##ShortTitle: Жывёльны свет ##LongTitle: Жывёльны свет ##FrontpageTitle: Жывёльны свет (дыялект.) ##ExpandArticle: true ##Type: slo ##HTMLDescription_BEGIN Створана на падставе:
Жывёльны свет: Тэматычны слоўнік. Менск: Беларуская навука, 1999. ISBN 985-08-0185-9

Разьдзелы:
Жывёльны свет
 Дзікія і свойскія жывёлы  

 Дзікія і свойскія птушкі  

 Паўзуны і земнаводныя  

 Рыбы і рак  

 Насякомыя і ніжэйшыя  

Агульныя назвы і характарыстыкі
 Агульныя назвы  

 Групы  

 Месцы вырошчвання малых  

 Покрывы цела  

 Часткі цела і органы  

 З'явы ў жывёльным свеце  

 Падача голасу або іншыя гукі  

 Стан узбуджэння  

 Прывядзенне патомства  

 Здабыванне ежы, харчаванне і кармленне  

 Нападзенне або абарона  

 Некаторыя дзеянні  

 Прыкметы па адносінах або прыналежнасці  

 Прыкметы паводле стану  

 Прыкметы паводле колеру  

 Якасныя прыкметы  


Слоўнік уключае выбраныя з розных крыніц рэгіянальныя беларускія народныя назвы розных жывёл, птушак, рыб, насякомых і іншых істот і лексіку, звязаную з іх характарыстыкай і жыццядзейнасцю.
##HTMLDescription_END ##Chapter: 11. Дзікія і свойскія жывёлы @

авечка, свойская жвачная жывёліна, якая дае воўну, мяса, малако.

агульная назва:
авечкі (гавечкі) мн. — асн. мас. г. (Мат. апыт.),
авячкі (гавячкі) мн. — зах.-пал. г. (Мат. апыт.),
воўцы мн. — віц.-маг. г., спарадычна ўсх. з. (Мат. апыт.).

самка, авечка:
авечка (гавечка) ж., авечачка (гавечачка) ж. памянш. — агульн. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Бялькевіч, Мат. апыт.),
вавечка ж. — Ельск. (ЛАБНГ),
вечка ж., вечачка ж. памянш. — Слаўг., Краснап., Драг., Пін., Стол., Жытк., Лельч., Маз. (ЛАБНГ, АЛА, ТС),
аўца (гаўца) ж., авечка (гавечка) ж. памянш. — віц.-маг. г., усх. з., а таксама Гарадз., Маст., Ваўк., Зэльв., Слон. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Мат. Гарадз.),
ваўца ж. — Свісл. (ЛАБНГ, АЛА),
башка ж. — Сен. (Каспяровіч),
котка ж. — мясц. (Насовіч),
шута ж. ласк., шутка ж. ласк., шутачка ж. памянш.-ласк. — усх.-маг. р., а таксама Драг., Калінк. (ЛП, З нар. сл., Мат. Гом., Насовіч),
шурка ж. ласк., шурачачка ж. памянш.-ласк. — усх.-маг. р. (Мат. апыт., Насовіч),
шкырка ж. ласк., шкырачка ж. памянш.-ласк. — усх.-маг. р. (Мат. апыт., Насовіч),
авулька ж. ласк. — Мёр. (НС),
мена ж. дзіц. — Астр. (Мат. Гарадз.),
бэдзя ж. дзіц. — Беластоц. р. (СПЗБ);

маладая авечка:
ярушка ж. — Мсцісл., Клім., Латгал. р. (СПЗБ, Бялькевіч, Мат. апыт.),
ярачка ж. — Пін. (ЛАБНГ),
ёрка ж. — Беш. (Каспяровіч);

шлёнка ж. 'авечка шлёнскай пароды' — Мсцісл., Слаўг. (Мат. апыт.).

самец, баран:
баран м., баранчык м. памянш., баранок м. памянш., баранчук м. памянш., баранец м. памянш. — агульн. (ЛАБНГ, СПЗБ, Насовіч, Янкова, Мат. апыт.),
маркач м. — паўдн.-зах. д., акрамя ўсходняй часткі, зах.-пал. г. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, ТС, З нар. сл., Насовіч, Тарнацкі),
смаркач м. — Берасц., Драг. (ЛАБНГ, АЛА, З нар. сл.),
маркаль м. — поўдзень Мен. р., сл.-маз. г. (ЛАБНГ, АЛА, Шаталава),
мяркаль м. — Лельч. (ЛАБНГ),
смаркаль м. — Драг. (ЛАБНГ, АЛА),
мархаль м. — Жлоб., Акц., Маз., Нараўл., Лоеў. (ЛАБНГ, АЛА, З нар. сл.),
маргаль м. — Браг. (ЛАБНГ, АЛА, Шаталава),
мархатун м. — Жытк. (ЛАБНГ, АЛА, ТС),
моркут м. — Малар. (НЛ),
моркуцень м. — Драг. (ЛАБНГ),
маркітун м. — Беластоц. р. (СПЗБ),
меркітун м., меркіцун м. — Лун. (Шаталава),
цяк м. — Малад. (АЛА),
цякун м. — Паст., Астр., Ашм. (ЛАБНГ),
трык м. — захад зах.-пал. г. (Тарнацкі),
кабак м. — Добр. (Мат. Гом.),
кілун м. — Лельч. (З нар. сл.),
мудзян м. — Лун. (Тарнацкі);

баран пакладаны (кастрыраваны):
скапец м., скоп м. — паўн. р. (ЛАБНГ, АЛА),
шкапец м. — Шарк., Паст. (ЛАБНГ).

ягня:
ягня н., ягнятка н. памянш., егнятка н. памянш.; ягнё н., ягнётка н. памянш.; ягнёнак м., ягнянёнак м., ягнёначак м. памянш. — адпаведна паўдн.-зах. д., сярэд.-бел. г., паўн.-усх. д. (ДАБМ, АЛА, СПЗБ, Мат. Гарадз., Мат. апыт.),
ягня н. — Пух., Асіп. (ДАБМ, СПЗБ),
агнёнак м. — Шкл. (ДАБМ, Н. сл-сць),
гнёнак м. — Маг. (ДАБМ),
ягнюк м. — зах.-пал. г., паўн.-зах. з. (ДАБМ, СПЗБ, ЖС),
авечаня н. — Жытк. (ТС),
багня н., баранчык м. 'ягня-самец' — мясц. (Насовіч);

ягня асенняга акоту:
асянё н. — Бар. (ЛАБНГ),
асянчук м. — захад Гарадз. р., поўдзень Мен. р. (ЛАБНГ, ЖС, ЖНС, Сцяшковіч),
асянюк м. — захад Гарадз. р. (ЛАБНГ, Цыхун),
асянчак м. — поўдзень зах.-пал. г. (ЛАБНГ),
асяток м. — Бераст. (Сцяшковіч),
асеннік м., асенчык м. памянш. — усх. з. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
асенка ж. — Кобр. (ДАБМ),
асянёнак м. — Гарадз. (Сцяшковіч);

веснавое ягня:
весянчук м. — Карэл. (ЖНС),
сняк м. — Карэл. (ЖС). @

алень, дзікая жвачная жывёліна атрада парнакапытных з галінастымі рагамі і кароткім хвастом.

агульная назва і назва самца:
алень м. — агульн. (Мат. апыт.),
лень м. — Слаўг., Касц., Клім. (Мат. апыт.),
елень м. — Зэльв., Вілен. р. (СПЗБ),
ялень м. — Воран. (СПЗБ).

самка:
аленіха ж. — агульн. (Мат. апыт.),
аляніца ж. — Воран. (Мат. Гарадз.).

аленя:
аляня н. — паўдн.-зах. д.,
алянё н. — сярэд.-бел. г.,
алянёнак м. — паўн.-усх. д. (ТС, Мат. апыт.),
алянюк м., аленючок м. памянш. — Воран. (Мат. Гарадз.). @

бабёр, паўводны звер — грызун, які жыве ў лесе каля рэк і іншых вадаёмаў і мае каштоўнае футра.

агульная назва і назва самца:
бабёр м. — агульн. (Мат. Гарадз., Бялькевіч, Мат. апыт.),
бабер м. — усх.-пал. р. (ТС, Мат. апыт.),
бабрак м. — Чэрв. (Шатэрнік),
бобр м. — агульн. (СПЗБ, Мат. апыт.).

самка:
бабрыха ж. — агульн. (Мат. Гарадз., Мат. апыт.),
бабрыца ж. — Люб. (СПЗБ),
вадзяніца ж. — Дзятл. (Сцяшковіч).

бабраня:
бабраня н., бабранё н., бабронак м. — адпаведна паўдн.-зах. д., сярэд.-бел. г., паўн.-усх. д. (Мат. Гарадз., Мат. апыт.). @

барсук, лясны драпежны пушны звер сямейства куніцавых з вострай мордай і доўгай грубай шэрсцю, які жыве ў норах.

агульная назва:
барсук м. — агульн. (СПЗБ, ЭПБ, Мат. Гарадз., Мат. апыт.).

самка:
барсучыха ж. — Воран. (Мат. Гарадз.).

барсучаня:
барсучаня н. — паўдн.-зах. д.,
барсучанё н. — сярэд.-бел. г.,
барсучанёнак м., барсучонак м. — паўн.-усх. д. (Мат. апыт.). @

вавёрка, невялікі пушны звярок, які жыве ў дуплах дрэў і харчуецца арэхамі, грыбамі.

вавёрка ж., вавёрачка ж. памянш. — асн. мас. г., за выключэннем усх.-маг. р. (ДАБМ, АЛА, СПЗБ, НС, Мат. Гарадз., Мат. апыт.),
вавюрка ж. — паўн.-зах. з. (ДАБМ),
віёрка (віорка) ж. — Ваўк., Маст., Свісл., Стаўб. (ДАБМ, АЛА, СПЗБ, Шаталава),
віюрка ж. — Ваўк. (СПЗБ),
вівёрка ж. — Гарадз. (ДАБМ),
яёрка ж. — поўдзень паўн.-зах. з. (ДАБМ, АЛА, СПЗБ, НЛ, З нар. сл., Мат. Гарадз., Шаталава),
явёрка ж. — Бярэз., Ганц., Шчуч., Старадарож. (АЛА, Мат. Гарадз., Шаталава),
яўёрка ж. — Стол., Ганц. (СПЗБ, ТС),
явюрка ж. — Пруж. (СПЗБ),
авёрка ж. — Гарадз., Шчуч. (АЛА, З нар. сл.),
аверка ж. — Гарадз., Іван. (ДАБМ),
аёрка ж. — Дзятл. (Сцяшковіч),
вёрка ж. — Свісл. (АЛА),
ляверка ж. — спарадычна зах.-пал. г. (ДАБМ, ЛП),
лівірка ж. — Берасц., Пін. (АЛА, ЖНС),
вяверыца ж. — Пін. (ДАБМ),
белка ж., белачка ж. памянш. — асн. мас. г., за выключэннем паўн.-зах. з. і зах.-пал. г. (ДАБМ, АЛА, СПЗБ, ЖНС),
беліца, бяліца (былыця) ж. — Малар. (ДАБМ, НЛ),
векша ж. — Пол., Беш., Смален. р. (ДАБМ, Каспяровіч, Насовіч, Дабравольскі),
скакуха ж., скакушка ж. памянш. — Слон., Беш. (Сцяшковіч, Каспяровіч),
рудка ж. — Івян. (АЛА).

малое ў вавёркі:
ваверчаня н., яерчаня н., белчаня н. — паўдн.-зах. д.,
ваверчанё н., яерчанё н., белчанё н. — сярэд.-бел. г.,
бяльчонак м., бельчанёнак м. — паўн.-усх. д. (СЦБ, Мат. Гарадз., Янкова, Мат. апыт.). @

вожык, невялікі звярок, спіна і бакі якога пакрыты доўгімі вострымі іголкамі.

агульная назва:
вожык м. — асн. мас. г., за выключэннем віц.-маг. і зах.-пал. г. (ЛАБНГ, АЛА, Мат. Гарадз., Насовіч, Шатэрнік),
еж м. — зах.-пал. г. (ЛАБНГ, АЛА),
ёжык м. — спарадычна зах.-пал. г., поўдзень паўн.-зах. з., Вілен. р. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ),
ёж м. — спарадычна віц.-маг. г. (ЛАБНГ, АЛА),
ёжык м. — віц.-маг. г., поўдзень паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Насовіч),
ёржык м. — Ветк. (ЛАБНГ),
ожык м. — Слон., Свісл., Саліг., Карм. (ЛАБНГ, АЛА, Шаталава),
в'ёжык м. — Астр. (ЛАБНГ).

самка:
важыха ж. — Мядз. (СЦБ),
яжыха ж. — Навагр., Мсцісл., Лоеў. (Мат. Гарадз., Янкова, Мат. апыт.),
ажыха ж. — Лун. (ЛАБНГ),
ежачка ж. — Лоеў. (Мат. Гом.).

малое ў вожыкаў:
важаня н. — Круп., Лаг., Смал. (СЦБ),
важанё н. — Карэл. (Мат. Гарадз.),
ежаня н. — паўдн. р. (ЛАБНГ),
ежанёнак м. — віц.-маг. г. (Мат. апыт.),
ежанё н. — Светлагор. (Мат. Гом.),
ежанок м. — Слаўг. (ЛАБНГ),
важук м. — Воран. (Сл. Гарадз.),
яжук м. — Навагр. (Мат. Гарадз.). @

воўк, дзікая драпежная жывеліна сямейства сабачых.

агульная назва і назва самца:
воўк м. — агульн. (СПЗБ, Мат. Гарадз., Мат. мен.-мал.),
ваўчышча м. экспр. — усх.-маг. р. (Насовіч),
ваўкачэчына м. экспр. — Слон. (ЖНС),
бірук м. — Смален. р. (Дабравольскі, Насовіч),
поўх м. — Клім. (Бялькевіч),
пустыня ж. — Краснап. (Бялькевіч);

малады воўк:
ваўчак м. — Іўеў. (СПЗБ),
ваўчук м. — Жытк. (ТС),
пестак м. — Глыб. (СПЗБ),
пестун м. — Брасл. (СПЗБ);

стары воўк:
ваўкач м. — Карэл. (Сцяшковіч);

воўк, які нападае на авечак:
аўчар, ваўчар м. — Ашм., Іўеў., Пух., Лун. (ЛАБНГ, СПЗБ),
аўчарнік (гаўчарнік) м. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, СПЗБ),
аўчур (гаўчур) м. — Лях., Шчуч. (СПЗБ),
аўчатнік м. — мясц. (Станкевіч),
воўк авечы м. — Стол. (ТС);

воўк, які нападае на гусей:
гусятнік м. — Пол., Ушацк., Іўеў., Краснап. (ЛАБНГ),
гусячнік м. — Нясв. (ЛАБНГ);

воўк, які нападае на коней:
канюх м. — паўн.-зах. з., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ),
конюх м. — Іўеў., Лун., Жытк. (ЛАБНГ, ТС),
канюр м. — Навагр., Бых., Лях., Калінк. (ЛАБНГ, СПЗБ),
канадаў м. — Клім. (ЛАБНГ),
канеўнік м. — Мёр. (ЖНС),
канетнік м. — Пол. (ЛАБНГ),
канятнік м. — Ушацк. (НЛ),
канарэз м. — Верхнядзв., Раг. (ЛАБНГ, СПЗБ, Насовіч),
кабылятнік м. — Мсцісл. (Юрчанка),
конскі воўк м. — Карэл., Уздз., Кам. (ДАБМ, ЛАБНГ, СЦБ, Мат. мен.-мал.),
воўк-канюх м. — Пух. (ЛАБНГ);

воўк, які нападае на жарабят:
жарабятнік м. — Гл., Мсцісл. (Юрчанка, Янкоўскі).

самка:
ваўчыца ж. — агульн. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., Станкевіч),
ваўчыха ж. — спарадычна паўдн.-зах д., віц.-маг. г. (ЛАБНГ, Мат. Гарадз., Насовіч),
ваўчарка ж. — Лельч. (ЛАБНГ).

ваўчаня:
ваўчаня н. — паўдн.-зах. д. (ЛАБНГ, Мат. Гарадз.),
ваўчанятка н. памянш. — Лаг., Слон., Зэльв., Лях., Лоеў., Браг., Малар. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ, Мат. Гарадз.),
ваўчанё н. — сярэд.-бел. г. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., Станкевіч),
ваўчанёнак м. памянш. — паўн.-усх. д. (ЛАБНГ, Насовіч, Яўсееў),
ваўчук м. — Валож., Стол., Раг. (ЛАБНГ),
ваўчак м. — Гарадз. (ЛАБНГ, Сцяшковіч),
ваўчанюк м. — Воран., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
ваўчанок м. — Лёзн., Тал., Раг., Ветк. (ЛАБНГ),
ваўчаняк м. — Раг. (СПЗБ),
ваўчонак м. — паўн. р., а таксама Чач., Жлоб., Рэч. (ЛАБНГ),
ваўчэнак м. — Бял. (Яўсееў),
ваўчат м. — Віц. (ЛАБНГ),
шчаня н. — Кам. (ЛАБНГ).

мноства ваўкоў:
ваўчэча ж. зборн. — Жытк. (ТС),
ваўкачэча ж. зборн. — Гл., Стол. (ТС, Янкоўскі),
ваўкаўня ж. зборн. — Жытк. (ТС). @

выдра, млекакормячая драпежная жывеліна з каштоўным футрам цёмна-бурага колеру, якая вядзе паўводны спосаб жыцця.

выдра ж. — агульн. (Мат. Гарадз., Насовіч, Станкевіч, Мат. апыт.),
выдра ж. — паўн.-зах. з. (СПЗБ, Мат. апыт.)

выдраня:
выдраня н. — Воран. (Мат. Гарадз.),
выдрук м. — Воран. (Мат. Гарадз.). @

гарнастай, пушны драпежны звярок, які зімой мае белае футра з чорным кончыкам хваста.

гарнастай м. — агульн. (Бялькевіч, Мат. апыт.),
чарнахвосцік м. — Стол. (ТС),
поўх м. — Краснап. (Бялькевіч).

самка:
гарнастаіха ж. — агульн. (Мат. апыт.),
гарнастайка ж. — Бярэз (СЦБ). @

заяц, невялікі звярок атрада грызуноў з доўгімі заднімі нагамі, доўгімі вушамі і кароткім хвастом.

заяц м. — агульн. (АЛА, Бялькевіч, Станкевіч),
заюк м. — мясц. (Насовіч),
заюхна м. — мясц. (Насовіч),
зайка м. — мясц. (Насовіч),
малік м. 'малады заяц' — Гом. (Мат. Гом.),
шуміла м. 'спужаны заяц' — Ветк. (Мат. Гом.);

заяц-шарак:
шарак м. — Лаг., Стаўб., Нясв., Чач. (ЛАБНГ, СЦБ, Мат. Гом., Насовіч),
сярак м. — усх.-маг. р. (Насовіч, Мат. апыт.),
русак м. — Клім. (ЛАБНГ);

заяц-бяляк:
бяляк м. — Віц., Лаг., Лун., Стол., Лельч. (ЛАБНГ, Каспяровіч),
бялюк м. — Чэрык. (ЛАБНГ).

самка:
зайчыха ж. — агульн. (Мат. Гарадз., Бялькевіч, Мат. апыт.).

зайчаня:
зайчаня н., зайчанятка н. памянш. — паўдн.-зах. д.,
зайчанё н. — сярэд.-бел. г.,
зайчанёнак м., зайчонак м. — паўн.-усх. д. (СЦБ, Мат. Гарадз., Мат. апыт.),
зайчонак м. — Бял. (Яўсееў). @

зубр, дзікая буйная рагатая жывёліна сямейства пустарогіх.

зубр м. — агульн. (Мат. апыт.),
зубра ж. — Бярэз. (СЦБ).

самка:
зубрыха ж. — Дзярж. (СЦБ).

зубраня:
зубраня н. — паўн.-зах. з.,
зубранё н. — сярэд. бел. г.,
зубронак м. — паўн.-усх. д. (СЦБ, Мат. Гарадз., Мат. апыт.). @

кажан (лятучая мыш), млекакормячая начная жывёліна з шырокімі перапончатымі крыламі.

кажан м. — агульн. (ЛАБНГ, АЛА, Шатэрнік, Каспяровіч, Тарнацкі, Насовіч),
кожан м. — зах.-пал. г. (ЛАБНГ, АЛА),
кіжан м. — Саліг. (АЛА),
каржан м. — сумежжа зах.-пал. г. і ўсх.-пал. р. (ЛАБНГ, АЛА, Шаталава),
коржан м. — Лун. (АЛА),
карзан м. — Рэч., Жытк. (ЛАБНГ, ЖС),
казан м. — Бабр. (ЛАБНГ),
казанец м. — Браг. (ЛАБНГ),
шкурат м. — Валож., Іўеў., Ганц., Гл. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Тарнацкі),
скурат м. — Гарадз., Навагр., Івян., Воран. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ),
скураток м. — Іўеў. (ЛАБНГ),
скурлат м. — Воран. (АЛА),
скурач м. — Свісл. (Шаталава),
раменнік м. — Івац., Кам., Калінк., Рэч. (ЛАБНГ, НС, Тарнацкі),
рамяніца ж. — Драг. (ЛАБНГ),
палатнянік м. — Саліг., Жытк. (ЛАБНГ, ТС, Нар. сл-сць),
магазанчык м. — Браг. (АЛА, Шаталава),
хулап м., кулап м. — Жлоб. (ЛАБНГ),
папаліка ж. — Кобр., Малар. (Тарнацкі),
начніца ж. — Віл., Калінк. (ЛАБНГ),
ночка ж. — Малар., Кобр. (ЛАБНГ, НЛ, Тарнацкі),
серпакрыжнік м. — Свісл. (Шаталава),
парх м. — Кобр. (Тарнацкі),
лятак м. — Лун. (Тарнацкі),
лынек м. — Пін. (Тарнацкі),
кажан-мыш м. — Пух. (АЛА),
лятучая (лятушчая, ляцячая, лятачая) мыш (мыша, мышына) — агульн. (ЛАБНГ, АЛА, Тарнацкі),
шкурацяная (шкурціная) мыш — Краснап., Лоеў. (ЛАБНГ, Мат. Гом., Бялькевіч),
пальная мыша — Брасл. (АЛА),
палатняная мыш — Лельч. (ЛАБНГ). @

каза, невялікая свойская і дзікая парнакапытная жвачная жывёліна сямейства пустарогіх.

агульная назва:
козы мн. — агульн. (Мат. апыт.),
маркацінне н. зборн., пагард. — Ушацк. (НЛ).

самка, каза:
каза ж., козка ж. памянш. — агульн. (СПЗБ, Янкоўскі, Мат. апыт.).

самец, казёл:
казёл м. — агульн. (АЛА, Бялькевіч, Янкоўскі, Янкова),
казёльчык м. памянш. — Слаўг. (АЛА),
казёлчык м. памянш. — Гарадз. (АЛА),
казельчык м. памянш. — Касц., Капат. (АЛА).

казляня:
казляня н. — паўдн.-зах. д. (ЛАБНГ, АЛА),
казлянятка н. памянш. — Навагр. (ЛАБНГ, АЛА),
казлянё н. — сярэд.-бел. г. (ЛАБНГ, АЛА),
казлянётка н. памянш. — Смален. р. (ЛАБНГ, АЛА),
казлянёнак м., казлёнак м. — паўн.-усх. д. (ЛАБНГ, АЛА, СЦБ),
казля н. — Берасц. (АЛА),
казлятка н. памянш. — Пух. (АЛА),
казляк м., казлячок м. памянш. — мясц. (Насовіч),
казлюк м. — Мёр., Пін., Паст., Воран. (ЛАБНГ, АЛА),
казлішка м. — Ветк. (АЛА),
казяня н., казянятка н. памянш. — паўдн.-зах. д., зах.-пал. г. (ЛАБНГ, АЛА, ТС, СЦБ, Мат. мен.-мал., Янкоўскі, Янкова),
казянё н. — Малад., Івян., Карэл., Бярэз. (ЛАБНГ, АЛА, Станкевіч),
казянётка н. памянш. — Віл. (АЛА, СПЗБ),
казянёнак м. — Бял., зах.-бран. р. (АЛА, Растаргуеў),
казянюк м. — Гарадз. (ЛАБНГ, АЛА),
казялок м. — Мёр., Паст. (ЛАБНГ, АЛА),
казюк м., казючок м. памянш. — Пін. (ЛАБНГ, АЛА). @

карова, буйная рагатая свойская жывёла, якая дае малако.

агульная назва:
каровы мн. — асн. мас. г. (Мат. апыт.),
каравы мн. — зах.-пал. г. (Мат. апыт.),
говяда н. зборн., гаўяда н. зборн. — Люб., Старадарож. (ЖС, НС),
тавар м. — усх.-пал. р. (НС, ТС),
скот м., асаціна ж. — усх. з. (Мат. апыт.).

самка, карова:
карова ж., кароўка ж. памянш. — агульн. (АЛА, СПЗБ, Сл. Гарадз., Мат. Гарадз., Бялькевіч, Мат. апыт.),
каровіца ж. экспр. — Смарг., Шчуч., Астр., Ашм., Іўеў., Воран. (СПЗБ),
каравёна ж. экспр. — Брасл. (СПЗБ),
каравёшка ж. экспр. — Вілен. р. (СПЗБ),
каравіна ж. экспр. 'вялікая карова' — Беластоц. р. (СПЗБ),
кароўчына ж. экспр. — Лоеў. (Янкова),
карованька ж. ласк. — Маз. (НЛГ),
каровачка ж. ласк. — Жытк. (АЛА),
кароўчыначка ж. ласк. — Лоеў. (Янкова),
мызя ж. дзіц. — Малар. (НС),
мыка ж. дзіц. — мясц. (Насовіч),
мысечка ж., мыська ж., мыся ж. дзіц. — мясц. (Насовіч),
псейка ж. дзіц. — Петр. (ЖС),
рагуля ж. ласк. — мясц. (НЛГ),
тпрузейка ж. дзіц. — Мсцісл. (Юрчанка),
тпруська ж. дзіц. — Зэльв. (Н. сл-сць),
цёсечка ж., цёська ж. ласк. — мясц. (Насовіч),
таварына ж. — Стол., Петр. (ТС, Мат. Гом.),
цялуха ж. — Докш., Віл., Гарадз. (СПЗБ, Янкоўскі),
цялушка ж. — Драг. (ЛАБНГ),
турыца ж. 'дзікая або вялікая карова' — мясц. (Насовіч);

карова галандскай пароды:
галанка ж., алендра ж. — Гарадз. р., Астр. (Сцяшковіч, Цыхун);

карова першага ацёлу:
первацёлка ж. — сярэд.-бел. г., сл.-маз. г., а таксама Ваўк., Слон., Івац., Малар., Клім., Гор. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гом.),
першацёлка ж. — Саліг., пол.-мен. г., Гарадз. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, З нар. сл., Н. сл-сць),
первадойка ж. — Маз. (ЛАБНГ),
первацёл м. — Уздз. (ЛАБНГ),
первачатка ж., первячатка ж. — Жлоб. (ЛАБНГ, Мат. Гом.),
першацёл м. — Карэл., Нясв., Клецк. (ЛАБНГ),
правястка ж. — Кам., Берасц. (ЛП),
пярвалка ж. — Верхнядзв., Рэч., Лоеў., Жытк., Браг. (ЛАБНГ, З нар. сл., Янкова),
пярвісенка ж., первесянка ж. — Рас., Гарадоц. (ЛАБНГ, Шаталава),
пярвустка ж. — Клім. (ЛАБНГ),
пярвусцінак м. — Чэр. (ЛАБНГ),
пярвусцінка ж., пярвосцінка ж., пярвісцінка ж., пярэсцінка ж. — віц.-маг. г., Уздз. (ЛАБНГ, Шаталава, Бялькевіч),
пярвуха ж. — Гом. р. (Мат. Гом.),
пярвушка ж. — Гом. р. (Мат. Гом.),
пярвушчанка ж. — Рэч., Буда-Каш., Гом., Ветк., Добр. (ЛАБНГ, НС),
пяршачка ж. — Гарадз. р., Чэрв. р., пол.-мен. г., а таксама Астр., Слаўг., Кругл. (ЛАБНГ, Мат. мен.-мал., Шаталава),
пяршака ж. — Лун. (Шаталава),
пяршатка ж. — Раг., Бар., Кір., Кам., Берасц. (ЛАБНГ, СПЗБ),
пяршынка ж. — Пін., Стол. (ЛАБНГ),
первым целем — Іўеў., Капыл., Ганц. (ЛАБНГ),
першым целем — Гарадз., Зэльв., Бераст., Слон., Краснап. (ЛАБНГ),
першым цяляцем — Кобр., Бяроз., Івац., Іван. (ЛАБНГ),
першым цёлам — Бяроз., Драг., Кобр., Іван., Пін. (ЛАБНГ),
выпустоўка ж. — Дзярж. (СЦБ),
дравіца ж., дровіца ж. — Верхнядзв., Петр., Жытк., Лельч. (ЛАБНГ, ТС, З нар. сл., Шаталава),
дровіцка ж. — Жытк. (ЛАБНГ),
дроўка ж. — Бых., Добр., Лельч., Стол. (ЛАБНГ, ТС, З нар. сл.),
лашчак м. — Навагр. (ЛАБНГ),
лашчачка ж. — Дзятл. (ЛАБНГ),
ярушка ж. — Докш. (ЛАБНГ, СПЗБ);

карова другога ацёлу:
другак м. — Круп. (СЦБ),
другацёлка ж. — Стол. (ТС);

карова трэцім цялём:
трацяк м. — Круп. (СЦБ);

карова, якая не пакрылася:
ялаўка ж. — Брасл., Пол., Карэл., Мсцісл., Маг., Чэрв., Клім., Маз., Лельч., Ельск., Нараўл., Добр., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, З нар. сл., Мат. Гарадз., Бялькевіч, Насовіч),
ялавіца ж. — Гарадз. р., а таксама Мен., Драг., Петр. (ЛАБНГ, СПЗБ, З нар. сл.),
ялаўнік м. — Кам. (ЖНС),
ялоха ж. — Берасц., Кобр., Малар. (ЛАБНГ, ЖС),
пяродайка ж. — Брасл., Пол., Гарадз. р., паўдн. р., зах.-бран. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. мен.-мал., З нар. сл., ЖНС, НЛГ, Растаргуеў, Янкоўскі, Янкова);
сыска ж., сысачка ж. ласк. — Ваўк. (ЛАБНГ),
палёўка ж. 'карова ў стане цечкі' — Стол. (ТС);

бязрогая карова:
галамоўза — Мен., Бераст., Зэльв., Карэл., Асіп., Бяроз., Лях., Саліг., Жытк., Лельч. (ЛАБНГ, ТС, Цыхун),
галуза ж. — Бар., Навагр., Зэльв., Слон., Лях. (ЛАБНГ, СПЗБ, Сцяшковіч),
кукса ж. — Воран., Лід., Іўеў., Навагр., Нясв., Кам., Кобр., Хойн. (ЛАБНГ, СПЗБ, НС, Мат. Гом., Мат. Гарадз.),
букса ж. — Воран., Іўеў., Рэч. (ЛАБНГ, НС),
лабатка ж., лабутка ж. — Верхнядзв., Гарадоц., Мядз., Леп., Чашн., Тал., Маг., Бых., Слаўг. (ЛАБНГ, СЦБ, НС),
камель м. — Петр. (З нар. сл.),
кычма ж. — Драг. (ЛП),
лабан м. — Віл., Гор., Дзятл., Капыл. (ЛАБНГ, СПЗБ, Н. сл-сць),
лабанька ж. — Навагр. (З нар. сл.),
лабашка ж. — Верхнядзв., Бых. (Мат. Маг., Шаталава),
лабіца ж. — Лельч. (ЛАБНГ),
лабоня ж. — Шум. (ЛАБНГ, СПЗБ),
лабук м. — Вілен. р. (СПЗБ),
лабыр м. — Глыб. (ЛАБНГ, СПЗБ),
лабырка ж. — Ушацк. (ЛАБНГ),
лабач м. — Дзятл., Ваўк. (ЛАБНГ, Мат. Гарадз.),
лабуша ж. — Астр. (Мат. Гарадз.),
лэбка ж. — Мсцісл. (ЛАБНГ),
мула ж. — Стаўб. (СЦБ),
шута ж. — Лельч. (Мат. Гом.);

рагатка ж., рагулька ж. 'карова з вострымі рагамі' — Мядз., Вілен. р. (СПЗБ, НС),
рыкуння ж., рыкуха ж. 'карова, якая часта мычыць, рыкае' — Ашм., усх.-маг. р. (Насовіч, Сцяшковіч),
бадзюка ж., бадуха ж. 'бадлівая карова' — усх.-маг. р. (Насовіч, Юрчанка),
даёха ж. 'дойная карова' — паўн. р. (Каспяровіч),
старадойка ж. 'старая карова' — Мсцісл. (Юрчанка),
цыцоха ж. 'карова з вялікімі саскамі' — Зэльв. (Н. сл-сць),
красуля ж. 'карова чырвонай масці' — Хоц. (Бялькевіч),
лыска ж., лысюха ж. 'карова з белай плямай на лбе' — усх.-маг. р., Вілен. р. (СПЗБ);

пярэстая карова:
паласатка ж. — Мядз. (ЛАБНГ),
парыня ж. — Малар. (ЛАБНГ),
перапялёска ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
рабеня ж. — Чач. (Мат. Гом.),
стракатка ж. — Слаўг. (ЛАБНГ),
цвятоня ж. — Шум. (ЛАБНГ);

брында ж. экспр. 'збродлівая карова' — Бял. (Яўсееў),
буба ж. экспр., лайба ж. экспр. 'вялікая трыбухатая карова' — Ушацк., Стаўб. (НС, Мат. мен.-мал.),
гаргара ж. экспр. 'вялікая няўклюдная карова, якая дае мала малака' — Карэл. (Н. сл-сць);

худая карова:
гара ж., гаргара ж., гаргарына ж. экспр. — Мёр. (НС),
хруля ж. экспр. — Ваўк. (СПЗБ),
шаўро н. экспр. — Лоеў. (Янкова),
штыкля ж. экспр. — Свісл. (Шаталава);

шкурапіна ж. экспр. 'дрэнная карова' — Слаўг. (Н. сл-сць),
бонда ж., пасажніца ж. 'карова, якую бацькі давалі дачцэ ў пасаг' — Гарадз., Старадарож. (СПЗБ, Цыхун);

карова, якая яшчэ не цялілася:
цёлка ж. — Валож., Ашм., Крыч., Мсцісл., усх.-пал. р. (СПЗБ, Бялькевіч, Насовіч, Мат. апыт.),
цяліца ж. — Лельч., Люб., Старадарож., Стол., Лоеў., Ельск. (СПЗБ, ТС, НЛ, НС, З нар. сл., Мат. Гом., Янкова),
цяліцка ж. — Петр. (АЛА, Шаталава),
цялуха ж. — Старадарож., Гл. (ЖНС, Янкоўскі),
цялухна ж. — Жытк. (ТС);

цялушка, якая па ўзросту павінна ўжо цяліцца:
нецель ж. — Віц. р., Круп., Жытк. (ТС, НС, Каспяровіч),
нецелак м. — Пух. (СЦБ),
лашачка ж. — Стаўб. (СЦБ),
нядойка ж. — Лоеў. (Янкова),
ялошка ж. — Малар. (НЛ);

цялушка сёлетняга прыплоду:
сёлетка ж. — Верхнядзв., Бярэз., Барыс., Астр., Маг., Бых., Жлоб. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЖНС, Шаталава),
сёлетніца ж. — Паст. (ЛАБНГ),
сяголетка ж. — Чэрв. р., усх.-пал. р. (ЛАБНГ, СПЗБ);

цялушка мінулагодняга прыплоду:
леташніца ж. — Паст., Беш. (ЛАБНГ),
пералетка ж. — Рэч. (ЛАБНГ),
зімавічка ж. — Карм. (ЛАБНГ),
пярэзімка ж., пярэзімачка ж. памянш. — Мен., Гарадз., Бераст., Шчуч. (ЛАБНГ),
траўніца ж. — Віц. (Каспяровіч),
першапашніца ж. — Івац. (ЖНС);

двухгадовая цялушка:
двухгодка ж. — Дзятл. (СПЗБ),
двузімка ж. — Гарадз. (ЛАБНГ),
дравушка ж. — Рас. (Шаталава),
другадзічка ж. — Шум. (Каспяровіч),
нецель ж. — Ашм., Паст. (СПЗБ);

цялушка на трэцім годзе:
трацячка ж. — паўн.-зах. з., Чэрв., зах.-пал. г., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
трацяка ж. — Пух., Нясв., Лях., Ганц., Лун. (ЛАБНГ, СПЗБ),
трацяк м. — Брасл., Чав., Хоц., Краснап., Лельч. (ЛАБНГ),
трайцяка ж. — Петр. (Шаталава).

самец, бык:
бык м. — асн. мас. г. (АЛА, ТС, Бялькевіч, Янкова),
бычуга м. экспр., бычуган м. экспр. — Мсцісл., Верхнядзв. (СПЗБ, Мат. апыт.),
бугай м. — Карэл., Лях., Маст., паўдн.-усх. з., зах.-бран. р. (АЛА, ДАБМ, ЖНС, ТС, З нар. сл., Насовіч, Растаргуеў, Янкоўскі),
буяк м. — Ганц., Бяроз., Кам., Берасц., Пінск., Беластоц. р. (ДАБМ, АЛА, НЛГ, СПЗБ, Тарнацкі, Шаталава),
буячыска м. экспр. — Беластоц. р. (СПЗБ),
буян м. — Пруж., Драг., Пін. (ДАБМ, АЛА, СПЗБ),
стаднік м. 'племянны бык' — Свісл., Лоеў., Стол., Лельч., Браг. (ДАБМ, ТС, НЛГ, Сл. Гарадз., Шаталава, Янкоўскі),
трольскі бугай м. 'вялікі племянны бык немясцовай пароды' — Лельч. (ЖС);

малады бык:
бычок м. — агульн. (АЛА),
бычанок м. — Барыс., Смал. (АЛА, СПЗБ),
бугайчук м. — Лельч. (ДАБМ),
буячок м. — Беластоц. р. (СПЗБ),
двузімак м. 'двухгадовы бычок' — Гарадз. (ЛАБНГ),
падцёлак м. 'бычок-пярэзімак' — Малад., Пух. (СЦБ),
трацяк м., чацвяртак м. 'бычок ад двух да трох год' — Віл., Гарадз., Жытк., Лельч., Ельск., Берасц. (НС),
бадун м. экспр. 'бадлівы бык, бычок' — Мсцісл. (Юрчанка),
быся м. экспр. — Мсцісл. (Яўсееў, Мат. апыт.),
быська м. экспр. — Краснап., Мсцісл. (Бялькевіч, Мат. апыт.),
быця м. дзіц. — Драг. (ЛП),
мычун м. экспр. — Ваўк. (Сцяшковіч);

пакладаны самец:
вол м. — агульн. (АЛА, ТС, Бялькевіч),
валячына ж. экспр. — Стол. (ТС),
валух м. — Шкл. (АЛА),
кастрак м. — Малар. (АЛА),
баўкун м. 'вол, якога запрагаюць у ярмо-адзіночку' — Лельч. (З нар. сл.),
цягло н. 'запрэжаны вол' — Лельч. (НЛ),
красей м. 'вол чырвонай масці' — Гл. (Янкоўскі).

цяля:
цяля н. — паўдн.-зах. д., зах.-пал. г. (АЛА),
цялё н. — сярэд.-бел. г. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
цялёнак м. — паўн.-усх. д. (АЛА),
цялёнка ж. — Віл. (СПЗБ),
цялюк м. — Паст., Воран., Гарадз., Драг. (АЛА, СПЗБ);

цяля-бычок:
бычанёнак м., бычанок м., бычонак м. — Мсцісл. (Юрчанка);

цяля, якое ссе карову:
сысун м., сысунок м. памянш. — Асіп., Гарадз., Слуц., Ельск. (ЛАБНГ),
сысунчык м. — Маст., Стол. (ЛАБНГ),
атосак м. — Карэл. (ЛАБНГ),
лазун м. — Чашн. (Каспяровіч);

цяля-цялушка:
сыска ж., сысачка ж. экспр. — Ваўк. (ЛАБНГ),
сысунка ж., сысуначка ж. экспр. — Гарадз. (ЛАБНГ);

цяля сёлетняга прыплоду, веснавое цяля:
сёлетнік м. — паўн.-усх. д. (ЛАБНГ),
сяголетак м. — поўнач пол.-мен. г., Віц. р., Раг., Чач., Люб., Лун., Пін. (ЛАБНГ),
сяголетнік м. — Пол., Гарадоц., Беш., Калінк., Лоеў. (ЛАБНГ),
сёлетак м., селяток м. — Верхнядзв., Бых., Слаўг., Клім., Касц. (ЛАБНГ),
сёлешнік м. — Паст. (ЛАБНГ),
аблетак м. — Мсцісл. (Бялькевіч),
адналетак м. — Чэрв. (ЛАБНГ),
лятняк м. — Кам. (ЛАБНГ),
налетак м. — Хойн. (Мат. Гом.),
пералетак м. — Докш., Паст. (СПЗБ, Янкоўскі);

цяля на першай пашы:
выпустак м. — Пух., Слуц. (ЛАБНГ),
гумёначак м. — Дзярж. (ЛАБНГ),
гумнішчавае цяля — Валож. (ЛАБНГ),
гумянное цяля — Лаг. (ЛАБНГ),
кучак м. — Малар. (ЛАБНГ);

цяля мінулагодняга прыплоду, цяля-пярэзімак:
пярэзімак м. — Ушацк., Лаг., Валож., Гарадз. р., Чэрв., Клім., Клецк., Слуц., Рэч., Кам., Пін., Лельч. (ЛАБНГ),
перазімовак м. — Бераст. (ЛАБНГ),
падцёлак м. — усх. з., зах.-бран. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Каспяровіч, Растаргуеў),
гадавік м. — Чэрык., Светлагор. (ЛАБНГ),
гадунец м. — Пух. (ЛАБНГ),
аднагодак м. — Карм. (ЛАБНГ),
леташак м., летушок м., леташачак м. памянш. — Бярэз., Бял., Бых., Касц., Чач., Гом., Кам. (ЛАБНГ, Яўсееў),
леташнік м. — Паст., Глыб., Сен., Чашн., Арш. (ЛАБНГ, Каспяровіч),
пералетак м., пералетачак м. памянш. — Гарадоц., Докш., Бяроз., Бял., Бых., Жлоб., Ветк., Лун. (ЛАБНГ),
мякіннік м. — Капыл., Слуц. (ЛАБНГ),
ялаўчук м. — Лельч. (ЛАБНГ). @

конь, буйная свойская аднакапытная жывёліна, якая выкарыстоўваецца для перавозкі людзей і грузаў, а таксама для верхавой язды.

агульная назва:
конь м., конік м. памянш. — агульн. (Мат. апыт.),
канюшок м. экспр. — Мядз. (СЦБ),
канішанька м. памянш.-ласк. — Гом. (НЛГ),
канюга м. экспр., канюга м. экспр. — Навагр. (СПЗБ, З нар. сл.),
каняга м. экспр. — Навагр. (СПЗБ),
каняка м. і ж. экспр. — Пол., Валож., Пух., Лях., Касц. (АЛА, СПЗБ, Насовіч),
кося м. памянш.-ласк., коська м. памянш.-ласк. — агульн. (ЛП, Мат. апыт.),
лошадзь ж. — Астр., Зэльв., Вілен. р. (СПЗБ),
лашадзёнка ж. экспр. — Мсцісл. (Бялькевіч);

дужы конь:
важур м. — Лях. (СПЗБ),
вазюр м. — Барыс. (СПЗБ),
вазавік м. — Круп. (СПЗБ),
ламавік м. — Гарадз. (Цыхун);

рысак м. 'рысісты конь' — агульн. (СПЗБ, Мат. апыт.),
невук м. 'неаб'езджаны конь' — Лельч. (ЖС),
лягуша м. 'брыклівы конь' — Гом. (НЛГ),
бляуш м. 'слабы конь' — Гарадз. (НС),
слетнік м. 'знямоглы конь, набыты для выходжвання' — Пол. (Шаталава),
стаеннік м. 'выязны, добрадагледжаны конь' — агульн. (З нар. сл., Янкоўскі, Насовіч, Мат. апыт.),
сяннік м. эмац. 'пражэрлівы конь' — Ушацк. (НЛ),
кляча ж. экспр. 'стары худы конь' — усх.-маг. р. (АЛА, ЛАБНГ),
бітка м. экспр. 'стары знясілены конь' — Карэл. (ЖС);
драба ж. экспр., дэрбіна ж. экспр. 'худы няўклюдны конь' — Віл., Мядз. (Мат. мен.-мал., Н. сл-сць);
лубак м. экспр., лубіна м. экспр. 'вельмі худы і стары конь' — Мсцісл. (Юрчанка, Мат. апыт.),
ваўкарэзіна ж. экспр. 'лянівы конь' — Пух. (Мат. мен.-мал.),
гаплюк м. экспр. 'худы маларослы конь' — Гарадз. (Цыхун);
здохлік м. экспр., здыхля м. экспр., здыхляціна ж. экспр. 'слабы, заезджаны конь' — Хоц., Мсцісл. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
падла м. і ж. экспр. 'вельмі лянівы маларухомы конь' — Мёр., Мсцісл. (ЛАБНГ, Мат. апыт.);
убой м. экспр., убоіна ж. экспр. 'лянівы і павольны конь' — Гарадз., Мсцісл. (Цыхун, Мат. апыт.),
чапля м. і ж. экспр. 'худы знясілены конь' — Маг. (ЛАБНГ),
шайлуга ж. экспр. 'худы стары конь' — Маг. (ЛАБНГ),
шэўля ж. экспр. 'худы стары знясілены конь' — Віц. р. (Каспяровіч),
трацяк м. 'трохгадовы конь' — Лоеў. (Янкова),
сямік м. 'сямігадовы конь' — усх.-маг. р. (Насовіч),
асьмак м. 'васьмігадовы конь' — усх.-маг. р. (Насовіч),
серадавік м. 'конь сярэдніх гадоў' — усх.-маг. р. (Насовіч),
мерын м. 'конь пасля пакладання' — Беш., Лёзн., Акц. (АЛА),
канюга м. і ж. экспр. — Беш. (АЛА).

самка, кабыла:
кабыла ж. — агульн. (Бялькевіч, Янкова, Мат. апыт.),
кабыліца ж. эмац. — Мсцісл. (Мат. апыт.),
кабылёшка ж. эмац. 'дрэнная на выгляд кабыла' — Мядз. (СЦБ),
лашыца ж. — Ельск., Раг. (Мат. Гом.),
шаўлюга ж. экспр., шаўлюжанка ж. экспр., шаўлюжка ж. экспр. — усх.-маг. р. (Насовіч);

кабыла першым жарабём:
пярвачка ж., пяршатка ж., первачатка ж., первародка ж., першажаробка ж.;

жаробка:
жаробка ж., жаробачка ж. памянш. — пераважна паўн.-усх. д. (ЛАБНГ, Каспяровіч, Мат. апыт.),
жарабіца ж., жарабічка ж. — паўдн.-зах. д. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
лаша ж. — паўдн.-усх. з. (АЛА, З нар. сл., Мат. Гом., НЛГ, Янкова, Тарнацкі, ТС),
лашыца ж., лашыцка ж. — паўдн.-усх. з. (ЛАБНГ, Мат. апыт.);
пералетка ж, 'гадавалая жаробка' — Гарадоц. (Каспяровіч),
стрыгунка ж. 'жаробка другога году' — Валож. (ЛАБНГ);

двухгадовая жаробка:
двухзімка ж. — Мядз., Астр., Гарадз., Шчуч., Ваўк., Бар. (ЛАБНГ, НС),
двухлетка ж. — Гарадоц., Бярэз., Бых., Карм., Слон., Кап., Слуц., Гарадз. р. (ЛАБНГ),
двухгодка ж., двухгадзічка ж. — паўн. (Каспяровіч);

трацяка ж. 'трохгадовая жаробка' — Слуц. (ЛАБНГ).

самец, жарабок:
жарабок, жарабочак м. памянш., жарэбчык м. памянш., жаробачак м. памянш. — паўн.-усх. д. (ЛАБНГ, СПЗБ, Бялькевіч),
жарабец м., жарэбчык м. памянш. — пераважна паўдн.-зах. д. (ЛАБНГ, АЛА, Бялькевіч, Тарнацкі),
жарабук м., жарабучок м. памянш. — паўн.-зах. з. (АЛА, ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ),
жэраб м. — Нараўл., Буда-Каш., Лоеў. (З нар. сл., Мат. Гом., Янкова),
жэрваб м. — Лоеў. (Янкова),
вогер м., огер м., гогер м., ёгер м. — зах. з. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, ЖС, ЖНС, Сл. Гарадз., Шаталава, Цыхун, Бялькевіч, Насовіч, Тарнацкі),
агер м. — Астр. (Сл. Гарадз.);

малады жарабок:
паджаробак м. — Валож., Нясв., Мен. (ЛАБНГ),
лашак м., лашачок м. — памянш. паўдн.-усх. з. (ЛАБНГ, ТС, ЖС),
ланчак м. — Пруж. (ЛАБНГ),
лашчак м. — Навагр. (Мат. Гарадз.),
двухлетак м. — Гарадоц., Гарадз., Бярэз., Бых., Карм., Лельч., Нараўл. (ЛАБНГ),
двухлеташак м. — мясц. (Насовіч),
двухгодак м. — Слон., Капыл., Слуц. (ЛАБНГ),
другак м. — Смален. р. (Дабравольскі),
стрыгун м. — Мен. р., Чэрв. р., усх.-маг. р., а таксама Лоеў. (ЛАБНГ, Янкова),
стрыгунец м. — Маг. (Мат. Маг.),
трацяк м. — Верхнядзв., Шарк., Віл., Драг. (ЛАБНГ, Станкевіч),
трайцяк м. — Гл. (Янкоўскі);

жарабок з яйцамі ўнутры цела:
нутрэц м. — Мсцісл. (Мат. апыт.),
нутрак м. — Гарадз. (Цыхун);

племянны жарабок:
стаднік м. — Лельч. (З нар. сл.),
творнік м. — Маз. (Мат. Гом., З нар. сл.).

жарабя:
жарабя н., жарабятка н., жарэбятка н. памянш. — паўдн.-зах. д. (АЛА, ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., Тарнацкі),
жорабя н. — мясц. (Насовіч),
жарабё н., жарабётка н. памянш.-ласк. — сярэд.-бел. г. (АЛА, СПЗБ, СЦБ),
жарабёнак м. — паўн.-усх. д. (АЛА, СПЗБ, СЦБ),
жарабянок м. — Краснап. (Бялькевіч),
жарабук м., жарабчук м. — паўн.-зах. з., зах.-пал. г. (АЛА, ЛАБНГ),
жора н. — Краснап. (Бялькевіч),
лашаня н., лашанятка н. памянш. — усх.-пал. р. (АЛА, ЛАБНГ, З нар. сл., Мат. Гом.),
лашонак м., лашоначак м. — Акц., Добр., Лоеў., Рэч., Слаўг., Ветк. (АЛА, ЛАБНГ),
шаламя н. — Петр. (ЖС),
канёнак н. — віц.-маг. г. (АЛА),
кузя м. і ж. памянш.-ласк. — Гл., Драг. (ЛП, Янкоўскі),
кузулька м. і ж. памянш.-ласк. — Паст. (СПЗБ),
кізя м. і ж. памянш.-ласк. — Маст. (Сл. Гарадз.),
кусюля м. і ж. памянш.-ласк. — Раг. (ЛАБНГ),
кусюлёк м., кусюлёнак м. памянш.-ласк. — Малар., Буда-Каш. (ЛАБНГ);

жарабя-сысун:
сысун м., сасун м. — агульн. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
сысачка ж. — Ваўк. (ЛАБНГ);

аднятае жарабя:
адсосак м. — Лях. (ЛАБНГ),
падсос м., падсосак м. — усх.-маг. р. (Насовіч, Мат. апыт.);

жарабя гэтага года:
сегалетак м., сяголетак м. — Верхнядзв., Шум., Сен., Бярэз. (ЛАБНГ),
селяток м., сёлетак м. — Бял., Бых., Карм., Касц. (ЛАБНГ, Мат. Маг.),
сёлетнік м. — Шарк., Лёзн., Арш. (ЛАБНГ),
сёлетка м. 'жарабя - кабылка гэтага года' — Астр. (ЛАБНГ);

мінулагодняе жарабя:
паджаробак м. — Лаг. (СЦБ),
аднагодак м., гадавік м. — агульн. (ЛАБНГ),
гадун м. — Гарадз. р., Чэрв. р., а таксама Краснап., Старадарож., Лун. (ЛАБНГ, Мат. Гарадз., Сл. Гарадз.),
гадунец м. — Пух. (ЛАБНГ),
адназімак м. — Рас., Шчуч., Карэл., Круп., Хойн. (ЛАБНГ, Шаталава),
перазімак м., пярэзімак м. — асн. мас. г. (ЛАБНГ, Сцяшковіч),
адналетак м. — Дзісн., Ушацк., Слуц. (ЛАБНГ),
пералетак м. — Гарадоц. (ЛАБНГ, Каспяровіч),
пралетак м. — мясц. (Насовіч),
леташак м. — Бярэз., Краснап., Чач. (ЛАБНГ, Бялькевіч),
рочнік м. — Бяроз. (Шаталава),
рачняк м. — зах.-пал. г., а таксама Бераст. (ЛАБНГ, Сл. Гарадз.),
выпустак м. — Бар., Нясв., Уздз., паўдн. р. (ЛАБНГ),
ланчак м. — Жаб., Кобр. (ЛАБНГ),
лашак м. — Маз. (ЛАБНГ),
стрыгун м. — Валож., Мсцісл., Маг., Дзярж. (ЛАБНГ),
стрыгуль м. — Асіп. (ЛАБНГ). @

кот, свойская жывёліна сямейства кашачых са звычкамі драпежніка, якая ловіць птушак і мышэй.

агульная назва:
каты мн. — агульн. (Мат. апыт.),
кацькі мн. 'кацяняты' — пашыр. (Мат. апыт.).

самка, кошка:
кошка ж. — агульн., за выключэннем паўн.-зах. з. (АЛА, СПЗБ, Бялькевіч, Янкова, Мат. апыт.),
котка ж. — паўн.-зах. з., а таксама Беластоц. р., Латгал. р., Вілен. р. (АЛА, СПЗБ, Мат. Гарадз., Мат. мен.-мал., Шаталава, Станкевіч),
кацэся ж. экспр. — Лоеў. (Янкова),
курняўка ж., каўка ж. дзіц. — Мсцісл. (Юрчанка).

самец, кот:
кот м. — агульн. (АЛА, СПЗБ, Бялькевіч, Станкевіч, Мат. апыт.),
каток м. памянш. — Пол., Смарг., Лаг., Бял., Слаўг. (СПЗБ, Янкоўскі, Станкевіч),
коцік м. памянш. — Пол., Лёзн., Мсцісл., Слаўг. (АЛА, Мат. апыт.),
катусь м. ласк. — Брасл. (СПЗБ),
каціляпа м. ласк. — Бял. (Яўсееў).

кацяня:
кацяня н., кацянятка н. памянш. — паўдн.-зах. д., зах.-пал. г. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Янкова),
кацянё н., кацянётка н. — сярэд.-бел. г. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Мат. Гарадз., Станкевіч),
кацянёнак м. — паўн.-усх. д. (ЛАБНГ, АЛА),
кацёнак м. — спарадычна паўн.-усх. д. (ЛАБНГ, АЛА),
кацянок м. — Мсцісл., Слаўг. (ЛАБНГ, АЛА, Мат. апыт.),
кацянюк м. — Гарадз. (ЛАБНГ, АЛА),
кацюк м. — Воран., Іўеў., Пін. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, ТС, Шаталава),
какацяня н. — Гарадз. (ЛАБНГ),
касяня н. — Саліг. (ЛАБНГ),
касянёнак н. — Слаўг. (ЛАБНГ). @

крот, невялікая млекакормячая жывёліна, якая прыстасавана для жыцця пад зямлёй.

крот м. — асн. мас. г. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Бялькевіч, Тарнацкі),
поўх м. — зах.-пал. г., Беластоц. р. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, ЛП, Шаталава, Тарнацкі),
точка ж. — паўднёвы ўсход зах.-пал. г. (ТС, Тарнацкі),
тачак м. — Пін. (ЛАБНГ, АЛА).

самка:
краціха ж. — агульн. (Мат. Гом., Мат. апыт.),
паўшыха — Драг. (ЛП).

малое ў кратоў:
крацяня н.; крацянё н.; крацянок м., крацянёнак м. — адпаведна паўдн.-зах. д., сярэд.-бел. г., паўн.-усх. д. (Мат. Гом., Яўсееў, Мат. апыт.),
паўшаня н. — Драг. (ЛП, Мат. апыт.). @

куніца, невялікая драпежная жывёліна з каштоўным футрам, якая жыве ў лесе.

куніца ж. — агульн. (ЛАБНГ, СПЗБ),
куна ж., куна ж. — паўн.-зах. з., Берасц. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЖНС, Сцяшковіч),
куня ж. — мясц. (Насовіч). @

ласка, невялікая драпежная жывёліна сямейства куніцавых з тонкім гібкім целам.

ласка ж. — паўн.-усх. д., спарадычна сярэд.-бел. г., а таксама Вілен. р. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ),
ласачка ж. — зах.-пал. г. (ДАБМ, АЛА, СПЗБ),
ласічка ж. памянш. — Верхнядзв., Рас., Шчуч., Бар. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ),
падласка ж. — Рас., Лёзн., Дубр., Клім. (ЛАБНГ, АЛА, Бялькевіч),
наласка ж. — Бял. (ЛАБНГ),
ластка ж. — Пін. (ЛАБНГ),
ласіца ж. — паўдн.-зах. д., усх.-маг. р., паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ),
падласіца ж. — спарадычна віц.-маг. г., усх.-пал. р. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, СЦБ, Шаталава, Шатэрнік, Янкоўскі),
падласіць ж. — Гарадоц. (ЛАБНГ),
ласавіца ж. — Добр. (ЛАБНГ),
дамавік м. — Лун. (ЛАБНГ),
яздун м. — Лаг. (ЛАБНГ). @

ліса, драпежная жывёліна з вострай мордай і доўгім пушыстым хвастом.

ліса ж. — агульн. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Бялькевіч),
ліса ж. — Вілен. р. (СПЗБ),
лісіца ж. — агульн. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Бялькевіч, Янкоўскі),
ліс м. — Гарадоц., Віл., Чэрв., Пух., Берасц., Пін., Вілен. р. (АЛА, СПЗБ, Бялькевіч, Насовіч), іншы раз як назва самца — Шкл. (АЛА).

лісяня:
лісяня н., лісянё н., лісянёнак м. — адпаведна паўдн.-зах. д., сярэд.-бел. г., паўн.-усх. д. (СПЗБ, Мат. апыт.). @

лось, буйная жвачная жывёліна сямейства аленевых з шырокімі лапатападобнымі рагамі ў самцоў.

лось м. — агульн. (СПЗБ, Мат. апыт.);

малады лось:
ласюк м. — Вілен. р. (СПЗБ),
спіцак м. — Саліг. (Н. сл-сць),
стрэлачнік м. — Івац. (ЖНС).

самка:
ласіха ж. — віц.-маг. г., Гарадз. р., паўдн. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
ласіца ж. — асн. мас. г. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., Мат. Гом.),
ласка ж. — Ветк. (ЛАБНГ),
лоша ж. — Валож., Барыс., Стаўб., Чэрык., Івац., Ганц., Жытк., Маз., Стол., Хойн. (ЛАБНГ, ТС, Мат. Гом.),
лашыца ж. — поўдзень паўдн.-усх. з. (ЛАБНГ),
лашатка ж. — Лун. (ЛАБНГ),
ланя ж. — Бяроз. (ЛАБНГ).

ласяня:
ласяня н., ласянятка н. памянш.; ласянё н.; ласёнак м., ласянёнак м. — адпаведна паўдн.-зах. д., сярэд.-бел. г., паўн.-усх. д. (Мат. Гарадз., Мат. Гом., Мат. апыт.),
ласё н. — Хойн. (Мат. Гом.),
ласюк м., ласючок м. памянш. — Воран. (Мат. Гарадз.),
лашаня н. — Ганц. (СІТЗБ). @

мыш, невялікі грызун, звычайна шэрага колеру, з вострай мордачкай і доўгім тонкім хвастом.

мыш ж., мышка ж. памянш. — агульн. (АЛА, СПЗБ, Бялькевіч),
мыша ж. — паўн.-зах. з. (АЛА, СПЗБ, СЦБ, Мат. мен.-мал., Станкевіч),
мыша ж. — Гарадз. (СПЗБ),
мышына ж. — спарадычна віц-маг. г. (АЛА, Бялькевіч),
мышак м. — Гом. р. (Мат. Гом.),
шчура ж., шчурка ж. памянш. — Астр. (Н. сл-сць, Насовіч),
паганка ж. — мясц. (Насовіч);

палявая мыш:
палёўка ж. — агульн. (ЛАБНГ, Мат. Гарадз.),
паляўка ж. — Ашм. (ЛАБНГ),
палявая мыш — Карэл. (ЛАБНГ),
жытнік м. — Лаг., Малад. (СЦБ),
сечка ж. 'рыжая палёўка' — Стол. (ТС).

