — Воран. (Мат. Гарадз.),
тэсцёва ж. — Воран. (ЛАБНГ, СПЗБ),
тэсцева, тэсцевая, тасцёва, тасцява, тасцявая субст. прым. — Вілен. р., Іўеў., Гарадз., Воран. (ЛАБНГ, СПЗБ). @цётка, сястра аднаго з бацькоў у дачыненні да іх дзяцей.

цётка ж. — агульн. (СПЗБ, ТС, Мат. Гом., Мат. Гарадз., ГЧ, Бялькевіч, Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч, Шатэрнік, Юрчанка),
цётачка ж. памянш. — Чэрв. р., Чач. (Мат. Гом., Насовіч, Шатэрнік),
цётушка ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
цёця ж. — Шчуч., Віл., Брасл., Ашм. (СПЗБ),
цёцечка ж. памянш. — Смален. р. (Дабравольскі),
вуенка ж. 'дваюрадная сястра бацькі або маці' — Воран. (Мат. Гарадз.). @швагер, брат жонкі.

швагра м. — Віц. р., усх.-маг. р., Латгал. р., Глыб., Смарг., Малад., Мен., Гл. (СПЗБ, Бялькевіч, Каспяровіч, Станкевіч, Янкоўскі),
швагер м. — Смален. р., Вілен. р., Латгал. р., Воран., Смарг., Дзятл., Слон., Воран., Шчуч., Валож., Нясв. (СПЗБ, Мат. Гарадз., Дабравольскі, Насовіч),
швагор м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
швагрусь м. зневаж. — Зэльв. (Сцяцко),
шур'як м. — Смален. р., Зах.-бран. р. (Дабравольскі, Растаргуеў),
шурак м. — Бял., Уздз., Стол., Лельч. (ТС, Мат. мен.-мал., Кучук, Яўсееў),
шурын м. — Чач. (Мат. апыт.),
шур м., шур'янка м. ласк. — Гом. (НЛГ). @швагерка, сястра жонкі.

швагерка ж. — Вілен. р., Чэрв. р., Астр., Верхнядзв., Лях. (СПЗБ, Мат. Гарадз., Шатэрнік, Насовіч),
швагерка ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
швагрэня ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
свесць ж. — Чэрв. р., Лоеў., Стол. (ЖНшС, Шатэрнік, Янкова), @ятроўка, жонка аднаго брата ў адносінах да жонкі другога брата.

ятроўкі мн. — асн. мас. г. (акрамя віц.-маг. р.), Гор., Мсцісл., Бял., Бых., Слаўг., Пруж., Бяроз., Івац. (ЛАБНГ, Мат. дыял. сл., ГЧ, Каспяровіч, Янкоўскі),
ятраўкі мн. — спарадычна гарадз.-бар. г., цэнтральная частка пал. р. і ўсх. частка зах.-пал. г. (ЛАБНГ),
ятрошкі мн. — Кам., Берасц., Малар. (ЛАБНГ),
ятровіцы мн. — Раг., Лоеў. (ЛАБНГ, СПЗБ),
ятровіца ж. — Лоеў. (Янкова),
ятрыноўка — Кам. (ЖНшС, ЛАБНГ),
вятроўка ж., вятроўкі мн. — гарадз.-бар. г., Івац. (ЛАБНГ, ТС, Мат. мен.-мал., Мат. Гарадз., СЦБ, ЖС, Цыхун),
братавухі мн. — Стаўб. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
трывінкі мн. — Жаб. (ЛАБНГ),
нявесткі мн. — віц.-маг. г. (ЛАБНГ),
патровкы мн. — Пін. (ЛАБНГ). ##Chapter: 45. Чалавек без сям'і @адзінокі чалавек, які не мае сям'і, блізкіх.

бабыль м. 'адзінокі чалавек' — цэнтр. з., Маг. р., спарадычна ўсх.-маг. р. і паўн. р., Жаб., Малар., Стол. (ЛАБНГ, СЦБ),
бабыль м. 'чалавек, які не меў ні сям'і, ні маёмасці' — асн. мас. г., за выключэннем захаду паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, Станкевіч),
бабуль м. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
бобыль м. — Смален. р. (Дабравольскі),
адзін ліч. — Навагр., Віл., Гарадз. (СПЗБ),
адзінец — Віц. р., усх.-маг. р. (Бялькевіч, Каспяровіч),
адзінокі прым. — Чэрв. (СПЗБ, Насовіч),
адзінок м. — Іўеў. (СПЗБ),
адзіночка ж. 'той, хто жыве адзін, адна' — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
безродны прым. — Ашм., Калінк. (СПЗБ),
безуроднік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
скітнік м. — Лоеў. (Янкова),
кутнік м. — паўн.-зах. з., Кір., Бяроз., Лельч. (ЛАБНГ),
падсусед м. — усх. частка зах.-пал. г., гарадз.-бар. г. (акрамя Гарадз. р.), Чэрв., Бабр. (ЛАБНГ),
падсусед м. — Лях., Лун., Люб. (ЛАБНГ),
падсуседак м. — Гор., Люб., Малад., Лельч. (ЛАБНГ),
падусуседак м. — Шчуч. (ЛАБНГ),
падсуседнік м. — Лельч. (ЛАБНГ),
зімагор м. — Гарадз. (Цыхун). @жанчына, якая скасавала шлюб

разводка ж. — Віц. р., Зах.-бран. р., Смален. р., Зэльв., Маз., Добр., Хойн. (Мат. Гарадз., Мат. Гом., ГЧ, Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч, Растаргуеў),
разводніца ж. — Гом., Жытк., Петр., Браг., Зэльв. (НЛГ, Н. сл-сць, Мат. Гом.),
развядзёнка ж. — Гом., Рас. (НЛГ, Мат. Гом., Шаталава),
разведзенка ж. — Жлоб. (Мат. Гом.),
разведзеная прым. — Чач. (Мат. апыт.),
развадзельніца ж. — Дзятл. (ЖС),
развадуха ж. — Кругл., Светлагор. (Мат. Маг., Мат. Гом.),
развадная прым. — Гом., Браг., Добр. (Мат. Гом.),
распусканка ж. — Браг., Лоеў. (Мат. Гом., Янкова),
разжэнка ж. — Буда-Каш., Карм., Ветк., Чач. (Мат. Гом., Мат. апыт.),
разлучніца ж. — Бял., Навагр., Жлоб., Карм., Буда-Каш., Гл. (НС, Мат. дыял. сл., Мат. Гарадз., Мат. Гом., Янкоўскі),
разлучанка ж. — Рэч. (Мат. Гом.),
разлучэнка ж. — Буда-Каш. (Мат. Гом.),
роскіданка ж. — Берасц. (НЛ),
панэтка ж. — Кобр. (ДСБ). @жанчына, якую пакінуў муж

пакіданка ж. — Кобр., Іван., Стол., Лун., Кам., Драг. (ТС, ЖНшС, ДСБ, Шаталава, Мат. Гом., Мат. апыт.),
пакідачка ж. — Браг. (Мат. Гом.),
покідэнка ж. — Лун. (ДСБ, Шаталава). @мужчына, які скасаваў шлюб

развадны прым. — Слон. (Мат. Гарадз.),
разводны прым. — Гом., Браг., Добр., Жлоб. (Мат. Гом.),
разводнік м. — Гарадз., Зэльв., Бар., Дзятл., Гарад., Петр., Гом., Кобр. (СПЗБ, ДСБ, Мат. Гом., Мат. Гарадз.),
разводчык м. — Гарад., Маз. (СПЗБ, Мат. Гом.),
разводзец м. — Хойн. (Мат. Гом.),
развядзенец м. — Верхнядзв., Жлоб. (СПЗБ, Мат. Гом.),
развядзён м. — Гом. (НЛГ),
развядзёнец м. — Браг., Рас. (Мат. Гом., Шаталава),
развадзельнік м. — Дзятл. (ЖС),
развадзяга м. — Светлагор., Гом., Добр., Жытк. (Мат. Гом.),
развадзяка м. — Добр. (Мат. Гом.),
разлучнік м. — Навагр., Бял., Калінк., Гл. (НС, Мат. Гом., Мат. Гарадз., Мат. дыял. сл., Янкоўскі),
разлучанец м. — Рэч. (Мат. Гом.),
разлучэнец м. — Буда-Каш. (Мат. Гом.),
распусканец м. — Лоеў. (Янкова),
разжэня м. — Клім., Хоц., Касц. (Мат. Маг.),
разжэн м., разжон м. — усх.-маг. р., Ветк., Буда-Каш., Чач. (Мат. Гом., Бялькевіч, Мат. апыт.). @мужчына, якога пакінула жонка

пакіданец м. — Стол., Кобр., Бяроз., Пін., Лун., Драг. (ТС, ДСБ, Шаталава, Мат. апыт.),
пакідэнец м. — Лун. (ДСБ),
пакідалец м. — Пух. (СЦБ),
пакінька м. — Слуц. (ЖНшС). ##Chapter: 46. Пазашлюбныя адносіны @палюбоўнік, мужчына, які знаходзіцца ў пазашлюбнай сувязі з жанчынай.

палюбоўнік м. — усх.-маг. р., Віц. р., Чэрв. р., Гл., Лаг. (Варлыга, Бялькевіч, Каспяровіч, Станкевіч, Шатэрнік, Янкоўскі),
каханак м. — мясц. (Насовіч),
каханік м. — Слон. (Сл. Гарадз.),
каханец м. — усх.-маг. р., Стол., Жытк. (ТС, Бялькевіч, Станкевіч),
бахор м., бахур м. — Зах.-бран. р., Стол., Жытк. (ТС, Растаргуеў),
бахар м. — усх.-маг. р., Віц. р., Буда-Каш. (Мат. Гом., Бялькевіч, Станкевіч, Каспяровіч),
любезнік м. — Стол. (ТС),
любчык м. — Жытк. (ТС),
лахар м. — Смален. р. (Дабравольскі),
гах м. — Берасц. (ДСБ),
хабаль — Мен., Астр., Слон. (СПЗБ, ЖНшС),
хаель, хобаль м. зневаж. — Мен., Астр. (СПЗБ),
дружочак м. — Лоеў. (Янкова),
аблюбак м. 'пакінуты каханак' — Мсцісл. (Юрчанка). @палюбоўніца, жанчына, якая знаходзіцца ў пазашлюбнай сувязі з мужчынам.

палюбоўніца ж. — Чэрв. р., Смален. р., Стол., Жытк., Хойн., Гл. (ТС, ГЧ, Дабравольскі, Насовіч, Станкевіч, Шатэрнік, Янкоўскі),
каханка ж. — Чэрв. р., Лаг., Гл. (Варлыга, Станкевіч, Шатэрнік, Янкоўскі),
бахурка ж. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
зазнобушка ж. — усх.-маг. р. (Бяльевіч),
любезніца ж. — Стол. (ТС),
краля ж. іран. — Мсцісл. (Юрчанка),
падложніца ж. — Гом. (НЛГ),
ухажорка ж. — Мсцісл. (Юрчанка). ##Chapter: 61. Прафесійны занятак @аграном, спецыяліст па вырошчванню і апрацоўцы сельскагаспадарчых культур.

аграном м., аграномка ж. — Паст., Верхнядзв., Мядз., Стаўб. (СПЗБ, СЦБ, Мат. мен.-мал.),
аграномша ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
аграномча ж. — Слон., Пруж. (СПЗБ, Мат. Гарадз.),
аграмон м. — Віц. р. (Каспяровіч),
граном м. — Віл. (СПЗБ),
палявод м. 'спецыяліст па развядзенні палявых сельскагаспадарчых культур' — Пух. (СЦБ). @адвакат, юрыст, які абараняе на судзе чые-н. інтарэсы; абаронца.

адвакат м. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
аблакат м. — Віц. р., усх.-маг. р., Гом. р., Зах.-бран. р. (НЛГ, Бялькевіч, Каспяровіч, Растаргуеў),
абаронец м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч). @аканом, прыказчык, кіраўнік гаспадаркі пераважна ў панскім маёнтку.

аканом м. — Віц. р., Смарг., Гл. (Каспяровіч, Насовіч, Станкевіч, Янкоўскі),
акуном м. — Віл. (СЦБ),
аконам м. — Лаг., Пух., Уздз., Ганц. (СПЗБ, СЦБ),
акоман м. — Гарадз. (Цыхун),
прыкайшчык м. — Гом. р. (НЛГ),
ключнік м., клюшнік м. — Смален. р. (Дабравольскі),
дамавер м. — мясц. (Насовіч, Станкевіч). @аптэкар, чалавек, які працуе ў аптэцы або валодае аптэкай, прадае і вырабляе лекі.

аптэкар м. — Астр. (Мат. Гарадз.),
аптакар м. — Смарг. (Станкевіч),
зялейнік м., зялейніца ж. — мясц. (Насовіч). @бакеншчык, вартаўнік, наглядчык за бакенамі.

баканшчык м. — Жытк. (ТС),
кугачнік м. — Лоеў. (Янкова),
кугашнік м. — Жытк. (ТС). @бёрдачнік, майстар па вырабу бёрдаў.

бёрдачнік м. — Паст. (СПЗБ),
бёрдашнік м. — Брасл., Раг. (СПЗБ),
бярдашнік м. — Бярэз. (СЦБ),
бярдзечнік м. — Смален. р. (Станкевіч),
берднік м. — Жытк. (ТС). @бляхар, майстар, які вырабляе рэчы з бляхі, хто крые бляхаю дах.

бляхар м. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
бляхар м. — Віц. р., усх.-маг. р., Чэрв. р. (Бялькевіч, Насовіч, Станкевіч),
бляшачнік м. — мясц. (Насовіч). @бондар, майстар па вырабу драўлянага посуду (бочак, дзежак, цаброў і пад.).

бондар м. — агульн., Вілен. р., Беластоц. р. (АЛА, ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, Мат. Гарадз., ЖНшС, Бялькевіч, Каспяровіч, Насовіч, Сцяшковіч, Станкевіч, Шатэрнік),
бандар м. — спарадычна цэнтр. з. і Маг. р., Віц., Глыб., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Насовіч, Станкевіч),
боднар м. — Кобр., Драг. (ЛАБНГ),
бондзер м. — Нясв., Драг. (ЛАБНГ),
бандарнік м. — Добр. (ЛАБНГ),
бачкар м. — Брасл., Маст., Клім., Ельск., Ветк. (ЛАБНГ, Мат. Гом.),
пасуднік м. — Навагр. (АЛА),
кляпчар м. 'чалавек, які вырабляе клёпкі' — Лельч. (Кучук),
набіваннік м. 'той, хто набівае абручы на бочку' — Мсцісл. (Юрчанка). @возчык, фурман, вознік, чалавек, які займаецца перавозкай разнастайных грузаў на калёсах.

возчык м. — агульн. (ЛАБНГ, СЦБ, Мат. Гарадз., ГЧ),
звозчык м. — спарадычна паўдн.-усх. з., Беш., Чашн., Барыс., Шчуч., Ваўк., Берасц., Малар. (ЛАБНГ),
ізвозчык м. — Арш., Хойн. (ЛАБНГ),
падвозчык м. — Дзятл., Дзярж., Бяроз. (ЛАБНГ),
павозчык м. — Смален. р. (Дабравольскі),
вознік м., звознік м. — мясц. (Насовіч),
ізвознік м. — Віц. р. (Каспяровіч, Насовіч),
перавознік м. — Жытк. (ТС, Станкевіч),
павознік м., павознічак м. памянш. — Віц. р., Гом. р., Смален. р. (НЛГ, Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч, Станкевіч),
павознічы м. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
вазельнік м. — Зэльв. (Мат. Гарадз.),
вазеннік м. — Зэльв., Клім., Бых. (ЛАБНГ),
важэннік м., важэнніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
вазак м. — цэнтр. з., пал. р., Вілен. р., Смален. р., Паст., Леп., Круп., Бял., Мсцісл. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЖНС, Мат. Гарадз., Н. сл-сць, Варлыга, Дабравольскі),
вазака м. — Клім. (ЛАБНГ),
вазач м. — Маз. (Шаталава),
вазавік м. — Віц. р. (Станкевіч),
вазюр м. — заходняя частка цэнтр. з., Мсцісл. (ЛАБНГ, ЖС, Варлыга),
ламавоз м. — мясц. (Станкевіч),
фурман м. — паўн.-зах. з., Кам. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., Насовіч),
фурман м. — паўн.-зах. з., Віц. р., Вілен. р. (СПЗБ, Мат. Гарадз., Каспяровіч),
хурман м. — зах.-пал. г., Зэльв., Старадарож., Пруж. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, ДСБ, ЖНшС, Насовіч),
хурман м. — зах.-пал. г., Чэрв. р., Смарг., Гл. (ЛАБНГ, Станкевіч, Шатэрнік, Янкоўскі),
падводнік м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч, Насовіч, Станкевіч),
падводчык м. — усх.-маг. р., Жытк. (ТС, Бялькевіч),
балагол м. — Карэл., Гл. (Мат. Гарадз., Станкевіч, Янкоўскі),
балагула м. — мясц. (Станкевіч),
калоднік м. — Валож. (ЛАБНГ),
гайдар м. — Чав., Кам. (ЛАБНГ),
гайтай м. — Маз. (ГЧ),
кучар м. — Шум. (СПЗБ),
канюх м. — Віц., Смарг., Чэрв. (Станкевіч),
яздовы м. — Хоц., Стол. (ЛАБНГ, ТС),
біржак м. 'той, хто займаўся лежавым рамізніцтвам' — Чэрв. р. (Шатэрнік),
хлебнік м. 'той, хто дастаўляў хлеб' — мясц. (Насовіч),
спіртаўшчык м., спіртавоз м. 'перавозчык спірту, гарэлкі' — Мсцісл. (Юрчанка),
вадавозчык м. 'вадавоз' — Смален. р. (Дабравольскі),
фургоншчык м. 'возчык на фургоне' — Чэрв. (СПЗБ). @гандляр, чалавек, які займаецца гандлем - гаспадарчай дзейнасцю, звязанай з абаротам, купляй і продажам тавараў.

гандляр м. — Віц. р., усх.-маг. р., Чэрв. р., Вілен. р., Брасл., Лаг., (СПЗБ, Бялькевіч, Варлыга, Каспяровіч, Шатэрнік),
гандлёўшчык м. — Віц. р., Чэрв. р., Віл. (СПЗБ, Каспяровіч, Шатэрнік),
таргавец м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
таргаш м. — Смален. р. (Дабравольскі),
купец м. — мясц. (Насовіч),
дзярун м. 'гандляр, які вымагае з грамадзян вялікай платы' — Лаг. (Варлыга),
базарніца ж. 'рыначная гандлярка' — мясц. (Насовіч),
кахундрыца ж. 'дробная гандлярка анучамі' — Віц. р. (Каспяровіч),
цукернік м. 'той, хто вырабляў і гандляваў цукеркамі' — мясц. (Насовіч),
алейнік м., алейніца ж. 'той, хто выціскаў і прадаваў алей' — Жытк. (ТС, Насовіч, Станкевіч);

гандляр гаршкамі, посудам:
гаршчэчнік м. — Уздз. (Мат. мен.-мал.),
пагоршнік м. — Браг. (Шаталава),
паліўнік м. — Лаг. (Варлыга);

гандляр коньмі:
канюх м. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
канеўнік м. — Віц. (Станкевіч),
гайдай м. устар. — Лун. (Шаталава);

гаспадар і гандляр у краме:
крамнік м., крамніца ж. — Сен., Чэрв., Смарг., Лід. (СПЗБ, Мат. Гарадз., Каспяровіч, Насовіч, Станкевіч, Шатэрнік),
крамар м. — Беластоц. р., Лельч. (СПЗБ, Кучук),
лаўнік м. — мясц. (Насовіч),
лавачнік м. — Стаўб. (СЦБ);

мяснік:
рэзнік м. — Рэч., Зах.-бран. р. (Мат. Гом., Растаргуеў, Станкевіч),
разнік м. — Віц. р., Чэрв. р., Лаг., Стол. (ТС, Варлыга, Каспяровіч, Насовіч, Станкевіч),
зарубач м. — Навагр. (СРЛГ),
каравятнік м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
сальнік м. 'гандляр салам' — Чэрв. р., Жытк. (ТС, Станкевіч, Шатэрнік);

чалавек, які вырабляе і прадае каўбасу:
каўбаснік м. — Кобр. (ЖНшС),
келбаснік м., келбасніца ж. — мясц. (Насовіч);

гаспадар, уладальнік і прадавец у карчме:
карчмар м. — Гарадз. (Насовіч, Цыхун),
карчэмнік м., карчэўнік м. — Смален. р. (Дабравольскі),
карчміт м. — мясц. (Станкевіч),
шынкар м., шынкарка ж. — Віц. р. (Каспяровіч, Насовіч),
ландар м. — Гом. р. (НЛГ),
ляндар м., ляндарка ж., рандар м., рандарка ж. — мясц. (Насовіч),
цалаваншчык м. — Гом. р. (НЛГ);

прадавец:
прадаўнік м., прадаўніца ж. — Маг. р. (Станкевіч),
прадавальнік м., прадавальніца ж. — Драг. (Мат. апыт.),
прадаваннік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
прадавачка ж. — Вілен. р. (СПЗБ),
крамнік м. — Лаг. (Варлыга),
крамніца ж. — Гом. р. (НЛГ),
крамар м. — Беластоц. р. (СПЗБ),
крамар м. — Гарадз., Маст. (Мат. Гарадз., Цыхун),
крамарка ж. — Ваўк. (Мат. Гарадз.),
крамшчык м., крамшчыца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
крамшчыца ж. — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
лавачнік м. — Кап., Драг. (СПЗБ),
лавашнік м. — Старадарож. (СПЗБ),
лавачніца ж. — Нясв., Драг., Лун. (СПЗБ, ДСБ, Мат. апыт.),
магазіншчык м. — Гом. р., Іўеў., Стаўб., Жытк. (Мат. Гом., Мат. Гарадз., НС, Мат. апыт.),
магазіншчыца ж. — Гом. р., Лаг. (Мат. Гом., СЦБ, Мат. мен.-мал., Янкова, Мат. апыт.),
магазінер м. — Ваўк. (Мат. Гарадз.),
магазінерка ж. — Іўеў. (Мат. Гарадз.),
магазынерка ж. — Мядз. (СЦБ),
магазынэрка ж. — Смарг. (СРЛГ),
тачкарка ж. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
тачкавая ж. — Гарадз. р. (СРЛГ),
таргашка ж. — Маст. (Сл. Гарадз.),
шынкар м. — Уздз. (Мат. мен.-мал.),
каператчык м. — Нясв. (СЦБ, Мат. мен.-мал.). @ганчар, майстар па вырабу глінянай пасуды.

ганчар м. — пераважна агульн., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., Каспяровіч, Станкевіч, Шатэрнік),
гаршчэчнік м. — гарадз.-бар. г., Слуц. р., пал. р., Беш., Чашн., Тал., Круп., Асіп. (ЛАБНГ, СЦБ, ЖНшС, Мат. мен.-мал., Шаталава),
гаршэчнік м. — Пол., Віц., Гарадз., Бых., Краснап., Акц., Івац., Ганц. (ЛАБНГ),
гарчэчнік м. — Берасц. (ЛАБНГ),
гаршчочнік м. — Гл., Гом., Добр. (ЛАБНГ, Мат. Гом.),
гаршочнік м. — Добр. (ЛАБНГ),
гаршчэтнік м. — Лях. (ЛАБНГ),
гаршэтнік м. — Гар. (ЛАБНГ),
гаршчэльнік м. — Капыл. (ЛАБНГ),
гаршчэнік м. — Нараўл. (ЛАБНГ),
гаршчанік м. — Іван., Светлагор., Рэч. (ЛАБНГ),
горшчнік м. — Калінк. (ЛАБНГ),
гаршчэўнік м. — усх.-маг. р., Леп. (ЛАБНГ, Мат. Маг., Н. сл-сць),
гаршчоўнік м. — Карм., Бабр., Чач., Ветк. (ЛАБНГ),
гаршчай м. — цэнтральная частка пал. р., Пух. (ЛАБНГ, ТС, СЦБ, НЛ, Кучук),
гаршчан м. — Паст., Глыб., Мядз., Кобр. (ЛАБНГ, СЦБ, НС),
гаршчар м. — Жаб. (ЛАБНГ),
гаршчэр м. — Малар., Драг. (ЛАБНГ),
гаршкаль м. — Брасл., Мёр., Шарк., Старадарож., Буда-Каш. (ЛАБНГ, ЖНС),
пагоршнік м. — Рэч., Ветк., Лоеў. (ЛАБНГ, Мат. Гом., Янкова),
гаршкалеп м. — Паст., Валож., Стаўб., Лід., Жытк., Пін. (ЛАБНГ, ТС, СЦБ),
гашкалёп м. — Ашм., Валож., Стаўб., Гарадз. (ЛАБНГ, Мат. Гарадз., Станкевіч),
ляпянік м. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
ляпіта м. — Лаг. (Варлыга),
глінянік м. — Докш. (ЛАБНГ),
паліўнік м. — Лаг., Стаўб. (СЦБ),
пасуднік м. 'той, хто наогул вырабляе посуд' — Навагр. (ЛАБНГ). @гарбар, майстар, спецыяліст па вырабу і апрацоўцы скур.

