Грамадская свядомасць, сістэма духоўных поглядаў грамадства, адносін людзей да навакольнай рэчаіснасці і да саміх сябе, якая ўзнікае, функцыянуе і развіваецца ў працэсе жыццядзейнасці розных тыпаў сацыяльных супольнасцей і абслугоўвае іх прынцыпамі, нормамі, меркаваннямі сумлення, самаадказнасці асобы і г.д. Любая супольнасць - гэта мноства ўзаемадзеючых адзін з адным розных індывідаў, сацыяльных статусаў і ролей. Таму сапраўднымі творцамі і суб'ектамі грамадскай свядомасці выступаюць не асобныя індывіды, а іх сукупнасці, групы. Грамадская свядомасць паўстае ў выглядзе ўяўленняў, ідэй, каштоўнасцей, настрояў, імкненняў мноства людзей і таму носіць звышіндывідуальны характар. Яна ўяўляе сабой адну з многіх падсістэм грамадства і функцыянуе ў ім побач і ва ўзаемадзеянні з іншымі падсістэмамі (эканамічнай, палітычнай, сацыяльнай). Як залежная ад гэтых падсістэм і ад грамадства ў цэлым яна, у сваю чаргу, актыўна ўздзейнічае на іх, адыгрывае важную ролю ў сацыяльным жыцці.

Адметная рыса грамадскай свядомасці - разнастайнасць яе складу і структуры. Асноўныя кампаненты гэтай структуры - палітычная свядомасць, правасвядомасць, мараль, рэлігія, навука, мастацтва, філасофія, эканамічная, экалагічная, касмічная свядомасць. Адна з сістэмных структурных характарыстык грамадскай свядомасці - сацыяльна-гістарычная памяць. Яна забяспечвае захаванне грамадствам раней назапашаных інфармацыі, сістэм каштоўнасцей, ідэалаў, узораў дзейнасці, вопыту, а таксама акумуліруе новую інфармацыю, новыя каштоўнасці, што выпрацоўваюцца ў працэсе развіцця практычнай дзейнасці, навуковага пазнання, духоўнай творчасці асобных індывідаў, вытворчых, сацыяльна-палітычных, навуковых, культурных, рэлігійных, спартыўных і іншых суполак.

У складзе грамадскай свядомасці вылучаюць узроўні: паўсядзённы (адлюстроўвае тыповыя жыццёвыя сітуацыі), тэарэтычны (выяўляе лагічныя сувязі, тэндэнцыі і заканамернасці прыроды, грамадства), сацыяльна-псіхалагічны (адлюстроўвае сукупнасць сацыяльных працэсаў і адносін, што існуюць у індывідаў і іх суполак), ідэалагічны (выяўляе і абараняе карэнныя інтарэсы пэўнай суполкі, сацыяльнай групы, рэлігійнай ці этнічнай супольнасці, палітычнай партыі). Іх распрацоўваюць і пашыраюць спецыяльна падрыхтаваныя прадстаўнікі гэтых суполак, груп, арганізацый. У сувязі з гэтым важна адрозніваць групавы, масавы і агульначалавечы тыпы грамадскай свядомасці, асаблівасці ўзаемадзеяння ў працэсе духоўнага развіцця індывідаў і грамадскіх супольнасцей. На сучасным этапе сацыяльна-эканамічнага развіцця Беларусі адбываюцца працэсы плюралізацыі і сакралізацыі (узмацненне рэлігійнасці) грамадскай свядомасці, узмацнення ў ім ролі этнанацыянальных кампанентаў і значнасці правоў чалавека.

Паведаміць пра недакладнасьць