мышаня:
мышаня н., мышанё н., мышанёнак м. — адпаведна паўдн.-зах. д., сярэд.-бел. г., паўн.-усх. д. (Бялькевіч, Яўсееў, Мат. апыт.). @

мядзведзь, вялікая драпежная жывёліна з густой поўсцю і тоўстымі нагамі.

мядзведзь м. — агульн. (АЛА, СПЗБ, Мат. Маг., Бялькевіч),
вядзмедзь м., вядзмедзька м. памянш. — агульн. (АЛА, СЦБ, Н. сл-сць, Мат. Маг.),
нядзведзь м. — Івян., Гарадз., Карэл., Свісл. (ЛАБНГ, АЛА),
нядзмедзь м. — Свісл. (АЛА),
баравік м. 'мядзведзь, які жыве ў барах' — мясц. (Насовіч),
барцявік м. 'мядзведзь, які любіць барцявы мёд' — мясц. (Насовіч).

самка:
мядзведзіца ж. — агульн. (ЛАБНГ, АЛА),
мядзвядзіца ж. — Брасл., Гарадз., Свісл., Лёзн. (ЛАБНГ),
вядзмедзіца ж. — агульн. (ЛАБНГ, АЛА, СЦБ),
нядзведзіца ж. — Карэл. (ЛАБНГ, АЛА),
медзвіца ж. — Пін. (ЛАБНГ, АЛА),
мядзведзіха ж. — спарадычна паўн.-зах. з. і віц-маг. г. (ЛАБНГ, АЛА, Мат. Гом., Бялькевіч),
медзвядзіха ж. — Смарг., Валож., Кам., Драг. (ЛАБНГ, СПЗБ),
вядзмедзіха ж. — Шчуч. (ЛАБНГ, АЛА),
мядзвяжыха ж. — Лёзн. (АЛА),
мядзвіга ж. — Краснап. (Бялькевіч).

медзведзяня:
медзведзяня н., медзведзянятка н. памянш. — паўдн.-зах. д. (Мат. апыт.),
медзведзянё н. — сярэд.-бел. г. (Мат. апыт.),
медзвядзёнак м., медзведзянёнак м. — паўн.-усх. д. (Бялькевіч, Мат. апыт.). @

пацук, жывёліна сямейства мышападобных, большая за мыш, з доўгім хвастом.

пацук м. — асн. мас. г., акрамя віц.-маг. г., а таксама Вілен. р. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Мат. Гарадз., Насовіч, Тарнацкі),
пац м. — спарадычна асн. мас. г., акрамя віц.-маг. г. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, ТС, З нар. сл., Каспяровіч, Насовіч, Шаталава, Шатэрнік),
пуцак м. — Верхнядзв., Рас., Беш. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, НС),
бац м. — Гарадз. р., спарадычна Віц., Пух. (ЛАБНГ, АЛА, Мат. мен.-мал., ЖС, Каспяровіч, Шаталава, Янкоўскі),
бацук м. — Верхнядзв., Іўеў., Кругл., Шчуч., Карэл., Маст., Старадарож., Нараўл. (ЛАБНГ, АЛА, ЖНС),
шчур м. — Гарадз., Свісл., зах.-пал. г., Вілен. р., Беластоц. р. (ЛАБНГ, АЛА, НЛ, Тарнацкі, Цыхун, Шаталава),
шчура ж. — Свісл., Нараўл. (Мат. Гом., Сцяшковіч),
крыса ж. — усх. з., паўночны ўсход зах.-пал. г. (ЛАБНГ, АЛА, Янкова),
смалянка ж. — віц.-маг. г. (ЛАБНГ, АЛА, Бялькевіч, Насовіч),
смаляч м. — Шум. (ЛАБНГ),
смалюга ж. — Кругл. (Мат. Маг.),
шалянуха ж. — Лёзн. (АЛА).

пацучаня:
пацучаня н. — Навагр. (Мат. Гарадз.),
шчураня н. — Ельск. (Мат. Гом.). @

сабака, свойская жывёліна, якая выкарыстоўваецца для аховы і палявання.

сабака м. — агульн. (АЛА, СПЗБ, Бялькевіч, Шатэрнік),
сабарно м. павел.-адм. — Жытк., Драг., Петр. (ТС, Мат. Гом.),
сабачуга м. павел.-адм. — Мсцісл. (Мат. апыт.),
цюлік м. ласк. — Карэл. (ЖНС),
цюцька м. ласк., цюця м. ласк. — Мсцісл. (Мат. апыт.).

самка:
сука ж. — агульн., акрамя віц.-маг. г. (АЛА),
сучка ж. — агульн. (АЛА, СПЗБ, Бялькевіч, Янкова),
сука ж. — віц.-маг. г. (АЛА),
курша ж. — Вілен. р. (СПЗБ).

сабачаня:
шчаня н., шчанятка н. памянш.; шчанё н., шчанётка н. памянш.; шчанёнак м., шчанёнанак м. памянш. — адпаведна паўдн.-зах. д., сярэд.-бел. г., паўн.-усх. д. (Мат. апыт.),
сабачаня н. — Гл. (Янкоўскі),
сабачук м. — паўн. зах. з. (СПЗБ),
цюцяня н. — Зэльв. (Н. сл-сць). @

свіння, свойская і дзікая жывёліна, мяса і сала якой выкарыстоўваецца ў ежу.

агульная назва свойскай свінні:
свінні мн. — агульн. (Мат. апыт.),
свіння мн. зборн. — усх.-пал. р. (ТС);

агульная назва дзікай свінні:
дзікі мн. — цэнтр. з. (Мат. апыт.),
дзікія свінні (кабаны) — усх.-маг. р. (Мат. апыт.).

самка, свіння:
свіння ж., свінка ж. памянш. — агульн. (Насовіч, Бялькевіч, Мат. апыт.),
дзюшка ж. ласк. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
юська ж. ласк., юсенька, юсечка ж. памянш. — усх.-маг. р. (Мат. апыт., Насовіч);

свіння з парасятамі:
мацёра ж. — зах. з. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, СЦБ, ЖС, НС, Нар. сл-сць, З нар. сл.),
мацоха ж. — Ваўк. (Сцяшковіч),
парасянятніца ж. — усх.-маг. р. (ЛАБНГ, Юрчанка);

кормніца ж. 'самка, якую гадуюць на забой' — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
цахаўка ж. экспр. 'надворная свіння' — Бял. (Яўсееў).

самец непакладны, кныр:
кныр м. — усх.-пал. р., цэнтр. з. (ДАБМ, АЛА, ЖС, Янкоўскі, Сцяшковіч),
кнырэц м. — Браг. (ДАБМ),
кнур м., кнурчык м. памянш. — зах. з., усх.-маг. р. (ДАБМ, АЛА, СПЗБ, СЦБ, НС, Бялькевіч, Насовіч, Шаталава, Мат. апыт.),
кнор м. — Гарадоц., Чэрв. (ДАБМ, СПЗБ),
кнораз м. — паўн.-усх. д., поўдзень Мен. р. (ДАБМ, ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, СЦБ, З нар. сл., Бялькевіч, Янкоўскі),
канораз м. — Мсцісл., Люб. (ДАБМ),
кнаразук м. — Уздз. (ДАБМ),
кнер м. — Пол. (ДАБМ),
кнераз м. — Гл. (ДАБМ),
кнюр м. — Воран., Маст. (СПЗБ),
кірноз м. — Паст., Глыб., Докш., Астр., Воран., Іўеў., Гарадз., Лун., Вілен. р. (ДАБМ, АЛА, СПЗБ, НС, Шаталава),
карзук м. — Гор. (ДАБМ),
карзюк м. — Гарадоц., Дубр., Гор. (АЛА, Мат. Маг.),
храк м., крак м., хляк м. — усх. з. (ДАБМ, АЛА, СПЗБ, Бялькевіч, Шаталава),
храпач м. — Старадарож. (ДАБМ),
хухрак м. — Паст. (ДАБМ),
гук м., гучок м. памянш. — Малад., Воран., Навагр., Шчуч., Маст., Лях., Ельск., Віл. (ДАБМ, АЛА, СПЗБ, З нар. сл.),
кілун м. — паўн. р., усх.-маг. р., а таксама Стол., Лельч. (ДАБМ, ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, СЦБ, Шаталава),
кілаш м., кілач м. — Віц. р. (ДАБМ, АЛА),
парсюк м. — Беш. (ДАБМ),
паршук м. — Свісл. (ДАБМ),
парук м. — Шум. (ДАБМ),
шкапец м. — Докш. (ДАБМ),
кіпр м. — Гл. (ДАБМ),
кабан м. — Маг. р. (ДАБМ),
вапер м. — Гарадоц., Мсцісл. (ДАБМ, Мат. апыт.),
бораў м. — Віц., Дубр., Тал. (ДАБМ),
стаднік м. — Нараўл., Браг. (ДАБМ),
вытворнік м., утворнік м. — Віц., Леп., Лёзн. (ДАБМ),
племяннік м. — Віц. (ДАБМ);

самец з адным яйцом:
нутрэц м., нутрак м. — агульн. (ДАБМ, ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, Бялькевіч),
нутранец м. — Дзятл. (СПЗБ),
нуцер м. — Стол. (ТС),
прырэз м. — усх.-маг. р. (ЛАБНГ, Бялькевіч),
падрэз м. — Мёр., Пол. (ЛАБНГ),
аднаяй м. — Пруж. (ЛАБНГ);

самец пакладаны:
парсюк м., парасюк м. — паўн.-зах. з., Вілен. р. (ДАБМ, АЛА, СПЗБ),
паршук м. — гарадз.-бар. г. (ДАБМ, АЛА, СПЗБ, ЖС, З нар. сл., Сцяшковіч, Шаталава, Цыхун, Тарнацкі),
парашук м. — Лун. (ДАБМ),
пар м. — Ушацк. (ДАБМ),
парук м. — Паст., Шум. (ДАБМ),
вяпрук м., япрук м., вапрук м. — віц.-маг. г., поўдзень Мен. р., зах.-пал. г. (ДАБМ, ЛАБНГ, АЛА, ТС, Бялькевіч, Тарнацкі),
вапер м., вапронак м. памянш. — віц.-маг. г., Смален. р. (ДАБМ, АЛА, Мат. Маг., Дабравольскі, Юрчанка, Насовіч),
вепр м. — Лун. (ДАБМ),
вепер м. — Чэрв. (Шатэрнік),
вепрык м. — Берасц., Драг., Пін. (АЛА),
кабан м., кабанец м. памянш., кабанё н. памянш., кабанёнак м. памянш., кабанчык м. памянш., кабанок м. памянш. — паўдн.-усх. з., агульн. (ДАБМ, АЛА, СПЗБ, Бялькевіч, Тарнацкі, Янкоўскі, Янкова, Яўсееў),
кабась м. — Астр. (Сцяшковіч),
кабусік м. памянш. — Бял., Петр., Лельч. (ЖС, Яўсееў),
бораў м. — паўн. р., Латгал. р. (ДАБМ, АЛА, СПЗБ, СЦБ),
крок м. — Валож. (СЦБ),
рашняк м. — Лельч. (ЖС, Мат. Гом.),
кормнік м. — агульн. (СЦБ, НЛ, З нар. сл., Мат. мен.-мал., Янкоўскі),
сальнік м. — Мёр., Краснап., Лельч. (ЖС, НС, Бялькевіч),
кастрат м. — Віц. (ДАБМ),
кішкун м. — Нараўл. (ДАБМ),
тучнік м. — Беластоц. р. (СПЗБ);

парсюк, кормлены да Каляд:
каляда м. — Малад. (СЦБ),
каляднік м. — Лельч. (З нар. сл.);

парсюк, кормлены да Дзядоў:
дзядовік м. — Віл. (СПЗБ);

парсюк, які яшчэ не на адкорме:
надворнік м. — усх. з. (ЖС, Юрчанка, Мат. апыт.);

невялікі парсюк (або свіння):
падсвінак м. — агульн. (ДАБМ, ЛАБНГ, СПЗБ, З нар. сл., Шаталава, Янкова, Янкоўскі),
подсвінак (поцвінак, подсвіннак) м. — усх.-маг. р., усх.-пал. р. (Мат. апыт., Мат. Гом.),
падсвінака ж. — Слуц. (ЖС),
падсвіняка ж. — Маз. (ЖС),
свіняка ж. — Кліч. (ЖС),
свіннёнак м. — усх.-маг. р. (Юрчанка, Яўсееў),
падпарасёнак м. — Ветк. (Мат. Гом.),
гадунец м. — Жытк. (ТС),
свінча ж., свінчо н., свінчага м. экспр. — агульн. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, НС, Мат. Гом., Мат. апыт.),
свінчок м. — Гом. (Мат. Гом.),
мацюк м. — Брасл. (СПЗБ);

парсюк, які перазімаваў:
зімавік м. — Мсцісл. (Юрчанка).

самец дзікі:
дзік м. — пераважна цэнтр. з. (СПЗБ, ТС, Мат. апыт.),
дзікі кабан, дзікі парсюк, дзікі вапер — агульн. (СПЗБ, Мат. апыт.),
адзінец м., адзінюк м. — спарадычна ў розных месцах (Мат. апыт.),
мурашнік м. — Гом. (Мат. Гом.).

парася:
парася н., парасятка н. памянш.; парасё н., парасётка н. памянш.; парасёнак м., парасёначак м. памянш. — адпаведна паўдн.-зах. д., сярэд.-бел. г., паўн.-усх. д. (АЛА, СПЗБ, Мат. мен.-мал., Бялькевіч, Мат. апыт.),
парасюк м. — Воран., Гарадз., Пін. (АЛА),
кабанчук м. — Стол. (ТС),
дзюдзік м. ласк., дзюлік м. ласк., дзюлёк м. ласк. — агульн. (З нар. сл., Мат. апыт.),
ёцка м. — Чэрв. (Шатэрнік),
юцька м. 'парася ва ўзросце трох-чатырох месяцаў' — Петр. (ЖС),
луцік м. 'добра дагледжанае парася' — Жытк., Петр. (ТС, З нар. сл.),
ячук м. 'укормленае парася' — Краснап. (Бялькевіч),
пацучок м. 'дагледжанае парася' — Лельч. (З нар. сл.);

малое парася:
цюнік (цунік) м. — Стол. (ТС, ЖС),
чухунец м. — Краснап. (Бялькевіч);

асянчук н. 'парася асенняга прыплоду' — Барыс., Слуц., Леп., Маз. (СЦБ, ЖС, Н. сл-сць, Мат. Гом.),
вяшняк м. 'парася веснавога прыплоду' — Шчуч., Уздз., Клецк. (СПЗБ, НЛ, СЦБ),
зімавік м. 'парася зімовага прыплоду' — Ашм. (СПЗБ);

парася ў дзікай свінні:
вепраня н. — Навагр. (Мат. Гарадз.),
дзічанё н. — Валож. (СЦБ). @

трус, невялікі свойскі грызун сямейства заечых.

трус м., трусік м. памянш. — агульн. (ЛАБНГ, СПЗБ, Бялькевіч),
трусь м. — зах.-пал. г. (ЛАБНГ, Бялькевіч, Насовіч),
падтрус м. — Лоеў. (Янкова),
кроль м. — паўдн. р., Гарадз. р., а таксама Чэрв., Асіп. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гом., Янкова),
кролік м. — агульн. (ЛАБНГ, СПЗБ),
кароль м. — Шчуч., Кам. (ЛАБНГ, Шаталава),
каролік м. — Малар. (ЛАБНГ),
кроглік м. — Маст. (СПЗБ).

самка:
трусіха ж. — паўн. р., паўдн. р., паўдн.-усх. з. (ЛАБНГ, СПЗБ),
трусіца ж. — Паст., Тал., Астр., Шчуч., Дзятл., поўдзень Мен. р., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз.),
труска ж. — спарадычна асн. мас. г. (ЛАБНГ),
краліха ж., кральчыха ж. — пераважна паўдн. р., а таксама спарадычна ў розных месцах (ЛАБНГ, Янкова),
кралічка ж. — Пін. (ЛАБНГ),
краліца ж. — поўдзень паўдн.-усх. з., Гарадз. р. (ЛАБНГ, Мат. Гом., Янкова),
крагліца ж. — Маст. (СПЗБ),
караліца ж. — Ваўк. (Сцяшковіч).

трусяня:
трусяня н., трусянё н., трусянёнак м. — адпаведна паўдн.-зах. д., сярэд.-бел. г., паўн.-усх. д. (Мат. апыт.),
краляня н. — усх.-пал. р. (Мат. Гом.),
подтрус м. — Лоеў. (Янкова). @

тхор, драпежная жывёліна сямейства куніцавых з каштоўным футрам.

тхор м. — агульн., акрамя паўн. — зах. з. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, ЛП, Бялькевіч, Насовіч),
хор м. — Гарадоц., Беш., Ваўк. (ЛАБНГ),
харок м. — Шарк., Пол. (ЛАБНГ),
шашок м. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Мат. Гарадз., Гарэцкі, Каспяровіч),
смярдзюк м. — Навагр., Лельч. (ЛАБНГ, Мат. Гом.),
хохлік м. — Гарадз. (Сцяшковіч).

самка:
тхарыха ж. — Драг. (ЛП),
шашыца ж. — Бераст. (ЛАБНГ).

тхараня:
тхараня н., тхаранё н., тхаронак м., тхаранёнак м. — адпаведна паўдн.-зах. д., сярэд.-бел. г., паўн.-усх. д. (Мат. апыт.). ##Chapter: 12. Дзікія і свойскія птушкі @

арол, буйная драпежная птушка, якая мае цёмна-бурае з белымі плямамі апярэнне.

арол м. — агульн. (АЛА, СПЗБ, Бялькевіч, Мат. апыт.),
падарлач м. 'падворлік' — Берасц. (АЛА). @

аўсянка, пеўчая птушка, падобная да вераб'я, але з даўжэйшым, чым у яго, хвастом.

аўсянка ж. — Краснап., Стол. (ЛП, Бялькевіч),
смяцюх м. — зах. з. (ЛАБНГ, СПЗБ, Сл. Гарадз., ЛП, Сцяшковіч, Шаталава, Федароўскі, ПБ, ЭПБ),
пасмецюх м., пасмецюха ж. — Малар., Маз. (ЛП, ЛАБНГ),
смяцюга ж. — Карэл. (ЛАБНГ),
смяцюшка ж. — Стол. (ЛП),
смяцюр м. — Лун. (Шаталава),
сметнік м. — Пух., Івац., Малар., Стол., Маз. (ЛАБНГ, ЛП, ЭПБ),
смятнюк м. — Лельч. (НЛ). @

бакас (вераценнік і розныя кулікі), балотная сярэдняй велічыні птушка з карычневата-бурым з вохрыстымі стракацінамі апярэннем і з доўгай дзюбай.

бакас м. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, СПЗБ, ПБ, ЭПБ),
бякас м. — Шум., Віц., Барыс., Чашн., Мсцісл., Івац., Саліг. (ЛАБНГ),
бэкас м. — Гарадз., Кам., Бяроз. (ЛАБНГ),
бэкач м. — зах.-пал. г. (ЛАБНГ, ЛП),
басак м. — Ваўк. (СПЗБ),
пекур м. — усх.-пал. р. (ЛАБНГ, ЛП),
пекун м. — Лун., Люб., Пух., Жытк. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, Шаталава),
пекач м. — зах.-пал. г. (ЛАБНГ, ЛП),
баранчык м., баран м. — паўдн.-усх. д. (ЛАБНГ, Янкова, Дабравольскі),
божы баранчык (баранец) — Іўеў., Стаўб., Лельч. (ЛАБНГ),
каза ж. — Мёр. (ЖНС),
козка ж. — Гом. (Мат. Гом),
казялёк м. — Вілен. р. (СПЗБ),
чэпік м. — Бял., Краснап. (ЛАБНГ, Бялькевіч),
свербалоў м. — Гарадоц. (ЛАБНГ),
дудок м. — Пол. (ЛАБНГ),
сейбіт м. — Чашн. (ЛАБНГ),
пецяльгуз м., целягуз м. — Малар. (ЛАБНГ),
даўганосік м. — Стол. (ЛП),
члонка ж. — Гарадз. (ЖНС).

вераценнік вялікі:
грыц м. — паўн. р. (Каспяровіч),
грыцук м. — паўдн. р. (ПБ, Станкевіч),
грыца м. — Петр. (ПБ),
грыцык м., грачык м. — Стол., Малар. (ЛП),
рута ж. — Леп. (ПБ, Станкевіч),
нецег ж. — Пін., Брасл. (Мат. Гом., ПБ),
басяк м. — Лельч. (ПБ).

аўдотка:
палявы кулік — Пін.,
кулік м. — Рэч.,
стрэпет м. — Маз. (ПБ).

ржанка:
сявец м., сіўка ж., кулік м. — мясц. (ПБ).

турухтан:
батальён м. — мясц. (ПБ).

траўнік:
краснаножка ж., бакас м. — мясц. (ПБ).

чарныш:
целягуз м., бакас м. — мясц. (ПБ).

розныя кулікі:
кулік м., кулік м. — паўдн. р., паўн.-зах. з. (СПЗБ, Мат. Гом., ЛП),
азярнік м. — Лід. (Сцяшковіч). @

берасцянка, невялікая лясная пеўчая птушка атрада вераб'іных; зяблік.

берасцянка ж. — паўн. р., паўдн. р. (ЛП, Каспяровіч, ПБ),
берасцянчык м. — Лоеў. (Янкова),
махнянка ж. — Стол. (ПБ, ЭПБ),
зяблік м. — Стол. (ЛП, ЭПБ),
зябка ж. — мясц. (Насовіч),
шворкун м. — Ушацк. (НЛ),
сюркаўка ж. — Глыб. (СПЗБ),
юрок м. — Мсцісл. (Мат. апыт.). @

бугай, буйная балотная птушка сямейства чапляў са сплюшчаным з бакоў целам, з шэра-бурым апярэннем і з доўгай тоўстай шыяй.

бугай вялікі:
бугай м. — Гл., Петр. (Янкоўскі, ПБ, ЭПБ),
бухала ж., абухала ж. — Слуц., Смален. р. (ПБ, ЭПБ, Дабравольскі),
бухач м. — Смален. р. (Дабравольскі),
гукаліца ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
гібейла ж. — Жытк. (ПБ, ЭПБ),
гібач м. — Стол. (ЛП),
ібут м., ібуць ж. — Стол., Жытк. (ТС, ЛП),
бык м. — Шум. (СПЗБ),
вадзяны бык м. — Пін. (ПБ, ЭПБ),
чарэцены вол — Жытк. (ТС),
рык м. — Добр., зах.-бран. р. (Мат. Гом., Растаргуеў).

бугай малы:
ваўчок м. — Стол., Жытк., Маз. (ТС, ЛП, ПБ, ЭПБ),
ваўчок лазаны — Стол. (ЛП),
лазнюга м. — Петр. (ПБ, ЭПБ),
малы бугайчык — Петр. (ПБ),
малы гібелюйчык — Барыс. (ПБ, ЭПБ). @

бусел, вялікая птушка з доўгай прамой чырвонай дзюбай і высокімі чырвонымі нагамі.

бусел м. — паўдн.-зах. д., сярэд.-бел. г. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Сл. Гарадз., ЛП, ПБ, Бялькевіч, Насовіч),
бусла м. — Жытк. (ТС),
буська м. — цэнтр. з., пал. р. (ЛАБНГ, АЛА, ТС, НЛ, ЖНС, ЛП, Шаталава),
бусько м. — Драг., Стол. (ЛАБНГ, ПБ),
бусень м. — Берасц., Драг., Кобр., Бяроз. (ЛАБНГ, АЛА),
бусен (бусён) м. — Берасц., Кам., Бяроз. (ЛАБНГ, Шаталава),
бусня м. — зах.-бран. р. (Растаргуеў),
бухал м. — Стол. (ЛП),
буцян м. — віц.-маг. г. (ЛАБНГ, АЛА, СЦБ, ЭПБ, Юрчанка, Яўсееў),
буцяна м. — Слаўг. (АЛА),
будзьян м. — Смален. р. (Дабравольскі),
бацян м. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, СПЗБ, ПБ, ЭПБ),
боцян м. — Гарадз. (ЛАБНГ, АЛА),
чарнагуз м. — зах.-бран. р. (Растаргуеў, ПБ, ЭПБ),
гарус м. — Барыс. (ПБ),
весялец м. — Лельч., Жытк. (ЛАБНГ, ТС),
весялок м. — Капыл. (АЛА),
вясёлка м. — Карэл. (Сцяшковіч),
аіст м. — Ветк., Хоц., Арш. (ЛАБНГ),
клекатун м., клекятун м. экспр. — Кам., Стол., Жытк. (ЖНС, ТС),
кляпечка ж. экспр. — Стол., Жытк. (ТС).

чорны бусел:
гайсцер м., гасцер м., гайстар м., айсцер м. — усх.-пал. р. (ЛАБНГ, ТС, СПЗБ, ЛП, ПБ, ЭПБ),
гарус м. — мясц. (ЭПБ),
гайнік м. — Лун. (ЛАБНГ, Шаталава),
баравік м. — Стол. (ЛП),
чарнабусел м. — Стол. (ЛП),
чорны бусел (бацян) — Воран., Слуц., Вілен. р. (СПЗБ, ПБ),
лясны (дзікі) буська (бусень) — Стол., Малар. (ЛП, ЭПБ).

самка:
бусліха ж. — у межах назвы бусел (Мат. апыт.),
бусчыха ж. — Лях., Івац., Стол., Пін. (ЛАБНГ, ТС, Шаталава),
бусліца ж. — Воран. (ЛАБНГ),
буцяніха ж. — Мсцісл., Бял. (Юрчанка, Яўсееў),
бацяніха ж. — Ашм. (ЛАБНГ).

бусляня:
бусляня н., буслянятка н. памянш. — Гл., Жытк., Ганц. (СПЗБ, ТС, Янкоўскі),
бусчаня н. — усх.-пал. р. (ТС, Мат. апыт.),
буцянё н. — Чав. (ЛАБНГ),
буцянёнак м. — паўн.-усх. д. (Мат. апыт.). @

валасянка (мухалоўка, а таксама жоўтая пліска, аўсянка), пеўчая невялікая птушка атрада вераб'іных з шараватым або шаравата-бурым апярэннем і доўгай тонкай дзюбай.

валасянка ж. — агульн. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, ЛП),
валаснянка ж. — Жытк. (ЖС),
валасяначка ж. — Лаг., Лун., Лоеў. (СЦБ, ПБ, ЭПБ, Янкова),
валасяніца ж. — мясц. (ПБ),
валасень м. — Стаўб. (СЦБ),
валасенчык м. — Лун. (ПБ, ЭПБ),
валасенік м. — Уздз. (СЦБ). @

варакушка, пеўчая птушка атрада вераб'іных з зеленавата-шэрым або бурым апярэннем і ярка-сінім горлам і грудзямі (у самца).

падсалавей м. — Стаўб., Уздз. (СЦБ),
салаўёў парабак м. — Мсцісл. (Мат. апыт.). @

варона, аселая птушка сямейства крумкачовых з шэра-чорным апярэннем.

варона ж. — агульн. (ЛП, Бялькевіч, Станкевіч, Мат. апыт.),
вараняка ж. — паўдн. р. (ЛП),
вараняк м. — Ганц. (СПЗБ),
гайваран м. — Івац. (АЛА). @

верабей, невялічкая птушка з карычнева-шараватым апярэннем, якая жыве паблізу чалавека.

верабей м., верабейчык м. памянш. — паўн.-усх. д., спарадычна ўсх. з. (ЛАБНГ, АЛА, Шатэрнік, Бялькевіч),
варобух м. — зах.-пал. г. (ЛАБНГ, АЛА, ЛП),
верабяк м. — Шчуч. (З нар. сл.),
врубаль м. — Воран. (Мат. Гарадз.),
ерабей м. — Карэл. (НЛ),
арабей м. — Гарадз. р. (АЛА),
арабушак м. — Іван., Бяроз. (ЛАБНГ),
арабейка м. — Маз. (ЛП, ПБ),
арабеек м. — Лун. (Шаталава),
арабешак м. — Пін. (АЛА, НЛ, Шаталава),
рабушак м., рабушчык м. — Драг. (ЛАБНГ),
гарабей м. — Паням. р. (ЛАБНГ),
гарабух м. — Ганц., Малар. (ЛАБНГ),
гарабешак м. — Пін. (АЛА, НЛ, Шаталава),
гарабок м., гарабучык м. — Івац. (АЛА, Мат. апыт.),
швораб м. — Бяроз., Кобр., Драг. (ЛАБНГ, АЛА),
шварабок м. — Бяроз. (ЛАБНГ),
канаплянік м. — паўдн.-усх. з. (ЛАБНГ, АЛА, СЦБ, ЖС, Мат. Гом., ЛП),
канаплюк м. — Акц., Рэч., Петр. (АЛА, Мат. Гом.),
канаплянка ж. — Стол., Лельч., Петр., Калінк., Маз. (Мат. Гом., ЛП),
прасянік м. — Стол., Лельч., Маз. (ЛАБНГ, ЛП),
прасянюк м. — Лельч. (ЛАБНГ),
сметнік м. — Пух., Івац. (ЛАБНГ),
смятнюк м. — Лельч. (НЛ),
смяцюх м. — Слон. (ЖНС),
сявец м. — Капыл. (ЛАБНГ),
сярак м. — Петр. (ЛАБНГ),
шарэйчык — Іўеў. (Сцяшковіч),
падпаветнічак м. — Лоеў. (Янкова),
падстрэшнік м. — Карэл. (Сцяшковіч),
жыд м., жыдок м., жыдзюк м. — паўдн.-усх. з. (ТС, Мат. Гом.);

палявы верабей:
юрчык м. — Маз. (ЛП),
мазурак м. — Стол. (ЛП). @

галка, аселая сярэдняй велічыні птушка сямейства крумкачовых з чорным апярэннем цела і шэрым - шыі і галавы.

галка ж. — агульн., за выключэннем паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЛП, Бялькевіч),
галіца ж. — Маст., Валож., Лун., Стол. (ЛАБНГ, СЦБ, ТС, ЛП, НС, Шаталава, Насовіч, Станкевіч),
галец м. — Віл. (ЛАБНГ, СПЗБ),
каўка ж., калка ж. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ, Мат. мен.-мал., Сл. Гарадз., ЖС, Каспяровіч, Сцяшковіч, Шаталава, Насовіч). @

глушэц, лясная буйная птушка сямейства цецерукоў з пярэстым апярэннем.

глушэц м. — віц.-маг. г., усх.-пал. р. (СПЗБ, ЛП, ПБ, Бялькевіч, Насовіч, Янкоўскі, Станкевіч),
глусец м. — мясц. (НЛГ),
глушак м. — Паст., Жытк. (СПЗБ, ТС),
глухар м. — Стол. (ЛП),
глушэнь м. — Смален. р. (Дабравольскі),
глушмень м. — Краснап. (Бялькевіч),
глуст м. — Жытк. (Мат. апыт.),
турлушка ж. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
когут м. — мясц. (ПБ, ЭПБ). @

голуб, птушка сярэдняй велічыні з пераважна шызым розных адценняў апярэннем.

голуб м. — агульн., за выключэннем паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, АЛА, Бялькевіч),
галуб (алуб) — пераважна паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Станкевіч),
галубец м. — усх.-маг. р., спарадычна ў іншых месцах (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, ЛП),
галубок м. — зах.-пал. г. і поўдзень гарадз.-бар. г. (ЛАБНГ, АЛА).

дзікі голуб туркаўка:
туркаўка ж. — усх.-пал. р., паўн. р. (ТС, ЛП, Мат. Гом., Каспяровіч, ПБ),
турукалка (турукоўка) ж. — Стол. (ЛАБНГ, ЛП),
турчалка ж., турчык м. — Светлагор. (Мат. Гом.),
турок м. — мясц. (Станкешч),
турлушка ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
гарлянка ж. — Жытк. (ТС),
гарлячок м. — мясц. (НЛГ),
голуб лазавы — Лельч. (ЛП).

дзікі голуб вяхір:
вяцюг м. — Чэрык. (ЛАБНГ).

дзікі голуб клінтух:
клінтух м. — Краснап. (Бялькевіч).

самка:
галубка ж. — агульн. (ЛАБНГ, АЛА, Бялькевіч, Янкова),
голубіца ж. — Гарадз. (АЛА),
галуба ж. — Смален. р. (Дабравольскі). @

грак, пералётная птушка, падобная да вароны, з чорным бліскучым апярэннем.

грак м. — асн. мас. г. (СПЗБ, ЛП, Бялькевіч, Шатэрнік, Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч, ПБ),
грач м. — Стол. (ЛП),
гайваран м. — Беластоц. р. (СПЗБ, Насовіч),
крумклан м. — Вілен. р. (СПЗБ),
крук малы — Стол. (ЛП),
чорная вараняка — Малар., Драг., Лельч., Маз. (ЛП).

птушаня ў гракоў:
грачаня н., грачанё н., грачанёнак м. — адпаведна паўдн.-зах. д., сярэд.-бел. г., паўн.-усх. д.,
гракавянё н. — Карэл. (Сцяшковіч). @

гусь, буйная вадаплаўная дзікая і свойская птушка.

агульная назва:
гусі мн., гусенькі мн. памянш.-ласк. — агульн. (АЛА, СПЗБ, Мат. Гарадз., Бялькевіч, Насовіч, Станкевіч, Мат. апыт.),
гыні мн. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
цешкі мн. ласк. — Краснап. (Мат. Маг.),
гагата мн. — зборн. фалькл. (Н. сл-сць),
гегі мн. 'парода гусей' — Дзяр. ж., Пін., Рэч., Кір. (ЛАБНГ, СПЗБ),
лабэндзі мн. 'парода гусей з гузамі над дзюбаю, японскія гусі' — Шчуч. (СПЗБ).

самка:
гусь ж. — паўдн.-зах. д., сярэд.-бел. г. (АЛА),
гусіна ж. — віц.-маг. г. (ДАБМ, АЛА, Мат. Маг., Шаталава, Яўсееў),
гусіна ж. — спарадычна паўн.-зах. з. (АЛА),
гусіна ж. — Бых. (Нар. сл-сць),
гусыня ж. — Лёзн., Слаўг. (АЛА),
гуска ж., гусачка ж. памянш.-ласк. — паўн.-зах. з., зах.-пал. г., паўдн.-усх. з. (АЛА, ЛП, Мат. Гарадз., Мат. апыт.),
гуся ж. — паўн. р., Калінк., Вілен. р. (ДАБМ, АЛА, СПЗБ),
гусіха ж. — Асіп. (АЛА),
гусеніца ж. — Лёзн. (АЛА),
гылька ж. ласк. — Бял. (Яўсееў).

самец:
гусак м., гусачок м. памянш. — агульн. (АЛА, СПЗБ, Мат. Гарадз., ЛП, Бялькевіч, Насовіч, Станкевіч, Мат. апыт.).

гусяня:
гусяня н., гусянятка н. памянш. — паўдн.-зах. д., зах.-пал. г. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Мат. Гарадз.),
гусянё н. — сярэд.-бел. г. (ЛАБНГ, АЛА, Мат. Гарадз.),
гусё н. — Іўеў. (Мат. мен.-мал.),
гусянёнак м. — паўн.-усх. д. (ЛАБНГ, АЛА, Насовіч, Яўсееў, Мат. апыт.),
гусёнак м. — спарадычна паўн.-усх. д., Пін. (ЛАБНГ, АЛА),
гусянюк м. — Гарадз., Воран. (ЛАБНГ, АЛА, Мат. Гарадз.),
гусянок м. — Пін. (ЛАБНГ, АЛА),
гусюк м., гусяняк м. — Воран., Вілен. р. (АЛА, СПЗБ, Шаталава),
вулянёнак м. — Круп. (СЦБ),
цецік м. — Бял. (Яўсееў),
зюляняты мн., зюленькі памянш.-ласк. — Лаг. (СЦБ). @

дзяркач, лугавая невялікая птушка сямейства пастушковых з характэрным скрыпучым крыкам.

дзяркач м. — паўдн. р., Ушацк., Докш., Краснап. (ЛАБНГ, ЛП, Янкоўскі, Янкова),
дзяргач м. — паўн. р. (ЛАБНГ, СЦБ, ЭПБ, ПБ),
дзяргун м. — мясц. (ПБ, ЭПБ),
драч м. — усх. з., паўдн. р. (ЛАБНГ, ЛП, Бялькевіч, Каспяровіч, Янкова, Янкоўскі, Яўсееў, Насовіч),
хрусцель м. — мясц. (Насовіч),
карасцёлка ж., карасцяліца ж. — Малар. (ЛП),
жагарыс м. — Вілен. р. (СПЗБ). @

дзяцел, лясная птушка з доўгай моцнай дзюбай, якая здабывае корм з-пад кары дрэў.

дзяцел м., дзятлік м. памянш. — агульн. (АЛА, ЛП, Бялькевіч, Станкевіч),
дзяцель м. — Гарадз. р., Вілен. р. (СПЗБ),
дзяхцел м., дзяхцёл м. — зах.-пал. г. (АЛА),
дзяхтоль м. — Беластоц. р. (СПЗБ),
яцёл м. — Кам., Драг. (АЛА, ЛП, ЖНС),
стукач м. — Астр. (Сл. Гарадз.),
дублік м. — Іўеў. (Сцяшковіч).

жаўна:
жаўна ж. — агульн. (СПЗБ, Сл. Гарадз., Мат. мен.-мал., ЛП, ПБ, Янкова, Гарэцкі, Насовіч),
дзяцел чорны — мясц. (ЭПБ). @

драфа, буйная палявая птушка атрада жураўлепадобных з доўгай шыяй і моцнымі нагамі.

крохва ж. — Добр. (ПБ),
дроп м. — мясц. (ПБ, Насовіч),
гроп м. — мясц. (Насовіч). @

дрозд, лясная пеўчая птушка атрада вераб'іных.

дрозд м. — агульн. (ЛП, Мат. апыт.),
касуцень м. 'чорны дрозд' — Драг., Маз. (ЛП). @

жаваранак, палявая невялікая пеўчая птушка атрада вераб'іных з чубком на галаве.

жаваранак м. — паўдн.-зах. д., зах.-пал. г. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ),
жаваранка ж. — пераважна паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЛП, Станкевіч),
жаваронка ж. — Гарадз. (ЛАБНГ),
жавараначка ж. — Драг. (ЛП),
жарванак м. — Асіп., Гл., Акц., Светлагор., Маз. (ЛАБНГ),
жаўранак м. — усх.-маг. р. (ЛАБНГ),
жаўнарак м. — Крыч., Касц. (АЛА),
жаўронак м. — Лельч. (Мат. Гом.),
жаўранік м. — Рас. (ЛАБНГ),
жарванка ж. — Старадарож., Калінк. (ЛАБНГ, АЛА),
жарнаўка ж. — Бярэз. (ЛАБНГ, СПЗБ),
жаўранка ж. — спарадычна паўн.-усх. д. (ЛАБНГ, СЦБ, Каспяровіч, Станкевіч),
жаўнарка ж. — Беш., Капат., Лельч. (АЛА),
жаўрук м., жаўручок м. — Гарадз. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Станкевіч),
жаўронак м. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Н. сл-сць),
скаўронак м. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Н. сл-сць),
скаронка ж. — Ашм. (ЛАБНГ),
гарададолік м. — Лун. (Шаталава),
гарадок м. — Лельч. (ЛП),
целявоз м. — Рэч. (ЛАБНГ),
трапятуха ж. — Маз. (ЛП). @

жаўтабрушка (жоўтая пліска, аўсянка, амялушка), невялікая пералётная пеўчая птушка з ярка-жоўтым падбрушшам і доўгім хвастом.

жаўтабрушка ж. — паўдн. р., Лід., Навагр. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЛП, ПБ, НЛГ),
жаўтапузік м. — Стол. (ЛП),
жаўтагрудка ж. — Маз. (ЛП),
жаўтушка ж. — Браг. (Мат. Гом.),
жаўтыр м. — Светлагор. (Мат. Гом.). @

журавель, балотная буйная пералётная птушка з доўгімі нагамі і шыяй, з доўгай прамой дзюбай.

журавель м., журавей м., жоравель м., жураўль м. — агульн. (СПЗБ, ТС, ЛП, Бялькевіч, Яўсееў, ПБ, Мат. апыт.),
жораў м. — віц.-маг. г. (Бялькевіч, Гарэцкі, Каспяровіч, Насовіч, ПБ, ЭПБ),
жураў м., жураў м. — паўн.-зах. з. (СЦБ, Сл. Гарадз., Насовіч, ПБ, ЭПБ),
жур м. — усх.-пал. р. (ТС),
вяселік м., весялец м., васілец м. — усх.-пал. р. (ТС, ЛП).

самка:
жураўка ж. — усх.-пал. р. (ТС, НЛГ),
жураўліха ж. — Мсцісл., Чач. (Мат. апыт.). @

зязюля, лясная сярэдняй велічыні пералётная птушка, якая звычайна не ўе гнязда і кладзе яйкі ў чужыя гнёзды.

зязюля ж., зязюлька ж. памянш.-ласк. — агульн. (ДАБМ, АЛА, СПЗБ, Бялькевіч, Станкевіч),
зазуля ж. — зах.-пал. г. (АЛА, ЛП, Шаталава),
загзуля ж. — Пін. (ДАБМ),
заўзюля ж., заўзюлька ж. памянш.-ласк., заўзуля ж., заўзулька ж. памянш.-ласк. — сл.-маз. г. (ДАБМ, АЛА, НЛГ, ЛП, Янкоўскі, Шаталава),
дзяўзюля ж. — Капат. (АЛА),
кукуля ж., кукула ж., кукулечка ж. памянш.-ласк. — пераважна пол.-мен. г. (ДАБМ, АЛА, СПЗБ, НЛГ, Мат. Гом., Сцяшковіч, Янкоўскі, Яўсееў),
кукулка ж. — спарадычна пол.-мен. г. (ДАБМ, АЛА, Шаталава),
кукулька ж. — Барыс., Краснап. (АЛА, Бялькевіч),
кукаўка ж. — Рэч. (НЛГ),
кукоўка ж. — Свісл. (Цыхун),
свістуха ж. — Смарг. (Сцяшковіч). @

івалга, пеўчая невялікая птушка з залаціста-жоўтым або зеленаватым апярэннем.

івалга ж. — Стол., Маз., Мсцісл. (ЛП, Мат. апыт.),
ілава ж. — Стол. (ЛП),
івал м. — Светлагор., Лельч. (Мат. Гом.),
івень м. — Маз. (ЛП),
ёўкала н. — Стол. (ТС),
жаўна ж. — паўдн. р. (ПБ). @

індык, самая буйная свойская птушка атрада курыных, з вялікім разгалістым хвастом.

агульная назва:
індыкі (гіндыкі) мн. — агульн. (ЛАБНГ, СПЗБ, Янкоўскі, Бялькевіч, Насовіч, Мат. апыт.),
андыкі (гандыкі) мн. — паўдн. р. (ЛАБНГ, ТС, Шаталава),
ендыкі (вендыкі) мн. — зах.-пал. г. (ЛАБНГ, ТС, Мат. апыт.),
юндыкі мн. — спарадычна ўсх. з. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
індзюкі мн. — спарадычна ўсх. з., Дзятл., Маст., Нясв., Кобр. (ЛАБНГ),
андзюкі (гандзюкі) мн. — спарадычна зах.-пал. г. (ЛАБНГ),
індзюры мн. — Берасц. (ЛАБНГ).

самец:
індык (індык) м., андык (гандык) м., яндык (вяндык) м., юндык м., індзюк м., андзюк (гандзюк) м., індзюр м. — мясц. (Мат. апыт.).

самка:
індычка ж., андычка (гандычка) ж., яндычка (вяндычка) ж., юндычка ж., індзючка ж., індзюшка ж., індзюка ж. — мясц. (Мат. апыт.).

індычаня:
індычаня н., андычаня (гандычаня) н., індзючаня н. — паўдн.-зах. д.,
яндычаня н., андзючаня (гандзючаня) н. — зах.-пал. г.,
індычанё н., андычанё н., індзючанё н. — сярэд. бел. г.,
індычанёнак м., індзючонак м., індзюшонак м., індзюшанёнак м. — паўн.-усх. д. (СПЗБ, ЛП, Мат. апыт.). @

канарэйка, пеўчая птушка з ярка-жоўтым апярэннем, больш вядомая як пакаёвая.

канарэйка ж. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
канарка ж., канарок м. — мясц. (Насовіч). @

каня (канюк), драпежная птушка сямейства ястрабіных з бурым апярэннем спіны і стракатым падбрушшам, дакучлівы манатонны крык яе нагадвае слова «піць».

каня ж. — цэнтр. з. (ЛП, Мат. апыт.),
канюх м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч, Мат. апыт.),
канюх м. — Маст. (СПЗБ),
конюх м. — Лун. (Шаталава),
кавур м. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
сарыч м. — мясц. (ЭПБ),
мышалоў м., мышаед м. — Стол. (ЛП). @

каралёк, самая маленькая лясная птушка з шаравата-зялёным пер'ем на целе і аранжавым або жоўтым цемем.

каралёк м. — Паст. (СПЗБ),
вузёлчык м. — Нясв. (Мат. апыт.),
блыха ж., блышка ж. — Стол. (ПБ),
валоўе вока — Стол. (ПБ). @

качка, вадаплаўная дзікая і свойская птушка з шырокай пляскатай дзюбай.

агульная назва:
качкі мн. — паўдн.-зах. д., сярэд.-бел. г. (ДАБМ, АЛА, Мат. апыт.),
вуткі мн. — паўн.-усх. д. (ДАБМ, АЛА, Мат. апыт.),
вутвы мн. — усх.-пал. р. (ТС, Янкоўскі, Янкова).

самка, качка:
качка ж. — паўдн.-зах. д., сярэд.-бел. г., Беластоц. р., Вілен. р. (ДАБМ, АЛА, СПЗБ, Мат. Гарадз., ЛП),
вутка ж. — паўн.-усх. д. (ДАБМ, АЛА, СПЗБ, СЦБ, Мат. Гарадз., Бялькевіч, Янкова, Мат. апыт.),
вутва ж., вутаўка ж. — заходняя частка ўсх.-пал. р. (ДАБМ, АЛА, ТС, ЛП),
вуціца ж. — Гом., Лоеў. (НЛГ, Янкова),
вуткаліца ж. — Стол. (ТС),
крахаўка ж. эмац. — Ушац. (ЖС),
вуця ж. ласк., вуля ж. ласк. — агульн. (НЛГ, ТС, Янкова, Мат. апыт.),
гогліца ж. 'самка ў дзікіх качак' — Жытк. (ТС),
забіранка ж. 'дзікая качка-наседка, ад якой забралі яйкі' — Стол. (ТС).

самец, качар:
качар м. — паўночна-заходняя частка паўдн.-зах. д., сярэд.-бел. г. (ЛАБНГ, АЛА, Мат. Гарадз., ЛП),
качар м. — Шчуч., Слон (ЛАБНГ),
качур м. — сл.-маз. г. (ЛАБНГ, АЛА, ЖС, ЛП, Янкова, Янкоўскі, ПБ),
качур м. — паўднёва-заходняя частка Мен. р. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, СЦБ, З нар сл., Н. сл-сць, Янкоўскі),
селязень м., селязенька м. ласк. — паўн.-усх. д., спарадычна ўсх.-пал. р. (ЛАБНГ, АЛА, ЛП, Янкова),
селезень м. — спарадычна паўдн. р. (ЛАБНГ, АЛА, ЛП, Янкова),
селязён м. — Слуц., Стол. (ЛАБНГ, ТС),
селег (селюх) м. — зах.-пал. г. (ЛАБНГ, АЛА, НЛ, ЛП, Янкова),
зелязень м. — спарадычна ўсх.-пал. р., Беш (ЛАБНГ, АЛА, НС, Янкова),
вуцяк м., вутак м. — паўн. р. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, НС, Каспяровіч),
гогаль м. — Стол. (ТС).

качаня:
качаня н., качанятка н. памянш. — паўдн.-зах. д., зах.-пал. г. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, ЛП),
качараня н., качаранятка н. памянш. — Карэл., Навагр. (ЛАБНГ, АЛА, НЛ),
качанё н., качанётка н. — сярэд.-бел. г. (ЛАБНГ, АЛА),
качачанё н. — Пух. (АЛА),
качаранё н. — Валож. (ЛАБНГ, АЛА),
качук м. — Воран. (ЛАБНГ, АЛА, Шаталава),
качанюк м. — Гарадз. (ЛАБНГ, АЛА),
вуцяня н., вуцянятка н. памянш. — спарадычна ўсх.-пал. р., Слуц., Бабр., Іўеў., Валож. (ЛАБНГ, АЛА, ТС, Мат. Гарадз., СЦБ, Янкова),
вуцянёнак м. — паўн.-усх. д., зах.-бран. р. (ЛАБНГ, АЛА, Растаргуеў),
вуцёнак м. — спарадычна паўн.-усх. д. (ЛАБНГ, АЛА),
вуцюк м. — Пін., Стол. (ЛАБНГ, ЖС),
вуцька ж. — Чэрв. (СЦБ),
гарбач м. 'качаня-падлетак' — Стол. (ТС).

назвы дзікіх качак:
качка-крыжанка
:
крыжэнь м., крыжань м. — Гом. р. (Мат. Гом., ПБ),
крыжак м. — Буда-Каш., Жытк. (Мат. Гом., НЛГ, ПБ),
крыжня ж. — Гл., Калінк., Петр. (Янкоўскі, Мат. Гарадз.),
крыжаха ж. — Лоеў. (Янкова),
кракаўня ж. — Брасл. (СПЗБ),
крахаўка ж. — Стол. (ТС),
крачка ж. — зах.-бран. р. (Растаргуеў),
кваква ж. — мясц. (Насовіч);

качка-чыранка:
чыранка ж. — Брасл. (СПЗБ),
цыранка ж. — Гарадз. (З нар. сл., Цыхун, ПБ, ЭПБ),
чырка ж. — усх.-пал. р. (ТС, ЛП, НЛ, ПБ, ЭПБ, Насовіч),
чырыца ж. — Лоеў. (Янкова),
чырыта ж. — Стол. (НЛ, ЛП),
чырэц м. — Стол. (ЛП),
чырок м. — усх.-маг. р. (Мат. апыт.),
чыручок м. — Малар (ЛП),
плікун м., пліскунчык м. — паўдн. р. (Мат. Гом., ПБ, ЭПБ);

качка шэрая:
неразнь ж., неразня ж. — Браг. (ПБ);

качка-шыраканоска:
лапаноска ж. — Слуц.,
травянка ж. — Браг.,
саксун м. — на Дняпры (ПБ),
чорная вутва — Стол (ЛП);

качка-нырэц:
нырэц м. — Мсцісл. (Мат. апыт.),
нурэц м., нарэц м. — Лельч. (ЛП),
нурчак м. — Малар. (ЛП);

нырэц чырвонагаловы:
сівак м., жылец м. — Пін.,
чэрнь сівая (сіваплечая) — Браг. (ПБ),
чарнушка ж. 'нырэц белавокі' — мясц. (ПБ),
нырэц-хахлач 'нырэц хахлаты' — Віц. (ПБ),
свірок м. 'турпан' — мясц. (ПБ);

качка-гогаль:
вогаліца ж., вагаліца ж., вогаль м. — паўдн. р. (ПБ). @

кнігаўка, невялікая лугавая і палявая птушка з высокім чубком на галаве.

кнігаўка ж. — пераважна паўн.-усх. д., сярэд.-бел. г. (ЛАБНГ, СПЗБ, Каспяровіч, Станкевіч, ПБ),
кніга ж. — паўдн.-зах. д., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., Мат. Гом., НЛ, Нар. сл-сць, З нар. сл., ЛП, Шаталава, Янкоўскі, ПБ, ЭПБ),
кнігавіца ж. — Маст. (ЛАБНГ),
кігікаўка ж. — Беш. (НС),
кігікаўка ж. — Арш. (ЛАБНГ),
кігічка ж. — Бых. (ЛАБНГ),
кігіка ж. — Жыт. (ПБ, ЭПБ),
кілічка ж. — Шчуч. (Сцяшковіч),
кучаёк м. — Чач. (ЛАБНГ),
каня ж. — поўнач паўн.-усх. д. (ЛАБНГ),
канюх м. — Шкл., Мсцісл. (ЛАБНГ, Бялькевіч),
кірык м. — Касц. (ЛАБНГ),
кнёўка ж. — Астр. (Мат. Гарадз.),
кібіс м. — Віц., Лёзн., Шум., Мсцісл. (ЛАБНГ, СПЗБ, Бялькевіч),
пігаўка ж., пігалка ж., пікаўка ж. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, СПЗБ, НС, Сцяшковіч),
пігіца ж., пііца ж. — Ашм., Воран., Іўеў., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Сцяшковіч),
півіка ж. — Воран. (ЛАБНГ, СПЗБ),
пімпа ж., пімпя ж. — Брасл., Астр. (ЛАБНГ, СПЗБ, Сцяшковіч),
чыгікаўка ж. — Лід. (Сцяшковіч),
чаіца ж. — усх.-маг. р. (ЛАБНГ),
чайка ж. — спарадычна ўсх.-маг. р., паўдн. р., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЖНС, Н. сл-сць, ЭПБ, ПБ),
чыбіс м. — Брасл. (СПЗБ),
чубар м. — Шчуч. (Сцяшковіч),
піліпец м. — Брасл. (ЛАБНГ). @

коршак (ястраб), драпежная птушка з кароткай кручкаватай дзюбай і доўгімі вострымі кіпцюрамі. Мае буравата-рыжае апярэнне.

каршун м. — асн. м. г. (ДАБМ, СПЗБ, АЛА, ЛН, ЛП, ПБ, ЭПБ, Бялькевіч, Шаталава, Насовіч),
коршун м. — спарадычна ўсх. з. (ДАБМ, ЛП),
гаршун м. — Чэрв. (НП),
коршак м., каршак м., каршачок м. — паўдн.-усх. з., Гарадз. р., Беластоц. р. (ДАБМ, СПЗБ, ЛП, Янкова, ПБ),
каршук м. — Віц. р., спарадычна паўдн.-усх. з. (ДАБМ, АЛА),
ястраб м. — пераважна ўсх. з. (ДАБМ, АЛА, ЛП),
ястрабец м., астрабец м., страбец м. — Навагр., Малар. (АЛА, ЛП),
шуляк м. — зах.-пал. г., поўдзень Гарадз. р. (СПЗБ, АЛА, Мат. Гом., ЛП, Сцяшковіч),
шулёк м. — Бар. (ДАБМ, АЛА),
шуляка м. — Берасц., Драг., Стол. (ДАБМ, ЛП),
шулян м., шулень м. — Берасц., Петр. (ДАБМ, АЛА),
шулаш м. — Івац. (ДАБМ),
ваганас м. — Воран. (СПЗБ),
шулячок м. — мясц. (ЭПБ),
шулёнак м. — мясц. (ЭПБ). @

крумкач, чорная буйная птушка, якая жывіцца ў асноўным падлай.

крумкач м. — пераважна цэнтр. з., Латгал. р., Вілен. р. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, ТС, ЛП, Бялькевіч, Станкевіч, ПБ),
кранкач м. — Астр. (ЛАБНГ),
краўкач м. — Івац. (ЛАБНГ),
крумкаль м. — Светлагор. (Мат. Гом.),
крумчак м. — мясц. (НЛГ),
грумкач м. — Докш., Барыс. (ЛАБНГ),
грумгач м. — Шарк., Мядз., Віл., Лаг. (ЛАБНГ, СЦБ),
грунгач м., грункач м. — паўн. р., Смален. р. (ЛАБНГ, Дабравольскі),
грымкач м. — Маг. (ЛАБНГ),
гругач м., грукач м. — Лаг. (Мат. мен.-мал., СЦБ),
груган м. — пол.-мен. г. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, СЦБ, Каспяровіч),
гурган м. — Лаг. (СЦБ),
гругал м. — Мядз. (Мат. мен.-мал.),
груган м. — Гарадоц. (ЛАБНГ),
грун м. — мясц. (Станкевіч),
крук м. — гарадз.-бар. г., зах.-пал. г., спарадычна паўн.-зах. з., Чашн., Тал., Лёзн. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, СЦБ, ЛП, Мат. Гом., ПБ, ЭПБ, Шаталава, Насовіч),
грук м. — Мядз. (ЛАБНГ),
воран м. — спарадычна ўсх. з. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, ПБ, ЭПБ),
вараняк м. — Пін. (АЛА),
гаўрон м. — Іўеў. (ЛАБНГ),
грак м. — Воран., Дзятл., Раг. (ЛАБНГ, СПЗБ),
гругаўё н. зборн. — Віл. (СПЗБ). @

круцігалоўка, маларухомая невялікая птушка з шэрым апярэннем, якая пры спуджванні ўтварае арыгінальныя рухі шыяй і шыпіць.

круцігаловец м. — Віц. р. (ПБ, ЭПБ),
крутагалоў м. — Краснап. (Бялькевіч),
крутагаловік м. — Стол. (ЛП, ЭПБ),
крутагалоўка ж. — Стол., Бял. (ЛП, Яўсееў),
крутагаловец м., крутагалдвіца ж. — Пін., Стол. (ЛП, ПБ, ЭПБ),
круташыйка ж. — Мсцісл. (Мат. апыт.),
крутан м. — Браг. (Мат. Гом.),
куйка ж. — Слуц. (ПБ, ЭПБ). @

курапатка, палявая сярэдняй велічыні птушка, падобная на курыцу.

курапатка (крупатка, курпатка, карупатка) ж. — агульн., акрамя ўскраіны зах. з. (АЛА, ЛАБНГ, СПЗБ, ЛП, ПБ),
курапатва ж. — зах.-пал. г. (АЛА, ЛАБНГ, ЛП, Насовіч),
курапашка ж. — Добр. (ЛАБНГ),
курапата ж. — спарадычна агульн. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ, Сл. Гарадз., НЛ, Шатэрнік),
куропка ж. — Лід. (Сл. Гарадз.),
курапа ж. — Дзятл. (СПЗБ),
курка ж. — Маст. (Сл. Гарадз.),
курачка ж. — Лельч. (ЛП, Мат. Гом.),
дзікая курка — Крыч. (АЛА),
пячорка ж. — Хойн., Ельск. (Мат. Гом.). @

куры, свойскія птушкі, якіх разводзяць для атрымання яек і мяса.

агульная назва:
куры мн. — агульн. (СПЗБ, Мат. апыт.),
галагуцкія куры 'парода вялікіх курэй' — Гл., Жытк. (ТС, Янкоўскі),
галашыйкі мн. 'парода вялікіх курэй з голай, без пер'я, шыяй' — Стаўб. (НС),
мінорачкі мн. 'парода маленькіх курэй' — Дзяр. ж. (СЦБ),
тэкінскія куры 'парода белых курэй' — Стол. (ТС),
бахурчыкі мн. 'парода курэй' — Вілен. р. (СПЗБ).