гарбар м. — паўн.-зах. з., спарадычна цэнтральная частка пал. р., Пруж. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, Мат. Гарадз., Варлыга, Станкевіч),
гярбар м. — Шчуч., Слон. (ЛАБНГ),
грабар м. — пераважна цэнтральная частка паўн.-зах. з., спарадычна ўсх.-пал. р., Ушац., Стаўб., Нясв., Раг. (ЛАБНГ, СПЗБ),
гарбатнік м. — Астр., Дзятл., Стол. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС),
кушнер м. — Лаг., Смарг., Лельч., Карм., Нараўл., Беластоц. р., Зах.-бран. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Варлыга, Кучук, Насовіч, Растаргуеў, Станкевіч),
кушнер м. — Карм., Нараўл. (ЛАБНГ),
кушнір м. — Ваўк., Пруж., Лях., Кам. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЖНшС),
кушняр м. — Кам. (ЛАБНГ),
шкурат м. — Івац., Лун. (ЛАБНГ),
шкурняк м. — Лун. (Шаталава),
шкурнік м. — Пух., Нясв., Клец., Старадарож., Кобр. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЖНшС),
шкуратнік м. — Акц. (ЛАБНГ),
скуратнік м. — Беластоц. р. (СПЗБ),
кажэўнік м. — усх. з. (Віц. р. - спарадычна), Мен. р., Слуц. р., Іўеў., Маст., Івац., Стол. (ЛАБНГ, ТС),
кажушнік м. — Лун. (ЛАБНГ),
кажурнік м. — Бярэз. (ЛАБНГ),
кажамяка м. — усх.-маг. р., спарадычна Віц. р., Рас., Лаг., Мядз., Чэрв., Мен., Добр., Зах.-бран. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Бялькевіч, Варлыга, Каспяровіч, Насовіч, Растаргуеў, Станкевіч, Шатэрнік),
кажадуб м. — Буда-Каш. (ЛАБНГ),
чымбар м., чынбар м., чамбар м. — усходняя частка зах.-пал. г. (ЛАБНГ),
чэмбар м., чэнбар м. — Драг. (ЛАБНГ),
чанбарнік м. — Стол. (ТС),
балтушнік м. — спарадычна паўн.-зах. з., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
валтужнік м. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
мачан м. — Люб. (ЛАБНГ),
аўчыннік м. 'гарбар, які вырабляе аўчыны' — спарадычна ўсх. з., Верхнядзв., Дзятл., Слуц., Баран., Ганц., Зах.-бран. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Н. сл-сць, Варлыга, Каспяровіч, Растаргуеў, Станкевіч, Шатэрнік). @даглядчык свойскай жывёлы і птушкі, той, хто даглядае свойскую жывёлу і птушку, наглядае за яе станам, займаецца кармленнем і інш.

стаднік м. — мясц. (Насовіч),
скотнік м. — Лід., Смален. р. (Сл. Гарадз., Дабравольскі),
кармач м. — Бял. (Яўсееў),
дагляданнік м. — Зэльв. (Мат. Гарадз.),
гайдар м. 'чалавек, які даглядае валоў' — Лях. (ЛАБНГ, СПЗБ),
аўчар м. 'чалавек, які даглядае авечак' — Лаг. (Варлыга);

даярка:
даярка ж. — Брасл., Валож., Вілен. р., (СПЗБ),
дойка ж. — Смарг., Іўеў., Круг., Уздз., Буда-Каш., Жытк. (ТС, Мат. Гарадз., Мат. Маг., Мат. Гом., СЦБ, Мат. мен.-мал., Станкевіч),
даенніца ж. — Мсцісл., Зэльв. (Сцяцко, Юрчанка),
даеннік м. 'мужчына-даяр' — Мсцісл. (Юрчанка);

свінарка:
свінарка ж. — Слон. (Мат. Гарадз.),
свінурка ж. — Воран., Пух., Бял. (Сл. Гарадз., Мат. мен.-мал., Яўсееў),
свінарніца ж. — Віц. р., Круг. (Мат. Маг., Станкевіч),
свіннушніца ж., свіннушка ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
свінюх м. — Ваўк. (Мат. Гарадз., Сцяшковіч);

конюх:
конюх м. — агульн. (ЛАБНГ, ЖНшС),
канюх м. — паўн.-зах. з., паўн. р., Чэрв. р., Маг. р., Гом. р. (ЛАБНГ, СЦБ, Мат. Гом., Шатэрнік),
коніх м. — Рас., Шум., Клім. (ЛАБНГ),
конях м. — Барыс. (ЛАБНГ),
барбуль м. — Хоц. (Мат. Маг.);

даглядчык птушак:
куратнік м., куратніца ж. — Чэрв., Лоеў. (СЦБ, Янкова),
курашчуп м. — Гарадз., Смарг., Чэрв. (Станкевіч, Цыхун, Шатэрнік),
пташніца ж. — Віц. р. (Станкевіч),
гусятніца ж. — Гор., Дзярж., Уздз., Бабр., Капат., Берасц. (АЛА, СЦБ). @жарнасек, спецыяліст па насечцы жорнаў.

жарнасек м. — Віц. р. (Каспяровіч),
жарнаклёў м. — Лаг. (Варлыга),
жарнаўшчык м. — Жлоб., Рэч., Ветк. (Мат. Гом.). @земляроб, чалавек, які займаецца апрацоўкай зямлі для вырошчвання сельскагаспадарчых культур.

рольнік м. — гарадз.-бар. г., Астр., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., Мат. мен.-мал., Насовіч),
артай м. — Віл. (ЖС),
гартай м. — Вілен. р. (СПЗБ),
ратай м. — Ваўк. (СПЗБ),
землянін м. — Шчуч. (ЛАБНГ),
зямляк м. — Вілен. р. (СПЗБ),
земляроб м. — Паст., Чэрв., Капыл., Раг. (ЛАБНГ),
земляпашац м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
пахар м. — Лельч. (Кучук). @каваль, майстар, які займаецца коўкай металу.

каваль м. — агульн., Смален. р., Зах.-бран. р. (АЛА, ДАБМ, СПЗБ, ТС, Мат. Гарадз., ЖНшС, Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч, Растаргуеў, Станкевіч, Сцяшковіч, Шатэрнік),
кузнец м. — пераважна ўсх. з., Латгал. р. (АЛА, ДАБМ, СПЗБ, ГЧ),
малатабоец м. 'памочнік каваля' — Нясв. (Н. сл-сць),
кавалёк м. памянш. 'чаляднік, вучань каваля' — мясц. (Насовіч). @калеснік, майстар па вырабу калёс.

калеснік м. — агульн. (АЛА, ЛАБНГ, СПЗБ),
калёснік м. — спарадычна паўн. р. і паўдн. р., спарадычна гарадз.-бар. г., Мсцісл., Слуц. (АЛА, ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., Каспяровіч),
каляснік м. — Драг. (ЛАБНГ),
каляснік м. — зах. з., цэнтр. з., Верхнядзв., Пол., Віц., Беш., Вілен. р., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ, ЖНС, Мат. мен.-мал., Станкевіч),
каладзей м. — Іўеў., Бераст. (ЛАБНГ, Сл. Гарадз.),
кладзей м. — Воран. (ЛАБНГ, СПЗБ),
каламашнік м. — Воран. (ЛАБНГ),
катошнік м. — Жлоб. (ЛАБНГ),
абоднік м. — Шум., Віц., Бярэз., Касц. (АЛА, ЛАБНГ),
абручоўнік м. — Бярэз. (ЛАБНГ),
стэльмах м. — пал. р., спарадычна паўн.-зах. з. і Слуц. р. (АЛА, ЛАБНГ, ЖНшС),
штэльмах м. — зах.-пал. г. (ЛАБНГ),
стальмах м. — паўн.-зах. з., Слуц. (ЛАБНГ, Варлыга),
сцельмах м. — заходняя частка зах.-пал. г., Гарадз., Стол. (ЛАБНГ),
сцяльмажнік м. — Івац. (ЛАБНГ),
шабан м. — Івац. (АЛА, ЛАБНГ). @камінар, чысцільшчык комінаў.

камінар м. — Карэл., Лаг., Кобр. (Мат. Гарадз., Мат. мен.-мал., ЖНшС, Насовіч, Станкевіч),
камінарнік м. — Астр., Стаўб. (Мат. Гарадз., ЖС),
камінарус м. — Гарадз. р. (СРЛГ),
трубачыст м., трубачысты м. — Ваўк. (Мат. Гарадз., Сцяшковіч). @каморнік, спецыяліст па межаванню і землеўпарадкаванню.

каморнік м. — Віц. р., Чэрв. р., Смален. р., Гл., Кобр. (ЖНшС, Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч, Шатэрнік, Янкоўскі),
мярнічы м. — гарадз.-бар. г. (СЦБ, Сл. Гарадз., Мат. мен.-мал., Сцяцко, Цыхун),
мершчык м. — мясц. (Насовіч),
землямер м. — Смален. р. (Дабравольскі). @кашавік, майстар плесці кашы.

кашавік м. — Віл. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
кашыкар м. — Іўеў. (СЦБ),
кашаплёт м. — Карэл., Пух. (СЦБ, З нар. сл.),
карзіншчык м. — Свісл. (Сл. Гарадз.). @кінамеханік, спецыяліст па дэманстрацыі кінафільмаў.

кіншчык м. — Гом. р., Докш., Валож., Кругл., Мсцісл., Шчуч., Ваўк., Нар. (СЦБ, НЛГ, Мат. Маг., Мат. Гом., Мат. Гарадз., Мат. дыял. сл., Сцяшковіч, Юрчанка, Мат. апыт.),
кіношнік м. — Бял. (Яўсееў),
кіношчык м. — Лун. (Шаталава),
кіноўшчык м. — Хоц. (Мат. Маг.),
кінаўшчык м. — Гом. р., Бял. (НЛГ, Мат. дыял. сл.),
кіннік м. — Круп. (СЦБ). @кравец, спецыяліст па шыццю адзення.

кравец м., краўчыха ж. — агульн., Вілен. р., Беластоц. р., Смален. р., Зах.-бран. р. (АЛА, СПЗБ, ТС, Мат. Гарадз., ЖНшС, Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч, Растаргуеў, Станкевіч, Сцяшковіч, Шатэрнік),
шавец м. — Бабр., Жлоб. (АЛА),
швец м. — Берасц., Смален. р. (АЛА, Дабравольскі),
швачка ж. — паўн.-зах. з., зах.-пал. г., Віц. р., усх.-маг. р., Смален. р., Зах.-бран. р., Дубр., Лаг. (АЛА, ТС, ЖНшС, Бялькевіч, Варлыга, Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч, Растаргуеў, Станкевіч),
шваха ж. — Бярэз. (СПЗБ),
швейка ж. — пераважна ўсх. з., Брасл. (АЛА, СПЗБ, Янкова, Мат. апыт.),
швэйка ж. — Віц. р., Пух. (Каспяровіч, Мат. мен.-мал.),
партны м., партная ж. — паўн.-усх. д., паўдн. р. (АЛА, ЖНшС),
партніха ж. — паўн. р., Мен. р., Чэрв. р., Слуц. р., Акц., Калінк., Касц., Ветк., Капат., Пін., Кам. (АЛА, СПЗБ),
партняга м. 'кепскі кравец' — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
краўчык м. 'чаляднік краўца' — мясц. (Насовіч),
кройшчыца ж. 'закройшчыца, спецыялістка па закрою матэрыялу для шыцця адзення' — Лід. (Мат. Гарадз.),
белашвейка ж. 'белашвачка, жанчына, якая спецыялізуецца ў шыцці бялізны' — Чэрв. р. (Шатэрнік);

майстар па вырабу капелюшоў:
шапорнік м. — Жытк. (ТС),
шапачнік м. — Кобр. (ЖНшС). @кухар, повар, спецыяліст па прыгатаванню ежы.

кухар м. — Віц., Лаг., Смарг., Чэрв., Капыл., Стол. (ТС, Мат. дыял. сл., Варлыга, Насовіч, Станкевіч, Шатэрнік),
кухарка ж. — агульн. (АЛА, ЛАБНГ, ЖНшС, Станкевіч),
кухавар м. — Мсцісл. (Станкевіч, Юрчанка),
кухаварка ж. — Шчуч. (Сл. Гарадз., Станкевіч),
повар м. — Паст., Смарг., Кобр. (СПЗБ),
павар ж. — Мен. р., Маст., Лях., Старадарож., Лун. (АЛА),
паварыха ж. — Віц. р., Мен. р., Чэрв. р., спарадычна паўдн. р. (АЛА),
паварка ж. — мясц. (Насовіч),
варэннік м., варэнніца ж. — Зэльв., Мсцісл. (Н. сл-сць, Юрчанка),
варая ж. — Лун. (Шаталава),
кулінарча ж. — Зэльв. (Сцяцко),
кухарчук м., кухта м., кухцік м. памянш. 'вучань, памочнік кухара' — мясц. (Насовіч). @ляснік, чалавек, які даглядае за лесам.

ляснік м. — агульн. (ЛАБНГ, Каспяровіч, СПЗБ, Станкевіч, Шатэрнік, Янкоўскі),
ляснічы м. — Тал. (ЛАБНГ),
палясоўшчык м. — Кобр. (ЖНС),
падлесны м. 'старшы ў асобнай лясной гаспадарцы' — Стаўб. (СЦБ),
гаёвы м. — спарадычна гарадз.-бар. г. і зах.-пал. г., Брасл., Стаўб., Мядз., Малад. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ, Сцяцко, Цыхун),
лоўчы м. 'старшы ляснік' — Круп., Барыс. (Мат. мен.-мал., СЦБ),
стражнік м. — Мен. р., спарадычна гарадз.-бар. г., Чэрв., Капыл., Старадарож., Лун. (ЛАБНГ, Насовіч). @меднік, спецыяліст па вырабу і рамонту медных рэчаў.

меднік м. — Стол. (ТС),
катляр м. — Беш., Ашм., Зах.-бран. р. (Каспяровіч, Насовіч, Станкевіч, Растаргуеў). @млынар, уладальнік млына або работнік у млыне.

млынар м. — паўн.-зах. з., Зэльв., Хоц., Карм., Буда-Каш., Лоеў., Браг. (АЛА, ЛАБНГ, СПЗБ, Насовіч),
млінар м. — Гарадз. (Цыхун),
млынаж м. — Воран. (ЛАБНГ),
мельнік м. — агульн. (АЛА, ЛАБНГ, ЖНшС, Мат. мен.-мал.),
мелнік м. — Драг. (ЖНшС),
пруднік м. — спарадычна віц.-маг. г., Смален. р. (АЛА, ЛАБНГ, Бялькевіч, Дабравольскі, Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч, Юрчанка),
падмельшчык м. 'памочнік млынара' — Астр., Смарг. (АЛА, СПЗБ). @муляр, спецыяліст па будаванню чаго-н. з каменя або цэглы.

муляр м. — зах. з., Клім., Капат., Браг. (АЛА, ЛАБНГ, ЖНшС),
мураль м. — мясц. (Насовіч),
мурнік м. — Брасл. (ЛАБНГ, Станкевіч),
мураўнік м. — Малар. (ЛАБНГ),
мураж м. — Стол. (ТС),
каменшчык м. — агульн. (АЛА, ЛАБНГ, ЖНшС),
каменьшчык м. — спарадычна віц.-маг. г. і Гом. р. (ЛАБНГ),
ляпай м., ляпак м., лепак м. — Жытк. (ТС),
ляпар м. — Жытк., Лельч. (ТС, НЛ),
лептух м. — Лун. (ЛАБНГ). @настаўнік, чалавек, які выкладае ў школе, а таксама наогул асоба, якая вучыць чаму-н.

настаўнік м., настаўніца ж. — паўн.-усх. д., сярэд.-бел. г., паўдн.-усх. з., Кам., Жытк. (АЛА, ТС, Мат. Гом., ГЧ, Каспяровіч, Шатэрнік),
настоўніца ж. — Віл. (СЦБ),
вучыцель м., вучыцельніца ж. — агульн. (АЛА, СЦБ, Бялькевіч, Варлыга, Каспяровіч, Сцяцко),
вучыцелька ж. — віц.-маг. г., паўн.-зах. з., цэнтральная частка пал. р., Гом. р., Лаг., Гарадз., Шчуч., Бар. (АЛА, СПЗБ, НЛГ, Варлыга, Цыхун),
вучыцелька ж. — Віл., Дзятл., Зэльв., Лях., Лун. (СПЗБ, ДСБ, СЦБ, Мат. Гарадз., Сцяцко),
вучыцелка ж. — Віц. р., Ваўк., Чач. (Мат. Гарадз., Каспяровіч, Мат. апыт.),
вучыцьніца ж. — Навагр. (АЛА),
навучыцелька ж. — Нясв., Шчуч., Бар. (СПЗБ, ДСБ, Мат. Гарадз.),
наўчыцель м. — Гом. р., Смален. р., Шчуч. (НЛГ, Мат. Гарадз., Дабравольскі),
наўчыцельніца ж. — Гарадз. (АЛА),
наўчыцелька ж. — Смарг. (СПЗБ),
наўчыцелька ж. — Мядз., Астр. (СЦБ, Мат. Гарадз.),
наўчыцелка ж. — мясц. (Станкевіч),
гучыцель м., гучыцельніца ж. — Бяроз. (Шаталава),
учыцель м. — Мёр., Смарг., Кобр. (СПЗБ, ЖНшС),
учыцелька ж. — Віц. р., Пруж. (СПЗБ, Каспяровіч),
учыцелька ж. — Гарадз., Кам., Вілен. р., Беластоц. р. (СПЗБ),
учыцелка ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
дарэктар м. 'настаўнік, якога наймалі сяляне для заняткаў з дзецьмі дома' — Віц. р., гарадз.-бар. г. (Каспяровіч, Мат. апыт.). @паромшчык, перавозчык на пароме.

паромшчык м. — Дзятл., Жытк. (ТС, Мат. Гарадз.),
паромнік м., перавозчык м. — Навагр. (Мат. Гарадз.). @паштальён, разносчык пошты.

паштальён м. — Ваўк. (Мат. Гарадз.),
пачтальён м. — Воран., Шчуч., Вілен. р. (СПЗБ, Мат. Гарадз.),
пачталіон м. — Віл. (СПЗБ),
паштар м., паштарка ж. — Гом. р., Мсцісл., Бял., Добр., Ветк., Зэльв., Жытк. (Мат. Гарадз., Мат. Гом., НЛГ, Юрчанка, Яўсееў, Мат. апыт.),
пачтар м., пачтарка ж. — Докш., Іўеў., Зэльв., Пух., Капыл., Навагр., Дзятл., Добр., Драг. (Сл. Гарадз., Мат. Гарадз., Мат. Гом., ДСБ, ЖС, Мат. мен.-мал., З нар. сл., Мат. дыял. сл.),
паштавік м., пачтавіца ж. — Віц. р., Гом. р. (СПЗБ, НЛГ, Каспяровіч),
лістанош м. — Астр. (Мат. Гарадз.),
лістаноша м. і ж. — Вілен. р. (СПЗБ),
лістаношка ж. — Валож., Свісл. (СЦБ, Сл. Гарадз.),
лістаноска ж., лістаносец м. — Жытк. (ТС). @перакладчык, спецыяліст, які займаецца перакладамі з адной мовы на другую.

перагаворшчык м. — Зэльв., Уздз., Стол., Нар., Браг. (ТС, Мат. Гом., Мат. мен.-мал., Сцяцко),
перагаворчык м. — Браг. (Мат. Гом.),
перакладнік м., перакладніца ж. — мясц. (Станкевіч),
пераводчык м. — Слаўг. (ГЧ),
тлумач м. — Ашм., Беластоц. р. (СПЗБ, Насовіч),
талмач м. — Лаг. (Варлыга). @піластаў, майстра тачыць, настройваць пілы.

піластаў м. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
пілаточ м. — Жытк. (ТС). @плытагон, плытнік, чалавек, які займаецца сплавам лесу.

плытнік м. — цэнтр. з. (Мат. Гарадз., НЛ, Насовіч, Станкевіч, Шатэрнік, Янкова),
плытар м. — Іван. (ДСБ),
плытагон м. — Барыс., Навагр. (Мат. Гарадз., НЛ, Станкевіч),
плытагоншчык м. — Віл. (НЛ),
плавак м. — Іван., Кобр., Лельч. (НЛ, Кучук),
плавужнік м., плавушнік м. — Верхнядзв. (СПЗБ),
плісак м. — Іван., Кобр., Жытк. (ТС, НЛ),
сплаўшчык м. — Верхнядзв., Віл., Пух., Пін., Жытк. (СПЗБ, ТС, НЛ),
сплаўшчык м. — паўдн. р., Віц., Навагр., Бярэз. (НЛ),
згоншчык м. — Беш. (НЛ),
ганшчык м. — Віц. р., Верхнядзв. (Каспяровіч, Шаталава),
ганкоўшчык м. — Віц. (НС, НЛ),
ганошнік м. — Сен. (НЛ),
ганак м. — Шум. (НЛ),
ганчак м. — Стол. (ТС),
ганец м. — Мёр. (НС),
пасаўнік м. — Лун. (НЛ),
пасавец м. — Кобр. (НЛ),
лаўнік м. — Докш., Барыс. (НЛ, ЖС),
лавачнік м. — Віл. (СПЗБ, НЛ),
бальнік м. — Іван., Пін. (НЛ),
бальшчык м. — Пін. (НЛ),
аснач м. — Лоеў. (Янкова),
рэчман м. — Лід. (Мат. Гарадз.),
сяк м. — Беш. (НС),
арэль м. — Беластоц. р. (НЛ, ЖНшС),
выплаўшчык м. 'плытагон, які ганяў плыты па невялікіх (выплавачных) рэках' — Петр. (НЛ);

вопытны плытагон:
адводнік м. — Смален. р. (Дабравольскі, Станкевіч),
прапуснік м. — Віц. (НЛ, НС),
лотачнік м. — Гл. (НЛ),
лоташнік м. — Бярэз. (НЛ);

старшы над плытагонамі:
дубовік м. — паўдн.-усх. з., Барыс., Бярэз. (ТС, НЛ, Кучук),
корнік м. — Віц., Беш. (НС, НЛ),
коршчык м. — Смален. р. (Дабравольскі),
караваншчык м. — Віц. (НС),
штырнік м. — Віл., Іван. (НЛ, Мат. мен.-мал.),
стырнік м., лоцман м., ротман м., рэчман м., шульман м. — Гарадз. (НС);

плытнік, які стаіць у галаве плыта:
галаўнік м. — гарадз.-бар. г., Пін., Рэч. (СПЗБ, НЛ, З нар. сл., Станкевіч),
галаўны м. — Сен., Бярэз., Маст. (НЛ),
галаўнічы м. — Гарадз. (НС, Цыхун),
галаўчасты м. — Беластоц. р. (НЛ),
перадавы м. — Віц., Віл., Акц. (НЛ, НС),
пярэдні м. — Віц., Віл., Петр., Жытк. (НЛ),
тарнавы м. — Гарадз. (НС),
штырнік м. — мясц. (Станкевіч);

плытагон, які дапамагае кіраваць плытом, стоячы ў яго канцы:
заднік м. — Віл., Навагр. (НЛ),
заднік м. — гарадз.-бар. г. (СПЗБ, СЦБ, НЛ, З нар. сл.),
задні м. — Віц., Жытк. (НЛ, НС),
хваставы м. — Сен. (НЛ),
цалаўнік м., цаляўнік м., цальнік м., цалявы м. — Маст. (НЛ),
рулёвы м. — Бярэз., Пін. (НЛ);

плытнік, які затрымліваў, затарможваў плыт:
драечнік м. — Стол. (ТС),
шрыковы м. — Беластоц. р. (НЛ),
тарновы м., гартвульнік м. — Маст. (НЛ),
пратаганшчык м. 'чалавек, які быў абавязаны прывязваць і адвязваць плыт або лодку' — Жытк. (ТС);

рабочы, які звязваў бярвенне ў плыты:
сплотчык м. — Маст., Петр., Жытк. (ТС, НЛ),
вязчык м. — Жытк. (НЛ),
настаўчык м. — Бярэз. (НЛ). @пячнік, чалавек, які робіць і рамантуе печы.

пячнік м. — агульн., віц.-маг. г. - спарадычна (ЛАБНГ, ЖНшС),
печнік м. — Вілен. р. (СПЗБ),
печанік м. — Воран. (ЛАБНГ),
пячоўнік м. — Лід. (Сл. Гарадз.),
пячурнік м. — Іўеў., Маст. (ЛАБНГ, Сл. Гарадз.),
пячур м. — спарадычна паўдн. р., Зэльв., Свісл. (ЛАБНГ, Н. сл-сць),
пячура м. — Хойн., Лоеў. (ЛАБНГ),
пякур м. — Рас. (ЛАБНГ),
пячкур м. — віц.-маг. г., Гом. р., Верхнядзв., Рас., Леп., Докш., Барыс., Асіп., Уздз., Старадарож., Стол., Нараўл., Смален. р. (ЛАБНГ, Мат. Маг., Мат. Гом., Мат. мен.-мал., НС, Бялькевіч, Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч, Станкевіч, Шаталава),
пячкар м. — цэнтральная частка пал. р. (ЛАБНГ, ТС, Кучук, Шаталава),
мурнік м. — Брасл., Мёр., Шарк., Нараўл. (ЛАБНГ, ГЧ),
муршчык м. — Мёр. (ЛАБНГ),
муляр м. — зах. з., Віц. р., Чэрв. р., Хойн. (ЛАБНГ, Каспяровіч, Шатэрнік),
ляпей м. — спарадычна паўдн.-усх. з. (ЛАБНГ, СПЗБ),
ляпенік м., лептух м. — Лун. (ЛАБНГ),
ляпеш м. — Маз. (ЛАБНГ, Шаталава),
ляпіла м. — Акц. (ЛАБНГ),
ляпіта м. — Маг., Акц. (ЛАБНГ, Н. сл-сць),
глінамес м. асудж. метаф. 'няўмелы, няўдалы пячнік' — Мёр. (З нар. сл.). @рабочы, чалавек, які працуе ў розных сферах.