самка, курыца:
курыца ж. — гарадз.-бар. г., зах.-пал. г., сярэд.-бел. г., паўн.-усх. д., за выключэннем яго паўночна-заходняй часткі (АЛА, СПЗБ, Бялькевіч),
курыца ж. — паўночна-заходняя частка паўн.-усх. д., Вілен. р., Латгал. р. (АЛА, СПЗБ, СЦБ, Мат. апыт.),
курыца ж. — Вілен. р. (СПЗБ),
курца ж. — Навагр. (ЖС),
кура ж. — сл.-маз. г., Круп., Воран. (АЛА, СПЗБ, СЦБ, ЖНС, Янкова, Янкоўскі),
кура ж. — Верхнядзв., Чэрв., Раг., Калінк., Браг. (АЛА, СПЗБ),
курліга ж. экспр. — Стаўб. (СЦБ),
курка ж. ласк. — агульн. (Мат. апыт.),
пылька ж., пырка ж. ласк. — усх.-маг. р. (Мат. апыт.),
тутачка ж. памянш.-ласк. — Бял. (Яўсееў),
курка-сакатурка (сакацерыка) ж. фалькл. — Рэч. (НЛГ),
тарачушка 'сакатуха' — Бял. (Яўсееў);

курыца, якая нясецца:
нясушка ж., нясушчая курыца (кура) — агульн. (ЛАБНГ, СПЗБ),
нясуша ж. — Кругл. (ЛАБНП),
нясушчанка ж. — Ваўк. (ЛАБНГ),
нясуха ж. — Пін. (ЛАБНГ),
нёска ж. — Іўеў., Шчуч. (ЛАБНГ),
яйцаноска ж. — Тал. (ЛАБНГ),
кладушчая курыца — Гарадоц. (ЛАБНГ);

курыца, якая выседжвае куранят або водзіць іх:
квактуха ж., квахтуха ж. — агульн. (ДАБМ, АЛА, СПЗБ, ЖС, Бялькевіч, Мат. апыт.),
квактуха ж., квахтуха ж. — гарадз.-бар. г. (АЛА),
квактаўха ж. — Леп. (Мат. апыт.),
квакуха ж. — усх.-маг. р. (ДАБМ, АЛА, Бялькевіч, Мат. Гом., Яўсееў, Насовіч),
квокля ж. — Лельч. (ДАБМ, АЛА, НЛ),
квокша ж. — усх.-пал. р., Мсцісл., Уздз. (ДАБМ, Юрчанка),
квочка ж. — спарадычна ўсх. з. (ДАБМ, Мат. Гом.),
кватарка ж. — Браг. (Мат. Гом.),
дзетуха ж. — паўн.-зах. з., Чэрв. р., Бярэз. р., Гарадз. (ДАБМ, АЛА, Мат. мен.-мал., Шатэрнік, Янкова, Станкевіч),
дзятуха ж. — Пух., Лоеў. (СЦБ, Янкова),
дзяцініца ж. — Круп., Ельск. (ДАБМ),
дзяцінніца ж. — Від. (Каспяровіч),
дзяціха ж. — Пол. (ДАБМ),
дзяцінуха ж. — паўн. р. (АЛА, СПЗБ, Каспяровіч, Станкевіч),
дзетаводуха ж. — усх.-пал. р., Чэрв. (ДАБМ, СЦБ, ТС, Мат. мен.-мал.),
дзеціводка ж. — Валож. (ДАБМ),
дзяцівадка ж. — Гом., Лоеў. (ДАБМ),
дзіцяводзіца ж. — Барыс. (ДАБМ),
кураводка ж., куровадка ж. — гарадз.-бар. г. (ДАБМ, АЛА, СЦБ, СПЗБ, Мат. дыял. сл.),
куравадка ж. — Смарг. (ДАБМ),
курчаводка ж. — Воран., Мен. (ДАБМ, АЛА, Шаталава),
кураводзіха ж. — Гл. (Янкоўскі),
кураводніца ж. — Мен., Нясв. (ДАБМ),
куранятніца ж. — цэнтр. з. (ДАБМ, АЛА, ЖНС, Мат. Гом., НС, Янкоўскі),
куранятуха ж. — Слуц. р. (ДАБМ, СЦБ, Мат. мен.-мал.),
куратніца ж. — Мен., Гом (ДАБМ, Мат. Гом.),
курачніца ж. — Валож. (ДАБМ),
курчатніца ж. — Мен. р., Астр., Смарг. (ДАБМ, СЦБ),
куртачніца ж. — Мен. (ДАБМ),
пісклятніца ж. — пераважна паўднёва-ўсходняя частка паўн.-усх. д. (ДАБМ, АЛА, Шаталава),
скялятніца ж. — Тал. (ДАБМ),
пылянятніца ж. — Мен. р., усх.-пал. р., Чэрв. р. (ДАБМ, Мат. Гом.),
цыплятніца ж. — віц.-маг. г. (ДАБМ, АЛА, СПЗБ, Мат. Гом.),
сядуха ж. — Брасл., Мёр. (АЛА),
наседка ж. — Дубр., Пін. (АЛА),
клапатуха ж. — Чэрв. (СЦБ),
клопалка ж. — Чэрв. (СЦБ),
клуха ж. — Ушацк. (ЛАБНГ),
клуша ж. — Пух. (СЦБ);

інкубатарная курыца:
інкубатарка ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
кубатарка ж. — Віл. (ЖС),
кубатка ж. — Лаг. (ЖС),
машыноўка ж. — Лаг. (СЦБ);

курыца паводле знешніх адзнак:
чубатка ж. — Мёр., Ушацк., Леп., Дзятл., Нясв., Хоц. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
вушатка ж. — Паст., Бял. (ЛАБНГ),
вушлатка ж. — Мёр (ЖНС),
вушлачка ж. — Дзятл. (ЛАБНГ, ЖС),
хахлатка ж. — Ушацк. (ЛАБНГ),
шурпа ж. 'з раскалмачаным пер'ем' — паўн.-зах. з. (СПЗБ, Станкевіч),
шурпатка ж. — мясц. (Насовіч),
курдупка ж. 'без хваста' — мясц. (Насовіч).

самец, певень:
певень м. — пераважна паўдн. р., паўдн. усх. з. (ДАБМ, АЛА, СПЗБ, Бялькевіч, Каспяровіч, Шатэрнік, Растаргуеў, Тарнацкі),
пявун м. — Мен. р. (ДАБМ, АЛА, Каспяровіч),
пягунь м. — Валож. (АЛА),
пяунь м. — Гом. (НЛГ),
пятух м. — пераважна паўн. р., паўн.-зах. з., гарадз.-бар. г., Вілен. р. (ДАБМ, АЛА, СПЗБ, Янкова, Шаталава, Тарнацкі, Мат. апыт.),
пяток м. — Паст. (ДАБМ),
пецька м., пеця м. ласк. — віц.-маг. г. (Мат. апыт.),
кабан м. — Ганц., Лун. (ДАБМ, АЛА, Шаталава, Тарнацкі),
когут м. — спарадычна паўн.-зах. з. (ДАБМ, СЦБ),
кагатун м. — Петр. (Мат. Гом.),
сакатун м. — Светлагор. (Мат. Гом.):

певень вялікі, галасісты, пародзісты:
галагун м., галапун м. — Уздз. (СЦБ),
галагут м. — Гл., Драг. (ЛП, Янкоўскі),
галан м. — Гор. (Н. сл-сць, Мат. Маг.),
каплун м. 'пакладаны певень' — Драг. (Н. сл-сць),
галдук м. 'певень, што не спявае' — Беластоц. р. (СПЗБ);

гермафрадыт:
курак м. — зах.-пал. г., Ашм. (ЛАБНГ, Шаталава),
курака ж. — Раг. (СПЗБ),
курач м. — сл.-маз. г., Ушацк., Клім., Ганц., Пруж., Стол. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. дыял. сл.),
курань м. — Гарадз. (ЛАБНГ),
курай м. — Паст., Гарадз., Маст. (СПЗБ, Цыхун),
курай м. — Лельч. (ЛАБНГ),
курая ж. — паўн. р. (ЛАБНГ, ЖНС, Мат. апыт.),
кураер м. — Карэл. (Мат. апыт., ЛАБНГ),
куралей м. — Гарадз. (Цыхун),
кур'ян м. — Стол. (ТС),
курчак м. — Слон. (Нар. сл-сць),
каплун м. — Пол. (ЛАБНГ),
мешанец м. — Ашм. (ЛАБНГ).

кураня:
кураня н., куранятка н. памянш., курчаня н., курча н., цыпляня н., цыплянятка н. памянш., цыпяня н., цыпуня н., цыпля н., цыплятка н. памянш., цыпля н., цыплятка н. памянш., цывяня н., цывянятка н. памянш., цвеня н., чапяня н., піскляня н., піскля н., пыляня н., пылянятка н. — паўдн.-зах. д., зах.-пал. г.,
куранё н., куранётка н. памянш., курчо н., курчанё н., цыплянё н., пісклянё н., пісклё н., пылянё н. — сярэд.-бел. г.,
куронак м., куранёнак м., цыплёнак м., цыплянёнак м., цывянёнак м., пісклянёнак м., пісклёнак м., пылёнак м., пылянёнак м. — паўн.-усх. д. (ДАБМ, АЛА, СПЗБ, НЛГ, ТС, ЖС, НС, З нар. сл., Мат. дыял. сл., Мат. Маг., Шатэрнік, Каспяровіч, Насовіч, Бялькевіч, Янкова, Юрчанка, Яўсееў, Шаталава),
курчук м. — паўн.-зах. з. (ДАБМ, АЛА, СПЗБ, Шаталава),
курчак м. — паўн.-зах. з., Вілен. (СПЗБ, СЦБ),
цыплюк м. — паўдн. р., паўн.-зах. з., Вілен. р. (ДАБМ, СПЗБ, ТС),
цыпук м. — Пін. (ДАБМ, АЛА),
пісклюк м. — паўн.-зах. з. (АЛА, СПЗБ, ЖС),
пылюк м. — Мядз. (ДАБМ),
цыпка ж. ласк. — усх.-маг. р. (АЛА, Мат. апыт.),
ціўка ж. ласк. — Стол. (ТС),
цёўка ж. ласк. — Жытк. (ТС),
цэплік м. ласк. — Лун. (Шаталава),
пылька ж. ласк. — Леп., Жлоб. (Мат. Гом., Мат. апыт.),
пырка ж. ласк. — паўн.-усх. д. (АЛА, Мат. апыт.);

кураня, якое выведзена ўпотай:
самасадак м., самаседак м. — усх. з. (ЛАБМГ, Мат. Гом., Шаталава, Юрчанка),
самасей м., самасейка м. — Жлоб., Лун. (ЛАБНГ, Мат. Гом., Шаталава),
байструк м. — зах. з. (ЛАБНГ, СЦБ, Шаталава),
бансюк м. — Лаг. (ЛАБНГ),
банкарт м. — Пол. (ЛАБНГ),
крапіўнік м. — агульн. (ЛАБНГ, СЦБ, НС, Станкевіч),
знайдук м. — Дзятл. (ЛАБНГ),
цяпрук м. 'кураня, якое яшчэ ў яйцы, зародак' — Кобр. (НЛ),
вылупак м. 'кураня, якое толькі што вылупілася з яйца' — мясц. (Насовіч). @

ластаўка, невялікая птушка з вузкімі вострымі крыламі, вёрткая і хуткая ў палёце.

ластаўка ж., ластавейка ж. ласк. — агульн. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Мат. Гарадз., ЛП, НЛГ, Шатэрнік, Янкова, Гарэцкі, Бялькевіч, Станкевіч),
ластачка ж. — Ушацк., Арш., спарадычна паўднёвы ўсход Беларусі, Латгал. р. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, ЛП),
ластавушкі мн. — Івац. (ЖНС),
гранок м. — усх.-пал. р., рэдка віц.-маг. г. (ЛАБНГ, Насовіч, Станкевіч, Юрчанка),
гарунок м. — Кобр. (ЛАБНГ);

берагавая ластаўка:
берагулька ж. — Лід., Астр., Шчуч., Гарадз., Карэл., Бар., Пух., Асіп. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ, Мат. мен.-мал., З нар. сл., ЖС),
берагавулька ж. — Віц., Ушацк. (ЛАБНГ),
берагарулька ж. — Навагр., Бял., Бых., Слаўг. (ЛАБНГ, З нар. сл.),
берагуля ж. — Бярэз. (ЛАБНГ, СПЗБ),
берагавушка ж. — Паст. (СПЗБ),
беражанка ж. — Віл., Навагр., Стаўб., Карм. (ЛАБНГ, НС, ЭПБ),
беразянка ж. — Жытк. (ТС),
бірулька ж. — Жытк. (ТС, ЖС),
берагавая (беражная) ластаўка — Докш., Барыс., Круп., Чэрв., Кір., Іван., Клецк., Лун. (ЛАБНГ),
берагавы карглачык, берагавы каршачок — Гл. (ЛАБНГ),
пячурка ж., пячурачка ж. — Карм., Рэч. (ЛАБНГ),
пячурнік м. — Стол. (ЛАБНГ),
пячкур м. — Рэч., Жытк., Стол. (ЛАБНГ, ТС, ЛП),
печарыца ж. — Жытк. (ТС),
печурычка ж. — Лоеў. (Янкова),
норка ж. — Лаг. (ЛАБНГ),
норнічак м. — Іўеў. (ЛАБНГ),
нарэц м. — Пін., Стол. (ЛАБНГ, ЛП),
наравая (наратая) ластаўка — Бяроз., Астр., Драг. (ЛАБНГ),
землянка ж. — Уздз., Рэч, (ЛАБНГ, ЛП),
земляная ластаўка — паўн. р., Воран., Бяроз., Хойн. (ЛАБНГ),
вадзяная ластаўка — Пол., Стол. (ЛАБНГ),
пясчаная ластаўка — Мядз. (ЛАБНГ),
дзікая ластаўка — Рэч. (ЛАБНГ);

вясковая ластаўка:
касістая (ластаўка) — Ветк. (НЛГ);

гарадская ластаўка:
гранок м. — Мсцісл. (Мат. апыт.),
варанок м. — мясц. (ЭПБ). @

лебедзь, вялікая прыгожая вадаплаўная пералётная птушка з белым (радзей чорным) апярэннем, з доўгай шыяй.

лебедзь м. — агульн. (АЛА, СПЗБ, ЛП, Насовіч, Станкевіч),
дабад м. — Віц. р. (Каспяровіч). @

лунь, драпежная палявая і балотная птушка з шаравата-белым апярэннем.

лунь м. — Шум., Паст., Барыс. (СПЗБ),
шуляк м. — мясц. (ПБ). @

лысуха, вадаплаўная птушка з шаравата-чорным апярэннем і голай ярка-белай плямай на лбе.

лысуха ж., лысоха ж. — Стол. (ЛП, ПБ, ЭПБ),
лыска ж. — Светлагор. (Мат. Гом., ПБ, ЭПБ),
лазнюха ж., лазнуха ж. — Стол. (ТС),
падгараўка ж. — Малар. (ЛП),
лісічка ж. — Стол. (ЛП),
вадзяная курыца (курка) — Стол. (ЛП, ПБ, ЭПБ),
дзікая курачка — Брасл., Стол. (СПЗБ, ПБ). @

ляляк (казадой), маленькая начная насякомаедная птушка з кароткай дзюбай і шырокім ротам.

ляляк м. — усх.-пал. р. (ЛП, ПБ),
слука ж. — Саліг. (Н. сл-сць),
начніца ж. — мясц. (ПБ),
лежань м. — мясц. (ПБ),
дрэма ж. — Жытк. (ТС). @

паўлін, дэкаратыўная вялікая птушка са стракатым апярэннем і доўгім прыгожым веерападобным хвастом (у самцоў).

паўлін м. — агульн. (Мат. апыт.),
павук м. — мясц. (Насовіч, Шатэрнік, Станкевіч),
паўлюк м. — мясц. (Насовіч),
паў м. — мясц. (НЛГ).

самка:
пава ж. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
павіца ж. — мясц. (Станкевіч). @

пеначка, дробная пеўчая птушка з жоўта-зялёным апярэннем.

будаўнічок м. — Палессе (ПБ),
бударачка ж. — Мсцісл. (Мат. апыт.). @

перапёлка, невялікая палявая птушка са страката-бурым апярэннем, завостранымі крыламі і куцым хвастом.

перапёлка ж. — агульн., за выключэннем часткі зах.-пал. г. (АЛА, ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., ЛП, ПБ),
перапяліца ж. — усх.-пал. р. (АЛА, ЛП, Мат. Гом., НЛГ),
пшэпюрка ж. — Гарадз. (АЛА),
падпадзёмка ж. — Стол., Лельч. (ЛП),
падпадзянка ж. — Лун., Стол. (ЛАБНГ, ЛП),
падпадом м. — Стол. (ЛАБНГ),
падпалянка ж. — Свісл. (АЛА, Шаталава),
падпалюшка ж. — Берасц. (АЛА),
пасвісцёлка ж. — Стол. (ЛП),
піхутка ж. — Смарг. (Сл. Гарадз.),
пуцкела ж., путпела ж. — Воран. (АЛА, Шаталава),
курапата ж. — Ваўк. (Сцяшковіч),
дзікая курка (курачка) — Віл., Мсцісл., Стол., Лельч. (АЛА, ЛП, Мат. апыт.),
палявая курка — Лельч. (АЛА). @

пліска, дробная птушка з бела-чорным апярэннем і выцягнутым доўгім хвастом.

пліска ж. — асн. мас. г., за выключэннем віц.-маг. г. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЛП, Мат. Гарадз., Каспяровіч, ПБ, ЭПБ),
плісіца ж. — віц.-маг. г. (ЛАБНГ, НЛГ, Мат. Маг., Каспяровіч, Насовіч),
плісаўка ж. — Гарадз. р., Чэрв., Саліг., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, НЛ),
пліскаўка ж. — Чэрв. (Шатэрнік),
плістаўка — Шчуч., Дзятл., Карэл., Латгал. р. (СПЗБ, Мат. Гарадз., НЛ),
пліскаха ж. — Лун. (ЛАБНГ),
валасянка ж., валасьянка ж. — зах.-пал. г. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, ЛП),
валаснянка ж. — Жытк. (ТС),
валасяначка ж. — Лун., Лоеў. (ПБ, ЭПБ, Янкова),
валасенчык м. — Лун. (ПБ, ЭПБ),
сітаўка ж., сітка ж., сытка ж., сытаўка ж. — паўдн.-усх. з. (ЛАБНГ, СПЗБ, НС, НЛГ, ЛГ, Янкоўскі),
сыцінка ж. — Петр. (ЛАБНГ),
снытка ж. — Рэч. (ЛАБНГ),
стрыгуска ж. — Верхнядзв. (ЛАБНГ),
трасагуска ж. — Навагр., Кобр., Лях. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЛП),
трасуха ж. — Стол. (ЛП),
трасушка ж. — Беластоц. р. (СПЗБ),
богаўка ж., бохаўка ж. — Верхнядзв., Мёр., Беш. (ЛАБНГ, НС, ЖНС),
букаўка ж., бухаўка ж., бугаўка ж. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, СПЗБ),
пастушка ж., пастушачка ж. — Воран. (ЛАБНГ, СПЗБ),
зямлянка ж. — Стол. (ЛП),
абманка ж. — Люб. (ЛАБНГ),
верацейка ж. — Паст. (СПЗБ),
цёпка ж., цёпучка ж. — Драг. (ЛАБНГ, ЛП),
старнатка ж. — Беш. (НС),
карэтка ж. — Лельч. (ЛП),
дохтарка ж. — Бабр. (ЛАБНГ),
жаўтабрушка ж. 'жоўтая пліска' — Лід., Навагр., Драг., Стол. (ЛАБНГ, СПЗБ, НЛГ, ЛП). @

попаўзень, маленькая птушка, якая вельмі спрытна лазіць па дрэвах уверх і ўніз галавой.

поўзнік м. — Стол. (ЛП),
глінянка ж. — паўдн. (ПБ),
сівы дзятлік — мясц. (ПБ). @

пугач, начная драпежная птушка атрада соў.

пугач м., пугач м. — паўдн. р., гарадз.-бар. г., Драг. (СПЗБ, ЛП, ПБ, Станкевіч, Мат. апыт.),
кугач м. — Гл. (Янкоўскі),
хухач м. — Лун. (Шаталава),
папугач м. — Стол. (ТС),
папугай м. — Маз. (ЛП),
хвілін м. — спарадычна ўсх. з. (ЛП, Мат. апыт.). @

пустальга, драпежная птушка сямейства сакаліных, сярэдняй велічыні, з гліняна-рыжаватым апярэннем.

пустальга ж. — Лельч. (ПБ),
пусцельга ж. — Мсцісл. (Мат. апыт.),
аралок м. — Пол., Віц. (ПБ, ЭПБ),
шулячок м. — Пін. (ПБ),
пістульган м. — мясц. (Насовіч). @

рабчык, невялікая лясная птушка сямейства цецеруковых з рабым апярэннем і чубком на галаве.

рабчык м. — усх.-пал. р. (ЛП, Янкова),
рабок м. — Кліч., Стол. (ТС, ЖС),
верабок м. — Лаг. (СЦБ),
арабак м. — мясц. (ПБ),
рабец м. — Гарадоц. (Каспяровіч),
гарапка ж. — Стол. (НС). @

сава, начная драпежная птушка з вялікай галавой і вялікімі вачыма.

сава ж. — агульн. (СПЗБ, ЛП, Бялькевіч, Янкоўскі, Мат. апыт.),
скугалка ж. — Лельч. (Мат. Гом.),
пацькала н. — мясц. (Мат. Гом.),
пупыр м. — Ваўк. (Сцяшковіч). @

салавей, маленькая шэрая птушка, якая вылучаецца вельмі прыгожым спевам.

салавей м. — агульн. (АЛА., СПЗБ, ЛП, Бялькевіч, Станкевіч, Янкоўскі),
салавейка м. — Ганц., Капат. (АЛА),
ляскун м. экспр. — Гарадз. (Сцяшковіч). @

саракуш, невялікая драпежная птушка атрада вераб'іных са стракатым апярэннем і доўгім ступеньчатым хвастом.

саракапуд м. — Стол. (ЛП),
саракапыт м. — Жытк. (Мат. Гом.),
жулан м. — Светлагор. (Мат. Гом.),
гусачок м. — Маз. (ПБ),
жыдок м. — Лельч. (Мат. Гом.). @

сарока, птушка з доўгім хвастом і чорным з белым апярэннем.

сарока ж. — агульн. (АЛА, СПЗБ, ЛП, Станкевіч),
скірга ж. — Стол. (ТС),
даўгахвостка ж. — Карэл. (Сцяшковіч),
чэкаўка ж. — мясц. (НЛГ). @

сіваваронка, пералётная птушка з яркім зеленавата-блакітным апярэннем; сіваграк.

сіваваронка ж. — асн. мас. г., за выключэннем паўдн.-усх. з. (ЛАБНГ, СПЗБ),
сівая варонка — Мен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
сівая варона — Гарадз., Ганц., Пін., Лун. (ЛАБНГ, СПЗБ),
сіўка-варонка ж. — Віц. р., Віл. (ЛАБНГ, СПЗБ, НЛ, Каспяровіч, Насовіч, Станкевіч),
сівакракша ж. — Бяроз. (СПЗБ),
сіваракша ж. — Стол. (ЛП),
сівашыйка ж. — Карэл., Дзятл. (ЛАБНГ, СПЗБ),
сіваплечка ж. — Клім., Івац. (ЛАБНГ),
сізаваронка ж. — паўн. р. (ЛАБНГ, ПБ),
сізая варонка — Латгал. р. (СПЗБ),
сіняваронка ж. — Іўеў., Мядз., Дзярж., Уздз. (ЛАБНГ),
сіняўронка ж. — Вілен. р. (СПЗБ),
сіняпташка ж. — Драг. (ЛАБНГ),
сінюга ж., сінюха ж. — паўдн. р. (ЛАБНГ, ПБ),
сінякратка ж. — Драг. (ЛАБНГ),
шараваронка ж. — Воран. (ЛАБНГ),
зялёная варона — Латгал. р. (СПЗБ),
сіваграк м., сіваграка ж. — усх.-маг. р., Смален. р. (ЛАБНГ, Насовіч, Станкевіч, Растаргуеў, ПБ),
сівакрак м., сівакрака ж., сіваграха ж. — усх.-пал. р. (ЛАБНГ, Мат. Гом., ЛП, Янкова, Шаталава),
сівадрака ж. — усх.-пал. р. (ЛАБНГ, ЛП),
сівадра ж. — Лельч. (ЛАБНГ),
сівярака ж. — Маз. (ЛАБНГ),
грагуш м. — Кам. (ЛАБНГ),
грагольчык м. — Кобр. (ЛАБНГ),
краска ж. — мясц. (ПБ),
красёха ж. — Малар. (ЛАБНГ),
красолька ж. — Кобр. (ЛАБНГ),
краснавольчык м. — Чач. (ЖС). @

сініца, пеўчая дробная птушка з лімонна-жоўтым апярэннем падбрушша і жаўтлява-зялёнай спіной.

сініца ж., сінічка ж. — агульн. (АЛА, ЛП, Янкоўскі),
сінюк м., сінючок м. — паўн.-зах. з. (АЛА, СПЗБ, Мат. Гарадз., Янкоўскі),
сінічок м., сінчык м. — Петр., Лоеў., Браг. (Мат. Гом., Янкова),
сіньдзік м. — Гл. (Янкоўскі),
сівокрана ж. — Петр. (Мат. Гом.),
снягур м., снягурка ж. — Гл., Стол. (ЛП, Янкоўскі),
зімоўка ж. — Карэл. (Сцяшковіч),
зімуха ж. — Стол. (ЛП),
сікорка ж. — Іўеў. (Сцяшковіч),
кракоха ж. — Лун. (Шаталава),
ёўчык м. — Лельч. (Мат. Гом.),
бібік м. — Стаўб. (Мат. мен.-мал.). @

скапа, буйная драпежная птушка сямейства ястрабіных, з буравата-белым апярэннем, жыве каля рэк і харчуецца рыбай.

скаба ж. — Маст. (ЛП, ПБ),
рыбалоў м. — мясц. (ПБ). @

слонка, лясная птушка з рудавата-бурым апярэннем і доўгай дзюбай; лясны кулік.

слонка ж. — агульн. (Бялькевіч, ПБ),
сломка ж. — Маз. (ЛП, ПБ, ЭПБ),
слука ж. — усх.-пал. р. (ЛАБНГ, ЛП). @

снягір, невялікая лясная птушка з кідкім ярка-чырвоным падбрушшам.

снігір м. — усх.-маг. р. (Мат. апыт.),
снягур м. — Карэл., Стол., Маз. (ЛП, ПБ),
снягурка ж. — Стол. (ЛП),
снягурчык м. — Лельч. (ЛП),
гіль м. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, СПЗБ, ПБ, Каспяровіч),
гілёк м. — Мядз., Воран., Лід. (СЦБ, Сл. Гарадз.),
краснапёрчык м. — Светлагор. (Мат. Гом.),
папок м. — Смарг. (Сл. Гарадз.),
грачун м. — Лід. (Сл. Гарадз.). @

сойка, лясная птушка сярэдняй велічыні са стракатым апярэннем і чорным доўгім хвастом.

сойка ж., соя ж. — пераважна паўдн. р., спарадычна агульн. (ЛАБНГ, ЛП),
кароза ж., карэза ж. — віц.-маг. г. (Каспяровіч, Гарэцкі, Мат. Гом.). @

сокал, драпежная птушка з цёмна-бурым у спалучэнні з белым апярэннем, моцнай дзюбай і доўгімі вострымі крыламі.

сокал м. — агульн. (Мат. апыт.),
сакол м. — паўн.-зах. з., Вілен. р. (СПЗБ, НЛГ),
аралок м., карагольчык м., чаглок — паўн. р. (ПБ, ЭПБ),
шулячок м. 'кобчык' — Пін. (ПБ),
кабец м. 'кобчык' — Смален. р. (Каспяровіч),
галубятнік м. 'дзербнік' — Слуц. (ПБ). @

стрыж, птушка з чорным апярэннем, па велічыні крыху большая за ластаўку, з доўгімі серпападобнымі крыламі.

стрыж м. — агульн. (ЛАБНГ),
гранок м. — віц.-маг. г. (ЛАБНГ),
свіргуль м. — Ушацк., Бярэз., Слаўг. (ЛАБНГ),
свірчок м. — Зэльв. (ЛАБНГ),
пікун м. — Стол. (ЛП),
каршачок м. — Гл. (Янкоўскі),
рэмісь м. — Лун. (ЛАБНГ, Шаталава). @

удод, лясная невялікая птушка са стракатым апярэннем, веерападобным чубам на галаве і доўгай загнутай уніз дзюбай.

удод м. — усх.-маг. р., Стол., Латгал. р. (СПЗБ, ЛП, Бялькевіч, Насовіч),
удут м. — Малар. (ЛП),
дод м. — Стаўб. (СЦБ),
аўдот м., аўдут м., воўдат м. — Брасл., Касц., Стол., Лельч., Маз. (СПЗБ, ЛП, Мат. Гом.),
кухач м. — Стаўб. (СЦБ),
тукаўка ж. — Віц. р. (Каспяровіч),
футкала ж. — Гарадз. (СПЗБ),
вутва ж. — Драг. (ЛП),
зязюля жыдоўская — Стол., Старадарож. (ЛП, Мат. апыт.). @

цецярук, лясная буйная птушка з чорным (у самак - стракатым) апярэннем.

цецярук м. — агульн., за выключэннем усх.-маг. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, ПБ, Гарэцкі, Каспяровіч),
цецярлюк м. — усх.-маг. р. (Гарэцкі, Бялькевіч, Насовіч, Яўсееў, Мат. апыт.),
цярлюк м. — Чач. (Мат. Гом.),
цярук м. — Латгал. р. (СПЗБ),
цецер м. — Чэрык. (ЛАБНГ),
касяк м. — Маз. (ЛП),
касач м. — Чач. (Мат. Гом.).

самка:
цяцера ж. — агульн. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЛП, НЛГ, Станкевіч, Янкоўскі),
цяцёра ж. — Латгал. р. (СПЗБ),
цяцерка ж. — Стол. (ЛАБНГ),
цецеручыха ж. — Шчуч. (СПЗБ),
цяцерва ж. — Стол. (ТС). @

чайка, вадаплаўная птушка з белым у спалучэнні з чорным апярэннем і густым, шчыльным пер'ем.

чайка ж. — агульн. (СПЗБ, ЛП, Мат. апыт.),
чаіца ж. — усх.-маг. р. (Мат. апыт.),
марская варона — Гарадз., Ваўк. (СПЗБ),
мэва ж. — Ваўк. (СПЗБ);

крачка:
крач м. — Лоеў. (Янкова, ПБ),
крачок м. — Стол. (ЛГТ),
крачка ж. — мясц. (ПБ),
крынка ж. — паўдн. р. (ТС, Мат. Гом., Н. сл-сць, ПБ, ЭПБ),
кручок м. — мясц. (ПБ, ЭПБ),
рыбалка ж. — мясц. (ПБ, ЭПБ),
рыбачка ж. — мясц. (ПБ, ЭПБ),
рыбак м. — Жытк. (Н. сл-сць),
рыбітва ж. — Брасл. (СПЗБ);

вялікая чайка:
мартын м. — паўдн.-усх. з. (РБ),
рыбак наглы — Жытк. (РБ);

сівая чайка:
баба ж. — Жытк. (ТС),
бабка ж. — паўн. р. (ПБ),
клыгун м. — мясц. (ПБ),
мартын м. — Мсцісл. (ПБ). @

чакан, лугавая дробная птушка сямейства драздовых з чорным або чорна-бурым апярэннем галавы.

ечык м. — Мсцісл. (З нар. сл.),
вычык м. — Мсцісл., Смален. р. (З нар. сл., Дабравольскі),
ічык м. — Светлагор. (Мат. Гом.),
войчык м. — Стол. (ТС). @

чапля, буйная птушка з шэрым або белым апярэннем, з вялікай вострай дзюбай і доўгай шыяй, трымаецца каля азёр і рэк.

чапля ж. — агульн. (ЛАБНГ, СПЗБ, ПБ, ЛП, Гарэцкі, Каспяровіч),
цапля ж. — паўн.-зах. з., Латгал. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Сл. Гарадз.),
валяваха ж. — паўдн.-усх. з. (ЛАБНГ, ЭПБ, ПБ, НС, Янкова, Янкоўскі),
каня ж. — усх.-пал. р. (ТС, ПБ).

самец:
чапель м. — Паст. (ЛАБНГ). @

чомга, вадаплаўная буйная птушка са стракатым апярэннем і чорным чубам на галаве.

нырэц м., нарэц м. — паўдн. р. (СЦБ, ТС, ПБ),
нурэц м. — Лельч. (ЛП),
нырок м. — Жытк. (ЛП, ЭПБ),
кавур м., каур м., гагара ж. — Пол., Леп. (ПБ). @

чыж, лясная невялікая пеўчая птушка з жаўтлявым апярэннем і чорнай галоўкай.

чыж м., чыжык м. — агульн. (СПЗБ, ЛП, Мат. апыт.),
чачок м. — Бял. (Яўсееў). @

шпак, пеўчая сярэдняй велічыні птушка з чорным апярэннем.

шпак м. — агульн. (ЛАБНГ, ЛП, Гарэцкі, Каспяровіч, Насовіч, Растаргуеў, ПБ),
скварэц м. — спарадычна пераважна віц.-маг. г. (ЛАБНГ, З нар. сл.),
скарэц м. — Стол. (ЛП). @

шчыгол, дробная пеўчая птушка з яркім стракатым апярэннем.

шчыгол м., шчагол м. — агульн. (АЛА, СПЗБ, ЛП),
шчыгел м., шчагель м. — Воран., Гарадз. (АЛА),
шчыгал м. — Стол. (ЛП),
шчыгла м. — паўн.-зах. з. (АЛА, СПЗБ, Станкевіч),
шчыглік м. — Ашм., Лун., Краснап. (АЛА, ЛАБНГ),
шчыдлік м. — Маз., Пін. (АЛА),
шчыльнік м. — Івац. (АЛА). ##Chapter: 13. Паўзуны і земнаводныя @

вуж, неядавітая змяя з шэрай, бураватай, амаль чорнай спіной, белым у чорныя плямы брухам і жоўтымі плямамі па баках галавы.

вуж м. — агульн. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Шатэрнік, Насовіч, Мат. апыт.),
гуж м. — Паням. р., зах.-пал. г., Акц., Асіп., Кліч. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Мат. Гарадз.),
уж м. — спарадычна паўн.-зах. з., зах.-пал. г., Віц., Вілен. р. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ),
юж м. — зах.-пал. г. (ЛАБНГ, АЛА),
вужака ж., вужачка ж. памянш., вуджака ж. — паўн.-усх. д., за выключэннем віцебскай падгрупы гаворак, Мен. р., Чэрв. р., спарадычна паўдн.-усх. з., Драг. (ЛАБНГ, АЛА, Шатэрнік, Бялькевіч, Насовіч),
гужака ж., ужака ж. — Віл., Лаг. (ЛАБНГ, АЛА, ЖС),
вужак м., гужак м., ужак м. — паўн.-зах. з., Вілен. р. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ),
вужліс м. — Вілен. р. (СПЗБ),
гад м. — усх.-пал. р. (ТС, НС),
гебра ж. — Валож. (СЦБ),
даўгун м. — Дзятл. (Сл. Гарадз.),
заскронец м. — Валож. (ЛАБНГ).

самка:
вужыха ж. — Стол., Слаўг. (ТС, Мат. апыт.),
вужачыха ж. — Слаўг. (Мат. апыт.). @

гадзюка, ядавітая змяя шэрага або буравата-шэрага колеру з цёмнай зігзагападобнай паласой уздоўж. спіны.

гадзюка ж. — агульн. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Насовіч),
гадзюга ж. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, СПЗБ),
гадзюк м. — Смарг., Берасц., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
гадзіна ж. — паўн.-зах. з., усходняя частка зах.-пал. г., Маз. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, НС),
гадыня ж. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ),
гад м. — поўнач паўн.-зах. з., зах.-пал. г., Рэч. (ЛАБНГ),
гадаўка ж. — Гарадоц. (ЛАБНГ),
вуж м. — спарадычна Паням. р., Чашн. (ЛАБНГ),
вужака ж. — паўн.-усх. д. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. апыт.),
змяя ж. — Гарадз. р., віц.-маг. г., спарадычна зах.-пал. г. і ўсх.-пал. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
жмяя ж. — Ваўк. (ЛАБНГ),
вераценніца (верацённіца) ж. — спарадычна паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, СПЗБ),
комля ж. — Хойн. (ЛАБНГ).

самец:
круль м. — Брасл. (СПЗБ). @

жаба (рапуха, квакша і інш.), бясхвостыя земнаводныя жывёлы з бугрыстай, часта бародаўчатай слізкай скурай бурага, шэрага або зялёнага колеру.

агульная назва:
жабы мн. — агульн., за выключэннем віц.-маг. г. (ЛАБНГ).

малая жаба:
жабка ж., ляжэнька ж. — Краснап. (Бялькевіч),
жабуцька ж. — Чэрв. (Шатэрнік),
жужалка ж. — Паст. (СПЗБ).

жаба травяная:
жаба ж. — агульн., за выключэннем віц.-маг. г. (ЛАБНГ, АЛА),
жабіна ж. адзінк. — паўн.-усх. д. (ЛАБНГ, АЛА),
лягушка ж. — віц.-маг. г. (ЛАБНГ, АЛА),
ляга ж. — Гом. (НЛГ),
лягуха ж. — Мёр., Шарк., Мсцісл. (ЛАБНГ),
люгашка ж. — спарадычна віц.-маг. г. (ЛАБНГ, Мат. Маг., Бялькевіч),
балацяная жаба — Дзятл. (ЛАБНГ),
балотная жаба — Бераст. (ЛАБНГ),
сіняя жаба — Карм. (ЛАБНГ),
азёрная жаба — Стол. (АЛА),
халадушка ж. 'жаба, якой ахалоджваюць малако' — Паст. (СПЗБ).

рапуха:
рапуха ж. — агульн., але пераважна зах. з., Латгал. р. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Насовіч, Станкевіч, Тарнацкі),
рыпуха ж. — Брасл. (ЛАБНГ),
рапуга ж., рыпуга ж. — паўн. зах, з., Люб., а таксама Вілен. р. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ),
рапоха ж. — Ваўк. (СПЗБ),
рапеха ж. — Пін. (АЛА),
рэпуха ж., ропуха ж., ропушна ж. — Жытк. (АЛА, ТС),
рабуха ж. — Ашм. (ЛАБНГ),
храпуха ж. — Пін. (ЛАБНГ),
карапуха ж., корап м. — зах.-пал. г. (Тарнацкі),
курапа ж. — усх.-маг. р. (ЛАБНГ, АЛА),
куропа ж., курлапа ж. — Гор. (АЛА),
варапаха ж. — Карэл. (ЛАБНГ, Шаталава),
верапаха ж. — Валож. (ЛАБНГ),
варопаўка ж. — спарадычна сярэд.-бел. г. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., ЖС),
вярэпаўка ж. — Чэрв. р., Сен. (ЛАБНГ, АЛА),
варопавіца ж. — Бераст. (ЛАБНГ),
варэпша ж. — Бых. (ЛАБНГ),
лягушка ж. — спарадычна ўсх. з., Смарг., Іўеў., Пух. (ЛАБНГ, АЛА),
лягуха ж. — Верхнядзв. (ЛАБНГ),
паўзуха ж. — Сен., Пух. (ЛАБНГ, АЛА),
паўзун м. — Верхнядзв. (СПЗБ),
чарапаха ж. — Гарадз., Дзятл. (ЛАБНГ, Цыхун),
чараўніца ж., чарадзейка ж. — Пол. (ЛАБНГ),
балацянка ж. — Лід. (Мат. Гарадз.),
земляніца ж. — Жытк. (ТС),
зялёнка ж. — Клім. (ЛАБНГ),
зялёпуха ж. — Слон. (НЛ),
зялёная жаба — агульн. (ЛАБНГ),
караватая жаба — Пол., Гарадоц., Лельч. (ЛАБНГ),
каравая жаба — сл.-маз. г., Бярэз., Пін. (ЛАБНГ, АЛА),
каралеватая жаба — Маз. (ЛАБНГ),
кароставая жаба — Стаўб. (СЦБ),
прышчатая, падушоўняя жаба — Драг. (Тарнацкі),
земляная жаба — Іўеў. (ЛАБНГ),
палявая жаба — Светлагор., Лельч. (ЛАБНГ),
падрубная (падрубняя) жаба — Слуц. р., заходняя частка ўсх.-пал. р. (ЛАБНГ),
шарая жаба — Шчуч. (АЛА),
ралейная жаба — Віл. (СПЗБ),
рэпатая (рабая) жаба — Капыл., Петр. (ЛАБНГ),
рэпавая жаба — Івац. (ЛАБНГ),
рэпаная жаба — спарадычна сл.-маз. г. (ЛАБНГ),
рэпаная ведзьма — Лельч. (ЛАБНГ).

жарлянка:
жаба ж. — пераважна ўсюды не адрозніваецца назвай ад рапух і жаб (ЛАБНГ),
вадзяная жаба (крумкае слаўна) — Глыб., Іўеў., Добр. (ЛАБНГ),
крумкач м. — Чэрв., Беластоц. р. (СПЗБ, СЦБ),
кукаўка ж. — Віл. (Станкевіч),
кукуля ж. — Чэрв. (СПЗБ),
цыруля ж. — Жытк. (Мат. апыт.),
жарлянка ж. — Смален. р. (Дабравольскі).

назвы жаб, якія крычаць «рыпучым» голасам:
туркач м. — Уздз. (ЛАБНГ),
туркалка ж., турлушка ж. — мясц. (Насовіч).

квакша:
жаба ж., зялёная жаба — паўдн. р. (ЛАБНГ),
свісцячая жаба — Лаг. (СЦБ).

апалонік:
апалонік м. — Мен. р., усх.-пал. р. (ЛАБНГ, АЛА, Мат. Гарадз.),
апалоннік м. — Стаўб., Ганц. (ЛАБНГ),
абалонік м. — Старадарож. (ЛАБНГ),
палонік м. — паўн.-усх. д. (ЛАБНГ, Насовіч),
палоннік м. — віц.-маг. г., Віл., Стаўб. (ЛАБНГ, СЦБ, Бялькевіч),
палоднік м. — Шкл. (ЛАБНГ),
палойнік м. — паўн. р., усх.-маг. р., Віл., Малад., Валож., Стаўб., Бабр., Латгал. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ, Шаталава),
палоўнік м. — спарадычна паўн.-зах. з., Бярэз., Латгал. р. (СПЗБ, СЦБ),
лапонік м. — Маз. (ЛАБНГ),
пранік м. — Свісл., Івац. (ЛАБНГ, Шаталава),
праннік м. — Круп., Кліч., Свісл. (ЛАБНГ, СПЗБ, Шаталава),
прач м., прачык м. — зах.-пал. г. (ЛАБНГ, ЛП, НЛ),
каўшок м. — Вілен. р. (СПЗБ),
галавач м. — Паням. р. (ЛАБНГ, СЦБ, ЖС, Шаталава),
галавасцік м. — Ушацк., Леп., Карэл., Дзятл. (ЛАБНГ),
галавенька ж. — Смарг. (ЛАБНГ),
крутагалоўка ж. — Смарг., Малад., Валож., Гарадз. (ЛАБНГ),
крутач м., крутаха ж. — Паст. (ЛАБНГ, СПЗБ),
жабка ж. — Стаўб., Жлоб. (ЛАБНГ),
жабурнячок м. — Воран. (СПЗБ),
кіянка ж. — Гарадз. (ЛАБНГ),
мархаль м. — Кліч. (ЖС),
самтук м. — Воран. (СПЗБ). @

мядзянка (вераценніца), неядавітая змяя шэрага, шэра-бурага або медна-чырвонага колеру; бязногая яшчарка буравата-шэрага колеру з цвёрдай гладкай луской на целе.

мядзянка ж. — спарадычна паўн.-зах. з., Вілен. р. (СПЗБ, ЭСБМ),
медзяніца ж. — Краснап. (Бялькевіч, ЭПБ),
медная змяя — Вілен. р. (СПЗБ),
мядзяная гадзюка — Брасл. (ЛАБНГ),
паданка ж. — Малар. (НЛ),
падальніца ж. — Жаб. (ЛАБНГ),
падалец м. — Гарадз. (Цыхун),
жалезніца ж., жалязніца ж., залезніца ж. — Шчуч., Ваўк. (СПЗБ),
вераценніца (вераценіца) ж. — спарадычна паўн.-усх. д., Дзятл. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. апыт.),
верацённіца (верацёніца) ж. — Чэрв., Стол. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС),
верацёніза ж. — Брасл. (ЛАБНГ),
верацяніца ж. — Паст. (СПЗБ),
верацёльніца ж. — Стол., Лельч. (ЛАБНГ),
верацёнка ж. — паўн.-усх. д. (Мат. апыт.),
вярцёўка ж., вярцелка ж. — Хоц., Чэрык. (ЛАБНГ),
верацённік м. — Дзятл. (Мат. Гарадз.),
верацяннік м. — Мсцісл. (ЛАБНГ),
верасённік м. — Стол. (ТС),
верцет м. — Кобр. (ЛАБНГ),
слівень м. — усх.-маг. р., спарадычна ўсх. з., спарадычна Паням. р., Чэрв. р., Мядз., Стол. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, Бялькевіч, Насовіч, ЭПБ, Мат. апыт.),
слівянь м. — Дзятл. (ЛАБНГ),
аслівень м. — Мядз. (СЦБ),
слімень м. — Ушацк., Гл., Лоеў., Уздз., Нясв., Стол., Малар. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, Янкоўскі, Янкова),
слімень м. — Пол., Ушацк., Віл., Пруж., Лун. (ЛАБНГ, СПЗБ),
слімак м. — Мёр., Карэл., Пруж., Берасц. (ЛАБНГ),
сляпак м. — Жаб. (ЛАБНГ),
сляпень м. — Верхнядзв. (СПЗБ, Насовіч),
слізень м. — Віл., Лельч. (ЛАБНГ, СПЗБ),
смуж м. — Драг. (ЛАБНГ),
грута ж. — Берасц. (ЛАБНГ),
нарыца ж. — Лун. (ЛАБНГ),
завюцьтак м. — Брасл. (ЛАБНГ). @

трытон, хвастатае земнаводнае, якое нагадвае яшчарку.

трытон м. — усх.-маг. р., Ушацк. (ЛАБНГ),
вадзяная яшчарка — усх.-маг. р., паўдн. р., паўн. р., Карэл. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
яшчарка ж. — Мёр., Хоц., Жаб. (ЛАБНГ),
красная яшчарыца — Кобр. (ЛАБНГ),
мар'янка ж. — Жытк. (ТС). @

яшчарка, невялікі паўзун з доўгім хвастом і прадаўгаватым целам, пакрытым дробнай рагавой луской.

яшчарка ж. — агульн., за выключэннем Гарадз. р., Вілен. р., Латгал. р. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Бялькевіч, Насовіч),
яшчарыца ж. — Гарадз. р., усх.-маг. р. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ),
яшчар м. — Віл., Гор. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ),
дрэжынь м. — Воран. (СПЗБ). ##Chapter: 14. Рыбы і рак @

акунь, драпежная рыба зеленавата-жоўтага колеру з цёмнымі папярочнымі палосамі, з чырванаватымі ніжнімі плаўнікамі і калючым спінным плаўніком, жыве ў рэках і азёрах.

акунь м., акуньчык м. памянш. — агульн. (Мат. Гарадз., З нар. сл., Мат. апыт.),
вакунь м. — Смал. (СЦБ),
вокунь м., акунёк м. памянш. — пераважна ўсх.-маг. р. (Насовіч, Мат. апыт.),
акунец м. — паўдн. р. (ЛП, ТС),
аконь м. — Лельч. (ЛАБНГ),
кунік м. — Драг. (Мат. апыт.),
гарбыль м. 'буйная рыбіна' — агульн. (СЦБ, Мат. апыт.),
матросік м. 'невялікі акуньчык' — агульн. (Мат. апыт.). @

бычок (пясчанік, пясочнік, падкаменшчык), дробная прыдонная маларухомая рыба жаўтавата-шэрага колеру з бурымі плямамі па баках, жыве ў рэках на пясчаным або камяністым грунце.

бычок м. — мясц. (Жукаў), Жлоб. (ЖС),
песказоб м. — усх.-пал. р. (ТС, Мат. апыт.),
пяшкур м. — Чэрв. (Шатэрнік), усх.-пал. р. (Жукаў),
пундач м. — паўн.-зах. з. (Жукаў),
ваўчок м. — паўн. р. (Жукаў),
калека м. — паўн. р. (Жукаў),
аўдотка ж. — мясц. (Жукаў),
баба ж., бабка ж. — мясц. (Жукаў),
шырокалобка ж. — мясц. (Жукаў),
галавач м. — мясц. (Жукаў). @

веразуб, буйная падобная да плоткі рыба з прадаўгаватым целам, пакрытым дробнай бліскучай луской, жыве ў рэках на глыбокіх мясцінах (вірах).

веразуб (віразуб, верезуб) м. — Маг. р., Гом. р., усх.-пал. р., Смален. р. - толькі ў Дняпроўскім басейне (ЭПБ, Жукаў, Дабравольскі, Усачова). @

верхаводка (вярхоўка, быстранка), невялікая рухавая рыбка, пакрытая бліскучай луской, жыве ў верхнім пласце вады і трымаецца табункамі.

верхаводка ж. — паўдн. р., спарадычна і ў іншых месцах (ЛП, СПЗБ, Мат. Гарадз., Мат. дыял. сл., Усачова),
верахвод м., верхаводзік м. памянш. — паўдн. р. (ТС, ЛП),
верхаводзь м. — Чэрв. (НЛ),
верхалётка м. — паўдн. р. (ЛП),
вярхоўка ж. — мясц. (Жукаў),
верхаплаўка ж. — Смарг. (СЦБ),
верхалапка ж. — Паст., Астр. (СПЗБ),
укляя (вукляя) ж., уклейка ж. — агульн., асабліва паўн. р., усх.-маг. р. (СПЗБ, ЛП, З нар. сл., Мат. Маг., Каспяровіч, Дабравольскі, Усачова),
кляя ж. — Нараўл. (З нар. сл.),
клейка ж. — Мен. (СПЗБ),
падуклейнік м. — Мядз. (СЦБ),
уклей м. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
аклія (аклея) ж., уклія ж., клія ж. — паўдн. р. (ЛП, Жукаў),
аклейка ж. — мясц. (Жукаў),
сялява ж., сяляўка ж., сялявачка ж. памянш. — паўн. р., усх.-маг. р. (Жукаў, Насовіч, Усачова),
сібель ж., сібіль ж. — Гом. р., усх.-маг. р., а таксама Смален. р., зах.-бран. р. (Янкова, Жукаў, Усачова),
сіняўка ж. — Мсцісл. (Мат. апыт.),
жыдок м. — паўдн. р. (Усачова),
калінка ж. — паўн. р. (Усачова),
бліскаўка ж. — Стол. (НЛ),
шыш м. — Ваўк. (СПЗБ).

вярхоўка:
вярхоўка ж., сіняўка ж. — мясц. (Жукаў).

быстранка:
быстранка ж., сіняўка ж., стракатка ж., ушвейка ж. — паўн. р. (Жукаў). @

вугор, рыба, якая мае доўгае, падобнае да змяінага цела з невялікай прыплюснутай галавой.

вугор м. — агульн. (ЛАБНГ, З нар. сл.),
вугар м. — агульн. (ЛАБНГ),
угорыч м. — захад Віц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, З нар. сл.),
угораш м. — Паст. (ЛАБНГ),
угорак м. — Мёр. (Мат. апыт.),
бугор м. — Карм. (ЛАБНГ),
даўгар м. — Астр. (СПЗБ),
вангор (ангор, вынгор, вангош) м., вэнгар (вэнгер) м. — паўн.-зах. з., зах.-пал. г. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ, ЖС, Мат. Гарадз., Цыхун). @

галавень, буйная рыба з шырокай патоўшчанай галавой і спіной, амаль круглым тулавам, пакрытым буйной жаўтавата-серабрыстай луской, з аранжавымі буйнымі плаўнікамі і чорным па краі хвастом, жыве на перакатах у рэках.

галавень м. — усх. з. (Шатэрнік, Мат. апыт.),
галавач м. — цэнтр. з., зах. з. (СЦБ, ЖС),
галовень м. — Нараўл. (З нар. сл.),
клень м. — Астр., Іўеў., Навагр. (СПЗБ). @

гаркушка (гальян, гарчак), невялікая рыбка з вераценападобным целам стракатай зеленавата-залацістай афарбоўкі па баках, жыве ў крынічных, чыстых рачулках.

гаркуша ж., гаркушка ж. 'гальян (звычайны і азёрны)' — Мен. (Мат. апыт.),
сіняўка ж. — Чэрв. (ЛАБНГ),
курмяўка ж. — Гарадз. (Цыхун),
аўдотка ж., вудодка ж. — Краснап., Чэрык. (Бялькевіч, Насовіч),
красаўка ж., гаркуша ж., маляўка ж., скамарох м., залатоўка ж., аўдотка ж., крумела ж., фарэлька ж. і інш. — мясц. (Жукаў).

гарчак звычайны:
гарчак м. — Слуц. (Усачова),
гарчыца ж., гаркушка ж., альшанка ж., пукас м., смярдзюха ж., сталетка ж. — мясц. (Жукаў). @

ёрш, дробная рыба сямейства акунёвых з калючкамі ў ніжніх плаўніках і ў плаўніку на спіне; цела цёмна-шэрага колеру, пакрыта сліззю.

ёрш звычайны (а таксама і насар):
ёрш (ерш, ерж, ірш) м. — агульн. (ЛАБНГ, СПЗБ, НЛ, З нар. сл.),
яршак м., яршун м. — Стол., Лельч. (ЛАБНГ, ТС),
джэрш м., жэрш м., жэршык м. памянш. — зах.-пал. г. (ЛП, Мат. апыт.),
ажгір м., ажгур м., аджгур м., ужгур м., яджгар м., яджгір м., яжгур м., ячгур м., яжжур м. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, СПЗБ, НЛ, Мат. мен.-мал., Сцяшковіч, З нар. сл., Жукаў),
іжджа м., яжджэй м., яжджай м. — Круп. (ЛАБНГ, СПЗБ),
джгір м., джыгір м. — Мен. (СЦБ, Мат. мен.-мал., ЭПБ),
саплівец м., сапляк м., саплюк м., сапель м. — паўдн. р. (ЛАБНГ, ТС, ЖС, ЖНС, З нар. сл.),
смаркач м. — Петр., Нараўл. (З нар. сл., Мат. Гом.),
слізун м., слізунец м., слінявец м. — паўдн. р. (ЛП),
слюнька м. — Чэрык., Краснап., Лоеў. (ЛАБНГ, Янкова),
слюнцяй м. — Рэч. (ЛАБНГ),
бабка ж. — Нараўл. (З нар. сл.),
бабыр (бабур) м. — паўдн. р. (ЛП, Янкова),
бірж м. — Нараўл. (З нар. сл.),
ваўчок м. — Навагр., Стаўб., Бярэз. (ЛАБНГ, Мат. мен.-мал., СЦБ),
пуўка ж. — Леп. (ЛАБНГ),
курмель м. — Сен., Кругл. (ЛАБНГ, Мат. Маг.),
калека м. — Кругл. (Мат. Маг.),
калючык м., калючка ж. — Дзятл., Карэл. (ЛАБНГ),
царык м., цар м. — паўдн. р. (Жукаў).

ёрш-насар:
астрамыс (астрамус) м., астрамусік м. памянш. — Жытк. (ТС),
чыранос м. — Маг. р., Гом. р. (Жукаў),
насар м., біручок м. — мясц. (Жукаў). @

жэрах, драпежная буйная рыба сямейства карпавых, з прагоністым, падціслым з бакоў целам, пакрытым дробнай светлай луской, і з шырокім ротам.

бялізна ж., белізна (белюзна, белезна, білізна, блізна) ж. — Маг. р., Гом. р., паўдн. р., а таксама Смален. р. (ЛАБНГ, ЛП, Н. сл-сць, З нар. сл., ЭПБ, Жукаў, Дабравольскі, Усачова),
бялюга ж. — паўдн. р. (ТС, ЛП, Шатэрнік, Жукаў),
бялуга ж. — мясц. (Жукаў),
белесць ж., белест м. — Маг. р. Смален. р. (Жукаў, Усачова),
жараспер м., жарасель м. жараствень м., жарствіль м., жарасцьвель м., жэрасць м. жывасцёр м. — паўн. р., а таксама Смален. р. (Жукаў, Шатэрнік, Дабравольскі, Усачова),
жэрах м. — Гом. р. (Усачова),
шаштапёр м. — Смален. р. (Дабравольскі),
шараспер м. — паўн.-зах. з., Смален. р. (Жукаў, Дабравольскі),
беласпер м., белашпер м., белашпёр м., дзеляспёр м. — паўн.-зах. з. (СПЗБ, ЖС, Жукаў, Усачова),
болень м. — Астр. (СПЗБ),
ганец м. — паўн.-зах. з. (Усачова),
конь м. — Маг. р. (Усачова). @

карась, рыба з кароткім целам, пакрытым цёмна-залацістай або цёмна-серабрыстай луской, водзіцца ў вадаёмах з воднай расліннасцю і ілістым дном.

карась м. — агульн. (СПЗБ, З нар. сл., ЛП, Янкоўскі, Мат. апыт.),
крась м. — усх.-маг. р. (Юрчанка, Мат. апыт.),
карпік м. 'срэбны карась' — паўдн. р. (ЛП). @

карп, рыба з шырокім целам, пакрытым буйной луской (і без лускі), якую разводзяць і вырошчваюць у сажалках, штучных вадаёмах; культурная разнавіднасць сазана.

карп м. — агульн. (СПЗБ, ЛП, Мат. апыт.),
карпа м. — Слаўг. (Мат. апыт.),
корап м. — паўдн. р. (ЛП, Жукаў),
сазан м. — паўдн. р. (Жукаў). @

колюшка (трохыголкавая і дзевяцііголкавая), дробная рыба з трыма або дзевяццю калючкамі на спіне, а таксама па баках і на брушку.

калюшка ж. — Астр., Воран. (СПЗБ, Мат. Гарадз.),
рагатка ж. — Іўеў., Бераст., а таксама Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Сцяшковіч),
рагулька ж. — мясц. (Жукаў),
каза ж. — Пол. (Мат. апыт.),
ваўчок м. — мясц. (Жукаў). @

краснапёрка, рыба, падобная да плоткі, але з жаўтавата-залацістай або серабрыстай луской і ярка-чырвонымі плаўнікамі.

краснапёрка ж. — агульн. (СПЗБ, ЛП, З нар. сл., Усачова, Мат. апыт.),
краснапёра ж. — паўн.-зах. з., а таксама Вілен. р. (СПЗБ),
краснапёруха ж. — паўдн. р. (ЛП),
краснавочка ж. — мясц. (Жукаў),
красуля ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
красаўка ж. — Пол., Ушацк. (НС, З нар. сл.),
украсліца ж. — Гарадоц. (НЛ),
чырвонапёрка ж. — Дзятл. (Мат. Гарадз.),
чарэмуха (царэмуха) ж. — паўдн. р. (ЛП),
чарнуха ж., чармнуха ж., чарноха ж. — Маг. р., Гом. р. (Жукаў),
чарналюга ж. — Гом. р. (Жукаў),
калінаўка ж. — паўдн. р. (ЛП). @

лешч, буйная рыба з шырокім плоскім целам.

буйная рыба гэтага віду:
лешч м. — агульн. (СПЗБ, ТС, З нар. сл., Каспяровіч, Бялькевіч, Драздовіч, Жукаў, Усачова, ЭСБМ, Мат. апыт.),
ляшч м. — Вілен. р., зах.-бран. р. (СПЗБ, Растаргуеў).

назвы па часе нерасту:
красавік м. — Жытк. (Мат. Гом.),
вярбовік м., вербавік м. — паўн.-зах. з., а таксама Лоеў. (Жукаў, Янкова),
лазовік м. — паўн.-зах. з. (Жукаў),
каласавік м. — Пол. (З нар. сл., Жукаў),
юр'евік м. — Маг. р. (Жукаў),
мікольнік м. — паўн.-зах. з., паўдн. р. (Жукаў, Усачова),
ябланевік м. — паўн.-зах. з. (Жукаў, Усачова),
калоснік м. — Брасл. (Усачова),
сіняк м. — паўн.-зах. з. (Жукаў),
чаромушнік м. — паўн. р. (Жукаў),
бярозавік м. — паўн. р. (Жукаў),
лапушнік м. — Брасл. (Усачова),
садовік м., сінюк м. — мясц. (Жукаў),
чароха м. — Смален. р. (Дабравольскі).

гусцяра, а таксама і лешч (звычайна невялікі):
гусцяра (усцяра) ж., гусцёрка (усцёрка) ж., гусцярва ж., усцюр м. — паўдн. р. (Усачова),
гусцёрына ж. — паўн. р. (СПЗБ, СЦБ, З нар. сл., Жукаў, Усачова),
сцёрка ж. — паўн. р. (Жукаў, ЭПБ),
лускар м. — паўн. р. (ЛАБНГ),
лупар м. — Маг. р. (Усачова),
лускерка ж. — паўн. р. (Усачова),
ласкурына ж. — Пол. (З нар. сл.),
ласкірка ж. — паўн. р. (Жухаў, Мат. апыт.),
пласкірка ж. — паўдн. р. (ЛП, Жукаў),
ласкір м., пласкір м., ласкуток м. — Чэрык. (Бялькевіч, Усачова),
пласкуха ж. — Гл. (Янкоўскі),
лескаўка ж., леска ж., ляскуха ж., плескаўка ж., блескаўка ж., падлеска ж. — паўдн. р. (ЛАБНГ, ЛП),
лйска ж., ляскаўка ж. — паўдн. р. (ЛП, Мат. Гом., Усачова),
лешчаўка ж. — паўдн. р. (ЛАБНГ, ЛП),
ляшчук м. — паўдн. р. (ЛАБНГ, ЛП),
падляшчоўка ж. — паўдн. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ, ЛП, З нар. сл.),
падлешчык м. — пераважна ўсх. з. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЛП, Каспяровіч, Жукаў),
крупель м., кругель м., круглік м. — зах.-пал. г. (ЛП, ТС),
кромпль м. — паўн. р. (Жукаў),
сухашчопка ж. — Чэрык. (ЛАБНГ),
сухарэбрыца ж. — паўн.-зах. з. (Жукаў),
сухарэба ж. — паўн. зах. з., а таксама Вілен. р. (Усачова),
губар м. — мясц. (Жукаў),
лётка — паўн. р. (Каспяровіч, Жукаў, Усачова),
сівуха — паўн. р. (Жукаў).

сінец:
сіньга ж., сінец м. — паўдн. р. (ЭПБ, Жукаў),
кляпец м. — паўдн. р. (Жукаў),
лескаўка ж. — усх.-пал. р. (ЛП).

белавочка:
белавочка ж., кляпец м., глазач м., лупар м., сінец м., сіньга ж. — паўдн. р. (Жукаў, ЭПБ, ЛЛБ, Усачова),
губар м. — мясц. (Жукаў),
сопа ж. — паўдн. р. (ЛП),
касатка ж. — паўдн. р. (ТС, ЛП). @

лінь, рыба з брускаватым целам, пакрытым дробнай зеленавата-залацістай луской і густой сліззю, жыве ў зарасцях воднай расліннасці.