рабочы м., рабочая ж. — агульн. (АЛА),
работнік м., работніца ж. — пераважна агульн. (АЛА),
фабрыкант м., фабрыкантка ж. — паўн.-зах. з. (АЛА),
падсобнік м. 'падсобны рабочы' — Гом. р. (НЛГ),
літоўшчык м. 'рабочы-спецыяліст па ліцейнай справе' — мясц. (Насовіч),
лямоўшчык м. 'рабочы, які займаўся аблямоўваннем' — мясц. (Насовіч),
шмухлер м. 'рабочы, які рабіў кутасы' — мясц. (Насовіч),
гутняк м. 'рабочы, які працаваў на гуце' — Гарадз. (Цыхун),
лазак м. 'рабочы, які выконвае работы на вялікай вышыні' — Добр. (Мат. Гом.),
калесьнік м. 'рабочы, які вярцеў кола на пенькапрадзільным заводзе' — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
ганак м. 'рабочы землечарпалкі' — Хойн. (Мат. Гом.),
крыльшчык м. 'рабочы, які крые дахі' — Чэрв. р. (Шатэрнік),
маляр м. 'рабочы, які фарбуе будынкі, памяшканні, парканы' — Віц. р. (Каспяровіч),
пячур м. 'рабочы, які даглядаў за печчу ў смалярні' — Свісл. (Сл. Гарадз.),
грубнік м. 'апальшчык, работнік кацельнай' — мясц. (Станкевіч),
праваранін м. устар. 'рабочы, які працаваў на вінакурным заводзе, бровары' — Барыс. (СПЗБ),
брукар м. 'масцільшчык, той, хто пракладвае дарогі брукам' — Астр., Слон. (СПЗБ, Мат. Гарадз., Станкевіч),
шашэйнік м. 'рабочы, які працуе на шашы' — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
каляяж м., каляяжыха ж. 'рабочыя, якія працуюць на чыгунцы' — Шчуч. (Сл. Гарадз.);

дарожны майстар:
раманцёр м. — Бяроз. (Шаталава),
драгоміж м. — Лун. (ДСБ);

рабочы-слесар:
слёсар м. — Лаг., Смарг., Ваўк. (СПЗБ, Сл. Гарадз., Станкевіч, Сцяшковіч),
слосар м. — Воран. (Сл. Гарадз.);

рабочы-токар:
токар м. — Ушац. (ЛАБНГ),
такар м. — мясц. (Станкевіч);

рабочы, які займаўся фармаваннем цэглы на цагельні:
цагляр м. — Віц. р. (Каспяровіч),
стыхар м. — Гарадз. (НС). @рымар, майстар, які шые раменную вупраж (хамуты, сёдлы, вуздечкі).

рымар м. — зах. з., Віц. р., Чэрв. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, ЖНшС, Каспяровіч, Сцяшковіч, Шатэрнік),
лымар м. — спарадычна зах.-пал. г. (ЛАБНГ),
лімар м. — Лун., Стол., Жытк. (ЛАБНГ, ТС, Насовіч, Станкевіч),
шорнік м. — Маг. р., усх.-маг. р., паўн.-зах. з. (акрамя Гарадз. р.), спарадычна паўн. р. і Мен. р., спарадычна зах.-пал. г., Добр. (ЛАБНГ, СПЗБ),
хамутнік м. — Чав., Стол. (ЛАБНГ),
сядзёлашнік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
амунічнік м. — Браг. (Мат. Гом.),
кушнер м. — Іўеў. (СПЗБ),
чымбарня м. — Кобр. (ЛАБНГ). @салдат, радавы ваеннаслужачы сухапутнага войска.

салдат м. — Слаўг., Чач., Гл., Лях., Драг., Смален. р. (СПЗБ, ГЧ, Дабравольскі, Янкоўскі),
жаўнер м. — Лаг., Касц., Смален. р. (Варлыга, Дабравольскі, Насовіч, Станкевіч),
маскаль м. — зах.-пал. г. (ДСБ, Насовіч, Мат. апыт.);

салдат-навабранец:
рэкрут м. — Смален. р. (Дабравольскі, Насовіч),
некрут м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч). @скупшчык, перакупшчык, чалавек, які скупляе што-н. для перапродажу або для іншых мэт.

перакупшчык м., перакупшчыца ж. — Кобр. (ЖНшС),
перакупка ж. — усх.-маг. р. (Бялькевіч, Насовіч),
башлак м. — Зах.-бран. р. (Станкевіч),
гуртоўшчык м. 'оптавы перакупшчык' — мясц. (Насовіч),
матора м. 'той, хто займаўся скупкай і перапродажам коней' — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
кароўнік м. 'скупшчык кароў' — Віц. р. (Каспяровіч),
вашчыннік м. 'скупшчык вашчын' — мясц. (Насовіч),
ламавік м. 'скупшчык ці зборшчык утыльсыравіны, металалому' — Свісл. (Мат. Гарадз.);

анучнік:
анучнік м. — Лаг., Малад., Чэрв., Пух., Уздз., Нясв., Кобр., Стол., Жытк. (ТС, ЖНшС, Мат. мен.-мал., Мат. дыял. сл., Варлыга, Шатэрнік),
ганучнік м. — Пух., Ваўк., Стол., Жытк., Беластоц. р. (ТС, СЦБ, ЖНшС, Сцяшковіч),
трапачнік м., трапечнік м. — Тал. (Шаталава),
трапашнік м. — усх.-маг. р., Тал., Бял., Кір., Смален. р. (Мат. Маг., Бялькевіч, Дабравольскі, Шаталава, Юрчанка, Яўсееў),
трапнік м. — Смален. р. (Дабравольскі),
рызнік м. — Верхнядзв., Лаг., Мядз., Смарг. (Мат. мен.-мал., Варлыга, Станкевіч),
шматнік м. — Гарадз. (СПЗБ),
шамотнік м. — Смален. р. (Дабравольскі),
каравачнік м. — Гом. р., Рас. (Мат. Гом., НЛГ, Шаталава, Янкова),
каравашнік м. — Бял., Кір., Чач., Лоеў., Зах.-бран. р. (НС, Мат. дыял. сл., Растаргуеў, Янкова, Мат. апыт.),
караўнік м. — Лоеў., Браг., Смален. р. (Мат. Гом., Дабравольскі, Янкова),
карака ж. — Жытк. (ЖНшС),
клачэнік м., клачнік м. — Стол., Жытк. (ТС),
калман м. — Маст. (Мат. Гарадз.),
баяр м. — Зэльв. (Сл. Гарадз.). @скуралуп, чалавек, які забівае і здымае скуры з жывёлы.

скуралуп м. — Брасл., Смарг. (СПЗБ, Станкевіч),
шкуралуп м. — Пух., Жытк. (СПЗБ, ТС),
шкурадзёр м. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
лупека м. — Смален. р. (Дабравольскі, Насовіч),
гіцаль м. — Віц. р., Зах.-бран. р., Смарг., Кобр. (ЖНшС, Насовіч, Растаргуеў, Станкевіч),
канялуп м. — Нясв. (СПЗБ),
каналуп м. — Карэл., Старадарож. (СПЗБ, Н. сл-сць). @слуга, служка, лакей, работнік ці работніца ў багатым доме.

служка м. і ж. — Лаг. (Варлыга, Насовіч),
послуга м. і ж. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
прыслуга зб. ж. — Рас. (ЛАБНГ),
прыслугачы м., паслугачы м., слугачы м., паслужнік м., паслужніца ж. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
чаляднік м. устар., чалядніца ж. — Гарадз., Драг. (Сл. Гарадз., Насовіч, Мат. апыт.),
чалядка ж. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
чэлядка ж. — Лоеў. (Янкова),
чэлядзь зб. ж. — Лаг. (Варлыга),
пахолак м. экспр. — Слуц. (ЖС),
халуй м. пагард. — усх.-маг. р., Беластоц. р. (СПЗБ, Бялькевіч),
дварак м. — мясц. (Насовіч),
дворня ж. зборн. — Глыб. (ЖНшС),
прыдворыца ж. — Стол. (Мат. апыт.),
гайдук м. 'хлопчык-служка; дарослы слуга' — Чэрв. р. (Насовіч, Шатэрнік),
курта м. 'хлопчык, які прыслужваў у панскіх пакоях' — мясц. (Насовіч);

служанка, якая прыбірае пакоі:
пакаёўка ж. — усх.-маг. р., Чэрв. р., Глыб., Кобр. (ЖНшС, Бялькевіч, Насовіч, Шатэрнік),
дзеўка ж. — Іўеў., Валож., Кам., Зах.-бран. р. (ЛАБНГ, Растаргуеў). @смалакур, майстра па здабычы смалы, шкіпінару, вуглю з драўніны хваёвых дрэў.

смалакур м. — усх. з., Мен. р., Слуц. р., Мядз., Лаг., Віл., Карэл., Пруж. (ЛАБНГ),
смалакурнік м. — Тал., Ганц. (ЛАБНГ),
смаляр м. — паўн.-зах. з., спарадычна паўдн. р. (ЛАБНГ, ТС, Сл. Гарадз., НЛ, Н. сл-сць, Варлыга),
смалярнік м. — Смарг., Стол. (ЛАБНГ),
смальнік м. — Лаг., Іўеў., Ваўк., Калінк. (ЛАБНГ, Варлыга),
смалагон м. — Рэч. (ЛАБНГ),
дзягцяр м. — спарадычна агульн., Беластоц. р., Зах.-бран. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Кучук, Растаргуеў, Станкевіч),
дзягцярык м. — Маст. (ЛАБНГ),
дзягцярнік м. — спарадычна паўдн.-усх. з., Глыб., Докш. (ЛАБНГ),
дзягольшчык м. — Малар. (ЛАБНГ),
вугольнік м. — Маз. (ЛАБНГ),
вугляр м. — Вілен. р. (СПЗБ),
гоншчык м. — Круп., Бых., Чэрык., Гарадз., Маз. (ЛАБНГ, НС, Цыхун),
мазнік м. — Верхнядзв. (ЛАБНГ, СПЗБ),
пальшчык м. — Лаг., Буда-Каш., Лоеў. (СЦБ, Мат. Гом.),
выпальшчык м. — Стаўб. (СЦБ). @сталяр, спецыяліст, які пры дапамозе розных прылад працуе з драўнінай і вырабляе з яе самыя розныя рэчы.

сталяр м. — спарадычна паўн.-зах. з., Вілен. р., Смален. р., Сен. (СПЗБ, Мат. Гарадз., Дабравольскі, Каспяровіч, Станкевіч),
столяр м. — спарадычна гарадз.-бар. г., Латгал. р., Беластоц. р. (СПЗБ, Мат. Гарадз., Мат. дыял. сл., ЖНшС, Н. сл-сць),
стальмах м. — Віц. р., Чэрв. р. (Каспяровіч, Насовіч, Шатэрнік),
стольмах м. — Уздз. (Мат. мен.-мал.),
цяснік м. — Люб. (НС),
цясорык м. — Смален. р. (Дабравольскі),
дайлід м. — Вілен. р. (СПЗБ). @лекар, доктар, асоба з вышэйшай медыцынскай адукацыяй, якая лечыць хворых.

доктар м. і ж., доктарка ж. — агульн., Смален. р. (АЛА, СПЗБ, Мат. Гарадз., ГЧ, Дабравольскі, Янкоўскі),
доктур ж. — цэнтр. з. (АЛА),
дактарыца ж. — Гар., Маг., Гарадз., Ветк., Бяроз. (АЛА, СПЗБ),
доктарша ж. — усх.-маг. р., Шкл., Навагр., Свісл. (АЛА),
дакторшая ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
дохтар м. і ж. — Віц. р., усх.-маг. р., Чэрв. р., Вілен. р., Латгал. р., Беластоц. р., Зах.-бран. р., спарадычна паўн.-зах. з., Лоеў. (СПЗБ, СЦБ, Мат. Гарадз., Бялькевіч, Каспяровіч, Растаргуеў, Станкевіч, Цыхун, Шатэрнік, Янкова),
дохтарка ж. — Віц. р., Стаўб. (СЦБ, Каспяровіч),
дахторка ж. — спарадычна зах. з. (СПЗБ, ДСБ),
дохтур м. — Берасц. (АЛА),
дахтурка ж. — Старадарож. (АЛА, СПЗБ),
дахтарыца ж. — Гарадз. (СПЗБ, Станкевіч),
дохтарша ж. — усх.-маг. р., Буда-Каш. (Мат. Гом., Бялькевіч),
дохтаршая ж. — Гом. (Мат. Гом.),
урач м., урачыха ж. — паўн.-усх. д., Чэрв. р., Гарадз., Капатк. (АЛА, СПЗБ),
лекар м. — Чэрв. р., Мен. р., Смален. р., Паст., Лёзн., Гор., Старадарож., Ветк., Маз., Стол. (АЛА, Дабравольскі, Каспяровіч, Станкевіч, Шатэрнік),
лёкар м. — Віл. (СЦБ),
лекарка ж. — мясц. (Станкевіч),
лічайка ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
лячэбнік м. — Хойн. (ГЧ);

фельчар:
фельчар м. — Мен. (СПЗБ),
ферчал м. і ж. — Барыс. (Мат. мен.-мал.),
фейчар м. — Мен., Зэльв. (СПЗБ, Сцяцко),
фэйчар м. — Смарг. (СПЗБ),
фельшар м., фельшарка ж. — Лях., Браг. (СПЗБ, Мат. Гом.),
хвельчар м. — Бярэз. (СПЗБ),
хвэльчар м. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
хверчар м. — Мсцісл. (Юрчанка),
хвейчар м. — Лях. (ДСБ),
хвэйчар м. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
хвальчарыца ж. — мясц. (Станкевіч),
хвершал м. — Смален. р., Зах.-бран. р. (Дабравольскі, Растаргуеў),
хвэршал м. — Віц. р. (Каспяровіч),
цырулік м. — Віц. р. (АЛА, Каспяровіч);

лекар-ветэрынар:
вецінар м. — Чэрв. р., Гарадз., Зэльв., Стаўб., Пух., Ветк., Рэч. (СЦБ, Мат. Гарадз., Мат. Гом., Цыхун, Шатэрнік),
віцінар м., віцінарка ж. — Гом. р., Чэрв., Зэльв., Гл. (Мат. Гом., Мат. мен.-мал., Сцяцко, Янкоўскі),
ліцірынар м. — Брасл. (СПЗБ);

канавал:
канавал м. — Віц. р., Вілен. р., Беластоц. р., Дзятл., Маз., Петр. (СПЗБ, З нар. сл., Каспяровіч),
паклэдыч м. — Зэльв. (Сцяцко),
лягчай м. — Стол. (ТС),
лягчаннік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
ляхтун м. — Ветк. (Мат. Гом.),
харашай м. — Стол. (ТС),
харашальнік м. — Лельч. (НЛ),
вангор м. — Малар. (ДСБ),
вэнгер м. — Гарадз., Бяроз. (НС, Цыхун, Шаталава),
вэнгрын м. — Зэльв. (Сцяцко). @фарбавальшчык, чалавек, які займаўся фарбаваннем палатна.

фарбоўшчык м., фарбоўшчыца ж. — мясц. (Насовіч),
крашаннік м., крашанніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
набіўшчык м. — Віц. р. (Каспяровіч),
друкар м. — Смарг. (Насовіч, Станкевіч),
сінельнік м. — Віц. р. (Каспяровіч, Насовіч),
сіненнік м. — мясц. (Станкевіч). @цырульнік, майстар, які займаецца галеннем, стрыжкай.

цырулік м. — Чэрв. р. (Насовіч, Шатэрнік),
стрыгун м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
стрыхар м. — Ваўк. (Мат. Гарадз.),
стрыжэннік м. — Зэльв. (Сцяцко),
падстрыганнік м. — Зэльв., Ваўк. (Сл. Гарадз., Сцяцко),
пастрыганнік м. — Зэльв. (Сцяцко),
галеннік м. — мясц. (Станкевіч),
галяр м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
палікмахер м. — Шчуч. (СПЗБ). @цясляр, чалавек, які займаецца грубай апрацоўкай драўніны, узвядзеннем драўляных будынкаў і пад. з дапамогай сякеры.

цясляр м. — спарадычна ўсходняя частка паўн.-зах. з., Старадарож., Асіп., Бых., Хоц. (АЛА, ЛАБНГ),
цесля м. — спарадычна паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, Мат. Гарадз., Насовіч),
цесель м. — Валож. (ЛАБНГ),
цесіль м. — Лаг. (Варлыга),
цясорык м. — Смален. р. (Дабравольскі),
цісаннік м. — Бых. (ЛАБНГ),
часальнік м. — Нясв. (ЛАБНГ),
плотнік м. — агульн., зах.-пал. г. - спарадычна (ЛАБНГ, ТС, Мат. Гарадз., ЖНшС, Бялькевіч, Кучук),
рубшчык м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
столяр м. — Рас., Лаг., Берасц., Кобр., Лоеў. (АЛА, Янкова),
дойлід м. — мясц. (Насовіч),
майсцер м. — зах.-пал. г., спарадычна паўн.-зах. з., Лельч. (АЛА, ЛАБНГ),
масьцёр м. — Лун. (ЛАБНГ),
мастар м. — Драг. (ЛАБНГ),
будаўнік м. — Бераст. (ЛАБНГ),
будаўнічы м. — Бярэз. (АЛА),
страіцель м. — Лельч. (ЛАБНГ),
устраіцель м. — Зэльв. (АЛА),
струганнік м. 'той, хто стругае' — Мсцісл. (Юрчанка),
габляр м. 'чалавек, які габлюе дошкі' — Зэльв. (Сл. Гарадз.);

чалавек, які апрацоўвае бярвенні, абчэсваючы іх сякерай:
цёсчык м. — Лоеў. (Янкова),
часак м. — Воран. (Мат. Гарадз.),
стружчык м. — Малар. (ДСБ),
шліхтаваннік м., шліхтавальшчык м. — Мсцісл. (Юрчанка). @шавец, майстар па шыццю і рамонту абутку.

шавец м. — паўн.-зах. з., усх.-маг. р., Віц. р., Чэрв. р., Вілен. р., Зах.-бран. р., Лаг., Круп., Гл., Стол., Жытк. (АЛА, СПЗБ, ТС, Мат. Гарадз., Бялькевіч, Варлыга, Каспяровіч, Насовіч, Растаргуеў, Станкевіч, Шатэрнік, Янкоўскі),
швец м. — зах.-пал. г., Карэл., Зэльв., Свісл. (АЛА, ТС, ЖНшС),
швіток м. — Смарг. (Сл. Гарадз.),
чабатар м. — Кам., Смален. р. (АЛА, Дабравольскі, Насовіч),
чаляднік м. — Уздз. (Мат. мен.-мал.),
сапожнік м. — усх. з., Мен. р., пал. р., Брасл. (АЛА, СПЗБ),
шэўчык м. 'хлопчык, які навучаецца шавецкаму майстэрству' — мясц. (Насовіч). @шапавал, майстар, які валеннем шэрсці вырабляў валёнкі, капелюшы і іншыя рэчы.

шапавал м. — Віц. р., усх.-маг. р., Зах.-бран. р., Круп. (СПЗБ, Бялькевіч, Каспяровіч, Растаргуеў),
валеннік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
вальшчык м. — Віц. р. (Каспяровіч),
каталь м. — Бял. (Яўсееў),
лямачнік м. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
лямашнік м. — мясц. (Насовіч). @кіроўца, шафёр, вадзіцель, чалавек, які кіруе машынай.

шафёр м. — Зэльв., Хойн., Браг. (СПЗБ, ГЧ),
шофер м. — Докш., Гл., Свісл., Кам. (СПЗБ, Мат. Гарадз., Мат. дыял. сл., Янкоўскі),
шахвір м. — Беш. (Каспяровіч, Станкевіч),
камбаер м., камбаяр м. 'кіроўца, вадзіцель камбайна' — Ваўк. (Мат. Гарадз., Сцяшковіч);

кіроўца, вадзіцель трактара:
трактарыст м. — Смарг., Гарадз., Ваўк., Кам., Вілен. р. (СПЗБ, Сцяшковіч),
трахтарыст м. — Віл., Мен. (СПЗБ),
трактарыста м. — Смарг. (СПЗБ),
трактарысты м. — Паст., Ашм., Пух., Ваўк., Маст., Старадарож., Вілен. р. (СПЗБ, Сцяшковіч),
прыцэпшчык м. 'памочнік трактарыста' — Ваўк. (Мат. Гарадз.). @шкляр, майстар шкліць вокны.

шкляр м. — Сен., Лаг., Смарг., Чэрв. (Варлыга, Каспяровіч, Насовіч, Станкевіч, Шатэрнік),
скляр м. — Кобр. (ЖНшС),
шкленнік м. — мясц. (Станкевіч),
сцякленнік м., сцякольнік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
балоначнік м., балонашнік м. — Смален. р. (Дабравольскі). ##Chapter: 62. Традыцыйныя вераванні і рэлігійныя культы @варажбіт, варажбітка, чалавек, які займаецца варажбой: мае здольнасць прадказваць будучыню або вяртацца ў мінулае.

варажбіт м., варажбітка ж. — віц.-маг. г., Зах.-бран. р., Лаг., Дзятл. (ЛАБНГ, Мат. Гарадз., Бялькевіч, Варлыга, Каспяровіч, Насовіч, Растаргуеў, Юрчанка),
варажбічка ж. — усх.-маг. р. (Бялькевіч, Юрчанка),
варажэй м. — Мсцісл., Зэльв. (Сцяцко, Юрчанка),
варажэйка ж. — Малад., Мсцісл., Бых., Навагр., Ваўк. (СЦБ, Сл. Гарадз., Мат. Маг., З нар. сл., Н. сл-сць, Юрчанка),
варажбей м. — Чач. (ЛАБНГ),
варажай м. — Кобр. (ЖНшС),
варажэя ж. — усх.-маг. р., Уздз., Драг. (ЛАБНГ, СЦБ, Бялькевіч),
варожка ж. — усх.-маг. р., Зах.-бран. р., Паст., Барыс., Воран., Маст., Свісл., Ваўк., Асіп., Гл., Чач., Івац., Кобр., Стол. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, СЦБ, Сл. Гарадз., ЖНшС, Бялькевіч, Растаргуеў, Янкоўскі),
угаднік м., угадніца ж. — Чэрв., Жытк., Стол. (СПЗБ, ТС),
адгадка ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
гадалка ж. — Віц. р., Уздз., Лельч., Жытк. (ЛАБНГ, ТС, СЦБ, Каспяровіч),
вяшчун м. — Смален. р. (Дабравольскі),
прорак м. — Шчуч. (СПЗБ),
чарняўка ж. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
вярняначка ж. 'жанчына, што варожыць праўдзіва' — Віц. р. (Федароўскі);

жанчына, якая варожыць на картах:
кібальніца ж. — Жытк. (ТС),
кабальніца ж. — Кобр. (НЛ),
кабяльніца ж., кабялка ж. — Навагр. (СРЛГ);

старая жанчына, якая варожыць на саломінках:
баба-саламянка ж. — Лельч., Стол. (ТС, ЖНшС),
баба саломенна — Стол. (ТС). @вядзьмак, чараўнік; вядзьмачка, чараўніца, чалавек, які валодае чарамі, займаецца вядзьмарствам.

вядзьмак м. — Віц. р., Мен. р., Чэрв. р., усх.-маг. р., Зах.-бран. р., спарадычна паўдн.-усх. з., Ганц. (ЛАБНГ, СПЗБ, Бялькевіч, Каспяровіч, Насовіч, Растаргуеў, Шатэрнік),
ведзьмак м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
вядзьмачка ж. — Пух., Асіп., Барыс., Бабр., Добр., Ветк. (ЛАБНГ, СПЗБ, Насовіч),
вядзьмяч м. — Ветк. (ЛАБНГ),
вядзьмар м. — паўдн.-зах. д., сярэд.-бел. г., зах.-пал. г. (ЛАБНГ, ТС, СПЗБ, Мат. Гарадз., Мат. Гом., НС, Сцяшковіч),
вядзьмяр м. — Бар. (СПЗБ),
вядзьмарка ж. — гарадз.-бар. г., зах.-пал. г., спарадычна паўдн.-усх. з., Глыб., Малад., Кругл., Шкл. (ЛАБНГ, ТС, НС, ЖНшС),
ведзьмарыха ж. — Іўеў. (ЛАБНГ),
ведзьма ж. — агульн. (акрамя паўн. р.), Смален. р. (ЛАБНГ, ТС, НС, Бялькевіч, Дабравольскі, Сцяшковіч),
знахар м. — спарадычна паўдн. р., Гар., Пол., Касц., Хоц., Дзятл. (ЛАБНГ),
знахарка ж. — паўдн. р., спарадычна гарадз.-бар. г., Гар., Докш., Касц. (ЛАБНГ),
знахорка ж. — Старадарож., Стол., Акц., Лун. (ЛАБНГ, ТС),
чараўнік м. — паўдн.-усх. д., зах.-пал. г., паўн.-зах. з., Вілен. р., Смален. р., спарадычна сярэд.-бел. г. і Гом. р., Жытк. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, Мат. Гарадз., ЖНшС, Варлыга, Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч),
чараўніца ж. — агульн., паўдн.-усх. з. - спарадычна, Смален. р. (ЛАБНГ, ТС, ГЧ, ЖНшС, Варлыга, Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч),
чараўніца ж. — Жытк. (ТС),
чарадзей м. і ж. — Барыс., Валож., Бял., Краснап., Шчуч., Дзятл., Чач., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, ГЧ),
чарадзейка ж. — Валож., Маг., Краснап., Лун. (ЛАБНГ),
чарадзеец м. — Лун. (ЛАБНГ),
чарадзейніца ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
калдун м. — паўн. р., зах.-пал. г., усх. з., Смален. р., спарадычна паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, Мат. Гом., ГЧ, Дабравольскі),
калдуння ж. — паўн. р., Маг. р., усх.-маг. р., Гом. р., спарадычна паўдн. р. і паўн.-зах. з. (ЛАБНГ),
калдунка ж. — Брасл., Барыс., Навагр., Дзятл., Малар., Лун., Бабр., Бых., Саліг., Чач. (ЛАБНГ, ГЧ),
галдун м., галдунка ж. — Жытк., Стол., Хойн. (ЛАБНГ, ТС),
калдуха ж. — Рэч., Браг. (ЛАБНГ, Мат. Гом.),
калдуніха ж. — Паст., Дзятл., Бял., Жлоб. (ЛАБНГ),
калдуніца ж. — Валож., Стол. (ЛАБНГ),
калдунніца ж., калдаўнік м. — Кобр. (ЖНшС),
калдоўніца ж. — Бяроз. (ЛАБНГ),
калдоўшчыца ж. — Чач. (ЛАБНГ),
валхвіт м., валхвітка ж. — Гарад., Смален. р. (ЛАБНГ, НЛ, Дабравольскі),
валашэбнік м. — Жытк. (ТС),
малашэбніца ж. — Гом. р. (НЛГ),
вабка ж. — мясц. (Станкевіч),
падзелышніца ж. — Слаўг. (ЛАБНГ),
лаума ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
зарніца ж. — Рэч. (Мат. Гом.),
буртнік м. — Вілен. р. (СПЗБ),
заломшчыца ж. 'чараўніца, якая робіць 'заломы' — Віц. р. (Каспяровіч). @дзяк, псаломшчык, у праваслаўнай царкве: ніжэйшы служыцель, які не мае ступені свяшчэнства.