лін м., лінь м., лінок м. памянш., лінік м. памянш. — агульн. (СПЗБ, ЛП, СЦБ, НЛ, З нар. сл., Насовіч, Шатэрнік, Каспяровіч, Бялькевіч, Янкоўскі, Шаталава, Усачова),
лень м. — Гарадоц. (НЛ).

назвы па часе нерасту:
ільнік м. — Смален. р. (Дабравольскі),
наліўнік м. — Смален. р. (Дабравольскі),
калінік м. — паўдн. р. (Усачова),
альховік м. — Смален. р. (Дабравольскі). @

мінога, невялікая рыбападобная жывёліна з целам шэрага колеру без лускі, формай нагадвае чарвяка і жыве ў рэчках на дне, закапаўшыся ў чысты пясок.

вугрыца ж., угрыца ж. — Гарадз., Уздз. (ЛАБНГ, Сл. Гарадз., Жукаў),
гугрык м. — Жытк. (ТС),
верацёнка ж., верацённіца ж., вераценнік м. — Маг. р., Гом. р. (СПЗБ, Жукаў, Мат. апыт.),
сік м., сікла ж., сіколка (сікоўка) ж., сікаўка ж. — Маг., Бых., Петр. (ЖНС, Мат. Гом., Мат. апыт.),
мінога ж. — Астр. (СПЗБ),
вяртух м. — Раг. (СПЗБ),
свіга ж. — Гарадз. (Мат. апыт.),
піскун м. — Смален. р. (Дабравольскі),
уюн м., уюнчык м., юравіца ж., мянёга ж. — мясц. (Жукаў). @

мірон, буйная рыба з доўгім цыліндрычным целам зеленавата-жоўтага колеру, пакрытым луской, з вусамі пад рылам; жыве ў рэках у мясцінах з хуткім цячэннем, трымаючыся на дне.

мірон м. — Маг. р., Гом. р. (Жукаў, ЛЛБ, Н. сл-сць),
марэна ж., марона ж. — паўдн. р. (Жукаў, ЛЛБ, Н. сл-сць),
келб м., гелб м., марскі келб (гелб) — паўн.-зах. з. (Жукаў, ЛАБНГ, ЛЛБ, НЛ),
вусач м., вансач м. — агульн. (СЦБ, ЛЛБ, Мат. апыт.). @

мянтуз, драпежная рыба, якая жыве ў халодных чыстых рэках і азёрах, трымаючыся на дне сярод камянёў і карчоў, з круглаватым падоўжаным целам з шэрай зеленаватай скурай у цёмных плямах, пакрытай вельмі дробнай луской.

мянтуз м., мянтус м., мінтуз м., мінтус м., мантуз м. — агульн., пераважна ўсходняя частка Віц. і Маг. р., захад Гарадз. р., паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, СПЗБ, З нар. сл., Бялькевіч, Насовіч),
мянёк м. — цэнтр. з., паўдн. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., Янкоўскі, Бялькевіч),
мень м. — пераважна паўдн.-усх. з. (ЛАБНГ, Мат. Гом., Янкова, Каспяровіч),
калека м. — поўнач цэнтр. з. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., З нар. сл., Сцяшковіч, Каспяровіч),
мяк м., мняк м. — Гарадз., Ваўк. (СПЗБ, Сцяшковіч),
вягал м., вягел м., вягала м. — поўнач паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ),
грумжа ж. — Смарг. (Сл. Гарадз.),
балаба ж., балабушка ж. — Слаўг., Бых. (ЛАБНГ, ЖНС),
ропуха ж. — Жытк. (ЛАБНГ, ТС),
малькач м. — Навагр. (СПЗБ),
налім м. — Мсцісл., а таксама Латгал. р. (СПЗБ, Бялькевіч). @

падуст, рыба з круглаватым падоўжаным целам з цёмна-зялёнай спіной, серабрыстымі бакамі, з чырванавата-жаўтлявымі плаўнікамі, жыве ў рэках і трымаецца табуном.

падуст м. — усх. з. (Жукаў, Усачова),
падуста ж. — паўн. р. (СПЗБ, Каспяровіч, Усачова),
падузда ж. — Астр. (СПЗБ),
цырта ж., цітра ж. — паўн.-зах. з. (СПЗБ, Жукаў),
сіг м., сіга ж. — паўн.-зах. з. (Жукаў),
свінка ж., свінюк м. — паўн. зах. з. (Жукаў),
чарнапуз м. — паўн.-зах. з. (Жукаў),
чарнакол м. — паўдн. р. (Жукаў),
астрамус м. — паўдн. р. (Усачова, гл. ёрш),
пясчанка ж. 'малы падуст' — Смален. р. (Дабравольскі). @

плотка, невялікая рыба з нешырокім, прыплюснутым з бакоў целам, пакрытым серабрыстай луской, з цёмна-зеленаватай спінкай, ружовымі плаўнікамі, жыве ў рэчках і азёрах табунамі.

плотка ж., платвіна ж., платвіца ж. — агульн. (СПЗБ, ЛП, Насовіч, Бялькевіч, Мат. апыт.),
плаціца ж. — агульн., але пераважна паўдн. р. (ЛП, ТС, ЛЛБ, Жукаў, Усачова),
платва ж. зборн. — агульн. (СПЗБ, ЛЛБ, Жукаў, Усачова, Мат. апыт.),
плоць ж. зборн. — агульн., але пераважна паўдн. р. (ЛП, СПЗБ, НЛ, ЛЛБ, Мат. Маг., Сцяшковіч, Насовіч),
абляк м. — паўдн. р. (ЛП, ТС, З нар. сл., Усачова),
вобліца ж. — паўн.-усх. з. (Янкова, Жукаў),
таран м. — Чэрв., Слаўг. (Каспяровіч, Мат. апыт.),
чубак м. — усх.-маг. р. (Насовіч);

буйная плотка:
караўка ж. — паўдн. р. (ЛП),
караваха ж. — мясц. (Жукаў),
таўстакора ж., таўстакорка ж. — паўдн. р. (ТС),
ябрынь ж. — зах.-пал. г. (ЛП),
баба ж., бабіца ж., бубліца ж. — паўдн. р. (ЛП, ТС);

дробная плотка і розная іншая падобная да яе рыба:
вязёнка ж. 'нейкі від плоткі' — Шкл. (З нар. сл.),
днянка ж. — паўдн. р. (ЛП),
ябразь ж. — паўдн. р. (ЛП),
краснаглазка ж. — паўн.-зах. з. (ЛЛБ, Усачова),
краснапёрка ж. — паўн.-зах. з. (ЛЛБ, Усачова),
пласкуха ж. — Пух. (Шаталава),
плашчыца ж. — Гарадз. р. (Усачова),
сінюха ж. — паўн. р. (Усачова),
клейка ж. — паўдн. р. (ЛП),
плотачка ж. — усх. з. (Мат. апыт.),
плацігушка ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
язёва (краснапера, лешчова, карава) плотка 'невялікі язь (краснапёрка, лешч)' — паўдн. р. (ЛП, ТС, ЛЛБ),
кубар м. — Гарадз. р. (Усачова),
аўдотка ж. — Маг. р. (Усачова).

назвы па часе нерасту:
бярозаўка ж. — паўдн. р. (ЛП),
альхоўка ж. — паўдн.-усх. з. (Жукаў). @

пячкур, невялікая рыба з верацёнападобным целам, пакрытым буйной луской, з бурай спінкай і жаўтавата-серабрыстымі бакамі з папярочнымі плямамі, з вусікамі па баках рота, жыве ў рэках і азёрах, трымаючыся на пясчаным дне.

пячкур м., пяшкур м., пяскур м., пяскар м. — агульн. (ЛАБНГ, ДСБ, ЛП, З нар. сл., Янкоўскі),
пяхтур м. — Чэрык. (Мат. Маг.),
келб м., кялбун м., кялбух м., кялба ж. зборн. — паўн.-зах. з., Гарадз. р. (СПЗБ, СЦБ, НЛ, Сцяцко, Сцяшковіч, Цыхун, Жукаў),
коўб м., коўбік м., коблік м., каўбун м., коўбель м., скоблік м. — паўдн. р. (СПЗБ, НЛ, ТС),
курмель м., крумель м. — паўн. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ, НС, З нар. сл., Каспяровіч, Жукаў, Усачова),
шарак м. — Лаг. (СПЗБ),
чвырак м. — Капат. (СПЗБ),
сікерка ж. — Астр. (СПЗБ),
кручок м. — Гарадз. (Цыхун),
васказоб м. — Лоеў. (Янкова),
пескавод м. — Жытк. (Палессе),
гнілапузь м. — Жлоб. (ЖС),
піскіж м. — усх.-маг. р. (Насовіч, Мат. апыт.),
дудорга ж., стаўпец м. — паўдн. р. (Жукаў),
поўх м. — паўдн. р. (ЛП),
сопурха ж., сопуха ж., снопурха ж. — паўдн. р. (Палессе). @

рак, беспазваночная, пакрытая панцырам прэснаводная жывёліна з вялікімі клюшнямі каля галавы і мускулістым хвастом, які звычайна называецца шыйкай, жыве ў норах, карчах, на дне, пад камянямі.

рак м. — агульн. (СПЗБ, ТС, Мат. апыт.),
арак м. — Пол. (Мат. апыт.),
рачанец м. фальк. — Карм. (НЛГ),
вусель м., метаф. — Браг. (Шаталава). @

рапушка, невялікая рыба з выцягнутым, сціснутым з бакоў целам, шэравата-блакітнай спінкай, белаватымі бакамі, плаўнікамі і хвастом, якая водзіцца ў некаторых азёрах Беларусі.

сялява ж., сяляўка ж. — паўн.-зах. з., а таксама Латгал. р. (СПЗБ, Насовіч),
сільва ж. — Віл. (СПЗБ),
сіньга ж. — Беластоц. р. (СПЗБ),
рыпус — мясц. (Жукаў). @

рыбец, рыба з умерана падоўжаным целам, шэра-блакітнай спіной, светлымі бакамі і жаўтаватымі плаўнікамі, пакрыта буйной шчыльнай луской, водзіцца пераважна ў рэках Балтыйскага басейна.

цырта ж., цытра ж. — паўн.-зах. з. (Жукаў, Усачова, Мат. апыт.),
падуства ж., падуст м. — паўн. р. (Жукаў, Усачова),
сіга ж., сіга саловая — мясц. (Жукаў),
рыбец м. — Маг. р. (Жукаў),
малінаўка ж. 'рыбец, які нерастуе ў час цвіцення маліны' — паўн. р. (Усачова). @

сліжык, галец, невялічкая з круглым целам рыба з тонкай скурай без лускі, жаўтавата-шэрага або сінявата-шэрага колеру з мноствам больш цёмных плямак па баках і на светлых плаўніках, жыве ў чыстых крынічных рачулках, трымаючыся на дне ў зарасцях водных раслін.

сліжык м., сліж м., сліжук м. — агульн. (ЛАБНГ, СПЗБ, НЛ, Мат. Гом., Бялькевіч),
курмель м. — паўн. р. (ЛАБНГ, Усачова),
ропуха ж. — Стол., Жытк. (ЛАБНГ, ЛС),
снопар м. — Стол. (ЛАБНГ),
рапушка ж. — Саліг. (Н. сл-сць),
галень м. — Мен. (Мат. апыт.),
лягень м. — Мсцісл. (ЛАБНГ),
піскун м. — паўн. р. (ЛАБНГ),
піскіж м. — Мсцісл., Чав., Хоц. (ЛАБНГ),
кялбан м. — Мсцісл. (ЛАБНГ),
кялбач м. — Лёзн. (ЛАБНГ). @

сняток, дробная рыбка з верацёнападобным целам, буравата-зялёнай спіной, серабрыстай паласой па баках, бясколернымі плаўнікамі, вялікім ротам, жыве ў некаторых азёрах Балтыйскага басейна.

стынка ж. — паўн. р. (Насовіч),
стынка ж., устынка ж. — мясц. (Жукаў). @

сом, вялікая драпежная рыба з зусім цёмным або цёмным жаўтавата-зялёным колерам скуры без лускі, вялікай прыплюснутай галавой з шырокім ротам з вусамі па баках, маленькімі вачамі, жыве ў рэках і азёрах.

сом м., сомік м. памянш., самок м. памянш. — агульн. (СПЗБ, З нар. сл., Мат. апыт.). @

стронга, вельмі жвавая рыба са зграбным, падобным да тарпеды целам з чырвонымі і чорнымі крапінамі на скуры, водзіцца ў чыстых крынічных рачулках.

фарэль ж. — агульн. (Мат. апыт.),
стронг м., стронк м. — паўн.-зах. з. (СПЗБ, Мат. апыт.),
пстронга ж., пяструшка ж. — мясц. (Жукаў). @

судак, драпежная рыба з падоўжаным целам, доўгім рылам, зеленавата-шэрай спіной, белым брухам, папярочнымі цёмна-бурымі палосамі па баках, шчыльнай луской, бледна-жоўтымі плаўнікамі, жыве на дне ў рэках і азёрах.

судак м. — агульн. (СПЗБ, З нар. сл., Мат. апыт.),
кругляк м. — мясц. (Насовіч). @

уюн, невялікая рухавая рыба з падоўжаным целам з бура-жоўтай скурай з трыма цёмнымі палоскамі па баках, пакрытая дробнай луской, з вусікамі над ротам, жыве ў травяністых вадаёмах са стаячай вадой і ілістым дном.

уюн (вуюн, ваюн, віюн, в'юн, юн, юнь) м. — агульн. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ, З нар. сл., Бялькевіч, Растаргуеў),
вілюн м. — Калінк. (ЛАБНГ),
піскун м. — паўн. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, НС, З нар. сл., Усачова),
піскур м. — Гарадз., Маст., Шчуч., Воран. (ЛАБНГ, СПЗБ),
піскуж м., піскіж м. — Круп., Мсцісл. (ЛАБНГ, Насовіч),
пішчаль м. — Докш., Віл. (ЛАБНГ),
сліж м., сліжык м. — Гарадз., Смарг., Віл., Мядз., Малад. (ЛАБНГ, Цыхун),
кроўж м. — Віл. (ЛАБНГ),
громш м. — Смарг. (СПЗБ),
багнік м. — мясц. (Насовіч). @

харыус, невялікая рыба з яркім залацістым бліскучым целам з рэдкімі цёмнымі плямкамі, высокім стракатым спінным плаўніком, чырвонымі і фіялетавымі бакавымі плаўнікамі, жыве ў чыстых хуткаплынных рэках басейна Нёмана.

ліпень м. — паўн.-зах. з. (СПЗБ, СЦБ),
хар'юз м., ліпень м., ліпеня ж. — мясц. (Жукаў),
тапарэц — паўн.-зах. з. (Жукаў). @

чахонь, рыба з выцягнутым вузкім целам, пакрытым серабрыстай дробнай луской, з прамой спіной і выпуклым брушкам, з накіраваным уверх ротам, жыве ў рэчках басейна Дняпра.

чахоня ж., чахонь ж. — Бых., Лоеў., Нараўл., Лельч. (ЛАБНГ, З нар. сл., Янкова),
чэшка ж. — мясц. (ЭПБ, Насовіч),
шабля ж., каза ж., сялёдка ж. — мясц. (ЭПБ, Жукаў). @

шчупак, драпежная рыба з доўгім выцягнутым тулавам шэра-зялёнага або бурага колеру ў плямах, з вялікай сплюснутай галавой, з шырокай зубастай пашчай, жыве ў рэках і азёрах.

шчупак м. — агульн., але пераважна паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, З нар. сл., Каспяровіч, Шатэрнік, Бялькевіч, Тарнацкі),
шчупака ж. — Лаг. (АЛА),
шчука ж. — агульн., але пераважна ўсх. з. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, З нар. сл., Тарнацкі),
кажушак м., кажушка ж., кажухна н. павеліч., кажушша н. павеліч. — Лельч., Жытк., Стол. (АЛА, ТС, НЛ, ЛП, З нар. сл., Н. сл-сць),
барак м. 'вялікі шчупак' — Жытк. (ТС),
падонак м. 'донны шчупак' — Чэрв. (СЦБ),
жабяк м. 'кароткі тоўсты шчупак' — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
крыжняк м. 'буйны шчупак' — Дзятл. (ЖС),
жабнік м. 'доўгі і тонкі шчупак' — Дзятл. (ЖС);

невялікі шчупак:
жарлюк м. — Жытк. (ТС),
жаглак м. — Светлагор. (Мат. Гом.),
жагаўка ж. — Нараўл. (З нар. сл., Мат. Гом.),
зеляпак м. — Жытк. (ТС),
лабач м., лабок м. — Стол. (ТС),
сіняўка ж. — Дзятл., Гл., Лун., Жытк., Лельч., Хойн. (ТС, Мат. Гом., Сцяшковіч, Янкоўскі, Тарнацкі),
сіняпорац м. — Стол. (ТС),
сінчук м. — Петр. (Мат. Гом.),
сінюк м. — Стаўб. (СЦБ),
галах м. — Стол. (ТС),
штынец м. — Карэл. (ЖС),
спіцун м. — Жытк. (ТС).

самка:
шчука ж. — агульн. (ЛАБНГ),
кажушка ж. — Жытк. (ТС).

назвы па часе нерасту:
марцоўка ж. — Пол. (З нар. сл.),
апрэлеўка ж. — Пол. (З нар. сл.). @

шчыпоўка, невялікая рыбка, вельмі падобная да сліжыка, з такой жа афарбоўкай скуры, не пакрытай луской, жыве ў чыстых рачулках у зарасніках водарасцяў на дне.

секаўка ж. — Карэл. (З нар. сл.),
сечка ж. — Жытк. (ТС),
куська ж. — Стол. (ТС),
сякушка ж., кусачка ж., сікалка ж., точка ж., каза ж. — мясц. (Жукаў). @

язь, рыба, падобная да галаўня, але з больш шырокім целам, невялікай галавой, малінавымі брушнымі плаўнікамі, з цемнавата-залацістай луской на баках, жыве ў буйных рэках.

язь м., язік м. памянш., язёк м. памянш. — агульн. (СПЗБ, ЛП, Каспяровіч, Дабравольскі, Усачова, Мат. апыт.),
язюк м., язючок м. памянш., язючка ж. памянш. — паўдн. р. (СПЗБ, ЛП, З нар. сл.),
яз м. — Брасл., Астр. (СПЗБ),
пад'языч (пад'язіч) м. — Дзятл., Саліг., Лельч. (НЛ, НС),
пад'язік м. — Мядз., Пух., Нараўл. (СЦБ, ЛП, З нар. сл.),
вязь м., бялізна ж., пад'язік м. — мясц. (Жукаў, ЭПБ). @

ялец, невялікая рыба з прагоністым целам, сціснутым з бакоў і пакрытым серабрыстай луской з блакітным адценнем, з шэравата-жаўтаватымі плаўнікамі, жыве пераважна ў рэчках, у мясцінах з чыстым цвёрдым дном, а таксама ў чыстых азёрах.

ялец м. — агульн. (СПЗБ, Каспяровіч),
ялац м. — Іўеў., Гарадз. (Мат. Гарадз., Цыхун),
стаўпец (стаўбец) м. — паўдн. р. (ЛП, Н. сл-сць),
стоўбік м. — Нараўл. (З нар. сл.),
ляльнуг м. — Хойн. (Мат. Гом.),
ялец м., яльчык м., клянёк м., стаўпец м. — мясц. (Жукаў). ##Chapter: 15. Насякомыя і ніжэйшыя @

авадзень, двухкрылае насякомае, лічынкі якога паразітуюць у целе жывёлы.

авадзень м. — паўн.-зах. з., цэнтр. з. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ),
авадзён м. — Капыл., Слон., Навагр., Клім., Свісл., Крыч. (АЛА, ЛАБНГ, Н. сл-сць, Бялькевіч, Шаталава),
абадзень м. — Малад., Пін., Стаўб. (АЛА, ЛАБНГ),
абадзён м. — Зэльв. (АІІА),
валадзён м. — Гарадз. р. (СПЗБ, З нар. сл.),
вадзень м. — віц.-маг. г. (ЛАБНГ, АЛА, Бялькевіч, Яўсееў, Насовіч),
вовудзень м. — Карэл. (АЛА, Шаталава),
авад м. — Старадарож., Саліг., Гл., усх.-пал. р., паўдн. р., Мёр., Паст. (АЛА, ЛАБНГ, НС, З нар. сл., Янкоўскі),
гавад м. — Пін. (Шаталава),
гіль м. — Гарадз. р. (АЛА, СПЗБ, Мат. мен.-мал., Шаталава, Цыхун),
бонк м. — Воран. (СПЗБ, АЛА, Шаталава),
бонка ж. — Гарадз. р. (Сцяшковіч),
бомк м. — Свісл. (Цыхун),
бомка ж. — Іўеў. (Сцяшковіч),
бамчак м. — Іўеў. (Сцяшковіч),
жужак м. — Чэрв. (СПЗБ),
здрок м. — Пух., Старадарож., Лях., Ганц., Верхнядзв., Уздз. (СПЗБ, СЦБ, НС, Шаталава),
здрык м. — Рэч. (НС),
здрак м. — Браг. (АЛА),
строк м. — Карэл., Кір., Пін., Шчуч. (ЛАБНГ, НС, Н. сл-сць, Цыхун),
гез м. — Беластоц. р. (СПЗБ),
гедз м. — Маз. (З нар. сл.),
гелаз м., гілёз м. — Гарадз. р. (Цыхун),
зык м. — Віл., Лаг., Чэрв., Жлоб. (СПЗБ, Мат. Гом.),
зыг м. — Валож. (СЦБ),
зыкаўка ж. — мясц. (Насовіч),
кзык м. — мясц. (Насовіч),
дрык м. — Чэрык. (Бялькевіч),
кручок м. — Воран., Шчуч., Смарг., Паст. (СПЗБ),
бірзгела ж. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
брызгаўкі мн. — Верхнядзв. (СПЗБ),
дундары мн. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
авадзье н. зборн. — Капыл., Ганц. (СПЗБ, З нар. сл.),
говыддзе н. зборн. — Драг. (ЛП),
аваднеча ж. зборн. — Гом. (НЛГ). @

аса, перапончатакрылае джалячае насякомае з яркім паласатым брушкам, якое корміцца павукамі, насякомымі і іх лічынкамі, нектарам і пылком раслін.

аса ж. — Старадарож., Люб., Смарг., Глыб., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. апыт.),
асва ж. — паўн. і часткова паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, СЦБ, Мат. мен.-мал., Насовіч, Бялькевіч, Дабравольскі),
осва ж. — Віл., Докш. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
восва ж. — Лаг., Дубр., Гор., Слаўг., Карм. (ЛАБНГ, СЦБ, Мат. мен.-мал., Мат. апыт.),
воспа ж. — віц.-маг. г. (ЛАБНГ, Каспяровіч, Мат. апыт.),
восма ж. — Валож. (СЦБ),
оксва ж. — Валож. (СЦБ),
воскла ж. — Віл., Паст. (СПЗБ),
восла ж. — Віл., Кругл. (ЛАБНГ),
васла ж. — Віл. (СПЗБ),
важва ж. — Астр., Малад. (АЛА, СПЗБ),
акспа ж. — Паст. (ЛАБНГ),
высва ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
восял м. — Малад. (ЛАБНГ),
асвянка ж. — Мядз. (ЛАБНГ),
шуршала ж. — Воран. (ЛАБНГ),
рабка ж. — Стол. (ТС). @

блыха, маленькае паразітычнае бяскрылае насякомае-крывасмок; скочка.

блыха ж. — агульн. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, ТС, Бялькевіч),
блох м. — зах-пал. г., спарадычна паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, АЛА, Мат. мен.-мал., СЦБ),
блашчыца ж. — Гл., Старадарож. (Янкоўскі, Мат. апыт.),
скочка ж. — Слуц., Нясв. (ЛАБНГ, АЛА, Мат. мен.-мал.),
скачыха ж. — Капыл., Стаўб. (ЛАБНГ, АЛА, Нар. сл-сць),
скакун м. — Чэрв., Смарг., Лях., Мядз. (АЛА, СПЗБ, ЖС, Шаталава),
скацук м. — Карэл. (ЛАБНГ),
скічка ж. — Смарг. (ЛАБНГ, СПЗБ). @

вадамерка, вадзяны клоп рыжаватага колеру, які хутка і лёгка слізгае па паверхні вады.

зайчык м. — усх.-маг. р., Смал. р. (Мат. апыт., Дабравольскі). @

вош, дробнае насякомае, якое паразітуе на целе чалавека і жывёл.

вош ж. — агульн. (АЛА, СПЗБ, Шатэрнік, Насовіч, Гарэцкі),
вошына ж. — Гор., Дубр., Шкл., Пол., Рас. (АЛА),
вашан м. 'маленькая вош' — Мёр. (НС),
вашанок м. памянш. — Ваўк. (СПЗБ),
нетра ж. — Бяроз. (Шаталава).

гніда 'лічынка вошай':
гніда ж. — агульн. (СПЗБ, ТС, Шатэрнік, Мат. апыт.),
глінда ж. — Воран. (СПЗБ). @

вусень, лічынка матыля, падобная на чарвяка, з некалькімі парамі ног.

вусень м. — Мен. р., сл.-маз. г., усх.-маг. р., Гом. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, ТС, Шатэрнік, Мат. апыт.),
вусеніца ж. — спарадычна Гарадз. р., Валож., Лаг., Лёзн. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Мат. мен.-мал., Шаталава),
вусельніца ж. — Дзятл., Іўеў., Рэч. (ЛАБНГ, ЖС),
вушальніца ж. — Свісл. (АЛА, ІІІаталава),
вуса ж. — Кір. (ЛАБНГ),
гусень м. — Івац., Ганц., Саліг., Лун., Пін., Стол. (ЛАБНГ, ТС, Мат. мен.-мал.),
гусеніца ж. — усх.-маг. р. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ),
гусянка ж. — Івац. (ЛАБНГ, АЛА),
чарвяк м. — паўн.-усхд., Гарадз. р. (ЛАБНГ, АЛА),
чарвя н. зборн. — Дзярж. (Мат. мен.-мал.),
рабак м. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, АЛА, Сл. Гарадз., Шаталава),
начніца ж. 'чорны кудлаты вусень' — Гарадз. (Федароўскі). @

гліст, чарвяк, які паразітуе ў арганізме чалавека або жывёлы.

гліст м. — Жытк., Леп., Старадарож. (ТС, Мат. апыт.),
рабак м. — зах. з., а таксама цэнтр. з. (СПЗБ, Мат. Гарадз., Мат. Гом., Янкоўскі, Каспяровіч). @

жук, насякомае з жорсткім надкрыллем.

жук м., жучок м. памянш. — агульн. (СПЗБ, ТС, Мат. апыт.),
жужла ж. — паўн.-зах. з. (СПЗБ, СЦБ, Гарэцкі),
бужук м. — Воран. (СПЗБ),
бужуль м. — Вілен. р. (СПЗБ),
жукар м. — Гарадз. (СПЗБ).

гнаявік:
гнаяк м. — Дзятл. (ЖС),
нарыўнік м. — Ветк. (Шаталава),
навознік м. — Лаг. (Шаталава),
гнаявік м. — Брасл., Мсцісл. (СЦБ, Мат. апыт.),
жужак чорны — Паст. (СПЗБ).

даўганосік:
слонік м. — Браг., Рэч., Раг. (Мат. Гом.)

жужаль:
жужалка ж. — Валож.,
жужаліца ж. — Мсцісл. (Мат. апыт.).

караед:
швед м. — Касц., Драг. (Мат. Маг., ЛП, Каспяровіч),
караед м. — Свісл. (СПЗБ),
шашаль м. — Дзятл., Жытк. (ТС, Мат. Гарадз.) @

здрок, авадзень, якога вельмі баяцца каровы і коні.

здрок м. — сл.-маз. г. (ЛАБНГ, СПЗБ, Нар. сл-сць),
здрэк м. — Кам. (ЛАБНГ),
здракан м. — Пін. (ЛАБНГ),
здрач м. — Драг. (ЛАБНГ),
строк м. — гарадз.-бар. г., зах.-пал. г. (ЛАБНГ, Сл. Гарадз.),
страка ж. — Івац. (ЛАБНГ),
стракач м. — Пін. (ЛАБНГ),
зык м., зыкаўка ж. — паўн.-усх. д. (ЛАБНГ),
гіз м. — Карэл., Стаўб. (ЛАБНГ),
гез м. — Берасц. (ЛАБНГ),
гізаўка ж. — Глыб. (ЛАБНГ),
бызаўка ж., бізаўка ж. — Верхнядзв., Брасл., Шарк., Мёр. (ЛАБНГ),
гнідаўка ж. — Гарадоц. (ЛАБНГ),
гнідзіца ж. — Гор. (ЛАБНГ),
гіль м. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ),
сляпень м. — Шум., Віц., Брасл., Круп., Краснап., Браг. (ЛАБНГ),
сляпец м. — Бых. (ЛАБНГ). @

камар, маленькае двухкрылае насякомае-крывасмок з тонкім прадаўгаватым цельцам і доўгім хабатком.

камар м. — агульн. (СПЗБ, Мат. Гарадз., Мат. апыт.),
камарня ж. зборн. — Чэрв., Старадарож., Драг. (СПЗБ, НЛ, ЛП),
камарэча ж. зборн. — Гл., Гом., Пін., Лях. (СПЗБ, Янкоўскі, Мат. Гом.),
камарнеча ж. зборн. — Лоеў. (Янкова),
таўкунчыкі мн. 'від камароў' — Шчуч. (Мат. Гарадз.) @

кароўка божая, жучок чырвонай, жоўтай або белай афарбоўкі з плямкамі.

кароўка божая — агульн. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Мат. Гарадз., ЖС),
богава кароўка — Гарадз. р., Чач., Касц., Краснап. (ЛАБНГ, АЛА, Мат. Гарадз., Бялькевіч),
богава цялушка — Малад. (ЛАБНГ),
муроўка ж. — Мёр. (Шаталава),
кароўка-муроўка (мароўка) — Глыб., Рас., Мёр., Гор., Чач., Добр. (ЛАБНГ, АЛА),
коўка-муроўка — Шкл. (ЛАБНГ, АЛА),
багоўка ж. — Пол. (АЛА),
кароўка-багоўка (бугоўка) — паўн. р. (ЛАБНГ, АЛА),
божка-кароўка — Клім. (ЛАБНГ),
кароўка-буроўка — Віц., Шум., Карм. (АЛА, ЛАБНГ),
кароўка-бурушка — Чач. (ЛАБНГ),
буркаўка-кароўка — Тал. (ЛАБНГ),
кароўка ж. — спарадычна паўн.-усх. з., Пруж., Бераст. (ЛАБНГ, АЛА, ЭПБ),
бедрык м. — Кобр., Малар. (ЛАБНГ),
бядронка ж. — Гарадз. р. (ЛАБНГ, Сцяшковіч),
ведрык м. — Драг., Іван. (ЛАБНГ, ЖС),
вядронка ж., ведранец м. — Шчуч. (АЛА, СПЗБ),
ядронка ж., ядранец м. — Гарадз., Маст., Шчуч. (ЛАБНГ, АЛА, Цыхун),
ядронец м. — Гарадз. (СПЗБ),
ядранка ж. — Маст. (ЛАБНГ, АЛА),
едрайка ж. — Маст. (ЛАБНГ, АЛА),
едрына ж. — Гарадз. (СПЗБ),
ядзерка ж. — Нясв., Навагр., Свісл., Карэл., Лях. (ЛАБНГ, АЛА, ЖС, Мат. мен.-мал.),
ядзерка-падзерка — Зэльв. (ЛАБНГ, АЛА),
петрык м., пятро м. — сл.-маз. г., а таксама ўсх. частка зах.-пал. г. (ЛАБНГ, АЛА, ТС),
пятрушка м. — Мядз., Паст. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. мен.-мал.),
петрачок м. — Докш., Асіп. (ЛАБНГ, АЛА),
петра-паўла — Брасл. (ЛАБНГ, АЛА),
педрык м. — Іван. (ЖНС),
петранка ж. — Ваўк. (Сл. Гарадз.),
пятрушачка-душачка — Брасл. (Шаталава),
пятрук-пятрук — Вілен. р. (СПЗБ),
хведар м. — Драг. (ЛАБНГ),
хведарка м. — паўдн. р. (ЛАБНГ, АЛА, НЛ),
хадорка ж. — Кліч. (ЛАБНГ, АЛА),
пендарка м. — Старадарож. (ЖНС),
андрэйка м. — Уздз., Бых., Смал., Малад., Бярэз. (ЛАБНГ, АЛА, СЦБ, Мат. мен.-мал.),
андрушок м. — Віл., Гор. (ЛАБНГ),
андрэйка-братка 'вялікая божая кароўка з чорнымі кропкамі' — Бярэз. (ЛАБНГ, АЛА),
андрэйка-купарэйка — Пух. (ЛАБНГ, АЛА),
андрэйка-салавейка — Бярэз. (Мат. мен.-мал.),
андрэйка-бажок — Лаг. (ЖС),
божжа андрэйка — Лаг. (ЛАБНГ, СПЗБ),
іванька ж. — Круп. (ЛАБНГ, СПЗБ),
сідарка м. — Кобр. (ЛАБНГ),
кандрацька м. — Бярэз. (ЛАБНГ, СПЗБ),
братка-кандратка — Бярэз. (Мат. мен.-мал.),
пагодка-ягодка — Лаг. (Шаталава),
матрунка ж. — Капыл. (ЛАБНГ, АЛА),
матруна-калода — Берасц. (Шаталава),
хадорка ж. — Кліч., Круп. (ЛАБНГ, АЛА),
сонейка н. — Жытк., Карэл., Пін. (ЛАБНГ, АЛА),
сэрданька н. — Пруж. (Шаталава),
зазулька (зоўзулька) ж. — Жаб., Стол. (ЛАБНГ),
зазуля-кавуля — Жаб. (Шаталава),
калода ж., калодачка ж. — Нясв., Ваўк., Лід., Пін., Пруж. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. мен.-мал.),
калода-багода — Кам. (Шаталава),
бабачка-каробачка — Берасц. (Шаталава),
канарэйка-божачка — Леп. (ЛАБНГ, АЛА),
мурашка-пумпашка — Гарадоц., Воран. (ЛАБНГ, СПЗБ),
пумпарушка-рыбушка — Воран. (ЛАБНГ, АЛА),
бабушка-рабушка — Воран. (Шаталава),
педурка-седурка — Кам. (ЛАБНГ, АЛА),
сэндарка-пендарка — Кобр. (ЖС),
шчодрык м. — Драг., Іван. (ЛАБНГ, АЛА),
жук-пятрук — Беластоц. р. (СПЗБ),
прошка-рабошка — Віц. (ЛАБНГ, Шаталава),
нагодачка-пагодачка — Лаг. (Шаталава),
полік м. — Гарадз. (ЛАБНГ, АЛА),
бобрык м. — Стол., Берасц. (ЛАБНГ, ТС),
барбуха ж. — Віл. (ЖС, Шаталава),
карбачок м. — Плешч., Лаг. (ЛАБНГ, АЛА),
ляпошачка ж. Гор. (АЛА),
ляпошка ж. — Лаг. (ЛАБНГ),
казулька ж. — Лун. (ЛАБНГ, АЛА),
малотка ж. — Гарадз. (ЖНС),
чыбрушка ж. — Берасц. (ЖС),
рачышнік м. — Шчуч. (ЛАБНГ),
маскалік м. — Стол. (ЛАБНГ),
анцюн-паланцюн — Мядз. (ЛАБНГ),
страказа ж. — Лаг. (ЛАБНГ),
барабуха ж. — Віл. (ЛАБНГ),
пацерка ж. — Ваўк. (Сл. Гарадз.),
чэчар м. — Саліг. (ЛАБНГ),
дзянчак м. — Лях. (ЛАБНГ, АЛА),
пава ж. — Мёр. (Шаталава),
карагода ж. — Кам. (Шаталава),
клемка ж. — Мядз. (Шаталава),
дранчык м. — Слуц. (Шаталава),
палетка ж. — Віл. (Шаталава). @

клешч, невялікае членістаногае насякомае класа павукападобных, якое паразітуе на целе чалавека, жывёлы, а таксама на раслінах.

клешч м. — агульн. (СПЗБ, ТС, Мат. апыт.),
кляшняк м. — Шчуч. (СПЗБ),
кляшчок м. — Паст. (СПЗБ). @

клоп, невялікае насякомае-паразіт, якое корміцца крывёю жывёл і чалавека.

клоп пасцельны:
клоп м. — паўн.-усх. д., сярэд.-бел. г. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Мат. Гарадз., Бялькевіч),
калоп м. — Віл. (ЛАБНГ),
клап м. — Стол. (ЛАБНГ),
блашчыца ж. — паўдн.-зах. д. і ўсх. частка зах.-пал. г. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, ТС, СЦБ, НЛ, З нар. сл., Мат. Гарадз., Мат. мен.-мал., Янкоўскі, Цыхун, Сцяшковіч, Шаталава),
блуска ж., плуска ж. — заходняя частка зах.-пал. г. (ЛАБНГ, АЛА),
плюска ж. — спарадычна зах. з. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Мат. Гарадз., Тарнацкі, Цыхун),
плюсква ж. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, СПЗБ),
блыха ж. — цэнтр. частка паўдн.-зах. д. (ЛАБНГ).

клоп расліннаедны:
смярдзюх м., смярдзюха (смярдзюха) ж., смяджуха ж., смярдзюшка ж., смярдзючка ж., смярдзюхаўка ж., смярдзячка ж., смярдзенка ж. — спарадычна паўдн.-зах. д. (ЛАБНГ, Мат. Гом., Сл. Гарадз., Насовіч),
бздзюль м., бздзіль м., бздуль м., бзьжзюль м., бздзюля ж., бздзюлька ж., бздзюха (бздзюха) ж., бздуха ж. — Маг. р., Гом. р., Мен. р., усх.-пал. р. (ЛАБНГ, Каспяровіч, Бялькевіч, Насовіч),
смыродніца ж. — Дзятл. (ЛАБНГ, ЖС),
ванючка ж. — Ушацк., Нясв., Краснап., Чач. (ЛАБНГ, СЦБ),
ванюха ж. — Светлагор., Лун. (ЛАБНГ),
блыха ж. — спарадычна цэнтр. частка паўдн.-зах. д. (ЛАБНГ),
блашчыца ж. — спарадычна паўдн.-зах. д. (ЛАБНГ),
плюска ж., плюсква ж. — Астр., Ашм., Іўеў., Гарадз., Ваўк., Берасц. (ЛАБНГ),
плусква ж. — Кобр. (ЛАБНГ),
плуска ж. — Малар, (ЛАБНГ),
блусква ж. — Кобр., Драг. (ЛАБНГ),
скочка ж. — Бар. (ЛАБНГ),
пікша ж., бікздыкша ж. — Рэч. (ЛАБНГ).

клоп вадзяны:
верхавушка ж. — Стол. (ТС). @

конік, насякомае, якое скача і стракоча крыламі.

конік м. — паўдн.-зах. д., паўн. захад Мен. р. (АЛА, СПЗБ, Янкова),
казёл м., казялок м. — паўн. р. (АЛА, СПЗБ, Каспяровіч, Станкевіч),
казёльчык м. — Воран. (АЛА),
казельчык м. — Гом. р., Смарг. (АЛА, СПЗБ, СЦБ, Шаталава, Янкова),
казель м. — Лёзн. (АЛА),
казюлька ж. — Свісл. (АЛА),
казюля ж. — Стаўб. (СЦБ),
казлюк м. — паўн. зах. з. (СПЗБ),
козлік м. — зах.-пал. г. (АЛА, Шаталава),
козка ж. — Івац. (АЛА),
кузнец м., кузнечык м. — спарадычна віц.-маг. г. (АЛА),
кавалік м. — Бяроз. (АЛА),
кавалёк м. — Бар. (СПЗБ),
скакун м. — Гарадз., Стол. (АЛА),
скачок м. — паўдн.-усх. з. (АЛА),
сыкун м. — Бых. (АЛА),
свіргун м. — Берасц. (АЛА),
свірстун м. — Берасц. (АЛА),
стралец м. — Дубр. (АЛА),
страказа ж., стракозка ж. — Жытк. (АЛА),
саранка ж. — Стол. (ТС),
трашок м. — Вілен. р. (СПЗБ),
барадач м. — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
жытнік м. 'конік зялёны' — Уздз. (СЦБ). @

матылёк, насякомае з дзвюма парамі крылаў, пакрытых пылком рознага колеру, ад якога залежыць іх афарбоўка.

матылёк м., матыль м. — паўдн.-зах. д., сярэд.-бел. г. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ),
матылік м., матыльчык м., мятылік м. — Бяроз., Іван., Ганц., Пін. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ),
матылка ж., матылька ж. — Гарадз. р., зах.-пал. г. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ),
матылячка ж. — Бераст. (ЛАБНГ),
матэлка ж. — Шчуч. (АЛА),
мятлік м., мятлічак м., мятлічка ж. — пераважна паўн. частка паўн.-усх. д. (ЛАБНГ, АЛА, Шаталава),
мятлачак м. — Віц. (ЛАБНГ),
мятлак м., мяклаша ж. — Гарадоц., Шум. (ЛАБНГ, АЛА),
мятлух м. — Віц. (Каспяровіч),
мятлушка ж., мятлуха ж. — паўдн. частка паўн.-усх. д. (ЛАБНГ, АЛА, ЖНС, Каспяровіч, Яўсееў, Гарэцкі, Юрчанка),
мятлышка ж. — Віц. (Каспяровіч),
мятлуха ж. — Лід. (Сл. Гарадз.),
мятлюшак м. — Бых. (ЛАБНГ),
бабка ж. — зах. частка ўсх.-пал. р. (ЛАБНГ, АЛА),
бабачка ж. — зах. частка ўсх.-пал. р., спарадычна віц.-маг. г. (ЛАБНГ, АЛА),
папяльнуха ж. — Кобр. (ЛАБНГ),
папянюх м. — Малар. (ЛАБНГ),
цярэшка ж. — Бял. (Яўсееў, Насовіч),
цярохаўка ж. — зах.-бран. р. (Растаргуеў),
перапёлка ж. — зах.-пал. г. (ЛАБНГ, АЛА),
піталішка ж. — Паст., Астр. (ЛАБНГ, СПЗБ),
кацярэжка ж. — Ветк. (Мат. Гом.),
ведзьма ж. 'вялікі матылёк цёмнага колеру' — Гарадз. (Цыхун),
смяртэльнік м. 'начны матылёк' — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
цьма ж. 'маленькі начны матылёк' — Гарадз. (Сл. Гарадз., Цыхун). @

моль, вельмі малы матылёк атрада лускакрылых, вусень якога нішчыць шарсцяныя тканіны, збожжа і інш.

моль ж. — агульн. (СПЗБ, Янкоўскі, Бялькевіч),
моля ж. — мясц. (Насовіч). @

мурашка, невялікае насякомае атрада перапончатакрылых, якое жыве вялікімі калоніямі.

мурашка ж. — агульн. (АЛА, СПЗБ, Бялькевіч, Каспяровіч, Насовіч),
муравей м. — агульн. (АЛА),
мураш м. — Гом. р., Бял. (Мат. Гом., Яўсееў),
муравель м. — Маз. (АЛА, Шаталава),
мураха (мураха) ж. — Бяроз., Драг., Берасц. (АЛА, З нар. сл., Шаталава),
мурава ж. — Стол. (ТС),
камашка ж. — Лоеў. (Янкова),
мураўё н. зборн. — Бар. (СПЗБ),
мурахаўё н. зборн. — Рэч. (НС);

малыя рудыя мурашкі, якія пякуча стрыкаюцца:
сікучкі мн. — Круп. (СПЗБ),
сікуны мн. — Паст. (СПЗБ),
сікліўкі мн. — Вілен. р. (СПЗБ),
мсіклякі мн. — Латгал. р. (СПЗБ),
саладухі мн. — Вілен. р. (СПЗБ);

маленькія чырвоныя або жоўтыя мурашкі:
вадзянкі мн. — Івац. (НС),
балацянкі мн. — Дзятл. (ЖНС),
жагляўка ж. — Гл., Гом. р. (Янкоўскі, Мат. Гом.);

кайданы мн. 'вялікія лясныя мурашкі' — Беластоц. р. (СПЗБ),
курашчыпка ж. 'від мурашак, што жывуць у трухлявай драўніне' — Краснап. (Бялькевіч),
зеразнянка ж. 'нейкая мурашка' — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
сцынзорык м. 'нейкая мурашка' — Ельск. (Мат. Гом.);

буйныя мурашкі ў мурашніку:
каралі мн. — Гарадз. (СПЗБ),
каралюхі мн. — Гарадз. (Сцяшковіч). @

муха, шырока распаўсюджанае двухкрылае насякомае, якое часта з'яўляецца пераносчыкам узбуджальнікаў інфекцыйных хвароб.

муха ж. — агульн. (АЛА, СПЗБ, Бялькевіч),
мушына ж. — віц.-маг. г. (АЛА),
мухіна ж. — Бял. (АЛА),
жужак м. 'вялікая муха, якая кусае жывёлу' — Чэрв. (НЛ),
нужа ж. — Лоеў. (Янкова),
мыцка ж. 'маленькая мушка' — Карэл. (ЖНС),
гудок м. 'муха, падобная да трутня' — Смален. р. (Дабравольскі). @

мядзведка, насякомае з тоўстым целам, пакрытым кароткімі мяккімі валаскамі, жыве ў зямлі і з'яўляецца шкоднікам сельскагаспадарчых культур.

мядзведка ж. — Старадарож. (Мат. апыт.),
точка ж. — Стол. (ТС),
угык-вікточка — Гарадз. (Цыхун),
турчак м. — Дзятл. (Мат. Гарадз.),
турлушка ж. — Мсцісл. (Мат. апыт.),
туркач м. — Мядз. (Мат. апыт.). @

павук, членістаногае насякомае, якое пляце павуціну для лоўлі іншых насякомых, якімі корміцца.

павук м. — агульн. (АЛА, Бялькевіч, Янкова, Насовіч),
пувак м. — Латгал. р. (СПЗБ). @

пашшак, конскі гліст.

пашшак м. — усх.-маг. р. (Насовіч),
пушняк м. — Мсцісл. (Мат. апыт.). @

плывунец (жук), жук, які жыве ў вадзе, мае карычневатую афарбоўку, крыльцы аблямаваны жоўтай палоскай.

жужак вадзяны — паўн.-зах. з. (СПЗБ). @

прусак, рыжы таракан, які водзіцца ў жылых памяшканнях, корміцца расліннымі і жывёльнымі рэшткамі.

прусак м. — Гарадз. р., Лях., Гл. (Мат. апыт., Янкоўскі),
прус м. — Смарг., Чэрв., усх.-маг. р. (СПЗБ, Шатэрнік, Мат. апыт.),
таракан м. — Валож. (Мат. мен.-мал.),
тараган м. — Лях. (Янкоўскі),
чвыркі мн. — Латгал. р. (СПЗБ). @

пчала, насякомае, якое перапрацоўвае кветкавы нектар на мёд, пылок на пяргу.

агульная назва:
пчолы мн. — агульн. (Мат. апыт.),
пшчолы мн. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, СГТЗБ),
валоскія пчолы 'разнавіднасць пчол' — Стаўб. (СЦБ),
гнядыя пчолы 'разнавіднасць пчол' — Драг. (ЛП),
медавая пчала — Паст. (З нар. сл.).

дзікія (лясныя) пчолы:
слепацень м. — усх.-пал. р., Лун., Івац., Ганц., Бых., Асіп. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, ЛП, З нар. сл., НЛГ),
слепет м. — Калінк., Кір. (НС),
слепень м. — Чэрв., Асіп., Гл., Чач., Браг. (ЛАБНГ),
сляпень м. — Круп., Мсцісл., Чэрык., Хоц., Рэч. (ЛАБНГ),
слепец м. — Браг. (ЛАБНГ),
сляпец м. — Смарг. (ЛАБНГ),
слетка ж. — Жлоб. (ЛАБНГ),
бароўка ж. — Бар., Пруж. (ЛАБНГ),
чамярыца ж. — Стол. (ЛП).

матка 'пчаліная самка':
матка ж. — агульн. (НС, Насовіч, Мат. апыт.);

матка, якая закладае трутнёвую чарву:
трутнёўка ж. — агульн. (ЛП, Мат. апыт.),
трутоўка ж. — Малар., Маз., Стол., Гарадз. (ЛП, Цыхун).

труцень 'самец у пчол':
труцень м. — агульн. (СПЗБ, ТС, Насовіч, Мат. апыт.),
ваданос м. — Гарадз. (Сл. Гарадз.).

пчаліная разведка:
іск м. — паўн.-усх. д. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ, З нар. сл., ЖНС, НС, Мат. апыт., Мат. мен.-мал.),
іска ж. — Лун. (ЛАБНГ),
зыска ж. — Пін. (ЛАБНГ),
поіск м. — Жытк. (ЛАБНГ),
скаль м. — паўдн.-зах. д. (ЛАБНГ, ТС, ЛП, НС, З нар. сл.),
скаля м. — Стол. (ЛАБНГ),
скеля ж., шкаля ж. — Хоц. (ЛАБНГ),
скала ж. — Шчуч., Маст., Зэльв., Слон., Кам., Бяроз. (ЛАБНГ),
скалля ж. — паўн.-усх. з. (ЛАБНГ, НС, ЛП, З нар. сл.),
ходкі мн. — Кобр., Іван., Малар. (ЛАБНГ),
паходкі мн. — Малар., Лельч. (ЛАБНГ, ЛП),
уход м. — Шчуч. (ЛАБНГ),
разведка ж. — агульн. (ЛАБНГ, ЛП).

яечкі і лічынкі ў пчол:
чарва ж. — агульн. (З нар. сл., Мат. Гарадз., Мат. апыт.),
чэр ж. — Раг. (З нар. сл.),
заседзь ж. — Іўеў. (З нар. сл.),
люлька ж. 'лічынка пчалы' — Малар. (ЛП),
дзятва ж. 'пчолы, якія выходзяць з лічынак, і лічынкі' — Паст., Мсцісл., Смален. р. (З нар. сл., Дабравольскі, Мат. апыт.). @

п'яўка, прэснаводны чарвяк, які корміцца кроўю жывёл і чалавека, прысмоктваючыся да іх цела.

п'яўка ж. — агульн. (ЛАБНГ, СПЗБ, Бялькевіч),
пляўка ж. — Навагр., Карэл., Стаўб., Ганц., Драг., Іван. (ЛАБНГ, НЛ, З нар. сл.),
піяўка ж. — Рас., Карэл., Клім. (ЛАБНГ),
п'яўга ж. — Стол., Лун., Лельч. (ЛАБНГ, ТС),
п'явіца ж. — Гарадз., Івац. (ЛАБНГ),
плявіца ж. — Бераст., Пін. (ЛАБНГ),
півалка ж. — Гарадоц., Віц. (ЛАБНГ),
апівалка ж. — Гарадоц. (ЛАБНГ),
упівалка ж. — Гарадоц. (ЛАБНГ),
вадзянка ж. — Дзятл. (Сл. Гарадз.),
пугаўка ж. — мясц. (Насовіч). @

сараканожка, жывёліна з чарвякападобным целам і вялікай колькасцю членістых ножак; мнаганожка.

сараканожка ж. — агульн. (ЛАБНГ, СПЗБ, Цыхун),
шараножка ж. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ),
станога ж. — паўдн. р. (ЛАБНГ, ЛП, Шаталава),
станожка ж. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ),
станог м. — Стол. (ЛАБНГ),
стаган м. — Гарадз. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, З нар. сл., ЖС, Нар. сл-сць),
шастаножка ж. — Смарг. (ЛАБНГ),
танканожка ж. — Смарг. (ЛАБНГ),
макруха ж. — усх.-маг. р., Калінк. (ЛАБНГ, Бялькевіч, Насовіч),
макруш м. — Паст., Гарадоц. (ЛАБНГ, СПЗБ),
макруша м. — Паст., Гарадоц. (ЛАБНГ, СПЗБ),
макранка ж. — Сен., Краснап. (ЛАБНГ, Бялькевіч),
мархвотка ж. — Добр. (ЛАБНГ),
бабура ж. — мясц. (Насовіч). @

саранча, насякомае, падобнае на коніка, якое, пралятаючы вялікімі чародамі, нішчыць пасевы; небяспечны шкоднік сельскай гаспадаркі.

шаранча ж. — Віц. (Каспяровіч),
сарана ж. — Петр. (Мат. Гом.),
жмодзь ж. — Стол. (ТС). @

светлячок, невялікае насякомае сямейства жукоў, якое свеціцца ў цемры.

святляк м., светлячок м. — агульн. (АЛА),
агеньчык м. — Старадарож. (АЛА),
светаянскі агеньчык — Гарадз. (Цыхун),
мышачы агонь — Маз. (АЛА),
мышыны агонь — Браг. (АЛА),
гнілячок м. — Воран. (АЛА, Шаталава),
чарвяк м., чарвячок м. (што свеціць, свеціцца і інш.) — спарадычна агульн. (АЛА),
смаляны чарвяк — Смарг. (АЛА),
святушчы чарвяк — Паст. (АЛА),
ясны чарвяк — Пол. (АЛА),
свіцячы чарвяк — Лаг. (АЛА),
светлы чарвяк — Кам. (АЛА),
асінавы чарвяк — Кам. (АЛА),
блішчасты чарвяк — Зэльв. (АЛА),
светаянскі чарвяк — Шчуч. (АЛА),
рабачок м. — Астр., Воран. (Мат. Гарадз.). @

слімак / смоўж, малюск.

слімак, малюск, які мае ракавіну:
слімак м. — зах. з. (АЛА, СПЗБ),
чарапашка ж. — паўдн.-усх. з. (АЛА, Янкова),
чарапаха ж. — Шкл. (АЛА),
чарапах м. — Петр. (АЛА),
ракушка ж. — Стаўб., Шкл., Дубр., Бых., Маз. (АЛА),
ракавіна ж. — Рас. (АЛА),
ракаўка ж. — Пін. (АЛА),
смоўж м. — Смал., Пух., Бял. (АЛА, Шатэрнік, Насовіч),
смоўжык м. — Стаўб. (АЛА),
смужак м. — Шчуч. (АЛА),
п'яўка ж. — паўн. р., паўдн. р. (АЛА),
п'явачнік м. — паўдн. р. (АЛА),
п'яўчур м. — Берасц. (АЛА),
скалка ж. — Стол., Мсцісл. (АЛА, Мат. апыт.),
масляк м. — Пух. (СЦБ),
слізень м. — Касц., Берасц. (АЛА),
слівень м. — Бабр. (АЛА),
гніляк м. — Карэл. (АЛА),
кружолка ж. — Віц. (АЛА),
круцік м. — Лаг. (АЛА),
казёл м. — Стаўб. (СЦБ),
улітка ж. — спарадычна ўсх. з. (АЛА),
жабіна карытца — Мядз. (СЦБ).

смоўж, малюск без ракавіны:
смоўж м. — паўн. р., а таксама спарадычна паўн.-зах. з. (АЛА, СПЗБ, ЖС, Бялькевіч),
смуж м. — Тал., Шкл., Мсцісл., Берасц. (АЛА, Шаталава, Станкевіч),
смужок м., смаўжак м. — Шчуч. (АЛА, СПЗБ),
смоўжык м. — Стаўб. (АЛА),
слімак м. — пераважна зах. з. (АЛА, СПЗБ),
слімень м. — Ганц., Асіп., Касц., Саліг. Стол., Лун., Жытк. (АЛА, ТС),
слівень м. — Петр., Раг. (АЛА),
слізень м. — Лоеў. (Янкова),
слізняк м. — Дубр., Капыл. (АЛА),
сліжань м., склізня ж. — Бял. (Яўсееў),
слішч м. — Жытк. (НЛ),
слюж м. — Лельч. (АЛА),
гніляк м. — Карэл. (АЛА),
п'яўка ж. — паўн.-зах. з., паўдн. р. (АЛА),
ракушка ж. — Бабр., Бых. (АЛА),
чарапашка ж. — Маз., Бабр. (АЛА),
улітка ж. — Гарадз., Слаўг. (АЛА),
паўлюк м. — Воран. (СПЗБ). @

сляпень, двухкрылае насякомае сямейства крывасмокаў, самка якога жывіцца кроўю жывёлы і чалавека.

сляпень м. — паўн.-усх. д., сярэд.-бел. г. (ЛАБНГ, СПЗБ, Бялькевіч, Насовіч),
асляпень м. — Паст., Докш., Лаг. (ЛАБНГ, СЦБ, Янкоўскі),
слепень м. — Гл., Рэч., Калінк., Добр. (ЛАБНГ, Янкоўскі),
слепацень (слепацень) м. — Стаўб., Уздз., Лоеў. (ЛАБНГ, НЛ),
слепецень (слепяцень) м. — Рэч., Лоеў. (ЛАБНГ),
сляпак м. — паўн.-зах. д., зах.-пал. г. (ЛАБНГ, ТС, СПЗБ, НЛ, Нар. сл-сць, ЖНС, Шаталава),
сляпняк м. — Гарадз. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
сляпец м. — Глыб., Смарг., Бял., Гор., Шкл., Гарадз., Слон., Стаўб., Нясв., Клецк., Нараўл., Браг. (ЛАБНГ, СПЗБ, Цыхун),
слівень м. — Рэч. (ЛАБНГ),
здрок м. — Лоеў., Жытк. (Мат. Гом., Янкова),
крук м. — Бераст. (Сцяшковіч),
гіз м. — Дзярж., Пух. (СЦБ),
гіль м. — Валож., Стаўб. (ЛАБНГ, СЦБ),
кусучка ж. экспр. — Дзятл. (ЖС). @

страказа, драпежнае насякомае з доўгім брушкам і дзвюма парамі празрыстых сеткавых крылаў.

страказа ж. — агульн. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Бялькевіч),
стрэлка ж. — паўн. р., паўн.-зах. з., Леп., Барыс., Чашн., Круп., Тал., Бял., Лёзн., Бых., Раг., Бабр. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Сл. Гарадз., Каспяровіч, Шаталава),
страла ж. — Брасл., Мядз. (ЛАБНГ, АЛА),
стралец м. — Астр., Віц. (ЛАБНГ, АЛА),
строк м. — Шчуч. (ЛАБНГ),
стрыжка ж. — Івян., Навагр., Слаўг. (АЛА, НС),
бабка ж., бабачка ж. — сл.-маз. г. (ЛАБНГ, АЛА, Мат. мен.-мал., Шаталава),
жалезная баба — Уздз. (ЛАБНГ),
конік м. — паўдн. р. (ЛАБНГ, АЛА, ТС),
зыкаўка ж. — Чав., Мсцісл., Смален. р. (ЛАБНГ, Бялькевіч, Дабравольскі, Мат. апыт.),
зыкалка ж. — Чач. (АЛА),
швайка ж. — Кір., Калінк. (ЛАБНГ),
шайка ж. — Лоеў. (Янкова),
пшайка ж., пчайка ж. — Рэч., Браг., Светлагор. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
чайка ж. — Лоеў. (ЛАБНГ),
каза ж. — Воран., Пін. (ЛАБНГ),
козка ж. — Івац. (СПЗБ),
козлік м. — Бяроз., Кобр. (ЛАБНГ),
маскаль м. — Бых., Ветк., Слаўг. (ЛАБНГ, АЛА),
сечка ж. — Гор. (ЛАБНГ, АЛА),
важка ж. — Ваўк., Лях. (ЛАБНГ, СПЗБ),
бздыр м. — Чэрв. (СПЗБ),
бздыкатора ж. — Свісл. (Сцяшковіч),
пстранга ж. — Ашм. (СПЗБ),
дзед м. — Лельч. (ЛАБНГ),
шкляр м. — Гарадз. (Сцяшковіч),
вадзяная курка — Нясв. (ЛАБНГ),
лялечка ж. 'сіняя страказа' — Жытк. (АЛА, ТС). @

тля, дробнае насякомае — шкоднік атрада раўнакрылых, якое жывіцца сокам раслін.

тля ж. — Верхнядзв. (СПЗБ),
вош ж. — Мсцісл., Жытк. (ТС, Мат. апыт.). @

хрушч, жук сямейства пласцініставусых.

хрушч м. — Віц. р., Мсцісл., Уздз., Ваўк. (Мат. Гарадз., Мат. мен.-мал., Каспяровіч, Станкевіч),
хрушэль м., грушэль м. — Слон. (ЖС, Сцяшковіч),
маёвік м. — Жытк. (ТС),
маёўка ж. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
майскі жук — Смарг., Шчуч., Латгал. р. (СПЗБ, ЭПБ),
маёвы жук — Паст. (СПЗБ),
дубовы жук — Ашм. (Станкевіч),
лазовы жук — Мядз. (НС),
кляновы жук — Брасл. (СПЗБ),
кацярынка ж. — Віц. р. (Каспяровіч),
брангуль м. — Вілен. р. (СПЗБ),
грамбуль м. — Воран. (СПЗБ),
грамле мн. — Слон. (СПЗБ). @

цвыркун, насякомае атрада прастакрылых, якое трэннем крыл утварае строкат.

цвыркун м. — Мен. р., паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, ТС, Шатэрнік, Каспяровіч, Насовіч),
цвіркун м. — Мёр., Гарадоц., Смарг., Круп., Барыс., Лёзн., Навагр., Нясв., Асіп. (ЛАБНГ, АЛА, Мат. Гарадз., Янкоўскі),
цвыргун м. — Дзярж. (ЛАБНГ),
цвыркуль м. — Глыб. (ЛАБНГ, СПЗБ),
цвырок м. — Рас., Бых. (ЛАБНГ, АЛА),
цваркун м. — Рас. (ЛАБНГ),
цварчок м. — Мядз. (СПЗБ),
цыркун м. — паўн.-усх. д., зах.-бран. р. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Янкоўскі, Шаталава, Яўсееў),
ціркун м. — Лун. (ЛАБНГ),
цыргун м. — Бар. (АЛА),
цыкун м. — Бых. (АЛА),
цырконік м. — Ганц. (ЛАБНГ),
чвыркун м. — Брасл. (ЛАБНГ),
чвіркун м. — Жытк. (АЛА),
швыркун м. — Гарадоц. (ЛАБНГ),
свыркун м. — Мёр., Гарадоц., Віц., Лёзн., Ашм., Чэрв., Івац., Жытк. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Мат. мен.-мал.),
свяркун м. — Іўеў. (ЛАБНГ),
свіргун м. — Валож., Іўеў., Стол (ЛАБНГ),
свяргун м. — Берасц., Пін. (АЛА),
свярстун м. — Берасц. (ЛАБНГ),
свярчок м., свяршчок м. — гарадз.-бар. г., зах.-пал. г. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Мат. мен.-мал., Шаталава),
свяршок м. — Кам., Бяроз., Драг., Стол. (ЛАБНГ, АЛА, З нар. сл., Н. сл-сць),
сцвярчок м. — Пін. (АЛА, Шаталава),
свіршчок м. — Івац., Пін. (АЛА),
свершчык м. — Кобр., Іван. (ЛАБНГ, СПЗБ),
свіршчык м. — Дзятл. (ЛАБНГ),
свершч м. — Драг. (ЛАБНГ, Насовіч),
свіршч м. — Ваўк. (ЛАБНГ),
свячок м. — Брасл. (АЛА),
свяркач м. — Гарадз. (АЛА),
свіркала м. — Шум. (СПЗБ),
свірок м. — Пол. (ЛАБНГ),
свяршчолак м. — Драг. (АЛА),
свішчур м. — Гарадз. (СПЗБ),
стракочак м. — Воран. (АЛА),
свісцёлак м. — Драг. (АЛА),
скрыпач м. — Гарадз. (Цыхун),
скачок м. — спарадычна Маг. р., Гом. р. (ЛАБНГ, Мат. Гом., Янкова, Яўсееў),
скакун м. — Стол., Гарадз. (АЛА, ТС),
сылень м. — Лун. (ЛАБНГ),
турчок м. — Верхнядзв., Паст., Мсцісл. (АЛА, ЖНС, НС, Юрчанка),
турчак м. — Смарг., Валож. (АЛА),
туркач м. — Дзярж. (НС),
турчык м. — Малад. (АЛА),
конік м. — спарадычна гарадз.-бар. г. (ЛАБНГ, АЛА),
казёл м. — Віц. (АЛА),
казялок м. — Беш. (АЛА). @

чарвяк, беспазваночны жывёльны арганізм з доўгім мяккім целам, без канечнасцей і ярка выражанай галавы.

чарвяк м. — агульн. (АЛА, СПЗБ, Мат. апыт.),
дажджавік м. — Пол., Стаўб., Навагр. (АЛА),
дажджаўнік м. — Воран. (АЛА),
дажджавы чарвяк — агульн. (АЛА),
красны чарвяк — Мёр. (АЛА),
земляны чарвяк — Паст., Віл., Маг., Саліг. (АЛА, Н. сл-сць),
зямлянік м. — Бераст. (Сл. Гарадз.),
расавік м. — Гарадз. (Цыхун),
вадзяк м. — Дзятл. (ЖС),
музяка м. — Леп. (АЛА, Мат. апыт.),
гліст м. — Гор., Слаўг. (АЛА, Мат. апыт.),
глісняк м. — Крыч. (АЛА),
рабак м. — спарадычна зах. з. (АЛА, СПЗБ, Мат. Гарадз., Мат. Гом.),
дажджавы рабак — Воран. (АЛА);

дажджавы чарвяк буйных памераў:
бартуль м. — паўн.-зах. з., Мен. р. (СПЗБ, Сл. Гарадз., З нар. сл., Мат. апыт.),
верацёльніца ж. — Чэрв. (Шатэрнік),
выпаўзак м. — агульн. (Мат. апыт.),
грыкаўкі мн. 'нейкія чэрві' — Гарадз. (СПЗБ). @

чмель, насякомае сямейства пчаліных з тоўстым, пакрытым густымі валаскамі целам.

чмель м. — цэнтр. з. (ЛАБНГ, СПЗБ, НЛ, Шатэрнік, Каспяровіч),
шмель м. — цэнтр. з. (ЛАБНГ, Мат. мен.-мал., Шаталава),
джмель м. — Уздз., Шчуч. (ЛАБНГ, СЦБ, Мат. мен.-мал.),
шчамель м. — паўн.-усх. д. (ЛАБНГ, НС, Мат. мен.-мал., Мат. Гом., Каспяровіч, Бялькевіч, Шаталава, Яўсееў, Насовіч, Растаргуеў),
бадун м. — Касц. (ЛАБНГ),
біжджол м. — Іўеў. (Сцяшковіч). @

шашаль, насякомае атрада жукоў, лічынкі якога псуюць вырабы са скуры, точаць дрэва і пад.

шашаль м. — агульн. (СПЗБ, ТС, Мат. Гарадз., Мат. апыт.),
шашань м. — Люб. (СПЗБ),
шашун м. — Петр. (Шаталава),
шыцюк м. — Лід. (Сцяшковіч),
чыльчак м. — Люб., Жытк. (ТС, ЖС),
шыльгіна ж. — Стол. (ТС),
шыльнега м. — Стол. (ТС),
шыльнік, шыльняк м. — Жытк. (ТС),
шыльпак м., шыльчак м. — Стол. (ТС),
швед м. — Чэрв., Касц. (Мат. Маг., Каспяровіч). @

шчыпак (жук)

шчыпак м. — Стол. (ТС). @

шыцік, маленькі рачны чарвячок, які жыве ў рухомым доміку-трубачцы з пясчынак, кавалачкаў кары, дробных ракавінак.

шыцік м. — Паст., Лаг., Лоеў., Вілен. р., Латгал. р. (СПЗБ, Мат. мен.-мал., Каспяровіч, Станкевіч, Янкова),
шып м. — Іўеў (СПЗБ),
аршытка ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
ключык м. — Валож. (Мат. мен.-мал.). @

шэршань, перапончатакрылае насякомае сямейства вос, з джалам, мае жоўтую афарбоўку з чырвона-рудым адценнем.

шэршань м. — паўдн.-зах. д., зах.-пал. г. (ЛАБНГ, СПЗБ, Бялькевіч, Мат. Гарадз., Янкоўскі),
шаршэнь м. — спарадычна паўн.-усх. д. (ЛАБНГ, СПЗБ, НС),
шэрсцень м. — сярэд.-бел. г., усх.-маг. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, НЛ),
шарсцень м. — паўн.-усх. д., спарадычна Гарадз., Навагр. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гом., Бялькевіч, Сцяшковіч),
шаршон м. — Гарадз. р. (ЛАБНГ, Мат. Гарадз.),
шарсён м. — Шчуч. (СПЗБ),
шыршуль м. — Воран. (ЛАБНГ, СПЗБ),
шэранч ж. зборн. — паўн.-зах. з. (СПЗБ). ##Chapter: 21. Агульныя назвы @

дзічына, дзікія звяры і птушкі ў іх сукупнасці, мностве.

дзічына ж. — Старадарож. (Гарэцкі, Мат. апыт.),
дзічына ж. — Ашм., Брасл., Чэрв. (СПЗБ, Гарэцкі),
дзіч ж. — Мсцісл. (Мат. апыт.). @

драпежнік, жывёла, якая паядае іншых жывёл.

драпежнік м. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
дзярун м. — Валож. (Станкевіч). @

жывёла, свойская скаціна (каровы, авечкі)

жывёла ж., жывёліна ж. адзінк. — пераважна паўдн. зах. д. (ДАБМ, АЛА, СПЗБ, Мат. Гарадз., Бялькевіч, Станкевіч),
жывіна ж. — Гарадз., зах.-пал. г. (ДАБМ, АЛА, Мат. Гарадз., ЖС, Сцяшковіч, Шаталава, Тарнацкі),
жываціна ж. — Гарадоц., Кобр. (АЛА),
скаціна ж., скацініна ж. адзінк. — агульн. (ДАБМ),
скот м. — агульн., пераважна ўсх. з. (ДАБМ),
худоба ж., худобіна ж. адзінк. — паўдн.-усх. з., зах.-пал. г. (ДАБМ, Тарнацкі),
тавар м., таварына ж. адзінк. — паўдн.-усх. з. (ДАБМ, АЛА, ТС, З нар. сл., Мат. Гом., Янкоўскі, Шаталава, Тарнацкі),
таварац м. — Лельч. (НЛГ),
гавяда (гаўяда) н. — Старадарож., Люб., Слуц., Лун., Жытк., Краснап. (ДАБМ, АЛА, СПЗБ, СЦБ, З нар. сл., Тарнацкі),
гоўе н. — Петр. (З нар. сл.),
гаўя н. — Слуц. (ДАБМ),
быдла н., быдліна ж. адзінк. — паўн.-зах. з. (ДАБМ, АЛА, СПЗБ, Тарнацкі),
набытак м. — Маст., Свісл., Карэл. (АЛА, Сцяшковіч),
стычына ж. — Мёр. (АЛА).

адна жывёліна:
шарсціна ж. экспр. — Лёзн., Слаўг., Стол. (ДАБМ, АЛА, ТС),
хасціна ж. 'пражэрлівая жывёліна' — Саліг. (Н. сл-сць),
ваўкарэзіна ж., ваўковіна ж. 'парваная ваўкамі жывёліна' — спарадычна агульн. (Мат. апыт.),
здыхала н. эмац., здыхля ж. эмац., здыхляціна ж. эмац. 'слабая або худая жывёліна' — спарадычна агульн. (Мат. апыт.),
скрап м. 'худая, запушчаная жывёліна' — Гарадз. (ЖНС),
хабэта ж. 'старая жывёліна' — Ваўк. (Сл. Гарадз.),
ведамнік м. 'жывёла вядомай пароды' — Мсцісл. (Юрчанка).

жывёліна мінулагодняга прыплоду:
леташак м. — Рэч., Гом., Чач., Мсцісл. (Мат. Гом., Юрчанка, Насовіч),
пярэзімак м. — агульн. (СПЗБ, З нар. сл., Янкоўскі, Шаталава),
перазімовак м. — Барыс. (СПЗБ),
гадун м. — Астр., Старадарож., Чэрв. (СПЗБ),
гадунец м. — Пух. (СПЗБ),
выпустак м. — Гл., Нараўл. (З нар. сл., Янкоўскі),
гадавік м. — Мсцісл., зах.-бран. р. (Юрчанка, Растаргуеў).

жывёліна гэтага году:
сёлетак м. — Мядз., Мсцісл. (НС, Юрчанка, Насовіч),
сёлеташак м. — усх.-маг. р. (Насовіч),
сёлетка ж. — усх.-маг. р. (Насовіч),
сігалетка ж. і м. — Ушацк. (НЛ),
пералетак м. — Гл., усх.-маг. р. (Янкоўскі, Бялькевіч),
летавік м. 'прыведзеная летам' — Мсцісл. (Юрчанка),
вясняк м. 'прыведзеная ўвесну' — усх.-пал. р. (ЖС),
асянчук м. 'прыведзеная ўвосень' — Касц., Клецк. (НЛ, Янкоўскі).

жывёліна двухгадовага ўзросту:
двухлетак м. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
другак м. — паўн. р. (Каспяровіч).

жывёліна трох год:
трацяк м. — Віл., Гарадз., Стол., Жытк., Петр., Лельч., паўн. р., зах.-бран. р. (ТС, З нар. сл., Каспяровіч, Растаргуеў),
трацязімак м. — Ваўк., Вілен. р. (СПЗБ, Мат. Гарадз.).

маладая жывёла (у сукупнасці):
маладняк м. — агульн. (АЛА, Насовіч). @

звер, дзікая, звычайна драпежная жывёла.

звер м. — агульн. (АЛА, СПЗБ, Мат. апыт.),
звярок м. памянш. — агульн. (Мат. апыт.).

вялікі звер:
звяруга м. і ж. экспр. — агульн. (СПЗБ, Мат. апыт.),
звярына м. і ж. — паўн.-зах. з. (СПЗБ),
звярына м. і ж. — агульн. (Мат. апыт.).

сукупнасць звяроў:
звяр'ё н. зборн. — агульн. (АЛА, Насовіч, Мат. апыт.),
звератва н. зборн. — паўдн. р., Беластоц. р. (СПЗБ, Мат. апыт.),
зверына ж. зборн. — зах.-пал. г. (АЛА, Мат. апыт.),
звярака ж. зборн. — Карэл. (Сцяшковіч).

малое ў звера:
звераня н., зверанё н., звяронак м., зверанёнак м. — адпаведна паўдн.-зах. д., сярэд.-бел. г., паўн.-усх. д. (Мат. апыт.). @

казяўка, маленькае двухкрылае насякомае з цвёрдым надкрыллем; кузурка.

казяўка ж. — усх. з. (ЛАБНГ),
казак м. — Гарадз. (ЛАБНГ),
казака ж. — Гарадз. (СПЗБ),
казука ж. — Старадарож. (ЛАБНГ),
казюка ж. — Петр. (Мат. Гом.),
кузака ж. — зах.-пал. г., Гарадз. р. (СПЗБ, ЛАБНГ, НЛ, ЖНС),
кузяна ж. — Нясв. (ЛАБНГ),
кузяўка ж. — Лаг. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
кузаўка ж. — Лях., Берасц. (ЛАБНГ, СПЗБ),
казярка ж. — Стаўб. (ЛАБНГ, Мат. мен.-мал.),
казюрка ж. — Рас., Леп. (ЛАБНГ, НЛГ),
кузурка ж. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, СПЗБ, Янкоўскі),
кузулька ж. — Лях. (ЛАБНГ, СПЗБ),
казюлька ж. — паўдн.-усх. з. (ЛАБНГ, Бялькевіч, Насовіч, ТС, Юрчанка),
казюля ж. — паўдн.-усх. з. (ЛАБНГ),
кузачка ж. — Стол. (ЛАБНГ),
гузака ж. — Шчуч., Маст., Ваўк. (СПЗБ, Мат. Гарадз.),
гузаўка ж. — Кобр. (ЛАБНГ),
камашка ж. — Гарадз. р. (ЛАБНГ, Цыхун),
кукаўка ж. — Берасц. (ЛАБНГ),
жук м. — агульн. (ЛАБНГ),
бужак м. — Воран. (ЛАБНГ),
брусак м. — Гом. (ЛАБНГ),
жужла ж, жужлы мн., жужалы мн. — паўн.-зах. з., Беластоц. р. (ЛАБНГ, Станкевіч),
дзыбаке мн. — Дзятл. (ЖС). @

мошка (у мностве), маленькае двухкрылае насякомае, вельмі назойлівае.

мошка ж. — агульн. (ТС, Бялькевіч, Мат. апыт.),
машка ж. — Віл., Лід., Гарадз., Мсцісл., Люб. (СПЗБ, Мат. апыт.),
машкара ж. — агульн. (СПЗБ, Мат. Гарадз., Насовіч, Мат. апыт.),
машкарэча ж. — Жытк. (ТС),
машкарэзы ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
машкарня ж. — Навагр. (СПЗБ),
машката ж. — Мен., Лаг. (СПЗБ, СЦБ),
машата ж. — Іўеў. (СПЗБ, СЦБ),
маказоб м. — Стол. (ТС),
мусколь (музколь) ж. — Стол., Жытк. (ТС),
мрага ж. — Жытк. (ТС),
гомась ж. — Слон. (Мат. Гарадз.),
жомаць ж. — Барыс. (СПЗБ),
глюзь ж. — Лун. (ЛАБНГ),
нерадзь (нераць) ж. — Зэльв., Ганц., Карэл., Свісл. (СПЗБ),
заедзь ж. — Бял., Лельч., Петр., Светлагор., Краснап., Гл. (З нар. сл., Яўсееў, Станкевіч),
гіж м. — Чэрык. (Бялькевіч),
гнюс м. — Гл. (Янкоўскі, Станкевіч),
ганюда ж. — Пін., Івац. (СПЗБ, НС),
шаранш'ё н. зборн. — паўн.-зах. з., Вілен. р. (СПЗБ),
касцер м. 'буйная вадзяная масавая мошка-аднадзёнка' — Маг. (Мат. апыт.),
юр'еўка ж. 'майскія мошкі' — Жытк. (ТС). @

птушка, пакрытая пухам і пер'ем жывёліна з крыламі.

птушка ж., птушачка ж. памянш. — агульн., за выключэннем паўдн. р. і Гарадз. р. (АЛА, ЛАБНГ, СПЗБ),
пташка ж., пташачка ж. памянш. — паўдн. р. і Гарадз. р. (АЛА, ЛАБНГ),
птаха ж. — Лоеў. (Янкова, Насовіч),
птах м. — зах.-пал. г. (АЛА, ЛАБНГ),
птуха ж. — Берасц., Драг., Пруж. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ),
пціца ж. — Рэч., Лоеў., Хойн., Латгал. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
птаства н. зборн. — паўдн. р. і Гарадз. р. (СПЗБ, ЖС),
пташ'е н. зборн. — Дзятл. (СПЗБ).

дробныя птушкі:
вераб'і — паўдн.-усх. з. (ЛАБНГ, СПЗБ, НЛ, НС, ЖС).

птушаня:
птушаня н., птушанятка н. памянш., пташаня н., пташанятка н., птушанё н., птушанётка н. памянш., птушанёнак м., птушанок м. — адпаведна паўдн.-зах. д., сярэд.-бел. г., паўн.-усх. д. (СПЗБ, Бялькевіч, Мат. апыт.),
пташук м. — паўн.-зах. з., Вілен. р. (СПЗБ),
пісклёнак м., пісклетка н. — усх.-маг. р. (Бялькевіч);

неаперанае птушаня:
галапузік м. — Мсцісл., Жытк. (Мат. апыт.),
галапупік м. — Бял. (Яўсееў),
галапупец м. — Стол. (ТС),
галапупак м. — Гарадз. (Цыхун),
галапупка ж., галэп м. — Гл. (Янкоўскі),
галацыцак м. — Жытк. (ТС),
галышаня н. — Стаўб., Карэл. (ЖС, З нар. сл.),
пузіня н., пузінё н. — мясц. (Насовіч);

птушаня, якое пачынае лятаць:
падлётак м. — Докш., Мсцісл., Гл., Старадарож., Жытк., Стол. (ТС, Янкоўскі, Мат. апыт.),
подлетак м. — Стол., Гл., Старадарож. (ТС, Янкоўскі, Мат. апыт.),
падлёткі мн. — Гом., Беш. (НС, Мат. Гом.),
подляцень м. — Светлагор. (Мат. Гом.). @

рыба, вадзяная жывёліна, пакрытая луской, дыхае жабрамі.

рыба ж. — агульн. (СПЗБ, ТС, Мат. апыт.).

рыба з малаком:
малачай м. — Гарадоц. (НЛ),
малочнік м. — Пол. (З нар. сл.),
малач'як м. — Жытк. (ТС),
мыльчак м. — Драг. (ЛП).

рыба з ікрой:
ікрак м. — Драг. (ЛП),
ікранік м. — Лун. (Шаталава),
ікранка ж. — Пол. (З нар. сл.),
ікрачка ж. — Гарадз. (ЖНС).

рыба, якая аднераставала:
выцерак м. — Мядз. (СЦБ).

маляўка:
маляўка ж. — Воран., Шчуч. (СПЗБ, Мат. Гарадз.),
мальгва ж. — Мсцісл. (Мат. апыт., Насовіч),
мальгоўка ж. — Слаўг., Мсцісл. (Мат. Маг., Насовіч),
мальгаўка ж. — Бял. (Яўсееў),
молька ж. — Лоеў., Гарадз. (СПЗБ, Янкова),
малюта ж. — Іўеў. (Сцяшковіч),
мальга ж. — Брасл., Бял., Круп., Докш., Бяроз. (СПЗБ, СЦБ, Яўсееў),
малюга ж. — Стол. (НЛ),
малюк м. — Стаўб. (СЦБ),
авёс м. — Пол. (З нар. сл.),
труска ж. — мясц. (Насовіч). @

самец

самец м. — агульн. (Мат. апыт.),
самок м. — Стаўб. (ЛАБНГ). @

самка

самка ж. — агульн. (ЛАБНГ),
саміца ж. — паўдн.-зах. д. (ЛАБНГ, СПЗБ, Янкоўскі),
саміха ж. — Жлоб. (ЛАБНГ). @

сысун

сысун м., сысунок м. — агульн. (СПЗБ, ЖС, Бялькевіч, Шатэрнік),
сысак м. — Ваўк. (СПЗБ, Сцяшковіч),
лазун м. — паўн. р. (Каспяровіч). ##Chapter: 22. Групы @

вывадак, чародка звяркоў, птушанят, выведзеных адной самкай.

вывадак м. — агульн. (Мат. апыт.),
повад м. — Кам. (ЖНС). @

гайня, зграя ваўкоў і сабак.

гайня ж. — паўдн.-зах. д., сярэд.-бел. г., спарадычна паўн.-усх. д. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ, З нар. сл.),
гойня ж. — Жытк. (ЛАБНГ),
гайня ж. — паўдн.-зах. д. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ, З нар. сл., Мат. Гарадз., Сцяшковіч, Станкевіч),
гальня ж. — Браг. (ЛАБНГ),
гульня ж. — Арш., Бял. (ЛАБНГ),
гандля ж. — Паням. р., Слуц. р. (ЛАБНГ, СЦБ, Н. сл-сць, З нар. сл.),
ганейка н. — Рэч. (ЛАБНГ),
ганьё (ганье) н. — Паням. р. (ЛАБНГ, Цыхун),
цека ж. — зах.-пал. г., Ганц., Лун., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, НЛ),
цечка ж. — паўночны ўсход і ўсход зах.-пал. г., поўдзень усх.-пал. р., поўдзень паўдн.-усх. з. (ЛАБНГ),
точка ж. — Зэльв., Слон. (ЛАБНГ),
вяселле н. — Леп., Сен., Лёзн., Малад., Круп., Бял., Дубр., Гор., Бабр., Карм., Драг. (ЛАБНГ, СПЗБ),
свадзьба ж. — Віц. р., Маг. р., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
юр м. — Віл., Івац., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
юра ж. — Светлагор. (ЛАБНГ),
юрына ж. — Паст., Ашм., Іўеў., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
юрына ж. — Іўеў. (ЛАБНГ, СПЗБ),
юраўшчына ж. — Івац. (ЛАБНГ),
юраўшчына ж. — Докш. (ЛАБНГ),
руя ж. — паўдн.-зах. д., Лаг., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, Янкоўскі),
руіна ж. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, СПЗБ),
руйка ж. — Лаг. (ЛАБНГ),
рыск м. — Пух., Асіп., Кір. (ЛАБНГ),
рыскаўня ж. — Кір. (ЛАБНГ),
красы мн. — паўн.-зах. з., Латгал. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
стада н. і ж. — паўн. р., усх. з., зах.-пал. г., Гарадз. (ЛАБНГ),
стая ж. — Паст., Пол., Беш., Віц., Леп., Шкл., Берасц., Кобр., Чач. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
табун м. — Віл., Валож., Драг., Малар. (ЛАБНГ),
зграя ж. — Леп., Бял., Кобр. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
табар м. — Чашн., Круп. (ЛАБНГ),
грумада ж. — Слон. (ЛАБНГ),
каляднік м. — Смарг. (ЛАБНГ),
паваложжа н. — Раг. (ЛАБНГ),
ралля ж. — Бяроз. (ЛАБНГ),
рой м. — Астр. (ЛАБНГ),
свечкі мн., водчыя свечкі — Драг. (ЛАБНГ),
туча ж. — Глыб. (ЛАБНГ),
чарада ж. — Бярэз. (ЛАБНГ),
куча ж. — Смарг. (ЛАБНГ). @

гурт, група авечак на пашы.

гурт м. — Гарадз., Слаўг., Лельч. (ЛАБНГ, З нар. сл.),
атара ж. — Воран., Зэльв., Слон. (ЛАБНГ),
стада н. — Леп. (Мат. апыт.). @

куча, вялікая колькасць насякомых, якія кружацца ў паветры.

куча ж. — агульн. (Мат. апыт.),
купа ж. — паўдн. р. (Мат. апыт.),
жма ж. — Іўеў. (СПЗБ),
жэмжа ж. — Свісл. (СПЗБ),
жмутак м. — Навагр. (Мат. апыт.),
клумак м. — Драг. (Мат. апыт.). @

рой, сям'я пчол, якія ўтвараюць на чале з маткай адасобленую групу.

рой м. — агульн. (СПЗБ, ТС, ЛП, Мат. апыт.);

першы рой:
пяршак м. — усх.-маг. р. (НС, Мат. апыт.),
пярвак м. — Маз., Стол., Малар. (ЛП),
пярвяк м. — Ветк. (Мат. Гом.);

другі рой:
другак м. — усх.-маг. р., Мёр., Леп. (НС, ЖНС),
дружак м. — Валож., Малад., Дзярж., Стаўб. (СЦБ),
дружняк м. — Уздз. (СЦБ);

трэці рой:
траццяк м. — усх.-маг. р., Леп. (НС, Мат. апыт.);

летні рой пчол:
лебядніцы мн. — Ельск. (ЛП);

мноства пчол, якія выходзяць з вулея наверх перад вылетам ці перад раеннем:
асада ж. — Нараўл. (ЛП),
насед м. — Слаўг. (НС). @

статак, група кароў або кароў і авечак на пашы.

статак м. — паўн.-зах. з., зах. з., спарадычна паўн.-усх. д., усх. з. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. апыт.),
стада н. і ж. — агульн. (ЛАБНГ, СПЗБ, З нар. сл., Шаталава, Мат. апыт.),
чарада ж. — Мен. р., Слуц. р., паўдн. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЖС, ТС, Шаталава),
чэрадзь ж. — Лун., Пін. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
чарга ж. — Лельч. (ЛАБНГ),
калейка ж. — зах.-пал. г. (Мат. апыт.),
табун м. — усх.-маг. р., паўн.-зах. з., зах.-пал. г., усх.-пал. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, З нар. сл., НС, Мат. апыт.),
тавар м. — усх.-пал. р. (ЛАБНГ, ТС),
грамада ж. — Навагр., Карэл., Дзятл., Зэльв. (ЛАБНГ, СПЗБ),
гурт м. — Воран., Гарадз., Слаўг. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
банда ж. — Шчуч., Дзятл., Стаўб., Лях., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
бурса ж. экспр. — Дзятл. (З нар. сл.),
пагон м. — Асіп., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
плойма ж. — Карм. (ЛАБНГ),
слабада ж. — Івац. (СПЗБ),
сціжма ж. — Петр. (Шаталава). @

сям'я, група пчол ці чмялёў на чале з маткай у вуллі або ў гняздзе.

сям'я ж. — агульн. (Мат. апыт.),
рой м. — агульн. (Мат. апыт.),
гняздо н. — асн. мас. г. (Мат. апыт.),
кубло н. — паўдн. р. (Мат. апыт.). @

табун, вялікая група коней на пашы.

табун м. — агульн. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
стада н. і ж. — агульн. (ЛАБНГ),
чарада ж. — Мен. р., Слуц. р., паўдн. р. (ЛАБНГ),
чэрадзь ж. — Пін. (ЛАБНГ),
грамада ж. — Навагр., Дзятл. (ЛАБНГ),
гурт м. — Гарадз., Слаўг., Лельч. (ЛАБНГ),
згон м. — Стол. (ЛАБНГ),
пагон м. — Асіп. (ЛАБНГ),
плойма ж. — Карм. (ЛАБНГ),
куча ж. — Маст., Стаўб. (ЛАБНГ). @

чарада, група птушак, якія трымаюцца разам.

чарада ж. — Паням. р., поўдзень Мен. р., Чэрв. р., усх.-маг. р., Слуц. р., зах.-пал. г., усх.-пал. р., Ушацк. (ЛАБНГ),
чэрадзь ж. — Пін. (ЛАБНГ),
стада н. і ж. — агульн. (ЛАБНГ, Янкоўскі),
стая ж. — агульн. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. апыт.),
атара ж. — Карэл. (Сцяшковіч),
вырай м. — Іўеў., Пух., усх.-маг. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Насовіч),
поўрай м. — Стол. (ТС),
повер м. — Стол. (ТС),
гіль м. — Рас. (ЛАБНГ),
табун м. — спарадычна агульн. (ЛАБНГ),
ключ м. — Ваўк., Клецк., Раг., Пруж., Бяроз. (ЛАБНГ),
гуж м. — усх.-маг. р. (Станкевіч, Мат. апыт.),
грамада ж. — Навагр., Лях. (ЛАБНГ, СПЗБ),
зграя ж. — Кобр., Драг., Іван. (ЛАБНГ),
хмара ж. — Ваўк. (ЛАБНГ),
туча ж. — Верхнядзв., Дзятл. (ЛАБНГ),
гурт м. — Чэрв., Клецк. (ЛАБНГ),
куча ж. — Шарк., Глыб., Шчуч., Віл., Валож., Малад., Іўеў., Бял., Уздз., Старадарож., Бар., Лях., Бяроз., Люб. (ЛАБНГ, СПЗБ),
цьма ж. — Навагр. (Мат. апыт.),
пулк м. — Іўеў. (ЛАБНГ),
сад м. — Лун. (ЛАБНГ),
чата ж. — Дзятл. (ЛАБНГ, ЖС). ##Chapter: 23. Месцы вырошчвання малых @

бярлог, зімовае логава мядзведзя.

бярлог м. — асн. мас. г. (ЛАБНГ, ТС),
бярлога ж. — агульн. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
бярліна ж. — Гом. (ЛАБНГ),
мярлог м. — Рас., Ушацк., Віц., Леп., Лаг. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
мярлога ж. — Сен. (Каспяровіч). @

гняздо

жытло птушак:
гняздо н. — агульн., акрамя ўсх.-пал. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. апыт.),
няздо н. — Драг. (ЛАБНГ),
мяздо н. — Гарадз. (СПЗБ),
кубло н., кубелца н. памянш., кубельца н. памянш. — усх.-пал. р., паўдн.-усх. з., Іўеў., Чэрв., Пін. (ЛАБНГ, Мат. Гом., ТС, СЦБ, Янкоўскі, Сцяшковіч),
кубала н. — Берасц. (ЛАБНГ),
купала н. — Карэл. (ЛАБНГ),
купяла н. — Навагр. (ЛАБНГ),
купела н. — Слаўг. (Мат. Маг.),
гулта ж. і н. — Астр., Вілен. р. (СПЗБ),
гушта ж. — Воран., Вілен. р. (ЛАБНГ);

гняздо бусла:
буслоўка ж. — Чэрв., Раг., Люб., Акц., Рэч., Петр., Маз., Лельч. (ЛАБНГ),
буслаўка ж. — Лях., Старадарож. (ЛАБНГ),
буслянка ж. — Нясв., Слуц., Чэрв., Лун., Саліг., Старадарож. (ЛАБНГ),
бусленіца ж. — Калінк., Хойн. (ЛАБНГ),
бусліна ж. — Ганц. (ЛАБНГ),
бусняўка ж. — Бяроз., Малар. (ЛАБНГ, ЖНС),
бусніца ж. — Драг. (ЖНС),
бухлаўка ж. — Ганц. (ЛАБНГ).

гняздо вавёркі:
хайлук м. — Жытк. (Мат. апыт.),
клундук м. — спарадычна паўдн. р. (Пяткевіч).

асінае вісячае гняздо:
матлях м. — Шчуч. (СПЗБ).

гняздо жабы:
хайлук м. — Старадарож. (НС) @

логава, паглыбленне ў зямлі, якое служыць зверу жытлом.

логава н. — асн. мас. г., спарадычна зах.-пал. г. (ЛАБНГ, Мат. Гарадз., Мат. апыт.),
логаў м. — Пол. (ЛАБНГ),
логаўе н. — Слаўг. (ЯАБНГ),
лагаўё н. — Астр. (Мат. Гарадз.),
лагаўе н. — Лёзн. (ЛАБНГ),
логавішча н. — спарадычна паўдн.-усх. з. (ЛАБНГ),
лаговішча н. — Пух. (СПЗБ),
лагавішча н. — паўн.-зах. з., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ. Мат. Гарадз.),
лагавіска н. — Ашм., Бяроз. (ЛАБНГ),
лагавіла н. — зах.-пал. г. (ЛАБНГ, ЛП),
логавіна ж. — Ваўк. (Мат. Гарадз.),
лагво н. — паўн.-зах. з., сл.-маз. г. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ, Мат. Гарадз., Мат. Гом., Янкоўскі),
логва н. — Барыс., Чэрв. (СЦБ),
лагмо н. — Гарадз. р. (ЛАБНГ, Сцяшковіч),
лагло н. — Асіп. (ЛАБНГ),
лагвішча н. — Ветк. (ЛАБНГ, Мат. Гом.),
логвішча н. — спарадычна паўдн.-усх. з. (ЛАБНГ),
логвіска н. — Лун. (ЛАБНГ),
логвіна ж. — Лаг. (СЦБ),
ложыва н. — Гор. (ЛАБНГ),
лажавіска н. — Гарадз. (СПЗБ),
лежка ж. — Навагр. (Мат. Гарадз.),
лаўжо н. — Глыб. (ЛАБНГ, СПЗБ),
лаўжышча н. — Паст. (СПЗБ),
гняздо н. — агульн., акрамя ўсх.-пал. р. (ЛАБНГ),
кубло н. — усх.-пал. р. (ЛАБНГ),
котлішча н. — Лях. (ЛАБНГ),
стоклішча н. — Зэльв. (Н. сл-сць),
качавішча н. — Добр. (ЛАБНГ);

логава ваўкоў:
ваўкаўня ж. — Астр., Ашм. (ЛАБНГ),
ваўчарня ж. — Воран. (ЛАБНГ);

логава свіней:
гайно н. — віц.-маг. г., Пух., Раг. (СПЗБ, Бялькевіч, Яўсееў, Станкевіч),
гайна н. — Бял. (Янкоўскі),
гулта ж. і н. — Паст., Смарг., Ашм., Іўеў. (СПЗБ, Станкевіч),
гушта ж. — Воран. (СПЗБ). @

мурашнік, надземная частка жытла мурашак у выглядзе кучы, капца зямлі, лісцяў і г.д.

мурашнік м. — зах. з., спарадычна агульн. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Станкевіч),
муражнік м. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
мурашачнік м. — Лід., Рэч. (ЛАБНГ, СПЗБ),
мурашэчнік м. — Воран. (ЛАБНГ),
мурашотнік м. — Шчуч. (Мат. Гарадз.),
муравейнік м. — агульн. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Мат. Гарадз., Бялькевіч, Мат. апыт.),
муравельнік м. — Смарг., Гарадз., Навагр., Саліг., Гом., Маз., Хойн. (ЛАБНГ, АЛА, ТС, СПЗБ, Шаталава),
муравеннік м. — спарадычна паўн.-зах. з. (АЛА, СПЗБ, Шаталава),
мураўнік м. — Гарадз., Берасц., Стол., Жытк. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ),
мураў м. — Жытк. (ЛАБНГ),
мураўль м. — Ганц. (ЛАБНГ),
мураўля ж. — Лельч. (ЛАБНГ),
муравель м. — Іван., Пін. (ЛАБНГ),
муравей м. — агульн. (ЛАБНГ, АЛА),
муравінец м. — Лун. (ЛАБНГ),
мурахвінец м. — Лун. (ЛАБНГ),
мураўё н. — паўдн.-усх. з. (ЛАБНГ, АЛА, Мат. Гарадз.),
мураўе н. — Акц., Светлагор., Стол., Калінк. (ЛАБНГ),
мурахаўё н. — Рэч. (ЛАБНГ),
муршаўня ж. — Слуц., Саліг. (З нар. сл.). @

нара, хады ў зямлі, якія вырыты жывёлінай і служаць ёй жытлом.

нара ж. — агульн. (СПЗБ, Мат. апыт.),
нора ж., нура ж. — Віл. (СПЗБ),
назма ж. — Гом. (Мат. Гом.),
язва ж. — Гом. (Мат. Гом.),
пячура ж. — усх.-маг. р. (Насовіч),
пячора ж., пячэра ж. — Мсцісл. (Мат. апыт.). @

павуціна, сетка з тонкіх нітачак або асобная тонкая нітачка, утвораная з клейкага рэчыва, якое выдзяляецца павуком.

павуціна ж. — асн. мас. г., спарадычна зах.-пал. г. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
павуцінне н. — зах.-пал. г., паўдн. усх. з., Слуц. р., спарадычна на астатняй тэрыторыі (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
павуценне н. — паўдн.-зах. д. (ЛАБНГ),
павута ж. — зах.-пал. г. (ЛАБНГ),
павуцце н. — Навагр., Карм. (ЛАБНГ),
павуццё н. — Дзярж. (ЛАБНГ),
павуць ж. — Стол., Жытк. (ТС, Мат. апыт.),
павучына ж. — паўн.-усх. д. (ЛАБНГ),
павучыня ж. — Паст. (ЛАБНГ),
павучынне н. — спарадычна паўн.-усх. д., сярэд.-бел. г. (ЛАБНГ),
павучэнне н. — Асіп. (ЛАБНГ),
паянчына ж. — Іўеў., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
сіта н. — Пін., Лельч. (ЛАБНГ). @

седала (курасадня), месца, дзе садзяцца куры нанач.

седала н. — паўдн.-зах. д., зах.-пал. г., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Шатэрнік),
седайла н. — Драг., Лун., Петр. (ЛАБНГ),
наседала н. — Івац., Саліг., Хойн. (ЛАБНГ, НС),
курасадня ж. — паўн. р., усх.-маг. р. (ЛАБНГ, СГТЗБ, СЦБ, ЖС, Яўсееў, Насовіч, Нікіфароўскі, Станкевіч),
курсадня ж. — Пол., Шум. (ЛАБНГ),
красадня ж. — Віц. р., Маг. р., Валож. (ЛАБНГ),
курасодня ж. — Чав. (ЛАБНГ),
куросадня ж. — сярэд.-бел. г., паўн.-усх. д. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
куросадне н. — Леп., Барыс., Кругл., Чэрв., Бярэз. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ, Мат. мен.-мал., Шатэрнік, Станкевіч),
куросання ж. — Леп. (Мат. апыт.),
курасонне н. — Круп. (СЦБ),
куросадні мн. — Буда-Каш. (ЛАБНГ),
кросанні мн. — Валож. (ЛАБНГ),
курасаднік н. — Пол., Смарг. (ЛАБНГ),
куросаднік м. — Ашм., Лаг. (ЛАБНГ, Станкевіч),
куросальнік м. — Смарг. (СПЗБ),
курасадзень м. — Бял. (Яўсееў),
курасад м. — Брасл., Паст., Астр., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
куросан м. — Валож. (ЛАБНГ),
куростан м. — Малад. (СПЗБ),
куростань м. — Віл., Малад. (СПЗБ),
куросны мн. — Віл., Валож. (ЖС, СЦБ),
курашэсце н. — Рас. (ЛАБНГ, Нікіфароўскі, Станкевіч),
крашэсце н. — Гарадоц. (ЛАБНГ),
крашэцце н. — Латгал. р. (СПЗБ),
крашэсць м. — Гарадоц., Віц. (ЛАБНГ),
курашэль м. — Беш. (ЛАБНГ, НС),
курнік м. — Валож. (Мат. мен.-мал.),
жордкі мн. — Смал., Малад. (СЦБ),
вышкі мн. — Навагр., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ),
градкі мн., градка ж. — Гарадз. (ЛАБНГ),
пятры мн. — Мен. р., Маг. (Мат. Маг., СПЗБ),
лакты мн. — Воран. (ЛАБНГ). @

хатка, жытло бабра.

бабравіна ж. — Чэрв. (Шатэрнік),
бабровіна ж. — Карэл. (Мат. апыт.),
бабровішча н., бабрышча н. — Слаўг. (Мат. апыт.),
бабровая (бабрыная) хатка (нара) — агульн. (Мат. апыт.),
хата ж. — Леп. (Мат. апыт.). ##Chapter: 24. Покрывы цела @

барада, чырвоныя вырасты пад дзюбай у курэй.

пацеркі ж. — Пух. (З нар. сл.),
сергі мн. — Мсцісл. (Мат. апыт.),
блінцы мн. — Слаўг. (Мат. апыт.),
бліны мн. — Рас., Леп., Мсцісл. (Шаталава, Мат. апыт.),
падбародычы мн. — Свісл. (Шаталава),
падбародавічы мн. — Браг. (Шаталава),
галагоны мн. — Гарадз. (ЖНС),
барада ж. — Драг. (Мат. апыт.). @

вусы, шчаціністыя валасы па баках верхняй губы ў некаторых жывёл.

вусы мн. — агульн. (СПЗБ, ТС, З нар. сл., Мат. апыт.),
вусы мн. — усх.-маг. р. (Мат. апыт.),
прысы мн. — Драг., Жытк. (ТС, ЛП). @

грыва, доўгія валасы на шыі некаторых жывёл.

грыва ж. — агульн. (СПЗБ, Н. сл-сць, Мат. Гарадз., Шатэрнік),
гагавіца ж. — Маст. (Мат. Гарадз.). @

грэбень, мясістая нарасць на галаве некаторых птушак.

грэбень м., грабень м. — Дзятл. (ЛАБНГ),
грабушок м. — Мсцісл., Лельч., Хоц. (ЛАБНГ),
шышка ж. — усх.-маг. р., Бял., Добр. (ЛАБНГ, Мат. апыт., Шаталава),
чуб м. — Дзятл., Пруж. (ЛАБНГ),
кучомка ж. — Краснап. (ЛАБНГ). @

луска, дробныя пласцінкі, якія размешчаны на паверхні цела некаторых пазваночных жывёлін (рыб, яшчарак, змеяў).

луска ж. — агульн. (АЛА, СПЗБ, ЛП, Каспяровіч, Насовіч),
люска ж. — Ушацк. (АЛА),
лусга ж. — Гом. (НЛГ),
лупа ж. — зах.-пал. г. (АЛА),
скарлупа ж. — Шкл. (АЛА),
шкарлупа ж. — Мсцісл. (Мат. апыт.),
шалуха ж., шалушка ж. — віц.-маг. г. (АЛА, НС, Шаталава),
лушпайкі мн. — Бяроз., Маг. (АЛА, ЛАБНГ),
кара ж. — Саліг., усх.-пал. р. (АЛА, ТС),
слень — Чач., Маз., Жытк. (АЛА, ТС, Шаталава),
слінь ж. — Чач., Жытк., Маз. (АЛА, ЖНС),
свень ж. — Маз. (АЛА),
чашуя ж. — Навагр. (СПЗБ). @

пух, вельмі дробныя, мяккія, тонкія валаскі на целе птушак, жывёл.

пух м. — агульн. (СПЗБ, Насовіч, Станкевіч, Мат. апыт.). @

пяро, рагавы стрыжань з пушыстымі адросткамі па баках, які вырастае на скуры птушак.

пяро н., пёрка, пёрца, пярцо н. памянш. — агульн. (АЛА),
пюро н. — Гарадз., Вілен. р., Латгал. р. (АЛА, СПЗБ),
пярына ж., пярынка ж. памянш. — паўдн.-зах. д. (АЛА),
перына ж. — Віл., Маст., Пух. (СПЗБ),
перына ж. — Паням. р. (АЛА),
пушына ж. — Лун., Жытк., Стол. (АЛА, ТС),
пер'е н. зборн. — агульн. (АЛА);

доўгае пяро ў хвасце ў пеўня:
каса ж. — усх.-маг. р. (Маг. апыт.),
галаснік м. — Хойн. (Шаталава),
кудос м. — Петр. (Шаталава),
лётка ж. — Браг. (Шаталава).

рагавы стрыжань пяра:
пень м. — Гл., Пол., Старадарож. (ЛАБНГ, Насовіч),
пнюх м. — Бял. (ЛАБНГ),
пянюх м. — Мсцісл. (ЛАБНГ),
костка ж., костанка ж. — Верхнядзв., Ашм., Брасл., Рас., Жлоб., Браг. (ЛАБНГ),
косць ж., костачка ж. — Віц. р., Бых., Хоц., Драг. (ЛАБНГ),
касцюлька ж. — Ветк. (ЛАБНГ),
касцянец м. — Добр. (ЛАБНГ),
дудка ж., дудачка ж. — Паст., Шарк., Глыб., Ушацк., Астр., Ашм., Смарг., Віл., Лаг., Малад., Докш., Леп., Барыс., Круп., Бяроз., Верхнядзв., Пол., Лаг., Капыл., Пруж., Кам., Берасц., Драг., Кобр., Жаб., Малар. (ЛАБНГ, Шаталава),
дудан — Капыл. (ЛАБНГ),
дудзях м. — Кобр. (ЛАБНГ),
цурка ж. — Браг., Петр. (Шаталава),
пішчык м. — Віц. р., Мядз., Маг., Чав., Мсцісл., Драг. (ЛАБНГ, ЖНС, Шаталава),
пішч м. — Лях., Івац., Пін. (ЛАБНГ),
піч м. — Стаўб. (ЛАБНГ),
ломб м. — Іўеў., Шчуч., Лях., Маст., Ваўк. (ЛАБНГ),
ламбук м. — Гарадз., Бераст., Шчуч., Воран., Навагр., Дзятл. (ЛАБНГ),
лабур м., ламбур м. — Ваўк. (СПЗБ),
цыбук м. — Кругл., Добр., Зэльв., Карэл., Слон., Слаўг., Клім., Хоц., Гом., Лун., Лельч., Мен. р. (ЛАБНГ),
цубурок м. — Петр. (Шаталава),
цынбурык м. — Нясв. (ЛАБНГ),
цыбіна ж. — Хойн. (ЛАБНГ),
цырыбіна ж. — Лун. (Шаталава),
цурубалка ж. — Мен. р. (ЛАБНГ),
цурпалак м. — Стол. (ЛАБНГ),
цырбун м. — Люб., Стол. (ЛАБНГ),
цурка ж. — Петр., Стол., Нараўл. (ЛАБНГ),
цуголка ж. — Лоеў. (ЛАБНГ),
асцюк м. — Гл. (ЛАБНГ),
асён м. — Пруж., Слон., Івац., Ганц., Пін. (ЛАБНГ),
асцён м. — Пін. (ЛАБНГ),
асцянец м. — Бабр., Гом. (ЛАБНГ),
касік м. — Чэрык. (ЛАБНГ),
кастрыца ж. — Бяроз. (ЛАБНГ, Шаталава),
стрыжань м. — Акц., Берасц., Светлагор. (ЛАБНГ),
трубка ж. — Старадарож., Рэч., Калінк. (ЛАБНГ, Шаталава),
пыж м. — Дзятл. (ЛАБНГ),
прытарч м. — Лун. (Шаталава),
быстрак м. — Карм., Касц. (ЛАБНГ),
бадуль м. — Буда-Каш. (ЛАБНГ),
палка ж. — Маз. (ЛАБНГ),
разгач м. — Іўеў. (ЛАБНГ),
тарарака ж. — Слуц. (ЛАБНГ),
хвост м. — Ельск. (ЛАБНГ),
шчыток м. — Гл. (ЛАБНГ),
быліна ж. — Тал., Гор., Мсцісл. (ЛАБНГ),
злётка ж. — Кір. (ЛАБНГ).

адростак новага пяра:
пень м. — паўн.-усх. д. (ЛАБНГ, НС),
пнюх м. — Бял., Чашн., Рас. (ЛАБНГ, Шаталава),
пянюх м. — Касц. (ЛАБНГ),
пянух м. — Круп., Мсцісл. (ЛАБНГ),
пянчук м. — Гарадоц. (ЛАБНГ),
шпень м. — Зэльв., Слон. Карм., Буда-Каш., Чач. (ЛАБНГ),
асён, асцён м. — усх.-пал. р., Гарадз. р. (ЛАБНГ, НЛ, Сцяшковіч, Шаталава),
аксцён м. — Паст., Астр., Ашм., Іўеў., Смарг., Ваўк., Шчуч. (ЛАБНГ),
асцюк м. — Гл., Рэч., Браг. (ЛАБНГ),
асцюх м. — Пін. (ЛАБНГ),
асцо н. — Лельч. (ЛАБНГ),
ашчук м. — Лун. (ЛАБНГ),
гасцяк м. — Шчуч. (Сцяшковіч),
асцянец м. — Бых., Жлоб., Ветк., Рэч., Лоеў., Браг. (ЛАБНГ, Янкова, Шаталава),
касцянец м. — Добр., Кір., Раг. (ЛАБНГ),
стрэлка ж. — Лаг., Барыс., Чэрв., Бярэз., Асіп. (ЛАБНГ),
пішч м. — Клецк., Лях., Івац. (ЛАБНГ),
пішчык м. — Драг., Іван., Лун. (ЛАБНГ),
пічый м. — Стаўб. (ЛАБНГ),
адростак м. — Хоц. (ЛАБНГ),
дудан м. — Драг., Капыл. (ЛАБНГ),
дудзяк м. — Кобр. (ЛАБНГ),
пук м. — Брасл., Паст. (ЛАБНГ, Н. сл-сць),
пупко н. — Дзярж., Уздз. (ЛАБНГ),
калодка ж. — Драг., Малар. (ЛАБНГ),
дзясно н. — Бяроз., Лельч. (ЛАБНГ),
сцібікля ж. — Воран. (ЛАБНГ),
сціпулька ж. — Іўеў. (Сцяшковіч),
шпілька ж. — Гарадоц. (ЛАБНГ),
шпіг м. — Бар. (ЛАБНГ),
акамёлак м. — Гарадоц. (ЛАБНГ),
мяцёлачка ж. — Гарадз. (ЛАБНГ),
адгонец м. — Гом. (ЛАБНГ),
палка ж. — Маз. (ЛАБНГ),
кастрыца ж. — Бяроз. (ЛАБНГ),
калодачка ж. — Лід. (СПЗБ),
лінёўка ж. — Драг. (ЛАБНГ),
бядзюк м. — Нясв. (ЛАБНГ),
ражон м. — Івац. (ЛАБНГ),
трубка ж. — Старадарож. (ЛАБНГ),
стрыжань м. — Калінк. (ЛАБНГ). @

ракавіна, вонкавае шкілетнае ўтварэнне беспазваночных жывёл у выглядзе вітой, авальнай або створкавай каробкі.

скалка ж. — Мсцісл., Стол. (НЛ, Мат. апыт.),
скаралюшча ж., скаралюшка ж. — Жытк., Саліг. (ТС, Мат. апыт.),
скаралушча ж. — Ашм., Смарг. (СПЗБ),
чарушка ж. — Стол. (ТС),
жабіны начоўкі — Чэрв. (Шатэрнік). @

скура, верхняе покрыва цела жывёлы.

скура ж. — агульн. (Каспяровіч, Мат. апыт.),
шкура ж. — агульн. (СПЗБ, ТС, Насовіч, Мат. апыт.),
кожа ж. — агульн. (СПЗБ, Мат. апыт.);

скура, якую скінула змяя ў час лінькі:
выпаўзень м. — Круп. (НС),
выпаўзінь м. — Брасл., Верхнядзв. (СПЗБ, НС),
выпаўзак м. — Краснап., Хоц. (Бялькевіч),
выпаўзкі мн. — Паст. (СПЗБ),
апоўзіны мн. — Верхнядзв. (Шаталава),
лініла н. — Лоеў., Люб., Калінк., Браг., Петр. (СПЗБ, Янкова, Шаталава),
лінева (леніва) н. — Петр., Пін. (СПЗБ, Шаталава),
лінька ж. — Жытк. (ТС),
лінка ж. — Стол. (ТС),
лінёвішча н. — Лельч. (НЛ),
ліновішча н. — Мсцісл. (Мат. апыт.),
лінлішча н. — Валож. (ЖС),
лусок — Воран. (СПЗБ),
коруп м. — Вілен. р. (СПЗБ),
шкурапея ж. — Гом. (НЛГ). @

шэрсць, валасяное покрыва жывёл.

шэрсць ж. — агульн., за выключэннем паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ),
поўсць ж. — паўн.-зах. з. (АЛА, ЛАБНГ, Станкевіч),
поўстка ж. — Пол. (АЛА, ЛАБНГ),
пілсць (пільсць) ж. — Валож., Лаг., Воран., Вілен. р. (СПЗБ, Шаталава),
кашлацінне н. эмац. — Драг. (ЛП);

шчацінне на назе ў каня каля капыта:
муска ж. — Браг. (Шаталава),
шчотка ж. — Пін., Петр., Бяроз. (Шаталава);

доўгая шэрсць на карку ў свінні:
шчаціна ж. — Карэл., Чэрык., Краснап. (ЛАБНГ),
шчэць ж. — Мсцісл., Чэрык. (ЛАБНГ),
шчачынне н. — Тал. (Шаталава),
хіб м. — Берасц. (ЛАБНГ),
холка ж. — Клім. (ЛАБНГ),
віхор м. — Петр. (Шаталава),
ірха ж. — Кам. (ЖНС),
шарсцінне н. — Верхнядзв. (СПЗБ). ##Chapter: 25. Часткі цела і органы @

азадак, задняя частка тулава жывёлы.

азадак м. — усх. з. (Мат. апыт., Насовіч),
зад м., задок м. — агульн. (Мат. апыт.);

у птушак:
гузно н. — усх.-маг. р., а таксама Мядз., Смален. р. (Дабравольскі, Насовіч),
гузка ж. — Мсцісл. (Мат. апыт.). @

валлё, пашыраная частка стрававода ў птушак і насякомых для назапашвання ежы.

валлё (валё, вальё, вале, валье) н. — усх.-пал. р., паўн. р., Слуц. р. (ТС, Янкоўскі, Каспяровіч, Станкевіч),
але (алье) н. — Стол., Лельч. (ЛАБНГ),
вейлё н. — Астр. (Мат. Гарадз.),
вола н. — зах.-пал. г. (ЛАБНГ),
воле (волле, волье) ж. — паўдн.-усх. з., Паням. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ, З нар. сл., НС, Мат. Гарадз., Мат. дыял. сл., Шаталава, Янкова),
голя ж. — Лях. (ЛАБНГ),
валляк (валяк, вальяк) м. — Мен. р. (СПЗБ, СЦБ),
валюшка ж. — паўн. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Яўсееў),
волава н. — Драг. (ЛАБНГ),
вуголе (уголье, уголе) н. — Карэл., Бяроз., Бар. (ЛАБНГ),
гагаўка ж. — Смарг. (Мат. Гарадз.),
зоб м. — Мсцісл. (Бялькевіч). @

вантробы, унутраныя органы грудной клеткі жывёлы.

вантробы мн. — Люб., Мсцісл. (Мат. апыт., Насовіч),
антробы мн. — Петр. (Шалалава),
утробы мн. — Браг. (Шаталава),
бебехі мн., бэбехі мн., бэбухі мн. — Стол. (ТС, Насовіч),
гілёхты мн. — Жытк. (Мат. апыт.),
жываты мн. — усх.-маг. р. (Насовіч),
каўбы мн. — Кругл. (ЖНС),
каўбухі мн. — мясц. (Станкевіч),
патрахі мн. — Лун. (Шаталава),
патрыхі мн. — мясц. (Станкевіч),
пэтрахі мн. — Гарадз. (ЖНС),
пэлях м. — Нясв. (Мат. мен.-мал.),
цельбухі мн. — Петр., Маз., Лельч. (ЖНС, З нар. сл., Шаталава),
чаровы мн. — Смарг. (Шаталава),
чэраўкі (чароўкі) мн. — мясц. (Насовіч),
кіндзюхі мн. — мясц. (Насовіч),
лантухі мн. — Маз. (Станкевіч, Мат. апыт.),
падробенькі мн. — Бяроз. (Шаталава),
лягеніна ж. 'частка вантробаў' — Мсцісл. (Юрчанка, 1993). @

вымя, орган з малочнымі залозамі і саскамі ў млекакормячых жывёл, у якім утвараецца малако.

вымя (вум'е, вымне) н. — агульн. (ЛАБНГ, З нар. сл., Мат. мен.-мал., Бялькевіч),
вымене (вумене) н. — Навагр., Карэл., Слон., Пруж. (СПЗБ, Шаталава),
вуме н. — Навагр. (Н. сл-сць),
ем'е н. — Лун., Лельч. (ЛАБНГ, Шаталава),
імя н. (іме, ім'е) — усх.-пал. р., Пін., Лун., Стол. (ЛАБНГ, Шаталава),
лымя н. — Гарадз., Бераст., Шчуч., Маст. (ЛАБНГ, СПЗБ, Цыхун),
дойла н. — сярэд.-бел. г., Стол., Петр. (ЛАБНГ, ТС, ЖС, З нар. сл., Н. сл-сць, Мат. Гарадз., Янкоўскі, Цыхун),
дойка ж. — Драг. (ЛП),
судно н. — Лёзн., Чашн., Сен., Кругл. (ЛАБНГ),
моні мн. дзіц. — Мсцісл. (Юрчанка, 1991). @

горла (стрававод), храстковая трубка, якая змяшчаецца ў пярэдняй частцы шыі і з'яўляецца пачаткам стрававода і дыхальных шляхоў.

горла н. — агульн. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. апыт.),
гарляк м. — Смарг., Бярэз., Чэрв., Стаўб. (ЛАБНГ, СПЗБ),
гарлянка ж. — агульн. (ЛАБНГ),
гарляціна ж. — Чав. (ЛАБНГ),
гардзель м. — Ашм. (ЛАБНГ),
гардзёла ж. — Кобр. (ЛАБНГ),
гардзёлка ж. — Шчуч. (ЛАБНГ, СПЗБ),
гардзілка ж. — Малар. (ЛАБНГ),
глотка ж. — (ЛАБНГ),
глытніца ж. — мясц. (Станкевіч),
глытва ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
грытанка ж. — мясц. (Станкевіч),
еча ж. — Глыб., Дубр., Віл., Малад., Лаг., Валож., Чэрв., Гор., Шкл., Мсцісл., Касц., Слон., Лоеў. (ЛАБНГ, СЦБ, Янкоўскі, Станкевіч),
яча ж. — Верхнядзв. (СПЗБ),
ячая ж. — Чэрв. (ЛАБНГ, СПЗБ),
чараво н. — Паст., Віл. (ЛАБНГ),
кішка (кішка) ж. — Верхнядзв., Брасл., Пол., Іўеў., Дзятл., Кам., Пруж., Кобр. (ЛАБНГ),
стрававод м. — Клім. (ЛАБНГ),
пішчавод м. — агульн. (ЛАБНГ),
пішчавік м. — Раг. (ЛАБНГ). @

грудзі, пярэдняя частка тулава ад шыі да жывата.

грудзі мн. — агульн. (Мат. апыт.);

грудзі ў каня:
персці мн. — Верхнядзв., Мсцісл., Петр. (З нар. сл., Шаталава, Мат. апыт.),
персні мн. — Саліг. (Н. сл-сць),
персцні мн. — Пух. (З нар. сл.),
персі мн. — Шчуч., Ганц., Гом. р., Беластоц. р. (СПЗБ, Мат. Гом.);

пелькі мн. 'грудная частка цела ў курэй' — Мсцісл. (Мат. апыт.). @

губы, рухомы край рота ў жывёл.

губы мн. — агульн. (Мат. апыт.),
прыхі мн. — Бар., Лях., Пін. (СПЗБ). @

джала, калючая частка органа самаабароны і нападу некаторых насякомых (пчол, вос, чмялёў і інш.), якая знаходзіцца на канцы брушка.

джала н. — Паням. р., Слуц. р., Бар., Круп., Бярэз., Арш., Дубр., Шкл., Акц., Рэч., Хойн. (ЛАБНГ),
джало н. — Жаб., Кобр. (ЛАБНГ),
джгала н. — Чашн., Тал., Стаўб., Бял., Маг., Жлоб., Рэч., Лоеў. (ЛАБНГ, СЦБ, Яўсееў),
джгадла н. — Зэльв. (АЛА, Шаталава),
джыгала н. — Лоеў. (ЛАБНГ),
джыгадла н. — Віл., Стаўб. (СЦБ),
жала н. — агульн., за выключэннем паўн.-зах. з. і паўдн. р. (ЛАБНГ),
жало н. — паўдн. р. (ЛАБНГ, ЛП),
жарло (жэрло) н. — зах.-пал. г. (ЛАБНГ, Шаталава),
жарало (жарэло) н. — Жытк. (АЛА),
жыгала (жыгало) н. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЖС, З нар. сл., Шаталава, Насовіч),
жыгал м. — Мёр. (НС),
жыгайла н. — Гарадз. (АЛА),
жгала н. — Круп., Гор. (ЛАБНГ),
жыгадла н. — паўн.-зах. з. (АЛА, СЦБ, Шаталава),
жыгадлік м. — Лаг. (Мат. мен.-мал.). @

дзюба, выцягнутыя, з рагавым пакрыццём, бяззубыя сківіцы ў птушак, прыстасаваныя для яды.