дзяк м. — Віц. р., Чэрв. р., Зах.-бран. р., Смарг., Жытк., Стол. (ТС, Каспяровіч, Насовіч, Растаргуеў, Станкевіч, Шатэрнік),
дзякан м. — Смален. р. (Дабравольскі),
дыякан м. — мясц. (Насовіч),
падмар м. — Смален. р. (Дабравольскі),
паламар м. — мясц. (Насовіч),
папінар м., помірач м. — Віц. р. (Федароўскі),
протадзякан м., архідзякан м. 'старшы дзяк у царкве' — мясц. (Станкевіч). @званар, чалавек, які звоніць у царкоўныя званы.

званар м. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
звоннік м. — Воран. (Сл. Гарадз.),
рамізнік м. 'чалавек, які званіў у час пажару' — Чэрв. (Мат. мен.-мал.). @знахар, знахарка, лекар-самавучка, які карыстаецца ўласнымі спосабамі лячэння: замовамі, травамі і пад.

знахар м., знахарка ж. — паўдн. р., Віц. р., Беластоц. р., Смален. р., Зах.-бран. р., спарадычна паўн.-зах. з., Гарад., Пол., Лаг., Смарг., Бар., Касц., Хоц., Чач. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, Мат. Гарадз., Мат. Гом., ГЧ, Варлыга, Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч, Растаргуеў, Станкевіч),
знахор м., знахорка ж. — Віц. р., Старадарож., Бар., Стол., Лун., Акц. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, ЖНС),
знацец м. — Смален. р. (Дабравольскі, Станкевіч),
замаўнік м. — Воран., Вілен. р. (СПЗБ),
замоўнік м., замоўшчык м., замоўца м. — Іўеў., Маст., Шчуч. (Сл. Гарадз.),
замоўка ж. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
закліннік м., заклінніца ж. — мясц. (Станкевіч),
адгаварываннік м., адгаварыванніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
загаворшчыца ж. — Віц. р. (Каспяровіч),
шаптун м. — Віц. р., Чэрв. р., Зах.-бран. р., Глыб., Воран., Стол. (СПЗБ, ТС, Каспяровіч, Растаргуеў, Станкевіч, Шатэрнік),
шаптуніха ж. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
шаптуха ж. — Чэрв. р., Беш., Бярэз., Касц., Воран., Добр., Стол. (ЛАБНГ, ТС, Каспяровіч, Станкевіч, Шатэрнік),
шапятуха ж. — Маз. (ЛАБНГ),
шаптуля ж. — Жытк. (ТС),
шаптурка ж. — Слон., Кобр. (ЛАБНГ, Мат. Гарадз.),
шаптарка ж. — Чач. (ЛАБНГ),
шаптаннік м., шаптанніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
лекар м. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
улякша ж. — Лун. (Шаталава),
бабка ж. — Стаўб., Чач., Буда-Каш. (СЦБ, ГЧ),
бабчыха ж. — усх.-маг. р. (Бялькевіч). @манах, член царкоўнай абшчыны, які даў абяцанне весці аскетычны спосаб жыцця.

манах м. — Гом. р. (НЛГ),
затворац м. — Смален. р. (Дабравольскі),
законнік м. — мясц. (Насовіч),
чарнец м. — Гом. р. (НЛГ),
браччык м. — Віл. (СПЗБ),
каптурнік м. — мясц. (Насовіч),
базліян м. 'уніяцкі манах' — мясц. (Насовіч),
ксенз м. 'рымска-каталіцкі манах' — мясц. (Насовіч),
бэрнадын м., барнадын м., бардадын м. 'манах рымска-каталіцкага ордэна св. Бернардына' — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
брацішак м., служка м. 'паслушнік у манастыры' — мясц. (Насовіч);

манашка:
манашка ж., мнішка ж. — мясц. (Насовіч),
чарнушка ж. — Гом. р., Смален. р. (НЛГ, Дабравольскі),
траціярка ж. — Астр. (СПЗБ). @павітуха, жанчына, якая прымае роды.

павітуха ж. — зах.-пал. г., Чэрв. р., Зах.-бран. р. (ДСБ, Растаргуеў, Станкевіч, Шатэрнік),
павівальніца ж. — Карэл. (Сл. Гарадз.),
пупарэзніца ж. — Віц. р., Смален. р., Лаг. (Варлыга, Дабравольскі, Станкевіч),
пупарэзіца ж. — мясц. (Насовіч),
пупавіха ж. — Смарг. (Сл. Гарадз.),
баба ж. — Віц. р., Чэрв. р., Гом. р., Смарг., Дзятл., Жытк. (ТС, Мат. Гарадз., ГЧ, Каспяровіч, Насовіч, Станкевіч, Шатэрнік, Янкова),
баба пупарэзна, баба-пупарэзніца ж. — Жытк., Стол. (ТС),
бабка ж. — Віц. р., Чэрв. р., Навагр. (Мат. Гарадз., Каспяровіч, Насовіч, Станкевіч),
бабка пупарэзная ж. — Віц. р. (Станкевіч),
бабка-прыродніца ж., прыродніца ж. — Лоеў. (Янкова),
бабуля ж. — Віц. р., Чэрв. р., Віл., Астр., Смарг. (СЦБ, Мат. Гарадз., Станкевіч),
бабуся ж. — Віц. р., Чэрв. р., Смарг. (Насовіч, Станкевіч),
бабічка ж. — Светлагор., Карм., Жытк. (Мат. Гом.),
вабдзелка ж. — Гом. р. (НЛГ). @святар, свяшчэннік, у праваслаўі: служыцель культу, асоба, якая вядзе царкоўныя богаслужэнні.

свяшчэннік м. — Брасл., Воран. (СПЗБ),
поп м. — агульн., Смален. р. (ТС, ЖНС, ГЧ, Мат. Гарадз., Мат. Гом., Мат. дыял. сл., Дабравольскі, Мат. апыт.),
бацюшка м. — паўн.-зах. з., паўдн.-усх. з., гарадз.-бар. г., Чэрв. р. (СПЗБ, СЦБ, Мат. Гарадз., ГЧ, Цыхун, Шатэрнік, Мат. апыт.),
духоўнік м. — мясц. (Насовіч),
ксенз м. — мясц. (Насовіч),
пратапопа м. 'старшы святар у царкве, пратаірэй' — мясц. (Насовіч). ##Chapter: 63. Часовы занятак @агароднік, чалавек, які займаецца агародніцтвам.

агароднік м. — Навагр., Кобр. (Мат. Гарадз., ЖНшС),
агроднік м. — Чэрв. р. (СЦБ, Мат. мен.-мал., Насовіч, Шатэрнік),
гароднік м., гародніца ж. — Віц. р., Зах.-бран. р. (Каспяровіч, Растаргуеў, Станкевіч). @араты, той, хто апрацоўвае, арэ зямлю; земляроб.

араты м. — цэнтр. з., спарадычна паўн. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., Каспяровіч, Станкевіч, Шатэрнік),
гараты м. — Іўеў., Навагр., Карэл., Дзятл. (ЛАБНГ, СПЗБ),
аратай м. — Лун., Нараўл. (ЛАБНГ),
аратай м. — Карэл., Рэч., Лельч., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, НЛ, Мат. Гом., Кучук),
гаратай м. — Дзятл. (ЛАБНГ),
гаратай м. — Воран., Шчуч., Пух. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., З нар. сл.),
варатай м. — Жытк. (Н. сл-сць),
ратай м. — паўн.-зах. з., зах.-пал. г., усх.-маг. р., цэнтральная частка пал. р., Беластоц. р. (ЛАБНГ, ТС, СПЗБ, Мат. Гарадз., Мат. Гом., ДСБ, ЖС, З нар. сл., Бялькевіч, Кучук, Мат. апыт.),
артай м. — пераважна заходняя частка паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., СЦБ, ЖС, ЖНС, Мат. мен.-мал., Н. сл-сць, Станкевіч),
гартай м. — Паст., Воран., Вілен. р. (СПЗБ, Шаталава),
артоліс м. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
араннік м. — Слаўг., Зэльв. (ЛАБНГ, Н. сл-сць, Сцяцко),
гараннік м. — Зэльв. (ЛАБНГ, Мат. Гарадз.),
гараннік м. — Івац. (ЛАБНГ),
аратнік м. — Лельч. (ЛАБНГ),
артнік м. — Саліг. (Н. сл-сць),
араталь м. — Калінк. (ЛАБНГ),
арэц м. — усх.-маг. р., Беш., Пол., Жытк., Браг. (ЛАБНГ, ТС, Мат. Гом., НЛ, Бялькевіч),
арач м. — Берасц. (ЛАБНГ, ДСБ),
гарач м. — Гарадз. (Цыхун),
арбіт м. — Рас. (ЛАБНГ),
аральбіт м., арадзьбіт м. — Віц. р. (ЛАБНГ, Каспяровіч, Станкевіч),
арацьбік м. — Буда-Каш. (Мат. Гом.),
плугар м. — Верхнядзв., Гом. р. (СПЗБ, НЛГ),
плугатар м. — Бых., Калінк., Лоеў. (ЛАБНГ, Янкова),
плугатнік м. — Калінк. (ЛАБНГ),
плугавік м. — Чэрык., Карм. (ЛАБНГ, Мат. Гом.),
плугаўшчык м. — Петр. (Мат. Гом.),
рольнік м. — спарадычна паўн.-зах. з., Бар., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
ральнік м. — Смарг., Карэл. (Мат. Гарадз., Шаталава),
ралейнік м. — мясц. (Насовіч),
пахар м. — асн. мас. г., у межах цэнтр. з. і заходняй часткі паўн.-зах. з. - спарадычна (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. апыт.),
пахат м. — Круп. (ЛАБНГ),
пахатнік м. — Ганц. (ЛАБНГ),
паханнік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
пашнік м. — Пол. (ЛАБНГ),
хлебапахар м. — Бых., Маз. (ЛАБНГ, Шаталава),
хлебароб м. — Бых. (ЛАБНГ),
земляроб м. — Верхнядзв., Бых. (ЛАБНГ),
ганяты м. — Бых. (ЛАБНГ),
разганяннік м. — Мсцісл. (Юрчанка). @баранавальшчык, той, хто барануе.

баранавальнік м. — Бярэз. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
баранаваннік м. — Зэльв. (Мат. Гарадз., Сцяцко),
баранавік м. — Крыч., Чэрык. (Мат. Маг., Н. сл-сць),
баранавок м. — Іўеў. (Мат. мен.-мал.),
баранаўшчык м. — Рэч. (Мат. Гом.),
баранавалок м. — Лаг., Смарг., Гарадз., Пух., Чэрв., Браг. (СЦБ, Мат. Гарадз., Мат. Гом., Мат. мен.-мал., Варлыга, Станкевіч, Шатэрнік),
баранаўлок м. — Астр. (Мат. мен.-мал.),
баранавалока м. — Уздз. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
баранавалочнік м. — Валож. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
валачыльшчык м., валачыльшчыца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
скарадзьбіт м., скарадзьбітка ж. — Віц. р., Мсцісл., Бых. (Мат. Маг., Станкевіч, Юрчанка). @вартаўнік, чалавек, які ахоўвае што-н.

стораж м. — усх.-маг. р., Лаг., Слаўг., Чач., Стол. (ТС, ГЧ, Бялькевіч, Варлыга, Мат. апыт.),
старажак м. — Гом. р. (НЛГ),
сцеражэннік м., сцеражэнніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
вартаўнік м. — Віц. р., усх.-маг. р., Лаг., Чэрв., Смарг., Шчуч. (СПЗБ, Бялькевіч, Варлыга, Каспяровіч, Насовіч, Станкевіч, Шатэрнік),
вартаўшчык м. — Паст. (СПЗБ, Насовіч),
вартавы м. — Лаг. (Варлыга),
каравульшчык м. — Смален. р. (Дабравольскі),
калавуршчык м. — мясц. (Насовіч),
калавур м. — Паст. (СПЗБ),
калавурны м. — Глыб. (СПЗБ),
аб'ездчык м. 'вартаўнік, які пастаянна аб'язджае, ахоўвае вялікі ўчастак чаго-н.' — Віц. р. (Каспяровіч),
падзенны м. 'стораж, які працуе ўдзень' — мясц. (Станкевіч),
днювальны м. 'той, хто вартуе ўдзень па чарзе' — мясц. (Насовіч),
клікун м. 'начны стораж, які павінен перагуквацца з іншымі вартаўнікамі: 'Варта!' — мясц. (Насовіч),
вернік м. 'стораж-прыёмшчык у арцелі рыбаловаў, якога прызначаў гаспадар промыслу, каб рыбу не кралі' — Стол. (ТС);

вартаўнік палёў і сенакосаў:
палявік м. — Слаўг., Жытк., Стол. (ТС, Н. сл-сць),
палёвік м. — Жытк., Стол. (ТС),
палявец м. — Чэрв. р. (Станкевіч, Шатэрнік),
палявы м., палёвы м. — Іўеў., Навагр., Стол. (ТС, ЖНС, Сл. Гарадз.),
паплаўнічы м. — Дзятл., Бяроз., Іван., Драг. (ДСБ, Сл. Гарадз., Шаталава, Мат. апыт.),
паплаўчы м. — Іўеў. (Сл. Гарадз.). @веяльшчык, той, хто вее збожжа або працуе пры веялцы.

веяннік м., веянніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
архаваннік м. — Зэльв. (Сцяцко),
ветраннік м., ветранніца ж. 'той, хто збожжа ад смецця ачышчае на ветры' — Мсцісл. (Юрчанка). @выбіральнік, чалавек, які рве лён.

выбіральніца ж. — Іўеў., Ветк. (СПЗБ, Мат. Гом.),
выбірачка ж. — Лаг. (СЦБ),
бранніца ж., браннік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
бралка ж. — Раг. (СПЗБ),
ірванніца ж. — Глыб. (СПЗБ),
ірвальня м. і ж. — Ашм. (Станкевіч). @грабар, землякоп, рабочы па земляных работах.

грабар м. — Івац., Лаг., Шкл., Пух., Чэрв., Ваўк., Ганц. (ЛАБНГ, Н. сл-сць, Варлыга),
грабар м. — Віц. р., Пол., Шкл., Мсцісл., Смален. р. (ЛАБНГ, Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч, Юрчанка),
капач м. — спарадычна зах.-пал. г., Пол., Віц., Слаўг., Смарг., Астр. (ЛАБНГ, ТС, Станкевіч),
капачка ж. — Астр. (Мат. Гарадз.),
капанец м. — Калінк. (ЛАБНГ),
капальнік м. — Брасл., Бярэз., Шчуч., Свісл., Уздз., Лях., Івац., Пін. (ЛАБНГ),
капальніца ж. — Дзятл., Зэльв. (Мат. Гарадз.),
капальня ж. — Іўеў. (СЦБ),
капаннік м. — Смарг., Саліг., Маз., Чач. (ЛАБНГ, Шаталава, Мат. апыт.),
капанніца ж. — Старадарож., Чач., Лельч., Лоеў. (ЖНС, Кучук, Янкова, Мат. апыт.),
капанік м. — Рэч. (ЛАБНГ),
капаніца ж. — Валож. (СЦБ),
равакоп м. — Брасл., Мёр., Шарк., Ашм. (ЛАБНГ),
землякоп м. — спарадычна агульн., акрамя большай часткі паўн.-зах. з. (ЛАБНГ),
канаўшчык м. — Іўеў., Капатк., Стол. (ЛАБНГ);

землякоп, які займаецца рыццём магіл:
далакоп м. — мясц. (Станкевіч),
паграбацель м. — Жытк. (ТС),
крынжак м. — Гарадз. (Сл. Гарадз.);

той, хто саматужна капаў карчы, карчакоп:
карчакоп м. — Лаг., Гарадз., Лельч., Лоеў. (СЦБ, Мат. Гом., Кучук, Цыхун),
карчавік м. — Малад., Стаўб. (СЦБ),
карчавальшчык м. — Карм. (Мат. Гом.),
карчоўнік м. — Свісл., Жлоб. (Сл. Гарадз., Мат. Гом.). @грабец, той, хто грабе.

грабельнік м., грабельніца ж. — Лаг., Чач. (Варлыга, Мат. апыт.),
грабеннік м., грабенніца ж. — Пол., Мсцісл., Зэльв., Стол. (ТС, Мат. Гарадз., НЛ, Станкевіч, Сцяцко, Юрчанка),
грабун м., гробшчык м., гробшчыца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
паграбаты м. — Навагр. (СРЛГ),
адгробшчык м., адгробшчыца ж. 'той, хто адграбае' — Мсцісл. (Юрчанка),
падгробшчык м., падгробшчыца ж., падграбальшчык м., падграбальшчыца ж., падграбаннік м., падграбанніца ж. 'той, хто падграбае, падгортвае' — Мсцісл. (Юрчанка). @грыбнік, той, хто любіць збіраць грыбы.

грыбнік м. — Кобр., Драг. (Мат. апыт.),
грыбнік м. — Віц. р. (Каспяровіч, Станкевіч),
грыбоўнік м. — Браг. (ГЧ),
грыбовік м., грыбовіца ж. — Гом. р., Чэрв., Гл. (СЦБ, НЛГ, Янкоўскі),
грыбавік м. — Гом. р. (НЛГ),
грыбалоў м. — Браг. (ГЧ),
грыбнічы м. — Мсцісл. (Мат. апыт.). @дрывасек, той, хто сячэ лес на дровы, займаецца нарыхтоўкай дроў.

дрывасек м. — усх. з., пол.-мен. г., Слуц. р., Берасц., Кобр. (АЛА, ЖНшС, Варлыга),
дрывасечы м. — Віц. р. (Станкевіч),
дрывакол м. — Касц. (АЛА),
дрываруб м. — Рас., Шарк. (АЛА, Шаталава),
дроўнік м. — Смален. р. (Дабравольскі),
лесаруб м. — зах. з., паўдн.-усх. з., Гар., Беш. (АЛА),
сякач м. — Лаг. (Варлыга),
валеннік м. 'той, хто валіць лес' — Мсцісл. (Юрчанка). @жнец, той, хто жне ўручную, сярпом.

жнец м. — зах.-пал. г., гарадз.-бар. г., паўдн.-усх. з., паўн. р., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, Мат. Гарадз.),
жанец м. — пал. р., Беластоц. р., Зах.-бран. р., спарадычна гарадз.-бар. г. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., НЛГ, Кучук, Растаргуеў, Янкова),
жніца ж. — Шкл., Пін., Браг. (ЛАБНГ),
жняя ж. — асн. мас. г., Смален. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., Дабравольскі, Насовіч, Станкевіч, Шатэрнік),
жнея ж. — усх.-маг. р., Пол., Воран., Нясв. (ЛАБНГ, Мат. Гарадз., Бялькевіч, Дабравольскі),
жнейка ж. — сл.-маз. г., Барыс., Астр., Буда-Каш., Ганц., Берасц., Смален. р. (ЛАБНГ, ДСБ, Дабравольскі, Кучук, Янкова),
жнечка ж. — Добр. (ЛАБНГ, Мат. Гом.),
жней м. — Бабр., Карм. (ЛАБНГ),
жняяк м. — Маз. (ЛАБНГ),
жняяр м. — спарадычна Маг. р. і Гом. р., Верхнядзв., Шчуч., Пух., Старадарож. (ЛАБНГ),
жняярка ж. — Круп., Тал., Раг., Браг. (ЛАБНГ, Мат. Гом.),
жніварка ж. — Гарадз., Зэльв. (Сцяцко, Цыхун),
жнявачка ж. — Берасц. (ДСБ),
жачка ж. — Паст., Мсцісл., Буда-Каш., Ганц., Смален. р., Зах.-бран. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гом., Дабравольскі, Растаргуеў, Станкевіч, Юрчанка),
жацка ж. — Гар. (ЛАБНГ),
жатка ж. — Гарадз. (Цыхун),
жальня ж. — Верхнядзв. (СПЗБ),
пастацянка ж., пастацяначка ж. памянш. — Сен. (Каспяровіч, Насовіч, Станкевіч). @касец, той, хто косіць.

касец м. — Віц. р., Чэрв. р., Шчуч., Люб., Слон., Стол., Вілен. р., Беластоц. р., Зах.-бран. р. (СПЗБ, ТС, Мат. Гарадз., Каспяровіч, Растаргуеў, Станкевіч, Шатэрнік),
касака м. экспр. — Стол. (ТС),
касар м. — Брасл., Пух., Стол., Жытк., Лельч., Чач., Лоеў. (СПЗБ, ТС, СЦБ, Кучук, Янкова, Мат. апыт.),
касеннік м. — Зэльв. (Мат. Гарадз.),
кашэннік м., кашэнніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
касьбіт м. — Віц. (Станкевіч). @малацьбіт, той, хто малоціць.

малацьбіт м., малацьбітка ж. — асн. мас. г. (акрамя Гарадз. р.), Вілен. р., Зах.-бран. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., Насовіч, Растаргуеў, Шатэрнік, Юрчанка),
малацьвіт м. — Гом. р. (НЛГ),
малацьбік м. — Мен. р., Чэрв. р., Гом. р., спарадычна ўсх.-маг. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ, Мат. Гом.),
малацьвік м. — Чэрык. (Мат. Маг.),
малацьбавік м. — Ветк. (ЛАБНГ),
малацільшчык м., малацільшчыца ж. — Мсцісл., Хоц., Дзятл., Люб., Ветк. (ЛАБНГ, Юрчанка),
малацельшчык м. — Маг., Лях., Івац., Стол., Петр. (ЛАБНГ),
малацельнік м. — гарадз.-бар. г., Беластоц. р., спарадычна пал. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, ДСБ, Мат. Гарадз., Шаталава),
малацільнік м. — зах.-пал. г., спарадычна гарадз.-бар. г. (ЛАБНГ, НЛ, Цыхун),
малаценнік м. — Мсцісл., Бых., Зэльв., Браг., Лоеў. (ЛАБНГ, Мат. Гарадз., Мат. Гом., Сцяцко),
малаценік м. — Лун. (ЛАБНГ),
малацемнік м. — Кам. (ЛАБНГ),
малацебнік м. — зах.-пал. г. (ЛАБНГ, ДСБ, ЖНшС),
малатабнік м. — Берасц. (ЛАБНГ),
малатнік м. — Лельч. (Кучук),
малотнік м. — Лельч., Карм. (ЛАБНГ, Мат. Гом.),
малацец м. — Лельч. (ЛАБНГ),
малатач м. — Кобр. (ЛАБНГ),
малатар м. — Воран., Гарадз., Шчуч., Кобр., Драг. (ЛАБНГ, СПЗБ, Сл. Гарадз., Мат. Гарадз.),
малатаршчык м. — Пух. (СЦБ),
аббіваннік м. 'той, хто займаецца аббіваннем снапоў' — Мсцісл. (Юрчанка). @музыка, музыкант, чалавек, які грае на якім-н. музычным інструменце.

музыка м. і ж. — усх.-пал. р., Віц. р., Чэрв. р., спарадычна паўн.-зах. з. (СПЗБ, ТС, Мат. Гом., ГЧ, Мат. дыял. сл., Каспяровіч, Кучук, Насовіч, Шатэрнік),
музыкант м. — Кобр., Вілен. р., Латгал. р., Смален. р. (СПЗБ, ЖНшС, Дабравольскі),
музычнік м. — Стаўб. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
ігрэц м. — Лёзн., Чэрв., Стаўб. (СЦБ, Насовіч, Станкевіч),
іграч м. — усх.-маг. р., Віл., Смарг. (СЦБ, Мат. мен.-мал., Бялькевіч, Станкевіч),
грач м. — Бял. (Яўсееў),
страднік м. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
скрыпач м., скрыпала м. і ж. 'кепскі музыка' — Мёр. (З нар. сл.),
дундар м. 'музыкант, які грае на духавым інструменце' — Мёр. (ЖНС);

той, хто б'е ў бубен ці ў барабан:
бубеншчык м., барабаннік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
бубеншчык м. — Кобр. (ЖНшС),
бубненнік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
бубнач м. — Пух. (СЦБ),
бубніст м. — Ашм. (Сл. Гарадз.);

цымбаліст:
цымбаліст м. — мясц. (Насовіч),
цымбалісты м. — Вілен. р. (СПЗБ);

скрыпач:
скрыпач м. — Жытк. (ТС),
скрыпіст м. — Ашм. (Мат. мен.-мал.);

той, хто грае на дудзе:
дудар м. — Віц. р., Смален. р., Жытк., Стол. (ТС, Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч),
дударычак м. — Смален. р. (Дабравольскі),
дудач м. — Лях. (СПЗБ);

гарманіст:
гарманіст м. — Шчуч. (Мат. Гарадз.),
гарманісты м. — Віц. р., Чэрв. р., Смарг., Ваўк. (Мат. Гарадз., Каспяровіч, Станкевіч, Шатэрнік),
рыпалка м. і ж. 'няўмелы гарманіст' — Гл. (Янкоўскі). @мяльшчык, мнец, той, хто мне лён і пяньку.

мяльшчык м. — Ветк. (Мат. Гом.),
мяльшчыца ж. — Чач., Карм. (Мат. Гом.),
мячка ж. — Смарг. (Сл. Гарадз.),
мнец м. — Смален. р. (Дабравольскі, Насовіч),
мнея ж. — Іўеў. (СПЗБ),
вымінака ж. — Малад., Віл. (Мат. мен.-мал.). @найміт, парабак, батрак, наёмны пераважна сельскагаспадарчы работнік, які працаваў у панскай ці кулацкай гаспадарцы.