дзюба ж. — сярэд.-бел. г., паўдн.-захд., Вілен. р. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Насовіч),
дзюба ж. — Гарадз., Стол., Светлагор., Маз., Лоеў. (ЛАБНГ),
дзюб м. — зах. з. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, СЦБ, Растаргуеў, Шаталава),
дзёўб м. — Віц. (Каспяровіч),
дзёб м. — Драг. (АЛА),
дзюбак м. — зах.-пал. г., Смарг., Беластоц. р. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ),
дзяўбак м. — Карэл., Івац., Бяроз., Драг. (АЛА, Шаталава),
дзюбень м. — Івац. (ЛАБНГ),
дзюбель м. — Капыл. (З нар. сл.),
дзюбло н. — Чав. (ЛАБНГ),
длубак м. — Бяроз. (Шаталава),
глюга ж., глючка ж. памянш. — Віл., Малад., Валож., Іўеў., Лаг., Смал., Чэрв., Пух. (ЛАБНГ, АЛА, СЦБ, Станкевіч),
глюма ж., глюмка ж. памянш. — Валож., Смарг., Тал. (АЛА, СПЗБ, Сцяшковіч, Шаталава),
клюка ж. — Бярэз. (ЛАБНГ, СПЗБ),
клюнка ж. — Віл. (АЛА, СПЗБ),
клюпка ж. — Паст., Віл. (АЛА),
клюў м. — Клім., Касц. (ЛАБНГ, АЛА, Насовіч),
клёў м. — Беш. (ЛАБНГ),
клюва ж. — Вілен. р. (СПЗБ),
клюнка ж. 'у глушца, качкі' — Мядз. (ЛАБНГ, Станкевіч),
пычка ж. экспр. — Лоеў. (Янкова). @

дыяфрагма, мышачная перагародка, якая аддзяляе грудную поласць ад брушной.

плява ж. — агульн. (ЛАБНГ),
плеўка ж. — агульн. (ЛАБНГ),
плеўра ж. — Бераст., Буда-Каш. (ЛАБНГ),
пляўка ж. — Мсцісл. (Мат. апыт.),
плёнка ж. — Гарадоц., Шум. (ЛАБНГ),
перагародка ж. — Сен., Гор., Мсцісл., Клім., Пруж., Драг., Пін. (ЛАБНГ),
затвор м. — Брасл., Гарадоц., Беш., Леп., Сен., Лёзн. (ЛАБНГ, Каспяровіч),
затвора ж. — Паст., Верхнядзв., Рас. (ЛАБНГ, Шаталава),
затворына ж. — Арш. (ЛАБНГ),
затвяралы мн. — Бераст. (ЛАБНГ),
перапона ж. — Ваўк. (ЛАБНГ),
перапон м. — Івац. (ЛАБНГ),
запона ж. — Паст., Астр., Ашм., Іўеў. (ЛАБНГ),
запоня ж. — Астр. (ЛАБНГ),
папынка ж. — Гарадоц. (ЛАБНГ),
балола ж. — Клім. (ЛАБНГ),
балонь ж. — Касц. (ЛАБНГ),
блонь ж. — мясц. (Насовіч),
вуздуха ж. — Докш. (ЛАБНГ),
кумора ж. — Драг. (ЛАБНГ). @

жабры, органы дыхання рыб.

жабры мн. — агульн. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, З нар. сл.),
жэбры мн. — паўн.-зах. з., а таксама Івац., Кліч. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ),
жабракі мн. — Валож. (ЛАБНГ),
жэбрак м. — Маз. (Шаталава),
жавы мн. — Гарадз. (АЛА),
зябры мн. — паўдн.-усх. з., усх.-пал. р. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Яўсееў),
зебры мн. — Бярэз., Крыч., Пін., Жытк., Лельч., Хойн. (АЛА),
зебры мн. — Маст. (АЛА),
зявы мн. — Ушацк., Леп., Гарадз., Навагр. (ЛАБНГ, АЛА, Цыхун),
шчыбры мн. — мясц. (Насовіч),
вушы мн. — спарадычна паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, АЛА, Шаталава),
завушніцы мн. — Карэл. (АЛА),
шчокі мн. — Шарк. (ЛАБНГ, АЛА),
шчэлепы мн. — Плешч. (АЛА). @

залоза, орган, які выпрацоўвае неабходныя для арганізма рэчывы або выдаляе з арганізма шкодныя рэчывы.

залоза ж. — усх.-маг. р.,
залаза ж. — усх.-маг. р. (Бялькевіч, Насовіч). @

зрэнка, адтуліна ў радужнай абалонцы, праз якую пранікае святло ўнутр вока.

зронка ж. — агульн. (Мат. апыт.),
зярок м. — мясц. (Станкевіч),
чалавечак м. — Драг. (ЛП),
лялька ж. — Драг. (Мат. апыт.). @

зуб, косцепадобны орган у роце для адкусвання і разжоўвання ежы.

зуб м. — агульн. (Мат. апыт.),
краміна ж. 'баразёнка ў зубе' — Смарг., Стол. (СПЗБ, ТС);

малочныя зубы ў цялят, жарабят:
акрайкі мн. — Стол. (ТС),
крайкі мн. — Петр. (З нар. сл.). @

ікол, зуб, які знаходзіцца паміж разцамі і перадкарэннымі зубамі ў дзікоў.

ікол м., ікл м., ікал м., ікло н., кло н., ікла ж. — паўдн.-зах. д., зах.-пал. г. (ЛАБНГ, ТС, Мат. Гарадз., ЛП, Янкоўскі),
якло н. — Драг. (ЛАБНГ),
кел м. — Іўеў., Лід. (ЛАБНГ),
іклач м. — Лід., Іўеў., Малар. (ЛАБНГ),
клач м. — Малар. (ЛАБНГ),
клык м. — паўн.-усх. д. (ЛАБНГ),
ільць м. — Навагр., Дзятл., Ваўк. (ЛАБНГ, НС),
ваўчай м. — Воран. (Мат. Гарадз.). @

капыт, рагавое ўтварэнне на канцы ног у некаторых млекакормячых.

капыт м. — асн. мас. г. (ЛАБНГ, СПЗБ, АЛА),
копыт м. — Чэрв., Чэрык. (ЛАБНГ),
капыта н. — Гарадз., Шчуч., Маст., Валож., Круп., Пін. (ЛАБНГ, АЛА),
пазуры мн. — Пруж., Бяроз., Кам., Берасц., Кобр., Малар. (ЛАБНГ, Шаталава),
пазюры мн. — Івац., Драг. (ЛАБНГ),
пажуры мн. — Драг. (Мат. апыт.),
ракаціца ж., ракаціцы мн. — Лун., Стол. (ЛАБНГ, ТС),
ракатка ж., ракотка ж. — Стол. (ТС),
ракацень м., ракацень м., ракатні мн. — Петр., Лельч., Маз. (ЛАБНГ, АЛА, НЛ, З нар. сл.),
ракат м. — Стол. (ТС),
ракот м. — Лельч. (НЛ),
ракапіца ж. — Жытк. (ТС),
ракапуціна ж. — Жытк. (ТС),
ракавіна ж., ракавіны мн. — Свісл., Бяроз. (ЛАБНГ, АЛА),
рапаціцы мн. — Пін., Стол. (ЛАБНГ, АЛА),
рапаткі мн. — Стол. (ЛАБНГ, ТС),
рапотка ж. — Стол. (ТС),
рапіца ж. — Жаб. (ЛАБНГ),
пальцы мн. — Кам., Драг. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
паражні мн. — Іван. (ЛАБНГ);

палова капыта ў каровы:
пазур м. — Кам., Бяроз., Берасц., Драг., Пін. (АЛА, Шаталава),
палец м. — Кам., Драг. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
паражэнь м. — Іван. (ЛАБНГ),
персць м. — Дубр. (ЛАБНГ),
капыт м. — усх.-маг. р. (Мат. апыт.),
ногаць м. — Лун. (АЛА);

ракавіна капыта ў каровы:
ракавіна ж. — асн. мас. г. без усх.-пал. р. (ЛАБНГ),
ракавіца ж. — Добр. (ЛАБНГ),
ракаціца ж. — Стол. (ЛАБНГ),
міжракаціца ж. — Лун. (ЛАБНГ),
ракоўня ж. — Чашн. (ЛАБНГ),
ракапытня ж. — Люб. (ЛАБНГ),
ракапуцень м. — Люб. (ЛАБНГ),
міжракапыцень м. — Ганц. (ЛАБНГ),
мізракапытня — Люб. (ЛАБНГ),
ракацень м. — Лельч., Ельск. (ЛАБНГ),
ракопыж м. — Лун. (ЛАБНГ, Шаталава),
ракушкі мн. — Лельч. (ЛАБНГ),
ракавішкі мн. — Круп. (ЛАБНГ),
ратвіца ж. — Малар., Кобр., Драг. (ЛАБНГ),
раціца ж. — Бяроз. (ЛАБНГ),
рапіца ж. — Кобр. (ЛАБНГ),
рапаціна ж. — Івац. (ЛАБНГ),
міз рапаціцай — Пін. (ЛАБНГ),
між рапаціцамі — Пін., Стол. (ЛАБНГ),
шпара ж. — Паст., Астр., Смарг., Шчуч., Гарадз., Маст., Воран., Кам., Капыл. (ЛАБНГ),
шпар м. — Кругл. (ЛАБНГ),
расчэп м. — Брасл. (ЛАБНГ),
расчэпа ж. — Беш. (ЛАБНГ),
міжкапыцце м. — Слаўг. (ЛАБНГ),
між капыта — Віл. (ЛАБНГ),
паміж капыта — Леп. (ЛАБНГ),
міжа капыта — Гарадоц. (ЛАБНГ),
між капытоў — Верхнядзв., Паст., Шарк., Маз. (ЛАБНГ),
між капытамі — Мсцісл. (ЛАБНГ),
міз капытамі — Іван. (ЛАБНГ),
мяжыперсніца ж. — Драг. (Мат. апыт.),
між пазуроў — Воран. (ЛАБНГ),
паміж пазюрамі — Драг. (Мат. апыт.),
межы пальцамі — Кам. (ЛАБНГ),
проразь ж. — Пол. (ЛАБНГ),
раздвоіна ж. — Берасц. (ЛАБНГ),
стрэлка ж. — Шум. (ЛАБНГ),
шчоліна ж. — Чав. (ЛАБНГ);

капыт у каня:
капыт м. — асн. мас. г. (АЛА, Насовіч),
капыта н. — зах.-пал. г., а таксама Гарадз., Шчуч., Круп., Жытк. (АЛА, Мат. апыт.),
капыцце н. зборн. — Мсцісл. (Юрчанка, 1968).

пасма валасоў над задняй часткай капыта ў каня:
шчотка ж. — Мёр., Маг., Слаўг. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
мычка ж. — Кобр., Драг. (НЛ, Мат. апыт.).

меншыя капыцікі:
капыткі мн. — Брасл., Ушацк., Чав. (ЛАБНГ),
капыцікі мн. — Лельч. (ЛАБНГ),
падкапытнікі мн. — Добр. (ЛАБНГ, Мат. Гом.),
пальчыкі мн. — Нясв., Драг., Іван. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
пазуры мн. — Берасц., Жаб. (ЛАБНГ),
пяткі мн. — Лаг., Карэл., Чэрык., Краснап., Клім. (ЛАБНГ). @

карак, задняя частка шыі ў жывёлы.

акарак м. — Слуц., Нараўл. (ЖС, З нар. сл.),
карак м. — усх.-маг. р. (Мат. апыт.),
каркавіна ж. — Віл., Уздз. (СЦБ),
каршыдла ж. — Гарадз. (ЖНС),
вязы мн. — зах.-пал. г. (ЛП),
грэбель м. — Свісл. (Шаталава),
грабёнка ж. — Лун. (ЛАБНГ). @

селязёнка (каса), крывятворны орган пазваночных жывёл.

каса ж. — Паст., Віл., Валож., Пух., Лях., Лельч. (СПЗБ, СЦБ, З нар. сл., Мат. мен.-мал.),
селязёнка ж. — Мсцісл. (Мат. апыт.),
селязень м. — Браг. (Шаталава). @

касцяк, сукупнасць касцей як апора жывёліны; шкілет.

касцяк м. — мясц. (Мат. апыт.),
шкілет м. — усх.-маг. р. (Мат. апыт.). @

кішкі, частка стрававальнага апарата, што мае форму эластычных трубак.

кішкі мн., кішкі мн. — паўдн. р.,
кішка ж., кішка ж., пляхі мн. — Жытк., Стол. (ТС),
флякі мн. — Астр. (СПЗБ),
шлункі мн. — мясц. (Насовіч),
кіндзюхі мн. — мясц. (Насовіч),
чаровы — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, СПЗБ, Сл. Гарадз., Мат. мен.-мал.).

прамая кішка:
кутніца ж. — паўдн.-зах. д., сярэд.-бел. г. (ЛАБНГ, СПЗБ, Сл. Гарадз., Станкевіч),
кут м. — Мёр., Віл., Дзятл. (ЛАБНГ, СПЗБ),
кутэнь м. — Малар. (ЛАБНГ),
кутняя кішка — Кобр., Драг., Пін., Стол., Лельч., Маз. (ЛАБНГ),
кутавая кішка — Ашм., Вілен. р. (АЛА, СПЗБ),
куткавая кішка — Лях. (СПЗБ),
гузечніца (гудзёшніца) ж. — Сен., Арш., Шкл., Клім., Мсцісл, (ЛАБНГ, Каспяровіч),
гузетніца ж. — Круп., Бял., Бых., Мсцісл., Касц., Чач. (ЛАБНГ),
гузённіца ж. — Ветк. (ЛАБНГ),
гужэтніца ж. — Леп., Чашн. (ЛАБНГ),
гузно н. — Мядз. (ЛАБНГ),
гузешная кішка — Рас., Пол., Шум. (ЛАБНГ),
вужэўніца ж. — Барыс. (ЛАБНГ),
кніжэтніца ж. — Браг. (ЛАБНГ),
сяруха ж. — Рэч. (ЛАБНГ),
сяраянка ж. — Шчуч. (ЛАБНГ),
кішка сяравая (серамая, сяромая) — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ),
кішка задняя — Віл., Кам., Кобр., Лун. (ЛАБНГ),
кішка прамая — агульн. (ЛАБНГ),
кішка праходная — Глыб., Віц., Смарг., Рэч. (ЛАБНГ),
кішка срачная — Слон., Кам., Пруж. (ЛАБНГ),
кішка тоўстая — Кобр. (ЛАБНГ),
чараво кутняе — Віл. (СПЗБ),
пляха ж. — Браг. (ЛАБНГ). @

клюшня, канечная частка ножкі рака і ракападобных, якая нагадвае клешчы і служыць для хапання.

клюшня ж., клюшня ж., клешня ж. — Дзятл., Гл. (СПЗБ, Янкоўскі),
клышня ж. — Паст. (СПЗБ),
гніпчы мн., гнібы мн. — Воран., Гарадз. (СПЗБ),
шчыпцы мн. — Ашм. (СПЗБ),
раплы мн. — Латгал. р. (СПЗБ). @

косць, асобная састаўная частка шкілета хрыбетных жывёл.

косць ж. — Клім., Чэрык. (Бялькевіч),
костка ж. — Гарадоц., Пух. (СПЗБ),
кось ж. — Старадарож. (Мат. апыт.). @

кроў, чырвоная вадкасць, якая рухаецца па крывяносных сасудах арганізма, жывіць яго клеткі і забяспечвае абмен рэчываў.

кроў ж. — агульн. (Мат. апыт., Станкевіч),
руда ж. — усх.-маг. р. (Насовіч, Гарэцкі),
юха ж., юшка ж. 'свіная кроў' — Гарадз., Дзятл., Слон., Нясв., Жаб., Лельч. (ЛАБНГ),
сукравіца ж., лімфа ж. — Мсцісл. (Мат. апыт.). @

крыло, орган у птушак, насякомых, які служыць для лятання.

крыло м., крыльца, крылца, крыльцо (крыльцэ), крылка, крылко, крылышка н. памянш. — агульн. (АЛА),
скрыло н. — паўн.-зах. з. (АЛА),
скрыдла н. — спарадычна зах. з. (АЛА),
маха ж. — Светлагор. (Мат. Гом.),
лопала н. экспр. — Свісл. (Сцяшковіч). @

лёгкія, орган дыхання ў пазваночных жывёл, размешчаны ў грудной клетцы.

лёгкія мн. — агульн. (Мат. апыт.),
путра мн. — Маз. (Шаталава). @

лыч, выцягнутая пярэдняя частка галавы ў свіней.

лыч м. — агульн. (АЛА, СПЗБ, ЛП, Гарэцкі, Каспяровіч, Насовіч),
лычовіна ж. — Гарадз. (ЖНС),
рыла н. — Люб., Берасц., Бяроз., а таксама Латгал. р. (ЛАБНГ, АЛА, Мат. апыт.),
рыя ж. — Малар. (НЛ),
шнюк м. — Смарг. (Шаталава),
нос м. — Воран., Ветк. (АЛА, СПЗБ). @

мыса, пярэдняя частка галавы ў коней, кароў і інш.

мыса (муса, міса) ж. — усх.-пал. р., а таксама Ваўк., Саліг., Слуц., Кобр., Драг. (ЛАБНГ, ЛП, ТС, ЖС, НЛ, Сцяшковіч),
муса ж. — Люб., Старадарож. (ЛАБНГ),
мысіна ж. — Кобр. (ЛАБНГ),
мыза (муза) ж. — гарадз.-бар. г., Слуц. р., а таксама Верхнядзв., Нараўл. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЖС),
гмыза ж. — Лун. (ЛАБНГ),
мырза ж. — Гарадоц., Гарадз., Шчуч., Маст., Дзятл. (ЛАБНГ, СПЗБ, Цыхун),
мыльса ж. — Ваўк. (ЛАБНГ),
мыцка ж. — Дзятл. (Сл. Гарадз.),
пыса ж. — паўдн.-усх. з. (ЛАБНГ, Бялькевіч, Янкова),
пыца ж. — Лоеў. (Янкова),
пысак м. — паўдн.-усх. з. (ЛАБНГ),
пыск м. — Іўеў. (ЛАБНГ),
пыскі мн. — Віл., Малад., Лаг., Іўеў., Лаг., Валож., Маст., Зэльв. (ЛАБНГ),
пыхаўка ж. — Ушацк. (НЛ),
прыса ж. — Берасц. (ЛАБНГ),
прысы мн. — Пін., Стол., Жытк. (ЛАБНГ),
прыскі мн. — Малар. (ЛАБНГ),
прыза ж. — Калінк. (ЛАБНГ),
прыха ж. — Жаб., Івац., Ганц., Малар. (ЛАБНГ, НС),
прыхі мн. — Бяроз., Івац. (ЛАБНГ),
храпа ж. — паўн.-зах. з., а таксама Ваўк., Івац., Лун., Стол. (ЛАБНГ),
губы мн. — Верхнядзв., Пол., Сен., Бяроз. (ЛАБНГ),
мармуза ж. — Лельч. (ЛАБНГ),
пызгры мн. — Глыб. (ЛАБНГ),
клюшка ж. — Тал. (ЛАБНГ),
сапы мн. — Асіп. (ЛАБНГ),
пэпка ж. — Драг. (ЛАБНГ),
лупа ж. — Паст., Смарг. (ЛАБНГ, Шаталава),
лыч м. — Дубр. (ЛАБНГ),
ляпка ж. — Кобр. (ЛАБНГ),
грыб м. — Верхнядзв., Кругл. (ЛАБНГ),
зяпка ж. — Лельч. (ЖС),
ноздры мн. — Брасл., Беш. (ЛАБНГ),
морда ж. — Рас., Мёр., Гарадоц., Круп., Лёзн., Арш., Кам. (ЛАБНГ). @

падгорле, складкі скуры пад горлам у буйной рагатай жывёлы.

падбародзіца ж., падбародаўніца ж. — Петр. (Шаталава),
падгорла н. — Бяроз. (Шаталава),
падгарлен м. — Беластоц. р. (СПЗБ),
падваліца ж. — Беластоц. р. (СПЗБ),
валлё н. — Лаг. (Шаталава),
воля н. — Мсцісл. (Мат. апыт.),
вола н. — зах.-бран. р. (Растаргуеў). @

падхвосціца, частка цела пад хвастом у каровы.

падхвосціца ж. — Люб. (Мат. апыт.),
падхвосніца ж. — Мсцісл. (Мат. апыт.). @

паслед, орган, які ўтвараецца ў цяжарнай самкі для абмену рэчываў і кармлення зародка ў час выношвання плода і які выходзіць услед за плодам.

места н., месца н. — агульн. (ЛАБНГ, Шаталава),
месцішча н. — Паст. (ЛАБНГ),
пасцель ж. — зах. з., за выключэннем захаду зах.-пал. г. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
пасцеля ж. — Глыб. (ЛАБНГ),
паслед м. — Верхнядзв., Лаг., Сен., Драг. (ЛАБНГ),
апаслед м. — Кам. (ЛАБНГ),
гайно н. — Краснап. (ЛАБНГ),
мех м. — Валож. (ЛАБНГ),
харашыла н. — Драг., Кобр. (ЛАБНГ),
шысціла н. — Берасц. (ЛАБНГ). @

пашча, рот звера, рыбы.

пасць ж. — агульн. (ЛАБНГ),
пашча ж. — агульн. (ЛАБНГ),
паст м. — Бяроз. (ЛАБНГ),
пась ж. — Пол. (ЛАБНГ),
пастка ж. — Дзятл., Рэч., Мсцісл. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
ляпа ж. — пол.-мен. г., а таксама Бяроз., Зэльв., Валож., Дзярж., Уздз., Пух., Івац., Гл., Рэч., Калінк. (ЛАБНГ, Каспяровіч),
ляпка ж. — Віц. (ЛАБНГ),
ляпаўка ж. — Валож. (ЛАБНГ),
хляпа ж. — Віл. (ЛАБНГ),
зяпа ж. — Маг. р., а таксама Мядз. (ЛАБНГ, СЦБ, Бялькевіч, Каспяровіч),
зяпка ж. — паўн. р. (Каспяровіч),
зява ж. — Слаўг. (ЛАБНГ),
зявала н. — Рэч. (ЛАБНГ),
цяпа ж. — Карм., Клім., Чэрык. (ЛАБНГ),
віліцы мн. — Драг., Івац., Ганц. (ЛАБНГ, ЛП),
зебра ж. — Капат., Валож., Браг. (ЛАБНГ),
зеўра ж. — Шчуч. (ЛАБНГ),
звягі мн. — Лях. (ЛАБНГ),
муса ж. — Лун. (ЛАБНГ),
мыза ж. — Навагр. (ЛАБНГ),
мяла н. — Валож. (ЛАБНГ),
мяліца ж. — Рэч. (ЛАБНГ),
морда ж. — Пол. (ЛАБНГ),
цяліпа ж. — Гор. (ЛАБНГ). @

перапонка, тонкая плёнка паміж пальцамі ў вадаплаваючых птушак.

перапонка ж. — агульн. (ЛАБНГ),
плява ж. — спарадычна Паням. р., Беластоц. р., а таксама Берасц. (ЛАБНГ, СПЗБ, Сл. Гарадз.),
плева ж. — Гарадз., Дзятл., Берасц. (ЛАБНГ),
плеўка ж., плевачка ж. памянш. — Ашм., Пруж. (ЛАБНГ),
балонка ж. — Хоц. (ЛАБНГ),
плавун м. — Брасл. (ЛАБНГ),
палатно н. — Стол. (ЛАБНГ, НЛ),
палаценца н. — Добр. (ЛАБНГ),
скурка ж. — Ашм. (ЛАБНГ). @

печань, унутраны орган жывёл, які вырабляе жоўць.

печань ж., печані мн. — агульн. (СПЗБ, Мат. апыт.),
печаніцы мн. — Маз. (НЛГ),
якны мн. — Воран. (СПЗБ),
важкое н., важкія мн. — Жытк. (ТС, ЖС),
вагкушы мн. — Стол., Жытк. (ТС). @

плаўнік, орган руху ў рыб.

плаўнік м. — агульн. (АЛА),
плавень м. — паўн. р. (АЛА),
плавок м. — Мёр., Пол. (АЛА),
паплавок м. — спарадычна ўсх. з. (АЛА),
плавун м. — Ашм., Ганц. (АЛА),
пяро н. — агульн. (АЛА, З нар. сл., Шаталава),
пёрца (перца) н. — Шкл., Пін., Старадарож., Капат., Рэч. (АЛА),
пёрка н. — Брасл., Гарадз., Старадарож., Рэч. (АЛА),
пёрлышка ж. — Астр. (АЛА),
крыло н., крылка, крыльца, крылца, крылцо, крылушка н. памянш., лапка ж. — Стаўб. (АЛА),
скрыдалка н. — Рас. (АЛА, Шаталава). @

пузыр, мяшочкападобны орган у целе жывёлы, які змяшчае ў сабе якую-небудзь вадкасць.

пузыр м. — агульн. (ЛАБНГ),
пухір м. — спарадычна зах. з. (ЛАБНГ),
пухло н. — Бяроз., Пін. (ЛАБНГ),
дух м., душа ж., душавік м. — зах. з. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ, НС, З нар. сл.),
мяхір м. — Берасц. (ЛАБНГ, НЛ),
мяшочак м. — Нараўл. (З нар. сл.),
капшук м. — усх.-пал. р. (ЛАБНГ, ТС),
коўбічак м. — Нараўл. (ЛАБНГ),
каўбушок м. — Карм. (ЛАБНГ),
бенючок м. — Жытк. (ЛАБНГ),
бензыль м. — Кобр. (ЛАБНГ),
плавок м. — Кобр. (ЛАБНГ),
плавук м. — Ваўк., Драг. (ЛАБНГ),
плавунок м. — Верхнядзв. (ЛАБНГ),
паплавок м. — Карэл. (ЛАБНГ),
таўкач м. — спарадычна паўдн.-усх. з. (ЛАБНГ),
стралок м. — Гарадз. (ЛАБНГ),
стрэлка ж. — Валож. (ЛАБНГ),
лопаўка ж. — Шарк. (ЛАБНГ),
пухала н. — Пін. (ЛАБНГ),
пярдун м. — Лун. (ЛАБНГ),
пляскун м. — Воран. (ЛАБНГ),
мудзік м. — Асіп. (ЛАБНГ).

пузыр мачавы:
пузыр м. — агульн. (Мат. апыт.),
пухір м. — Гарадз., Слуц. (ЖС, Нар. сл-сць, Цыхун),
махір (мыхір) м. — Кобр. (НЛ),
клындзюк м. — Мядз. (СЦБ),
капшук м. — Стол, (ТС),
посік м. — Верхнядзв., Гарадз., Дзярж., Уздз., Пух., Кір. (НС, Мат. мен.-мал., Цыхун, Шаталава). @

рабро, дугападобная вузкая косць, якая ідзе ад хрыбетніка да грудной косці.

рабро н., рабрына ж. — агульн., за выключэннем паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, СПЗБ, З нар. сл.),
парэбрына ж. — паўдн.-усх. з. (ЛАБНГ),
жабрына ж. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ),
жэбры мн., жобры мн. — Іўеў., Астр., Смарг., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
жаберкі мн. — Смарг. (ЛАБНГ),
скаба ж., скабка ж., скабіна ж. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, ЖС, Цыхун, Сцяшковіч),
скабурына ж. — Дзятл. (ЖС),
драбіна ж., драбы мн. — мясц. (Насовіч). @

рог, цвёрды выраст з касцявога рэчыва на галаве ў некаторых жывёл.

рог м. — агульн. (Мат. апыт., СПЗБ, Насовіч, Янкова, Бялькевіч),
бадзіла н. — Віц. (Каспяровіч).

Гадавы рубеж на розе каровы:
рубец м. — агульн., але найбольш усх. з. (ЛАБНГ, ЖС),
рубеж м. — Ваўк., Чэрык. (ЛАБНГ),
рубінка ж. — Слуц. р. (ЛАБНГ),
заруб м. — Шчуч., Лід., Навагр., Іўеў., Валож., Стаўб. (ЛАБНГ),
зарубак м. — Пух. (СЦБ),
зарубка ж. — Віл., Лаг., Круп., Бярэз. (ЛАБНГ),
зарубка ж. — Бярэз., Чэрв., Маз. (ЛАБНГ),
зарубіна ж. — Малад., Валож., Стаўб., Мен., Чэрв., Нясв., Капыл., Клецк., Слуц., Асіп. (ЛАБНГ),
зарубень м. — Маст. (ЛАБНГ),
зазубрына ж. — Кобр. (ЛАБНГ),
шрам м. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, Шаталава),
шнар м. — Шчуч., Дзятл., Карэл., Слон. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЖС),
шнур м. — Зэльв. (ЛАБНГ),
шпара ж. — Гарадз. (ЛАБНГ),
круг м. — віц.-маг. г., а таксама Івац., Ганц., Бяроз., Рэч., Лельч., Ельск., Хойн., Нараўл., Лоеў. (ЛАБНГ),
кружок м. — зах.-пал. г. (ЛАБНГ),
карб м. — Драг., Іван., Пін., Стол. (ЛАБНГ, ТС),
карбеж м. — Кобр., Лун., Стол., Жытк. (ЛАБНГ, ТС),
карбіна ж. — Малар. (ЛАБНГ),
летавішча н. — Лун. (ЛАБНГ, Шаталава),
палетак м. — Жытк. (ЛАБНГ),
рыса ж. — Дзятл. (ЖС),
знак м. — Віц. р., а таксама Барыс., Круп. (ЛАБНГ),
кальцо н. — Гарадоц., Клім., Нараўл. (ЛАБНГ),
бугор м. — Браг. (ЛАБНГ),
пазік м. — Стол. (ЛАБНГ),
ранцяк м. — Воран. (ЛАБНГ),
рад м. — Брасл. (ЛАБНГ). @

рот, поласць паміж верхняй і ніжняй сківіцамі.

рот м. — агульн. (Мат. апыт.),
ляпа ж. — Малад. (Мат. сл.),
зяпа ж. — Бял. (Мат. сл.),
гапа ж. — Жытк. (НС),
зявы (зевы) мн. — Гарадз., а таксама Беластоц. р. (СПЗБ),
зявы мн. — Ваўк., а таксама Вілен. р. (СПЗБ). @

сківіцы, косткі ў роце, у якія ўмацаваны зубы.

сківіцы мн. — сл.-маз. г., Дзярж., Мен., зах.-пал. г. (ЛАБНГ, Тарнацкі),
скібіцы мн. — Мен., Лун. (ЛАБНГ),
сківіцы мн. — Гор. (ЛАБНГ),
пашчэнкі мн. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ),
пашчэмкі мн. — Воран., Шчуч. (ЛАБНГ),
пашчэнгі ж. — Карэл. (З нар. сл.),
пашчакі мн. — Слон., Свісл., Малар., Драг., Слаўг. (ЛАБНГ, НЛ),
пашчэнні мн. — зах.-пал. г. (Тарнацкі),
шчэлепы мн. — сярэд.-бел. г. (ЛАБНГ, Мат. мен.-мал.),
шчаляпы мн. — Паст. (ЛАБНГ),
шчалепы мн. — Бераст. (ЛАБНГ),
ашчалепы мн. — Бял. (ЛАБНГ, НС),
шчэлесці мн. — Бярэз., Карм., Чач., Буда-Каш., Нараўл. (ЛАБНГ),
чэлюсці мн. — Гор., Шкл., Бых., Берасц., Кам., Лун., Ветк., Добр. (ЛАБНГ),
санкі мн. — паўн.-усх. д. (ЛАБНГ, Шаталава),
санькі мн. — Мядз., Віл., Іўеў., Бял. (ЛАБНГ),
санкі мн. — Кобр., Жаб. (ЛАБНГ, Тарнацкі),
сані мн. — Круп. (ЛАБНГ),
зяўпы мн. — Брасл. (ЛАБНГ),
зяўпы мн. — Лід. (СПЗБ),
зяўні мн. — Вілен. р. (СПЗБ),
качкі мн. — зах.-бран. р. (Растаргуеў),
віліцы, выскі, шчокі мн. — зах.-пал. г. (Тарнацкі);

ніжняя сківіца:
ляпаўка ж. — Гл. (ЛАБНГ),
ляпа ж., ляпка ж. — Мсцісл. (Мат. апыт.),
падляп'е н. — Пол. (ЛАБНГ),
падцяпак м. — Тал. (ЛАБНГ),
звяга ж. — Карэл. (Сцяшковіч). @

спіна, верхняя частка тулава ад шыі да крыжа.

спіна ж. — агульн. (Мат. апыт.),
спіна ж. — віц.-маг. г., зах.-пал. г. (Мат. апыт.),
хіб м. 'пярэдняя частка спіны ў свіней' — Стол. (ТС). @

страўнік, орган стрававальнага апарата.

у кароў:
трыбух (трабух) м. — агульн. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. апыт.),
трыбушша н. зборн. — Слаўг. (ЛАБНГ),
тронбух м. — Добр. (ЛАБНГ),
кіндзюк м. — Брасл., Лід., Шчуч., Навагр., Дзятл., Карэл., Капыл., Клецк., Слуц., Асіп., Івац., Жытк. (ЛАБНГ, СПЗБ),
кендзюх м. — Бяроз., Іван., Драг. (ЛАБНГ),
клэндзюх м. — Кобр. (ЛАБНГ),
каўбух м. — Маг. р. (ЛАБНГ),
кеўбух м. — Жлоб. (ЛАБНГ),
кельбух м. — Рэч. (ЛАБНГ),
колбух м. — Чач. (ЛАБНГ),
коўб м. — Барыс. (ЛАБНГ),
коўбік м. — паўдн.-усх. з. (ЛАБНГ),
каўдун м. — захад зах.-пал. г. (ЛАБНГ, ЖНС),
цельбух м. — Кобр., Бяроз. (ЛАБНГ),
цяльбух м. — Рэч., Добр. (ЛАБНГ),
юць (юц) м. — Кобр., Драг., Іван. (ЛАБНГ),
страўнік м. — Касц., Хойн. (ЛАБНГ),
бачук м. — Пін. (ЛАБНГ),
бенюк м. — Люб., Стол. (ЛАБНГ),
бэбух м. — Гарадоц., Лун. (ЛАБНГ),
бобік м. — Лун. (Шаталава),
кучук м. — Шчуч., Маст. (ЛАБНГ, СПЗБ),
куцюк м. — Глыб., Докш. (СПЗБ),
кутыр м. — Клім. (ЛАБНГ),
кірух м. — Малар. (НЛ),
сычуг м. — Буда-Каш. (ЛАБНГ),
трубло н. — Рас. (ЛАБНГ),
стравіцель м. — Ашм. (ЛАБНГ),
кнігі, кніжкі мн. 'кніжкі ў страўніку каровы' — агульн. (СПЗБ, НС, Нар. сл-сць, З нар. сл., Шаталава);

у цялят:
трыбух м., трыбушок м. памянш. — агульн. (ЛАБНГ),
кіндзюк м. — Шчуч., Лід., Дзятл., Карэл., Івац., Нясв., Слуц., Асіп., Жытк., Акц. (ЛАБНГ),
кэндзюк м. — Бяроз., Драг., Іван. (ЛАБНГ),
калэндзюх м. — Кобр. (ЛАБНГ),
каўбух м., каўбушок м. памянш. — Маг. р., поўдзень Мен. р., Гом. р. (ЛАБНГ),
кеўбух м., кеўбушок м. памянш. — Жлоб. (ЛАБНГ),
кельбух м. — Рэч. (ЛАБНГ),
кеньбух м. — Ельск. (ЛАБНГ),
коўбік м. — Крыч., Раг., Петр., Калінк., Маз., Лельч., Лоеў. (ЛАБНГ),
каўдун м. — Кам., Пруж., Берасц., Бяроз., Малар. (ЛАБНГ),
цельбух м. — Бярэз., Рэч. (ЛАБНГ),
цельбушок м. памянш. — Рэч. (ЛАБНГ),
юць (юц) м. — Драг., Іван. (ЛАБНГ),
малочнік м. — Верхнядзв., Брасл., Ушацк., Леп., Тал., Валож., Пух., Бял., Карм. (ЛАБНГ),
млечнік м. — Шарк. (ЛАБНГ),
бенюк м. — Люб., Стол. (ЛАБНГ),
бэбух м. — Гарадоц. (ЛАБНГ),
бэбашак м. — Лун. (ЛАБНГ),
сычуг м. — Шум., Старадарож., Пін. (ЛАБНГ, СПЗБ),
сачок м. — Ваўк. (ЛАБНГ),
кучук м. — Маст. (ЛАБНГ),
кутырок м. — Клім. (ЛАБНГ),
каўпачок м. — Лун. (ЖНС);

у свіней:
трыбух м. трыбушок м. памянш. — агульн. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. апыт.),
кіндзюк м. — Бар., зах.-пал. г., поўдзень Мен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, НС),
клундзюк м. — Мёр. (ЛАБНГ),
калэндзюк м. — Кобр. (ЛАБНГ),
каўбух м., каўбушок м. памянш. — паўдн.-усх. з. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. мен.-мал., Мат. Маг., Станкевіч),
каўбун м. — Чэрык. (ЛАБНГ),
коўб м. — Барыс., Круп., Лельч. (ЛАБНГ, СПЗБ, НЛ, НС, Шаталава),
коўбік м. — паўдн.-усх. з. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, НС, Шаталава),
кеўбух м. — Жлоб. (ЛАБНГ),
кельбух м. — Рэч. (ЛАБНГ),
каўдун м. — захад зах.-пал. г., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
цельбух м. — Бяроз., Кобр., Добр. (ЛАБНГ, НС),
цяльбух м. — Рэч. (ЛАБНГ),
юць м. — Драг., Кобр., Іван. (ЛАБНГ, ЛП),
страўнік м. — Касц., Хойн. (ЛАБНГ),
бенюк м. — Люб., Стол. (ЛАБНГ, СПЗБ),
бобух м. — Гарадоц. (ЛАБНГ),
бачук м. — Пін. (ЛАБНГ),
гапка м. — Лун. (ЛАБНГ),
карук м. — Жытк. (ЛАБНГ),
кутыр м. — Клім. (ЛАБНГ),
кутэнь м. — Кобр. (ЛАБНГ),
кучук м. — Маст. (ЛАБНГ);

у птушак:
пуп м., пупок м. — агульн. (ЛАБНГ, СПЗБ, Станкевіч),
пупэц м. — Бяроз., Драг., Іван., Пін., Стол., Жытк. (ЛАБНГ, Шаталава),
пупэц м. — Стол. (ЛАБНГ),
пуповіна ж. — Лях. (ЛАБНГ),
пупро н. — Стаўб., Бар., Лях. (ЛАБНГ, СПЗБ),
кундзюк м., кундзючок м. памянш. — Воран., Дзятл. (ЛАБНГ),
коўб м. — Круп., Бар., Хойн. (НС, Шаталава),
коўбік м., коўбічак м. памянш. — Калінк., Лельч., Ельск. (ЛАБНГ),
каўбучок м. — Люб. (ЛАБНГ),
жорны мн., жаронцы мн. — Брасл. (ЛАБНГ),
жаронкі мн. — Латгал. р. (СПЗБ),
трыбух м., трыбушок м. памянш. — Гарадз. (ЛАБНГ),
камянушка ж. — Маз. (ЛАБНГ);

у шчупака:
ксень м. — Стол. (ТС). @

сэрца, цэнтральны орган кровазвароту.

сэрца — зах. з. (ДАБМ),
серца — усх. з. (ДАБМ). @

тулава, цела жывёліны без галавы і канечнасцей.

тулава н. — агульн., за выключэннем поўдня (Каспяровіч, Шатэрнік, Мат. апыт.),
тулаў м. — Жытк. (ТС),
тулуб м. — паўдн. р. (ТС, Мат. апыт.). @

уздыхавіна, месца на целе, дзе паўкружжам канчаюцца рэбры.

уздухавіна ж. — Мен. р., Чэрв. р., а таксама Бых., Калінк. (ЛАБНГ),
уздухвіна ж. — Карм., Касц., Хоц., Петр. (ЛАБНГ),
уздушанка ж. — Паст. (ЛАБНГ),
уздыхавіна ж. — Маг., Чав., Рэч. (ЛАБНГ),
уздуха ж. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ),
здух м. — Жаб., Кобр., Драг. (ЛАБНГ),
здухавіна ж. — Драг., Іван., Пін., Лельч., Маз., Ельск., Браг., Нараўл. (ЛАБНГ),
здухвіна ж. — Лельч. (ЛАБНГ),
здуховіна ж. — Петр., Хойн. (ЛАБНГ),
здухавіна ж. — Стол. (ЛАБНГ),
дыха ж. — Пух., Кам., Пруж., Бяроз. (ЛАБНГ),
дыхавіна ж. — Гарадз., Бераст., Ваўк., Слон., Лях., Ганц. (ЛАБНГ, Сл. Гарадз.),
дыхавіна ж. — Свісл. (СПЗБ),
дыхавіца ж. — Кам., Берасц. (ЛАБНГ),
дыхля ж. — Бяроз., Стол. (ЛАБНГ),
дыхліна ж. — Івац., Стол. (ЛАБНГ),
дыхняўка ж. — Малар. (ЛАБНГ),
духвіна ж. — Бяроз. (ЛАБНГ),
хляба ж. — паўдн.-зах. д. (ЛАБНГ, ЖС, Н. сл-сць, Шаталава),
хлябла н. — Лун. (ЛАБНГ, Шаталава),
падхлябіна ж. — Круп. (НС),
захлябіна ж. — Маз. (ЛАБНГ),
хлябы мн. — Іўеў., Чав. (НС, Сл. Гарадз.),
пахвіна ж. — пераважна ўсх. з. (ЛАБНГ),
пахва ж. — Пол. (ЛАБНГ),
пахва ж. — Віц. (ЛАБНГ),
пах м. — Гарадоц. (ЛАБНГ),
упадзіна ж. — Сен. (ЛАБНГ),
ямка ж. — Бярэз. (ЛАБНГ),
галодная ямка — Слуц. (ЛАБНГ). @

хвост, рухомая частка на заднім канцы цела ў жывёл.

хвост м. — агульн. (АЛА, Бялькевіч, Мат. апыт.).

рэпіца хваста:
рэпіца ж. — Мсцісл. (Мат. апыт.),
рэпка ж. — Свісл. (СЦБ, Шаталава),
кімель м. — Жытк., Стол. (ТС). @

храпа, пярэдняя частка галавы ў буйной рагатай жывёлы.

храпа ж. — агульн. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гом., Каспяровіч, Насовіч, Станкевіч, Янкоўскі),
храпы мн. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ),
храп м. — Слаўг., Чэрык. (ЛАБНГ),
мыза ж. — Навагр., Пух., Слуц., Асіп., Клецк. (ЛАБНГ),
мыса (муса) ж. — сл.-маз. г. (ЛАБНГ),
мысіна ж. — Кобр. (ЛАБНГ),
мыльса ж. — Ваўк. (ЛАБНГ),
пыса ж. — паўдн. зах. з. (ЛАБНГ),
прыса ж. — Лельч., Хойн. (ЛАБНГ),
прысы мн. — Драг., Пін. (ЛАБНГ),
прыха ж. — Бар., Лях., Івац., Ганц., Пін. (ЛАБНГ, Шаталава),
прыхі мн. — Бяроз., Івац. (ЛАБНГ),
морда ж. — Рас., Мёр., Пол., Гарадоц., Арш. (ЛАБНГ),
губы мн. — Верхнядзв., Пол. (ЛАБНГ),
ноздры мн. — Беш., Ашм. (ЛАБНГ),
нюшка ж. — Тал. (ЛАБНГ),
мармуза ж. — Лельч. (ЛАБНГ). @

хрыбетнік, асноўная частка шкілета, якая складаецца з пазванкоў.

хрыбет м. — Брасл., Паст., Гарадоц., Берасц., Лун., Беластоц. р. (СПЗБ, Насовіч, Станкевіч),
хрэбет м. — Малар. (ЛАБНГ),
хрыбетнік м. — Нясв., Мсцісл., Чэрык., Хоц., Стол., Добр., Нараўл. (ЛАБНГ, З нар. сл., Мат. апыт.),
хрыбціна ж. — Мсцісл., Чэрык., Смален. р. (ЛАБНГ, Дабравольскі, Насовіч, Станкевіч),
хрыбецвіна ж. — Чав. (ЛАБНГ),
хрыбесніца ж. — Драг. (ЛАБНГ),
хрыбетная косць (костка) — Мёр., Смарг., Шчуч., Вілен. р., Беластоц. р. (СПЗБ),
спінная косць — Дзятл. (ЛАБНГ). @

цела, тулава, корпус жывёлы, птушкі.

цела н. — агульн. (Мат. апыт.),
целеса н. — усх.-пал. р. (ТС, ЖС). @

цыцка, малочны сасок у млекакормячых жывёл.

цыцка ж. — сярэд.-бел. г., паўдн.-зах. д. (ЛАБНГ, ЖС),
цыцка ж. — віц.-маг. г. (ЛАБНГ),
сіська (сіська) ж. — паўн. р. (ЛАБНГ),
соска ж. — віц.-маг. г. (ЛАБНГ),
сыска ж. — Докш. (СПЗБ),
дойка ж. — Брасл., Паст., Астр., Леп., Клім., Касц., Кобр., Драг., Іван., Стол., Буда-Каш., Гом., Рэч., Добр., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, НС, ЖС),
сасілы мн. — Гарадоц. (НЛ). @

чэрава, бруха, жывот, дзе знаходзяцца печань, страўнік, кішэчнік, селязёнка і іншыя органы.

чэрава н. — паўдн.-зах. д., акрамя Гарадз. р. (ЛАБНГ, ЖС, ЛП, Насовіч, Станкевіч),
брух м. — Астр., Ашм., Воран. (ЛАБНГ),
бруха н. — паўн.-усх. д. (ЛАБНГ),
трыбух, трабух м. — гарадз.-бар. г., паўн.-усх. д. (ЛАБНГ),
трабло н. — Чач. (Мат. Гом.),
трубло м. — Рас. (ЛАБНГ, Шаталава),
тэльбух м. экспр. — Драг., Стол., Кобр. (ЛАБНГ, ТС),
каўбух м. экспр. — Бял. (ЛАБНГ),
каўдун м. — Берасц., Жаб. (ЛАБНГ),
жывот м. — Берасц., Гом., Добр., Ветк., Хойн., Браг., Лоеў. (ЛАБНГ),
пуза н. — Рас., Чэрв., Кругл., Берасц., Ветк. (ЛАБНГ, Станкевіч),
юкла н. — Драг. (ЛП),
лантух м. — усх.-маг. р. (Мат. апыт., Насовіч). ##Chapter: 26. З'явы ў жывёльным свеце @

бялок, празрыстая частка птушынага яйца.

бялок м. — агульн. (ЛАБНГ),
бялко н. — Іўеў., Маст., Дзятл., Драг. (ЛАБНГ),
бялтко н. — Воран. (ЛАБНГ),
бялток м. — Рас., Пол., Шум., Гарадоц., Брасл., Астр. (ЛАБНГ). @

вашчына, пустыя пчаліныя соты з воску.

вашчына ж. — агульн., але пераважна паўдн.-зах. д. (АЛА, СПЗБ, ТС, Мат. апыт.),
вуза ж. — пераважна паўн.-усх. д., Смален. р. (АЛА, СПЗБ, Каспяровіч, Бялькевіч, Дабравольскі). @

воск, мяккае пластычнае рэчыва, якое выпрацоўваюць пчолы для пабудовы сотаў.

воск м. — агульн. (АЛА, ТС, Бялькевіч),
восак м. — Шчуч., Бых., Кам., Бяроз., Берасц., Драг. (АЛА),
увоск м. — Слаўг. (АЛА). @

жабурынне, жабіная ікра.

жабурэнне н. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, СЦБ, Мат. Гарадз., Шатэрнік),
жабарэнне н. — Кобр. (ЛАБНГ),
жабурынне н., жабарынне н. — Бяроз., Іван., Драг., Стол. (ЛАБНГ),
жабурыннік м. — Лаг. (СЦБ),
жабур н., жабер м. — Пін., Лун., Стол., Жытк., Лоеў., Буда-Каш. (ЛАБНГ, Янкова),
жабернік м. — Навагр., Карэл. (ЛАБНГ, Шаталава),
жабурыны мн. — Ашм. (ЛАБНГ),
кракавінне н. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, СЦБ),
кракавіны мн. — Вілен. р. (ЛАБНГ),
кракацінне н. — Лаг., Барыс., Кругл. (ЛАБНГ, СЦБ),
крактавіны мн. — Паст. (ЛАБНГ),
крактавінне н. — Глыб., Віл., Докш., Краснап., Стаўб. (ЛАБНГ, СЦБ, Мат. сл., Бялькевіч),
крахавінне н. — Рас., Пол., Шарк., Беш., Леп., Круп., Бярэз. (ЛАБНГ, Шаталава),
крахавіны мн. — Верхнядзв. (ЛАБНГ),
крохат м. — Віц. (ЛАБНГ),
каркавінне н. — Ушацк. (ЛАБНГ),
кархавінне н. — Круп., Гор. (ЛАБНГ, СПЗБ),
каркаценне н. — Стаўб. (СЦБ),
картавінне н. — Дубр. (ЛАБНГ),
харкавінне н. — Клім. (ЛАБНГ, Бялькевіч),
квактанне н. — усх.-маг. р. (ЛАБНГ, Станкевіч),
кваканне н. — Мсцісл., Краснап., Хоц. (ЛАБНГ),
кваканне н. — Гарадоц. (ЛАБНГ),
квокат м. — Гарадоц. (ЛАБНГ),
квок м. — усх.-маг. р. (ЛАБНГ, Насовіч),
наквахта ж. — Хоц. (ЛАБНГ),
грагулле н. — Тал. (ЛАБНГ),
крумкаценне н. — Жлоб. (ЛАБНГ),
скаля ж., скала ж. — Пін. (ЛАБНГ),
ікра жабячая — Гарадз., Рэч.,
ікра жабяя — Мен.,
ікра жабная — Карм.,
ікра (кра) жабіная — Пін.,
ікра жабская — Буда-Каш.,
ікра (кра) лягушачая — Пол., Арш., Шкл., Бял., Маг., Бых., Кобр., Смален. р. (ЛАБНГ, Дабравольскі),
ікра курап'я — Краснап.,
ікра курапная — Чав. (ЛАБНГ),
дзяруга лягушкіна — Тал. (ЛАБНГ),
нераст жабіны — Шчуч. (ЛАБНГ),
малако жабіна — Хойн. (ЛАБНГ),
пер'е лягушкіна — Слаўг. (ЛАБНГ),
вочка жаб'е — Жлоб. (ЛАБНГ),
луска жабіна — Воран. (Мат. Гарадз.). @

жаўток, жоўтае рэчыва ў птушыным яйцы.

жаўток м. — агульн. (ЛАБНГ),
жалток м. — Гарадоц., Астр., Акц., Малар. (ЛАБНГ),
жаўтак м. — Лун. (ЛАБНГ),
жаўтко н. — Воран., Іўеў. (ЛАБНГ),
жалтко н. — Іўеў. (ЛАБНГ),
жавутко н. — Драг. (ЛАБНГ). @

зародак, арганізм у першы перыяд свайго развіцця, які жывіцца за кошт матчынага арганізма або пажыўнымі рэчывамі, назапашанымі ў яйцы.

зародак м. — Леп., Шкл., Кам. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
зародыш м. — усх.-маг. р. (ЛАБНГ),
народак м. — Гор., Буда-Каш., Рэч., Добр., Браг. (ЛАБНГ),
заседзь ж. — мясц. (Станкевіч). @

ікра, змацаваная сліззю маса зернепадобных яечак, якія адкладваюцца рыбамі, жабамі і іншымі воднымі жывёлінамі.

ікра ж. — агульн. (Мат. апыт.),
кра ж. — Барыс. (СПЗБ),
нораст м. — Брасл. (СПЗБ),
пуп м. 'мяшочак з ікрой у рыбы' — Пол. (З нар. сл.). @

кал (экскрэменты), змесціва кішэчніка, якое выдзяляецца пры спаражненні.

кал м. — агульн. (Мат. апыт.),
гаўно н. — агульн. (Мат. апыт.),
паследкі мн. 'птушыны памёт' — паўдн. р. (НЛГ);

асобны камяк калу:
гаўняк м. — цэнтр. з. (Мат. апыт.),
калцеш м. — паўн. р. (Станкевіч),
каўцюк м. — усх.-маг. р. (Насовіч, Мат. апыт.). @

купелішча, месца, дзе купаюцца куры і іншыя птушкі.

купелішча н. — Брасл. (СПЗБ),
куповішча м. — Іўеў. (СПЗБ). @

малако, белая пажыўная вадкасць, якая выдзяляецца залозамі самак жывёл для выкормлівання дзяцей; семявая вадкасць у самцоў рыбы.

малако ў жывёл:
малако н. — агульн. (Мат. апыт.);

малочныя выдзяленні ў каровы перад цяленнем:
смала ж., смолка ж. — агульн. (Шаталава, Мат. апыт.),
сера ж. — паўн.-усх. д. (Мат. апыт.);

першае малако ў каровы пасля ацёлу:
малодзіва н., малодзьва н. — Слон., Дзятл. (Мат. Гарадз.),
малозіва н. — усх.-маг. р. (Мат. апыт.).

малако ў самцоў рыбы, сперма:
малокі мн. — паўн.-усх. д. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
малатчак м. — Ветк. (Мат. Гом.),
малачай м. — Буда-Каш., Жлоб., Лоеў., Ветк. (Мат. Гом.),
малачан м. — Дзятл. (ЖС),
пуп м. — Бяроз. (ЖНС),
сеч ж. — мясц. (Станкевіч),
хуць ж. — мясц. (Станкевіч). @

насок, звужаная частка птушынага яйца.

насок м. — спарадычна цэнтр. з., зах.-пал. г., усх.-пал. р. (ЛАБНГ),
носік м. — спарадычна ў розных месцах (ЛАБНГ),
нос м. — спарадычна ў розных месцах (ЛАБНГ, СПЗБ),
дзюбак м. — Берасц. (ЛАБНГ),
дзюбка ж., дзюбачка ж. памянш. — усх.-маг. р. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
макушка ж. — Рас. (ЛАБНГ),
мысік м. — Чэрык. (ЛАБНГ). @

перхаць, дробныя лусачкі рагавых клетак скуры, якія ўтвараюцца ў выніку захворвання.

перхаць ж. — усх. з., цэнтр. з. (ЛАБНГ),
порхаць ж. — Стаўб., Чэрв. (ЛАБНГ),
пархота ж. — Пін. (ЛАБНГ),
перхута ж. — Навагр. (ЛАБНГ),
порхі мн. — Рас., Тал., Асіп., Кругл., Слаўг. (ЛАБНГ),
поршы мн. — Тал., Асіп., Бых., Слаўг. (ЛАБНГ),
парха мн. — Кобр. (ЛАБНГ),
пархі мн. — Кам., Берасц., Малар. (ЛАБНГ),
парша ж. — Лоеў. (ЛАБНГ),
паршы мн., паршы мн. — зах.-пал. г., Рэч., Лельч., Хойн. (ЛАБНГ),
перга ж., пярга ж. — усх.-пал. р. (ЛАБНГ),
коргі мн. — Клім. (ЛАБНГ),
кашута ж. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ),
кошасць ж., кошуць ж. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, СПЗБ),
коршасць ж., кошарсць ж. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, СПЗБ),
кашуя ж. — Латгал. р. (СПЗБ),
кара ж. — Бабр., Карм. (ЛАБНГ),
плява ж. — Гарадоц. (ЛАБНГ),
луска ж. — пераважна ўсх. з. (ЛАБНГ),
лупа ж. — Драг., Добр., Маз. (ЛАБНГ),
лупіны мн. — Кам., Кобр. (ЛАБНГ),
чашуя ж. — зах.-пал. г. (ЛАБНГ),
шалуха ж. — пераважна паўн. р. (ЛАБНГ),
шарлуха ж. — Гарадоц. (ЛАБНГ),
шалуя ж. — Віл. (ЛАБНГ),
шалашая ж. — Паст., Докш. (ЛАБНГ),
лушая ж. — Віл. (ЛАБНГ),
шамяха ж. — Буда-Каш. (ЛАБНГ),
шамяшына ж. — Браг. (ЛАБНГ),
самяшына ж. — Раг. (ЛАБНГ),
шолудзі мн. — Калінк. (ЛАБНГ),
плева ж. — Гарадоц. (ЛАБНГ). @

праполіс, клейкае смалістае рэчыва, якое выпрацоўваецца пчоламі і выкарыстоўваецца імі ў якасці будаўнічага матэрыялу.

праполіс м. — агульн. (Мат. апыт.),
клей пчаліны (пчолны) — Верхнядзв., Воран., Бяроз., Калінк. (СПЗБ, ЛП),
кіт пчаліны (пчолны) — Барыс., Ваўк. (СПЗБ). @

пятка, шырэйшая частка птушынага яйца.

пятка ж. — цэнтр. з. (ЛАБНГ, Шаталава),
пята ж. — спарадычна цэнтр. з. (ЛАБНГ),
пята ж. — Гарадз. (ЛАБНГ),
пуха ж. — паўдн. р., спарадычна паўн.-зах. з., паўднёвы ўсход Мен. р. і паўднёвы захад Маг. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЛП, Шаталава),
пуха ж. — Кобр., Хойн. (ЛАБНГ, Насовіч),
пух м. — Смарг. (СПЗБ),
пушка ж. — віц.-маг. г. (ЛАБНГ),
пучка ж. — Паст., Астр., Стаўб. (ЛАБНГ),
пунка ж. — Воран. (ЛАБНГ, СПЗБ),
куха ж. — Люб. (ЛАБНГ),
каца ж. — усходняя частка гарадз.-бар. г. (ЛАБНГ),
каца ж. — Стаўб., Капыл. (ЛАБНГ, СЦБ),
срачка ж., срака ж., жопка ж. — спарадычна ўсх.-маг. р. (ЛАБНГ, Мат. апыт.). @

слізь, цягучая і слізкая маса, якая пакрывае цела рыбы паверх лускі.

слізь ж. — агульн. (Мат. апыт.),
слінь ж. — Жытк., Стол. (ТС).

засохлая слізь пад вачамі ў кароў, авечак:
парошкі мн. — Ушацк. (НЛ). @

соты, ячэйкі з воску, якія робяць пчолы, чмялі і восы для захоўвання мёду і адкладвання яечак.

соты мн. — агульн. (Мат. апыт.),
асоты мн. — Лаг. (Мат. мен.-мал.),
вочкі (очкі) мн. — Вілен. р. (СПЗБ),
паша ж. — Кір. (НС). @

чарвяточына, дзіркі ў чым-небудзь, праедзеныя чарвямі або лічынкамі насякомых.

чарваточына ж. — паўн.-усх. д. (Мат. апыт.),
чарвяточына ж. — усх.-маг. р. (Мат. апыт.),
чорань ж. — Мёр. (НС). @

шкарлупіна, цвёрдая абалонка птушынага яйца.

лупа ж. — Лун. (ЛАБНГ),
лупіна ж. — зах. з. (ЛАБНГ),
лупавіна ж. — Бар., Івац. (ЛАБНГ),
лупайка ж. — Асіп., Лун., Старадарож., Стол. (ЛАБНГ, Шаталава),
лупаўка ж. — Ганц., Стол., Калінк., Хойн. (ЛАБНГ),
скарлупа ж., скарлупка ж. — Паст., Ушацк., Шум., Арш., Стаўб., Чэрв., Бярэз., Клім., Капыл., Саліг., Старадарож. (ЛАБНГ),
скалюпа ж., скарлюпка ж. — Ваўк., Драг., Кобр. (ЛАБНГ),
шкарлупа ж. — Шарк., Лёзн., Дубр., Шкл., Мсцісл., Краснап., Бых., Клім., Ветк., Кам., Жаб. (ЛАБНГ),
шкарлупа ж. — Мядз., Дзятл., Пух., Асіп., Івац., Пін., Люб., Лун., Малар., Стол., Маз. (ЛАБНГ),
шкарлупіна ж. — Рас. (ЛАБНГ),
шкарлупка ж. — Віц., Сен., Круп., Навагр., Бых., Чав., Бяроз., Лун., Добр., Рэч., Хойн., Лоеў., Браг. (ЛАБНГ),
шкаралупайка ж. — Хойн. (Шаталава),
шкарлюпа ж. — Драг., Кобр., Жаб. (ЛАБНГ),
шкарлюпіна ж. — Кобр. (ЛАБНГ),
шкаралюпка ж. — Малар. (ЛАБНГ),
шкаралупіна ж. — Шчуч., Лельч. (ЛАБНГ),
шкаралупіна ж. — Свісл. (Шаталава),
шарлупка ж. — Шарк., Беш., Барыс. (ЛАБНГ),
шалупа ж. — Кругл. (ЛАБНГ),
шалупа ж. — Чашн., Тал., Гор., Мсцісл. (ЛАБНГ),
шалупіна ж. — Віл., Лаг., Тал., Дзярж., Рэч., Ветк. (ЛАБНГ),
шалупка ж. — Брасл., Гарадоц., Докш., Леп., Круп., Бял., Бярэз., Бых. (ЛАБНГ, Шаталава),
шалупайка ж. — Барыс., Кругл., Чэрв., Бых., Раг., Слаўг., Карм., Гл., Бабр., Жлоб., Светлагор., Чач., Буда-Каш., Рэч. (ЛАБНГ),
шалупай ж. — Лаг., Чэрв., Клім., Касц. (ЛАБНГ),
шалупашка ж. — Мсцісл. (ЛАБНГ),
лушпая ж. — Мен. (ЛАБНГ),
шалупаха ж. — Чэрык. (ЛАБНГ),
лушпайка ж. — Нясв., Асіп., Слуц., Акц., Маз., Лельч. (ЛАБНГ),
лушпіна ж. — Дзятл., Карэл., Мен., Люб. (ЛАБНГ),
лушповіна ж. — Івац. (ЛАБНГ),
луска ж. — Паст., Астр., Ашм., Іўеў., Воран., Лельч. (ЛАБНГ),
луско н. — Воран. (ЛАБНГ),
скаралушча ж. — Валож. (ЛАБНГ),
скаралюшча ж. — Гарадз., Стаўб., Бяроз. (ЛАБНГ, Шаталава),
скаралюшча н. — Зэльв., Слон. (ЛАБНГ),
каралюшча н. — Шчуч. (ЛАБНГ),
шкаралюшча ж. — Бяроз., Пін. (ЛАБНГ),
шкаралюшчына ж. — Кам. (ЛАБНГ),
скалярушча ж. — Гарадз., Слон., Лях. (ЛАБНГ, СПЗБ),
каралюшка ж. — Кір. (ЛАБНГ),
шалуха ж. — Верхнядзв., Шум., Бял., Арш., Гор., Маг. (ЛАБНГ),
шалушка ж. — Раг., Гом. (ЛАБНГ),
шкурлаціна ж. — Гарадоц. (ЛАБНГ),
шарауха ж. — Пол. (ЛАБНГ),
шалуп'е н. зборн. — Леп. (Мат. апыт.). @

яйцо, заключаная ў авальнай формы шкарлупіну супольнасць бялка і жаўтка, што нясуць птушкі, з яе пры наседжванні ўтвараецца і развіваецца зародак.

яйцо н., яечка н. памянш. — асн. мас. г. (ЛАБНГ, СПЗБ),
яйцэ н. — паўдн. р. (ЛАБНГ),
іцэ н. — зах.-пал. г. (ЛАБНГ),
яйко н. — паўн.-зах. з., Беластоц. р., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
яйка н. — спарадычна паўднёва-ўсходняя ўскраіна паўн.-зах. з. (ЛАБНГ),
кока н. дзіц. — агульн. (ЛП, Мат. Гарадз., Мат. дыял. сл., Шатэрнік, Насовіч, Станкевіч);

яйцо без зародка:
свяжун м. — Верхнядзв. (СПЗБ),
свяжак м. — Пол. (ЛАБНГ);

наседжанае яйцо без зародка:
баўтун м. — агульн. (ТС, Насовіч, Мат. апыт.),
баўцюк м. — Стол. (НС, ТС),
калбатун м. — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
скалотак м. — Маст. (СПЗБ),
заседзь ж. — мясц. (Станкевіч);

зносак, малое па памеры яйцо:
зносак м. — агульн. (ЛП, Мат. дыял. сл., Шатэрнік, Насовіч),
вынасак м. — Чэрык. (Мат. Маг.);

яйцо з моцнай шкарлупінай:
мацак м. — Жытк. (ТС),
бітка ж. — Мсцісл. (Мат. апыт.);

гнілец м. 'сапсаванае, пратухлае яйцо' — Рас. (Шаталава);

вылівак, яйцо без шкарлупіны:
вылівак м. — агульн. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, ЖНС, Мат. дыял. сл., Мат. апыт.),
вылівак м. — Пол. (ЛАБНГ),
выплівак м. — Брасл., Мёр., Верхнядзв., Ушацк., Лаг., Круп., Маг., Чав., Клім., Краснап., Гарадз., Нясв., Лельч. (ЛАБНГ),
вылевак м. — Мёр. (ЛАБНГ),
вылінак м. — Чэрык., Слаўг. (ЛАБНГ, Мат. Маг.),
вылітак м. — Лун. (Шаталава),
злівак м. — Карэл. (ЛАБНГ),
лявок м. — Петр. (Мат. Гом., Шаталава),
лейка ж. — Стаўб. (НС),
неданосак м. — Дзятл., Карэл. (ЛАБНГ),
неданос м. — Ашм. (ЛАБНГ),
пенка ж. — Хоц. (ЛАБНГ),
чучарапак м. — Драг. (ЛП),
залупанец м. — Чашн. (Каспяровіч). ##Chapter: 27. Падача голасу або іншыя гукі @

балбатаць (пра індыкоў)

балбатаць незак. — Мсцісл., Старадарож. (Мат. апыт.),
балматаць незак. — Мёр. (Мат. апыт.),
бульбатаць незак. — Драг. (Мат. апыт.),
гульгатаць незак. — Стаўб. (СЦБ),
гальгатаць незак. — Жаб. (ЛАБНГ),
курлыкаць незак. — Слаўг. (Мат. апыт.),
гулдукаць незак. — Паст. (ЛАБНГ),
шабалдзець незак. — Мёр. (Мат. апыт.),
булькаць, вулькаць незак. — Навагр. (Мат. апыт.),
окаць незак. 'пра індычку' — Навагр. (Мат. апыт.). @

бляяць (пра авечак і інш.)

бляяць незак. — агульн. (ДАБМ, АЛА, Бялькевіч),
бляяць незак. — Асіп. (АЛА),
блеіць незак. — Берасц. (АЛА),
блекаць незак. — Светлагор., Пін., Драг. (ДАБМ),
блекатаць незак. — Пол. (ДАБМ),
блекетаць незак. — Драг. (АЛА),
бляўкаць незак. — Гл. (ДАБМ),
бекаць незак. — спарадычна Слуц. р., усх.-пал. р. (АЛА),
бэкаць незак. — паўдн.-усх. з., Слуц. р., а таксама Пін., Навагр., Лёзн. (ДАБМ),
бэлькаць незак. — усх.-пал. р. (НЛГ),
бякаць незак. — Навагр., Карэл., Пух., Жлоб. (АЛА, Шаталава),
бычаць незак. — Кам., Берасц., Малар., а таксама Беластоц. р. (ДАБМ, СПЗБ),
былічаць незак. — Кам. (АЛА),
мекаць незак. — спарадычна паўдн. усх. з., а таксама Навагр. (АЛА, Мат. апыт.),
мэкаць незак. — паўдн.-усх. з., а таксама Пін. (ДАБМ, АЛА),
мамокаць незак. — паўдн.-усх. з. (НЛГ),
екаць незак. — Лельч. (ДАБМ),
звягаць незак. — Гл. (ДАБМ),
мегетаць незак. — Пін. (ДАБМ),
меркетаць (маркатаць) незак. 'падаваць голас да ягняці' — паўн. р. (ДАБМ). @

брахаць (пра сабак)

брахаць незак. — агульн. (АЛА, Мат. апыт.),
лаяць незак. — спарадычна Віц. р. (АЛА, Мат. апыт.),
рэгацца незак. 'моцна брахаць' — Лоеў. (Янкова),
гаўкаць незак. 'падаваць перыядычна голас', цяўкаць незак. 'падаваць голас раз за разам' — агульн. (АЛА, Мат. апыт.),
яўкаць незак. 'гаўкаць нягучна, віскліва' — Мсцісл. (Мат. апыт.),
выць незак. 'падаваць голас працягла' — агульн. (Мат. апыт.);

гаўкаць, гонячыся за зверам:
цахлець (цэхліць) незак. — усх.-маг. р., Гом. р. (НЛГ, Янкова, Мат. апыт.),
чахліць незак. — Саліг. (Н. сл-сць),
ахкаць незак. — Лаг. (СЦБ),
яхкаць незак. — паўн.-усх. д. (Шатэрнік, Мат. апыт.).

скавытаць:
скавытаць незак. — Драг. (Мат. апыт.),
скігітаць незак. — Слаўг., Чач. (Мат. апыт.),
скуголіць незак. — Слаўг., Мсцісл. (Мат. апыт.),
скуліць незак. — Чач. (Мат. апыт.).

екатаць:
екатаць незак. — паўн.-усх. д. (Мат. апыт.),
яхаць незак. — Леп. (Мат. апыт.),
енчыць незак. — паўн. зах. з., зах.-пал. г. (Мат. апыт.).

гыркаць:
гыркаць (гырчэць, гаркатаць) незак. — паўн.-усх. д. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
гарчаць незак. — Клім., Драг. (Мат. апыт., ЛАБНГ),
гірчаць незак. — Лоеў. (Янкова),
гурчаць незак. — Хоц. (ЛАБНГ),
гарыкаць незак. — Жытк. (ТС, НС).

гурчаць (вурчаць):
бурчаць незак. — Ашм., Дзятл., Нясв., Добр., Драг. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
бручаць незак. — Берасц. (АЛА),
вурчаць незак. — Леп., Мсцісл., Смарг. (Мат. апыт., Шаталава),
варчаць незак. — Драг. (Мат. апыт.),
мармыкаць незак. — Дзятл., Карэл. (ЛАБНГ),
мурмыкаць незак. — Лельч. (ЛАБНГ),
мурлыкаць незак. — Краснап. (ЛАБНГ). @

варкаваць (пра галубоў)

варкаваць незак. — усх.-маг. р., а таксама Леп., Драг. (Насовіч, Мат. апыт.),
брукаваць незак. — Карэл. (НЛ),
варкатаць незак. — Глыб., Слаўг. (Мат. апыт.),
туркатаць незак. — паўдн. р. (НЛГ),
туркаць незак. — Жытк. (ТС),
вурчаць незак. — Леп. (Мат. апыт.),
гукаць незак. — паўдн. р. (НЛГ),
гусці незак. — Драг. (Мат. апыт.). @

гагатаць (пра гусей)

гагаць незак., гагатаць незак. — агульн., акрамя ўсх.-пал. р., Слуц. р. і Гом. р. (ЛАБНГ, Янкова, Мат. апыт.),
гагуцець незак. — Кам. (ЛАБНГ),
гаргаць незак., гаргатаць незак. — паўн.-зах. з., спарадычна ўсх.-маг. р. (ЛАБНГ, АЛА),
гаркаць незак. — Бабр. (АЛА),
гвагаць незак. — Гарадз. (АЛА),
грагаць незак. — Віц. р. (ЛАБНГ),
гракаць незак. — Дзятл. (ЛАБНГ),
грапаць незак. — Дубр. (АЛА),
грэкаць незак. — Дзятл., Чэрв., Пух. (ЛАБНГ, Мат. мен.-мал.),
гыгаць незак. — Леп., Бял., Чав. (ЛАБНГ, АЛА),
грунгаць незак. — Беш. (ЛАБНГ),
гыркаць незак. — Беш. (ЛАБНГ),
гегаць незак., гегетаць незак. — сл.-маз. г. (ЛАБНГ, АЛА, Мат. Маг., Шаталава, Янкова),
гегець незак. — Лун. (ЛАБНГ),
егаць незак. — Воран. (АЛА),
гергаць незак., гергетаць незак. — Паням. р. і зах.-пал. г., а таксама Лоеў. (ЛАБНГ, АЛА, Мат. Гарадз., Янкова),
ергетаць незак. — Воран. (АЛА),
геўгаць незак. — Жытк. (АЛА),
генгаць незак. — Іўеў. (ЛАБНГ),
гэгаць незак. — Бых., Гл., Бабр., Буда-Каш., Ветк. (ЛАБНГ, АЛА),
гвэгаць незак. — Ваўк. (ЛАБНГ),
гігаць незак. — Круп. (ЛАБНГ, АЛА),
гікаць незак. — Леп. (ЛАБНГ),
гіргаць незак. — Мёр. (АЛА),
керкаць незак., керкетаць незак. — Навагр., Маст., Дзярж. (ЛАБНГ, АЛА),
таркаць незак. — Верхнядзв. (АЛА, Шаталава),
тэркаць незак. — Карэл., Стаўб. (ЛАБНГ),
каркаць незак. — Леп., Крыч. (АЛА, Мат. апыт.),
кракаць незак. — Хоц. (ЛАБНГ),
квакаць незак. — Воран. (ЛАБНГ),
сяўкацець незак. 'пра гусянят' — Малар. (Мат. апыт.).

сыкаць:
сыкаць незак. — усх.-маг. р. (Насовіч, Мат. апыт.),
шыкаць незак. — Мсцісл. (Мат. апыт.),
шыпець незак. — Мсцісл. (Мат. апыт.),
сычаць незак. — Драг. (Мат. апыт.). @

гусці (пра насякомых)

гусці незак., гудзець незак. — агульн. (НС, Мат. апыт.),
жужэць незак. — Верхнядзв. (СПЗБ),
жушчэць незак. — Мёр. (ЖНС),
буяць незак. — Ваўк. (Сцяшковіч),
звінець незак. 'высокім тонам' — Глыб., Леп., Малад., Лаг., Стаўб., Мсцісл., Слаўг. (СЦБ, Мат. апыт.),
бзынець незак. — Стол. (НЛ),
бзычаць незак. — Драг. (Мат. апыт.).

дзынкаць:
дзынкаць незак. — Мсцісл. (Мат. апыт.),
дзызкаць незак. — Стол. (ТС),
бзыкаць незак. — Арш., Слаўг. (З нар. сл., Мат. апыт.),
бзынкаць незак., бзумкаць незак. — Старадарож. (НС),
бзомкаць незак. — Жытк. (ТС),
бізыкаць незак., бызыкаць незак. — Стол. (ТС),
бызкаць незак. — Стол. (ТС),
бізкаць незак. — Жытк. (ТС). @

іржаць (пра коней)

іржаць (ржаць) незак. — агульн., акрамя паўдн. р., усх.-маг. р. (ДАБМ, АЛА, Мат. апыт.),
ірзаць (рзаць) незак. — усх.-маг. і паўдн. р. (ТС, Янкова),
рагатаць незак. — агульн. (ДАБМ, АЛА, Насовіч),
рагацець незак. — Берасц., Драг., Малар., Маз. (АЛА, НЛ, Мат. апыт., НЛГ),
рыгітаць незак. — Капат. (АЛА),
гагатаць незак. — паўн. р., найбольш паслядоўна ў заходняй частцы (ДАБМ, АЛА),
вішчаць незак. — Паст., Астр., Мядз., Віл. (ДАБМ, АЛА),
верашчаць незак. — Малар. (ДАБМ),
рахтаць незак. — Слуц. р. (ДАБМ),
рэмзаць незак. — паўдн.-усх. з. (ДАБМ, Мат. апыт.),
рамзаць незак. — Бяроз. (Мат. апыт.),
міргітаць незак. — Лельч. (ДАБМ). @

каркаць (пра варон)

каркаць незак. — агульн. (ЛАБНГ),
кяркаць незак. — Паст., Слаўг. (СПЗБ, Мат. апыт.),
гаргаць незак. — Пол., Мядз. (СПЗБ, ЛАБНГ),
кракаць незак. — Добр., Мсцісл. (ЛАБНГ, Насовіч),
крыкаць незак. — Раг. (СПЗБ),
гракаць незак. — Гарадз., Чэрв. (СЦБ, ЛАБНГ),
грагаць незак. — Лаг., Смал., Стаўб., Нясв., Пруж. (СЦБ, АЛА, ЛАБНГ),
грачыць незак. — Карэл. (ЛАБНГ). @

квакаць, крахтаць і інш. (пра жаб)

квакаць, квактаць незак. — агульн. (ДАБМ, Мат. апыт.),
кокаць незак. — Слуц. (ДАБМ),
кохаць незак. — Мсцісл. (ДАБМ),
каўкаць незак. — Кір. (ДАБМ),
крактаць незак. — пераважна паўн.-зах. з., а таксама спарадычна паўдн.-зах. д. (ДАБМ, СПЗБ, Мат. апыт.),
крамкаць, крамчаць незак. — Ганц., Берасц., Кобр. (ДАБМ),
краўкаць, краўчаць незак. — Бар., Кам., Берасц., Жытк., Кобр. (ДАБМ, ТС),
крахаць незак. — агульн. (ДАБМ, Шаталава),
кракаць незак. — Жытк. (ДАБМ),
крэхаць незак. — Чэрв. (СПЗБ),
крумкаць, крумчаць незак. — паўдн.-зах. д., паўдн.-усх. з. (ДАБМ, СПЗБ, НЛГ, Шаталава),
кумкаць незак. — паўдн.-зах. д., паўдн.-усх. з., зах.-пал. г. (ДАБМ, СПЗБ, ЛП, НЛГ, Шаталава, Янкова, Сцяшковіч, Растаргуеў),
кумаць незак. — Малар. (НС),
кукаць незак. — Брасл., Бых. (ДАБМ),
кувекаць незак. — Івян. (ДАБМ),
кулікаць незак. — Уздз. (ДАБМ),
куркаць незак. — Навагр., Карэл., Клецк. (ДАБМ),
курчаць незак. — Мядз., Дзярж., Стаўб. (СПЗБ),
крачаць незак. — Малар. (ДАБМ),
шквярчаць незак. — Бяроз. (Шаталава),
скверашчаць незак. 'квакаць моцна і рэзка' — (Насовіч),
скверціся незак. — паўн.-усх. д. (ДАБМ),
турчаць, туркаць незак. — Шарк., Паст., Глыб., Мядз., Астр., Ашм., Смарг., Віл. (ДАБМ, Мат. Гарадз., Насовіч),
тарочыць незак. — Лёзн. (ДАБМ),
раўкаць незак. — Шчуч. (ДАБМ),
райкаць, райкацець незак. — Кобр., Малар. (ДАБМ),
гегаць незак. — Арш. (ДАБМ),
журлыкаць незак. — Лёзн. (ДАБМ),
ляшчэць незак. — Чэрв. (ЖС),
скарагатаць незак. — Лун. (ДАБМ),
трахаць незак. — Круп. (ДАБМ). @

квактаць (пра курыцу-квактуху)

квактаць незак. — усх.-маг. р., а таксама Люб., Драг. (Мат. апыт.),
квахтаць незак. — Леп., Навагр., Слаўг. (Мат. апыт.),
квохкаць незак. — Бял. (Яўсееў),
квохаць незак. — Нясв. (Мат. мен.-мал.),
клохкаць незак. — Верхнядзв. (Шаталава),
клокаць незак. — Чэрв. (Мат. мен.-мал.),
клопаць незак. — Ашм., Смарг., Іўеў., Гарадз., Чэрв. (Мат. мен.-мал.),
клёпаць незак. — Свісл., Беластоц. р. (СПЗБ),
клухаць незак. — Докш. (СПЗБ),
кохкаць незак. 'клікаць куранят' — Мсцісл., Браг. (Шаталава, Мат. апыт.). @

кігікаць (пра кнігавак)

кігікаць незак. — Леп., Слаўг. (Мат. апыт.),
кугікаць незак. — Мсцісл. (Мат. апыт.),
кігаць незак. — Драг. (Мат. апыт.). @

клекатаць (пра бусла)

клекатаць незак. — агульн. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
клякатаць незак. — Жаб. (ЛАБНГ),
клекацець незак. — зах.-пал. г. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
клекаць незак. — усх.-пал. р. (ЛАБНГ, НЛГ),
клёкаць незак. — Бераст. (ЛАБНГ),
клікаць незак., клыкаць незак. — Маз. (ЛАБНГ),
кляшчаць незак. — Раг. (ЛАБНГ),
кракатаць незак. — Дзярж. (ЛАБНГ),
шчабятаць незак. — Рэч. (ЛАБНГ),
шчакатаць незак. — Гом. р. (ЛАБНГ),
стракатаць незак. — Гарадоц., Тал., Слаўг. (ЛАБНГ),
сакатаць незак. — Тал., Рэч., Нараўл. (ЛАБНГ),
гаргатаць незак. — Бяроз. (ЛАБНГ),
балбатаць незак. — Тал. (ЛАБНГ),
хлапатаць незак. — Мсцісл. (ЛАБНГ),
пляскатаць незак. — Слуц. (ЛАБНГ),
ляскатаць, ляскаць незак. — Верхнядзв., Беш., Мядз., Леп., Круп., Чэрв., Слуц., Лельч. (ЛАБНГ),
лескаць незак. — Нараўл. (ЛАБНГ),
ляпаць незак. — паўн.-усх. д. (ЛАБНГ),
гокаць незак. — Чэрык. (ЛАБНГ),
цокаць незак. — Бых. (ЛАБНГ),
шчоўкаць незак. — Гарадоц. (ЛАБНГ),
чэкаць незак. — Ветк. (НЛГ),
трашчаць незак. — Барыс., Івац. (ЛАБНГ),
свістаць, свісцець незак. 'утвараць гук, падобны на свіст' — Леп., Драг., Лун. (ЛАБНГ, ЖНС, Мат. апыт.),
цахліць незак. — Чэрв. (ЛАБНГ),
буркаваць незак. — Тал. (ЛАБНГ),
курлыўкаць незак. — Рэч. (ЛАБНГ),
таляпаць незак. — Віц. (ЛАБНГ),
сукаць цэўкі — Валож. (ЛАБНГ). @

кракаць (пра качак)

кракаць незак. — асн. мас. г., спарадычна зах.-пал. г. (ЛАБНГ, АЛА, Мат. апыт.),
кракаць незак. — Брасл. (АЛА),
крагаць незак. — Старадарож. (ЛАБНГ),
крахаць незак. — пол.-мен. р. (ЛАБНГ, АЛА),
гракаць незак. — Шчуч., Барыс., Маг., Ганц. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, СЦБ),
грагаць незак. — Паст., Івац., Жытк. (ЛАБНГ, АЛА),
ракаць незак. — Драг. (ЖНС),
квакаць незак. — пол.-мен. г. (ЛАБНГ, АЛА, ТС),
квокаць незак. — Паст. (ЛАБНГ),
квекаць незак. — Ельск. (ЛАБНГ),
квахаць незак. — Верхнядзв., Віл. (ЛАБНГ),
квахкаць незак. — Пух. (ЛАБНГ),
кахаць незак. — Арш. (ЛАБНГ),
кахкаць незак. — Пух. (ЛАБНГ),
гвагаць незак. — Паст. (ЛАБНГ),
гаргаць незак. — Віл., Іўеў. (АЛА),
гагаць незак. — Драг. (АЛА),
каркаць незак. — Віл., Бабр., Крыч. (АЛА, ЛАБНГ),
крэкаць незак. — Пух. (АЛА, НЛГ),
крэгаць незак. — Старадарож. (АЛА),
грэгаць незак. — Пух., Зэльв. (АЛА),
крэпкаць незак. — Паст., Астр. (ЛАБНГ, АЛА),
керкаць незак. — Лёзн., Навагр., Лях. (ЛАБНГ, АЛА),
гергаць незак. — Валож., Пух. (АЛА),
гегаць незак. — Акц. (АЛА),
гэгаць незак. — Смал., Драг. (АЛА),
крактаць незак. — Люб., Петр., Іван. (ЛАБНГ),
рахтаць незак. — Маз. (ЛАБНГ),
кацькаць незак. — Пін. (ЛАБНГ),
свакаць незак. — Гарадз. (АЛА, ЛАБНГ),
жыпаць незак. — Лун. (Шаталава),
зыпаць незак. — Лун. (АЛА, ЛАБНГ). @

кугакаць (пра саву)

кугакаць незак. — агульн. (СЦБ, СПЗБ, Насовіч, Мат. апыт.),
кугаўкаць незак. — Маст. (СПЗБ),
кугукаць незак. — Лаг., Старадарож. (СЦБ, Мат. апыт.),
кігукаць незак. — Валож. (СЦБ),
кугікаць, кігікаць незак. — Слаўг. (Мат. апыт.),
кувэкаць незак. — Латгал. р. (СПЗБ),
скугітаць незак. — Гом. р. (НЛГ). @

кудахтаць (пра курэй)

кудахтаць незак., кудахкаць незак. — Леп., Слаўг., Люб. (Мат. апыт.),
кудактаць незак. — паўн.-усх. д., а таксама Лоеў. (СПЗБ, Янкова),
кудакаць незак. — Петр., Латгал. р. (СПЗБ, Шаталава),
какадакаць незак. — Драг. (ЛП). @

кукаваць (пра зязюлю)

кукаваць незак. — агульн., акрамя Паням. р. і паўдн. р. (АЛА, Янкова, Мат. апыт.),
куваць незак. — Паням. р., паўдн. р. (АЛА, СПЗБ, Шаталава, НЛ, Мат. Гом.),
каваць незак. — Лях., Драг., Лоеў., Латгал. р. (СПЗБ, Янкова, Мат. апыт.),
куць незак. — Карэл. (Шаталава),
кукаць незак. — Мсцісл., Крыч., Слаўг., Касц., Чач., Ганц. (АЛА, Юрчанка, НЛГ). @

кукарэкаць (пра пеўня)

кукарэкаць незак. — агульн. (АЛА, Мат. апыт.),
какарэкаць незак. — Драг. (Мат. апыт.),
какарыкаць незак. — Жытк. (АЛА). @

курлыкаць (пра жураўлёў)

курлыкаць незак. — агульн. (Мат. апыт.),
кромкаць незак. — Стаўб. (СЦБ),
геўгаць незак., геўкаць незак. — Жытк. (ТС). @

мяўкаць (пра катоў)

мяўкаць (м'яўкаць, мняўкаць), мяўчаць (м'яўчаць, мняўчаць) незак. — агульн. (ДАБМ, АЛА, СПЗБ, Насовіч, Мат. апыт.),
няўкаць (няўчыць) незак. — зах.-пал. г., а таксама Беш., Барыс., Малад., Лаг., Мен., Беластоц. р. (ДАБМ, АЛА, СПЗБ, Мат. Маг., Шаталава, Мат. апыт.),
курняўкаць незак. — пераважна паўн.-усх. д. (ДАБМ, АЛА, ЛАБНГ, Мат. Маг., Шаталава, Юрчанка),
кірняўкаць незак. — Воран. (АЛА),
курнаваць незак. — Лаг. (ЛАБНГ),
курныкаць незак. — мясц. (Станкевіч),
курну спяваць — Смарг. (СПЗБ),
курну пець — Брасл. (ЛАБНГ),
курню вадзіць — Ушацк., Ашм. (ЛАБНГ),
курню гурчэць — Паст. (СПЗБ),
каўкаць незак. — пераважна ўсх. з. (ДАБМ, СПЗБ, АЛА, СЦБ, ЛАБНГ, Мат. Маг., Юрчанка, Шаталава),
кеўкаць незак. — Чэрв., Люб. (НЛ, ЖС),
кяўкаць незак. — Паст. (СПЗБ),
яўкаць незак. — Слуц. р., усходняя частка зах.-пал. г. (ДАБМ, АЛА, СПЗБ, Мат. апыт.),
ячаць незак. — Івац. (ДАБМ),
раўкаць незак. — Івац., Капат., Драг., Жытк. (ДАБМ, Мат. апыт.),
княваць незак., княўкаць незак. — Верхнядзв., Мёр., Астр., Паст., а таксама Вілен. р. (СПЗБ, ДАБМ),
княгаць незак. — Глыб. (СПЗБ),
маркаць незак. — Жытк., Лельч. (ДАБМ, ТС),
мрыкаць незак. — Стол. (НЛ),
мікаць незак. — Добр. (ДАБМ),
мручаць незак. — Гарадз. (ДАБМ),
мраўчаць незак. — Драг. (Мат. апыт.),
мураўчаць незак. — Драг. (ДАБМ),
мурчаць незак. — Віл., Гарадз., Мсцісл., Ваўк., Бар., Лоеў., а таксама Вілен. р. (ДАБМ, ЛАБНГ, СПЗБ, Янкова),
мярчаць незак. — Стол. (ДАБМ),
курчаць незак. — Мёр. (ДАБМ),
вурчаць незак. — Кліч., Саліг., Светлагор. (ДАБМ),
варчаць незак. — Сгол. (ЛАБНГ),
курвяўчаць незак. — Ваўк. (СПЗБ),
гурчэць незак. — Бял. (Яўсееў),
мурлыкаць незак. — Леп., Мсцісл., Навагр., Дзятл., Маг., Чав., Чэрык., Клім., Слуц., Пруж., Капат., Жаб., Драг., Добр., Лельч. (ЛАБНГ, ДАБМ, Юрчанка, Мат. апыт.),
мурныкаць незак. — мясц. (Насовіч),
мармыкаць незак. — Карэл., Нясв. (ЛАБНГ),
гаркатаць незак. — Малар. (ЛАБНГ),
міркатаць незак. — Докш. (ДАБМ),
енчыць незак. — Стаўб. (АЛА),
нюшчыць незак. — Брасл. (ЛАБНГ),
хуркаць незак. — Чэрв. (ЛАБНГ),
круху пець — Лун. (ЛАБНГ). @

рохкаць (пра свіней)

рохкаць незак., рахкацець незак. — Ушацк., Мядз., Навагр., Старадарож., Гл., Рэч., Бяроз., Драг., Лун., Лельч., Маз., Нараўл. (ЛАБНГ, ЛП),
рахтаць незак. — Слаўг. (Мат. апыт.),
рохаць незак. — Беш., Мядз., Круп., Кругл., Гарадз., Ваўк., Касц., Бых., Добр., Пін., Стол., Калінк., Лоеў. (ЛАБНГ, НС, Насовіч),
рогаць незак. — Стол. (ЛАБНГ),
рахаць незак. — мясц. (Насовіч),
рухкаць незак. — Леп., Лаг., Кір., Ганц., Івац., Петр., Лельч. (ЛАБНГ, Шаталава, Мат. апыт.),
рухаць незак. — Пол., Лёзн., Леп., Чашн., Бял., Мсцісл., Клім., Хоц., Бых., Краснап., Хойн. (ЛАБНГ, Яўсееў, Насовіч, Мат. апыт.),
рыхаць незак. — Шум., Гл. (ЛАБНГ),
крохаць незак. — Паст., Драг. (ЛАБНГ, СПЗБ),
крухаць незак. — Верхнядзв., Рас., Мядз., а таксама Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, НС),
крукаць незак. — Вілен. р. (СПЗБ),
хрукаць незак. — Касц. (ЛАБНГ, Насовіч),
рымець незак. — Мядз. (НС);

вішчаць:
пішчаць незак. — агульн., акрамя зах.-пал. г., Слуц. р., а таксама Паням. р. (ЛАБНГ, АЛА),
вішчаць незак. — асн. мас. г. (ЛАБНГ),
віжджаць незак. — Тал., Петр. (ЛАБНГ),
верашчаць незак. — Бераст., Лаг. (ЛАБНГ, СЦБ),
квічаць незак. — зах.-пал. г. (ЛАБНГ, АЛА, ЛП, З нар. сл.),
квішчаць незак. — Маз., Лельч. (ЛАБНГ),
квічэць незак. — Мядз. (НС),
ківічаць незак. — Лельч. (НЛ);

рохкаць, папіскваючы (пра парасят):
кругікаць, кругітаць незак. — паўн.-зах. з., а таксама Берасц., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
кругічыць, кругатаць незак. — Паст. (ЛАБНГ, СПЗБ),
скугітаць незак. — Верхнядзв. (Шаталава),
скігікаць незак., скігітаць незак. — мясц. (Насовіч),
склагатаць незак. — Ушацк., Шарк. (ЖС, АЛА),
скагатаць незак. — Дубр., Клім. (ЛАБНГ),
скрыгітаць незак. — Леп., Маз. (НЛГ, Мат. апыт.),
скуголіць незак. — Тал., Дубр., Гор. (ЛАБНГ),
скіголіць незак. — Клім., Слаўг. (ЛАБНГ),
скавытаць незак. — Зэльв. (ЛАБНГ),
кугікаць незак. — Лун. (Шаталава). @

рыкаць (пра кароў)

рыкаць незак. — агульн., акрамя віц.-маг. г. (ДАБМ, СПЗБ, Мат. апыт.),
рыкаць незак. — агульн. (ДАБМ, Сцяшковіч, Шатэрнік, Станкевіч),
рыхкаць незак. — Гл. (ДАБМ),
рычаць незак. — Мядз., Кам., Жаб., Мал. (ДАБМ, НЛ),
беўкаць незак. — Стол. (ТС),
зяваць незак. — Лоеў. (Янкова),
раўсці незак., раўці незак. — паўн.-усх. д., агульн. (ДАБМ, Сцяшковіч, Мат. апыт.),
рэўсць незак. — усх.-маг. р. (Мат. апыт.),
русці незак. — Драг. (Мат. апыт.);

рыкаць ціха:
мыкаць (мікаць, мукаць), мычаць (мігаць, мычэць) незак. — агульн. (ДАБМ, Мат. апыт.),
мыркаць незак. — Стол. (ДАБМ),
мекаць незак. — Дзярж. (ДАБМ),
мэкаць незак. — Кобр. (ДАБМ). @

сакатаць (пра курэй)

сакатаць незак. — асн. мас. г. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
шчакатаць незак. — Пол. (ЛАБНГ),
какатаць незак. — Гарадоц., Слон., Івац. (ЛАБНГ),
стракатаць незак. — Шум. (ЛАБНГ),
сакарэць незак. — зах.-пал. г. (ЛАБНГ, ЛП),
тарачыць незак. — Віц., Лёзн., Сен., Бял. (ЛАБНГ),
трашчаць незак. — Гарадоц. (ЛАБНГ). @

стракатаць (пра сароку)

стракатаць незак. — цэнтр. з. (ЛАБНГ),
стракацець незак. — Маг. (ЛАБНГ),
тракатаць незак. — Ельск. (ЛАБНГ),
сакатаць незак. — Верхнядзв., Леп., Круп., Арш., Дубр., Шкл., Чэрык., Буда-Каш., Добр., Лоеў., а таксама зах.-бран. р. (ЛАБНГ, Растаргуеў, Янкова, Насовіч, Мат. апыт.),
скергетаць незак. — усх.-пал. р. (ЛАБНГ),
скіргітаць незак. — Лун. (ЛАБНГ),
шкергетаць незак., шчэргетаць незак. — Лельч. (ЛАБНГ),
скрыгітаць незак. — Пін., Стол. (ЛАБНГ),
скрагатаць незак. — Лун. (ЛАБНГ),
шкрыгітаць незак. — Маз. (ЛАБНГ),
шчакатаць незак., шчакятаць незак. — віц.-маг. г., а таксама Пух., Асіп., Дзятл. (ЛАБНГ, ЖС),
шчаркуцець незак. — Кам. (ЛАБНГ),
чыркацець незак. — зах.-пал. г. (ЛАБНГ),
чырыкацець незак. — Малар. (ЛАБНГ),
чыкацець незак. — Кам. (ЛАБНГ),
чыкаць незак. — Рас., Паст., Беш. (ЛАБНГ),
чычыкаць незак. — Рас., Глыб. (ЛАБНГ),
чычэкаць незак. — Драг., Іван. (ЛАБНГ),
чычыхаць незак. — Мсцісл. (ЛАБНГ),
чаркаць незак. — Мядз., Смарг., Віл., а таксама Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
чыркаць незак. — Смарг., Ваўк., Лях. (ЛАБНГ, СПЗБ),
чэркаць незак. — Смарг., Ганц., Лун., а таксама Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
чырыкаць незак. — Паням. р. (ЛАБНГ),
кяркаць незак. — паўн.-зах. з., Вілен. р. (СПЗБ),
шчабятаць незак. — паўн.-усх. д. (ЛАБНГ),
трашчаць незак. — Слуц. р., а таксама зах.-пал. г. (ЛАБНГ),
смяяцца незак. — Берасц. (ЛАБНГ),
краўчаць незак. — Берасц. (ЛАБНГ),
кракаць незак. — Браг. (ЛАБНГ). @

цвыркаць (пра цвыркуна і коніка)

цвыркаць незак. — Леп., Чэрв., Бярэз. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. апыт.),
цвіркаць незак. — Смарг. (СПЗБ),
цыркаць незак., цырчаць незак. — Лаг., Мсцісл., Гом., Ельск. (ЛАБНГ, Шаталава, Насовіч),
цыргаць незак., свіргаць незак. — Іўеў. (ЛАБНГ),
цвірыкаць незак. — Івац. (ЛАБНГ),
цыкацець незак. — Ганц. (СПЗБ),
свірчаць незак. — мясц. (Насовіч),
чвырчаць незак. — Брасл. (ЛАБНГ),
свяршаць незак. — Драг. (З нар. сл.),
цвурчэць незак. — Рас. (СПЗБ),
свергатаць незак. — Драг. (Н. сл-сць),
турчаць (турчэць) незак. — Мёр., Смарг. (НС, Шаталава),
трашчаць незак. — Гарадз. (ЛАБНГ),
стракатаць незак. — Шчуч. (ЛАБНГ),
цянатаць незак. — Воран. (Мат. Гарадз.). @

ціўкаць (пра птушак, куранят)

цыўкаць незак. — Слаўг. (Мат. апыт.),
ціўкаць незак. — агульн. (Мат. апыт.),
ціліўкаць незак. — усх.-маг. р., Гом. р. (Мат. апыт.),
ціпкаць незак. — Іўеў. (СПЗБ),
цэўкаць незак. — Драг. (ЛП),
цыркаць незак. — Уздз. (СЦБ),
цвіркаць незак. — Іўеў. (Сцяшковіч),
ціркацець незак. — Свісл. (Шаталава),
чырлікаць незак. — Гом. р. (НЛГ),
цыгаць незак. 'ціўкаць жалобна, працягла' — Мсцісл. (Мат. апыт.),
кяркаць незак., керкаць незак. 'ціўкаць хрыпла (пра вялікіх куранят)' — Глыб., Мсцісл. (СПЗБ, Мат. апыт.). @

шамацець (пра мышэй)

шамацець незак. — усх.-маг. р., а таксама Леп., Добр., Лельч. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
шамятацца незак. — Брасл. (ЛАБНГ),
шарахцець незак. — Пол. (ЛАБНГ),
шахацець незак., шахцець незак. — Дзятл. (ЛАБНГ),
шастаць незак. — Дзятл., Карэл., Нясв., Пух., Лун., Кобр. (ЛАБНГ),
шыкаць незак. — Пух. (ЛАБНГ). @

шчабятаць (пра ластаўку)

шчабятаць незак. — Леп., Слаўг., Драг. (Мат. апыт.),
шчыкітаць незак. — паўдн. р. (НЛГ),
піскацець незак. — Гарадз. (Цыхун). @

шыпець (пра гадзюку)

шыпець незак. — агульн. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
сыпець незак. — Бар., Асіп., Нараўл. (ЛАБНГ),
сіпець незак. — віц.-маг. г. (ЛАБНГ),
сніпець незак. — Астр. (ЛАБНГ),
сапець незак. — Шарк. (ЛАБНГ),
шыкаць незак. — Іўеў., Бар., Лун., Іван., Пін., Стол. (ЛАБНГ),
сыкаць незак. — Верхнядзв., Валож., Воран., Пух., Ваўк., Зэльв., Саліг., Стол., Лельч. (ЛАБНГ, Шатэрнік, Станкевіч),
жыкаць незак. — Пін. (ЛАБНГ),
сычаць незак. — зах.-пал. г., а таксама Ваўк. (ЛАБНГ, ЛП),
пшычаць незак. — Малар. (ЛАБНГ),
свістаць незак. — Ашм., Воран., Іўеў., Дзярж., Пін., Стол. (ЛАБНГ),
шчыкацець незак. — Лун. (ЛАБНГ),
кудакаць незак. — Калінк. (ЛАБНГ). ##Chapter: 28. Стан узбуджэння @

біцца, знаходзіцца ў стане цечкі (пра кабылу).

біцца незак. — Іўеў., Чэрв., Пух., Драг., Лун., Стол., Жытк., Петр., Маз., Лельч. (ЛАБНГ, ТС, Шаталава, Тарнацкі, З нар. сл.),
паліцца незак. — Верхнядзв., Брасл., Ашм., Гарадз., Дзятл., Хоц., Пруж., Берасц., Жаб., Малар., Кобр., Драг., Іван., Пін., Браг. (ЛАБНГ),
грэцца незак. — спарадычна зах.-пал. г. (Тарнацкі),
таўкціся незак. — Воран. (ЛАБНГ),
бегаць незак. — Добр., Лоеў., Лельч. (ЛАБНГ),
бегацца незак. — Краснап. (ЛАБНГ),
паляваць незак. — Ушацк., Чэрык., Клім., Івац., а таксама зах.-пал. г. (ЛАБНГ, Тарнацкі),
быдлаваць незак. — Ваўк. (ЛАБНГ),
пушацца незак. — Карэл. (ЛАБНГ),
ягіраваць незак. — Жытк. (ТС),
іграць незак. — Калінк. (ЛАБНГ),
узнімацца незак. — Маг. (ЛАБНГ),
трэбаваць незак. — зах.-пал. г. (Тарнацкі),
быць за жарабкамі, к жарабкам, на жарабкоў, пад жарабкі — Леп., Лаг., Мсцісл. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
быць у ахвоце — Мядз. (ЛАБНГ). @

гайняваць, знаходзіцца ў стане цечкі.

пра ваўкоў:
гайняваць незак. — цэнтр. з. (ЛАБНГ, СПЗБ),
ганьяваць незак. — Іўеў. (ЛАБНГ),
ганняваць незак. — Асіп., Светлаг., Добр. (ЛАБНГ),
ганяваць незак. — Воран., Бар., Лях., Слуц., Петр. (ЛАБНГ, СПЗБ),
гальняваць незак. — Рэч., Калінк. (ЛАБНГ),
гандзяваць незак. — Нясв. (ЛАБНГ),
гандляваць незак. — Паням. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЖС),
гуляць, гуляць вяселле (свадзьбу) — паўн.-усх. д. (ЛАБНГ),
вадзіцца незак. — Рэч. (ЛАБНГ),
вадзіць свадзьбу — Чач. (ЛАБНГ),
цекаць незак. — зах.-пал. г. (ЛАБНГ),
цечыць незак. — Бяроз. (ЛАБНГ),
бегаць незак., бегацца незак. — Рас., Мсцісл., Ганц., Рэч., Добр., Малар., Лоеў., Браг. (ЛАБНГ),
паляваць незак. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ),
красавацца незак. — Верхнядзв., Глыб. (ЛАБНГ, СПЗБ),
падняцца на красы — Верхнядзв., Рас., Пол., Паст., Докш., Мядз. (ЛАБНГ, СПЗБ),
юравацца незак. — Ашм. (ЛАБНГ),
юраваць незак. — Шчуч. (СПЗБ),
юрыцца незак. — Івац. (ЛАБНГ),
юрыць незак. — Віл., Іўеў. (ЛАБНГ),
руяваць незак. — Люб. (ЛАБНГ),
руіць незак. — Стол. (ЛАБНГ),
руйніцца незак. — Воран. (ЛАБНГ),
рыскацца незак. — Віл., Пух., Чэрв., Раг. (ЛАБНГ, СПЗБ),
рыскавацца незак. — Кір. (ЛАБНГ),
іграць незак. — Чашн., Драг., Ельск. (ЛАБНГ),
таўчыся незак. — Валож., Воран., Слон. (ЛАБНГ),
табуніцца незак., збірацца ў табун — Валож., Бял., Бых. (ЛАБНГ),
ралляваць незак. — Бяроз. (ЛАБНГ),
быдлаваць незак. — Кам. (ЛАБНГ),
марцаваць незак. — Гарадз. (ЛАБНГ),
мардавацца незак. — Гом. (ЛАБНГ),
круціцца незак. — Верхнядзв. (ЛАБНГ),
жаніцца незак. — Бял. (ЛАБНГ),
хадзіць стадам (табунамі) — Брасл. (ЛАБНГ),
хадзіць грамадай — Слон. (ЛАБНГ),
хадзіць на свечках — Драг. (ЛАБНГ).

пра суку:
гайняваць незак. — Клім., Стол., Лельч. (ЛАБНГ),
гандляваць незак. — Дзятл., Карэл., Нясв. (ЛАБНГ),
вадзіць гайню — Калінк. (ЛАБНГ),
круціцца незак. — паўн.-усх. д., а таксама Іўеў., Лельч. (ЛАБНГ),
рыскацца незак. — Чэрв., Пух. (ЛАБНГ),
цекаць незак. — зах.-пал. г. (ЛАБНГ),
бегаць незак., бегацца незак. — Хоц., Добр., Малар. (ЛАБНГ),
гуляць незак. — Маг., Чав. (ЛАБНГ),
іграць незак. — Лоеў. (ЛАБНГ),
гукаць незак. — Ваўк. (ЛАБНГ),
паляваць незак. — Берасц. (ЛАБНГ),
грэцца незак. — Дзятл. (ЛАБНГ),
таўчыся незак. — Воран. (ЛАБНГ),
быць (у ахвоце) да сабак — Леп., Маг. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
пабегалася зак. — Леп. (Мат. апыт.). @

гізаваць (пра кароў, цялят), імкліва бегаць, ратуючыся ад укусаў насякомых.

гізаваць незак. — паўн.-зах. з., а таксама Слаўг., Маз., Лельч. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ, Мат. мен.-мал., З нар. сл., Мат. Гарадз., Сцяшковіч),
гілазаваць незак. — Шчуч., Гарадз. (ЛАБНГ, Сл. Гарадз., Цыхун),
гірзаваць незак. — Бял. (Яўсееў),
зыгаваць незак. — Лаг. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
зігаваць незак. — Мядз. (СЦБ),
гзіцца незак. — Кам., а таксама Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
гізіцца незак. — Берасц. (ЛАБНГ),
зыкаць незак., зыкаваць незак., зыкацца незак. — паўн.-усх. д., а таксама Слон. (ЛАБНГ, НС, Мат. мен.-мал., Мат. Гом., Юрчанка, Мат. апыт.),
бзыкаць незак. — Маст., Лях., Карм., Жлоб., Кам., Бяроз. (ЛАБНГ),
бзыкаваць незак. — Кір. (НС),
бегаць у бзыкаўкі — Старадарож. (ЛАБНГ),
зыгаваць незак. — Віл. (ЛАБНГ),
гіляваць незак. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ, Мат. Гарадз., Мат. мен.-мал., ТС),
здракаваць незак. — сл.-маз. г., а таксама Кобр. (ЛАБНГ, З нар. сл., Янкова, Шаталава),
здрачыцца незак. — Петр. (Шаталава),
здрачыць незак. — Лоеў. (ЛАБНГ),
дрочыцца незак. — Капыл. (Н. сл-сць),
бздрыкаваць незак. — Уздз. (ЛАБНГ),
дрыкаць незак. — Кам. (Шаталава),
бегаць у здрокі — Кобр. (ЛАБНГ),
стракаваць незак. — Гарадз., Слон. (ЛАБНГ, Сл. Гарадз., НЛ),
страчыцца незак. — Ваўк., Зэльв., Слон. (ЛАБНГ),
стракатаць незак. — Дзятл. (ЛАБНГ),
бегаць страка — Драг. (ЛАБНГ),
люлькі бегаць — Драг. (ЛАБНГ). @

гукацца, знаходзіцца ў стане цечкі (пра свінню).

гукацца незак. — сл.-маз. г., Мен. р., а таксама спарадычна зах.-пал. г. (АЛА, ЛАБНГ, СЦБ, Янкоўскі, З нар. сл., Н. сл-сць, Тарнацкі),
гукацца незак. — Смал., Капат., Маз. (АЛА),
гукаць незак. — Валож., Гарадз., Карэл., Ваўк., Смал., Клім., Драг., Іван., Пін., Стол. (ЛАБНГ, АЛА, СЦБ, ЖС),
гукаць незак. — Паням. р. (АЛА),
гукаваць незак. — Іўеў., Стаўб. (АЛА, ЛАБНГ),
гудзець незак. — Мёр., Пол., Ушацк., Дзятл., Чэрв., Бярэз., Бял., Мсцісл., Хоц., Кліч., Асіп., Старадарож., Саліг., Жаб., Кобр., Жытк., Лельч. (АЛА, ЛАБНГ),
гусці незак. — Валож., Дзярж., Пух., Кобр. (ЛАБНГ, СПЗБ, Шаталава, Тарнацкі),
кныраваць незак. — Мядз., Дзятл., Карэл., Нясв., Лях., Пруж., Кобр., Лельч. (ЛАБНГ, СПЗБ),
кнураваць незак. — Лях., Івац., Бяроз., а таксама зах.-пал. г. (ЛАБНГ, СПЗБ, Шаталава, Тарнацкі),
кнюраваць незак. — Лях. (СПЗБ),
кнурыцца незак. — Мёр. (ЛАБНГ),
паляваць незак. — зах.-пал. г., а таксама Старадарож. (АЛА, ЛАБНГ, Тарнацкі),
рыскаць незак. — зах.-пал. г. (АЛА, ЛАБНГ, Тарнацкі),
бегаць незак. — Чач., Рэч. (АЛА),
бегацца незак. — Леп., Краснап. (АЛА, ЛАБНГ),
іграць незак. — Жлоб., Калінк., Лельч., Рэч., Лоеў., Хойн. (АЛА, ЛАБНГ),
гуляць незак. — Добр. (ЛАБНГ),
лёхацца незак., ляхацца незак. — Берасц. (ЛАБНГ, Тарнацкі),
трэскацца незак. — зах.-пал. г. (Тарнацкі),
ламацца зак. — Рэч. (АЛА),
крутацца незак. — Брасл. (АЛА),
клякатаць незак. — Свісл. (АЛА),
шляхатаць незак. — Мсцісл. (Мат. апыт.),
падаць незак. — Свісл. (АЛА),
узняцца (падняцца) на кныроў (на кнуры, на кірносы, на гукі, да гукоў, за кнурамі, на кілуны) — Брасл., Шарк., Докш., Пол., Паст., Мядз., Смарг., Ашм., Віл., Круп., Воран., Навагр., Гор., Бых. (АЛА, ЛАБНГ, НС),
захацець к хракам (да кнуроў) — Бярэз., Касц. (АЛА),
быць (у ахоце) за кабанамі (да кабаноў, за кнурамі, да кнуроў, на кнуроў, да кныроў, за кілунамі, за кныразамі, пад кныразоў, за клікамі, за хракамі, пад гукі) — паўн.-усх. д. (АЛА, ЛАБНГ, Мат. апыт.). @

пагукацца, спарыцца (пра свінню).

пагукацца зак. — Лун., Стол., Калінк., Маз. (ЛАБНГ, Янкоўскі),
пагукаць зак. — зах.-пал. г., а таксама Воран., Клім. (ЛАБНГ),
пагукаваць зак. — Ашм., Іўеў. (ЛАБНГ),
адгукаць зак. — Ваўк. (ЛАБНГ),
пагудзець зак. — Дзятл., Чэрв. (ЛАБНГ),
пакныраваць зак. — Мядз., Дзятл., Карэл., Нясв., Пруж., Кобр. (ЛАБНГ),
пакнураваць зак. — Паст., Віл., а таксама Вілен. р. (СПЗБ),
папаляваць зак. — Кобр., Малар. (ЛАБНГ),
парыскаць зак. — Бяроз., Іван. (ЛАБНГ),
пайграць зак. — Лоеў. (ЛАБНГ),
пагуляць зак. — Маг., Слаўг., Краснап. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
палёхацца зак. — Берасц. (ЛАБНГ),
парухацца зак. — Бабр. (АЛА),
пакрыцца зак. — Леп. (Мат. апыт.). @

меркетаць, знаходзіцца ў стане цечкі (пра авечку).

меркетаць незак. — Воран., Пух., Петр., Маз. (АЛА, ЛАБНГ, З нар. сл.),
меркатаць незак. — Смал. (АЛА),
меркітаць незак. — Гарадз., Зэльв., Пін. (АЛА),
меркетацца незак. — Бярэз., Пух., Маз. (АЛА, ЛАБНГ),
меркетаваць незак. — Ганц., Стол. (АЛА, ЛАБНГ),
меркітаваць незак. — Лід., Карэл. (АЛА, СПЗБ),
маркатаць незак. — Лёзн., Шум., Воран., Гарадз., Свісл., Зэльв., а таксама зах.-пал. г. (АЛА, Шаталава, СПЗБ, ЛАБНГ),
маркатацца незак. — Кам., Берасц. (АЛА),
маркатаваць незак. — Стаўб. (АЛА),
мархатаваць незак. — Жытк. (АЛА),
маркітаць незак. — Гарадз., Маст., Ваўк., Зэльв., Свісл., Пруж., Бяроз., Кобр., Іван., Пін., а таксама Беластоц. р. (АЛА, ЛАБНГ, НЛ, ЖС, Цыхун),
смаркітаць незак. — Драг. (ЛАБНГ),
маркітацца незак. — Старадарож., Бяроз., Лун. (АЛА, ЛАБНГ),
маркітаваць незак. — Карэл., Стаўб. (АЛА, ЛАБНГ),
міркатаць незак. — Саліг., Маз. (АЛА, ЛАБНГ),
міркаціцца незак. — Асіп. (АЛА),
міркітаць незак. — Слон. (Н. сл-сць),
міркітацца незак. — Пух. (ЛАБНГ),
міркітаваць незак. — Шчуч., Дзятл., Навагр., Чэрв., Стаўб., Нясв., Лях. (АЛА, ЛАБНГ, СПЗБ, НС),
муркатаць незак. — Берасц., Жаб. (ЛАБНГ),
муркітаць незак. — Івац., Драг. (ЛАБНГ),
мярктаць незак. — Лельч. (АЛА),
марматаць незак. — Беш. (АЛА),
марцаваць незак. — Маз. (АЛА),
рыскаць незак. — зах.-пал. г. (ЛАБНГ, Тарнацкі),
рыскацца незак. — Кап. (АЛА),
рэскацца незак. — Лун. (ЛАБНГ),
куцаваць незак. — Ашм., Віл., Чэрык., Хоц., Лельч. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ),
катнаваць незак. — Докш., Лаг. (АЛА, ЛАБНГ),
бегаць незак. — спарадычна зах.-пал. г., а таксама Смарг. (ЛАБНГ, АЛА, Тарнацкі),
бегацца незак. — Верхнядзв., Рас., Пол., Леп., Бял., Кліч., Рэч., Калінк., Лоеў. (АЛА, ЛАБНГ),
лётаць незак. — Паст., Мядз. (ЛАБНГ),
лётацца незак. — Мёр., Шарк. (АЛА),
паляваць незак. — Стаўб., Саліг., а таксама зах.-пал. г. (АЛА, Тарнацкі),
цекаваць незак. — Іўеў., Валож., а таксама Вілен. р. (АЛА, ЛАБНГ, СПЗБ),
цекацца незак. — зах.-пал. г. (Тарнацкі),
цякаваць незак. — Віл. (СПЗБ),
іграць незак. — Акц., Лельч., Хойн. (АЛА, ЛАБНГ),
іграцца незак. — Браг. (АЛА),
гуляць незак. — Маг., Краснап., Бабр., Жлоб., Добр. (АЛА, ЛАБНГ),
паліцца незак. — Верхнядзв. (ЛАБНГ),
бечыцца незак. — Мёр. (Шаталава),
букацца незак. — зах.-пал. г. (Тарнацкі),
крутацца незак. — Брасл. (АЛА),
лахацца незак. — зах.-пал. г. (Тарнацкі),
баранаваць незак. — зах.-пал. г. (Тарнацкі),
быць (хацець) за баранам (за баранамі, да бараноў, пад бараноў) — паўн.-усх. д. (АЛА, ЛАБНГ, Мат. апыт.),
хацець да маркача — Івац. (АЛА). @

пабіцца, спарыцца (пра кабылу).

пабіцца зак. — Мядз., Іўеў., Чэрв., Пух., Лун., Стол., Жытк., Маз., Вілен. р. (СПЗБ, ЛАБНГ, ЖС),
адбіцца зак. — зах.-пал. г. (ЛАБНГ, НЛ, Мат. апыт.),
патаўкціся зак. — Мядз. (НС),
папаліцца зак. — Браг. (ЛАБНГ),
перапаліцца зак. — Брасл. (ЛАБНГ),
пайграць зак. — Калінк. (ЛАБНГ),
адхавацца зак. — Ашм. (ЛАБНГ),
пакрыцца зак. — Леп. (Мат. апыт.). @

памеркетаць, спарыцца (пра авечку).

памеркетаць зак. — Воран. (ЛАБНГ),
памеркетацца зак. — Стол., Маз. (ЛАБНГ),
памаркітаць зак. — Пруж., Бяроз., Кобр., Іван. (ЛАБНГ),
адмаркітаць зак. — Ваўк. (ЛАБНГ),
пасмаркітаць зак. — Драг. (ЛАБНГ),
памаркітаваць зак. — Карэл. (ЛАБНГ),
паміркітаць зак. — Пух. (ЛАБНГ),
паміркітаваць зак. — Дзятл., Чэрв., Нясв. (ЛАБНГ),
памуркатаць зак. — Берасц. (ЛАБНГ),
памуркітаць зак. — Драг. (ЛАБНГ),
парыскаць зак. — Пін., Стол. (ЛАБНГ),
парэскацца зак. — Лун. (ЛАБНГ),
пакуцаваць зак. — Ашм., Чэрык., Хойн. (ЛАБНГ),
пакатнаваць зак. — Лаг. (ЛАБНГ),
пабегаць зак. — Мсцісл., Малар. (ЛАБНГ),
пабегацца зак. — Рас., Леп., Мсцісл. (АЛА, Мат. апыт.),
палётаць зак. — Мядз. (ЛАБНГ),
пацекаваць зак. — Іўеў. (ЛАБЦГ),
пагуляць зак. — Маг., Краснап., Бабр., Добр. (ЛАБНГ). @

паляваць, знаходзіцца ў стане цечкі (пра карову).

паляваць незак. — пераважна Мен. р., Гарадз. р., а таксама Нясв., Чэрв., Слаўг., Шн., Стол., Жытк., Петр., Калінк., Маз. (ЛАБНГ, АЛА),
бегаць незак. — паўдн.-зах. д. і зах.-пал. г., а таксама Маг. р. (ЛАБНГ, АЛА, З нар. сл., Цыхун),
бегацца незак. — Дубр., Дзятл., Бярэз., Карэл., Кліч., Краснап., Касц. (ЛАБНГ, АЛА, Шаталава),
быдлаваць незак. — Гарадз., Свісл., Ваўк., Івац., Берасц., Кам., Іван., а таксама Беластоц. р. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Цыхун, Тарнацкі),
гуляць незак. — Жлоб., Добр., Маз., Лельч. (ЛАБНГ, АЛА, З нар. сл.),
іграць незак. — Раг., Светлагор., Рэч., Калінк., Хойн., Браг. (ЛАБНГ, АЛА),
ламацца незак. — Пол., Беш. (ЛАБНГ),
узняцца, падняцца к быкам (на быкі, пад быкі, да быкоў, пад валы), круціцца к быкам, захацець к быкам (да быкоў, на быкоў), быць у ахоце за быкамі (к быкам), хацець быкоў (да быкоў) — паўн.-усх. д. (ЛАБНГ, АЛА, Мат. апыт.),
узбурыцца незак. — Іўеў. (ЛАБНГ),
гайнаваць незак. — Хойн. (АЛА, ЛАБНГ),
стадаваць незак. — Ашм. (ЛАБНГ). @

папаляваць, спарыцца (пра карову).

папаляваць зак. — Гарадз., Чэрв., Нясв., Стол., Жытк. (ЛАБНГ, ТС),
пабегаць зак. — Докш., Мядз., Воран., Іўеў., Мсцісл., Клім., Карэл., Пух., Калінк., Маз., а таксама зах.-пал. г. (ЛАБНГ, Янкоўскі),
пабегацца зак. — Гарадз., Дзятл., Навагр., Маг., Чав., Мсцісл., Чэрык., Клім., Краснап., Лоеў. (ЛАБНГ, Мат. Гарадз., Янкова),
пабыдлаваць зак. — Гарадз. (Цыхун),
пагуляць зак. — Маг., Чав., Мсцісл., Маз., Лельч. (ЛАБНГ, З нар. сл.),
пастадаваць зак. — Ашм. (ЛАБНГ),
пахадзіцца зак. — Лёзн. (АЛА),
абыйсціся зак. — Рас. (Шаталава),
пападаць зак. — Мсцісл. (ЛАБНГ),
пакрыцца зак. — Леп., Лаг., Валож., Нясв., Мсцісл., Старадарож. (ЛАБНГ, ЖНС, Мат. апыт.),
палётаць зак. — Мядз. (СЦБ),
заляцець зак. — Мсцісл. (Юрчанка). @

таптаць, спарвацца (пра птушак).

таптаць незак. — агульн. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
іграць незак. — паўдн.-зах. д. (ЛАБНГ),
гуляць незак. — Маг. р., Гом. р., усх.-пал. р. (ЛАБНГ),
веснаваць незак. — Іўеў., Воран., Шчуч. (ЛАБНГ),
шчупаць незак. — Лун., Калінк. (ЛАБНГ),
шчупацца незак. — Драг. (ЛАБНГ),
стадаваць незак. — Пол. (ЛАБНГ),
пляскаць незак. — Драг. (ЛАБНГ),
чавіць незак. — Стол. (Мат. апыт.),
душыць незак. — Воран. (ЛАБНГ),
гнясці незак. — Рэч. (ЛАБНГ),
лазіць незак. — Лун. (ЛАБНГ). ##Chapter: 29. Прывядзенне патомства @

адкласці яечкі (пра насякомых)

запладзіць зак. — Мсцісл. (Юрчанка);

пра пчол:
зачарвіць зак., начарвіць зак. — агульн. (Мат. апыт.),
зачарыць зак. — Мсцісл. (Мат. апыт.),
закрапіць зак. — паўдн. р. (Мат. апыт.). @

ажарабіцца, вызваліцца ад бярэмя (пра кабылу).