парабак м. — Паст., Ашм., Шчуч., Маст., Гл., Хойн., Зах.-бран. р., Вілен. р. (СПЗБ, ГЧ, Насовіч, Растаргуеў, Станкевіч, Янкоўскі),
паробак м. — Брасл., Паст., Вілен. р. (СПЗБ),
парабок м. — Лаг., Астр. (СПЗБ),
парабчук м. — Ашм. (СПЗБ),
парабчанка ж. — мясц. (Станкевіч),
батрак м., батрачка ж. — Смален. р. (Дабравольскі, Насовіч),
найміт м., наймітка ж. — Лаг., Віл., Пух. (СЦБ, Насовіч),
наймітка ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
наймычка ж. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
пакрутнік м. — Смален. р. (Дабравольскі),
работнік м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
чаляднік м., чалядка ж. — мясц. (Насовіч),
служэбнік м. — Лаг. (Варлыга),
служонцы м. — Астр. (Н. сл-сць),
хварналь м. — Слон. (Сл. Гарадз.),
палетнік м. 'сезонны работнік' — Карм. (Мат. Гом.),
налетнік м. 'наняты для кароткатэрміновай работы' — мясц. (Станкевіч),
гадавы м. 'парабак, якога пан наймаў на год' — Пух. (СЦБ),
прыпарнік м. 'работнік, наняты на летнія палявыя і лугавыя работы' — Віц. р. (Станкевіч),
падзённік м., падзеннік м., падзённіца ж. 'наёмны работнік з падзённай аплатай' — Віц. р., Чэрв. р., Жытк. (ТС, Каспяровіч, Шатэрнік). @падарожнік, той, хто падарожнічае, аматар падарожжаў.

падарожнік м., падарожніца ж. — мясц. (Станкевіч),
падарожны м. — Чэрв. р., Жытк. (ЖНшС, Станкевіч, Шатэрнік),
папутнік м. 'спадарожнік, той, хто ідзе або падарожнічае разам з кім-н.' — Лельч. (Кучук). @паляўнічы, той, хто займаецца паляваннем.

паляўнічы м. — зах. з., Мен. р., Чэрв. р., спарадычна ўсх.-маг. р. і Маг. р., Леп., Бярэз., Вілен. р. (АЛА, ЛАБНГ, СПЗБ, Станкевіч),
паляўнік м. — спарадычна паўн.-зах. з., Бераст., Маз. (АЛА, ЛАБНГ, СПЗБ, Сл. Гарадз., ЖС),
паляваннік м. — Віц. р., Зэльв. (ЛАБНГ, Станкевіч),
палешнік м. — Верхнядзв. (ЛАБНГ, Станкевіч),
стралец м. — Мен. р., спарадычна зах.-пал. г., Брасл., Дубр., Беш., Пух., Старадарож., Бабр., Ваўк., Карм., Смален. р. (АЛА, ЛАБНГ, ТС, Мат. Гарадз., ДСБ, Дабравольскі, Станкевіч),
стралок м. — Шчуч., Дзятл., Стол. (ТС, Мат. Гарадз.),
мыслівец м. — Гарадз., Воран., Драг., Іван. (ЛАБНГ, Мат. Гарадз., Цыхун),
мыслявец м. — Жаб. (ЛАБНГ),
мыслівы м. — Стаўб., Навагр. (ЛАБНГ, СЦБ),
ахотнік м. — агульн. (АЛА, ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, ЖНшС),
вахотнік м. — Ельск. (ЛАБНГ),
ахвотнік м. — Бабр., Жлоб. (ЛАБНГ),
хвотнік м. — Драг. (ЛАБНГ),
хотнік м. — Калінк. (ЛАБНГ),
ахотнічы м. — Бяроз. (АЛА, ЛАБНГ),
няхотнік м. — Смален. р. (Дабравольскі),
трончык м. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
засадчык м. 'паляўнічы, які сядзіць у засадзе' — Стол. (ТС),
мысліўца м. 'паляўнічы з гончымі' — мясц. (Насовіч),
завабшчык м. 'паляўнічы, які вабіць да сябе звяроў, птушак' — Стол. (ТС),
птушатнік м. 'паляўнічы на птушак' — Смален. р. (Дабравольскі),
асочнік м. 'паляўнічы, што адсочвае звяроў у лесе і расстаўляе воступ і стральцоў на аблаве' — Лаг. (Варлыга);

загоншчык на паляванні:
загоншчык м. — Дзятл., Ветк. (Мат. Гарадз., Мат. Гом.),
ганец м. — Стол., Лельч. (ТС, Кучук),
гучок м. — Рэч. (Станкевіч),
клікун м. — Беш. (НС). @памагаты, памочнік, чалавек, які дапамагае каму-н. у чым-н., падручны.

памочнік м. — Брасл. (СПЗБ),
памачнік м., памачніца ж. — Лаг., Віл., Воран. (СПЗБ, Варлыга),
памачнічка ж. памянш. — Воран. (СПЗБ),
памошнік м. і ж. — Беластоц. р., Смален. р. (СПЗБ, Дабравольскі),
памагач м., памагачка ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
памагальнік м., памагальніца ж. — Лельч., Беластоц. р., Смален. р. (СПЗБ, Мат. Гом., Дабравольскі),
памаганнік м., памаганніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
памагатар м. іран., памагатарніца ж. — Зэльв., Пруж. (СПЗБ, Мат. Гарадз.),
памагайла м. і ж. — Рас. (СПЗБ),
падсабляннік м., падсаблянніца ж., пасабляннік м., пасаблянніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка). @пасланец, асоба, пасланая куды-н. з якім-н. даручэннем.

пасланец м. — Лаг., Чач. (Варлыга, Насовіч, Станкевіч),
пасланец м. — Смален. р. (Дабравольскі),
пасол м. — Лаг. (Варлыга, Насовіч),
пасыльнік м. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
рассыльнік м. — Смален. р. (Дабравольскі),
пазываты м. 'пасланы для запрашэння' — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
ганец м. 'чалавек, пасланы з тэрміновым паведамленнем' — мясц. (Станкевіч). @пастух, чалавек, які пасе статак.

пастух м., пастушка ж. — агульн. (АЛА, ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, Мат. Гарадз., Мат. Гом., ГЧ, Каспяровіч, Станкевіч, Цыхун, Шатэрнік, Юрчанка, Мат. апыт.),
пасвеннік м., пасвенніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
пастыр м., пастырка ж. — паўн.-зах. з. (АЛА, ЛАБНГ, Мат. дыял. сл., Станкевіч),
пастыр м. — паўн.-зах. з., усх.-маг. р., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., Мат. мен.-мал., Бялькевіч, Цыхун),
пастар м. — Верхнядзв., Брасл., Рас., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
пасцір м. — Вілен. р. (СПЗБ),
стаднік м. — Віц. р., Смален. р. (Дабравольскі, Каспяровіч, Станкевіч),
стадніца ж. — Віц. р. (Станкевіч),
чараднік м. — Лоеў. (Янкова),
чэржнік м. — Свісл. (Сл. Гарадз.),
калейнік м. — Маст. (СПЗБ, Сл. Гарадз.),
падзённік м. — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
згоннік м. — Віц. р. (ЛАБНГ),
прадзяльнік — Іўеў., Лід. (ЛАБНГ),
прадзяннік м. — Вілен. р. (СПЗБ),
гайдай м. 'той, хто пасе жывёлу, прызначаную на продаж' — Драг. (ЛАБНГ),
гайдаш м. 'пастух, якога наймаў купец для прагону жывёлы да пункта прызначэння' — Лельч. (З нар. сл.),
казапас м. 'пастух коз' — Слон. (Сл. Гарадз.);

той, хто пасе авечак:
аўчар м. — Мен. р., Мёр., Паст., Гор., Касц., Старадарож., Акц., Калінк., Бяроз., Стол., Раг., Жытк. (СПЗБ, ТС),
гаўчар м. — Гарадз. (Мат. Гарадз.),
гаўчур м. — Шчуч. (СПЗБ),
аўчарнік м. — Пол. (АЛА),
чабан м. — Гар. (АЛА),
чараднік м. — Кобр. (АЛА),
скерць м. — Гарадз. (Сл. Гарадз.);

свінапас:
свінапас м. — пераважн. агульн. (АЛА, Насовіч, Станкевіч, Шатэрнік),
свінапаска ж., свінапашка ж. — мясц. (Насовіч),
свіняр м. — паўн.-зах. з., Стол. (АЛА),
свіначка ж. — Бяроз. (ДСБ, Шаталава),
юс м. — Слаўг. (Н. сл-сць);

табуншчык:
канюх м. — паўн.-усх. д., сярэд.-бел. г., Смален. р. (АЛА, Дабравольскі, Насовіч, Станкевіч),
канюшы м. — Слуц. р. (Станкевіч),
гайдай м., гайдаш м. — Стол. (ТС, ДСБ, НС),
гайдар м. — Малар. (ДСБ);

галоўны пастух:
пастух м. — агульн., акрамя паўн.-зах. з. (ЛАБНГ),
пастыр м. — паўн.-зах. з., Калінк. (ЛАБНГ, Н. сл-сць),
пастар м. — Верхнядзв., Брасл., Рас. (ЛАБНГ),
стаднік м. — Гар. (ЛАБНГ),
згоннік м. — Віц. р. (ЛАБНГ, Каспяровіч, Станкевіч),
прадзяльнік м. — Іўеў., Лід., Воран., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
кагальнік м. — Віц. р. (ЛАБНГ, Каспяровіч);

памочнік пастуха, падпасак:
падпасак м. — агульн., акрамя паўн.-зах. з. (пераважна паўн.-усх. д.), Смален. р., Ашм., Дзятл. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, Мат. Гарадз., Дабравольскі, Каспяровіч, Шатэрнік),
падпаска ж. — Чашн., Бярэз., Лоеў. (ЛАБНГ, Янкова),
падпастак м. — Верхнядзв., Рас. (ЛАБНГ),
прыпасак м. — Пруж. (ЛАБНГ),
падпаснік м. — Лоеў. (ЛАБНГ),
падпашчык м. — Воран. (Мат. Гарадз.),
падпасавік м. — Сен., Бярэз. (ЛАБНГ, СЦБ),
падпасіч — слуц.-маз. г., Гом. р., Чэрв. р., Стаўб., Кобр., Зах.-бран. р. (ЛАБНГ, ТС, СЦБ, Мат. Гом., Растаргуеў, Шаталава),
падпасыч м. — Пух., Маг., Уздз., Ваўк. (СЦБ, Мат. Гарадз., Мат. Маг.),
падпасвіч м. — Слуц. р., Чэрв. р., усходняя частка гарадз.-бар. г., Ганц. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ, Мат. Гарадз., Шатэрнік),
падпасавіч м. — сярэд.-бел. г., акрамя іх заходняй часткі, Маг. р., Ушац., Докш. (ЛАБНГ, СЦБ, Мат. Маг., Насовіч, Станкевіч),
прыпасіч м. — Берасц., Малар. (ДСБ),
прыпасыч м. — Жытк. (ТС),
прыпасач м. — Кам., Берасц. (ЛАБНГ),
запасыч м. — Стол. (ТС),
падпастыр м. — Гар. (ЛАБНГ),
пастушок м. — Чэрв. р., Івац., Стол. (ЛАБНГ, Шатэрнік),
падаўчарнік м. 'падпасак пры авечым пастуху' — Лоеў. (Янкова). @пільшчык, той, хто займаецца пілоўкай, распілоўваннем.

пільшчык м. — агульн., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, Бялькевіч),
пільчык м. — Пін. (ЛАБНГ),
пільчак м. — Рас., Бял. (ЛАБНГ),
пільнік м. — Віц. р., Віл., Іўеў., Бераст., Калінк. (ЛАБНГ, Мат. Гарадз., Каспяровіч),
пілаваннік м. — Зэльв. (ЛАБНГ),
пілаўшчык м. — Дзятл. (ЛАБНГ),
піленнік м., піленніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
пілечнік м. — Ваўк. (ЛАБНГ, СПЗБ),
піляр м. — Бяроз. (ЛАБНГ),
трач м. — Берасц., Кам., Малар. (ЛАБНГ, ДСБ),
рэзаннік м., рэзанніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
рэзчык м. 'той, хто пілуе дровы' — Жытк. (ТС),
гамарнік м. 'пільшчык, які распілоўвае бярвенне на дошкі' — Віл., Лаг. (СЦБ),
шнуровы м. 'пільшчык, які стаіць зверху на сталюзе' — Жытк. (ТС). @плывец, той, хто плавае, умее плаваць.

плывак м. — Слон., Ваўк., Добр., Жытк., Вілен. р., Смален. р. (СПЗБ, ТС, Мат. Гарадз., Мат. Гом., Дабравольскі),
плывака м. і ж. — Лаг. (Варлыга),
плавак м. — Жытк., Стол., Лун., Смален. р. (ТС, НЛ, Дабравольскі, Шаталава),
плавок м. — Добр. (Мат. Гом.),
плавук м. — Карэл., Зэльв. (Сл. Гарадз., Сцяцко),
плавун м. — Шчуч. (СПЗБ),
плавец м. — Стол. (ТС),
плавельнік м. — Іўеў. (СПЗБ). @пралля, папрадуха, жанчына, якая займаецца ручным прадзеннем.

пралля ж. — паўн.-усх. д., усх. з., на астатняй тэрыторыі - спарадычна (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., Мат. Гом., НС, Мат. дыял. сл., Варлыга, Каспяровіч, Станкевіч, Шаталава, Шатэрнік),
праля ж. — Мёр., Саліг., Капат., Ганц. (ЛАБНГ),
прайля ж. — Брасл. (СПЗБ),
пралка ж. — Бял., Асіп., Карм. (ЛАБНГ, Мат. Гом.),
прэлка ж. — Кобр. (ЛАБНГ),
пральня ж. — Беш., Стол., Смален. р. (ЛАБНГ, ТС, Дабравольскі),
пральніца ж. — Слон., Кобр. (ЛАБНГ, СПЗБ),
пральшчыца ж. — спрадычна Маг. р., Верхнядзв., Мен., Добр. (ЛАБНГ, Мат. Гом.),
прачніца ж. — Чав. (ЛАБНГ),
прачка ж. — Круп. (ЛАБНГ),
прадка ж. — усх.-пал. р. (ЛАБНГ, Мат. Гом., НЛ),
прэдка ж. — спарадычна зах.-пал. г. (ЛАБНГ),
прадзельніца ж. — зах.-пал. г., Гар., Шчуч., Свісл., Бераст., Чач., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, НС, Шаталава, Мат. апыт.),
прадзенніца ж. — Гом. р., усх.-маг. р., Зэльв., Жытк. (ЛАБНГ, Мат. Гарадз., Мат. Гом., Сцяцко, Юрчанка),
праджэнніца ж. — Ганц. (ЛАБНГ),
прадзільшчыца ж. — Ельск. (ЛАБНГ),
прадуха ж. — Шум., Стол., Жытк. (ЛАБНГ, ТС),
прадзёха ж. — Бабр., Стол., Чач. (ЛАБНГ),
прадоха ж. — Стол., Жытк. (ТС),
папрадуха ж. — спарадычна паўн.-зах. з., Ганц., Лельч., Смален. р., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Сл. Гарадз., Дабравольскі),
папрадуха ж. — зах. з., Бярэз., Асіп., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Станкевіч),
папрадушніца ж. — Стол. (ЛАБНГ),
папрэдуха ж. — Пруж. (ЛАБНГ),
попрадніца ж. — Раг., Рэч. (ЛАБНГ, СПЗБ, НС),
попрадка ж. — Кобр. (ЛАБНГ),
праха ж. — Віц. р., Гом. р., Бял., Краснап., Стаўб., Слуц., Пруж., Івац., Добр., Ельск., Смален. р. (ЛАБНГ, Дабравольскі),
кудзельніца ж. — гарадз.-бар. г., Паст., Пруж., Лях., Светлагор., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., НЛ, Станкевіч, Сцяцко, Шаталава),
скудзельніца ж. — спарадычна гарадз.-бар. г., Капыл., Дзярж. (ЛАБНГ, ЖС, НС),
пакудзельніца ж. — Бяроз. (ЛАБНГ),
кужальніца ж. 'тая, што прадзе кужаль' — Віц. (Станкевіч),
таўстапрадуха ж. 'тая, якая тоўста прадзе' — Жытк. (ТС);

пралля, якая прадзе тонка:
танкапрадуха ж. — Жытк. (ТС),
танкапрадніца ж. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
танкапралля ж. — Гом. р. (НЛГ),
танкапраха ж. — Віц. (ЛАБНГ). @прыбіральшчык, той, хто нешта прыбірае, наводзіць чысціню, парадак.

прыбіраннік м., прыбіранніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
прыборшчык м. — Мсцісл., Смален. р. (Дабравольскі, Юрчанка),
падмятайла м. — Жытк. (ТС). @пчаляр, пчалавод, чалавек, які займаецца пчалярствам.

пчаляр м. — агульн. (паўн. р. - спарадычна), акрамя Віц. р. (АЛА, ЛАБНГ, СПЗБ, ТС),
пшчаляр м. — спарадычна захад паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, СПЗБ, З нар. сл.),
пчоляр м. — Зэльв., Слон. (ЛАБНГ),
пчальнік м. — Віц. р., цэнтральная частка паўн. р., Мен. р., Старадарож., Ганц., Карм., Добр., Маз., Кобр., Драг., Лун., Смален. р. (АЛА, ЛАБНГ, Мат. Гом., ГЧ, Дабравольскі, Каспяровіч),
пшчальнік м. — Віц. р. (Станкевіч),
пчольнік м. — Лід., Зэльв. (ЛАБНГ, Сл. Гарадз.),
пчэльнік м. — Івац. (ЛАБНГ),
пчалаўнік м. — Чэрв. (ЛАБНГ, СПЗБ),
пчалавод м. — агульн. (АЛА, ЛАБНГ, СПЗБ, НС, З нар. сл.),
пцалавод м. — Гар. (ЛАБНГ),
пшчалавод м. — Іўеў., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
пчаладур м. — Петр. (Шаталава),
бортнік м. — паўдн.-зах. д., зах.-пал. г., спарадычна сярэд.-бел. г., Ушацк., Вілен. р. (АЛА, ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, НЛ, ГЧ, Варлыга, Станкевіч),
бартнік м. — Іўеў., Клец., Пін. (ЛАБНГ, СПЗБ, З нар. сл.),
барцяк м. — Воран., Шчуч. (ЛАБНГ, Мат. Гарадз.),
барцялаз м. — Іўеў. (ЛАБНГ, СПЗБ, З нар. сл.),
медалаз м. — Клім. (ЛАБНГ),
мяднік м. — Мсцісл., Чач., Стол. (ЛАБНГ, ТС, ЖС, Юрчанка),
медавік м. — Мсцісл., Карм. (ЛАБНГ, Юрчанка),
мядар м. — Бял. (Яўсееў),
зямец м. — віц.-маг. г., сл.-маз. г., Віл., Бярэз. (АЛА, ЛАБНГ, Мат. Гом., НЛГ, НС, ЖНшС, З нар. сл., Бялькевіч, Насовіч, Станкевіч),
пасечнік м. — Бярэз., Добр., Лельч. (ЛАБНГ, Кучук),
пасек м. — Бярэз. (ЛАБНГ, СПЗБ),
вотчыч м. — Гом. р., Гл., Жлоб. (ЛАБНГ, НС, Янкоўскі),
воцціч м. — Ветк. (Мат. Гом.),
вотчыц м. — Асіп. (ЛАБНГ),
воччан м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч). @расказчык, той, хто расказвае; аматар нешта расказваць.

расказнік м. — Віц. р., Зах.-бран. р. (Каспяровіч, Насовіч, Растаргуеў),
павядач м., павядачы м. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
казачнік м. — Гом. р. (НЛГ),
баечнік м., баечніца ж., баюн м. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
бай м. — Смарг. (Станкевіч). @рыбак, рыбалоў, чалавек, які займаецца рыбнай лоўляй.

рыбак м. — агульн., Вілен. р. (АЛА, ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, Мат. Гарадз., ГЧ, ЖНшС, Мат. дыял. сл., Каспяровіч, Станкевіч, Янкоўскі),
рыбнік м. — Пол., Беш., Бял., Драг. (Станкевіч, Яўсееў, Мат. апыт.),
рыбалка м. — Гом. р., Маг. р. (АЛА, ЛАБНГ, Н. сл-сць, Насовіч, Янкова),
рыбалоў м. — спарадычна агульн., акрамя Гарадз. р., Слуц. р., Мен. р., Гом. р. (АЛА, ЛАБНГ, Каспяровіч),
рыбалоўнік м. — Пол., Шчуч. (ЛАБНГ),
рыбаловец м. — спарадычна паўдн.-зах. д., Беластоц. р. (АЛА, ЛАБНГ, СПЗБ, НЛГ),
неваднік м. 'член рыбалавецкай брыгады' — Жытк. (ТС),
латачнік м. 'рыбалоў пры лаце - вялікай рыбалоўнай сетцы' — Стол. (ТС),
дзед м. 'рыбак, які прыціскае крыгу ў часе лоўлі рыбы' — Лельч. (Кучук),
драечнік м. 'рыбалоў, які трымае канцы сеткі, стоячы на беразе' — Стол. (ТС);

той, хто ловіць рыбу вудай:
вудар м. — Драг., Стол., Ветк. (ТС, ДСБ, Мат. Гом.),
вудак м. — Рас., Чэрв., Гл. (СПЗБ, СЦБ, Янкоўскі),
вудач м. — Мёр., Мядз. (СЦБ, ЖНшС),
вудзьбіт м. — Мядз. (СЦБ),
вудаль м. — мясц. (Насовіч). @рэзчык, той, хто нешта рэжа.

абразальшчык м. 'той, хто абразае' — Мсцісл. (Юрчанка),
кроеннік м., кроенніца ж. ‘той, хто кроіць, разразае на палоскі' — Мсцісл. (Юрчанка),
свірчаваннік м., свірчаванніца ж. 'той, хто рэжа або ламае нешта на дробныя кавалкі' — Мсцісл. (Юрчанка),
шаткаваннік м., шаткаванніца ж. 'той, хто шаткуе, рэжа доўгімі тонкімі палоскамі' — Мсцісл. (Юрчанка). @саджальнік, той, хто нешта садзіць (бульбу і інш).

саджальніца ж. — Бял., Дзятл. (Мат. Маг., Мат. Гарадз.),
саджаннік м., саджанніца ж., саджэннік м., саджэнніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
саджэніца ж. — Глыб. (СПЗБ),
садзельніца ж. — Шчуч., Дзятл. (СПЗБ, Мат. Гарадз.),
садзэльнік м. — Вілен. р. (СПЗБ),
садзэльніца ж. — Брасл. (СПЗБ),
садзенніца ж. — Зэльв. (Сцяцко),
садзельня ж. — Іўеў. (Мат. мен.-мал.),
садзілка ж. — Зэльв. (Сцяцко). @сейбіт, той, хто сее зерне.

сейбіт м. — усх.-маг. р., Зах.-бран. р., спарадычна ўсх.-пал. р., Навагр., Дзятл., Івац. (ЛАБНГ, Мат. Гарадз., Бялькевіч, Растаргуеў),
сеўбіт м. — Кругл., Чав., Чач., Лоеў. (Мат. Маг., Янкова, Мат. апыт.),
сяўбіт м. — спарадычна ўсх. з., акрамя ўсх.-маг. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Маг., Каспяровіч, Станкевіч),
сяўбік м. — Гом. р., Акц. (ЛАБНГ),
сяўбак м. — Бабр., Добр. (ЛАБНГ),
сяйбак м. — Воран. (ЛАБНГ),
сяўбец м. — Віц., Бых., Раг. (ЛАБНГ, СПЗБ),
сеўбавік м. — Ветк. (ЛАБНГ),
сейшчык м. — Карэл. (Сл. Гарадз.),
сеўшчык м. — Бяроз., Лельч., Маз. (ЛАБНГ),
пасяўшчык м. — Леп., Капат. (ЛАБНГ),
пасяўнік м. — Нараўл. (ЛАБНГ),
пасеўнік м. — Лельч. (Кучук),
сяўніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
сявец ж. — асн. мас. г., Вілен. р., Смален. р., спарадычна зах.-пал. г. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., ЖНшС, Варлыга, Дабравольскі, Шаталава),
сявак м. — зах.-пал. г., Воран., Маст., Зэльв., Бых., Гл., Рэч., Драг. (ЛАБНГ, ДСБ, Мат. Гарадз., Сцяцко, Шаталава),
сявака м. — Слаўг. (Н. сл-сць),
сявік м. — Добр. (ЛАБНГ),
сявач м. — Берасц., Пін., Івац. (ЛАБНГ),
сявун м. — Жлоб. (ЛАБНГ),
сявар м. — Стол. (ТС, ДСП),
сяваты м. — Гом. (ЛАБНГ),
сяяк м. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
сяюк м. — Воран. (ЛАБНГ),
сеяншчык м. — Добр. (ЛАБНГ),
сеяннік м. — Зэльв., Добр., Мсцісл. (ЛАБНГ, Мат. Гарадз., Сцяцко, Юрчанка),
сеяльнік м. — Пін. (ДСБ, НЛ),
сеяльшчык м. — Сен., Бярэз., Чав., Клім., Касц., Навагр., Слуц., Лун., Рэч., Лоеў., Стол., Кам. (ЛАБНГ),
сеяцель м. — Верхнядзв., Шкл. (ЛАБНГ),
ляшэннік м., ляшэнніца ж., ляшыльшчык м., ляшыльшчыца ж. 'той, хто адзначае мяжу зерня пры сяўбе ўручную' — Мсцісл., Зэльв., Смален. р. (Н. сл-сць, Дабравольскі, Юрчанка). @спявак, той, хто ўмее спяваць.

спявак м., спявачка ж. — Віц. р., Воран., Стол., Вілен. р. (СПЗБ, ТС, Каспяровіч, Насовіч),
спявака м. і ж. — Віц. р., усх.-маг. р., Смарг., Лях., Стол., Жытк., Зах.-бран. р. (СПЗБ, ТС, Бялькевіч, Каспяровіч, Насовіч, Растаргуеў),
спяваха ж. — Стол., Жытк. (ТС),
спявун м. — Гом. р. (НЛГ),
спявуха ж. — Гом. р., Валож., Жытк., Лельч. (ТС, НЛГ, ЖС, Кучук),
спявальнік м. — Кам. (ЖНС),
спеўля ж. — Пін. (СПЗБ),
спеўка ж. — Валож., Навагр. (СПЗБ, ЖС),
пявун м. — усх.-маг. р., Гом. р. (Мат. Гом., НЛГ, Бялькевіч),
пявуння ж. — Жытк. (Мат. Гом.),
пявуха ж. — Гом. р., Смарг., Пух., Мсцісл., Стаўб. (Мат. Гом., ЖС, З нар. сл., СРЛГ, Юрчанка),
пяваха ж. — Гом. р. (НЛГ),
пявака ж. — Маз. (ГЧ),
пяўчыца ж. — Уздз. (Мат. мен.-мал.),
прыпявун м. — Жытк. (ТС),
пяюн м. — Віц. р. (Каспяровіч, Станкевіч),
пяюння ж. — Віл. (Мат. мен.-мал.),
пяюлля ж. — Ушац., Віл. (СПЗБ, НЛ),
пяюля ж. — Віл. (СПЗБ),
пяюха ж. — Лоеў. (Станкевіч, Янкова),
пясняр м. — усх.-маг. р., Маз. (ГЧ, Бялькевіч),
песельнік м. — Гом. р., Лаг., Малад. (НЛГ, Мат. дыял. сл., Варлыга),
пясельнік м. — Браг. (Мат. Гом.),
песельніца ж. — Лаг., Валож., Калінк., Смален. р. (СПЗБ, ЖС, Варлыга, Дабравольскі),
пясённіца ж. — Смален. р. (Дабравольскі);

запявала:
запявайла н. — Жытк. (ТС),
запявальніца ж. — Гом. р. (НЛГ),
заводзіла м. і ж. — Ветк. (Мат. Гом.),
пачынальнік м. — Чэрв. (Мат. мен.-мал., Насовіч, Станкевіч),
пачынальніца — мясц. (Насовіч, Станкевіч);

падгалосак:
падгалосніца ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
падхватнік м. — Чэрв. р. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
падводнік м. — Стол. (ТС). @стралок, той, хто страляе, умее страляць.

стралок м. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
стралец м. — Гом. р. (НЛГ),
страляннік м., стралянніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
цалок м. 'меткі стралок' — Стол. (ТС). @танцор, той, хто танцуе, умее танцаваць.

танцор м. — Смарг., Лід., Чач., Маз. (СПЗБ, Мат. Гарадз., ГЧ, Мат. апыт.),
танцурыст м. — Кам. (ЖНС),
танцыерка ж. — Смарг. (Сл. Гарадз.),
танцуха ж. — Жытк. (ТС),
танцоўшчык м., танцоўка ж. — мясц. (Насовіч),
плясун м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
плясуха ж. — Гом. р. (НЛГ),
скакун м., скакунка ж. — Бяроз. (ДСБ, Шаталава),
скакуха ж. — Чач., Лоеў. (Насовіч, Янкова, Мат. апыт.),
гуляка м. і ж. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
гуляннік м., гулянніца ж. — Зэльв. (Н. сл-сць),
гулявіца ж. — Драг. (З нар. сл.),
карагоднік м. 'той, хто водзіць карагод' — Пух. (СЦБ). @ткалля, жанчына, якая займаецца ручным ткацтвам.

ткалля ж. — паўн.-усх. д. (Віц. р. - спарадычна), Мен. р., Чэрв. р., Раг., Пін. (ЛАБНГ, СПЗБ, Варлыга, Каспяровіч, Станкевіч, Шатэрнік),
ткаля ж. — спарадычна гарадз.-бар. г., Мёр., Круп., Мядз., Валож., Ганц., Саліг. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. мен.-мал., Шаталава),
ткайля ж. — Брасл., Паст. (СПЗБ),
ткальня ж. — спарадычна паўн.-зах. з., Калінк. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. мен.-мал.),
ткальніца ж. — Шчуч., Зэльв., Бяроз., Жытк., Лельч., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, Шаталава),
уткальніца ж. — Маз. (ЛАБНГ),
тканніца ж. — Мёр., Зэльв. (НС, Сцяцко),
ткаха ж. — Малад., Валож., Воран., Гарадз., Крыч., Ветк., Малар., Смален. р., Зах.-бран. р. (ЛАБНГ, ДСБ, Сл. Гарадз., Мат. мен.-мал., Дабравольскі, Насовіч, Растаргуеў, Шаталава),
ткачка ж. — Астр., Маст., Хойн. (ЛАБНГ, Мат. мен.-мал.),
ткачыха ж. — пераважн. агульн. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, Мат. Гарадз.);

жанчына, якая снуе кросны:
снаваха ж. — Гарадз., Смал., Лоеў. (Сл. Гарадз., Мат. мен.-мал., Янкова),
снавака ж. — Лоеў. (Янкова),
снаванніца ж. — Зэльв. (Н. сл-сць). @трапальшчык, той, хто займаецца трапаннем валакна.

трапальшчык м., трапальшчыца ж. — асн. мас. г., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз.),
трапальніца ж. — зах.-пал. г., цэнтральная частка пал. р., Бярэз. р., Чэрв. р., спарадычна паўн.-усх. д. і гарадз.-бар. г., Добр. (ЛАБНГ, СПЗБ, ДСБ, Мат. Гарадз.),
трапанніца ж. — усх.-маг. р., Гом. р., Мёр., Зэльв. (ЛАБНГ, Мат. Гарадз., Сцяцко, Юрчанка),
трапаніца ж. — Паст. (ЛАБНГ),
трапаннік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
трапатальніца м. — Навагр. (ЛАБНГ),
трапалка ж. — Чашн., Раг. (ЛАБНГ),
трапальня ж. — спарадычна паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, СПЗБ),
трапля ж. — Навагр. (ЛАБНГ),
трапло н. — Шарк., Чав. (ЛАБНГ),
трапач м. — Верхнядзв., Рэч. (ЛАБНГ, СПЗБ, Насовіч),
трапачка ж. — спарадычна паўн.-зах. з., Барыс., Круп., Бял., Бых., Маз., Беластоц. р., Смален. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Дабравольскі),
трапец м. — Беш., Шум. (ЛАБНГ, НС),
трапуха ж. — Навагр. (ЛАБНГ),
трапаха ж. — Валож. (ЛАБНГ),
трэйка ж. — Хойн. (ЛАБНГ). @трэц, чалавек, які трэ лён ці каноплі.

трэльніца ж. — Уздз. (Мат. мен.-мал.),
трэніца ж. — Ганц. (СПЗБ),
цярэльніца ж. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
цярцільніца ж. — Драг. (З нар. сл.),
траля ж. — Маст. (СПЗБ),
тральня ж. — Воран. (Мат. Гарадз.),
труха ж. — Навагр. (Мат. Гарадз.),
пераціруха ж. — Докш. (Мат. мен.-мал.),
церая ж. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
выцірачка ж. — Вілен. р. (СПЗБ),
ламец м. — Браг., Рэч. (Мат. Гом.),
ламака ж. — Малад. (Мат. мен.-мал.),
ламаха ж. — Валож. (Мат. мен.-мал.). ##Chapter: 71. Маёмасныя адносіны @апякун, чалавек, які наглядае за недзеяздольнымі асобамі.

апякун м. — Віц. р., Чэрв. р., Смарг. (Каспяровіч, Станкевіч, Шатэрнік),
апякунка ж. — Чэрв. (Станкевіч),
дахаванец м. 'спадчыннік, які даглядаў да смерці таго чалавека, ад якога атрымаў спадчыну' — Стол. (НЛ). @арандатар, чалавек, які на пэўных умовах часова карыстаецца маёмасцю.

арандатар м., арандатарка ж. — Віц. р. (Каспяровіч),
аляндар м., аляндарка ж. — мясц. (Станкевіч),
рандацель м. — Смален. р. (Дабравольскі),
арандоўнік м., арандоўніца ж. — мясц. (Насовіч),
запашнік м. 'арандатар зямлі' — паўн.-зах. з. (СПЗБ, СЦБ),
пасэсар м., пасэсарка ж. 'часовы ўладальнік (уладальніца) маёнтку' — Чэрв. (Насовіч, Шатэрнік). @багаты, пра чалавека, які валодае вялікай маёмасцю, грашовымі сродкамі.

багаты прым. — агульн. (Каспяровіч, Мат. дыял. сл., Мат. апыт., Станкевіч, ТС, Янкова, Янкоўскі),
багаценны прым. экспр. 'вельмі багаты' — Гом. р. (НЛГ),
багацезны прым. экспр. 'вельмі багаты' — Жытк. (ТС),
узбагацелы прым. 'які стаў багатым, заможным' — Мсцісл. (Юрчанака),
багацей м., багацейка ж. 'багаты чалавек; багаты, заможны гаспадар' — Смален. р., усх.-маг. р., Гл., Раг., Бяроз., Драг., Жытк., Мёр. (Бялькевіч, Дабравольскі, ДСБ, З нар. сл., Мат. дыял. сл., ТС, Янкоўскі),
багаціла м., багацель м. — Смален. р. (Дабравольскі, Станкевіч),
багатыр м., багатырка ж. — Вілен. р., Віц. р., усх.-маг. р., Смален. р., Докш., Лаг., Лельч., Бял., Смарг., Чэрв., Бяроз., Кобр., Драг., Стол., Жытк. (Бялькевіч, Варлыга, Дабравольскі, ДСБ, ЖНС, Каспяровіч, Кучук, Мат. дыял. сл., Насовіч, Станкевіч, ТС, Шатэрнік, Юрчанка, Яўсееў),
багатырскі прым. 'багаты' — Жытк. (ТС),
багач м., багачка ж. — Мёр., Жытк., Кобр. (ЖНС, З нар. сл., ТС),
богач м. — Мёр., Чэрв. (З нар. сл., Шатэрнік),
тумар м. — усх.-маг. р., Гом. р., Смален. р., Ваўк. (Бялькевіч, Дабравольскі, Мат. Гарадз., НЛГ, Насовіч, Юрчанка),
тумарка ж. — Мсцісл. (Насовіч, Юрчанка),
заможны прым. — Віц. р., Смален. р., Лаг., Чэрв., Жытк., Хойн. (Варлыга, ГЧ, Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч, Станкевіч, ТС, Шатэрнік),
можны прым. — мясц. (Насовіч),
магнач м. — Віл., Стол., Жытк. (Мат. мен.-мал., СЦБ, ТС),
магутнэй прым. 'багаты, уладарны' — Смален. р. (Дабравольскі),
куркуль м. 'скупы і заможны чалавек' — Гом., Буда-Каш., Чач. (Мат. Гом., Мат. апыт.),
каракуль м. 'багаты чалавек' — Кобр. (НЛ),
грашавіты прым. 'які мае грошы' — Стол. (Станкевіч, ТС),
грашаўны прым. 'чалавек з грашыма' — Лаг. (Варлыга, Станкевіч),
пеняжны прым. 'тое, што і грашавіты/грашаўны' — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
маеншчык м. — Віц. р. (Каспяровіч),
маетны прым. — мясц. (Насовіч),
раскошнік м., раскошніца ж. 'хто жыве ў дастатку, бесклапотны' — Стол., Жытк. (ТС),
абуваталь м. уст. — Малад. (СЦБ),
барбажынец м. 'багаты і скупы чалавек' — Клецк. (НЛ),
дастатны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
зажыцельны прым. — спарадычна паўн.-зах. з. (СПЗБ),
касматы прым. — Смален. р. (Дабравольскі),
корх м., каршок м. 'кулак' — Смален. р. (Дабравольскі),
кулачуга м. пагард. 'кулак; багаты ўласнік, эксплуататар' — Гом. (НЛГ),
ласісты прым. — Астр. (Сл. Гарадз.). @бадзяга, бяздомны, без пэўнага занятку.

бадзяга м. і ж. — мясц. (Насовіч),
бадзека м. і ж. — Бял. (Яўсееў),
блудзяшчы прым. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
блукуняка м. і ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
валачашчы м. — Лаг. (Варлыга),
валачуга м. і ж. — Навагр. (Мат. Гарадз.),
валакіта м. і ж., валачага м. і ж., валачай м. і ж. — мясц. (Насовіч),
хадзяка м. і ж. — Дзятл. (Сл. Гарадз.),
захадзяка м. і ж., заход м. — мясц. (Насовіч),
пахаджалы м. 'бедны вандроўнік' — Касц. (ЛАБНГ),
плаўдыр м. 'вечны бадзяга' — Віц. р. (Каспяровіч, Станкевіч),
скітнік м. 'бадзяга-бядняк' — Лоеў. (Янкова),
туляка м. і ж. — мясц. (Насовіч). @бедны, пра чалавека, які жыве ў нястачы.

бедны прым. — агульн. (ЛАБНГ, Дабравольскі, Бялькевіч, ЖНС, СПЗБ, Станкевіч, ТС, Янкова, Янкоўскі, Мат. апыт.),
бядняк м., бяднячка ж. — Мёр., Шкл., Слаўг., Касц., Краснап., Хоц., Петр., Буда-Каш., Рэч., Ветк., Ельск., Лоеў., Стол., Кобр., Жытк. (ЛАБНГ, ЖНС, З нар. сл., ТС),
бядняшка м. і ж. спагадл. — Мёр. (З нар. сл.),
бядак м. — Віц. р. (Каспяровіч, Насовіч),
бядзяк м. — Гом. р. (НЛГ),
бяднота ж. зб. — Чэрв. (Станкевіч, Шатэрнік),
голы прым. — Смален. р., Вілен. р., Віц. р., Смарг., Валож., Чэрв., Пух., Гл., Буда-Каш., Лоеў., Чач. (Дабравольскі, Каспяровіч, Мат. мен.-мал., Насовіч, Станкевіч, СЦБ, Шатэрнік, Янкова, Янкоўскі, Мат. апыт.),
галыш м., галышка ж. — Віц. р., усх.-маг. р., Мёр., Ушацк., Лаг., Жытк., Чэрв. (Бялькевіч, Варлыга, ЖНС, З нар. сл., Каспяровіч, Насовіч, Шатэрнік, ТС),
галяк м., галячка ж. — Віц. р., Гом. р., Карэл., Жытк. (Каспяровіч, Мат. Гом., Мат. Гарадз., Насовіч, НЛГ, Станкевіч, ТС),
галец м. — Слон., Бялын. (Сл. Гарадз., Яўсееў),
галетнік м. — Чэрв. р., Смарг., Лаг. (Варлыга, Насовіч, Станкевіч, Шатэрнік),
галетальнік м. — Лід. (Сл. Гарадз.),
галай м. — Гарадз. р. (Цыхун),
галуй м. і ж. — Зэльв. (Сцяцко),
галяйдра ж. — Лід. (Сл. Гарадз.),
галан м. — Стол. (ТС),
галатыр м. — Мсцісл. (З нар. сл.),
галадранец м. — Гом. р., Чэрв., Лід., Жытк. (НЛГ, Станкевіч, ТС, Шатэрнік),
галапупак м. — Карэл., Лід., Зэльв. (Сл. Гарадз., Сцяцко),
галапупец м. — Клецк., Чэрв. (НЛ, Станкевіч, Шатэрнік),
галапупы прым. — Стол. (ТС),
галапузавец прым. — Карэл., Лід. (Сл. Гарадз.),
галуза м. — Гарадз. р. (Цыхун),
галеча ж. зб. — Віц. р. (Каспяровіч, Станкевіч),
галата ж. зб. — Лаг., Чэрв. (Варлыга, Шатэрнік),
галота ж. зб. — Чэрв. (Станкевіч),
галатва ж. зб. — Смален. р., Мсцісл. (Дабравольскі),
гальцяпа ж. зб. — Віц. р. (Каспяровіч),
басяк м. — паўн.-зах. з., Віц. р., Чэрв., Мсцісл. (Каспяровіч, СПЗБ, Шатэрнік, Юрчанка),
басак м. — паўн.-зах. з., Зах.-бран. р. (СПЗБ, Растаргуеў),
басячуга м., басячына м. — Мсцісл. (Юрчанка),
басэтля ж. 'бяднячка ' — Уздз. (Мат. мен.-мал., СЦБ),
басота ж. зб. — Віц. р., Бераст., Гл., Чэрв., Мсцісл. (Каспяровіч, Мат. Гарадз., Станкевіч, Шатэрнік, Юрчанка, Янкоўскі),
басатво н. зб., басатва ж. зб. — Мсцісл. (Юрчанка),
басяччо н. зб. — Мсцісл. (Юрчанка),
бабыль м. — пераважна паўн.-усх. д. (асабліва Маг. р.), Гом. р., Бярэз., Слуц. р., Гл., Валож., Уздз. (ЛАБНГ),
біза м. і ж. зняваж. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
бізун м. зняваж. — Карэл., Зэльв., Гл., Жытк., Калінк. (Мат. Гом., Мат. дыял. сл., Насовіч, Сцяцко, Янкоўскі),
злыднік м., злыдніца ж. — усх.-маг. р. (Бялькевіч, Станкевіч, Насовіч),
злыдар м. — усх.-маг. р. (Станкевіч),
злодар м. — Смален. р. (Дабравольскі, Станкевіч),
злыдзень м. — Зах.-бран. р. (Насовіч, Растаргуеў),
злыдні мн. зб. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
злыднюта ж. зб. — Мсцісл. (Юрчанка),
злыдота ж. зб. — Мсцісл. (Юрчанка),
мізарачка ж. 'дзяўчына з беднай сям'і' — Вілен. р. (ЖНС),
дзіравы прым. 'бедны, якому няма ў што апрануцца' — Лоеў. (Янкова),
бінда м. і ж. груб. — Мёр. (З нар. сл.),
біндусь м. спагадл. — Мёр. (З нар. сл.),
бурлак м., бурлака м. — Жытк. (ТС),
бязгрошны прым. — мясц. (Станкевіч),
бяздворны прым. 'які не мае ўласнай хаты, не мае прытулку' — мясц. (Насовіч),
латун м., латыжнік м. — Гом. р. (НЛГ),
маламоцны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
незамошны прым. — Віц. р. (Каспяровіч),
нандзяж м. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
небагаты прым. — Гл. (Янкоўскі),
нітка м. і ж. 'бедны, з якога няма чаго ўзяць' — Віц. р. (Каспяровіч, Насовіч),
папрычыганы прым. 'які дажыўся, дайшоў да апошняга ў жыццёвых патрэбах у выніку безгаспадарлівасці' — Мсцісл. (Юрчанка),
тарбэшнік м. — Бялын. (Яўсееў),
тарбэчнік м., тарбэчніца м. — Мёр. (З нар. сл),
убогі прым. — мясц. (Насовіч),
убожчы прым. — Гом. р. (НЛГ),
худак м. — Смален. р., Чэрв. (Дабравольскі, Насовіч, Шатэрнік);

чалавек, у якога не было сваёй хаты, бяздомны:
бяздомны прым. — Маг. (ЛАБНГ),
бясхатны прым. — Віц. р. (Каспяровіч, Насовіч, Станкевіч),
бясхатнік м. — Хоц. (ЛАБНГ),
бесхацімец м. — мясц. (Станкевіч),
беспрыглядны прым. — Віц. р. (Станкевіч),
беспрытульны прым. — Віц. р. (Станкевіч, Насовіч),
бяздворны прым. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
бяскутны прым. — мясц. (Насовіч);

чалавек, які не мае сваёй зямлі, сваёй гаспадаркі:
бабыль м., бабылька ж. — паўн.-зах. з., усх.-маг. р., Пух., Жытк. (ЛАБНГ, Бялькевіч, СПЗБ, ТС),
батрак м. — спарадычна паўн.-зах. з. (СПЗБ),
бяспольны прым., бясполны прым. — Стол. (ТС),
гайдак м., гайдай м. — Драг. (ЛАБНГ),
кутнік м. — паўн.-зах. з., усх.-маг. р. (Бялькевіч, СПЗБ),
кутніца ж. — паўн.-зах. з. (СПЗБ). @гаспадар, уласнік маёмасці; галава дома, сям'і.

гаспадар м. — агульн. (ДАБМ, Варлыга, Дабравольскі, Мат. дыял. сл., Насовіч, Станкевіч, Сцяшковіч, ТС, Цыхун, Шатэрнік, Янкоўскі),
гаспадыня ж. — Віц. р., Смален. р., Віл., Чэрв., Гл., Смарг., Навагр., Жытк., Браг. (Дабравольскі, Каспяровіч, ГЧ, СЦБ, ТС, Шатэрнік, Янкоўскі, Станкевіч),
аспадар м. — Віл., Мядз., Валож., Гарадз., Маст. (ЖС, Мат. мен.-мал., Мат. Гарадз., СЦБ),
аспадыня ж. — Гарадз., Маст. (Мат. Гарадз.),
апожа ж. 'гаспадыня' — мясц. (Насовіч),
хазяін м., хазяйка ж. — агульн., акрамя заходняй часткі Гродзеншчыны (ДАБМ, ЛАБНГ, Мат. Гом., Мат. Гарадз., Юрчанка, Бялькевіч, ГЧ, НЛГ, ТС, Янкова, Мат. апыт.),
хаджаін м., хаджайка ж. — сл.-маз. г., Гом. р., Лун. (ДАБМ, ГЧ, НЛГ, Шаталава),
хадзяін м., хадзяйка ж. — пераважна ўсх. з. (ДАБМ, Каспяровіч, Мат. Маг., Насовіч, ТС),
хазяй м. — Стол., Жытк. (ТС),
сам м., сама ж. — Віц. р., Смален. р. (Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч),
пан м. — Слаўг. (ТЧ),
пані ж. — Чэрв. (Шатэрнік),
адзінотнік м. 'гаспадар, што жыве на адзіноце, без работнікаў у сям'і' — Лаг. (Варлыга),
дамаха ж. 'жанчына, якая застаецца ў хаце за гаспадыню' — мясц. (СРЛГ),
дзедзіч м. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
гадуха ж. 'гаспадыня' — Гом. (Мат. Гом.),
галава м. 'гаспадар у доме' — Стол. (ТС);

дрэнны, нядбайны гаспадар без маёмасці:
пустадомак м., пустадомка ж. — Гл., Гом. (НЛГ, Янкоўскі),
пустадумак м. — Хойн. (Мат. Гом.),
пустадомец м. — Мсцісл. (Юрчанка),
пустадом м. — Мсцісл. (Юрчанка),
пустадомы м. — Ветк. (Мат. Гом.),
нехлеб м., бясхлебавіч м., бясхлебіч м. — Слаўг. (Н. сл-сць);

той, чыя маёмасць згарэла, пагарэлец:
пагарэлец м. — Гл., Буда-Каш., Жытк. (Мат. апыт., ТС, Янкоўскі),
пагарэлка ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
пагарэлы прым. — Лаг. (Варлыга, Станкевіч);

селянін, які мае асобную гаспадарку і не з'яўляецца членам сельскагаспадарчай арцелі, аднаасобнік:
аднаасобнік м. — Лаг., Гл. (Варлыга, Янкоўскі),
адналічнік м. — паўн.-зах. з., Ваўк., Зэльв., Лаг., Стаўб., Гл., Мсцісл., Чач. (Мат. Маг., Мат. мен.-мал., Сл. Гарадз., СПЗБ, СЦБ, Сцяцко, Янкоўскі, Мат. апыт.),
адналішнік м., адналішніца ж. — Лаг., Стаўб., Мсцісл. (СЦБ, Юрчанка),
адналішны прым. 'які адносіцца да аднаасобніка' — Мсцісл. (Юрчанка),
адзіналічнік м. — Хойн., Лоеў. (ЛАБНГ);

спадчынны ўладальнік, спадчыннік:
вотчыннік м. — мясц. (Насовіч),
венніца ж. 'жанчына з пасагам' — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
наступнік м., наступніца ж., наступца м. і ж. — мясц. (Насовіч),
прыімнік м. — мясц. (Станкевіч);

гаспадар, якога з роўнай доляй у маёмасці прынялі ў сям'ю, дзе ёсць непрацаздольныя:
здольнік м. — Віц. р., Чэрв. (Каспяровіч, Станкевіч, Шатэрнік). @даўжнік, пра чалавека, які не аддаў пазычанае.

вінаваты м. — паўн.-зах. з., Смален. р., Віц. р., Чэрв. р. (Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч, СПЗБ, Шатэрнік),
вінны прым., вінен прым. — паўн.-зах. з., Лаг. (Варлыга, СПЗБ),
вінавайца м. — мясц. (Насовіч),
даўжнік м. — Лаг. (Варлыга). @дольнік, чалавек, які мае права на долю ў супольнай маёмасці.

дольнік м., дольніца ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
надольнік м. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
здольнік м. — мясц. (Станкевіч),
палавіннік м. 'той, хто валодае якой-н. маёмасцю ўдваіх з кім-н.; той, хто робіць сумесна з іншым з палавіны' — Смален. р., Стол. (Дабравольскі, Насовіч, ТС),
палавенніца ж. — Уздз. (СЦБ),
палавіншчык м., палавіншчыца ж. — Смален. р. (Дабравольскі, Насовіч). @жабрак, той, хто жыве з міласціны.