ажарабіцца зак. — агульн. (Мат. апыт.),
жарабіцца незак. — віц.-маг. г. (Мат. апыт.),
ажарабіць зак., жарабіць незак. 'прывесці жарабя' — віц-маг. г. (Мат. апыт.). @

аказіцца, вызваліцца ад бярэмя (пра казу).

аказіцца зак. — (Мат. апыт.),
аказляніцца зак., казляніцца незак. — усх.-маг. р. (Юрчанка, Мат. апыт.),
аказліцца зак., казліцца незак. — Шум. (СПЗБ),
аказляніць зак., казляніць незак. 'прыводзіць казлянят' — усх.-маг. р. (Мат. апыт.). @

акаціцца, вызваліцца ад бярэмя (пра авечку).

акаціцца зак. — агульн. (ДАБМ, СПЗБ),
каціцца незак. — віц.-маг. г. (ДАБМ, З нар. сл.),
скаціцца зак. — Гор. (ДАБМ),
абкаціцца зак. — Малар. (ДАБМ),
аягніцца зак., ягніцца незак. — паўн. р. (ДАБМ),
ацяліцца зак. — Плешч. (ДАБМ),
акаціць зак., каціць незак. 'прыводзіць ягнят' — усх.-маг. р. (Мат. апыт.),
акотваць незак., котаваць незак. — паўн. зах. з., а таксама Вілен. р. (СПЗБ). @

акацяніцца, вызваліцца ад бярэмя (пра кошку).

акацяніцца зак., кацяніцца незак. — віц.-маг. г. (ЛАБНГ, Насовіч, Юрчанка, Мат. апыт.),
акашыцца зак. — Леп. (Мат. апыт.),
акаціцца зак. — паўн.-усх. д. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
апарасіцца зак. — Карэл., Нясв., Чэрв. (ЛАБНГ),
акацяніць зак., кацяніць незак. 'прыводзіць кацянят' — усх.-маг. р. (ЛАБНГ, Мат. апыт.). @

апарасіцца, вызваліцца ад бярэмя (пра свінню).

апарасіцца зак. — агульн. (Мат. апыт.),
парасіцца незак. — усх.-маг. р. (Мат. апыт.),
апарасіць зак., парасіць незак. 'прыводзіць парася' — усх.-маг. р. (Мат. апыт.). @

атрусіцца, вызваліцца ад бярэмя (пра труску).

атрусіцца зак. — агульн. (НС, Мат. апыт.),
трусіцца незак. — усх.-маг. р. (Мат. апыт.),
акраліцца зак. — Лельч. (ЛАБНГ). @

ацяліцца, вызваліцца ад бярэмя (пра карову, а таксама ласіху, аленіху).

ацяліцца зак. — агульн. (СПЗБ, Станкевіч, Мат. апыт.),
цяліцца незак. — усх.-маг. р. (Мат. апыт.),
расцяліцца зак. — Вілен. р. (СПЗБ),
выцеліцца зак. — Пух. (СЦБ),
акідацца зак. — Слон. (Н. сл-сць),
акінуцца зак. — Лоеў. (Янкова),
ацяліць зак. 'прывесці цяля' — агульн. (Мат. апыт.). @

ашчаніцца, вызваліцца ад бярэмя (пра суку).

ашчаніцца зак. — агульн. (Мат. апыт.),
шчаніцца незак. — віц.-маг. г. (Мат. апыт.),
апарасіцца зак. — Карэл., Нясв., Кобр. (ЛАБНГ),
ашчаніць зак. 'прывесці шчанят' — агульн. (Мат. апыт.). @

нераст, працэс адкладання самкамі рыб ікры і апладнення яе самцамі.

нераст м. — агульн., за выключэннем паўн. р. (ЛАБНГ, Шатэрнік, Насовіч),
нораст м. — паўн. р. (ЛАБНГ, З нар. сл.),
нерасць ж. — Бяроз., Кобр., Жаб. (ЛАБНГ),
нерас м. — Навагр., Карм., Капыл. з Жлоб., Калінк., Лельч. (ЛАБНГ),
нера ж. — Стол. (ЛАБНГ),
рас м. — Нясв. (ЛАБНГ),
нераставанне н. — агульн. (Мат. апыт.),
нерастоўка ж. — Раг. (ЛАБНГ),
бойла н. — Стол., Жытк. (ЛАБНГ, ТС, НС),
бой м. — Жытк. (ТС). @

нераставаць, адкладаць і апладняць ікру (пра рыбу).

нераставаць незак. — агульн., за выключэннем паўночнай часткі паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, Шатэрнік, Насовіч),
нараставаць незак. — паўночная частка паўн.-зах. з. (ЛАБНГ),
нерасаваць незак. — Навагр., Капыл., Калінк. (ЛАБНГ),
расаваць незак. — Нясв. (ЛАБНГ),
церціся незак. — усх.-маг. р. (ЛАБНГ),
мятацца незак. — Рэч. (ЛАБНГ),
біцца незак. — Ушацк., Мсцісл., Клім., Рэч., Стол., Лельч. (ЛАБНГ),
іграць незак. — Кам. (ЛАБНГ),
гуляць незак. — Карм. (ЛАБНГ),
пускаць нерасць (ікру) — Краснап., Пруж., Драг., Бяроз. (ЛАБНГ). @

нерасцілішча, месца нерасту рыбы.

нерасцілшча н. — агульн. (Мат. апыт.),
бойла н. — Жытк. (НС). @

несціся, рабіць кладку яец (пра птушак).

несціся незак. — агульн. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
нясціся незак. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ),
несца незак. — усх.-маг. р. (Мат. апыт.),
класціся незак. — Нясв., Пруж. (ЛАБНГ),
ліць незак. 'несці яйцы без шкарлупін' — агульн. (ЛАБНГ, Мат. апыт.). @

раіцца, утвараць новую сям'ю (рой) і вылятаць з вулля.

раіцца незак. — агульн. (ЛП),
роіцца незак. — Брасл., Ваўк. (СПЗБ). @

скінуць, дачасна пазбавіцца ад цяжарнасці.

скінуць зак. — агульн. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЖНС, Янкова),
скінуцца зак. — Воран., Іўеў. (ЛАБНГ),
скідацца зак. — Гарадз., Бераст., Зэльв., Ваўк., Кам., Пруж. (ЛАБНГ),
звергнуць зак. — паўдн.-зах. д., зах.-пал. г., спарадычна і ў іншых месцах (ЛАБНГ, СЦБ, З нар. сл.),
ссыпаць зак. — Ушацк., Віл., Іўеў. (ЛАБНГ). ##Chapter: 30. Здабыванне ежы, харчаванне і кармленне @

дзяўбці

дзяўбці (дзяўбсці, дзёбаць) незак., дзяўбаць незак., дзёўбаць незак. — асн. мас. г. (ЛАБНГ, СПЗБ, Каспяровіч),
даўбці незак., даўбаць незак. — паўдн. р. (ЛАБНГ),
дзябаць незак. — Жаб. (ЛАБНГ),
дзябаць незак. — Гарадз. (ЛАБНГ),
дзюбаць незак. — паўн.-зах. з., а таксама Браг., Стол. (ЛАБНГ, СПЗБ),
дзюбаць незак. — Вілен. р. (СПЗБ),
кляваць незак. — усх. з. (ЛАБНГ),
гляваць незак. — Малад., Чэрв., Малар. (ЛАБНГ),
глёгаць незак. — Малар. (ЛАБНГ). @

жаваць (жвачку)

жаваць незак. — паўдн.-зах. д. (АЛА),
жваць незак. — паўн.-усх. д. (АЛА),
жвакаваць незак. — Валож., Малад., Іўеў., Мен., Уздз., Чэрв. (АЛА),
пераядаць незак. — Воран. (АЛА),
чвеліць незак. — Пол. (АЛА).

жвачка:
жвачка ж. — паўдн.-усх. з. (ЛАБНГ),
жвака ж. — паўн.-усх. д., сярэд.-бел. г. (ЛАБНГ),
жвайка ж. — Саліг., Карэл. (АЛА, Н. сл-сць),
жванка ж. — Лоеў. (Янкова, Мат. Гом.),
жвяка ж. — Пол., Гарадоц. (АЛА),
жванка ж. — Рас. (СПЗБ),
жмака ж. — Чэрв. (ЛАБНГ, НС),
жуйка ж. — паўдн.-зах. д. (ЛАБНГ),
жуяка ж. — Маз. (АЛА),
жуячка ж. — Ваўк. (ЛАБНГ),
жувайка ж. — Капыл. (АЛА). @

карміцца (пра птушак, рыбу)

карміцца незак. — агульн. (Мат. апыт.),
жыраваць незак. — паўдн. р., а таксама Ўшацк. (ЛАБНГ, ЛП, ТС),
жырацца незак. — Гарадоц. (НЛ). @

лавіць (здабычу - пра ката і інш.)

лавіць незак. — асн. мас. г. (ЛАБНГ),
лаваць незак. — паўдн. р. (ЛАБНГ),
лапаць незак. — Кам., Берасц., Драг. (ЛАБНГ),
лапаць незак. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ),
мышкаваць незак. 'лавіць мышэй (пра лісу, ката)' — Іўеў., Дзятл., Карэл., Чэрв., Жытк. (СПЗБ, ТС). @

пільнаваць (здабычу - пра ката і інш.)

пільнаваць (пілнаваць) незак. — агульн. (ЛАБНГ),
піднаваць незак. — Зэльв., Пух., Бых., Бабр. (ЛАБНГ),
пільняваць незак. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ),
цікаваць незак. — Мёр., Мядз., Лаг., Сен., Чашн., Тал., Бял., Дубр., Бераст., Шчуч., Валож., Нясв., Дзярж., Кір., Раг., Пін., Стол., Старадарож., Гл., Петр., Бабр., Рэч., Лельч. (ЛАБНГ),
сцігаваць незак. — Лаг. (ЛАБНГ),
чатаваць незак. — Ваўк., Кобр. (ЛАБНГ),
чаткаваць незак. — Іван. (ЛАБНГ),
сцерагчы незак. — Мсцісл., Чав., Калінк., Рэч., Добр., Лельч. (ЛАБНГ),
берагчы незак. — Добр. (ЛАБНГ),
каравуліць незак. — Гарадоц. (ЛАБНГ). @

рыць

рыць незак. — агульн. (Мат. апыт.),
мышаваць незак. — Вілен. р. (СПЗБ),
кнысаць незак. — Беластоц. р. (СПЗБ). @

скубці

скубці (скубсці, скусць) незак. — агульн. (Мат. апыт.),
смугаць (цмугаць) незак. — Жытк. (Мат. апыт.). @

ссаць

ссаць незак. — агульн. (Мат. апыт.),
сосіць незак. — паўн. р. (Мат. апыт.),
сусліць незак. — усх.-маг. р. (Насовіч, Мат. апыт.),
дуньдзіць незак. эмац. — Ваўк., Шчуч., Малад., Мсцісл. (СПЗБ, ЖНС, Мат. апыт.). @

цмактаць

цмактаць незак. — агульн. (Мат. апыт.),
смактаць незак. — усх.-маг. р. (Бялькевіч, Юрчанка, Мат. апыт.). ##Chapter: 31. Нападзенне або абарона @

бадаць (пра карову), біць ілбом, калоць рагамі.

басці незак., басціся незак. — паўн.-усх. д. (ЛАБНГ, АЛА),
бадаць незак., бадацца незак. — спарадычна паўн.-усх. д. (ЛАБНГ, АЛА, ЖНС, НС, Насовіч),
калоць незак., калоцца незак. — паўдн.-зах. д., зах.-пал. г. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ),
пароць незак., пароцца незак. — Валож., Дзятл., Дзярж., Мен., Пух., Нясв., Бабр. (ЛАБНГ, АЛА),
бароць незак., бароцца незак. — Гарадз. р., Слуц. р., а таксама Барыс., Пруж., Бяроз., Лун. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Мат. Гарадз.),
біць незак., біцца незак. — пераважна паўдн. р. (ЛАБНГ, АЛА),
сцянацца незак. — Навагр. (ЛАБНГ). @

брыкаць (пра каня), біць, удараць заднімі нагамі.

брыкаць незак., брыкацца незак. — агульн. (СПЗБ, Шаталава, Насовіч, Мат. апыт.),
свістаць незак., свістацца незак. — усх.-маг. р. (Насовіч, Мат. апыт.),
тропаць незак., тропацца незак. — Мёр. (НС, Насовіч),
цопаць незак. — Раг. (НЛГ),
ягаць незак., ягацца незак. — Чэрв. (Мат. мен.-мал.). @

джаліць, раніць, калоць джалам.

джаліць незак. — пераважна паўдн.-зах. д. (Мат. апыт.),
жаліць незак. — усх.-маг. р. (Мат. апыт.),
джгаліць незак. — зах.-бран. р. (Растаргуеў),
джабаць незак. — Жытк. (Н. сл-сць). @

шчыпаць (пра ракаў, насякомых, птушак), моцна, з сілай зашчамляць скуру дзюбай, клюшняй і пад.

шчыпаць незак., шчыпацца незак. — агульн. (Мат. апыт.),
гнібаць незак., гнембіць незак. — паўн.-зах. з. (СПЗБ). ##Chapter: 32. Некаторыя дзеянні @

адзічэць, зрабіцца дзікім, непрыручаным.

адзічаць зак. — паўдн.-зах. д., зах.-пал. г. (ЛАБНГ),
адзічэць зак. — паўн.-усх. д. (ЛАБНГ),
адзічаць зак. — Чав. (ЛАБНГ),
здзічыцца (здычытыся) зак. — Драг., Малар. (ЛАБНГ). @

здохнуць, акалець, памерці (пра жывёлу, насякомых).

здохнуць зак., здохці зак. — агульн. (Мат. апыт.),
пасці зак. 'пра буйных жывёл' — усх.-маг. р. (Мат. апыт.),
памерці зак. 'пра пчол' — агульн. (Мат. апыт.),
сцярацца (стыратысь) зак. — Драг. (Мат. апыт.).

падла:
падла ж. — агульн. (АЛА, Насовіч),
падліна ж. — Беш., Паст., Гарадз., Драг. (АЛА, НС),
падліна ж. — Бял., Бяроз. (АЛА, Насовіч),
падаліна ж. — Паст. (АЛА),
падаль ж. — пераважна ўсх. з. (АЛА),
падзежына ж. — Гарадоц. (АЛА),
падзезіна ж. — Беш. (АЛА, НС),
падзеж (падзезь) ж. — Беш. (НС),
падохля ж. — Жытк. (ТС),
дыхліна — Калінк. (ЛАБНГ),
здыхліна ж. — пераважна зах. з. (АЛА),
здыхляціна ж. — агульн. (АЛА, Насовіч),
дыхляціна ж. — усх.-маг. р. (Станкевіч, Мат. апыт.),
здыхлячына ж. — паўн. р. (Каспяровіч). @

злаваць (пра каня), выяўляць прыкметы агрэсіі ў паводзінах.

хмыліцца незак. — паўн. р., а таксама Ашм., Лаг., Мсцісл., Чэрв., Слаўг., Нясв., Добр., Лун., Стол. (ЛАБНГ, Насовіч),
плешчыць вушы — Берасц. (ЛАБНГ),
закапыліць храпу — Капыл. (Мат. апыт.). @

ліняць, скідваць ці мяняць у пэўныя перыяды сваё верхняе покрыва.

ліняць незак. — агульн. (ЛАБНГ, СПЗБ),
лінаць незак. — паўн.-усх. д. (Мат. апыт.),
лізмаць незак. — Петр. (Шаталава). @

наравіцца (пра каня), упарціцца, паказваць свой нораў.

наравіцца незак. — агульн., за выключэннем віц.-маг. г. (ЛАБНГ),
натурыцца незак. — пераважна віц.-маг. г. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЛП),
зацінацца незак. — гарадз.-бар. г. (ЛАБНГ). @

поўзаць, перамяшчацца па паверхні, рухаючыся ўсім целам (пра паўзуноў); перамяшчацца, лежачы на жываце (пра некаторых жывёл).

поўзаць незак. — агульн. (АЛА),
лазіць незак. — Маст. (АЛА),
віцца незак. — Астр. (Мат. Гарадз.). @

разявіць (рот, пашчу), шырока раскрыць.

разявіць незак. — асн. мас. г. (ЛАБНГ),
раззявіць незак. — зах.-пал. г., а таксама спарадычна паўдн.-зах. з. (ЛАБНГ, ТС),
разяпіць незак. — Бабр. (ЛАБНГ),
разняць незак. — паўн. р. (ЛАБНГ),
разінуць незак. — пераважна віц.-маг. г. (ЛАБНГ). @

скаляваць, наведваць стаўку або дупло, адшуканыя для засялення (пра пчол перад раеннем).

іскаваць незак. — пераважна паўн.-усх. д. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЖНС, З нар. сл.),
паіскаваць незак. — Брасл., Рас., Шум., Докш., Барыс., Круп., Іўеў., Бярэз., Хоц., Івац., Стол. (ЛАБНГ, ЛП, З нар. сл.),
скаляваць незак. — паўдн.-зах. д. (ЛАБНГ, ЛП, НС, З нар. сл.),
скалляваць незак. — Слаўг. (НС),
скаліць незак. — Раг. (ЛАБНГ),
скалліць незак. — Светлагор. (ЛАБНГ),
скаліць незак. — Раг., Ветк., Ганц. (ЛАБНГ, З нар. сл.),
скалліць незак. — Кір., Карм., Жлоб., Буда-Каш. (ЛАБНГ),
парыскаць зак. — Бераст. (ЛАБНГ). @

стрыгчы вушамі (пра каня), паводзячы вушамі, прыслухоўвацца.

стрыгчы незак. — агульн. (ЛАБНГ),
стрыгаць незак. — Пол. (ЛАБНГ),
прасці незак. — зах.-пал. г., а таксама Навагр., Буда-Каш. (ЛАБНГ),
тропаць незак. — Бял., Бых., Касц., Чач. (ЛАБНГ),
стрэпаць незак. — Іўеў. (ЛАБНГ),
кратаць незак. — Леп., Асіп., Рэч. (ЛАБНГ),
тапырыць вушы, натапырваць вушы — Гор., Кругл., Слаўг., Раг., Саліг., Маз. (ЛАБНГ),
дубурыць (дубырыць) вушы, надубурыць (надубырыць) вушы — Гор. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
нашарэпіцца зак. — Люб. (ЛАБНГ),
наставіць (паставіць) вушы — Люб., Рэч. (ЛАБНГ). @

счысціцца, пазбавіцца пасля родаў ад плацэнты.

счысціцца зак. — пераважна паўн.-усх. д. (ЛАБНГ),
ачысціцца (ачысціціся) зак. — пераважна паўдн.-зах. д., зах.-пал. г. (ЛАБНГ),
схарашыцца незак. — Старадарож., Маз. (ЛАБНГ). @

церабіцца (пра курэй), чысціцца дзюбай; рабіць дробныя, частыя рухі, вызваляючыся ад каго-, чаго-небудзь.

церабіцца незак. — Мсцісл., Слаўг., Старадарож. (Мат. апыт.),
сцепацца незак. — Драг. (Мат. апыт.),
капашыцца незак. — Слаўг. (Мат. апыт.),
шарашыцца незак. — Люб. (Мат. апыт.),
шчупацца незак. — Лоеў. (Янкова). @

шчэрыць, агаляць, паказваць зубы.

шчэрыць незак. — пашыр. (Мат. апыт.),
скаліць незак. — усх.-маг. р. (Мат. апыт.). ##Chapter: 33. Прыкметы па адносінах або прыналежнасці @

авечы

авечы прым. — Верхнядзв., Паст., Валож., Гарадз., Стаўб., Бярэз., Старадарож., Ганц., Іван., Пін., Жытк. (СПЗБ, Мат.; апыт.),
гавечы прым. — Шчуч., Маст. (СПЗБ),
авеччы прым. — усх.-маг. р., а таксама Берасц., Драг., Маз. (Бялькевіч, Мат. Маг., Мат. апыт.),
авячы прым. — Брасл., Паст. (СПЗБ, Станкевіч),
гавячы прым. — Шчуч. (СПЗБ),
авяччы прым. — Мёр., Паст. (НС, СПЗБ),
авечачы прым. — Берасц. (Мат. апыт.). @

бабровы

бабровы прым., баброў прым. — Мсцісл., Жытк. (Мат. апыт.),
бабрыны прым. — Навагр. (Мат. Гарадз.). @

барсуковы

барсуччы прым. — Раг. (НЛГ),
барсучшы прым. — Дзятл., Мсцісл. (Мат. Гарадз., Мат. апыт.),
барсуковы прым., барсукоў прым. — Мсцісл. (Мат. апыт.). @

буслаў (бусліны)

бусліны прым. — у межах пашырэння назвы бусел (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
буславы, буслаў, бусловы, буслоў прым. — сярэд.-бел. г. (ЛАБНГ, СЦБ, Мат. апыт.),
буслячы прым. — Навагр., Нясв., Бяроз. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
буськавы, буськаў, буськовы, буськоў прым. — зах.-пал. г., а таксама Івац., Ганц., Жытк. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
бусеневы прым. — зах.-пал. г. (ЛАБНГ),
бусюнавы прым. — Берасц. (Мат. апыт.),
бацяновы прым., бацяноў прым. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, СПЗБ),
баццяныі прым. — Мёр. (Мат. апыт.),
бацянскі прым. — Воран. (Мат. апыт.),
буцшны прым. — Арш. (ЛАБНГ),
буцяновы прым. — віц.-маг. г. (Мат. апыт.),
буцяніны прым. — Чав. (ЛАБНГ),
буцяны прым. — Хоц. (ЛАБНГ). @

бычыны

бычыны прым. — агульн. (Мат. апыт.),
бычачы прым. — усх.-маг. р. (Мат. апыт.),
бычаччы прым. — усх.-маг. р. (Мат. апыт.). @

вавёрчын

вавёрчын прым., вавёрчыны прым. — Мёр., Паст., Астр., Валож., Навагр., Бярэз., Ганц., а таксама зах.-пал. г. (Мат. Гарадз., Мат. апыт.),
вавёркавы прым. — Воран., Жытк. (Мат. апыт.),
вавёркін прым., вавёркіны прым. — Навагр., Слаўг. (Мат. апыт.),
яёрчын прым., яёрчыны прым. — Карэл. (Мат. апыт.),
белкін прым. — усх. з. (Мат. апыт.),
белчын прым. — Іван. (Мат. апыт.). @

варонін

вароніны прым. — Паст., Стаўб., Навагр., Карэл., Старадарож., Краснап., Пруж. (Мат. апыт.),
варонні прым. — Мёр., Леп., Бяроз., Мсцісл., Слаўг. (Мат. апыт.),
варонавы прым. — Драг. (Мат. апыт.),
варонячы прым. — Воран., Жытк. (Мат. апыт.),
вараняковы прым. — Пін. (Мат. апыт.),
вараняччы прым. — Слаўг. (Мат. апыт.). @

вераб'іны

вераб'іны прым., верабіны прым. — асн. мас. г. (Мат. апыт.),
вараб'іны прым. — Жытк. (Мат. апыт.),
варобухавы прым. — Берасц. (Мат. апыт.),
гараб'ёвы прым. — Пін. (Мат. апыт.),
гарабешкавы прым. — Пін. (Мат. апыт.),
гараб'іны прым. — Іван. (Мат. апыт.),
арабушыны прым. — Бяроз. (Мат. апыт.),
шворабавы прым. — Драг. (Мат. апыт.). @

вожыкаў

важыны прым. — Стаўб. (СПЗБ),
ёжыкавы прым. — Мсцісл., Ельск. (Мат. Гом., Мат. апыт.),
ёжычы прым. — Хойн. (Мат. Гом). @

воўчы

воўчы прым. — паўдн.-зах. д. і сярэд.-бел. г. (ЛАБНГ, СЦБ, Мат. апыт.),
ваўчыны прым. — паўн.-усх. д. (ЛАБНГ, СЦБ, Мат. апыт.). @

гусіны

гусіны прым. — пераважна паўн.-усх. д. (Мат. апыт.),
гусячы прым. — Слуц., Шчуч., Бяроз., Драг. (СПЗБ, Мат. апыт.),
гусяччы прым. — Слаўг., Іван. (Мат. апыт.),
гусячы прым. — Берасц. (Мат. апыт.). @

жабін (жабіны)

жабіны прым. — агульн. (Мат. апыт.),
жаб'і прым. — паўн.-зах. з., а таксама Гарадз., Мсцісл., Бых., Краснап. (Мат. апыт.),
жабі прым. — Валож., Мен., Бярэз., Ганц. (Мат. апыт.),
жабячы прым. — паўдн.-усх. з. (Мат. апыт.),
жабяччы прым. — Слаўг., Добр. (Мат. апыт.),
жабны нрым. — Карм. (Мат. апыт.),
жабскі прым. — Берасц. (Мат. апыт.). @

заячы (заечы)

заячы прым. — Паст., Бярэз., Краснап., Навагр., Бяроз., Пруж., Берасц. (Мат. Гарадз., Мат. апыт.),
заяччы нрым. — Слаўг., Мсцісл. (Бялькевіч, Мат. апыт.),
заечы прым. — Старадарож., Ганц., Жытк. (Мат. апыт.),
заеччы прым. — Чэрв., Драг. (Шатэрнік, Мат. апыт.),
зайчы прым. — Мёр., Віл., Валож., Карэл., Іван., Пін. (СЦБ, Мат. апыт.),
зайцавы прым., зайцаў прым. — Астр., Стаўб. (Мат. Гарадз.),
зайчыны прым. — Воран., Навагр., Мсцісл., Слаўг., Краснап. (Мат. апыт.). @

звярыны

звярыны прым. — агульн. (Мат. апыт.),
звярынны прым. — Іван. (Мат. апыт.),
зверавы прым. — Бярэз. (Мат. апыт.),
зверскі прым. — Карэл., Навагр. (Мат. апыт.),
звярачы прым. — Драг., Берасц. (Мат. апыт.),
дзічыны прым. — Воран. (Мат. апыт.). @

змяіны

змяіны прым. — агульн. (Мат. апыт.),
змяінны прым. — Іван. (Мат. апыт.),
змяячы прым. — Драг. (Мат. апыт.),
вужаччы прым. — Мсцюл. (Мат. апыт.),
гадзючы прым., гадзюкавы прым. — Воран (Мат. апыт.),
гадскі прым. — Берасц. (Мат. апыт.). @

казіны

казіны прым. — агульн. (Мат. апыт.),
казячы прым. — Берасц., Драг., Пш. (Мат. апыт.),
казеччы прым. — Слаўг. (Мат. апыт.),
казечы прым. — Іван. (Мат. апыт.). @

каровін

кароўскі прым. — усх.-маг. р., а таксама Паст., Леп., Навагр., Старадарож. (Юрчанка, Мат. апыт.),
каровячы прым. — зах.-пал. г., а таксама Воран., Ганц., Жытк. (Мат. апыт.),
каровяччы прым. — Лоеў. (Янкова),
каравячы прым. — Бярэз., Маст., Драг., Бяроз. (СПЗБ, Мат. апыт.),
караўлячы прым. — Пін. (Мат. апыт.),
каровіны прым., каровін прым. — Навагр., Карэл., Стаўб., Старадарож. (Мат. апыт.),
карові прым. — Валож., Іван. (Мат. апыт.),
кароўі прым. — Мёр., Мсцісл. (Мат. апыт.),
тавараччы (таварачы) прым. — паўдн. р. (Мат. Гом., Мат. апыт.). @

каціны

каціны прым. — пераважна паўн.-усх. д. (Гарэцкі, Мат. апыт.),
кацячы прым. — зах.-пал. г., а таксама Валож. (Мат. апыт.),
кацяччы прым. — Мсціел. (Юрчанка),
коці прым. — Валож. (Мат. апыт.),
кашэчы прым. — Стаўб., Карэл., Шчуч., Уздз. (СПЗБ, Мат. апыт.),
кашэччы прым. — Мсцісл., Слаўг., Краснап. (Мат. апыт.),
кашачы прым. — Пруж. (Мат. апыт.),
кашаччый прым. — Слаўг. (Мат. апыт.),
кашыны прым. — Мёр. (Мат. апыт). @

качыны

качыны прым. — паўн.-зах. з., сярэд.-бел. г., зах.-пал. г. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
каччыны прым. — Мядз., Стаўб., Пух., Чэрв., Бярэз. (Мат. апыт.),
качынны прым. — Іван., Малар. (СПЗБ),
каччы прым. — паўн.-зах. з., зах.-пал. г. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
качы прым. — Карэл. (Мат. апыт.),
качачы прым. — паўн.-зах. з. (СПЗБ, Мат. апыт.),
вуціны прым. — паўн.-усх. д. (Бялькевіч, Мат. апыт.),
вуцячы прым. — Беш., Слон., Малар. (Мат. апыт., ЛАБНГ),
вуцяччый прым. — Гарадоц., Слаўг. (Мат. апыт.),
вучыны прым. — Кругл. (ЛАБНГ). @

конскі

конскі прым., коньскі прым — агульн. (СПЗБ, Мат. апыт.),
канячы прым. — Воран., Жытк. (Мат. апыт.),
канёвы прым. — Іван. (Мат. апыт.). @

кратовы

кратовы прым. — агульн. (Мат. апыт.),
краціны прым. — усх.-маг. р. (Мат. апыт.). @

курыны

курыны прым. — агульн. (Мат. апыт.),
курачы прым. — гарадз.-бар. г. (Цыхун., Мат. апыт.),
курачы прым. — Берасц. (Мат. апыт.). @

ластаўчын

ластаўчыны прым. — агульн., усх.-маг. р. (СПЗБ, Мат. апыт.),
ластавіччы прым. — Слаўг., Мсцісл. (Мат. апыт.),
ластаўкіны прым. — Слаўг., Краснап. (Мат. апыт.). @

лісіны

лісіны прым. — агульн. (СПЗБ, Мат. апыт.),
лісі прым. — Карэл., Бярэз. (Мат. апыт.),
ліссі прым. — Смарг., Краснап., Берасц. (СПЗБ, Мат. апыт.),
лісіччы прым. — Мёр., Мсцісл. (Мат. апыт.),
лісічы прым. — Іван. (Мат. апыт.),
лісячы прым. — Воран., Бяроз., а таксама Беластоц. р. (СПЗБ, Мат. апыт.). @

мышыны

мышыны прым. — асн. мас. г. (Мат. апыт.),
мышшы прым. — Мёр., Берасц., Драг. (Мат. апыт.),
мышачы прым. — Воран., Слаўг. (Юрчанка, Мат. апыт.),
мышачы прым. — Берасц. (Мат. апыт.),
мышаччы прым. — Слаўг., Мсцісл. (Мат. апыт.). @

мядзведжы

мядзведжы прым. — паўдн. р. (Мат. апыт.),
мядзвежжы прым. — усх.-маг. р. (Мат. апыт.),
медзвядзёвы прым., медзвядзёў прым. — паўн.-зах. з., зах.-пал. г. (Мат. апыт.),
медзвядзіны прым. — Паст., Леп. (Мат. апыт.),
медзвяжачы прым. — Берасц. (Мат. апыт.). @

птушыны

птушыны прым. — асн мас. г. (СПЗБ, Бялькевіч, Мат апыт.),
птушынны прым. — Іван. (Мат. апыт.),
птушшы прым. — Драг. (Мат. апыт.),
пташыны прым. — Гарадз., Кам., Пін. (СПЗБ, ЖНС, Мат. апыт.),
птасі прым. — Смарг. (СПЗБ). @

пчаліны

пчаліны прым. — агульн. (Бялькевіч, Мат. апыт.),
пчаляны прым. — паўн.-зах. з., а таксама Вілен. р. (СПЗБ),
пчольны прым. — Бяроз. (СПЗБ). @

рыбін

рыбі прым. — пал. р. (Мат. апыт.),
рыбіны прым., рыбін прым. — Брасл., Навагр., Стаўб., Старадарож., Слаўг., Драг., Пін., а таксама Вілен. р. (СПЗБ, Мат. апыт.),
рыбны прым. — Краснап. (Мат. апыт.),
рыб'і прым. — Пол., Мсцісл. (З нар. сл.),
рыбячы прым. — Ганц., Берасц., Жытк. (Мат. апыт.),
рыбеччы прым. — Лоеў. (Янкова),
рыбны прым. — Стаўб., Берасц. (Мат. апыт.). @

сабачы

сабачы прым. — агульн. (СПЗБ, Мат. апыт.),
сабаччы прым. — Мёр., Леп., Аііш., Паст., Мсцісл., Краснап., Драг. (СПЗБ, Бялькевіч, Насовіч, Мат. апыт.),
пессі прым. — Чач. (НЛГ),
псіны прым. — Касц. (Бялькевіч, Насовіч),
псячы прым. — зах.-бран. р. (Растаргуеў). @

сарочы

сарочы прым. — Віл., Валож., Ганц., Берасц., Жытк. (Мат. апыт.),
сароччы прым. — Мёр., Леп., Слаўг., Драг. (Мат. апыт.),
сарачыны прым. — Мсцісл., Бярэз., Краснап., Іван., Пін. (Мат. апыт.),
сарокін прым. — Краснап., Слаўг., Навагр., Стаўб., Ганц. (Мат. апыт.). @

свіны (свінячы)

свіны прым. — Гарадз., паўн.-зах. з. (СПЗБ, Мат. апыт.),
свінны прым. — пераважна паўдн.-зах. д. (Мат. апыт.),
свінячы прым. — паўдн.-зах. д., зах.-пал. г. (Мат. апыт.),
свіннячы прым. — Драг., Пін. (Мат. апыт.),
свінскі прым. — Бярэз., Старадарож. (Мат апыт.),
свініны прым. — Паст., Пух., Смарг. (СПЗБ, Мат. апыт). @

тхарыны

тхарыны прым. — асн. мас. г., за выключэннем паўн. зах. з. (Мат. апыт.),
тхарынны прым. — Краснап. (Мат. апыт.),
тхарачы прым. — Драг., Берасц. (Мат. апыт.),
тхаровы прым. — Пін., Берасц. (Мат. апыт.),
шашковы прым., шашкоў прым. — паўн.-зах. з. (Мат. Гарадз., Мат. апыт.). ##Chapter: 34. Прыкметы паводле стану @

аплодненае, пра яйцо, з якога можа вывесціся птушаня.

найгранае прым. — цэнтр. з., а таксама ўсх.-пал. р. (ЛАБНГ),
зайгранае прым., загранэ прым. — паўн.-зах. з., зах.-пал. г. (ЛАБНГ),
гранае (ігранае) прым. — Рас. (ЛАБНГ),
пайгранае прым. — Стол. (ЛАБНГ),
заходлае прым., заходлівае прым. — паўн.-зах. з., а таксама Латгал. р., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
пеўнае прым. — Беш., Леп., Сен., Лёзн., Тал., Кругл. (ЛАБНГ),
закалочанае прым. — Драг. (ЛАБНГ),
калочанае прым. — Петр. (ЛАБНГ),
нагулянае прым. — Слаўг., Старадарож. (ЛАБНГ),
пакрытае прым. — Бярэз. (ЛАБНГ),
зачатае прым. — Бераст. (ЛАБНГ),
зайнятае прым. — Драг. (ЛП),
прынятае прым. — Воран. (ЛАБНГ),
спасобнае прым. — Клім. (ЛАБНГ),
добрае прым. — Верхнядзв. (ЛАБНГ),
харошае прым. — Гом. (ЛАБНГ),
жыравое прым. — Добр. (ЛАБНГ),
зачатае прым. — Бераст. (ЛАБНГ),
з народкам (зародкам, зародышам) — паўдн.-усх. з. (ЛАБНГ). @

жарэбная, цяжарная (пра кабылу).

жаробная (жаромная) прым., жарэбная прым. — агульн. (АЛА, СПЗБ, СЦБ, Мат. Гарадз.),
жаробая прым. — Лёзн., Круп., Ветк. (АЛА). @

каценная, цяжарная (пра кошку).

котная прым. — агульн. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ),
каценная прым. — Мсцісл. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
паросная прым., апаросная прым. — агульн. (ЛАБНГ, СПЗБ, Нар. сл-сць, Мат. Маг.),
карабатая прым. — Светлагор. (Мат. Гом.),
пузатая прым. — Леп., Буда-Каш. (Мат. апыт.). @

козная, цяжарная (пра казу).

козная прым. — Мсцісл., Лоеў. (ЖНС, Мат. Гом., Юрчанка, Янкова). @

котная, цяжарная (пра авечку).

котная прым. — агульн. (АЛА, СПЗБ, Мат. Гарадз.),
таўстая прым. — Віл. (АЛА). @

паросная, цяжарная (пра свінню).

паросная прым., апаросная прым. — агульк. (СПЗБ, НС, Нар. сл-сць, Мат. апыт). @

трусная, цяжарная (пра труску).

трусная прым. — Мядз. (НС),
котная прым. — Буда-Каш. (Мат. апыт.). @

цельная, цяжарная (пра карову).

цельная прым. — агульн. (Мат. апыт),
целная прым. — Брасл., Мёр., Ушацк., Лід., Валож., Лях., Лаг., Навагр. (СПЗБ, ЖНС, ЖС, НС). ##Chapter: 35. Прыкметы паводле колеру @

белы, які мае колер снегу; процілеглы чорнаму.

белы прым. — агульн. (Мат. апыт.).

брудна-белы:
шэры прым. — агульн. (Мат. апыт.),
шары прым. — паўн.-зах. з. (Мат. апыт.),
серы прым. — усх.-маг. р. (Мат. апыт.),
сівы прым. — усх.-пал. р., а таксама Пух., Нясв., Берасц., Драг., Жлоб., Стол. (ЛАБНГ, ЖС),
мышасты прым. — Пол., Ушацк., Чав., Мсцісл., Карэл., а таксама ўсх.-пал. р. (ЛАБНГ, ТС, ЖС),
мышаты прым. — Дзятл., Іўеў., Кір., Ганц., а таксама Вілен. р. (ЛАБНГ, СГТЗБ),
сіваплёсы прым. 'у сівыя плямы' — Мсцісл. (ЛАБНГ),
пляснівы прым. 'светла-шэры' — Жытк. (ТС),
сізы (шызы) прым. 'з шэрымі пёрамі' — агульн. (Мат. апыт.). @

жоўты, які мае колер яечнага жаўтка, золата.

жоўты прым. — агульн. (Мат. апыт.),
буланы прым. 'пра каня' — асн. мас. г. (Мат. апыт.),
палавы прым. 'светла-жоўты' — паўн.-усх. д. (ЛАБНГ, СПЗБ). @

карычневы, буравата-жоўты, колеру жолуда або карыцы.

карычневы прым. — агульн. (Мат. апыт.);

пра каня:
гнеды прым. — Смарг., Гарадз., Астр., Калінк., а таксама ўсх.-пал. р., Вілен. р. (СПЗБ, ЖС, Янкоўскі),
гняды прым. — Брасл., Мёр., Пол., Ушацк., Карэл., Пух., Мсцісл., Драг. (ЛАБНГ, Мат. апыт.);

цёмна-карычневы:
кары — Мсцісл. (Мат. апыт.),
чмары прым. — Навагр. (Сл. Гарадз.);

муры прым. 'светла-карычневы' — паўдн. р. (З нар. сл., Мат. апыт.),
буры прым. 'пра звера' — Краснап., Мсцісл. (Мат. апыт.);

бура-чорны:
паджары прым. — агульн. (Мат. апыт.),
жары прым. — Добр. (ЛАБНГ),
падласы прым. — Пол. (ЛАБНГ). @

паласаты, пакрыты палосамі, рознымі па колеру буйнымі плямамі.

паласаты прым. — Верхнядзв., Пол., Гарадоц., Рэч., Буда-Каш., Ветк., Добр. (ЛАБНГ),
паласасты прым. — Мсцісл. (Мат. апыт.),
паласясты прын. — Верхнядзв., Брасл., Мядз., Паст. (ЛАБНГ),
перапалосы прым. — Мсцісл., Бых., Раг. (ЛАБНГ, Юрчанка),
перапалосісты прым. — Лід. (СПЗБ),
пасаты прым. — Жытк. (ТС),
пасаваты прым. — Стол., Лельч. (ЛАБНГ),
пасасты прым. — Ельск. (ЛАБНГ),
паскаваты прым. — Жытк. (ТС),
пісягавы прым. — Калінк. (З нар. сл.),
пісягасты прым. — Бяроз. (СПЗБ),
пераласы прым. — Жлоб. (ЛАБНГ),
перапаясы прым. — Гл., Маз. (ЛАБНГ, Янкоўскі). @

рабы, у чорныя і белыя плямы.

рабы прым. — паўдн.-зах. д., зах.-пал. г., а таксама паўн. зах. з. (ЛАБНГ, СПЗБ),
рабы прым. — паўн.-усх. д. (ЛАБНГ),
зязюлісты прым. 'з чорна-белым апярэннем (пра птушак)' — Гарадоц., Ашм., Мсцісл. (ЛАБНГ, Станкевіч),
галапы прым. 'белы з чорнымі плямамі' — Навагр. (З нар. сл.). @

стракаты, у рознакаляровыя плямы.

стракаты прым. — Глыб., Астр., Пол., Беш., Барыс., Чашн., Гор., Бярэз., Слаўг., Касц., Драг, (ЛАБНГ, ЛП),
пярэсты прым. — зах.-пал. г., гарадз.-бар. г. (ЛАБНГ, СПЗБ, З нар. сл., Янкоўскі),
пёстры прым. — Круп., Чэрв., Бял., Шкл., Маг., Чав., Мсцісл., Рэч. (ЛАБНГ, СПЗБ),
перапялёсы прым. — Мсцісл., Клім., Касц. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
перапялясы прым. — Лоеў., Калінк., Добр. (ЛАБНГ, Мат. Гом., Насовіч),
пляснівы прым. — Рэч., Жытк. (ТС, НС),
кершы прым., кершаваты прым. — Воран., Смарг., а таксама Вілен. р. (СПЗБ). @

чорны, які мае колер сажы, вугалю; самы цёмны з усіх колераў.

чорны прым. — агульн. (Мат. апыт),
вараны прым., вараністы прым. — Гом. (НЛГ). @

чырвоны, суадносны з колерам крыві па сваіх адценнях.

рыжы прым. — агульн. (Мат. апыт.);

сівавата-рыжы:
дзерашаваты прым. — Стол., Жытк. (ТС),
дарашаваты прым. — Дзятл., Навагр., Валож. (СПЗБ),
герашаваты прым. — Ганц., Драг. (СПЗБ, ЛП);

руды прым. 'цёмна-чырвоны' — агульн. (Мат. апыт.). ##Chapter: 36. Якасныя прыкметы @

бадлівы, які мае звычку бадацца.

бадлівы прым. — пераважна віц.-маг. г. (ЛАБНГ),
бадучы прым. — паўн.-усх. д. (ЛАБНГ),
бадушчы прым. — паўн.-усх. д. (ЛАБНГ),
калюшы прым. — паўдн.-зах. д., зах.-пал. г. (ЛАБНГ),
калюшчы прым. — паўдн.-зах. д., зах.-пал. г. (ЛАБНГ),
калюшчавы прым. — Кам. (ЛАБНГ),
калосты прым. — Чач. (ЛАБНГ),
колкі прым. — Жлоб., Рэч., Буда-Каш. (ЛАБНГ),
барлівы прым. — Ваўк., Слуц. (ЛАБНГ),
баручы прым. — Саліг. (ЛАБНГ),
барушчы прым. — Зэльв., Пух., Слуц., Бяроз., Гарадз., Бераст., Ваўк., Пруж., Слон., Кап., Берасц., Кобр., Саліг. (ЛАБНГ),
б'юшчы прым. — Валож., Іван., Лун. (ЛАБНГ),
бойкі прым. — Люб., Лун., Маз., Ельск. (ЛАБНГ),
біты прым. — Лельч. (ЛАБНГ),
парушчы прым. — Малад., Мен., Дзярж. (ЛАБНГ),
бушлівы прым. — Стаўб. (ЛАБНГ),
буйны прьш. — Пін. (ЛАБНГ),
гіткі прым. — Драг. (ЛАБНГ),
збройны — Ашм., Навагр. (ЛАБНГ). @

бязрогі, які не мае рог.

бязрогі прым. — паўдн.-зах. д., а таксама спарадычна віц.-маг. г. (ЛАБНГ),
лабаты прым. — паўн.-усх. д. (ЛАБНГ, СЦБ, Янкоўскі),
лабасты прым. — Капыл. (ЛАБНГ),
галамоўзы прым. — Бераст., Зэльв., Слуц., Чэрв., Асіп., Пруж., Бяроз., Саліг., Стол., Жытк., Жлоб., Лельч. (ЛАБНГ, ТС),
галузы прым. — Лях., Слон., Бар., Саліг. (ЛАБНГ),
куксаты прым. — Воран., Навагр., Стаўб., Кам., Кобр., Лун., Стол. (ЛАБНГ, ТС),
кумсаты прым. — Калінк. (ЖС),
куцаты прым. — Стол. (ЛАБНГ),
куцы прым. — Петр. (З нар. сл.),
шуты прым. — паўдн.-усх. з. (ЛАБНГ, СПЗБ, З нар. сл., Мат. Гом.),
мылаты прым. — Пух., Чэрв. (ЛАБНГ, НЛ),
буксаваты прым. — Іўеў. (ЛАБНГ),
затаўмаваты прым. — Драг. (Н. сл-сць).

назвы бязрогай каровы:
лабатка ж. — Верхнядзв., Гарадоц., Леп., Чашн., Тал., Слаўг., Маг. (ЛАБНГ),
лабутка ж. — Мядз. (ЛАБНГ),
лабыр м. — Глыб. (ЛАБНГ),
лабырка ж. — Ушацк. (ЛАБНГ),
лабоня ж. — Шум. (ЛАБНГ),
лабіца ж. — Лельч. (ЛАБНГ),
лабук м. — Віл., Шчуч. (ЛАБНГ),
лабан м. — Гор. (ЛАБНГ),
лэбка ж. — Мсцісл. (ЛАБНГ),
лабач м. — Ваўк. (ЛАБНГ),
галамоўза ж. — Бераст., Зэльв. (ЛАБНГ),
букса ж. — Іўеў., Слон. (ЛАБНГ),
кычма ж. — Драг. (ЛАБНГ),
камола ж. — Старадарож. (ЛАБНГ),
манчолка ж. — Рэч. (ЛАБНГ),
таўкач м. — Ельск. (ЛАБНГ). @

дзікі, які жыве на волі, у адрозненне ад свойскага.

дзікі прым. — агульн. (АЛА),
пальны прым. — Мёр. (ЖНС).

нерахманы:
дзіклівы прым. 'пра свойскую жывёлу і птушак' — паўн.-усх. д. (ЛАБНГ),
дзіклявы прым. — Паст., Слаўг., Карм., Добр. (ЛАБНГ). @

жывучы, жыццяздольны, вынослівы.

жывушчы прым. — агульн. (ЛАБНГ),
жывучы прым. — усх. з., а таксама спарадычна зах. з. (ЛАБНГ),
жывушшы прым. — Гарадоц. (ЛАБНГ),
жывавы прым. — спарадычна паўдн.-зах. д. (ЛАБНГ),
жывалы прым. — Карэл. (ЛАБНГ),
жывулы прым. — Петр. (ЛАБНГ),
жывачы прым. — Гл. (ЛАБНГ),
жвалы прым. — Рэч., Лоеў. (ЛАБНГ),
жылавы прым. — Стол., Маз., Лельч. (ЛАБНГ),
жылавы прым. — Акц. (ЛАБНГ),
жыловы прым. — Ельск. (ЛАБНГ),
трывушчы прым. — Раг., Старадарож. (ЛАБНГ),
трывалы прым. — Буда-Каш. (ЛАБНГ). @

збродлівы, які не трымаецца статка і месца выпасу, шкадлівы.

збродлівы прым. — паўн.-усх. д. (ЛАБНГ),
збрадлівы прым. — пераважна паўн. р. (ЛАБНГ),
збродны прым. — Гарадоц., Круп., Валож., Дубр., Мен., Бял., Клім., Бабр., Жлоб. (ЛАБНГ),
збройны прым. — Паст., Астр., Шчуч., Воран., Дзятл. (ЛАБНГ),
збройлівы прым. — Віл. (ЛАБНГ, СПЗБ),
брадлівы прым. — Верхнядзв., Буда-Каш., Рэч. (ЛАБНГ),
брадзячы прым. — Касц., Буда-Каш., Добр., Гом. (ЛАБНГ),
бадзялы прым. — Паст. (ЛАБНГ),
шкадлівы прым. — паўдн. зах. д. (ЛАБНГ),
шкодлівы прым. — паўдн.-зах. д., зах.-пал. г. (ЛАБНГ),
шкодны прым. — Брасл., Навагр., Пух., Івац., Стол. (ЛАБНГ),
памаўзлівы прым. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ),
блудны прым. — Рэч. (ЛАБНГ),
блудзяшчы прым. — Рэч., Хойн. (ЛАБНГ),
валачашчы прым. — Лоеў., Браг. (ЛАБНГ),
даходны прым. — Іўеў., Воран. (ЛАБНГ),
дуроны прым. — Шарк., Мёр., Пол. (ЛАБНГ),
пацягушчы прым. — Берасц. (ЛАБНГ),
пралётны прым. — Брасл. (ЛАБНГ),
прамзельны прым. — Добр. (ЛАБНГ),
утраўны прым. — Лельч. (ЛАБНГ). @

крываногі, з пакалечанымі ці пашкоджанымі нагамі; кульгавы.

крываногі прым. — агульн. (Мат. апыт.),
клышаваты прым. — паўн.-зах. з., Вілен. р. (СПЗБ),
клышы прым. — Воран. (СПЗБ). @

куслівы, схільны да таго, каб кусацца (пра жывёл); які мае здольнасць джаліць (пра насякомых).

куслівы прым. — агульн. (ЛАБНГ, СПЗБ),
кусашчы прым. — віц.-маг. г., паўн.-зах. з., а таксама Лун., Іван. (ЛАБНГ),
кусачы прым. — віц.-маг. г., а таксама Івац., Лун., Стол. (ЛАБНГ),
кусаты прым. — Бар. (СПЗБ),
кусасты прым. — Чач. (ЛАБНГ),
кусушчы прым. — Паст., Пол., Астр., Смарг., Чашн., Гарадз., Шчуч., Лях., Дзятл., Кам., Бяроз., Драг., Пін., Стол. (ЛАБНГ),
кусучы прым. — Пін., Стол., Хойн. (ЛАБНГ, НЛГ),
ядкі прым. — Дзятл. (ЖС). @

наравісты, якога цяжка падпарадкаваць, прымусіць слухацца; упарты.

наравісты прым. — агульн. (ЛАБНГ),
нараўлівы прым. — Рас. (ЛАБНГ),
натурлівы прым. — усх. з. (ЛАБНГ),
натурысты прым. — паўдн. р. (ЛАБНГ),
натурлістый прым. — Гор. (ЛАБНГ),
зацінлівы прым. — Валож., Капыл., Пш. (ЛАБНГ),
заціністы прым. — Касц. (ЛАБНГ),
зацінасты прым. — Пін. (ЛАБНГ),
заценлівы прым. — Пруж. (ЛАБНГ),
зацеллівы — Лун. (ЛАБНГ),
зацінглівы прым. — Лях. (ЛАБНГ),
заценгліваты прым. — Дзятл. (ЛАБНГ),
заціндлівы прым. — Слон. (ЛАБНГ),
зацёнглівы прым. — Лун., Стол. (ЛАБНГ),
затонлівы прым. — Гарадоц. (ЛАБНГ),
зацюллевы прым. — Кам. (ЛАБНГ),
уродлівы прым. — Гарадоц. (ЛАБНГ),
нартны прым. — Клім. (ЛАБНГ),
свірэпы прым. — Хоц., Саліг., Браг. (ЛАБНГ),
упірлівы прым. — Ветк. (ЛАБНГ),
старынаваты прым. — Малар. (ЛАБНГ),
уедны прым. — Браг. (ЛАБНГ). @

нясучая, якая нясе шмат яец (пра курыцу).

нясушчая прым. — агульн. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ),
нясюшчая прым. — Брасл., Мсцісл. (ЛАБНГ),
нясучая прым. — Дубр. (ЛАБНГ),
ноская прым. — Іўеў., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
неская прым. — Шчуч. (ЛАБНГ),
кладушчая прым. — Гарадоц. (ЛАБНГ).

назвы курыцы-нясушкі:
нясушка ж. — агульн. (ЛАБНГ),
нёска ж. — Іўеў., Шчуч. (ЛАБНГ),
нясуха ж. — Пін. (ЛАБНГ),
нясуша ж. — Кругл. (ЛАБНГ),
нясушчанка ж. — Ваўк. (ЛАБНГ). @

паджары, сухарлявы, тонкі, з падцягнутым брухам.

паджары прым. — усх.-маг. р. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
падгалы прым. — Гарадз. (ЛАБНГ),
падгалісты прым. — Бярэз. (ЛАБНГ),
падцяглы прым. — Берасц., Лун. (ЛАБНГ),
падшчупісты прым. — Лёзн. (ЛАБНГ),
падсуканы прым. — Івац., Маз. (ЛАБНГ). @

палахлівы, які лёгка палохаецца.

пужлівы прым. — паўн.-усх. д. (Мат. апыт.),
пуглівы прым. — Верхнядзв., Рас., Пол., Мсцісл., Слаўг., Саліг., Пін. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
пудлівы прым. — паўдн.-зах. д. (ЛАБНГ),
пудкі прым. — паўдн. р. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
пудкі прым. — Шчуч. (ЛАБНГ),
страхапудлівы прым. — Драг., Іван. (ЛАБНГ),
палахлівы прым. — гарадз.-бар. г., а таксама захад зах.-пал. г. (Мат. апыт.),
баязлівы прым. — Віл., Сен., Краснап., Берасц., Кобр. (ЛАБНГ). @

перахлябісты, з упалымі бакамі.

перахлябісты прым. — паўдн.-зах. д., сярэд.-бел. г., а таксама зах.-пал. г. (ЛАБНГ, НС, Бялькевіч, Шаталава),
перахляблены прым. — Шчуч., Слон., Кобр., Драг., Іван., Петр., Лельч. (ЛАБНГ),
перахлябшы прым. — Тал. (ЛАБНГ),
захлябісты прым. — Стаўб. (ЛАБНГ),
падхлябістпы прым. — Бярэз. (ЛАБНГ),
пахлябісты прым. — Бярэз. (ЛАБНГ),
прахлябісты прым. — Іўеў. (ЛАБНГ),
схляблы прым. — Кам., Кобр. (ЛАБНГ),
хлябаваты прым. — Кам., Кобр. (ЛАБНГ),
ахляўшы прым. — Слаўг., Клім. (ЛАБНГ),
хлябісты прым. — гарадз.-бар. г., а таксама Лун. (ЛАБНГ),
западзісты прым. — Віл., Шн. (ЛАБНГ). @

пражэрлівы, прагны да яды, ненасытны.

пражорлівы прым. — агульн. (ЛАБНГ),
пражорысты прым. — Дзятл., Браг. (ЛАБНГ),
абжорлівы прым. — Кам. (ЛАБНГ),
абжорысты прым. — Брасл., Берасц., Драг., Пін. (ЛАБНГ),
пражырлівы прым. — Бых., Клім., Касц., Хоц., Акц. (ЛАБНГ),
пражырны прым. — Бар., Слуц., Старадарож., Петр. (ЛАБНГ),
пражыравіты прым. — Леп., Кругл. (ЛАБНГ),
абжырысты прым. — Бяроз. (ЛАБНГ),
абжырны прым. — Лун. (ЛАБНГ),
пражорлівы прым. — Лельч. (ЛАБНГ),
пражорны прым. — Івац. (ЛАБНГ),
прагны прым. — Беш., Астр., Шчуч., Уздз. (ЛАБНГ),
прагавіты прым. — Віл., Валож. (ЛАБНГ),
праготны прым. — Смарг. (ЛАБНГ),
жадны прым. — Мсцісл., Бярэз., Чэрык., Добр. (ЛАБНГ),
павідлівы прым. — Бярэз. (ЛАБНГ);

які добра і з ахвотай есць, непераборлівы (звычайна пра свіней):
жыркі прым. — Іван. (ЛАБНГ),
жыраўны прым. — Бял., Пін., Лельч. (ЛАБНГ),
жырны прым. — зах.-пал. г., а таксама Шарк., Лаг., Воран., Лід., Навагр., Гарадз., Маст., Ваўк., Лельч., Жытк., Маз. (ЛАБНГ),
жыроўны прым. — Пін., Лельч. (ЛАБНГ),
жыравіты прым. — Леп., Тал., Кругл., Бых. (ЛАБНГ),
жорлівы прым. — Калінк. (ЛАБНГ),
жоркі прым. — Паст. (ЛАБНГ),
бражны прым. — Асіп., Рэч., Маз. (ЛАБНГ),
лапшывы прым. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ),
лапчывы прым. — Смарг., Бераст., Мен., Лід., Чэрв., Бяроз., Клецк. (ЛАБНГ),
лакчывы прым. — Брасл., Ашм. (ЛАБНГ),
ешчы прым. — паўн. р. (ЛАБНГ),
ядкі прым. — Чэрык., Краснап., Клім., Бабр. (ЛАБНГ),
едавіты прым. — Калінк. (ЛАБНГ),
спасны прым. — Стол. (ЛАБНГ),
лакомы прым. — Пруж. (ЛАБНГ). @

рахманы, які не баіцца чалавека; спакойны, нязлосны.

рахманы прым. — паўдн.-зах. д. (ЛАБНГ),
рахманны прым. — Гор., Іўеў., Лід. (ЛАБНГ),
рахмальны прым. — Воран. (ЛАБНГ),
ручны прым. — паўн.-усх. д. (ЛАБНГ),
ручны прым. — Бых. (ЛАБНГ),
рукасты прым. — усх.-маг. р. (ЛАБНГ),
свойскі прым. — Іўеў., Астр., Пол., Ушацк., Барыс., Клім., Буда-Каш. (ЛАБНГ),
свойклівы прым. — Рас., Верхнядзв., Шум. (ЛАБНГ),
свойсклівы прым. — Беш., Мядз., Докш. (ЛАБНГ),
свойлівы прым. — Мсцісл. (Мат. апыт.),
ласкавы прым. — зах. з. (ЛАБНГ),
ласкавы прым. — Верхнядзв., Барыс. (ЛАБНГ),
плохі прым. — зах.-пал. г. (ЛАБНГ),
дрочны, драчны прым. — Брасл. (ЛАБНГ). @

худы, пазбаўлены падскурнага тлушчу, з упалымі бакамі і выпіраючымі рэбрамі.

худы прым. — агульн. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
тошчы прым. 'схуднелы' — пераважна паўн.-зах. з. (ЛАБНГ),
лядашчы прым. 'вельмі худы і слабы' — Уздз. (ЛАБНГ);

худы, недастаткова кормлены:
зазімісты прым. — Карэл. (З нар. сл.),
зазімлівы прым. — Бял. (Мат. дыял. сл.),
зазімкаваты прым. — Буда-Каш., Петр. (Мат. Гом.),
зазімчасты прым. — Драг. (ЛП). @

чараваты, з вялікім чэравам.

чараваты прым. — паўдн.-зах. д. (ЛАБНГ),
брухаты прым. — усх. з. (ЛАБНГ),
брухлаты прым. — Стол. (ЛАБНГ),
бурхаты прым. — Рэч. (ЛАБНГ),
каўбаты прым. — Бяроз., Бых. (ЛАБНГ),
каўбаваты прым. — Бых. (ЛАБНГ),
каўбухаты прым. — Бял. (ЛАБНГ),
каўбухаваты прым. — Слаўг. (ЛАБНГ),
каўбялясты прым. — Барыс. (ЛАБНГ),
каўдунаваты прым. — Берасц. (ЛАБНГ),
кельбухаваты, кульбухаваты прым. — Рэч (ЛАБНГ, НС),
трыблаты прым. — Шум., Кам., Гарадоц., Лёзн., Лун., Стол., Лельч., Ельск. (ЛАБНГ, СПЗБ, НЛ, Шаталава),
трыбласты прым. — Сен. (ЛАБНГ),
трыбухаты прым. — агульн. (ЛАБНГ, СПЗБ),
трыбухаваты прым. — паўн. р., а таксама Кам., Кобр., Пін. (ЛАБНГ),
трыбухнаты прым. — Навагр. (СПЗБ),
трыбушысты прым — Паст., Буда-Каш., Добр. (ЛАБНГ, СПЗБ),
тэльбаты прым. — Драг. (ЛАБНГ),
тэльбухаваты прым. — Кобр., Драг. (ЛАБНГ),
бабахаты прым. — Іўеў., Стаўб., Дзятл. (ЛАБНГ, Сл. Гарадз.),
букаты прым. — Бяроз., Мсцісл. (ЛАБНГ, Юрчанка),
чапаваты прым. — Паст., Верхнядзв. (ЛАБНГ),
ачапісты прым. — Глыб. (ЛАБНГ),
апушчаны прым. — Драг. (ЛАБНГ),
вантухаваты прым. — Малар. (ЛАБНГ),
жывататы прым. — Хойн. (ЛАБНГ),
жывацісты прым. — Бяроз. (ЛАБНГ),
пузаты прым. — Кір., Кам., Жаб., Калінк. (ЛАБНГ),
юклаты прым. — Драг. (ЛАБНГ, ЛП).