жабрак м., жабрачка ж. — паўн.-зах. з., Слуц. р., Пруж., Бяроз., Берасц., Стол., Лаг., усх.-маг. р., Віц. р., Гом. р., Нараўл. (ЛАБНГ, Бялькевіч, Варлыга, Каспяровіч, Мат. Гарадз., Насовіч, СПЗБ, Станкевіч, ТС, Цыхун),
жабрацкі прым. 'які мае адносіны да жабрака' — Віц. р. (Каспяровіч),
старац м., старчыха ж. — усх. з., усх.-маг. р., зах.-пал. г., Зах.-бран. р., Лаг., Касц., Стол., Жытк., Гл., Рас., Леп., Уздз., Клец., Капыл., Чэрв., Буда-Каш. (ЛАБНГ, Бялькевіч, Варлыга, ДСБ, Каспяровіч, Насовіч, Растаргуеў, Станкевіч, ТС, Шатэрнік, Янкоўскі),
старэц м. — Чач. (ГЧ),
старчуга м., старчуган м. адм. 'пра фізічна моцнага і здаровага чалавека, які жыве міласцінай' — Зах.-бран. р., Смален. р. (Дабравольскі, Насовіч, Растаргуеў),
старчыха ж. — спарадычна паўн. р., Іван., Калінк. (ЛАБНГ),
старчанка ж. — цэнтр.-пал. р., Бяроз., Бых., Слуц. (ЛАБНГ, ТС),
старчанка ж. — Пін., Стол. (ЛАБНГ),
старчоўка ж. — Віц. р., Смален. р., Сен. (ЛАБНГ, Дабравольскі),
старцоўка ж. — мясц. (Насовіч),
старцоўскі прым. 'які мае дачыненне да старца ці ўласцівы яму' — усх.-маг. р., Зах.-бран. р., Чэрв. (Бялькевіч, Растаргуеў, Шатэрнік),
убогі м., убогая ж., убога ж. — спарадычна паўн.-зах. з., Віц. р., Барыс., Ваўк., Глыб., Віл., Мен., Чэрв., Гл., Лаг. (ЛАБНГ, Варлыга, Мат. Гарадз., Каспяровіч, СПЗБ, Сцяшковіч, Шатэрнік),
нішчы м., нішчая ж., нішча ж. — Маг. р., усх.-маг. р., спарадычна ўсх.-пал. р., Брасл., Дзятл., Леп., Арш., Чач., Рэч. (ЛАБНГ, Бялькевіч),
тарбэчнік м. — Гарадз. р., Гл. (Сл. Гарадз., Янкоўскі),
тарбэтнік м. — Гарадз. р. (Сл. Гарадз.),
тарбэннік м. — Акц., Гор. (ЛАБНГ, Мат. Маг.),
тарбэшніца ж. — Акц. (ЛАБНГ),
торбачнік м. — Гом. р. (НЛГ),
сумнік м. 'жабрак з сумой' — Смален. р. (Дабравольскі),
пахадзяка м. і ж. — Віц. р. (Каспяровіч),
пабіруха ж. — Кам., Акц. (ЛАБНГ),
пабіраха ж. — Берасц. (ЛАБНГ),
пабірух м. 'мужчына-папрашайка' — Кам. (ЛАБНГ),
пабірушка ж. 'жанчына-папрашайка' — Зах.-бран. р., Кам. (ЛАБНГ, Растаргуеў),
пабірайла м. і ж. — Карэл. (Сл. Гарадз.),
падарэйка м. і ж. — Слуц., Саліг. (ЖНС, Н. сл-сць),
прашак м. — Жытк., Нараўл. (ЛАБНГ, ТС),
дзедка м. ‘увогуле стары чалавек і, асабліва, стары жабрак' — мясц. (Насовіч),
дабывашка м. і ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
квэстар м. устар. ‘жабрак, які ходзіць па людзях з бібліяй' — Гарадз. (Цыхун),
лірніцкі прым. ‘жабрацкі: архаічнае слова ад ліра - музычны інструмент, пад які жабракі спявалі' — Светл. (Мат. Гом.),
лызгун м. — Бял. (Яўсееў),
сербалоўцы мн. 'сяляне, якія, калі галадалі, хадзілі прасіць міласціну па другіх вёсках' — Воран. (Мат. Гарадз.). @кватарант, той, хто наймае кватэру.

кватарант м. — Лаг. (Варлыга),
кватаранец м. — паўн.-зах. з., Пух., Уздз., Старадарож., Свісл. (Мат. Гарадз., Мат. мен.-мал., СПЗБ, СЦБ, Янкоўскі),
кватаранка ж. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
кварцірант м. — Кобр., Драг., Зэльв., Маз. (ЛАБНГ, Сцяцко),
пастаялец м., пастаялка ж. — Гом. р., Зах.-бран. р., Смален. р. (НЛГ, Дабравольскі, Растаргуеў),
пастаянец м. — мясц. (Насовіч),
стаялец м. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
гасподнік м., гасподніца ж. — Беластоц. р., Смарг. (Станкевіч),
асподнік м., асподніца ж. — Смарг. (Станкевіч),
падгасподнік м., падгасподніца ж. — мясц. (Станкевіч),
сталаўнік м. — Лоеў. (Янкова),
сталоўнік м. — Жытк. (ТС),
падсусед м., падсусед м., пасусед м. — Драг., Стол., Жытк. (ТС, Мат. апыт.). @кутнік, чалавек, які, не маючы сваёй хаты, жыве пры чужой сям'і, займае кут.

кутнік м. — Мядз., Смарг., Лаг., Бераст. (Варлыга, Насовіч, НС, Сл. Гарадз., Станкевіч),
кутніца ж. — Лаг., Смарг. (Варлыга, Станкевіч),
закутнік м. — Чэрв., Жытк. (ТС, Шатэрнік),
закуцнік м. 'за кару пастаўлены на кватэры чалавек, каб яго кармілі і паілі' — Лаг. (Варлыга),
падсусед м., падсуседак м., падсуседнік м. — Шчуч., Іўеў., Карэл., Лун. (Сл. Гарадз., СПЗБ, Шаталава),
бабыль м. — Віц. р. (Каспяровіч),
прывадзец м., прывалень м. — Смален. р. (Дабравольскі). ##Chapter: 72. Парушальнікі законаў ці парадкаў @арыштант, той, хто знаходзіцца пад арыштам, сядзіць у турме.

арыштант м. — Віц. р., усх.-маг. р., Смален. р., Чэрв. (Дабравольскі, Бялькевіч, Каспяровіч, Шатэрнік),
арыштанец м., рыштанец м. — Гл. (Янкоўскі),
рыштант м., рыштантка ж. — Віц. р., Зах.-бран. р., Смален. р., Смарг. (Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч, Растаргуеў, Станкевіч),
астрожнік м. — Віц. р., усх.-маг. р. (Бялькевіч, Каспяровіч),
вастрожнік м. — Чэрв. (Шатэрнік),
цюрэмнік м., цюрэмніца ж., цюромнік м., цюромніца ж., цюрэмшчык м., цюрэмшчыца ж. 'арыштант/арыштантка або той, хто варты турэмнага зняволення', цюрэмшчыкі мн. 'пра людзей, якія сядзелі ў турме за нейкае злачынства, былі асуджаны' — усх.-маг. р., Хойн. (Бялькевіч, ГЧ, Юрчанка),
турэмнік м. 'астрожнік' — Ваўк. (Сцяшковіч),
заключэнец м., заключэнка ж., заключонец м., заключонка ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
ланцужнік м. 'злодзей, закаваны ў ланцугі' — Чэрв. (Шатэрнік),
вязень м. — мясц. (Насовіч),
калоднік м. 'злачынец, закаваны ў кайданы ці з калодай на назе' — мясц. (Насовіч),
нявольнік м., нявольніца ж. — мясц. (Насовіч),
катаржнік м. ‘чалавек, асуджаны на катаргу' — усх.-маг. р. (Бялькевіч). @высланец, чалавек, які знаходзіцца ў ссылцы.

высланец м. — Віц. р. (Каспяровіч),
ссыльшчык м., ссыльшчыца ж. — Мсцісл. (Юрчанка). @жулік, злодзей, які займаецца дробнымі кражамі, ашуканец.

жулік м. 'махляр, прайдзісвет, ашуканец' — Гарадз. (Цыхун),
жулябія зб. — Мсцісл. (Юрчанка),
жульман м. — Гарадз. (Цыхун),
махер м. 'жулік, ашуканец' — Гарадз. (Цыхун),
махыр м. 'злодзей, махляр' — Мсцісл. (Юрчанка),
блот м. 'валацуга, жулік' — Бял. (Яўсееў),
круцель м. 'несумленны ігрок ці плацельшчык' — Віц., Смарг. (Станкевіч),
лата ж. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
мазурык м. 'махляр, ашуканец' — Гом. р. (НЛГ),
спец м. 'дзялок, жулік' — Бял. (Яўсееў),
шарамыжнік м. — Віц. р. (Каспяровіч). @забойца, той, хто ўчыніў забойства.

забойца м. — Віц. р., Смален. р., усх.-маг. р. (Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч, Бялькевіч),
забоіц м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
забой м., забіўца м. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
убойца м., убейца м. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
убівец м. — Пух. (Мат. мен.-мал.),
душагуб м., душагубка ж. — Лаг. (Варлыга, Насовіч, Станкевіч),
рызак м. 'забойца, разбойнік' — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
братаўбійца м. 'братазабойца' — мясц. (Станкевіч),
зладыянін м. ‘злачынец' — Лаг. (Мат. мен.-мал., СЦБ),
злачынец м. — мясц. (Насовіч),
арыштант м., арыштанцюга м. адм. 'злодзей, злачынец' — Чэрв. (Шатэрнік),
шыбельнік м. 'злачынец варты павешання' — Лаг. (Варлыга). @злодзей/1, той, хто займаецца крадзяжом.

злодзей м. — паўн.-зах. з., Зах.-бран. р., Смален. р., усх.-маг. р., Смарг., Малад., Чэрв., Бялын., Гл., Стол., Жытк., Мазыр., Светл. (Бялькевіч, ГЧ, Дабравольскі, Мат. дыял. сл., Насовіч, Растаргуеў, СПЗБ, Станкевіч, ТС, Юрчанка, Янкоўскі, Яўсееў),
зладзей м., зладзейка ж. — Смарг., Лоеў. (СПЗБ, Станкевіч, Янкова),
зладзюжка м. і ж. — Зах.-бран. р. (Насовіч, Растаргуеў, Станкевіч),
зладзюк м. — Чэрв. (Станкевіч),
зладзіна м. і ж., зладзюган м. — Мсцісл. (Юрчанка),
тарбахват м. 'злодзей, рукаты: той, хто займаецца дробнаю кражаю' — Бял., Гл. (Янкоўскі, Яўсееў),
тарбахватнік м., тарбахвашка ж., тарбахватніца ж. — Бялын. (Яўсееў),
тарбэчнік м. 'тое, што і тарбахват' — Гл. (Янкоўскі),
ухват м. 'злодзей, хапун' — Гл. (Янкоўскі),
вор м., вар'ё зб. — Смален. р. (Дабравольскі),
варуга м. экспр. — Мсцісл. (Насовіч, Юрчанка),
абшалыга м. і ж. — Гарадз. р. (СРЛГ),
варажына м. і ж. — Ветк. (Мат. Гом.),
даўгарукі прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
заўгольнік м., заўгольніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
злакаман м., злакаманка ж. — Смален. р. (Станкевіч, Насовіч),
злыбядзень м. — Бялын. (Яўсееў),
клетнік м. — Гом. (Мат. Гом., Насовіч),
падклетнік м. — мясц. (Станкевіч),
мітук м. 'злодзей, спрытны, лоўкі' — Лаг. (Варлыга),
міцілка ж. 'спрытная жанчына, хоць і не злодзей, але гатовая падчапіць, калі нешта ляжыць на паяўку' — Лаг. (Варлыга),
пахісьціцель м. 'злодзей, хапун' — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
хапайла м. і ж., хапун м. — мясц. (Насовіч),
пчаладзёр м. 'той, хто выдзірае пчолы (мёд)' — Гл. (Янкоўскі),
цягло м. 'злодзей, нячысты на руку чалавек' — Ушац. (ЛАБНГ);

кішэнны злодзей:
пакішэннік м. — Чэрв. (СЦБ),
карманнік м., машнарэз м. — мясц. (Насовіч);

канакрад:
канеўнік м. — Смален. р., Мсцісл. (Дабравольскі, Насовіч, Юрчанка),
канятнік м., кабылятнік м. — Смален. р. (Дабравольскі),
канавод м. — Лаг., Мсцісл. (Варлыга, Юрчанка). @разбойнік, чалавек, які займаецца разбоем; грабежнік, рабаўнік.

разбойнік м. — Віц. р., усх.-маг. р., Гом. р., Стол. (Бялькевіч, НЛГ, Станкевіч, ТС),
разбой м., збойца м. — мясц. (ТС),
байдзік м. — Лоеў. (Янкова),
бандзіт м. — паўн.-зах. з., Віц. р., усх.-маг. р., Чэрв. (Бялькевіч, Каспяровіч, СПЗБ, Шатэрнік),
бандыт м. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
бандыта м. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
бандзіст м. — Віц. р., усх.-маг. р. (Бялькевіч, Каспяровіч),
бандзюга м. экспр. — паўн.-зах. з., Гом. р. (НЛГ, СПЗБ),
бандзюгар м. экспр. — Жытк. (ТС),
абірала м. 'разбойнік, рабаўнік' — Жытк. (ТС),
гайдак м. 'лясны разбойнік (у мінулым)' — Стол., Жытк. (ТС),
грамідла м. экспр. — Бялын. (Яўсееў),
вірутнік м. 'злачынец, злодзей, разбойнік' — Лаг. (Варлыга),
жалюк м. 'бандыт' — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
рабаўнік м. — Лаг. (Варлыга, Насовіч),
разбівака м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
разуванец м. 'мянушка чалавека, які, сустрэўшы падарожнага, абрабаваў яго, зняўшы боты, гэта значыць разуў' — Гл. (Янкоўскі),
сібірнік м. — Лаг. (Варлыга),
гамзіла м. і ж. — мясц. (Насовіч),
карэлы м. 'лясны разбойнік, тое, што і гайдак' — мясц. (Насовіч). @спекулянт

шпікулянт м. — Гарадз. (СРЛГ),
покуцень м. — Гарадз. (ЖНС). @хабарнік, чалавек, які бярэ хабар.

хабарнік м. — Віц. р. (Каспяровіч),
хабуорнік м. — Беластоц. р. (СПЗБ),
тарбахват м. 'хабарнік, казнакрад' — Гл. (Янкоўскі),
уварвіцель м. 'злодзей, хабарнік' — Гл. (Янкоўскі),
здзерца м. 'рабаўнік, хабарнік' — мясц. (Насовіч),
дзяргач м., дзяргун м. 'абірала, хабарнік' — мясц. (Насовіч). @шыбельнік, той, хто кончыў жыццё самагубствам, павесіўся.

шыбельнік м. — Стол. (ТС),
шубенік м., шубеніца ж. — Кам. (ЖНС),
вісельнік м. — Глыб. (ЖНС),
вешальнік м., вешальшчык м. — Жытк. (ТС),
сібернік м., сіберніца ж. — Чэрв. (Шатэрнік). ##Chapter: 73. Дачыненне да веравызнання @бязбожнік, чалавек, які не верыць у Бога, не прызнае яго існавання.

бязбожнік м., бязбожніца ж. — паўн.-зах. з., Віц. р., Чэрв. (Каспяровіч, СПЗБ, Станкевіч),
нязбожніца ж. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
адрочнік м., атрошнік м. 'той, хто адрокся ад Бога' — Смален. р. (Дабравольскі, Станкевіч),
атрачэннік м. 'пра таго, хто не выконвае царкоўных абрадаў' — мясц. (Насовіч),
анціхрыст м. 'бязбожнік, адшчапенец' — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
лютар м. устар. — Зэльв. (Сцяцко),
недаверак м. 'няверуючы, дрэнны чалавек' — Чэрв. р. (Шатэрнік),
бязверак м., бязверка ж. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
бязвернік м. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
басурманка ж. 'парушальніца паста, якая не мае павагі да якой-н. святыні' — мясц. (Насовіч),
ірад м. 'вораг, бязбожны чалавек', ірадка ж. 'бязбожная жанчына' — мясц. (Насовіч). @вернік, чалавек, які прызнае існаванне Бога, належыць да вядомага веравызнання.

багабойлівы прым. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
багамаленны прым. 'набожны' — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
малітоўны прым. — Лоеў. (Янкова),
язусак м. 'набожны чалавек' — Клецк. (НЛ),
вернік м., верніца ж. 'веруючы чалавек, які належыць да вядомага веравызнання' — мясц. (Станкевіч),
модлы прым. 'набожны' — Малад. (СЦБ),
набожны прым. — мясц. (Насовіч),
пабожны прым. 'набажны' — мясц. (Станкевіч),
прыхаматлівы прым. 'пра таго, хто верыць у забабоны' — мясц. (Станкевіч),
законніца ж. 'веруючая, якая няўхільна выконвае пастулаты царквы' — Валож. (СЦБ),
святы прым. 'пра чалавека самай шчырай веры і бездакорных паводзін' — мясц. (Станкевіч). @грэшнік, чалавек, які парушае прынятыя ў канфесійным асяроддзі каноны.

грахаводнік м., грахаводніца ж. — Гл. (Янкоўскі),
праграшэннік м., праграшэнніца ж. — Смален. р. (Дабравольскі). @ератык, адступнік ад канонаў веры.

недаверак м., недаверка ж. — мясц. (Насовіч, Бялькевіч),
палуверак м. — мясц. (Насовіч),
адшчапенец м., адшчапенка ж. 'адступнік (адступніца) ад канонаў веры, раскольнік' — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
гератык м., гератычка ж. — мясц. (Насовіч),
гаратык м., гаратычка ж. — мясц. (Станкевіч). @іншаверац, пра чалавека, чыё веравызнанне адрозніваецца ад веравызнання тутэйшых людзей.

паганін м. 'нехрысціянін' — паўн.-зах. з. (СПЗБ, Насовіч),
анціхрыст м., антыхрыст м. 'няверны' — мясц. (Насовіч),
басурман м. 'пра чалавека, хто не спавядае хрысціянскай веры' — мясц. (Насовіч),
інавернік м. — мясц. (Насовіч),
нехрысць ж. зб. 'пра інавернікаў і ўсіх, хто не прайшоў праз абрад хрышчэння' — мясц. (Насовіч);

чалавек, які змяніў веру:
пярэварацень м. — Ветк. (Мат. Гом.),
перавароцень м. — мясц. (Станкевіч),
пераваротнік м. — Лаг. (Варлыга, Станкевіч),
пярэрадак м. — Кам. (ЖНС),
абернуты прым. у знач. наз. — мясц. (Насовіч),
перакіднік м. — мясц. (Станкевіч),
пярэкста м., пярэкстка ж., прэкста м., перакшчэнец м., пярэхрыст м., выкраст м., выкста м. і ж., выхраст м., выхрастка ж. — мясц. (Насовіч). @манашка, жанчына, якая дала абяцанне весці аскетычны лад жыцця ў адпаведнасці з канонамі пэўнай царкоўнай абшчыны.

манашка ж. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
чарніца ж. — Зах.-бран. р. (Насовіч, Растаргуеў),
чарнушка ж. — усх.-маг. р. (Бялькевіч, Насовіч),
законніца ж. — Валож. (СЦБ),
базыліянка ж. 'грэка-каталіцкая манашка, якая належыць да ордэна святога Васіля' — мясц. (Насовіч). @нехрысць, характарыстыка нехрышчонага дзіцяці.

няхрышчаны прым. 'пра дзяцей' — Чэрв. р. (Шатэрнік),
нехрысць м. — Чэрв. р., Ельск. (Мат. Гом., Шатэрнік),
нехрысцень м. і ж. 'нехрышчонае дзіця' — Лоеў. (Мат. Гом.). @хрысціянін, які спавядае хрысціянскую веру і прайшоў абрад хрышчэння.

хрысьцянін м., хрысьцянка ж. — Лаг. (Станкевіч),
хрышчэнік м. — Гл. (Янкоўскі),
хрышчаны прым. — мясц. (Станкевіч),
хрэшчаны прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
храшчоны прым. — мясц. (Насовіч),
ахрэшчаны прым. — мясц. (Насовіч),
кшчоны прым. — паўн.-зах. з., Мсцісл. (СПЗБ, Юрчанка),
акшчоны прым. — мясц. (Насовіч),
навакшэнец м., навакшчоны прым. 'пра таго, хто прайшоў абрад хрышчэння ва ўзроставым стане' — мясц. (Насовіч);

іншыя назвы:
баптыст м. ‘баптыст' — мясц. (Станкевіч),
баптыстая ж. 'баптыстка' — мясц. (Станкевіч),
буддыст м. 'будыст' — мясц. (Станкевіч),
буддыстая ж. 'будыстка' — мясц. (Станкевіч),
евангяліста м. 'евангеліст' — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
каталік м. 'каталік' — Смарг., Чэрв. (Станкевіч, Насовіч),
каталічка ж. — Смарг., Чэрв., Гл. (Насовіч, Станкевіч, Янкоўскі),
абліванец м. 'хрышчоны па каталіцкаму абраду; у пачатку ХХ ст. слова выйшла з ужывання' — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
лаціннік м., лацінніца ж. 'пра каталікоў лацінскага абраду' — мясц. (Станкевіч),
маскаль м., маскоўка ж. 'пра старавераў' — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
маскоўскі прым. 'які адносіцца да старавераў' — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
раскольнік м., раскольніца ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
сталавер м. — Гл. (Насовіч, Янкоўскі). ##Chapter: 74. Удзельнікі вясельнага абраду @сват

сват1, Мужчына, які як напярэдадні, так і на самім вяселлі кіруе ўсім абрадам.
сват м. — агульн. (ЖНС, З нар. сл., Мат. апыт.),
сватаннік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
дружко м. 'галоўны сват з боку маладога' — Чэрв. р., Кобр., Капыл. (ЖНС, З нар. сл., Шатэрнік),
дружка м. — Віл. (З нар. сл.),
маршалак м. — Віл., Лаг. (З нар. сл., СЦБ),
стараста м. — Малар. (ДСБ),
падстараста м. — Пін. (ДСБ),
кубельнік м. 'сват, што вязе кубел (куфар, шафу) маладой у дом маладога' — Мядз. (Н. сл-сць),
сваты мн. 'сват, жаніх, а таксама родзічы жаніха, якія едуць сватаць дзяўчыну' — Віл. (З нар. сл.).

сват2, Бацька мужа ў адносінах да жончыных ці бацька жонкі ў адносінах да мужавых бацькоў.
сват м. — агульн. (З нар. сл., Мат. апыт.),
сватове зб. — Віц. р. (Каспяровіч). @сваха, жанчына, якая займаецца сватаннем.

сваха ж. — Віл. (З нар. сл.),
сватанніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
свацця ж. — Віл. (З нар. сл.). @свацця, маці мужа ў адносінах да жончыных ці маці жонкі ў адносінах да мужавых бацькоў.

свацця ж. — агульн. (З нар. сл., Юрчанка, Мат. апыт.),
свацея ж. — Навагр. (Н. сл-сць, З нар. сл.),
свацціка ж. памянш. — Мсцісл. (Юрчанка),
сваха ж. — Старадарож. (ЖНС, З нар. сл.). @шафер, удзельнік вясельнага абраду, які выконвае даручэнні па распарадку і ў час вянчання трымае над галавой жаніха (нявесты) вянец.

шафер м. — Берасц. (ДСБ),
шахвір м. — Віц. р. (Каспяровіч),
бруснік м. — Пух., Лаг. (Мат. мен.-мал., СЦБ, Шатэрнік),
дружбант м. — Валож. (ЖС),
дружко м., дружкі мн. 'хлопцы, якія суправаджаюць жаніха, калі той едзе за нявестай' — Віц. р., Кобр. (ЖНС, Каспяровіч),
чашнік м. — Зэльв., Бяроз. (ДСБ, Н. сл-сць),
брат м. — Кобр. (ЖНС),
першы брат м. 'першы шафер' — Кобр. (ЖНС),
падкняжы м., падкняжа м. — Віц. р. (Каспяровіч),
намеснік м. 'шафер' — Леп. (ЖНС),
падмаладзінец м. — Леп. (ЖНС),
памалоды м. 'шафер' — Кам. (ЖНС),
пакоснік м. — Валож. (СЦБ),
закоснік м. — Віц. р. (Каспяровіч),
дружына н. зб. 'шафер і шаферкі на вяселлі' — Уздз. (Мат. мен.-мал.),
шыферыца ж. ‘сяброўка нявесты; яна знаходзіцца пры нявесце да канца вяселля' — Стаўб. (Мат. мен.-мал.),
шаферка ж. — Берасц. (ЖНС),
шахвярніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
дружка ж. — Чэрв. р., Капыл., Кобр., Берасц., Іван. (ДСБ, ЖНС, З нар. сл., Шатэрнік),
падружка ж. — Дзярж. (СЦБ),
першая дружка ж. 'галоўная шаферка' — Кобр. (ЖНС),
баярка ж., баяркі мн. — Віц. р., Мёр., Віл. (Каспяровіч, НС, З нар. сл.),
большанка ж. 'шаферка' — Віл. (СЦБ),
маршалка ж. 'старшая шаферка' — Віц. р. (Каспяровіч),
паднявесніца ж. 'адна з былых блізкіх сябровак нявесты' — Зах.-бран. р. (Растаргуеў). @валачобнікі

валачобнік м., валачобнікі мн. — Віц. р. (ЖНС, Каспяровіч, Станкевіч),
валачэбнік м. — Пух., Валож., Беш. (Каспяровіч, Насовіч, Станкевіч, СЦБ),
валачобны прым. у знач. наз. — Уздз., Барыс., Віл., Валож. (СЦБ, ЖС),
валачоннік м. — Пух., Уздз., Стаўб. (Станкевіч, СЦБ),
валачэўны прым. — Валож. (ЖС),
веліконны прым. — Валож. (ЖС),
механоша м. 'чалавек, які насіў мех валачобнікаў' — Смал. (СЦБ);

іншыя назвы:
баярка ж. ‘удзельніца вясельнага абраду з боку жаніха' — Леп., Віл. (З нар. сл., ЖНС),
свашка ж. — Віл., Валож. (З нар. сл., ЖС),
баярын м. ‘удзельнік вясельнага абраду з боку маладой' — Віл. (З нар. сл.),
намеснік м. — Віл. (З нар. сл.),
вясельнік м. 'удзельнік вяселля' — Пух., Барыс., Лельч. (СЦБ, Мат. Гом.),
весялковыя мн. 'госці на вяселлі' — Старадарож. (ЖНС),
пазванік м. 'чалавек, запрошаны на вяселле' — Акц. (Мат. Гом.),
свадзёбнік м., свадзёбніца ж., свадзебнік м., свадзебніца ж., свадзьбашнік м., свадзьбашніца ж. іран. 'госць на вяселлі, аматар да вяселляў' — Мсцісл. (Юрчанка),
вазніца м. 'ездавы, які вязе маладых пад вянец або распісвацца' — Віл. (З нар. сл.),
жаніх м. — агульн. (З нар. сл., Мат. апыт.),
маладзенец м. — Віл. (СЦБ),
млоды м. 'жаніх' — Астр. (Н. сл-сць),
малойчык м. — Віл. (З нар. сл.),
князь м. 'жаніх' — Віл. (З нар. сл.),
завівальніца ж. 'удзельніца вясельнага абраду, якая завівае маладую ў чапец' — Пух., Капыл. (З нар. сл., СЦБ),
закоснік м. 'родны ці стрыечны брат маладой, які вядзе яе на пасад' — Віц., Мядз., Малад. (З нар. сл., СЦБ),
закосніца ж. 'удзельніца вясельнага абраду з боку маладой' — Смал. (СЦБ),
пакоснік м. 'хлопец з дружыны нявесты' — Валож. (ЖС),
паткоснік м. 'брат або родзіч, які заплятае валасы маладой у дзве касы', 'меншы брат, родзіч маладой, які расплятаў ёй касу' — Віл. (З нар. сл.),
каравайніца ж. 'жанчына, якая пячэ каравай на вяселле' — Віл., Чэрв. (З нар. сл., Шатэрнік),
нявестка ж. — агульн. (Мат. апыт.);

нявеста:
маладая ж. — Буда-Каш., Чач., Браг. (Мат. Гом., Мат. апыт.),
маладуха ж. — Круп., Віл. (З нар. сл., СЦБ),
княгіня ж. — Віл., Клецк. (З нар. сл., Мат. мен.-мал.),
павіваяначка ж., спавіваяначка ж. 'пра нявесту, якой убралі валасы па ўзору замужніх жанчын' — мясц. (Федароўскі),
паязжане мн. 'госці на вяселлі, якія вязуць прыданае', паяжжане мн. 'жаніх, дружкі, сваякі з гасцямі ў вясельным абрадзе' — Зах.-бран. р., Віц. р. (Каспяровіч, Растаргуеў),
прыданка ж., прыданачка ж., прыданкі мн. 'сяброўка маладой, радзей сваячка, якая збірае для яе падарункі і дапамагае шыць вясельны ўбор' — Віл., Зах.-бран. р., Малар., Берасц. (З нар. сл., ЖНС, НЛ, Федароўскі, Растаргуеў),
прыданкі мн. 'замужнія жанчыны - удзельніцы вяселля' — Капыл. (З нар. сл.),
прыданкі мн., пруданкі мн. 'госці з боку нявесты, які вязуць прыданае нявесты да жаніха' — Віц. р., Іван. (Каспяровіч, ДСБ),
пруданы мн. 'госці з боку нявесты, якія суправаджаюць яе ў дом жаніха' — Чэрв. р. (Шатэрнік),
прыданыя мн. 'шлюбны поезд ад маладой' — Віл. (З нар. сл.),
прыдані мн. 'госці з дома нявесты' — Зах.-бран. р. (Растаргуеў). @вясельны поезд або дружына

дружына зб. 'усе члены на вяселлі: госці жаніха ці нявесты', 'родныя маладых' — Віц. р., Уздз., Чэрв., Віл. (З нар. сл., Каспяровіч, Мат. мен.-мал., СЦБ),
дружба ж. зб. — Мядз. (СЦБ),
вяселля н. зб. — Віл. (З нар. сл.),
вясельны поезд м. — Віл. (З нар. сл.),
поезд м. 'асобы, якія суправаджаюць нявесту да вянца' — мясц. (Насовіч),
сваты мн. — Віл. (З нар. сл.),
урад м. 'сваякі жаніха, якія прыязджаюць да маладой', 'сваякі жаніха на вяселлі' — Стол. (ДСБ, НЛ),
вячэрнікі мн. 'госці нявесты, якія едуць да жаніха, вячэрні поезд гасцей нявесты' — Віц. р. (Каспяровіч). ##Chapter: 75. Саслоўная прыналежнасць, агульны грамадскі статус @батрак, наёмны сельскагаспадарчы рабочы.

батрак м., батрачка ж. — пераважн. агульн. (ЛАБНГ, ЖНС, ТС, Каспяровіч),
парабак м. — Віц. р., Смален. р., Чэрв., Барыс., Лід., Кобр., Драг., Стол., Жытк., Буда-Каш., Чач. (ЛАБНГ, Дабравольскі, Каспяровіч, ДСБ, ЖНС, ТС, Шатэрнік, Янкова, Мат. апыт.),
парабчанка ж. — Шарк., Смарг. (ЛАБНГ),
работнік м., работніца ж. — Віц. р., паўн.-зах. з. (Каспяровіч, СПЗБ),
найміт м. — Нараўл., Стол., Жытк. (ЛАБНГ, ТС),
наймітка ж. — паўн.-усх. д., сярэд.-бел. г., Жытк., Маст. (ЛАБНГ, Каспяровіч, СПЗБ, Шатэрнік, ТС),
наймітка ж. — Гл., Лун. (ЛАБНГ),
наймічка ж. — паўдн.-зах. д., зах.-пал. г., сярэд.-бел. г., Верхнядзв., Пол., Гар. (ЛАБНГ, ТС, Юрчанка),
служанка ж. — паўдн.-усх. з., зах.-пал. г., гарадз.-бар. г., спрадычна паўн. р. (ЛАБНГ),
служэбка ж. — Малар. (ЛАБНГ),
чаляднік м. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
чалядка ж. — Гом. р., поўдзень Маг. р., усх.-маг. р., паўн.-зах. р. (ЛАБНГ, Бялькевіч, СПЗБ),
чалядніца ж. — паўн.-зах. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
надзённіца ж. — Чэрык. (ЛАБНГ),
надзёншчыца ж. — Мсцісл. (ЛАБНГ),
чужнік м. — Лаг. (Варлыга),
чужнік м. — Лоеў. (Янкова),
пахолак м. — Стол. (ТС). @бежанец, чалавек, які па нейкай прычыне пакінуў пастаяннае месца жыхарства; уцякач.

бежанец м., бежанка ж. — Стол., Жытк. (ТС),
бягляк м., бяглячка ж., ізбег м. — мясц. (Насовіч),
уцякач м., уцякачка ж., уцёклы прым. — мясц. (Насовіч). @беспрацоўны, пра чалавека, які нідзе не працуе.

беспрацоўны м. — Гарадз. (Цыхун),
безработны м. — Зэльв. (Станкевіч, Сцяцко). @кіраўнік, асоба, якая кіруе работай або грамадой.

кіраўнік м. — Віц. р. (Каспяровіч, Станкевіч),
кіроўнік м. — Стаўб. (СЦБ),
кіраўнічы м. — Лаг. (Варлыга),
кіраўніца ж. — мясц. (Станкевіч),
начальнік м. — паўн.-зах. з., Гл., Мсцісл. (СПЗБ, Юрчанка, Янкоўскі),
управіцель м. — Гом. р., Смален. р., Смарг., Мсцісл. (Дабравольскі, НЛГ, Сл. Гарадз., Юрчанка),
управіцелька ж., управіцельніца ж. іран. — Мсцісл. (Юрчанка),
камандзёр м. — Мсцісл. (Юрчанка),
камандзер м. — Чэрв. (Станкевіч), @пан, чалавек з прывілеваных класаў; памешчык, дваранін.

пан м. — агульн. (ГЧ, Дабравольскі, Мат. Гом., Мат. дыял. сл., Насовіч, Растаргуеў, ТС, Станкевіч, Шатэрнік, Цыхун, Янкоўскі),
паня ж. — Віц. р., Смален. р., Зах.-бран. р., Мсцісл. (Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч, Станкевіч, Юрчанка, Янкоўскі, Растаргуеў),
паніца ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
панок м. 'незаможны пан' — Зах.-бран. р., Смален. р., Гл., Чэрв. (Дабравольскі, Насовіч, Растаргуеў, Станкевіч, Шатэрнік, Янкоўскі),
палупан м. 'тое, што і панок' — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
палупанак м. 'тое, што і панок' — Карэл. (ЖНС),
падпанак м. 'тое, што і панок' — мясц. (Станкевіч). @рэвізор

рэвізор м. — Буда-Каш., Чач. (Мат. апыт.),
левізор м. — мясц. (Насовіч),
агледчык м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
інспектар м. — паўн.-усх. з., Смален. р. (Дабравольскі, СПЗБ),
правершчык м. — Гл. (Янкоўскі). @сакратар, чалавек, які займаецца справаводствам.

сакратар м., сакратарка ж. — паўн.-зах. з., Гом. р. (СПЗБ, Станкевіч, НЛГ),
секлятарь м., секлятар м. — Зах.-бран. р. (Растаргуеў, Насовіч),
пісарык м. 'пісар, пісарчук' — Гом. р. (НЛГ),
пісарчук м., пісчык м., пісьмавод м. — мясц. (Насовіч, Станкевіч). @селянін, той, хто працуе ў сельскай гаспадарцы, вясковец.

селянін м. — агульн., акрамя Віц. р., захаду паўн.-зах. з. і захаду зах.-пал. г. (ЛАБНГ),
сялюк м., сялючка ж. 'зневажальная назва селяніна/сялянкі' — Зах.-бран. р. (Растаргуеў),
гаспадар м. — паўн.-зах. з., захад зах.-пал. г., Чэрв., Бярэз. (ЛАБНГ),
аспадар м. — захад паўн.-зах. з. (ЛАБНГ),
крэсцьянін м., крэсцьянін м., хрысцьянін м. — усх. з., Смален. р., спарадычна на астатняй тэрыторыі (ЛАБНГ, Бялькевіч, Дабравольскі),
мужык м. — спарадычна агульн. (ЛАБНГ, Каспяровіч, Насовіч, ТС),
мужычка ж. — Жытк. (ТС),
зямлянін м. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
земляроб м. — Пол. (ЛАБНГ),
рольнік м. — Воран. (Мат. Гарадз.). @шляхціч, дробнапамесны дваранін у Беларусі, Летуве і Польшчы.

шляхціч м. — Віц. р., Смарг. (Каспяровіч, Станкевіч),
шляхчыч м. — Гл. (Янкоўскі),
шляхціц м. — Чэрв. р. (Насовіч, Шатэрнік),
шляхцянка ж. — Вілен. р., Віц. р., Смален. р., Чэрв. р. (Дабравольскі, ЖНС, Каспяровіч, Насовіч, Станкевіч, Шатэрнік),
шляхцюк м. зневаж. — Смарг., Карэл., Чэрв. (НЛ, Станкевіч, Шатэрнік),
шляхтун м. зневаж. — Стол. (ТС),
шляхтунец м. зневаж. — Гом. р. (НЛГ),
лях м. — Жытк. (ТС),
ляшоўка ж. — Жытк. (ТС). ##Chapter: 76. Месца жыхарства і міжасабовыя адносіны @вораг, той, хто знаходзіцца ў стане варожасці з кім-н., непрыяцель.

вораг м. — Віц. р., Чэрв. р., Стол., Жытк. (Каспяровіч, Насовіч, ТС, Шатэрнік),
враг м., аўраг м., аўражы прым. 'які адносіцца да ворага' — Смален. р. (Дабравольскі, Насовіч),
ураг м. — Жытк. (ТС),
уража м. — Лоеў. (Янкова),
уражніца ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
працівень м. — Гл. (Янкоўскі). @жыхар, той, хто пражывае дзе-н., насельнік.

жыхар м. — Смален. р., Пол. (Станкевіч),
жыцель м. — Чач. (ГЧ),
жылец м., жыліца ж. — мясц. (Насовіч);

чалавек, які жыве ў горадзе:
гарадскі прым. — Буда-Каш., Чач., Гом. (Мат. апыт.),
мешчанін м. — мясц. (Станкевіч);

чалавек, які жыве ў вёсцы, вясковец:
селавы прым. — Глыб., Чэрв., Свісл. (ЛАБНГ, Сл. Гарадз., СПЗБ),
селявік м. — Маст. (Сл. Гарадз.),
сельскі прым. — Стол. (ТС),
селянін м. — Жытк. (ТС),
дзеравенскі прым. — Стол., Буда-Каш., Чач., Гом. (ТС, Мат. апыт.),
дзеравенец м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч). @зваротныя словы

васпан м. 'ветлівы зварот да паважанага чалавека' — Віц. р., Чэрв. р. (Каспяровіч, Насовіч, Шатэрнік),
васан м. — Віц. р. (Каспяровіч),
васпане ж. — Віц. р. (Каспяровіч),
васпанна ж. — мясц. (Насовіч),
пані ж. — мясц. (Станкевіч, Насовіч),
панюхна ж. — Стол. (ТС),
пані-матка ж. 'пры звароце да гаспадыні' — мясц. (Насовіч),
панове зб. 'ужываецца пры звароце да групы людзей' — мясц. (Насовіч),
вашаць м. і ж. 'зварот да паважанага чалавека' — Чэрв. р. (Шатэрнік),
імосьценька м. і ж. 'ваша міласць' — Віц. р. (Каспяровіч),
зязюля ж. 'ласкальны зварот да жанчыны' — Чэрв. р. (Шатэрнік),
кукуля ж. 'тое, што і зязюля' — Чэрв. р. (Шатэрнік),
кацубок м. 'у выразе: кацубок-галубок'; кацубіха ж. 'у выразе: кацубіха-галубіха' — мясц. (Федароўскі),
котка ж. 'даражэнькая' — Лун. (ДСБ),
катко ж. 'даражэнькая' — Драг. (ДСБ),
любенькі м., любка ж., любачка ж., мілы м., мілка ж. 'ласкальныя звароты да дарагога чалавека' — Чэрв. р. (Шатэрнік),
тайка ж. 'зварот да сяброўкі' — Браг. (Н. сл-сць). @знаёмы, пра чалавека, якога ведаюць.

знаёмы прым. — Віц. р. (Каспяровіч, Насовіч),
знаёмцы мн. — Светлагор. (Мат. Гом.),
знакамец м. — Бял. (Яўсееў),
знамы прым. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
знаны прым. — Стаўб. (Мат. мен.-мал., Насовіч),
знакомец м. — Стол. (ТС),
знакомы прым. — Мазыр. (ГЧ),
знакомка ж. 'знаёмая' — Лоеў. (Янкова),
добры знаёмы — мясц. (Станкевіч). @падарожнік/1, чалавек, які разам едзе, ідзе.

падарожнік м. — Віц., Мядз., Валож., Зэльв., Ваўк., Бабр., Добр., Касц., Чэрык., Пруж., Бяроз., Івац., Ганц., Лун., Пін. (ЛАБНГ),
падарожны м. — Бераст., Зэльв., Баран., Касц., Бяроз., Івац., Лун., Пін., Стол. (ЛАБНГ),
спадарожнік м. — Смарг., Стаўб. (ЛАБНГ, Станкевіч),
спадарожны м. — Віц. (ЛАБНГ),
папутнік м. — паўн.-зах. з., Пол., Кір., Івац., Рэч., Лельч., Нараўл. (ЛАБНГ, СПЗБ),
папутніца ж. — Паст., Ашм., Пух. (ЛАБНГ),
папутны м. — агульн., пераважна ўсх. з. (ЛАБНГ),
папутні м. — Беш., Петр. (ЛАБНГ),
спапутны м. — Стаўб. (ЛАБНГ),
спутнік м. — Лід. (ЛАБНГ),
папутчык м., папутчыца ж. — агульн., пераважна ўсх. з. і зах.-пал. г. (ЛАБНГ, Бялькевіч),
папутчы м. — Слаўг. (ЛАБНГ),
падседак м. 'спадарожны, што падсеў у дарозе на воз' — Жытк. (ТС). @памочнік, той, хто дапамагае ў чым-н.

памочнік м., памочніца ж. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
памачнік м., памачніца ж. — мясц. (Станкевіч),
памочны прым., паможны прым. — мясц. (Станкевіч),
памагальнік м., памагальніца ж. — Чач., Зэльв. (Насовіч, Станкевіч, Сцяцко, Мат. апыт.),
памаганнік м. — Зэльв. (Сцяцко),
памагатар м. — Слон., Зэльв. (ЖНС, Сцяцко),
памагач м., памагачы м. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
напарыч м. 'той, хто працуе разам, напарнік' — Лоеў. (Янкова),
паплечнік м. 'пра таго, хто ўмее працаваць сумесна з кім-н.' — Смален. р. (Дабравольскі, Насовіч),
падсабленнік м. — Чач. (Мат. апыт.),
супражнік м. — Ваўк. (Мат. Гарадз.). @таварыш, той, хто знаходзіцца ў прыязных, сяброўскіх адносінах з кім-н.

пабрацім м., пабрацімка ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
таварыш м. — Чэрвен. р., Смален. р. (Шатэрнік, Дабравольскі),
сябра м. — Віц. р. (Каспяровіч),
сябар м. — Чэрвен. р. (Шатэрнік),
прыяцель м. — Жытк. (ТС),
кампан м. — Ваўк. (Сцяшковіч),
хаўрусьнік м. 'таварыш, саюзнік' — Чэрвен. р. (Шатэрнік),
хаўрусьніца ж. 'сяброўка, саюзніца' — Чэрвен. р. (Шатэрнік),
дзеўка ж. 'партнёрка' — Круп. (СЦБ). @сусед, чалавек, які жыве паблізу каго-н. або побач з кім-н.

сусед м., суседка ж. — агульн. (ГЧ, ЖНС, Мат. Гом., Мат. дыял. сл., Насовіч, Растаргуеў, СПЗБ, Шатэрнік, Янкоўскі, Мат. апыт.),
суседзі мн. — агульн. (ГЧ, Станкевіч, Мат. апыт.),
суседзя мн. — Гарадз. (СПЗБ),
суседства н. зб. — мясц. (Насовіч),
суседы мн. — Вілен. р., Смарг., Воран., Пруж., Браг. (СПЗБ, ГЧ),
сусяды мн. — Віл., Навагр. (СПЗБ, Станкевіч),
сасед м., суседзь м., саседка ж. — Жлоб., Буда-Каш., Лоеў., Чач. (ГЧ, Мат. апыт., Янкова),
саседзі мн. — Чав. (ГЧ),
саседушка м. — Смален. р. (Дабравольскі), @сябар, добра знаёмы чалавек, з якім падтрымліваюцца даверлівыя і раўнапраўныя адносіны.

друг м. — усх. з., зах.-пал. г., Смален. р., Брасл., Лід., Стаўб., Нясв., Бераст., Баран., Слуц. (ЛАБНГ, ТС, Дабравольскі),
другі мн., друж'я мн., друззё мн. — Смален. р. (Дабравольскі),
дружак м. — Паст., Валож., Асіп., Слаўгарад., Стол. (ЛАБНГ, ТС),
дружака м. — Малад., Леп., Мен., Бярэз., Бых., Слаўгар., Саліг., Жытк. (ЛАБНГ, ТС),
дружбак м. — спарадычна зах.-пал. г., спарадычна цэнтр. частка пал. р., Валож., Слуц., Бых., Бабр. (ЛАБНГ),
дружбант м. — Маст. (ЛАБНГ),
дружбіст м. — Іўеў., Пруж., Іван., Лун. (ЛАБНГ),
дружбяк м. — спарадычна паўн. частка паўн.-зах. з. (ЛАБНГ),
дружака м. 'шчыры сябра' — Лаг., Лоеў. (Варлыга, Янкова),
дружок м. — Лоеў., Смал. (СЦБ, Янкова),
дружэнны прым. 'сяброўскі' — Жытк. (ТС),
падруга ж. 'сяброўка' — Пух. (СЦБ),
таварыш м. — паўн.-зах. з. (СПЗБ, Насовіч),
таварышч м. — Чач. (ГЧ),
таварышка ж. — Гл., Уздз. (Мат. мен.-мал., Янкоўскі),
сябра м. — Лаг. (Варлыга),
сябрук м. — Гом. р. (НЛГ),
прыяцель м., прыяцель м. — паўн.-зах. з., Браг. (ГЧ, СПЗБ, Станкевіч),
прыятчык м. іран. — Мсцісл. (Юрчанка),
тайка ж., таечка ж. 'сардэчная сяброўка, якой давяраюцца патаемныя думкі' — усх.-маг. р., Гом. р., Бялын., Чав., Чач. (Бялькевіч, НЛГ, Кучук, Станкевіч, Мат. апыт.),
гейка ж. 'сяброўка' — Свісл. (Мат. дыял. сл.),
жудра м., жудрак м. — Мсцісл. (Юрчанка),
калега м. — Брасл., Мёр., Воран., Дзятл., Кам., Берасц., Малар. (ЛАБНГ),
каліўка м. ласк. — Смален. р. (Дабравольскі),
кампанёр м., кумпанка ж. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
капман м. — Ваўк. (Мат. Гарадз.),
компан м., канпан м. 'сябрук, таварыш, хаўруснік, кампаньён' — Стол. (ТС),
кунпан м. — Лаг. (Варлыга),
кулега м. — паўн.-зах. з. (Н. сл-сць, СПЗБ),
каляжанка ж., куляжанка ж. — паўн.-зах. з., Стаўб., Малад. (СРЛГ, СПЗБ, СЦБ),
парада м. 'дарадчык, друг сардэчны' — мясц. (Дабравольскі);

сяброўка:
таварышка ж. — Віц. р., Чэрвен. р., Смален. р., Кам., Жытк., (ТС, ДСБ, Дабравольскі, Каспяровіч, Шатэрнік),
каліжанка ж. — Берасц. (ДСБ),
падружка ж. — Жытк. (ТС),
кампанка ж., канпанка ж. — Жытк. (ТС),
кунпанка ж. — Лаг. (Станкевіч),
дружака ж. — Жытк. (ТС),
сябрыня — мясц. (Станкевіч),
сяброўка ж. — мясц. (Станкевіч),
прыяцёлка ж. — Карэл. (Сл. Гарадз.),
прыяцелка ж. — Смален. р. (Дабравольскі). @тутэйшы, пра чалавека, які жыве ў гэтай вёсцы, у гэтым горадзе; мясцовы.

тутэйшы прым. — Вілен. р., Беластоц. р., Віл., Воран., Паст., Астр., Лід., Зэльв. (СПЗБ),
туташні прым. — Свісл., Раг. (Мат. Гарадз., СПЗБ),
тутышні прым. — Чач. (ГЧ),
нашаскі прым. — Смален. р. (Дабравольскі),
нашанец м. — Лаг. (Варлыга),
наскі м. — Лаг. (Варлыга). @чужы, пра немясцовага чалавека.

чужак м. — Лаг., Бярэз. (Варлыга, СПЗБ),
чужык м. — Лоеў. (Янкова),
чужынец м. — Лаг. (Варлыга),
чужаніца м. і ж., чужыня м. і ж. — Паням. р. (Федароўскі),
чужанін м. — Смален. р. (Дабравольскі),
чуж-чужына м. і ж. — Лоеў. (Янкова),
чужаземец м. — Лаг. (Варлыга, Насовіч),
чужаземка ж. — Паням. р. (Федароўскі),
чужапанец м. 'чалавек з другога маёнтку, а таксама з другой воласці і нават дзяржавы' — мясц. (Насовіч),
наброда м. і ж. — Гом. (Мат. Гом.),
надрыдзень м. — Гом. (Н. сл-сць),
набродны прым. — Воран. (Сл. Гарадз.),
наброжы прым. 'пра таго, хто раптоўна трапіў у нейкае месца' — Смален. р. (Дабравольскі),
прыброд м. 'бадзяга, які дзе-н. пасяліўся' — мясц. (Насовіч),
прыблуд м. 'лаянкавае на новапрыбылога чалавека' — Чач. (Насовіч, Мат. апыт.),
прыблуда м. і ж. зневаж. — Брасл. (СПЗБ),
прыблудак м. — Мен., Чач. (Насовіч, СПЗБ, Мат. апыт.),
перахаджалы прым. 'прахожы' — мясц. (Станкевіч),
прыходжы прым. — Паст., Віл. (СПЗБ),
прыхожы прым. 'нетутэйшы, прышлы' — Вілен. р. (СПЗБ),
прыхадзень м. 'чужынец' — Карэл. (Сл. Гарадз.),
прыходны прым. 'чужынец' — мясц. (Насовіч),
прышлец м. — мясц. (Насовіч),
заходзень м., заходка ж. — мясц. (Насовіч),
захажалы прым. — мясц. (Насовіч),
зашлы прым. — мясц. (Насовіч),
хадзяка м. і ж. 'прахожы' — мясц. (Насовіч),
наежджы прым. — Ветк. (Мат. Гом.),
пераезжы прым. 'пра чалавека, які пабыў недзе праездам' — мясц. (Насовіч),
прыежанец м. 'прыезджы чалавек' — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
навалач м. і ж. — Светлагор. (Мат. Гом.),
навалока м. пагард. — Гом. р. (НЛГ),
светнік м., светніца ж. 'той, хто прыехаў са "свету", з далёкіх краёў' — Мсцісл. (Юрчанка),
брэйка м. і ж. пагард. — Гом. (Мат. апыт.),
гевала м. і ж. пагард. — Светлагор. (Мат. Гом.),
чылы прым. — Бярэз., Чэрв., Смарг. (Сл. Гарадз., СПЗБ),
мандровы прым. 'пра чалавека, які вандруе, падарожнічае' — мясц. (Федароўскі).